İÇİNDEKİLER BÖLÜM-1-ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN YAPISI VE ÇALIġMA PRENSĠBĠ Asenkron motorların endüstrideki önemi Turmetre ile asenkron motorun devrinin ölçülmesi ve kayma deneyi Senkron hız, Asenkron hız, Kayma Döner alan içerisindeki rotorun dönüģü Manyetik döner alanın oluģması Ġndüksiyon prensiplerinin hatırlatılması (Sargılı rotorlu) asenkron motorun karģılaģtırılması Sincap kafesli (Kısa devre rotorlu) asenkron motor ile Bilezikli Bilezikli asenkron motorlar Sincap kafesli asenkron motorlar ÇeĢitleri ve genel yapıları Asenkron motorları ile doğru akım motorlarının karģılaģtırılması Deney raporunun hazırlanması BÖLÜM-2- ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORDA EġDEĞER DEVRENĠN ÇĠZĠLMESĠ, GÜÇ DAĞILIMI VE MOMENTLER Üç fazlı asenkron motorun eģdeğer devresinin çizilmesi Asenkron motorun komple eģdeğer devresinin çizimi Rotoru kilitlenmiģ bir motorun eģdeğer devresi Transformatörle asenkron motorun karģılaģtırılması Asenkron motorlarda kalkıģ akımının yüksek oluģununnedenleri Motorun yüklendikçe Ģebekeden fazla akım çekmesinin nedenleri Üç fazlı asenkron motorlarda güç dağılımı ve momentler Asenkron motorlarda kalkıģ momenti Asenkron motorlarda kalkıģ momenti ve önemi ÇalıĢma momentinin bulunması Maksimum döndürme momenti Asenkron motorlarda verim hesabı Motorun etiket değerlerinden yararlanılarak verimin bulunması EĢdeğer devrelerle verimin ve momentin hesabı 1 2 Bir asenkron motorun akım-kayma, tork - kayma karakteristiklerinin incelenmesi BÖLÜM-2 -SORULAR BÖLÜM-3-ÜÇ FAZLI ASENRON MOTORLARDA BOġTA ÇALIġMA, KISA DEVRE VE YÜKLÜ ÇALIġMA DENEYLERĠ Üç fazlı asenkron motorların eģdeğer devre parametreleri BoĢta çalıģma deneyi BoĢ çalıģmada kayma BoĢ çalıģma akımının yüzdesi BoĢ çalıģma fazör diyagramı BoĢ çalıģma deneyinin yapılarak sonucun yorumlanması BoĢ çalıģma deneyi ile sabit kayıpların bulunması BoĢ çalıģma deneyinin yapılması Kısa devre deneyi
BoĢ çalıģma ve kısa devre deneyinde elde edilen sonuçlardan eģdeğer devre parametrelerinin hesaplanması 1 2 Ödev problem Asenkron motorun yüklü çalıģması deneyi Bölüm-3- Sorular BÖLÜM-4- ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARDA YOL VERME, HIZ KONTROLÜ VE FRENLEME Üç fazlı asenkron motorlarda yol verme yöntemleri KalkıĢ akımının Ģebeke üzerindeki etkisi KalkıĢ Akımını DüĢürme Yöntemleri Yıldız üçgen yol verme ve önemi Oto trafosu ile yol verme Tristörlerle asenkron motora yol verilmesi YumuĢak yol verici (Soft starter) ile yol verme Frekans değiģtirici ile yol verme Rotoru sargılı asenkron motorlara yol verme Otomatik kumanda devreleri ile çalıģan rotor yol vericiler Merkezkaç kuvveti ile çalıģan rotor yol vericiler Üç fazlı asenkron motorlarda hız kontrolü yöntemleri Kutup sayısını değiģtirerek devir ayarı Frekans değiģtirerek devir ayarı Dinamik frekans değiģtiriciler Statik frekans değiģtiriciler Frekans değiģtiricinin yapısı Ara devreli frekans çeviricilerin sınıflandırılması Gerilim dalga çeviricileri Akım dalga çeviricileri PWM Pals geniģliği ayarlayan çeviriciler PWM frekans değiģtirici uygulaması Frekans değiģtiricinin ve motorun seçimi Üç fazlı asenkron motorlarda frenleme yöntemleri Frenlemenin önemi Generatör frenleme Ters akımla frenleme Dinamik frenleme Frenleme geriliminin hesaplanması Mekanik (balatalı) frenleme Bölüm- 4 - soruları Bir fazlı asenkron motorlar ve çeģitleri Yardımcı sargılı motorlar Genel yapıları ÇalıĢması Yardımcı sargılı motorun çalıģma yöntemleri Motorun yalnız ana sargı ile çalıģması Yardımcı sargının görevi Omik direnç bağlamak BÖLÜM-5-BĠR FAZLI MOTORLAR
Kapasitör bağlamak Yardımcı sargıyı devreden ayırma nedenleri Yardımcı sargıyı devreden ayırma yöntemleri Yardımcı sargıyı merkezkaç anahtarı ile devreden ayırma Yardımcı sargının yol verme paket Ģalteri ile devreden çıkarılması Yardımcı sargının manyetik röle ile devreden çıkarılması Yardımcı sargının elektronik yol verme rölesi ile devreden çıkarılması Yardımcı sargılı motorun özellikleri Kapasitörlü ilk hareket motoru Kapasitörlü ilk hareket motorun yapısı Kapasitörlü ilk hareket motorun çalıģması Kapasitörlü ilk hareket motorun çalıģma yöntemleri Tek kapasitörlü motor Çift kapasitörlü motor Kapasitörlü ilk hareket motorun bazı özellikleri ve kapasitör seçimi Ek kutuplu (gölge kutuplu) bir fazlı motorlar Yapısı Ek kutuplu motorların özellikleri Ek kutuplu motorların kullanma alanları Relüktans tip bir fazlı motorlar Yapısı Relüktans tip motor özellikleri Relüktans tip motorların kullanma alanları Bir fazlı motorlarda devir ayarı Kutup sayısının değiģtirilmesi Frekans değiģtirici ile bir fazlı motorun devir ayarı Üç fazlı motorların bir fazlı olarak çalıģtırılması ÇalıĢma özellikleri Bağlantı Ģekilleri Kapasitör kapasitesinin seçimi Bölüm - 5 - soruları BÖLÜM-6-SENKRON MAKĠNELER GiriĢ Senkron makinelerin çeģitleri ve yapısı Senkron makinelerin kutup sargıların sarıldığı yere göre çeģitleri Statoru kutup sargılı senkron makineler Rotoru kutup sargılı senkron makineler Senkron makinelerin rotor cinsine göre çeģitleri Çıkık kutuplu senkron makineler Yuvarlak kutuplu senkron makineler Rotoru kutup sargılı senkron makinelerin stator kutup sargılı senkron makinelere göre üstünlükleri Senkron makinelerin stator sargısı ile Asenkron motorun stator sargıları arasındaki benzerlik Senkron makinelerin çalıģma yöntemleri Senkron makinelerin generatör olarak çalıģtırılması Senkron makinelerin motor olarak çalıģtırılması Senkron makinenin generatör halinden motor haline geçiģi Senkron generatörlerin uyartılması ve gerilim regülatörleri Otomatik gerilim kontrolu Fırçasız uyarma düzeneği Uyartım makinesiz senkron generatörleri (sabit gerilim generatörleri) Senkron makinelerde frekans ve hız
Senkron makinelerin eģ değer devreleri BÖLÜM-7-SENKRON GENERATÖRLERĠN FAZÖR DĠYAGRAMLARI Yuvarlak kutuplu senkron genaratörün fazör diyagramının çizilmesi,boģta çalıģma gerilimlerininin ve regülasyonun hesaplanması Omik yükte bostaki uç geriliminin (Eo in) bulunması Endüktif yükte bostaki uç geriliminin (Eo in) bulunması Kapasitif yükte bostaki uç geriliminin (Eo in) bulunması - 1-2 Çıkık kutuplu senkron generatörün fazör diyagramının çizilmesi boģta çalıģ-ma gerilimlerinin ve regülasyonun hesaplanması Omik yüklü çalıģma durumu Endüktif yüklü çalıģma durumu Kapasitif yüklü çalıģma durumu Bölüm 7 - Sorular BÖLÜM-8-SENKRON GENERATÖRLERĠN PARALEL BAĞLANMASI GĠRĠġ Paralel bağlanma sebepleri Paralel bağlama Ģartları Paralel bağlama Ģartlarının kontrolü Senkronizasyon metotları Paralel bağlı alternatörler arasında yük dağılımı Paralel bağlama deneyi ve yüke iģtirak BÖLÜM-9-SENKRON MOTORLARDA YOL VERME Senkron motorlarda yol verme Amortisör sargısından faydalanarak asenkron yol verme Frekansla yol verme Bir tahrik motoru ile yol verme Küçük güçteki çıkık kutuplu senkron motorlara yol verme Senkron motora deģarj direnci ile yol verme ÖZEL OLARAK YAPILMIġ SENKRON MOTORLAR SenkronlanmıĢ asenkron motor BÖLÜM-10-SENKRON MOTORLARIN FAZÖR DĠYAGRAMLARI Yuvarlak kutuplu senkron motorların fazör diyagramının çizilmesi Senkron motor omik çalıģma durumunda fazör diyagramının çizilmesi Senkron motor endüktif çalıģma (Cos geri) durumunda fazör diyagramının çizilmesi Senkron motor kapasitif çalıģma (Cos ileri) durumunda fazör diyagramının çizilmesi Çıkık kutuplu senkron motorların fazör diyagramının çizilmesi Omik çalıģma durumu Endüktif ÇalıĢma Durumu Kapasitif ÇalıĢma Durumu
Bölüm -10 -Sorular BÖLÜM-11-SENKRON MAKĠNENĠN YÜKLENMESĠ Senkron makinenin aktif güç ayarı Senkron makinenin reaktif güç ayarı Senkron makinenin daire diyagramı Sabit uç gerilimi ve sabit aktif güçte çalıģma durumu ( V ka rakteristikleri) Bölüm - 11 - Sorular Kaynaklar