Ondokuz Mayıs Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi: 2001; 6: 31-35 31 The Evaluation of Denture Reinforcement With Carbon, Aramid and Polyethylene Fiber (Reinforcement of Denture) Doç. Dr. Özgül KARACAER* ÖZET: Akrilik rezin yani polimetil metakrilat en yaygın kullanılan protez kaide materyalidir. Bu materyal geniş kullanım, kolay uygulama ve tamir, içine ilave edilen renklendiricilerle estetik göriiniim ve düşük ücret gibi bazı avantajlara sahiptirler. Bununla birlikte bazı mekanik özellikleri; transvers ve çarpma dayanıklılığı ya da yorulma direnci gibi hala başarısızdır. Protez kırıkları akrilik rezinlerin mekanik özelliklerine ya da protez kaide rezininin başarısızlığına neden olan birçok faktöre bağlı olarak gelişir. Akrilik rezinlerin mekanik özelliklerini geliştirmek için çeşitli yöntemler önerilmiştir. Bunlar genellikle karbon, aramid, polietilen fiber gibi dirençlendirici materyallerin ilavesi ile akrilik rezinlerin güçlendirilmesidir. Anahtar kelimeler: Dirençlendirnıe, akrilik rezin. SUMMARY: Acrylic resin, poly methyl methacrylate has been the most popüler denture base material. This material have a number of advantages, including widespread use, ease of application and repairability, better esthetic appearance with addition of colorant and low cost. However, some of its mechanical properties; tranverse strength, impact strength or fatigue resistance are yet unsatisfactory. The fracture of dentures may be due to the mechanical properties of the arylic resin or may be due to a multiplicity of factors leading to failure of the denture base material. In order to improve the mechanical properties of acrylic resins, various methods have been proposed. They are generally strengthen acrylic resins by addition of reinforcing materials such as carbon, aramid and polyethylene fiber. Key Words: Reinforcement, acrylic resin. Giriş Son yıllarda gelişen teknoloji ile tanıtılan yeni materyaller sayesinde dental Protezler daha yüksek standartlarda hazırlanmaktadır. Dişhekimliğine 50 sene önce tanıtılan ve yapısında belirgin bir değişiklik yapılmayan ve hâlâ kullanılan akrilik rezinler yani polimetil metakrilat (PMMA) kullanım ve tamir kolaylığına sahiptirler. Hastalar tarafından kolay kabul edilirler, estetiktirler.1 Tüm bu avantajlarına karşın su emerler, boyutsal değişikliğe uğrarlar ve mekanik özellikleri zayıftır. Esneme dirençleri düşüktür. Fonksiyonel yükler karşısında deforme olma eğilimindedirler. Çarpma ve yorulma kırıklarına karşı düşük direnç gösterirler.2-3 Direnç problemi kimyasal ve mekanik yöntemlerle çözülmektedir. Kimyasal dirençlendirmede; polimere lastik faz ilavesi ile kimyasal yapısı modifiye edilmiş ve "yüksek etki" rezini diye adlandırılan lastik metakrilatın co-polimerleri üretilmiştir. Akrilik rezin içindeki lastik faz şok absorbe edici görevini görür ve çarpma direncini artırır.4-5 Klinik olarak başarılı olmasına karşın, maliyetinin çok yüksek olması kullanımını kısıtlamıştır.3-6 Mekanik dirençlendirmede safir tel,7 naylon,8 karbon,9 cam,10 polietilen,11 fiber gibi çeşitli materyaller kullanılmaktadır. * G.Ü. Diş Hekimliği Fakültesi, Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı, Fiber ile güçlendirilen akrilik rezinlerin fiziksel özelliklerini geliştirmede çeşitli parametreler etkilidir. Bunlar; matriks seçimi, fiberin çapı, uzunluğu, hacim ve ağırlık olarak fiber içeriği, fiber dağılımı, fiberin ıslanabilirliği, bağlantı ajanı seçimi ve uygulaması, yapım tekniği ve koşulları şeklinde sıralanabilir.12 KARBON FİBER Karbon fiber ilk olarak Edison tarafından 19. yy sonlarında pamuk lifleri karbonize edilerek tanıtıma sunulmuştur.6-13 Kötü estetiğine rağmen inert olması, biolojik uyumunun, fiziksel ve kimyasal özelliklerinin iyi olması uzun yıllar kullanılmasına neden olmuştur. 1971 yılında Schreiber14 karbon fiber ile güçlendirdiği PMMA mn transvers bükülmesinin ve çarpma direncinin arttığını açıklamıştır. 1973 yılında Wylegele15 akrilik rezinleri işlem görmemiş, işlem görmemiş kısa kesilmiş ve yüzeyi işlem görmüş ve üç tip karbon fiber ile dirençlendirdiği çalışmasında transvers direncin yüzeyi işlem görmüş karbon fiberli grupta arttığını, işlem görmemiş grupta ise azaldığını rapor etmiştir. 1979 yılında Manley ve ark16 da karbon fiber ile dirençlendirilen PMMA nm yorulma direncinin fibersiz akrillere oranla 3 misli daha fazla olduğunu ve karbonun toksik ve kanserojen olmadığını, Skirvin ve ark17 silan kaplı karbon fiberin akril içine uzunlamasına yerleştirilmesi
32 ile yorulma direncinin % 40 tan % 100 e çıktığını bildirmişlerdir. Kilfoil ve ark18 karbon fiber ile kompozit rezinleri dirençlendirmişler, bükülme direncinin azaldığım iddia etmişlerdir. 1984 yılında De Boer ve ark19 farklı protez kaide materyallerini silan ile işlem görmüş karbon fiber ile dirençlendirmişler, değişik fiber yerleştiriminin PMMA nm yorgunluk ve esneme direncine etkisini araştırmışlar. En yüksek yorgunluk ve esneme direncinin uzun eksene paralel yerleştirme ile mümkün olduğunu ifade etmişlerdir. Yine aynı yıl Bowman ve Manley20 klinik bir çalışma yapmışlar 28 üst protez kırığını karbon fiber ile tamir etmişler. 1 yıl somasında sadece 1 protez kırığına rastlamışlardır. Yazdanie ve Mahood13 silan kaplı iplik ve örgii formundaki karbon fiberi değişik oranlarda akrilik rezine ilave etmişler, iplik şeklindeki fiberin örgü formundaki fibere oranla daha fazla direnç sağladığım, fiber oranı ile elastikiyet modülü arasında doğru orantılı bir ilişki olduğunu bildirmişlerdir. 1986 yılında Ruyter ve ark21 karbon fiber ilavesinin PMMA nın kırılma ve bükülme direncini artırdığını, Ekstrand ve ark22 esneme direncini artırdığını iddia etmişlerdir. 1990 sonrası çalışmalarda birçok çalışmacı9 23 2* karbon fiberleri kron köprü yapımında kullanmışlar, tek kron ya da kısa köprülerde başarılı sonuçlar alınabildiğini rapor etmişlerdir. Viguie ve ark24 kısa, tek yönlü, uzun ve örgü formundaki karbon fiber ile dirençlendirdikleri akrilik rezinleri üç nokta testine tabi tutmuşlar, tek yönlü uzun fiber ilavesinin daha iyi sonuçlar verdiğini savunmuşlardır. ARAMİD FİBER Aramid, polipara-fenil terafalamid olarak adlandırılan ticari adı "Kevlar" olan organik bir bileşiktir. Poliaramid fiberin ıslanabilirliği çok iyidir. Bu yüzden bağlayıcı bir ajanla işlem görmesine gerek yoktur. Toksik olduğuna dair herhangi bir veriye rastlanmamıştır.6 Karbona nazaran daha estetik olmasına rağmen yine de estetiğin ön planda olduğu bölgelerde pek kabul gördüğü söylenemez.2 Tıpta ve uzay endüstrisinde kullanılan Kevlar 49 bir aramid türü olup dişhekimliğinde; ortodontik aparey, geçici restorasyon yapımında kullanılmaktadır. 1985 yılında Grave ve ark25 PMMA yı dirençlendirmek için çeşitli yiizdelerde kullandıkları aramid fiberli örneklerin traıısvers direncinin daha zayıf olduğunu iddia etmişlerdir.- Buna-.karşın Mullarky26 doğrusal olmayan aramid fiberle dirençlendirilen akrilik rezildedir yorulma direncinde ve dayanırında artma olduğunu savunmuştur. 1989 yılında Poıırdeyhimi ve Wagner27 yine bir aramid fiber olan Kevlar 29 un karbon fiberden daha estetik olduğunu ve akrillerin çarpma direncini bariz olarak artırdığını iddia etmişlerdir. 1 yıl sonra Berrong ve ark28 % 2 Kevlar içeren akrilik örneklerin etki direncinde önemli bir artış olduğunu bildirmişlerdir. POLİETİLEN FİBER Cappacio ve Ward in 1973 yılındaki çalışmalarını takiben geliştirilen polietilen (PE) doğal kristalin polimerdir. İlk kez Braden tarafından önerilen PE fiber yüksek dirence sahiptir. Doğal rengi, düşük yoğunluğu, biolojik uyumluluğu ile dikkat çeken bu materyalin kimyasal olarak inert, hidrofobik ve erimeye dirençli olması önemini artırmıştır.29 30 Ancak sayılan avantajlarına karşın yüzey enerjisinin düşük olması, dolayısıyla ıslanabilirliğinin az olması gibi dezavantajları vardır.31 PE nin ıslanabilirliğini artırmak için yapılan çalışmalarda kimyasal tedavi ve asitle pürüzlendirme işlemleri uygulanmaktadır. Dirençlendirici materyal ile rezin matriks arasındaki arayiiz bağlantısı çok önemlidir. Dirençlendirmenin mekanik özellikler üzerine etkili olabilmesi için arayüzde iyi bir stres dağılımı olmalıdır. Bu da dirençlendirici materyal ile rezin matriks arasında iyi bir adezyonla mümkündür. Arayiizde adezyon iki yolla sağlanır; i- Rezin matriks ile materyal yüzeyindeki kimyasal gruplar arasında kuvvetli bir etkileşim olur. Genellikle rezin, arayüzde kuvvetli bağlar oluşturacak aktif kimyasal gruplar içerir. Eğer dirençlendirici materyal yüzeyi rezine kimyasal afiniteye sahip değilse adezyonu artırıcı maddeler kullanılır. Bunlar arayüzde rezin ile materyal arasında köprüler oluşturur. ii- Dirençlendirici maddenin kimyasal yapısını değiş- t irerek yüzeyini pürüzlendirmektir.31 Bu konuda yapılan çalışmalar da; Ladizesky ve Ward31 fiber yüzeyinde çukıırcuklar oluşturan plazma ve kronik asit işleminin fiberin rezin tarafından daha fazla ıslanmasına neden olduğunu ve arayüzde mekanik kilitlenmeyi yani adezyonu artırdığını ancak bu arada PMMA nm çekme gerilim direncinde düşmeye neden olduğunu ayrıca plazma tedavisinin makaslama direncini arttırdığını rapor etmişlerdir. Braden ve ark29 plazma uygulanmış PE fiber içeren PMMA nın plazma uygulanmamış gruba göre daha iyi çarpma ve bükülme direncine sahip olduklarım, Gutteridge3 işlem görmemiş çok yüksek modüllü PE fiberli örneklerin dirençlendmlmemiş örneklere nazaran çok daha yüksek çarpma direncine sahip olduklarını, Andreopoulos ve ark4 benzol peroksit tedavisinin fiber akril bağlantısını artırdığını bildirmişlerdir. Mekanik özelliklerin gelişmesiyle ilgili diğer çalışmalarda; Dixon ve Breeding2 fiberle dirençlendirilen üç
Karacaer 33 farklı protez kaidesinin transvers direncine bakmışlar, ısınla polimerize olan protez kaide rezininde bariz bir artış gözlemişlerdir. 1992 yılında Gutteridge3 fiber ilavesinin PMMA nın transvers direncinde ve sertliğinde ve herhangibir değişikliğe neden olmadığını, çarpma direncinde ise artmaya neden olduğunu bildirmiştir. Chow ve ark32 PE fiber ile dirençlendirilen PMMA nm su emiliminin fiberin hidrofobik olması nedeniyle daha az olduğunu rapor etmişlerdir. Fiber içeriğinin, uzunluğunun ve oriantasyonunun önemini gösteren çalışmalarda; Gutteridge33 ağırlıkça % 1 oranında 6 mm lik çok yüksek modüllü PE fiberin PMMA nın çarpma direncini bariz şekilde artırdığım, % 3 fiber oranının akrile ilavesinin zor olduğunu, fiberin protez kaidesi yüzeyine paralel yerleştirilmesi halinde dirençlendirmenin maksimum olduğunu ifade etmiştir. Carlos ve Harrison34 yüzeyi işlem görmüş ve görmemiş PE nin PMMA mn mekanik özelliklerinin gelişmesinde etkisi olmadığını, fiberin protez kaidesine paralel yerleştirilmesi halinde başarılı sonuçlar alındığını savunmuşlardır. Gutteridge i destekleyen Clarke ve ark1 % 2 oranının bile fazla olduğunu, örgü tarzındaki fiber ile daha iyi ve estetik sonuçlar alındığını söylemişlerdir. Andreopoulos ve ark4 fiber içeriği arttığında direncin düştüğünü, en iyi fiber içeriğinin % 0.1 ila % 0.25 olduğunu savunurken Ladizesky ve ark35 1993 yılında yaptıkları çalışmada % 2.4 hacimdeki fiber ilavesinin yetersiz olduğunu, % 37 fiber içeriğinin elastikiyet modülü ve etki gerilimini artırdığını iddia etmişlerdir. Aynı çalışmacı bir diğer çalışmasında36 kısa kesilmiş fiber ilavesinin bükülme modülü ve direnç üzerine belirgin bir etkisi olmadığını, örgü tarzındaki üç tabakalı fiber ile çarpma direncinin arttığını saptamıştır. 1994 yılındaki çalışmasında ise on tabaka örgü formundaki PE ile dirençlendirilen PMMA nm esneme modülünde ve çarpma direncinde bariz bir artma gözlemlemiş ve kaza ile oluşabilecek çarpma kırılmalarının azaldığını, ayrıca yüksek oranda fiber içeriğinin su emiljunini % 25 azalttığını ve boyutsal stabilitenin arttığını iddia etmiştir.37 Williamson ve ark38 ısı ile ve mikrodalga ile polimerize olan aklilik rezinlerin transvers direncini, elastikiyet modülünü araştırmak için üç nokta testi uygulamışlar. Fiberin mikrodalga ile polimerize olan rezinlerin tranvers direncini azalttığını, ısı ile polimerize olan yüksek etki rezininin ise arttırdığını bildirmişlerdir. 1999 yılında Taner ve ark39 PMMA yı 6 mm uzunluğunda çok yüksek moleküler ağırlıklı PE fiber ile dirençlendirmişler, çaıpma direncinde çok büyük artış gözlemişlerdir. Uzun ve ark40 cam karbon, kevlar ve PE fiberleri kullandıkları çalışmalarında PE fiberli grupların çarpma direncinin çok yüksek, buna karşın transvers dirençlerinin düşük olduğunu bildirmişlerdir. PE nin klinik kullanımı ile ilgili çalışmalarda; Chow ve ark32 tek tabaka örgü tarzında devamlı yüksek performanslı fiber ile alt ve üst protez kaidelerini dirençlendirmenin kırılmaları önleyebileceğini, Clarke ve ark1devamlı yüksek performanslı PE fiberin üst protez kaidesinde başarıyla kullanılabileceğini, Ladizesky ve ark11 fiberin akril kaidenin arasında yer aldığı sandviç tekniğinin iyi bir yöntem olduğunu, bu teknikle yapılan protezlerin başarılı olduğunu' iddia etmişlerdir. Karacaer ve ark41 orta hat kırığından şikayetçi olan hastaların protezlerini çok yüksek modüllü örgü tarzındaki PE ile desteklemişler 18 ay sonrasında bile herhangi bir çatlak ya da kırılmaya rastlamamışlardır. Altieri ve ark12 12 hastada tek diş eksikliğinde kompozit rezinleri PE fiber ile desteklemişler ve 24 ay sonra restorasyonların başarılı bir şekilde kullanıldıklarını gözlemlemişlerdir. Ribboııd - Polientilen Fiber Polietilen fiberin yüzey enerjisinin düşük olması akrile bağlantısının zayıf olmasına ne.den olmaktadır. Bu nedenle soğuk-gaz plazma uygulanarak polimerik hibrit yapının oluşturulduğu "Ribbond" polietilen fiberler geliştirilmiştir. Ribbond çok yüksek modulus, çok yüksek moleküler ağırlıklı PE fiberden yapılmıştır. Biouyumludur, merttir, renksiz ve tranşlusenttir, Dişhekimliğinin birçok dalında. Ör: periodontal splint yapımında, post-core uygulamalarında, yer tutucu ve ortodontik tutucu bağlantılarında, uzun süreli geçici restorasyonları desteklemede, protez ve köprü tamirinde, kompozit restorasyonları desteklemekde kullanılır.42-43 Ribbond, rezin matriks ile reaksiyona giren ilk destekleyici materyaldir. Örgü ve esnek yapısı nedeniyle gelen kuvvetleri emer. Ayrıca örgü tarzındaki Ribbond un akril içine yerleştirilmesi de kolaydır. " 1995 yılında Miller ve ark44 ciddi sağlık problemi olan alt anterior dişleri splintlemek amacıyla Ribbond PE ni kompozit rezin içine yerleştirmişler ve bu yöntemin ve tedavinin güvenilir, konservatif, estetik ve ucuz olduğunu iddia etmişlerdir, 1 yıl sonra Ramos ve arkp nm plazma ile işlem görmüş ve işlem görmemiş Ribbond PE fiber-akril çalışmaları plazma işleminin kırık direncinin arttığı yönündedir. Karna46 1996 da yaptığı çalışmasında Ribbond PE ni post-core yapımında kullanmış bu yöntemle yapılan post-core un konservatif, morfolojik, retantif, estetik ve kırılmalara karşı dirençli olduğunu savunmuştur. Strassler ve Serio47 örgü tarzındaki Ribbond - PE uygulamasının kolay olduğunu, daha önce kullanılan splint uygulamalarından daha uzun ömürlü ve dirençli olduğunu, Samahzadeh ve ark48 plazma kaplı örgü Ribbond. PE fiber kullanımının geçici
34 sabit parsiyel protezlerin kırık direncini artırdığını, PMMA restorasyonlarda ise kırığın yönünü değiştirdiğini bildirmişlerdir. Akrilik rezinlerin zayıf olan mekanik özelliklerini geliştirmek için kullanılan fiber seçimi dişhekimi için sorun olabilir. Araştırmacıların bulguları dişhekimini fiber hakkında bilgilendireceği için ona bu konuda yardımcı olacağı kanısındayım. Kaynaklar 1. Clarke A, Ladizesky H, Chow W. Acrylic resins reinforced with highly drawn linear polyethylene woven fibres 1. Construction of upperdenture bases. Aust Dent J. 1992; 37 (5): 394-399. 2. Dixon L, Breeding C: The tranverse strengths of three denture base resins reinforced with polyethylene fibers. J Prostehet Dent. 1992; 67 (3): 417-419. 3. Gutteridge L: Reinforcement of poly (methylmethacrylate) with ultra high modulus polyethylene fibre. J. Dent 1992; 20 (1): 50-54. 4. Andreopoulus A G, Papaspyrides C D, Tsilibonvidis S. Surface treated polyethylene fibers as reinforcement for acrylic resins. Biomaterials 1991; 12 (1): 83-87. 5. Stafford D, Huggett R, Macgregor R, Graham J. The use of nylon as a denture base material. J Dent. 1986; 14(1): 1822-27. 6. Jagger DC, Harrison A, Jandt K D. The reinforcement of dentures J Oral Rehabil 1999; 26: 185-194. 7. Grant AA, Greener EH: Whisker reinforcement of polymethyl-methacrylate denture base resins Aust Dent J 1967, 12: 29-33. 8. Kelly E. Fatigue failure in denture base polymers. J Prosthet Dent 1969; 2: 257-266. 9. Larson R, Dixon L, Aquilion A, Clansy S. The effect of carbon graphite fiber reinforcement on the strenght of provisional crown and fixed partial denture resins. J Prosthet Dent. 1991; 66 (6): 816-820. 10. Vallittu P K. Comparison of in vitro fatigue resistance of acrylic resin partial denture reinforced with continuous glass fibres or metal wire J Prosthodont 1996; 5: 115-121. 11. Ladizesky H, Chow W: Reinforcement of complete denture bases with continuous high performance polyethylene fibres. J Prosthet Dent, 1992; 68 (8): 934-941. 12. Altieri J V, Burstone J, Goldberg J, Patel P: Longitudional clinical evaluation of fiber-reinforced composite fixed partial denture. A pilot study. J Prosthet Dent. 1994; 71(1): 16-22. 13. Yazdanie N, Mahood M. Carbon fiber acrylic resin composite: An investigation of transverse strength. J Prosthet Dent. 1985; 54(4): 543-547. 14. Schreiber C K. The clinical application of carbon fibre-polymer denture bases. Br Dent J 1974; 137, 21. 15. Wylegala R T. Reinforcing dental base material with carbon fibres Dent Technol 1973; 26: 97-100. 16. Manley R, Bowman J, Cook M. Denture bases reinforced with carbon fibres. Br Dent J. 1979; 2(1): 25. 17. Skirvin D R, Vermilyea S G, Brady R E. Polymethylmethacrylate reinforcement effect on fatique failure Military Med 1982; 147: 1037-1040. 18. Kilfoil B M, Hesby R A, Pelleu G B. The tensile strength of a composite resin reinforced with carbon fibers. J Prosthet Dent 1983; 50: 40-43. 19. DeBoer J, Vermilyea S G, Brady R E. The effect of carbon fiber orientation on the fatigue resistance and bending properties of two denture resins. J Prosthet Dent 1984, 51: 119-121. 20. Bowman J, Manley R. The elimination of breakages in upper dentures by reinforcement with carbon fibre. Br Dent J. 1994; 156 (2): 87-89. 21. Ruyter E, Ekstrand K, Bjork N. Development of carbon/graphite fibre reinforced poly (methyl methacrylate) suitable for implant - fixed dental bridges. Dent Mater 1986; 2:6-9. 22. Ekstrand K, Ruyter I, Wellendorf H. Carbon/graphite fiber reinforced poly (methylmethacrylate) Properties under dry and wet conditions. J Biomed Mater Res 1987; 21: 1065-1080. 23. Malquarty G, Berruet G, Boys D. Prosthetic use of carbon fiber reinforced epoxy resin for esthetic crowns and fixed partial dentures. J Prosthet Dent. 1990; 63(3): 251-257. 24. Viguie G, Malquarty G, Vincent B, Bourgeoys D. Epoxy/corbon composite resins in dentistry: Mechanical properties related to fiber reinforcements. J Prosthet Dent. 1994; 72(3): 245-249. 25. Grave AMH, Chandler H D, Wolfaardt JF. Denture base acrylic reinforced with high modulus fibre. Dent Mater 1985, 1: 185-187. 26. Mullarky R H. Aramid fiber reinforcement of acrylic appliances J Clin Orthod 1985; 19: 655-658.
Karacaer 35 27. Pourdeyhimi B, Wagner D: Elastic and ultimate properties of acrylic bone cement reinforced with ultra high molecular weight polyethtlene fibres. J Biomed Mater Res. 1989: 23:63-80. 28. Berrong I M, Weed R M, Young J M. Fracture resistance of Kevlar-reinforced poly (methyl methacrylate) resin: a preliminary study Int J Prosthod 1990; 3: 391-395. 29. Braden M, Davy M, Pakers S, Ladizesky H, Ward M. Denture base poly (methyl methacrylate) reinforced with ultra high modulus polyethylene fibres. Br Dent J. 1988; 164 (2): 109-113. 30. Chow W, Cheng Y, Ladizesky H. Polyethlene fibre reinforced poly (methylmethacrylate) water sorption and dimentional changes during immersion. J Dent. 1993; 21 (6): 367-372. 31. Ladizesky H, Ward M: A Study of the adhesion of drawn polyethylene fibre/polymeric resin systems. J Mater Sci. 1983; 18(7): 533-544. 32. Chow W, Ladizesky H, Clarke A. Acrylic resins reinforced with woven highly drawn linear polyethylene fibres 2. Water sorption and clinical trials. Aust Dent J. 1992; 37 (6): 433-438. 33. Gutteridge L. The effect of including ultra high modulus polyethylene fibre on he impact strength of acrylic resin Br Dent J 1988; 164 (3): 177-180. 34. Carlos B, Harrison A. The effect of untreated UHMWPE beads on some properties of acrylic resin denture base material J Dentistry 1996; 25: 59-64. 35. Ladizesky N H, Chen Y Y, Chow T W, Ward I M. Acrylic reinforced with chopped high performance polyethylene fibres properties and denture construction. Dent Mater 1993; 9: 128-135. 36. Ladizeky H, Fang M, Chow W, Qard M. Acrylic resins reinforced with woven highly drawn linear polythylene fibres 3. Mechanical properties and further aspects of denture construction. Aust Dent J. 1993; 38(1): 28-38. 37. Ladizesky N H, Chow TW, Cheng YY. Denture base reinforcement using woven polyethylene fiber. Int J Prosthod 1994; 7: 307-314. 38. Williamson DL, Boyer DB, Aquilino SA, Leary J. Effect of polyethylene fiber reinforcement on the strength of denture base resins polymerized by microwave energy. J Prosthet Dent 1994; 72: 635-638. 39. Taner B, Doğan A, Tinçer T, Akmay AE: A study on impact and tensile strength of acrylic resin filled with short ultra-high molecular weight polyethylene fibers. J Oral Sci 1999; 41: 15-18. 40. Uzun G, Hersek N, Tinçer T. Effect of five woven fiber reinforcements on the impact and transverse strength of a denture base resins. J Prosthet Dent 1999; 81: 616-620. 41. Karacaer Ö, Doğan OM, Tinçer T, Doğan A: Reinforcement of maxillary dentures with silane - treated ultra high modulus polyethylene fibers. J Oral Sci 2001; 43: 103-107. 42. Rudo D N: Ribbond Bondable reinforcement ribbon, applications and techniques, 8th ed. The Ribbond, Inc, USA, 1998: 1-3. 43. Ribbond Bondable reinforcement ribbon instruction manuel, The Ribbond, Inc, USA 1995: 1-3. 44. Miller TE: Haldmzadeh F, Rudo DN. Immediate and indirect woven polyethylene ribbon reinforced periodontalprosthetic splint: a case report. Quint Int 1995; 26: 267-271. 45. Ramos V, Runyan DA, Christensen LC. The effect of plasma treated polyethylene fiber on the fracture strength of poly methylmethacrylate. J Prosthet Dent. 1996; 26: 94-96. 46. Karna JC. A fiber composite laminate endodontic post and core. Ame J Dent 1996; 9: 230-232. 47. Strassler HE, Serio FG. Stabilization of the natural dentition in periodontal cases using adhesive restorative materials. Periodontal Insights 1997; 4: 4-10. 48. Samahzadeh A, Kugel G, Hurley E, Aboushala A. Fracture strength of provisional restorations reinforced with plasma-treated woven polyethylene fiber. J Prosthet Dent. 1997; 78: 447-450. Yazışma Adresi: Doç. Dr. Özgül KARACAER G.Ü. Diş Hekimliği Fakültesi Pıotetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Emek / ANKARA Tel: 0.312. 212 62 20 /297 E-posta: sisyaman@gazi.edu.tr