Bteşekkür ederiz. İlgini ve desteğiniz her yeni sayıda sizlere

BİYOTEKNOLOJİ DERNEĞİ /BIOTECHNOLOGY ASSOCIATION Biyoteknoloji Bülteni Başlarken: ültenlerimize gösterdiğiniz olumlu tepkiler ve katkılarınız için Bteşekkür ederiz. İlgini ve desteğiniz her yeni sayıda sizlere ulaşmamızı sağlıyor. Aralık sayımızda da derneğimizden haberleri, duyuruları, uluslar arası etkinlikleri ve güncel konuları paylaşmayı sürdüreceğiz. Sayın Üyemiz, Bu sayımızda sizlere ODTÜ Merkez Laboratuvarı'nı tanıtmaya çalışacağız. Paylaşmak istediğiniz haberler, tanıtmak istediğiniz birimler her zaman olduğu gibi Avrupa Biyoteknoloji Federasyonu bültenimizde yer alacaktır. Böylece, tüm tarafından her iki senede bir düzenlenen üyelerin birbirleri ile iletişimi sağlanmakta Avrupa Biyoteknoloji Kongresi'nin 15.'si, ve güncel gelişmeler en etkili şekilde takip 23-26 Eylül 2012 tarihinde Biyoteknoloji edilmektedir. Derneği'nin ev sahipliği ile ilk kez İstanbul'da düzenlenecektir. Kongre geniş Bize, info@biyoteknoloji.org.tr adresinden tabanlı ve tüm dünyadan alanında uzman ulaşabilirsiniz. kişilerin katılacağı önemli bir platform oluşturacaktır. Bütün üyelerimizi kongremizde görmekten mutluluk duyacağız. 1

15th European Congress on Biotechnology 15. Avrupa Biyoteknoloji Kongresi iyoteknoloji alanında dünyadaki en B önemli kongrelerden biri olan European Congress on Biotechnology'nin 15.'si 23-26 Eylül 2012 tarihleri arasında ilk kez İstanbul'da düzenlenecektir. ongreye Biyoteknoloji alanında K dünyanın önde gelen (akademik ve ticari) bilim adamları, genç biyologlar, biotech CEO'lar, sanayi ve hükümet liderleri olmak ü z e r e 2 0 0 0-2 5 0 0 a r a s ı k a t ı l ı m c ı beklenmektedir. H A B E R L E R Programda, belirli sayıda bildiriler sözlü sunum olarak yer alacaktır. Diğer seçilen bildiriler poster olarak sunulacaktır. Özetler sadece internet üzerinden gönderilebilir. Geç başvurular dikkate alınmayacaktır. Özet gönderimi için son tarihi: 1 Nisan 2012 Kabul bildirimleri için son tarih: 1 Mayıs 2012 Ödeme için son tarih: 15 Mayıs 2012 KEYNOTE LECTURES Keynote 1 Ruedi Aebersold Zurich Keynote 2 Werner Arber Basel IUBMB Yang Huanming Bejing WHITE STREAM (Oliver May) Biobased chemicals & materials Alois Jungbauer Vienna Giorgio Carta Virginia Chemicals & materials Bernhard Hauer Stuttgart Bioenergy/fuels Florian Hollfelder Oliver May Anne Meyer Cambridge DSM Pharmaceuticals Lyngby Biorefineries Johan Sanders Wageningen Michael O'Donohue Toulouse Enabling technologies Nick Turner Manchester GREEN STREAM (Klaus Ammann) Toni Glieder Graz Genomic misconceptions Klaus Ammann Bern Agnes Ricroch Orsay Plant epigenetics Ueli Grossniklaus Zurich Jerzy Paszkowski Geneva New technologies in plant breeding Marc van Montagu Ghent Rudi Pauwels Kongre Katılım Ücretleri Student E* 290 Student L* 390 Delegate E* 490 Delegate L* 590 Start-up 630 Company E* 945 Company L* 1050 Accompany 150 * E - early, L - late Biocartis Climate change Nina Fedoroff Penn State Food supply Ingo Potrykus Zurich 2

H A B E R L E R KEYNOTE LECTURES RED STREAM (Nejat Akar) Personalised and stratified medicine Aarno Palotie Hinxton NGS, human genome, epigenetics Ivo Gut Barcelona Cancer genomics and interventions Olli Kallioniemi Helsinki Mehmet Öztürk Ankara Stem Cells Stephen Minger London Anthony Hollander Bristol Ageing & Biomarkers Brian Clark Aarhus Suresh Rattan Aarhus Richard Faragher Brighton PURPLE STREAM (Hans Westerhoff) IT for future medicine Hans Lehrach Berlin Banu Onaral Philadelphia Affinity Proteomics Mike Taussig Cambridge Mathias Uhlén Stockholm Andreas Plueckthun Zurich Nanobiotechnology Hüseyin Avni Öktem Ankara Frank Fabian Bier Potsdam Marco Mascini Florence Synthetic biology and tissue engineering Joost Teixeira de Mattos Amsterdam Systems biology - Hans Westerhoff Manchester Luis Serrano Barcelona Ayrıntılı bilgiye www.ecb15.org adresinden ulaşabilirsiniz. 3

H A B E R L E R 1. Ulusal Biyoteknoloji Öğrenci Zirvesi Gerçekleşti ünyada günden güne gelişen D sektörlerden biri olan Biyoteknoloji konusunda ülkemizde faaliyet göstermekte olan tüm paydaşları ve gelecekte bu teknolojilere sahip çıkacak gençleri bir araya getirmeyi hedefleyen 1. Ulusal Biyoteknoloji Öğrenci Zirvesi Biyoteknoloji Derneği tarafından 23-24 Eylül 2011 tarihinde ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezinde düzenlenmiştir. Türkiye'nin farklı üniversitelinden çok sayıda öğrencinin katılımıyla başarı bir zirve gerçekleşmiştir. Alanında önde gelen bilim adamları tarafından Kırmızı Biyoteknoloji, Beyaz Biyoteknoloji, Yeşil Biyoteknoloji ve Nanobiyoteknoloji konularında konuşmalar yapılmıştır. Bu zirve kapsamında katılımcılara, TÜBİTAK, Sanayi Bakanlığı, KOSGEB ve ODTÜ Teknokent'in üniversite, yüksek lisans ve doktora seviyesindeki öğrencilere yönelik sağladığı destekler konusunda bilgi aktarılmıştır. Young European Biotechnology Network başkanı Natalia Borkowska Türkiye'deki genç girişimcileri cesaretlendirmek ve kurumunu tanıtmak amacıyla zirveye konuk olarak katılmıştır. ECCE 2011-ECAB 2011 th European Congress of Chemical yapılmış ve bu toplantılarda kongre süreci ile 8 Engineering-1st European Congress of ilgili önemli kararlar alınmıştır. Applied Biotechnology 25-29 Eylül 2011 de Almanya'nın Berlin kentinde düzenlenmiştir. Kongreye Biyoteknoloji Derneği'ni temsilen Dış ilişkiler Sorumlusu Doç. Dr. Füsun Eyidoğan ve dernek Genel Sekreteri İpek Küçükturan katılmıştır. 15. Avrupa Biyoteknoloji Kongresi (ECB15)'nin Avrupa'da tanıtılması amaçlanarak stand kurulmuş ve 3000 kişinin katıldığı etkinlikte, ECB15 büyük ilgi görmüştür. Ayrıca Avrupa Biyoteknoloji Federasyonu ile kongrenin organizasyonu için toplantılar 4

H A B E R L E R Evde kan testi ünya sağlık sistemindeki test ve tahlil D dönemi plastik testlerle kökünden d e ğ i ş e c e k. İ n g i l t e r e S w a n s e a Üniversitesi'nce geliştirilen bir yöntemle canlı kan antikorları mürekkebe konularak kaydediliyor ve böylece güvenli ve çabuk bir yolla test sonucu alınabiliyor. Doktorların bir kan ya da idrar testi belirleyicisi gibi kullandığı plastik bantlar noktaların renk değiştirmesiyle test sonucunun direkt gözlemlenmesini sağlıyor. Bu teknolojinin evlerde kullanımının yaygınlaşmasıyla ise, hastaların tahlil bantları ile her an test sonuçlarınına ulaşabilmeleri kolaylaşacak. http://www.ntvmsnbc.com/id/25306232/ Viyana'nın üçte biri çöple ısınıyor. Çöpler yakılıyor, kent ısınıyor D r. Hechter, Viyana'da çöplerin ayrı ayrı toplandıðını, işleme, ayrıştırma ve yakma merkezlerinde bunların kentin ısınması, toprağın gübrelenmesi ve sanayiye hammaddeye dönüştürüldüğünü açıkladı. Yeşil teknolojiyi her alanda kullanmak için çalışma yürüttüklerini belirten Dr. Hechter, sözlerini şöyle sürdürdü: 'Viyana'daki evlerin 1/3'ü sıcak su sistemiyle ısınıyor. Bu suyu kentimizdeki çöpleri yaktığımız 4 merkezden sağlıyoruz. Binaların ısınmasında kullanılan su sürekli devir daim ediyor. Yani aynı sıcak su þehrin her yerinde dönerek þehri ısıtıyor. Ayrıca ikinci bir sistemde temiz su ısıtılarak evlerde kullanılıyor. Bunlardan 1/3'ü çöplerin normal olarak yakılmasıyla gerçekleştiriliyor. Diğeri ise hastane ve sanayi ürünlerini yakıyor. Yeni yapılan evlerde ise az enerjiyle binayı ısıtmak, soğutmak ve temiz hava taşınması için sistem oluşturduk. İyi yalıtımı yapılmış binayı özel bir sistemle ısıtılıyoruz. Böylelikle yıllık metreküp başına düşen 20 litre mazot yerine bir litre mazot kullanılıyor.'' http://www.sabah.com.tr/teknoloji/haber/2011 /08/02/viyananin-ucte-biri-cople-isiniyor İnsan Eliyle Mutasyon! ABD'nin Tuft Üniversitesi'nden bilim adamları, hücre zarlarının elektrik akımını değiştirdi ve kurbağanın gözlerini sırtında ve kuyruğunda geliştirdi. Araştırmaya imza atanlardan Vaibhav P. Pai, vücudun her parçasında organ oluşumunu harekete geçiren belirli bir hücre akımı olduğu varsayımından yola çıktıklarını ve kurbağanın embriyo hücrelerindeki voltajı değiştirerek, gözlerin vücudun herhangi bir yerinde gelişmesinin sağlanabileceği sonucuna vardıklarını belirtti. Önce biyoelektrik sinyallerinin kurbağa embriyosunun başının oluşumunda gerekli olduğunu gören bilim adamları, baş bölgesinde lens ve retinanın gelişimine katkıda bulunan hiperpolarize (negatif yükü daha fazla olan) hücre kümesi bulunduğunu belirledi. http://biyomuhendislik.com/index.php/kesfet/88-biyomuehendis/130-nsan-eliyle-mutasyon 5

H A B E R L E R http://www.trthaber.com/haber/saglik/ turk-bilim-adamindan-muthis-bulus- 8856.html AB'de 'klonlanmış hayvan etinin yasaklanması' tartışmaları v r u p a Ko m i s y o n u, k l o n l a n m ı ş A hayvanlardan elde edilen et, süt ve diğer ürünlerin yasaklayacak düzenlemeler üzerine çalışıyor. Çoğu AB ülkesinde klonlanmış hayvanlardan elde edilen etin satışıyla ilgili yasak söz konusu değilken, Avrupa Komisyonu'nun araştırmalarına göre halkın yüzde 58'i bu tür ete karşı. Komisyon'un sağlıktan sorumlu üyesi John Dalli'nin sözcüsü Frederic Vincent, 'Bu çok hassas bir konu, halen görüş alıyoruz.' dedi. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi'nin 2009 yılındaki bir raporuna göre klonlanmış hayvanlardan elde edilen gıdalar insan tüketimi için güvenli olmakla beraber, klonlama süreci hayvanlar için eziyet teşkil ediyor. Türk Bilim Adamından Biyoteknoloji Bülteni Washington merkezli Biyoteknoloji Sanayi Örgütü'ne göre şu anda dünyada klonlanmış sığır, domuz, keçi, at ve katır sayısı binin altında. Ancak bu rakam giderek artıyor ve maliyetler düşüyor. Örgütten David Edwards, klonlanmış hayvanların doğrudan kesilmesinin değil, daha sağlıklı genlere sahip hayvanların üretilmesi için kullanılmasının beklendiğini söyledi. AB'nin bu yönde atacağı bir adımdan, klonlama çalışmaları yürüten ve büyük et ihracatçısı konumunda bulunan Brezilya, Arjantin, Avustralya ve ABD gibi ülkelerin rahatsız olması bekleniyor http://www.euractiv.com.tr/gida-ve-saglik/artic le/abde-klonlanmis-hayvan-etinin-yasaklanmasi -tartismalari-022783 Müthiş Buluş arvard Tıp Fakültesi ve Harvard-MIT olduğunu gösterdik. Bununla birlikte HIV H S a ð l ı k B i l i m l e r i v e Te k n o l o j i hastalarında CD4 hücrelerinin sayısı düştüğü Enstitüsü'deki laboratuvarında nano ve mikro zaman bağışıklık sistemi görev yapamıyor. teknolojiler üzerine çalışan Asistan Profesör HIV'den olmasa da belki bir soğuk Utkan Demirci'nin geliştirdiği ucuz, taşınabilir, algınlığından ölüyorlar. O yüzden bağışıklık herkesçe kolaylıkla uygulanabilecek testler, sistemini devamlı gözlemlemek lazım. Başka önümüzdeki yıllarda marketlerde yerini bir probleme daha dikkati çektik. Sadece alacak. bağışıklık seviyesini değil hastanın kanında ne kadar virüs olduğunu da bilmek gerekiyor. Demirci'nin geliştirdiği cihazla, HIV/AIDS ise Buna virüs yükü diyorlar. Virüs yükü daha birkaç dakikada teşhis edilebilecek, pahalı bir test. 200 dolarlık bir test ve sonuç hastaların virüs yükü ölçülebilecek. Demirci, almak 6 saatle 2 gün arasında sürüyor. Biz 2006 yılında HIV/AIDS için geliştirdiği ve aynı benzer fikirleri kullanarak parmak hastalığı birkaç dakika içinde test edebilen ucundan alacağımız bir damla kanla acaba biyoçipi daha da geliştirerek hastanın virüs birkaç dakika içinde hastanın virüs yükünü yükünü de tespit edebilir hale getirdi. Yaklaşık söyleyebilir miyiz diye bakıyoruz. Virüs yükü 4 yıldır üzerinde çalıştığı biyoçipi geçen yıl hastalığın anneden çocuğa geçişinde çok Tanzanya'da 115 hasta üzerinde deneyen önemli. Hamile kadınlarda virüs yükünü Demirci'nin elde ettiği sonuçlar bilimsel olarak d ü ş ü k t u t m a k ö n e m l i. Ö z e l l i k l e yayımlandı. Dünyadaki 30 milyonun üzerinde yoğunlaştığımız alan HIV'de virüs yükünü HIV'li hasta için 2006 yılında geliştirdiği, bulmak. 'Biz bunu masa büyülüklüğünde hastalığın parmaktan alınan kanla birkaç koskocaman bir aletle değil de daha kolay dakika içinde teşhisine yönelik bir liralık test şekilde cebimizde taşıyabileceğimiz aletlerle cihazını geliştiren Demirci, aynı testle yapabilir miyiz' diye yola çıktık. 4 senedir hastanın bağışıklık sistemini gözetlerken, çalışmalar devam ediyor. En son küçük virüs yükünü de tespit edebilir hale getirdi. taşınabilir bir portatif yaptık. Öyle bir hale Demirci, daha önce masa büyüklüğünde getirdik ki küçük cep telefonunun kamerası ve aletlerle yapılan testlerle ilgili şunları söyledi: geliştirdiğimiz mikroçip ile laboratuvar test ''Dağın başındaki hasta insanlara da bunları sonucu almanız mümkün. Sonucu diğer ulaştırmak gerekiyordu. Afrika'da milyonlarca aletlerin altın standardı ile karşılaştırdık, insan günlük 1 doların altında gelirle yaşıyor. sonuçları yan yana koyduk. Sonuçlar, Biz Tanzanya'da nanoçipin kolay çalışabilir toplaması gereken datayı gösteriyor.'' 6

ULUSLAR ARASI ETKİNLİKLER Ad : Applied_Synthetic Biology in Europe - Barcelona 2012 Tarih : 6 8 Şubat 2012 Yer : Barselona, İspanya Web site : http://www.efb-central.org/index.php/syntheticbiology/c58/ Ad : Environmental Microbiology & Biotechnology in the frame of the Knowledge-Based Bio & Green Economy - EMB2012 - Tarih : 10 12 Nisan 2012 Yer : Bolonya, İtalya Web site : http://www.unibo.it/nr/rdonlyres/b2fd066b-fe47-4cae-b1d2-3838b332721a/229218/firstannouncement_oct2011.pdf Ad : 9th International Conference on Protein Stabilisation Tarih : 2 4 Mayıs 2012 Yer : Lizbon, Portekiz Web site : http://www.efbcentral.org/index.php/main/9th_international_conference_on_protein_stabilisation Ad : 15th European Congress on Biotechnolgy Tarih : 23 26 Eylül 2012 Yer : İstanbul, Türkiye Web site : www.ecb15.org 7

TA N I T I M Biyoteknoloji Bülteni ODTÜ MERKEZ LABORATUVAR: AR-GE EĞİTİM VE ÖLÇÜM MERKEZİ MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE BİYOTEKNOLOJİ AR-GE MERKEZİ leri düzeyde uygulamalı ve akademik Üniversitemizin ulusal ve uluslar arası proje İ araştırmanın gereği olan gelişmiş potansiyelini, araştırma işbirliğini, teknolojilerdeki test analiz ve karekterizasyon kapasitesini ve çeşitliliğini arttıracak cihazlarının çeşitliliği, maliyetleri, bakım donanıma sahip olan Merkezi Laboratuvar onarımları, teknik eleman ihtiyaçları göz diğer üniversitelerdeki, özel ve kamu önüne alınarak, üniversitemizde farklı kuruluşlarındaki tüm araştırmacıların da bölümlerdeki tüm araştırmacıların ortak kullanımına açıktır ve hizmet vermektedir. kullanımına açık malzeme ve moleküler biyoloji-biyoteknoloji alanında yoğunlaşan Merkez Laboratuvar'ın Ar-Ge Eğitim ve Ölçüm merkezi araştırma ve ölçüm labaratuvarı Merkezi biriminde malzemelerin termal, optik, kurulması ile ilgili çalışmalar 1994 yılında ilk elektrik, manyetik, yüzey ve kimyasal komisyonun kurulması ile başlamıştır. Daha özelliklerinin kapsamlı araştırılmasına yönelik sonra değişik komisyonlarca yürütülen karakterizasyon sistemlerinin yanısıra özverili çalışmalar sonucunda hazırlanan akışkanlık, gözeneklilik ve parçacık boyutu cihaz listeleri ilgili öğretim üyelerinin katılımı analizi, mekanik test sistemleri ve ileri ile 1998 yılında son şeklini almıştır. düzeyde temel ölçüm cihazları yer almaktadır. Başlıca ileri düzey ölçüm cihazları arasında Merkezi Laboratuvar kavramının ODTÜ'de ESCA (Kimyasal Analiz için Elektron kuruluşundan itibaren var olduğu kabul Spektroskopisi), FTIR-Raman Spektrometre edilebilir. Zaman içinde çok değişik alanlarda cihazları; ICP (Endüktif Eşleşmiş Plazma) eğitim, hizmet ve araştrıma amaçlı bazı optik emisyon ve kütle spektrometreleri merkezler ODTÜ'de faaliyete geçmiştir. bulunmaktadır. Bölümlerimizde ve bazı merkezlerimizde laboratuvarların kurulması ve mevcut Merkez Laboratuvar'ın Moleküler Biyoloji ve laboratuvarların gelişen teknolojilere uygun Biyoteknoloji Ar-Ge Merkezi biriminde ise olarak yenilenmesi veya geliştirilmesi için otomatik DNA dizi analizi, oligonükleotid bütçe ve çeşitli proje olanaklarından ve toplu s e n t e z i, p r o t e i n s a f l a ş t ı r ı l m a s ı, kredi kaynaklarından yararlanılmıştır. Ancak karakterizasyonu ve dizi analizleri, gıda bu kaynaklarla bölümlerin ihtiyaç duyduğu endüstrisinden farmokolojik ve endüstriyel fakat fiyatları ve işletme faaliyetleri oldukça ürünlere çok geniş bir alana yayılan yüksek olan ileri teknoloji test analiz maddelerin analizinin yapılması için gerekli cihazlarının bölümler için ayrılan bütçelerle donanım mevcuttur. Ayrıca birimde görüntü satın alınması genellikle mümkün veya yeterli analiz sistemi, konfokal mikroskop, inverted düzeyde olmamıştır. Yukarıda bahsi geçen mikroskop, zaman tanımlı floresans Merkez Laboratuvar Projesi uzun ve ayrıntılı spektrometre, UV-visible spektrofotometre, çalışmalar sonucu gerçekleştrilmiştir ve bitki büyütme kabini ve çeşitli hücre seksen öğretim üyesi ve uzman görev parçalıyıcılar bulunmaktadır. almıştır. Değişik malzemelerin, çeşitli özelliklerinin kapsamlı ve ileri düzeyde incelenmesine yönelik cihazların bulunduğu Ar-Ge Eğitim ve Ölçüm Merkezi; her türlü DNA çalışmaları, protein ve diğer biyomoleküllerin analizlerine yönelik cihazların bulunduğu Moleküler Biyoloji ve Biyoteknoloji Ar-Ge Merkezi birimlerinden oluşan Merkezi Laboratuvar, Fen-Edebiyat ve Mühendislik Fakültelerinin 5 öğretim üyesinden oluşan bir yönetim kurulu ile rektörlüğe bağlı olarak çalışmalarını sürdürmektedir. 8

TA N I T I M 9