Başkent in Parlayan Yıldızı MAMAK Ankara Mamak Belediye Başkanı Mesut AKGÜL Röportaj / Koray TÜMAY Mamak ı Başkent in yıldız ilçesi yapmak azmi ve kararlılığıyla hizmet yolculuğunu sürdüren Mamak Belediye Başkanı Mesut AKGÜL, her seçimde verdiği sözleri tutarak, ilkeli ve sürdürülebilir bir yönetim anlayışı çerçevesinde, Mamak ı Ankara nın örnek gösterilen ilçelerinden biri haline getirdi. İnsanların yaşamak zorunda olduğu değil, yaşamaktan keyif aldığı bir Mamak için hareketle yola çıkan AKGÜL, Şehir ve Medeniyet konusunu ele aldığımız bu sayımızda dergimize Mamak Belediyesi nin faaliyetleri ve gerçekleştirilecek projeler hakkında samimi açıklamalarda bulundu. 22 Belediye Başkanlığı na gelirken, insanların yaşamak zorunda olduğu değil, yaşamaktan keyif aldığı bir Mamak için hareketle yola çıktınız. Peki, görevi devraldığınız 2009 yılından bu yana hayalinizdeki Mamak ı gerçekleştirebildiniz mi? Bir Belediye Başkanı için bir dönemde hayallerinin tamamını hayata geçirmesi çok zor. Tabii ki göreve gelirken hedeflerimiz vardı. Mamak la ilgili oluşan bir algı vardı ve bu çok da olumlu bir algı değildi. Herkesin gözünde Ankara nın doğusunda kalan, az gelişmiş, gecekondusu ile çöplüğü ile anılan bir Mamak algısı vardı. Bunu değiştirmek için kısa, orta ve uzun vadeli planlar hazırladık. 2009 dan bu güne kadar hedeflediğimiz noktada ciddi bir algı değişikliliğini de tamamlamış olduk. Şu anda artık yatırımcıların tercih ettiği bir ilçe haline geldi. Kentsel dönüşüm projeleri, sosyal tesisler, spor tesisleri ve altyapı çalışmaları olmak üzere ilk 5 yıllık dönemde bunları gerçekleştirdik. Bundan sonraki süreçte ise ortaya koyduğumuz orta ve uzun vadeli diyebileceğimiz projelerimizi hazırladık. Hazırladık derken bunlar arasında yapımı bitmeye yaklaşan, devam eden ve temeli atılan ve projelendirme çalışmaları devam
eden projelerimiz de var. Asıl hedefimiz; yaşanabilir, Ankara ya yakışan bir Mamak ı inşallah gerçekleştirebilmek. Üniversitesiyle, hastanesiyle, alışveriş merkezleriyle, spor tesisleriyle ve sosyal donatı alanlarıyla öncü bir Mamak inşa ediyoruz. 2009 seçimleri ile 2014 seçimleri arasındaki oy farkına da bakıldığında görüyoruz ki yaptığımız işler vatandaşlar tarafından da takdir ediliyor ve benimseniyor. Oy oranımız 41.2 den 48,2 ye çıktı. Aynı heyecanla aynı şevkle çalışmalarımıza devam ediyoruz. Kentsel dönüşümde attığı dev adımlarla ilçeyi yeni yaşam merkezlerine kavuşturan Mamak Belediyesi, kaçak yapılaşmaya karşı da mücadele veriyor. Peki, Mamak Belediyesi, kentsel dönüşüm noktasında sizce ne durumda? Mamak, Türkiye geneline baktığımız zaman en yoğun kentsel dönüşüme ihtiyacı olan yerlerin başında geliyor. Göreve geldiğimizdeki gecekondu sayısına baktığımızda, çok yoğun bir çarpık yapılaşma, çok yoğun bir gecekondu tortusu vardı. Bunu aşmanın en önemli yolu kentsel dönüşümdür. Kentsel dönüşümler sadece Türkiye değil Dünya nın dört bir tarafında çok kısa sürede biten işler değildir. Hem mülkiyet problemini çözeceksiniz hem de vatandaşlar ile anlaşmalar sağlayacaksınız. Altını özellikle çizmem gerekir ki vatandaşı burada mağdur etmeyeceksiniz, vatandaşın da rızasını alarak bu çalışmaların yapılması gerekir. Bunların hepsini bir araya getirip arkasından da konutlar yapıp teslim etmek gerekir. Bu süreç uzun bir süreçtir aslında. Göreve geldiğimiz günden bugüne yaklaşık 30 bin gecekondu yıkıldı. 7 yıl önceki ilçemizde bulunan gecekondu yoğunluğu yerini modern konutlara bıraktı. Şu anda 7 ayrı bölgede kentsel dönüşüm çalışmamız devam ediyor. Bunlar bittikçe etap şeklinde vatandaşlara teslim ediliyor. Bir taraftan da yeni konutların imarı devam ediyor. Burada güzel olan şeylerden bir tanesi şu; dikkat ederseniz bu yıkımlarda hiçbir şekilde bir tepki kavga, gürültü ortamı olmadı. Vatandaşlarımız gecekondularını davullarla, zurnalarla yıktı. Çünkü kentsel dönüşüm projelerine vatandaşı dâhil ediyoruz. Dolayısıyla kentsel dönüşümde geldiğimiz nokta hem bizim açımızdan hem de vatandaş açısından hızlı ve memnuniyet verici şekilde ilerliyor. Bunu sadece Mamak Belediyesi olarak kendimiz yapmıyoruz, proje ortaklarımız var. Hem Büyükşehir Belediye Başkanlığımız hem Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ile koordineyi sağlayarak sistemli bir şekilde ilerliyoruz. Hükümetimizin burada çok ciddi bir desteği var. Özellikle kentsel dönüşüm yasası ile birlikte vatandaşlarımıza daha doğrusu bu kapsama giren hak sahibi vatandaşlara kira yardımı yapmakta. Dolayısıyla bu imkânların hepsi üst üste geldikten sonra işler daha hızlı yürür hale geldi. Güzel taraflardan bir tanesi de şu; Mamak ta uyguladığımız projeler Türkiye ye örnek oldu. Bu işin tabiri caizse mutfağını iyi kurguladık ve şu anda birçok belediye gelip bizden örnek alıyor. Başlayan dönüşüm projelerin toplamına baktığımız zaman %70 ile %80 i tamamlanmış ve teslim olmuş olacak. Mamak ta şu anda 22-23 bin civarında gecekondu kaldı. Hedefimiz 2019. 2019 yılında gecekondusuz bir Mamak olacak. Bundan sonraki seçimlerde bu algının tamamen yok olduğu bir Mamak hedefimiz. 23
24 Sayın Başkanım, yıllardır dillerden düşmeyen Mamak çöplüğünü modern bir tesis haline dönüştürerek bölgenin diğer bir olumsuz algısını da ortadan kaldırmış oldunuz. Artık çöpler ayrıştırılarak ekonomiye geri kazandırılmaya başlandı. Bu modern dönüşümün hikâyesini okuyucularımızla paylaşabilir misiniz? Türkiye de örnek olan bu çalışma Büyükşehir Belediyemizin yapmış olduğu bir çalışmadır. Çöp konusu bütün illerin, büyükşehirlerin, küçük illerin ortak sorunuydu. Bundan yaklaşık 10 yıl öncesine baktığımız zaman vahşi depolama dediğimiz yöntemle depolanan çöplerin zamanla metan gazının oluşmasıyla patlamalar, yangınlar oluşuyordu. Türkiye genelinde ilk olarak Ankara Büyükşehir Belediyesi ele aldı ve buraya özel bir firma ile tesis kuruldu. Eski o vahşi depolama yapılan çöplerin gazları alınıyor, onlar elektrik enerjisine dönüştürülüyor. Yeni gelen çöpler de ayrıştırılarak hem ekonomiye katkı sağlanıyor hem son kalan kısmı kompost dediğimiz hale getiriliyor. En son olarak da gübre yapılarak gelen çöpün tamamı ekonomiye kazandırılmış oluyor. Buradan çıkan gazla birlikte elektrik üretimi yapılıyor. Oluşan ısılardan da seralarda domates, çilek ve orkide ve buna benzer birçok ürün yetiştiriliyor. Dolayısıyla hem o kötü kokular ortadan kalktı hem de katkı sağlanmış oldu. Bunun en bariz örneğini de bırakın yatırım yapmayı, yıllardır yanına yaklaşılmayan çöplüğün bulunduğu bölgeye Türkiye nin en büyük alışveriş merkezlerinden biri kuruldu. O bölgenin yanına yapılan konutlar, Mamak ta hatta Ankara da hatırı sayılır rakamlara satılıyor. Bu, çöplüğün rehabilitesi ile birlikte başlayan bir süreçtir. Bu model örnek oldu. İstanbul, Adana ve Mersin buna benzer birçok ilde aynı modelde çöplüklerin ıslahı devam etti. Belediye olarak en büyük yatırımımız, başarılı çocuklarımıza destek olmaktır sloganıyla çıktığınız bu yolda, eğitim alanında birçok çalışma yaptınız. Bunun haricinde Başkent in en büyük ilçelerinden Mamak ta sosyal sorumluluk projeleri başarıyla yürütülüyor. Kadın ve çocuğu sosyal projelerin merkezine oturtan Mamak Belediyesi, bu alanda çok önemli çalışmalara imza atıyor. Bu anlamda Aile Merkezleri ile kadınlar, Bilgi Evleri ile çocuklara yönelik hizmetler sunuyorsunuz. Mamak ın sosyal yapısını yeniden şekillendiren bu çalışmalar hakkında bilgi verebilir misiniz? Eğitim, belki yerel yönetimlerin asli görevi değil. Ama biz hep şunu söyledik, şehirlerin kentsel dönüşümle çehresini değiştirmek bu belediyelerin görevi ama sadece bu değil bununla birlikte vatandaşların eğitim, kültür ve sosyal anlamında da gelişimine katkı sağlamak lazım. İnsan profilinin gelişmesi ile şehrin profilinin gelişmesi eş zamanlı olsun ki asıl o zaman şehir kimlik kazanır. Bu alanda çocuklarımız için bilgi evlerimiz mevcut. Bilgi evlerimizde ciddi çalışmalar yapılmakta. Şu an 13 adet bilgi evlerimizde 8. sınıfa kadar olan çocuklarımıza okul zamanlarının dışında hem ek ders sunuluyor hem de satrançtan halk oyunlarına kadar sosyal amaçlı etkinlik düzenleniyor.
Yazın özellikle müftülükle yaptığımız bir protokol kapsamında çocuklarımıza Kuran başta olmak üzere, adap, tefsir, hadis eğitimleri veriyoruz. Hanımlarla ilgili de aile merkezlerimiz ciddi çalışmalar gösteriyorlar. 11 adet aile merkezimizde düzenlediğimiz kurslarla hanımlarımızın meslek edinmelerini sağlayacak şekilde 28 ayrı branşta faaliyetlerimiz devam ediyor. Aile okul projemizde eğitimler verilmektedir. Bu eğitimler her aile merkezinde haftada üç gün olmak üzere 1 ay sürüyor. Burada hanımlarımıza özellikle çocuklarıyla olan ilişkilerinden eşiyle olan ilişkilerinden komşu ilişkilerinden tutun buna benzer birçok kişisel gelişim eğitimi veriliyor. Bu eğitimlerin faydalarını ve geri dönüşlerini çok çabuk görüyoruz. Gençlerimiz için de Gençlik Merkezlerimiz mevcut. Özellikle gençlere spor, sanat ve kültür alanında eğitim veriyoruz. Geçen dönem şehir stadından kapalı spor salonuna kadar, yüzme havuzuna kadar en çok yatırımı spor tesislerine yaptık. Gençlerimizi spora yönlendirerek enerjilerini doğru yere aktarıyoruz. Ayrıca Mamak Kültür Merkezi mizde halk oyunlarından tiyatroya, saz, keman, ney buna benzer enstrümanlara kadar birçok alanda da gençlerimize hizmet veriyoruz. Dolayısıyla onların enerjilerini doğru noktada kullanarak hem kötü alışkanlıklar kazanmasına engel oluyoruz hem de iyi yönde bir eğitim vermiş oluyoruz. Çocuk, genç ve kadınlardan başlayan eğitimi bu şekilde destekleyici ve yaşamla bütünleştirici tarzda devam ettiriyoruz. Bu aslında sadece bizim değil bütün belediyelerin de görevi olduğuna inanıyorum. Türkiye de belediyecilik son 10 yılda kabuk değiştirdi, çıta yükseldi. Eskiden asfalt atan, kaldırım yapan, çöp toplayan en iyi belediye idi. Bugün bunlar rutin işler kapsamına girdi. Onların zaten yapılması gerekiyor. Asıl çıta bu tür sosyal projelerle hem eğitim hem yaşam kalitesini yükseltecek projelerle oluyor. Belediyeniz, Şehir ve Medeniyet adına Mamak ı, modern ve geleneksel mimariyi birleştirerek Ankaralılara yeni bir çehre kazandırmaya devam ediyor. Bu çalışmaları yaparken belediyenizin ilham aldığı bir mimari var mı? Bizim yaptığımız çalışmalarda geleneğimize göre bir mimari olmasına dikkat ediyoruz. Selçuklu mimarisini modern tarzla birleştirerek o mimariyi kullanmaya çalışıyoruz. Cumhuriyet döneminden sonra yapılan kamu binalarına baktığımız zaman maalesef çok fazla mimari bir kimlik yok. Hâlbuki kamunun yaptığı binalarda bir kimlik olması gerekir. Özellikle mimari anlamında yaptığımız bütün projelerimizde bu kimliğe dikkat ettik. Modern yapı ile Selçuklu yu birleştirerek bir kimlik oluşturmaya çalışıyoruz. Diğer konut projelerinde yine bir seçicilik gösteriyoruz. Buradan onay alınmadan müteahhitlerimiz bina yapamıyorlar. Binalardaki renk tonlarından cephelere kadar dikkat ederek görsel bütünlüğü sağlamaya çalışıyoruz. Özellikle ibadethaneler, gecekondudan dönüşen camilerimizi yeniliyoruz. İbadethanelerin kaliteli olması gerekir ki oraya gelen insanların huzur içinde ibadetlerini yapsınlar. Her camiye tabiri caizse lokomotif oluyoruz, destek veriyoruz. Şehrin bütününe baktığımız zaman içine girildiğinde keşmekeş değil rahat yaşanılabilecek bir şehir olmasına gayret ediyoruz. Şehircilik anlamında medeniyet değerlerimizi ve mimarimizi önceleyen projeleriniz var mı? Evet, var. Bir örnek vereyim, planetaryum dediğimiz yani gökbilim merkezini bitirmek üzereyiz. Ankara da bir gökbilim merkezi yoktu. Biz de farklı olarak ne yapabiliriz diye buradan başladık. Şu an 60 metre yüksekliğinde kulemiz bitti. Bunu yaparken de özellikle astronomi anlamında bizim medeniyetimizin çok ciddi birikimi var. 25
26 Bu birikim bizlere hiç aktarılmadı. Mesela Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri, Cacabeyler, Ali Kuşçu lar bunların hiçbirinden bahsedilmez. Tamamen Amerika, NASA, bunların sunduğu keşfettiği şeyler olarak sunulur. Hâlbuki bizim âlimlerimiz medeniyetimizin temsilcileri onlardan çok daha önce buluşlar yapmış. Bir tane örnek verelim, 1940 larda güneş sisteminde bir gezegen olduğu keşfediliyor ve ismini Satürn koyuyorlar. Hâlbuki bundan çok çok önceleri 1800 lü yılların sonlarında bizim âlimlerimiz bunu keşfetmiş ve Bursa Ulu Cami nin mihrabına güneş sistemini çizmişler, ahşap olarak oymuşlar ve o gezegen oradan gözüküyor. Kuran-ı Kerim de özellikle uzayla ilgili mucizeler var. 1400 yıl önce yazılmış bir kitapta orada olanların bugün gerçekleşenleri ile yan yana getirerek bir medeniyet algısı oluşturmaya çalışıyoruz. İşte planetaryum kule de yani Ali Kuşçu Gökbilim Merkezi nde bunları gençlerimize aktaracağız. Bununla birlikte geleneklerimizi, inancımızı yaptığımız her işte yansıtmaya çalışıyoruz. Değerlerimizi bir kenara atıp da modern şehirler oluşturacağız derseniz havada kalır. Bu milletin değerleriyle örtüşen çalışmalar yapıyoruz. Ankara ilinde ilk yerleşim yerlerinin medeniyet mimarisi açısından incelendiğinde Ankara Kalesi ve çevresi olduğunu bu bölgede bulunan eserlerden anlıyoruz. Ankara mimarisi ve medeniyetimiz açısından Mamak ilçesini değerlendirir misiniz? İki ciltten oluşan Mamak tarih ve kültür atlasımız yayımlandı. Burada Mamak ın arşivlerden çıkarılan belgelerle sürecini anlatıyor. Ankara denilince Selçuklu dan önce Romalılara kadar uzanan bir medeniyet var. Mamak da bu medeniyetten payını almış bulunmakta. Özellikle Osmanlı döneminde Ankara dediğimiz zaman o zamanın şartlarında 10 bin 20 bin nüfustan bahsediliyor. Ankara Kalesi dediğimiz Hisar ve Hacettepe den buna benzer yerler, köy statüsünden oluşan yerleri kapsıyor. Geri kalan kısımları özellikle Hatip Çayı güzergâhı özellikle Ankara nın bağlarını meyve bahçesi olarak adlandırıyor. Cumhuriyet yıllarının ilk dönemlerine geldiğimiz zaman özellikle 1950 ye kadar Sincan banliyö hattının bu güzergâhta olmasıyla ciddi bir göç almaya başlıyoruz. Ankara nın doğusunda olmamız vesilesi ile bütün vilayetlerden göç almışız. Kırıkkale den tutun Erzurum, Kars a kadar her vilayetten göç almış, ilk gelen yerleşimlerde gecekondu ile bu işi başarmış. Mamak ın gecekondusu da buradan geliyor. Kelime anlamı ile baktığınız zaman Mamak, asker ve sivilin bir arada yaşadığı yer olarak da tarif edilir. Farklı iki rivayet var. Ahi Mamak tan isim aldığı da söylenir. Ahi Mamak, yine bu Ahi Evran gibi oluşan ahilerden bir tanesidir. Hem iyi bir komutan hem de iyi bir tüccardır. Dolayısıyla onun ilk buraya yerleştiğini ve isminin de oradan alındığı söylenir. Bu ilk baştaki yılların bağ bahçeden arazi anlamına gelen bir süreç daha sonra gecekonduya dönüyor şimdi de modern bir şehre dönme sürecinde kentsel dönüşüme geçmiştir. Vatandaşların yıllarca hayalini kurduğu devasa projeleri hayata geçiren başarılı bir belediye başkanısınız. Projelerinizin bazılarını tamamlayıp hizmete açtınız, bazılarını da ihale aşamasına getirip, ihalelerini yapmaya başladınız. Mamak ta önümüzdeki süreçte devam etmeyi düşündüğünüz projeler hakkında okuyucularımıza bilgi verebilir misiniz? Biraz önce söylediğim planetaryum bunların en başında geliyor. İkincisi Kartaltepe Kentpark, ikinci etap dediğimiz Hatip Çayı nın ıslahıyla Ankara evleri ile birlikte yanına bir gölet oluşturacak. DSİ ile o noktada ortak kaldığımız bir nokta var. Hatip Çayı nın devamı ile onlar ilgilenecek biz de geri kalan kısmını yapacağız. Yine bir çocuk müzemiz ve tarih müzemizin hazırlıkları devam ediyor. Bu dönem içerisinde başlayacağımız Üreğil Kent Ormanı, bunlardan bir tanesi. Ayrıca binicilik ve okçuluk tesisini hedefimize koyduk. Bu süreçleri önce hayal ediyorsunuz sonra gerçekleştiriyoruz. Bunların yanı sıra aile merkezleri, kapalı pazar yerleri,
laka taziye evine gider lokumunu, çayını, şekerini verir ve Kuran-ı Kerim okur. Bu da vatandaşın en acılı olduğu günde yalnız bırakmadığımızı gösterir. kültür merkezleri mahallelerin ihtiyacına göre devam ediyor. Spor tesislerini birinci dönemde tamamladığımız için bu dönem planlarımızda şimdilik yok. Kapalı spor salonumuz şu anda Ankara nın ikinci büyük kapalı spor salonudur. Bir yüzme havuzumuz var ikincisini bu dönem yapacağız. İlçemizin ilk üniversitesinin laboratuar kısmında Türkiye nin ilk gen ve kök hücre laboratuarı bitti. AŞTİ terminali Mamak a geliyor. Mamak ı hem bir cazibe merkezi haline getirmeye hem de yaşamı kolaylaştırıcı çalışmalar yapmaya devam ediyoruz. Son olarak vatandaşların beklentilerini yerinde, zamanında ve güler yüzlü bir şekilde karşılıyorsunuz. Bu bağlamda halkla yaptığınız çalışmalara yönelik haltan geri dönüşüm nasıl sağlanıyor? Halk ile nasıl bir iletişim halindesiniz? Belediyecilik doğumla birlikte başlar. Belediye olarak bütün hemşerilerimize Mamak a Hoş Geldin Bebek diye bir hediyemiz var. Bunu ilk başlatan belediyelerden bir tanesiyiz. Bizden örnek alarak diğer belediyeler de yapmaya başladı. Bu şu demek; vatandaşın en mutlu olduğu anlardan bir tanesi çocuğu olduğu zamandır. Aileye bir ferdin katıldığı andır. Hediyenin büyüklüğü küçüklüğü hiç önemli olmadan amaç burada devletinin, belediyesinin yanında olduğunu göstermektir. İkincisi ölüm anıdır. Ölüm anında bir taziye ekibimiz var. Belediyemize geldiklerinde ihtiyaçları olan ne varsa ücretsiz temin ediliyor. Definden sonra ekibimiz mut- Son olarak düğünü, nişanı, asker uğurlaması gibi mutlu günleri vardır. Mümkün olduğunca katılıyorum fakat yetişemediğim noktada ise ekiplerimizle kurduğumuz sistemle vatandaşın yanında olduğumuzu göstererek iletişimi sağlıyoruz. Esnaf ziyaretleri ile vatandaşların açılışları, dernek toplantıları, ramazandı, bayramdı, hepsine katılım sağlamaya çalışıyoruz. Ramazanda yaptığımız programlarda son üç yıldır mahalle iftarları gerçekleştiriyoruz. Vatandaş, devleti bundan 10 yıl öncesine kadar soğuk yüzü ile tanıyordu. Devlet, kapısına gitmeyen, işi olduğu zaman kırk dereden kırk su getirilen kapıydı. Artık bu böyle değil. Devlet millet için mi var? Yoksa millet devlet için mi? Önceden millet devlet içindi. Millet ne olursa olsun ama devlet baki kalmalıydı. Bizim anlayışımız insanı yaşat ki devlet yaşasın. Eğer millet olmazsa devlet olmaz. Gerek sosyal medyadan gerek call center ile vatandaş talebini rahatlıkla iletebiliyor ve karşılığını da alıyor. Vatandaşla aramızda bir perde yok. Bunun da olumlu yansımalarını alıyoruz. Belediyeciliğin en güzel yanı bu. Yaptığınız çalışmalardaki karşılığını almak insanlarını mutlu edebilmek bana göre kâfi. 27