BLG2109 BİLGİSAYAR DONANIMI DERS 5 Öğr. Grv. Aybike ŞİMŞEK
Sabit Diskler Verileri kalıcı olarak depolayan hafıza birimidir. En önemli donanım birimidir. Arızalandığında kendi maliyetinden çok daha fazla önemlidir. Bütün donanım birimleri arızalansa maliyeti kadar zarar verir, fakat sabit disk arızalandığında veri kaybı ve daha fazlası anlamına gelmektedir. Sabit diskler günümüzde taşınabilir olmaları ile gelişen teknolojiye ayak uydurmaktadır. 3 farklı yapıda sabit disk vardır HDD (Hard Disc Driver) SSD (Solid State Driver) HHD (Hybrid Hard Driver) 2
HDD Verileri bir eksen etrafında dönebilen manyetik disk üzerinde tutan yapıya sahiptirler. Yapısında elektronik ve elektrik bileşenlerin yanında mekanik bileşenler de vardır. Mekanik yapı sabit disklerin bant genişliğini sınırlamaktadır. Çünkü dönüş hızları ve eksensel hareket kabiliyetleri, elektronik yapılara göre oldukça düşüktür. Fakat veri kurtarma kabiliyeti en iyi sabit disk modellerdir. 3
Manyetik yüzeye sahip genelde alüminyum veya seramik katkılı cam malzemeden oluşan disklere sahiptirler. Bu diskler sabit bir hızla döner. Okuma/yazma kafası dönen disk üzerindeki dosya sistemine göre hareket ederek verilen komutları icra etmeye çalışır. Veriler hızla dönen diskler üzerinde arkalı önlü olarak tutulmaktadır. 4
5
Verilerin İfade Edilmesi Sabit disk döner bir mil üzerine sıralanmış plakalar ve bu plakaların alt ve üst kısımlarında yerleşen okuma/yazma kafalarından oluşur. Veriler sabit diskteki bu manyetik tabakalar üzerine kaydedilir. Verilerin kaydedilmesinde mıknatıslanma mantığı kullanılır. Temel olarak sabit diskiler en basit tabirle birer mıknatıstır. Mıknatısın iki kutbu dijital olarak 1 ve 0 ı temsil eder. Veriler böylece küçük mıknatıslar halinde bu manyetik ortamlara yazılırlar. 6
Verilerin İfade Edilmesi (dvm) Üzerine veri yazıldıkça mıknatıs kutupları değişir. Yani bizim parlak metal bir disk olarak gördüğümüz verileri saklayan kısım aslında milyonlarca mıknatıstan oluşmuş dev bir mıknatıs yığınıdır. Metal diski oluşturan bu milyonlarca parçanın her biri aslında birbirinden bağımsız birer mıknatıstır ve tüm mıknatısların iki kutbu vardır. Pozitif ve negatif kutuplar; bilgisayarın çalışma sistemini oluşturan ikili sayı düzeni için yeterlidir. Pozitif kutup 1 rakamını ve negatif kutupta 0 rakamını temsil edebilir. Verinin yazılması için gereken tek şey ise verinin ikilik sistemde (yani sıfır ve bir olarak) ifadesine uygun olarak bu milyonlarca mıknatısın kutuplandırılmasıdır. Bu da kutuplandırılacak mıknatıslardan daha büyük bir mıknatıs (yani diskin yazma kafası) kullanılarak yapılabilir. Temel mantık: Sabit diskin yazma kafasının verinin ikilik sistemdeki karşılığına göre disk üzerindeki mıknatısları kutuplandırmasıdır. Temel olarak çok basit olan bu fikir pratiğe geldiğinde gerçekleştirilmesi güç bir fikirdir. Kullanmakta olduğumuz disklerin üzerinde 1GB başına 8,589,934,592 tane mıknatıs bulunur. 0 ve 1 rakamlarından her biri bir bit olduğuna göre ve her bit başına bir mıknatıs düştüğüne göre 1024^3 x 8 tane mıknatıs olmalıdır. Okuma/yazma kafası 1 saniyede bunlardan milyonlarcasını okuyor ya da değiştirebiliyor 7
Disk Bileşenleri Disk Plakaları Okuma/Yazma Kafası Silindir Sektör İz (Track) Küme (Cluster) 8
Disk Plakaları(Platters) Üzerinde manyetik ortam bulunan, dairesel biçimdeki metal veya seramik katkılı cam malzemeden yapılmış disklerdir. Her bir diskin iki yüzü de kullanılır. Her bir disk için iki adet okuma/yazma kafası(head) vardır. İz ve sektör denilen veri bileşenleri plakalar üzerinde yer alır. 9
Disk plakaları son derece hassastırlar. Disk plakaları üzerinde toz, tüy, nemlenme ve buhar gibi kirlenmeye neden olan unsurların kesinlikle olmaması gerekir. Yazma/okuma kafası ve disk yüzeyi arasında gözle fark edilemeyecek kadar küçük bir boşluk bulunmaktadır. Dolayısıyla bu boşluğun arasına hiçbir yabancı nesnenin girmemesi gerekir. Aksi durumda o bölgedeki bilgi ve onunla ilişkili daha büyük bir bilgi kümesi okunamayabilir. Yazma/okuma kafasının herhangi bir nedenden dolayı (sallantı, düşme vb.)disk yüzeyine değmesi sonucunda ilgili bölge hasar görebilir. Bu durumda BAD SECTOR diye adlandırılan ölü bölgeler oluşur. 10
3,5 inç - 2,5 inç diskler Sabit diskler 3,5 inç ve 2,5 inçlik sabit diskler şeklinde boyutlarına göre isim alırlar. Burada bahsedilen uzunluk sabit disklerdeki plakaların çapının uzunluğudur. 11
Okuma/Yazma Kafası Disklerin üzerinde değmeden gezen ve istenen adrese verileri yazıp, istenen adresten de verileri okuyan kafadır. Günümüzde bu kafa üzerinde okuma ve yazma kısımları birbirinden ayrı yapıya sahiptirler. Eski disklerde okuma ve yazma kafası aynı olup C şeklinde demir yapıdan oluşmaktaydı. Bu disklerde okuma yazma kafası okuma işleminde manyetik işareti elektrik işaretine, yazma işleminde ise elektrik işareti manyetik işarete çevirerek okuma yazma yapardı. Günümüzde yazma işlemi için aynı yapı kullanılır. Bu kafanın sargılarının üzerinden geçen akımın yönüne göre oluşan farklı yönlerdeki manyetik alanın etkisi ile veriler disk üzerine yazılır. Veriler okunurken ise manyetik koruyucu içerinde yer alan GMR(Giant magnetoresistance) denilen sensor yardımıyla bitlerin manyetik durumu algılanır. GMR manyetik alanın durumuna göre direnci değişen bir algılayıcıdır. 12
13
Silindir Birden fazla disk tabakası için düşeyde aynı hizadaki tüm izleri içine alan silindir şeklindeki tanımlamadır. Okuma yazma kafaları hep birlikte hareket ederler. Bir okuma yazma kafası 4. iz üzerinde ise diğerleri de aynı iz üzerindedir. Okuma yazma kafasının konumunu değiştirmeden, okuma yazma yapabildiği tüm izler silindir yapıyı oluşturur. Eğer sabit disk tek bir disk tabakasından oluşsaydı silindir ve track aynı anlama gelecekti. 14
Sektöri İz(Track) ve Küme (Cluster) Sektör: 256, 512 Byte gibi büyüklüklere sahip ardışık veri depolama kümeleridir. İz(Track): Verilerin kaydedilmesi amacıyla iç içe halkalar şeklinde disk üzerinde oluşturulmuş veri kayıt bölümleridir. Merkeze aynı uzaklıkta iç içe dairesel halkalardan oluşur. Bir iz üzerinde ardışık sektör parçaları yan yana dizilmişlerdir. Okuma yazma kafası bir iz üzerine konumlanarak istediği sektörleri okuyup yazabilir. Küme (Cluster) : Disk üzerinde varsayılan bir büyüklüktür. İşletim sisteminin disk yönetimi ile alakalıdır. Dosya ve dizinlerin yerleştirildiği en küçük disk alanına denir. Boyutu dosya sistemine göre değişir. 15
16
Okuma/Yazma Kafası Bilgilerin Bulunması Herhangi bir veri okunacağı zaman önce verinin olduğu sektör okuma/yazma kafasının altına gelecek şekilde disk döndürülür, daha sonra kafa ileri-geri hareket ederek ilgili sektör bulunur ve ilgili ize konumlanılır. ARAMA SÜRESİ Verinin bulunduğu Sektörün okuma/yazma kafasının altına gelmesi için gereken süre BEKLEME SÜRESİ İlgili Sektör bulunduktan sonra ilgili ize konumlanmak için gereken süre. ERİŞİM SÜRESİ ERİŞİM SÜRESİ=ARAMA SÜRESİ + BEKLEME SÜRESİ DİSK OKUMA/YAZMA KAFA HAREKETİ KAFA DİSK HAREKETİ 17 KAFA
Verilerin Kayıt Edilmesi Bilgiler sabit diske yazılırlarken gelişi güzel yazılırlar ancak hepsinin yazıldığı yer ve konum adreslenmektedir. Aksi halde yazılan bir veri bir daha bulunamaz. Yandaki şekil bir silindir üzerini göstermektedir. Silindir üzerinde yar alan kırmızı halkalar track adını almaktadır. Yüzeyde bulunan her track sektör adı verilen küçük parçacıklara ayrılır. Dosyalar kaydedildikten sonra diskin indeksine nereye kaydedildiği hakkında bilgiler düşülür. (a dosyası silindir4, track 573, sektör 12 gibi) 18
19
Disk Parametreleri Disk Dönüş Hızı(RPM=Rotate Per Minute): Diskin dakikadaki dönüş hızını gösteren bir parametredir. Günümüzde 15.000, 10.000, 7200, 5400 rpm değerlere sahip diskler bulunmaktadır. SSD 24 sn, 7200 rpm HDD 61 sn, SSD %40 daha hızlı Tampon Bellek(Cache veya Buffer): Disk erişimi bellek erişiminden daha yavaş olduğu için disk performansını artırmak için HDD üzerine bellek hafıza birimleri yerleştirilmiştir. Amaç erişilmesi öngörülen verileri bellekte hazır bekletmektir. Eğer istenen veri bellekte varsa disk erişimi olmadan veriler doğrudan bellek üzerinden gönderilir. Konumlanma Süresi: Disk üzerinde okuma yazma kafasının, istenen adrese yazma veya okuma amaçlı ulaşmak için harcadığı süredir. Okuma yazma kafasının disk üzerindeki konumuna göre bu süre kısalıp uzayabilir. Bunun için ortalama konumlanma süresinden bahsedilir. Kısa olması diskin okuma ve yazma performansının daha iyi olduğunu gösterir. Kapasite: Depolayacağı veri miktarını gösterir. Günümüzde TB kapasiteli diskler bulunmaktadır. 20
HDD Çeşitleri Fiziksel olarak tüm HDD çeşitleri birbirine benzerler ve aynı boyutlardadır. Bunları birbirinden ayırt etmek için, güç ve veri kablo soketlerine bakılır. Bağlandıkları arayüz açısından farklılık gösterirler. PATA (IDE) SATA (Serial ATA) SCSI (Small Computer System Interface) 21
HDD Çeşitleri PATA(IDE) Parallel Advanced Technology Attachment açılımındadır. Paralel ileri teknoloji eklentisi anlamına gelmektedir. Bu kelime ATA, IDE, ATAPI olarak ta birçok yerde geçmektedir. Paralel olarak veri iletimine sahiptir. Sahip olunan arabirim CDROM, DVDROM ve HDD ler için de aynıdır. 40 ve 80 iletkenli kablo(ribbon kablo) ile anakarta bağlanır. 80 iletkenli kablo daha yüksek band genişliğine sahiptir. 22 IDE(ribbon) ve sata sabit disk data kablosu
IDE-EIDE 1980lerin sonunda Western Digital tarafından tasarlanmış, Entegre Edilmiş Sürücü Elektroniği (Integrated Drive Electronics IDE) dir. Yine Western Digital tarafından standart ATA ya ek olarak Enhanced IDE (EIDE) ( Geliştirilmiş IDE ) üretilmiştir. Bu yeni isimler resmi olmamasına rağmen, IDE ve EIDE terimleri genellikle ATA yerine kullanılabilir olarak görülürler. 2003 yılında Serial ATA isimlendirmesi ile, geleneksel ATA ismi Parallel ATA (P-ATA) olarak değişmiştir. 23
Sabit diskler veya optik cihazlar, diğer bilgisayar donanımları ile iletişim kurmak için arabirimleri kullanırlar. Günümüzde IDE arabirimi anakartın üzerinde geliyor. IDE cephesinde gelinen sonraki nokta ise Ultra Ata arabirimidir. ATA-2 ile uyumlu olan bu arabirim, saniyede 33 MB'lık bir hıza sahipti. Bu arabirim ile birlikte Cyclical Redundancy Check Error kontrolü getirildi. CRC, hata bulma Bu sayede hız ve güvenirlilik artırıldı. Zamanla bu arabirim de geliştirildi ve sırayla ATA-66 ve ATA-100 arabirimleri geldi. Adlarından da anlaşıldığı gibi bu arabirimlerin hızları 66 MBps ve 100 MBps. Daha sonra Ultra ATA-100 geliyor. Son olarak Ultra ATA-133'ü görebiliyoruz. Ama IDE arabirimi yerini daha geniş bir desteğe sahip olan Serial ATA ya bırakmıştır. 24
ATA nın geçmişinde çoğunluk olarak 40 telli şerit kablolar vardı. Ama Ultra DMA/66 (UDMA4) nın çıkması ile 80 telli versiyonlar ortaya çıkmaya başladı. ATA nın her zaman belirlenmiş bir kablo uzunluğu vardır, bu uzunluk 46 cm (18 inç) dir. Bu uzunluk büyük bilgisayar kasalarında sürücülerin birbirine bağlanması konusunda sorun yaratabilir, ya da birkaç fiziksel sürücüyü tek bilgisayara monte ederken aynı sorunla karşılaşabiliriz. Bu kablo durumu, aynı zamanda dış sürücüler için Paralel ATA kullanımı ihtimalini tamamen yok eder. 25
HDD Çeşitleri SATA Serial ATA, masaüstü bilgisayarlardaki, bazı sunuculardaki ve ağa bağlı depolama cihazlarındaki paralel ATA fiziksel depolama arabiriminin geliştirilmiş hali olarak düşünülebilir. Spesifikasyon daha ince, daha esnek kabloların ve daha az iğne sayılarının kullanılmasına olanak vermektedir. Bu da bilgisayar üreticilerinin sistemlerini yönlendirmesi ve kurulması kolay kablolarla tasarlamalarını sağlar. Bununla birlikte şu an kullanılan Paralel ATA teknolojisinden daha kolay, daha esnek anakart yönlendirmesini de olası kılmaktadır. Serial ATA II ve SATA III ile daha da geliştirilmiştir. 26
Kablo bağlantılardaki değişiklik: Kablo karmaşasına son Paralel veri iletiminde hız sadece kısa mesafeli uzaklıklarda etkiliydi. Uzun mesafelerle veri iletimi gerçekleştiriliyor, ama hız önemli derecede düşüyordu. Bunun nedeni ise, bit sayılarının uzun mesafede rasgele hızlarda gitmesi ve bundan dolayı bir karmaşanın meydana gelmesiydi. Ayrıca, 40 veya 80 iğneli paralel kablolar kalın olduklarından dolayı, yeterince esnek bir yapıda değillerdi. Bu nedenle de, kasanın içindeki hava sirkülasyonunu da etkiliyorlardı. SATA nın bir diğer özelliği de, paralel bağlantıdan alıştığımız kalın kablo yerine çok daha ince bir kablo kullanılmasıdır. 27
28
SATA1-SATA2-SATA3 SATA nın SATA1, SATA2 ve SATA3 standardları bulunmaktadır. SATA1, Seri ATA iletişiminin ilk versiyonudur. SATA/150 olarak da bilinir. Veri yolu hızı 1.5GHz dir ve veri iletim kapasitesi 150MB/s dir. SATA2 de veri yolu hızı 3GHz e, veri iletim kapasitesi 300MB/s ye çıkartılmıştır. SATA3 te veri yolu hızı 6GHz e,veri iletim kapasitesi 600MB/s ye çıkartılmıştır. 29
HDD Çeşitleri SCSI SCSI(Small Computer System Interface): Daha çok sunucularda kullanılan disklerdir. Disklerinin dönüş hızları ve performansları çok yüksektir. Bu yüzden fiyatları ev kullanımı için uygun değildir. SCSI arabirimi disklerin dışında birçok farklı donanım (tarayıcı, DVDROM ) ile de beraber çalışabilir. Seri ve paralel çalışan tipleri vardır. Band genişliği 640MB/s ye kadar çıkmıştır. 8-16 adet HDD yi birbirine bağlanabilir. Kablo iletken sayıları 68 veya 50 adettir. 30
31
Karşılaştırma 32
SCSI ve ATA Karşılaştırması SCSI tabanlı hard diskler, genellikle çağdaşı oldukları ATA disk sürücülerine göre daha yüksek rpm değerlerinde üretilmektedir. SCSI hard diskler, nispeten sunucu uygulamalarına yönelik geliştirildiği için ön bellekleri (cache) daha büyüktür. Tek bir hat üzerine ATA ya kıyasla çok daha fazla cihaz bağlanabilir. Çoğunlukla harici kontrol kartı gerektirirler. Kablo uzunluğu daha fazladır. SCSI teknolojisini kullanan sabit diskler ATA teknolojisini kullanan modellere göre daha pahalıdır. 33
Master/Slave Ayarı Diskler anakart üzerine kendilerine has data ve güç kablosu ile bağlanırlar. IDE HDD ler için, anakart üstündeki tek bir IDE sokete iki adet HDD bağlanabilir. Bu bağlantı şekline paralel bağlantı denir. Günümüz anakartlarında genelde iki adet IDE yuvası vardır. Dolayısıyla bir bilgisayara en fazla 4 adet (IDE)PATA disk bağlanabilir. SATA diskler için ise anakart üzerinde kaç adet soket varsa o kadar disk bağlanabilir. Bunlarda paralel bağlantı(aynı kabloya iki adet) söz konusu değildir. Aşağıda IDE ve SATA anakart bağlantı soketlerini gösterilmektedir. 34 Anakart üzerindeki IDE ve SATA veri kablosu bağlantı soketleri
Master/Slave Ayarı (dvm) Bir IDE kablosuna iki adet HDD bağlanabilir. İkisi de birbirine paralel bağlandığı için birisi için gelen veri ve okuma yazma komutu, diğerine de gelecektir. Bu durumda gelen veriler ve komutlar hangi disk için olduğu anlaşılamaz. Bu kargaşayı önlemek için disklerden birisi birincil(master), diğeri ikincil(slave) olarak ayarlanmalıdır. 35
Master/Slave Ayarı (dvm) Her PATA diskin üzerinde master/slave ayarının nasıl yapılacağına ilişkin bir tablo vardır. Bu tabloya bakarak jumper denilen iletken birleştiricileri uygun pinlere takarız. Her IDE kablosuna bağlanan iki HDD den biri master diğeri slave olmak zorundadır. Eğer master/slave ayarı yapılmazsa diskler sistem tarafından görülmezler. 36
NOT: Master/slave ayarına alternatif olarak eğer 80 iletkenli kablo kullanılıyorsa paralel bağlanan her iki IDE diskin, Cable Select pinlerine jumper takılırsa bu durumda master/slave ayarına gerek kalmadan disklerin birisi master diğeri slave olarak otomatik ayarlanacaktır. 37
38
SATA ve PATA Disklerin Montajı PATA disklerin montajını yaparken önce Master/Slave ayarı gerekiyorsa yapılmalıdır. SATA disklerde bu ayara gerek yoktur. Sonra sabit disk kasa içerisindeki yuvalara vida ile her iki taraftan sıkıca oynamayacak şekilde vidalanmalıdır. Son olarak veri ve güç kabloları takılarak montaj tamamlanır. PATA disklerde veri kablosunun bir kenarında kablo boyunca genelde kırmızı(aşağıda beyaz) renkte bir şerit bulunur. Kablo disk üzerine bağlanırken, bu renkli şerit tarafı mutlaka güç kablolarına bakmalıdır. 39 IDE ve SATA diskler için kablo bağlantıları
SSD(Solid State Drive) HDD lerin yerini almaya başlayan kayıt birimidir. Mekanik(motor, disk, okuma yazma kafası) yapıya sahip olmadığı için arama ve bekleme gibi mekaniksel gecikmeler burada görülmezler. Veriye ulaşım daha hızlıdır. Yapısını SDRAM veya Flash hafıza tipleri oluşturur. HDD disklere göre daha hızlı, sarsıntı ile zarar görmeyen, daha az güç harcayan, daha az yer kaplayan bir yapıları vardır. Fakat veri kurtarma olanakları, kullanım ömürleri, çalışmasını etkileyecek elektriksel faktörlere karşı hassasiyeti ve fiyatları ile şimdilik HDD lerin gerisindedir. Solid State Driver kalıcı hafıza birimi. Dış ve iç yapısı 40
HHD(HYBRID HARD DRIVER) Fiziksel olarak HDD ye benzerler. Hem disk hem de flash hafızaya sahiptirler. Dolayısıyla SSD ve HDD karışımı melez yapıya sahiptirler. Flash hafıza içeren yüksek boyutta tampon belleğe sahiptirler. Böylece mekanik sisteme göre daha hızlı olan flash yapı kullanılarak disk erişimlerindeki bekleme süreleri azaltılır. Böylece performans(boot gibi) ve hız artırılmış olur. HHD sürücülerde manyetik disk iki durumda çalışmak zorundadır. Birincisi üzerindeki flash bellek dolduğunda ikincisi ise flash bellekte olmayan bir veriye ulaşılmak istendiğinde. Dolayısıyla birim zamanda diskin dönme gereksinimi azaltılarak performans artırılır. Bu durum güç gereksinimi de azaltmaktadır. 41
RAID(Redundant Array of Independent Disks) Bağımsız disklerin fazlalık dizisi anlamına gelmektedir. Aynı veriyi farklı disklerde saklama teknolojisidir. Artıklı kelimesi ise veri güvenliğini ifade etmektedir. Yani farklı diskler birbirlerindeki verilerin parametre artıklarını tutuyor anlamına gelmektedir. Bu teknoloji disk bozulmalarına, hatalı kodlamalara, büyük disk boyutları elde etmeye ve performansa pozitif etkisinden dolayı özellikle sunucularda sıkça kullanılan bir yöntemdir. İşletim sistemi RAID arayüzü ile birbirine bağlanmış diskleri tek disk gibi görmektedir. Yedekleme işlemi isletim sisteminin çoğunlukla haberi olmadan donanım bazında yedeklenmektedir. RAID teknolojisinde SATA, PATA ve SCSI diskler kullanılabilmektedir. 42
RAID 0: Eşlik biti(hata toleransı için) olmaksızın performansı artırıcı özelliğe sahip RAID türüdür. Hata düzeltme etkisi yoktur. Herhangi bir diskin bozulması tüm diskleri kullanılmaz yapar. Bilgi bloklara ayrılarak her bloğun farklı disklere yazılması sağlanır. Bağlı disklerin boyutları toplanarak diskin kapasitesini oluşturur. Örneğin 360GB lık iki adet disk RAID0 konfigürasyonunda toplamda 720GB lık bir kapasite sağlayacaktır. Bu seviye için en az iki disk gereklidir. 43
RAID 1: Burada performans yerine veri güvenliği esas alınmıştır. Disklerdeki veriler birbirinin aynısıdır(mirroring=aynalama). Toplam disk boyutu en küçük disk kadardır. Bu seviyede disk okuma hızı artar fakat yazma hızı tek disk hızı kadardır. Veri güvenliği çok çok önemli olduğu durumlarda kullanılır. Disklerden birinin bozulması sistemin çalışmasını etkilemez. Bozulan diskin yerine yenisi takılarak yedekleme işlemi diğer disk üzerinden yeniden yapılabilir. Bu seviye için en az iki disk gereklidir. 44
RAID 2: Bit seviyesinde her bir diske yayılmış veri bloklarına karşılık birden fazla ECC(hata bulma&düzeltme) sürücüleri kullanılarak oluşan yapıdır. Burada disk performansı ve güvenlik orta seviyede olsa da veri boyutunun düşük olması verimi azaltmaktadır. Ayrıca diskten okuma yaparken her bir veri ECC disklerindeki eşlik bitlerine bakılarak kontrol edilmesi gerekir. RAID3 e göre bir avantajı yoktur ve ticari anlamda kullanım yeri hemen hiç yoktur. Rastgele okuma ve yazma hızları düşüktür. Bu seviye için en az 10+4 veya 32+7 disk gereklidir. 10+4 yapıda 10 disk veriyi 4 diskte ECC kodlarını tutmaktadır. 45
46
RAID 3: Burada veriler byte büyüklüğünde farklı disklere yazılır. Veriye ait ECC kodları ayrı bir diske yazılır. Bir anda tüm sürücüler aynı adreste olmak zorundadır. Sıralı yazma ve okuma performansı oldukça yüksektir. Rasgele okuma hızı iyi fakat yazma hızı düşüktür. Ayrı disk üzerine eşlik bitlerinin yazılması yazma işlemi sırasında darboğaz oluşturur. Yüklü tek parça dosya(video) uygulamaları için çok uygun bir çözümdür. Bu seviye için en az üç disk gereklidir. 47
RAID 4: RAID3 e göre verilerin boyutu artırılmıştır ve RAID ile sıkça karıştırılır. Veriler bloklar halinde ayrı ayrı disklere yazılır. Sıralı ve rasgele okuma performansı RAID3 e yakındır. RAID3 e göre tek avantajı veriler bloklara ayrıldığı için uygulamaya göre bloktaki veri miktarının yüksek performans için ayarlanabilmesidir. RAID3 teki gibi ayrı disk üzerine eşlik bitlerinin yazılması yazma işlemi sırasında darboğaz oluşturur. İyi bir performans ve hata düzeltmeye sahiptir. Bu seviye için en az üç disk gereklidir. 48
RAID 5: RAID seviyelerinin en çok kullanılan popüler seviyesidir. Veriler farklı disklere bloklar halinde yazılırlar. Fakat ECC kodları için ayrı bir disk bulunmaz ve her bir veri diskine veriye ait ECC kod parçaları yazılır. Bu seviyede RAID3 ve 4 seviyelerindeki yazma işleminde meydana gelen darboğaz en aza indirilmiştir. Veritabanı ve sunucu uygulamalarında sıkça kullanılır. Bu seviye için en az üç disk gereklidir. 49
RAID 6 RAID 6, RAID 5 e benzer fakat eşlik verisini iki sürüceye yazar. Bu nedenle en az 4 sürücü gerektirir, 2 sürücü zarar görse de çalışmaya devam edilebilir. İki sürücünün birden aynı anda hasar görme olasılığı düşüktür. RAID5 sistemlerde bir sürücü hasar görürse ondaki hasarı düzeltemeden bir diğerinin de hasar görmesi durumunda sistem çöker. Fakat burada böyle bir sorun olmaz. Bu nedenle RAID5 e göre daha güvenilirdir. 50
51
52
Defrag Nedir? Defrag, kısaca "birleştirme" anlamına gelmektedir. Windows işletim sisteminde veriler sabit diske gelişi güzel olarak kaydedilirler. Bu da verilerin düzensiz biçimde işlenmesine neden olur. Zamanla bu durum bilgisayarınızın performansının düşmesine, yavaşlamasına yol açar. Bu performans düşüklüğünün nedeni şöyle açıklanabilir; bilgisayarınızda bir uygulamanın çalışabilmesi için o uygulamaya ait her bir verinin ya da dosyanın siz komut verdiğiniz zaman biraraya gelmesi gerekir. Eğer bu dosyalar birarada ise sorun yoktur fakat gerekli dosyalar farklı alanlara dağılmışsa bu verdiğiniz komuta verilecek tepki süresi uzar. Zaten bilgisayar kullanıcılarının "bilgisayarım yavaşladı" derken kastettiği şey bilerek ya da bilmeyerek bu ya da bir başka nedenden ötürü tepki sürelerinin uzamasıdır. Onun için sık sık olmasa da her ay Defrag işlemini gerçekleştirmenizde fayda vardır. Disk Birleştiricisi, yerel birimlerin çözümlenmesini ve parçalara ayrılmış dosya ve klasörlerin bulunup ve birleştirilmesini sağlayan bir sistem hizmet programıdır. 53
Partisyon ya da Partition nedir? Diskin mantıksal bölümlerine partisyon (partition) denir. Diski mantıksal bölümlere ayırmaya da bölümlendirme (partitioning) denir. Örnek olarak diski C: D: E: gibi sürücü harflerine göre bölümlemek. Tek bir Fiziksel diski birden fazla Mantıksal bölüm diye tabir ettiğimiz partisyonlara ayırabiliriz. 54
MBR - Master Boot Record Nedir? MBR :Bu bölüm hard diskin ilk sektörüdür ve bilgisayar açılırken flash bios otomatik olarak burayı okur ve ilk yapılması gerekenler hakkında emirleri buradan alır ve işleme sokar. Bilgisayarınızda ilk çalıştırılması gereken program veya ilk gidilmesi gereken adres gibi bilgiler bu bölümden alınarak uygulanmaktadır. Boot sektör: Bir sabit disk (harddisk) üzerindeki bölümlerin (c, d, e..) her birinde o bölümün başlaması için gerekli olan ve o bölüm hakkında değişmez bilgilerin bulunduğu boot bölümleri vardır. Bölümler aktif hale geçmeden önce bilgisayar bölüme bağlı olan boot sektörünü okur gerekli işlemleri yapar. 55
BIOS, POST işleminden sonra boot sıra listesine göre ilk sürücünüzü yükleyecektir Bu adımda bir problem olmadığı taktirde ise BIOS, HDD'nize ulaşana kadar işlemine devam edecektir. Bir hard Disk'in ilk sektörü, Volume Boot Record ya da Master Boot Record'u (MBR) içerir. Günümüzde ise ilk sektörün son iki byte'ı 0x55AA şeklinde standart bir imzaya sahiptir. Bu nedenle BIOS'un HDD'nizin boot edilebilir olduğunu doğrulaması için bu sektörü denetlemesi gerekir. Eğer bu byte'lar bulunmuyorsa, 'İşletim sistemi bulunamadı' şeklinde bir hata raporu görüntülenir ve BIOS bu aygıtı atlayarak boot listesine göre bir diğer aygıta geçecektir. 56