Ýlaç Dr. Ercan YAVUZ Türk Tabipleri Birliði SSK Kolu Çalýþaný Ýþyeri Hekimi SSK ilaç üreticisi konumundadýr, SSK Türkiye'de en fazla ilacý alýcý konumunda olan kamu kurumudur, SSK'nýn saðlýk sigortacýlýðý dalýnda ilaç giderleri yýllar içerisinde artmaktadýr, SSK'nýn ilaç giderlerinin azaltýlmasý SSK'nýn ilaç fabrikalarýnýn geliþtirilmesi ile aþýlacaðý görülmüþtür, SSK ilacý ucuza alýp pahalýya satar, SSK'nýn 1996 yýlýnda uygulamaya koyduðu ucuz ilaç alýmý kýsa sürede ekonomik görülse bile süreçte ilaç fabrikasýný kapatan uygulama olacaktýr, SSK ilaç fabrikalarý en çok tükettiði ilaçlarý üretir, SSK bazý ilaçlarýn üretimini durdurmuþtur. Bunlarýn en önemlileri serum ve hemodiyaliz solüsyonlarýdýr. Ýlaç zorunlu tüketim maddeleri arasýnda yer almasý nedeni ile bu sektörde kârlýlýk oraný yüksektir. Zorunlu tüketim maddelerinden olduðu için talep daralmasý olmamakta ekonomik krizden etkilenmemektedir. Firmalar ürettikleri ilaçlarýn fiyatlarýný maliyeti üzerinden deðil ONSUZ OLMAZ niteliðini ve yararýný göz önünde tutarak fiyatý serbestçe belirleyebilmektedir. Ýlaçta Patent Son yýllarda saðlýk alanýnda çok tartýþýlan konu olmakla beraber iþin aslý þudur: Her hangi bir ülkede bir ilacýn üretimi ve satýþý ile ilgili tüm haklar o i- lacý bulan kiþi ya da firmaya aittir. Baþka bir deðiþle SSK'NIN ÝLAÇ POLÝTÝKALARINA KAMUSAL YAKLAÞIM bir firma bir ilacýn patent hakkýný aldýðý zaman o ilacý yalnýz kendisi üretebilir ve baþka firmalarýn üretmesini engelleme imtiyazýna sahiptir. Ýnsanlara acý çektiren hastalýklara karþý etkili bir ilacýn bulunmasý kamunun ve sermaye yönetiminin bakýþlarýný farklýlaþtýrýr. Þirketler/sermaye optimal e- konomik kapasitenin üstüne çýkmayan ilaçlarý üretmez. Bu nedenle toplumda az rastlanan ama ölümcül olan, acý veren hastalýklarýn örneðin; tüberküloz için araþtýrma ve yatýrým yapýlmadýðý gibi ilaç yapan özel teþebbüs de bulunmaz. Çünkü ekonomik bulunmaz. Ýlaç sanayinde ulusal ve uluslararasý tekellerin rakipleri, kamu yararýna ilaç üreten kuruluþlar, olursa o zaman ilaçta piyasa düzenleyicisi görev de yerine getirilmiþ olur. Ýlaçta uluslararasý tekeller kârlý olan bu alaný kamuya býrakmak istemezler. SSK nýn ilaç giderlerine çok az katkýsýna raðmen ilaç üretiminde bir kamu kuruluþunun hizmeti açýsýndan ne denli önemli olduðu yazýnýn konusu olacak. Ülkemiz ve SSK nýn Ýlaç Üretiminden Tarihçe Türkiye de ilaç ve eczacýlýðýn öncüleri hýristiyan toplumundan gelen eczacýlar olmuþtur. 1820 yýlýnda iki adet olan müstahzar ilaç (hazýr ilaç) 1880 li yýllarda 100 lere ulaþmýþtýr. 1926 lý yýllarda Cumhuriyetin Saðlýk Bakanlýðý u- lusal ilaç sanayisinin geliþmesini saðlamak amacý ile Türkiye ye ithaline müsaade edilen müstahzarat ve 2
edilmeyen mühtahzarat olmak üzere iki liste yayýnladý. Ýthaline müsaade edilmeyenler listesinde etkisi kesin olmayan ve Türkiye de yapýlmasý mümkün görülen ilaç adlarý yer alýyordu. 1954 te yürürlüðe giren Yabancý Sermaye Teþvik Kanunu ile yabancý firmalarýn ülkemizde hazýr ilaç yapým tesisleri kurulmasýnýn önü açýldý. Yerli sermayenin ilaç üretimine ilgisi Marshall yardýmlarý çerçevesinde olmuþtur. Ýlk olarak Eczacýbaþý ilaç fabrikalarý ile üretim yapýlmýþtýr. SSK nýn ilk giriþimleri SSK da 1970 li yýllar, giderek artan sigortalý iþçi ve bakmakla yükümlü olduklarý eþ ve çocuklarýnýn saðlýk ve dolayýsýyla ilaç sorununa yönelik çözümler konusunda tartýþmalara baþlandýðý yýllardý. Bu yýllarda kamunun ilaç alanýndaki üretim yapan sadece bir birimi vardý ki o da ordu ilaç fabrikasýdýr. 1970 li yýllarda ülkemizde ilaç üreten ve dýþ alým yapan toplam 103 firma olmasýna raðmen bunun 10 kadarý payýn büyüðünü alýyordu. Ülkenin 1977 de toplam ilaç girdileri tutarý beþ milyar, 1978 yýllýnda toplam ilaç gideri 8,5 milyar TL dir. Bu gün olduðu gibi o yýllarda SSK iyi bir müþteri olarak görülüyordu ve ülkemizdeki yýllýk ilaç tüketiminin 1/6-1/8 i SSK tarafýndan gerçekleþtiriliyordu. SSK nýn yýllýk ilaç gideri; 1977 de 770 milyon, 1978 de bir milyar ve SSK nýn 1978 yýlýnda saðlýk giderleri altý milyar 750 milyon TL dir. 1960 ve 1970 li yýllar, tüm dünyada olduðu gibi ülkemizde de toplumsal muhalefetin güçlendiði ve politik görüþ olarak da üretim ve planlamanýn merkezi ve kamusal alanlarda olmasýný öngören meslek odalarý (Türk Tabipleri Birliði, Türk Eczacýlar Birliði vb.) ve iþçi sendikalarý gibi yapýlarýn güçlü olduðu yýllardý. 1973 seçimleri ile dönemin hükümeti SSK Genel Müdürlüðü ne (Türk Tabipleri Birliði baþkanlýðýný da uzun süre yapan) Dr. Erdal Atabek i atar. Erdal Atabek Baþkanlýðýnda SSK Yönetim Kurulu 506 sayýlý SSK Yasasý nda bir kýsým deðiþiklikler yaparak SSK ilaç fabrikalarýnýn kurulabilmesinin ö- nünü açar. SSK Genel Müdürlüðü bir çalýþma grubu ile ilaç fabrikasýnýn kuruluþ çalýþmalarýný sürdürürken ulusal ve ulusüstü ilaç þirketleri de hükümetler düzeyinde karþýt yönde çalýþmalarýný sürdürürler. Sonuçta Dr. Erdal Atabek SSK Genel Müdürlüðü ndan ayrýlmak zorunda kalýr ve ilaç fabrikalarý ile ilgili çalýþma grubu daðýtýlýr. SSK Genel Kurullarýnda 1970 li yýllar boyunca tartýþýlan ana konulardan biri SSK nýn ilaç üretimine bir an önce geçmesi olmuþtur. Genel Kurullarda iþçi temsilcileri, SSK da çalýþan hekimler ve eczacýlar baþta olmak üzere tüm saðlýk üreticileri SSK nýn ilaç fabrikalarýnýn kurulmasý yönünde görüþ bildirmiþlerdir. Kurum 1979 yýlýnýn Mayýs ayýnda ilaç fabrikasýnýn yapým ve yerleþme çalýþmalarýný bitirmiþ, ilaç ve iþletme ruhsatlarý alýnmýþ ve deneme üretimine baþlanmýþtýr. Fabrika 17 ilaç için ruhsat almakla birlikte ilk yýllarda bunlardan dört adetinin üretimine baþlamýþtýr. Bu ilaçlar SSK nýn en çok tükettiði ilaç kalemleridir. Örneðin; aðrý kesiciler, antibiyotikler, serumlar, vitaminler. Bu yýllar ülkenin ekonomik kriz ortamýna çekildiði, aslýnda kapitalist dünyanýn girdiði bunalýmýn derinleþtiði ve çýkmak içinde neoliberal ekonomik modelin ilk nüvelerinin görüldüðü yýllardýr. Bizde de 24 Ocak Ekonomik Kararlarý olarak deklere edilen bundan baþka bir þey deðildi. Tüm bu olumsuzluklara raðmen ilacýn seçiminin iyi yapýldýðý takdirde, kuruma ekonomik açýdan önemli katkýlar saðlayacaðý, bu biçimi ile SSK ilaç fabrasýnýn kamunun toplumsal rolü olarak tanýmlanan iþlevini yerine getireceði görülüyordu. 1980 den bu yana Fabrika 12 Eylül askeri darbesini grevde iken karþýsýnda buldu. Fabrikada örgütlü iþçi sendikasý Petrol-Ýþ Sendikasýdýr. Grevin sonuçlarý açýsýndan deðerlendirildiðinde ilaç üretimine ara verilmesi, özellikle serum üretiminin durdurulmasý SSK ya çok pahalýya mal olmuþ dolayýsýyla SSK dan saðlýk hizmeti olan aktif/pasif sigortalýlara da pahalýya mal olmuþtur. Zira SSK ihtiyacý olan tüm serumlarý üretebilen konum da iken grevin uzun sürmesi sonucunda SSK serum ihtiyacýný çok daha maliyetle Eczacýbaþý ilaç fabrikalarýndan karþýlar hale geldi. Gerek iþçi sendikasý olarak Petrol-Ýþ, gerek- 3
se iþveren konumunda ama ayný zamanda iþçi kuruluþu olan SSK ilaç fabrikasýnýn o günlerini yaþayan her iki tarafta grevin sonuçlarýný deðerlendirdiðinde ileriyi iyi göremedikleri sürüklendiði sürecin farkýna çok sonra vardýklarýný paylaþtýlar. Belki Ruhi Su dizeleri onlar i- çin yazdý. Aðaç demiþ ki baltaya Sen beni kesemezdin ama Ne yazýk ki sapýn benden Bak aðacýn bilincine sen Ölen ben öldüren benden. Ucuz Ýlaç Alým Politikasý Doðru muydu? SSK nýn saðlýk giderleri içinde ilaç giderleri yýllar içinde artýyordu. 1980 li yýllarda saðlýk giderleri içinde ilacýn maliyeti %15-17 iken 2001 yýlýnda %44 olmuþtur. 1996 yýlýnda ucuz ve eþdeðer ilaç alýmý ile ilgili SSK Genel Müdürü Kemal Kýlýçdaroðlu bir genelge yayýnlamýþtý ve SSK çalýþaný olarak bu politikalarý bizler de desteklemiþtik. Ancak ilaç üreticisi firmalar piyasada yer almayan, sadece SSK için ilaç üretmiþler ve bu ilaçlardan hastalarla biz hekimler de beklenen faydayý bulamýyorduk. Bu süreç þöyle özetlenebilir. SSK'ya ucuz, diðerlerine pahalý Tablo-1: Firmalarýn yalnýzca lar Neotab Tb. 936 000TL Carlotab Tb. 57.000 TL Ciflosin 14 Tb. 1.404.000TL Siprosit 10 Tb. 130.000TL Demeprazol Kapsül 936.000TL Erbazol Kap. 225.000TL Ýlaç firmalarýndan ucuz ilaç alan SSK, ilaç fiyatlarýna zam uyguluyor; böylece SSK dan saðlýk hizmeti alanlar zarara sokuluyor, Emekli Sandýðý, Bað-Kur ve özel kuruluþlar ise ilaç firmalarýnýn SSK'ya uyguladýðý ucuz fiyat listesinden yararlanamýyor. SSK ya verilen fiyatlara bakýldýðýnda, ilaç iþverenleri maliyet fiyatlarýný, olduðunun üstünde gösterdikleri, devlet ve vatandaþý zarara uðrattýklarý ortaya çýktý. Toprak, Medsan, Yeni Ýlaç ve Adilna-Sanovel gibi firmalarýn da aralarýnda bulunduðu bazý firmalar, SSK'ya ucuz ilaç satarken, Bað-Kur, Emekli Sandýðý ve özel poliklinikler ise bu "ucuz ilaç" fiyat listesinden yararlanamýyor. Türkiye ilaç pazarýnýn %20'sine sahip olan SSK, indirimli olarak aldýðý ilaçlarý ise hemen piyasadaki fiyatlara eþdeðer ücretlendirerek vatandaþ zarara uðratýlýyor. Kurum, %25 eczasý kârý olmadan ve imalatçý fiyatýnýn altýnda aldýðý ilacý SSK lýya parakende fiyatý üzerinden %20 katký payý ile satýyor. KDV'de ödemeyen SSK ayrýca zamlarý ilaca yansýtarak, milyarlarca lira kâr elde ediyor. Maliyet fiyatlarýnýn üzerinden %15-20 kâr elde ederek belirlenen ilaç fiyatlarýný daha yükseðe çekmek için maliyet fiyatlarýný yükselten ilaç firmalarýnýn, SKK'nin ucuz ilaç politikasý iþlemeye baþlamasý sonucunda, ilaçlarý gerçek maliyetinin üzerinde çok fazla kârla satýldýðý görüldü. Saðlýk ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikasý Ankara Þube üyesi Yalçýn Balkýs, ilaç firmalarýnýn 1998 Mayýs ayý içerisinde SSK'ya ilettikleri ilaç özel fiyat listelerinden bir derleme yaptý. Buna göre, ilaç fiyatlarýnýn nasýl þiþirildiðini gösterir tablolar kamuoyuna sunuldu. Adilna- Sanovel Ýlaç Sanayi Ticaret A.Þ. adlý ilaç firmasý SSK'ya verdiði fiyat listesinde 5mg'lik 20 tablet Amýokard adlý ilacýn 1 milyon 88 bin 791 liraya mal olduðunu, piyasada 1 milyon 706 bin liraya satýþa sunulduðunu bildirerek, SSK'ya 746 bin 346 liradan verilebileceðini belirtiyor. Ý.E. Ulagay Ýlaç Sanayi T.A.Þ. firmasýnýn da ayný þekilde, SSK'ya maliyetinin çok altýnda ilaç verdiði belirlendi. Onlarýn listesinde de 2 ml Andolar adlý ilacýn 510 bin 315 liraya mal olduðu belirtilerek, %15'lik KDV'li piyasa satýþ fiyatýnýn 799 lira olduðu kaydedildi. Ancak ilaç SSK'ya özel fiyattan 300 bin liraya verildi. 4
Tablo-2: SSK ilaçlarýnýn 2001 yýlý üretimi ve eþdeðerinin piyasa ortalamasý ile deðerlendirildiðinde SSK ya katkýsý Ölçü 2001 Yýlý Adet Birim Tutarý Piyasa Piyasa Ortalamasý Üretim Fiyatý Ortala- ile Fiyat Tutarý Ýlacýn Adý Hedefi masý Seskaljin Tb 10 lýk Poþet 4.500.000 376.000 1.692.000.000.000 178 3.011.760.000.000 Seskamol Tb 10 luk Poþet 2.000.000 204.000 408.000.000.000 250 1.020.000.000.000 Seskasid Tb 12 lik Poþet 766.700 253.000 193.975.100.000 215 417.046.465.000 Sulfaprim Tb 15 lik Poþet 233.500 579.000 135.196.500.000 488 659.758.920.000 Sulfaprim Fort Tb 15 lik Poþet 233.500 828.000 193.338.000.000 294 568.413.720.000 Ýþaspin 80 mg. Tb 10 luk Poþet 85.000 102.000 8.670.000.000 215 18.640.500.000 Ýþaspin 500 mg. Tb 10 luk Poþet 175.000 162.000 28.350.000.000 331 93.838.500.000 Seroksen 250 mg.tb 10luk Poþet 600.000 806.000 483.600.000.000 179 865.644.000.000 Seroksen 500 mg. Tb 12 lik Poþet 1.250.000 1.780.000 2.225.000.000.000 175 3.893.750.000.000 Seskatidin 20 mg. Tb 10 luk Poþet 80.000 462.000 36.960.000.000 186 68.745.600.000 Seskatidin 40 mg. Tb 10 luk Poþet 2.500.000 563.000 1.407.500.000.000 327 4.602.525.000.000 Vitabeks Kaps 15 lik Poþet 766.700 607.000 465.386.900.000 336 1.563.699.984.000 Seskasilin 500 mg.kaps 12 lik Poþet 1.041.700 1.689.000 1.759.431.300.000 282 4.961.596.266.000 Seskasilin süsp. 250 mg Þiþe 151.250 3.220.000 487.025.000.000 125 608.781.250.000 Trimosin 500 mg.kaps 12 lik Poþet 591.700 1.702.000 1.007.073.400.000 226 2.275.985.884.000 Trimosin süs. 250mg.100 CC Þiþe 250.000 2.954.000 738.500.000.000 177 1.307.145.000.000 Fizyolojik Gutt 20 cc. Þiþe 400.000 803.000 321.200.000.000 496 1.593.152.000.000 Seskadeks Þurup Þiþe 24.350 1.787.000 43.513.450.000 228 99.210.666.000 Benzalkonyum Cl 100 cc. Þiþe 1.000 824.000 824.000.000 315 2.595.600.000 Benzalkonyum Cl 1000 cc Þiþe 8.500 3.139.000 26.681.500.000 228 60.833.820.000 Hemodializ Sol. 34-5 litre Bidon 35.000 7.906.000 276.710.000.000 100 276.710.000.000 TOPLAM 11.662.225.150.000 27.969.833.175.000 TUTAR FARKI 16.307.608.025.000 Burada dikkat çeken SSK'nýn ürettiði ilaç gruplarýndan indirim neredeyse %60-70'lere varýyor olmasýdýr. SSK Ýlaç Fabrikasýnýn Geliþmesi Neden Ýstenmemektedir? Bu sorunun cevabý 20 yýllýk SSK ilaç fabrikalarý sürecinde bulabiliriz. Sonucu biliyorsak eðer nedenini de bulabiliriz. Çünkü neden sonucun içinde gizli. Þöyle ki, burada amaç; kamunun piyasaya devir ile özel sektörün rekabet dezavantajlarýný ortadan kaldýrmaya yöneliktir. 1998 yýlýnda SSK nýn piyasada 1 milyon liraya satýlan famodin 40 mg etkin maddeli olan mide ilacýný 60 bin liraya aldýysa bunun tek nedeni vardýr. Kendi fabrikalarýnda bunu ürettiði içindir. Kamu sektörü kamu çýkarlarýný önde tutan konumda kararlý olursa özel sektörün haksýz kazançlarýnýn sýnýrlanabileceði görülmüþtür. Uluslararasý sermaye yatýrýmlarýný, MAI ve Tahkim gibi antlaþmalarla girdikleri ülkelerin kamusal olanaklarýný kendi alanlarýna çevirmektedir. Bütün bunlar olup biterken hepsi globalleþme denilen uluslararasý sermayenin etkilerini artýrma sürecidir. Bundan dolayýdýr ki: SSK nýn ilaç fabrikalarý gibi SSK nýn saðlýk üniteleri de piyasa koþullarýna terk e- dilme süreciyle karþý karþýyadýr. Deðerlendirme SSK nýn ilaç fabrikasý sonraki yýllardaki tüm engelleme çabalarýna karþýn bugün iþlevini yerine getirebiliyor. SSK ilaç fabrikalarý yatýrým yapýlmasý halinde birçok ilaç kaleminde üretim yapabilecek kapasiteye ulaþabilir. SSK ilaç fabrikasý bugün için üretimde bulunduðu ilaç gruplarýnda (üretime girdiðinde) ihtiyacýn %90 ný karþýlayabilir durumdadýr. Þu anki üretim kapasitesi ile kurumda üretilen ilaç SSK nýn ilaç harcamalarý içinde %2,5 bir paya sahiptir. 5
Tablo-3: SSK ürünlerinin piyasadaki eþdeðerleri ile maaliyet ve fiyat karþýlaþtýrýlmasý Ýlacýn Adý Firma Adý Ambalaj Ýmalatçý Perakende Fiyat Adet Adet Þekli Satýþ Satýþ Onay Birim Birim Fiyatý Fiyatý Tarihi Fiyatý Fiyatý SSK ya % si Etkili Madde: 40 mg. Famotidin SESKATÝDÝN 40 Mg.Tab. SSK 1 X 10 304.774 490.000 26.9.01 30.477 100 NEVOFAM 40 Mg.Tab. MUSTAFA NEVZAT 1 X 30 1.810.854 2.911.400 14.9.01 60.362 198 GASTROFAM 40 Mg.Tab. ATABAY 1 X 30 1.967.345 3.163.000 14.9.01 65.579 215 FAMOGAST 40 Mg.Tab. SABA. 1 X 30 1.986.628 3.194.000 14.9.01 66.221 217 FAMOTEP 40 Mg.Tab. YENÝ 1 X 30 2.007.588 3.227.700 14.9.01 66.920 220 FAMOSER 40 Mg.Tab. BÝOFARMA 1 X 30 2.450.630 3.940.000 14.9.01 81.688 268 FAMEK 40 Mg.Tab. ABDÝ ÝBRAHÝM 1 X 30 3.424.102 5.505.100 14.9.01 114.137 375 GASTROSÝDÝN 40 Mg.Tab. ECZACIBAÞI 1 X 30 3.715.130 5.973.000 14.9.01 123.838 406 NEOTAB 40 Mg.Tab. DEVA 1 X 30 3.847.178 6.185.300 14.9.01 128.240 421 PEPDÝF 40 Mg.Tab. SANOFÝ-DOÐU 1 X 30 3.961.437 6.369.000 14.9.01 132.048 433 DUOVEL 40 Mg.Tab. SANOVEL 1 X 30 4.121.288 6.626.000 14.9.01 137.377 451 DUOVEL 40 Mg.Tab. SANOVEL 1 X 60 7.039.030 11.317.000 14.9.01 117.318 385 ORTALAMA 326 Etkili Madde: 500 mg. Metamizol SESKALJÝN Tab. SSK 1 X 10 203.390 327.000 26.9.01 20.339 100 ANDOLAR Tab. Ý.ETHEM ULUGAY 1 X 20 685.430 1.102.000 14.9.01 34.272 169 DEVALJÝN Tab. DEVA HOLDÝNG 1 X 20 736.060 1.183.400 14.9.01 36.803 181 NOVALJÝN Tab. TÜRK HOECHST (AVE) 1 X 20 751.360 1.208.000 14.9.01 37.568 185 ORTALAMA 178 Not: Bu deðerlendirme T.C. Saðlýk Bakanlýðý Ýlaç ve Eczacýlýk Genel Müdürlüðünün Kasým 2001 tarihinde onayladýðý fiyatlar üzerinden yapýlmýþtýr. Hemodializ Solüsyonunun piyasada muadili olmadýðý için karþýlaþtýrma yapýlmamýþtýr. Fabrika yönetimleri sunduklarý raporlarda fabrika açýlmadan önceki yýllardaki tüketime iliþkin verilere göre (hedef kitleye göre) üretim yaptýklarýný ancak ellerindeki stoklarýn giderek büyüdüðünü ve talebin giderek azaldýðýný, buna karþýn ayný grup ilaçlarýn özel sektörden alýnmaya devam edildiðini açýklamýþlardýr. Fabrika kurulduðu günden buyana en çok tüketilen ilaç grubu olarak belirlenen Alman firmasýna ait Novalgindir. Aðrý kesici, ateþ düþürücü olarak kullanýlan ilaç Seskaljin tablet olarak üretilmiþ, maliyet %100 düþmüþ ancak son yýllarda ucuz ilaç liste politikalarý ile satýn alýnacak 200 adet ilaç dizilerine girmiþtir. SSK nýn üretimde bulunduðu ilaç gruplarýnda piyasadan ilacýn alýmý engellenmelidir. Kaynaklar 1. SSK Faaliyet Raporlarý ve Ýstatistik Yýllýklarý. 2. SSK Saðlýk Ýþleri Genel Müdürlüðü belgeleri. 3."Sosyal ve Ekonomik Yönleriyle Ýlaç" Dr Semih Þemin TTB Yayýnlarý. 4. "Rakamlarla Türkiye'de Saðlýk, Ýlaç, Eczacýlýk" Türk Eczacýlarý Birliði Yayýnlarý. 5. Petrol-Ýþ Sendikasý 1997-1999 Yýllýðý. 6. "SSK Tarihi 1946-1996" A.Gürhan Fiþek, Þerife T. Özsuca, Mehmet Ali Þuðle. 7.Ýnternet Siteleri: Eczacýlar Odasýnýn: www.ist.eczakoop.org.tr. i. Saðlýk Bakanlýðýnýn: www.iegm.gov.tr. ii. Selçuk Ecza Deposu'nun: www.secukecza.com.tr. iii. SSK'nýn: www.ssk.org.tr. 8. Saðlýk ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikasý (Ankara Þubesi Bülteni). 6