ULUSAL MESLEK STANDARDI ÇAY ÜRETĠM OPERATÖRÜ SEVĠYE 4 REFERANS KODU /. RESMĠ GAZETE TARĠH-SAYI/. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2015 Sayfa 1
./../00 Meslek: ÇAY ÜRETĠM OPERATÖRÜ Seviye: 4 I Referans Kodu:.. Standardı Hazırlayan KuruluĢ(lar): Öz Tütün, Müskirat, Gıda Sanayii ve Yardımcı ĠĢçileri Sendikası (ÖZ GIDA-Ġġ) Standardı Doğrulayan Sektör Komitesi: MYK Gıda Sektör Komitesi MYK Yönetim Kurulu Onay Tarih/ Sayı: Tarih ve. Sayılı Karar Resmi Gazete Tarih/Sayı: Revizyon No: 00 I Mesleğin yeterlilik seviyesi, sekizli (8) seviye matrisinde seviye dört (4) olarak belirlenmiģtir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 2
./../00 TERĠMLER, SĠMGELER VE KISALTMALAR ACĠL DURUM: Hemen müdahale ya da reaksiyon gerektiren, beklenmeyen ciddi olay ya da durumu, BUNKER: Mal stoklamaya yarayan hazneyi, FERMANTASYON: Kıvrılan yaģ çay yaprağının hücre özsuyunda bulunan kimyasal bileģiklerinin oksidaz enziminin tesiri ile biyolojik değiģikliğe uğrayarak siyah çayda istenen renk, burukluk, parlaklık, koku ve aromanın oluģması olayıdır. ĠMALAT KIRIĞI: Kurutmalardan çıkıp tasnife gelen ve herhangi bir kırma iģlemine tabi tutulmadan elenen çaylara imalat kırığı çaylar denir. ISCO: Uluslararası standart meslek sınıflamasını, ĠSG: ĠĢ Sağlığı ve Güvenliğini, KIVIRMA: SolmuĢ çay yapraklarında hücre zarının parçalanması ve yaprakların kıvrılmasını sağlayan bu iģlem kıvırma makinelerinden geçirilmesini, KĠġĠSEL KORUYUCU DONANIM (KKD): ÇalıĢanı, yürütülen iģten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karģı koruyan, çalıģan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmıģ tüm alet, araç, gereç ve cihazları, KRAFT AMBALAJ MALZEMESĠ: Gıda sanayinde yaygın ölçüde kullanılan kağıt esaslı ambalaj malzemelerini, OKSĠDASYON: Uzun yıllar fermantasyon iģlemi diye adlandırılmıģ olan bu iģlem, aslında çay yaprağında bulunan polifenollerin oksijenli ortamda ve oksidasyon enzimleri vasıtasıyla yükseltgenmesi iģlemini, RĠSK: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da baģka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, RĠSK DEĞERLENDĠRMESĠ: ĠĢyerinde var olan ya da dıģarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüģmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaģtırılması amacıyla yapılması gerekli çalıģmaları, ROTERVAN: Düz kıvrımlardan sonra ikinci kıvırma iģlemini, SOLDURMA: Uygun Ģekilde hasat edilen taze çay yaprağının ağırlıkça %75-80 ini oluģturan suyun, uygun sıcaklıkta, kontrollü veya normal atmosfer Ģartlarında %60-65 seviyesine kadar indirgenmesi iģlemini, ġoklama: Çay yaprağının daha iyi kıvrılması ve sonraki aģamalarda okside olmasını önlemek amacıyla çayın içindeki enzimlerin uzaklaģtırılması için yapılan iģlemleri, TASNĠF: Fırından çıkan kuru çayların önceden belirlenen standart elek tellerinden geçirilmek suretiyle incelik, kalınlık ve kalitelerine göre ayrılma iģlemini, ifade eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 3
./../00 ĠÇĠNDEKĠLER 1. GĠRĠġ... 5 2. MESLEK TANITIMI... 6 2.1. Meslek Tanımı... 6 2.2. Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri... 6 2.3. Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile ilgili Düzenlemeler... 6 2.4. Meslek ile Ġlgili Diğer Mevzuat... 6 2.5. ÇalıĢma Ortamı ve KoĢulları... 7 2.6. Mesleğe ĠliĢkin Diğer Gereklilikler... 7 3. MESLEK PROFĠLĠ... 8 3.1. Görevler, ĠĢlemler ve BaĢarım Ölçütleri... 8 3.2. Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ. 3.3. Bilgi ve Beceriler... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ. 3.4. Tutum ve DavranıĢlar... Hata! Yer iģareti tanımlanmamıģ. 4. ÖLÇME, DEĞERLENDĠRME VE BELGELENDĠRME... 20 Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 4
./../00 1. GĠRĠġ Çay Üretim Operatörü (Seviye 4) ulusal meslek standardı 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu ile anılan Kanun uyarınca çıkartılan 19/10/2015 tarihli ve 29507 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Ulusal Meslek Standartlarının ve Ulusal Yeterliliklerin Hazırlanması Hakkında Yönetmelik ve 27/11/2007 tarihli ve 26713 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Meslekî Yeterlilik Kurumu Sektör Komitelerinin KuruluĢ, Görev, ÇalıĢma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre MYK nın görevlendirdiği Öz Tütün, Müskirat, Gıda Sanayi ve Yardımcı ĠĢçileri Sendikası (ÖZ GIDA-Ġġ) tarafından hazırlanmıģ, sektördeki ilgili kurum ve kuruluģların görüģleri alınarak değerlendirilmiģ ve MYK Gıda Sektör Komitesi tarafından incelendikten sonra MYK Yönetim Kurulunca onaylanmıģtır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 5
./../00 2. MESLEK TANITIMI 2.1. Meslek Tanımı Çay Üretim Operatörü (Seviye 4), ĠSG ve çevre koruma önlemlerini uygulayarak iģ organizasyonu yapan, kalite, verimlilik, gıda güvenilirliği ve çay üretim süreçlerini yürüten ve mesleki geliģim faaliyetlerine katılan nitelikli kiģidir. 2.2. Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri ISCO 08: 3142 Çay Üretim ve ĠĢleme /Çay Teknolojisi Teknisyeni 2.3. Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile ilgili Düzenlemeler 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 2872 sayılı Çevre Kanunu 4857 sayılı ĠĢ Kanunu 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu 6331 sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Ağır ve Tehlikeli ĠĢler Yönetmeliği Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik Gıda ve Yemin Resmi Kontrolüne Dair Yönetmelik Gıda ĠĢletmelerinin Kayıt ve Onay ĠĢlemlerine Dair Yönetmelik Gıda Hijyeni Yönetmeliği Gürültü Yönetmeliği Güvenlik ve Sağlık ĠĢaretleri Yönetmeliği Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme ĠĢleri Yönetmeliği Hijyen Eğitimi Yönetmeliği Ġlkyardım Yönetmeliği ĠĢ Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik ġartları Yönetmeliği ĠĢyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine ĠliĢkin Yönetmelik Kimyasal Maddelerle ÇalıĢmalarda Sağlık Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik KiĢisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği Makine Koruyucuları Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ayrıca, iģ sağlığı ve güvenliği ve çevre ile ilgili yürürlükte olan kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uyulması ve konu ile ilgili risk değerlendirmesi yapılması esastır. 2.4. Meslek ile Ġlgili Diğer Mevzuat 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ĠĢ SözleĢmesi Kanunu 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Haftalık ĠĢ Günlerine Bölünemeyen ÇalıĢma Süreleri Yönetmeliği ĠĢ Kanununa ĠliĢkin Fazla ÇalıĢma ve Fazla Sürelerle ÇalıĢma Yönetmeliği Postalar Halinde ĠĢçi ÇalıĢtırılarak Yürütülen ĠĢlerde ÇalıĢmalara ĠliĢkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Türk Gıda Kodeksi Çay Tebliği Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 6
./../00 Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği Türk Gıda Kodeksi Gıdaların Ait Olduğu Partiyi Tanımlayan ĠĢaretler veya Numaralar Hakkında Tebliğ (2012/7) Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliği Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği TaĢıyan Gıda BileĢenleri Yönetmeliği Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği Türk Gıda Kodeksi BulaĢanlar Yönetmeliği Yıllık Ücretli Ġzin Yönetmeliği Ayrıca, meslek ile ilgili yürürlükte olan kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uyulması esastır. 2.5. ÇalıĢma Ortamı ve KoĢulları Çay Üretim Operatörü (Seviye 4), üretim ortamında, uzun süre ayakta çalıģır. ĠĢ sürecinde, vardiyalı ve esnek süreli çalıģma söz konusudur. ÇalıĢma ortamında gürültü, hammadde ve katkı malzemelerinden kaynaklı toz ve alerjen maddeler bulunabilir. Öte yandan ortamda iģ sağlığı ve güvenliği önlemlerini gerektiren kaza ve sağlık riskleri bulunmaktadır. Bu risklerin tamamen bertaraf edilmesi ve önlenebilmesi için iģveren tarafından gerekli önlemler alınır. Risklerin tamamen ortadan kaldırılamadığı durumlarda iģveren tarafından sağlanan uygun kiģisel koruyucu donanımı kullanarak çalıģır. 2.6. Mesleğe ĠliĢkin Diğer Gereklilikler Çay Üretim Operatörü (Seviye 4), 6331 sayılı ĠSG Kanunu nun 15. maddesi gereğince sağlık gözetimine tabi tutulur. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 7
.../ /00 3. MESLEK PROFĠLĠ 3.1.Görevler, ĠĢlemler ve BaĢarım Ölçütleri Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama A ĠĢ sağlığı ve güvenliği ile çevre güvenliği önlemlerini uygulamak A.1 A.2 ĠSG talimatlarını uygulamak Acil durum talimatlarını uygulamak A.1.1 A.1.2 A.1.3 A.1.4 A.1.5 A.1.6 A.2.1 A.2.2 ĠĢverenin talimatları doğrultusunda, ĠSG ile ilgili önlemleri göz önünde bulundurarak, güvenlik prosedürlerine uygun olarak (uyarı iģaretleri, çevreleme, gibi ortamsal önlemler, iģ izinleri, vb.), kendisini ve çevresindekileri riske atmayacak Ģekilde çalıģır. ĠĢyerindeki makine, araç, gereç ve diğer üretim araçlarını, bunların güvenlik donanımlarını sağlık ve güvenlik iģaretlerine ve talimatlara uygun Ģekilde kullanır. ÇalıĢma ortamında iģ süreçlerine ve iģin risklerine göre (soğuk ortamlar, kimyasal madde ve buharlı uygulamalar, vb.) kendisine sağlanan KKD leri talimatlarına uygun olarak kullanır. Kendisini ve çevresini etkileyeceğini gözlemlediği tehlike, risk ve ramak kala olayları yazılı ve/veya sözlü olarak ilgili birim ile paylaģır. Risk değerlendirmesi çalıģmalarında gözlem ve görüģlerini risk değerlendirmesi ekibine iletir. ĠĢ sürecindeki kimyasalları, güvenlik prosedürlerine uygun olarak kullanır. Acil durum planında belirtilen hususlar dâhilinde alınan önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlere uyar. ĠĢyerinde sağlık ve güvenlik ile ilgili karģılaģtığı acil durumları ilgili kiģilere iletir. A.3 Atık takibi yapmak A.3.1 A.3.2 A.3.3 A.3.4 Ortama bulaģma riski olan ve çevreye zarar verebilecek maddelere karģı talimatlara uygun önlem alır. Ortama bulaģan ve çevreye zarar verebilecek maddeleri, ilgili birime bildirir. ĠĢ süreçlerinde ortaya çıkan atıkları türüne göre tasnif ederek ilgili atık sahasına gönderilmesini sağlar. Kimyasal atıkları, ilgili önlemleri alarak atık ile ilgili birime teslim eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 8
../ /00 Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama B.1.1 Vardiya baģında vardiya süreciyle ilgili iģ emrini alır. B ĠĢ organizasyonu yapmak B.1 Vardiya değiģimi yapmak B.2 ĠĢ planlaması yapmak B.1.2 B.1.3 B.2.1 Teslim aldığı vardiyanın öncesi ile ilgili (devam eden/tamamlanan iģ, makine ve ekipmanların durumu, çalıģma ortamının durumu, üretimle ilgili kritik durumlar, ĠSG ile ilgili konular gibi hususlarda) yazılı/sözlü bilgi alır. Teslim ettiği vardiya ile ilgili (devam eden/tamamlanan iģ, makine ve ekipmanların durumu, çalıģma ortamının durumu, üretimle ilgili kritik durumlar, ĠSG ile ilgili konular gibi hususlarda) teslim edeceği vardiyadaki ilgiliye yazılı/sözlü bilgilendirme yapar. ĠĢ emrine ve çalıģacak makinelerin kapasitelerine göre üretim hattını durdurmayacak Ģekilde vardiyanın iģ planını çıkarır. B.2.2 ĠĢ planına göre birlikte çalıģılacak birimler ile iletiģime geçerek koordinasyonu sağlar. B.3 ĠĢ süreçlerinin kayıtlarını tutmak B.3.1 B.3.2 Üretim sürecinde kullanılan (takip formu ve raporu, ürün izlenebilirlik formu, makine formları, temizlik takip formu, vb.) rapor ve formları tutar. Tuttuğu rapor ve formları ilgili birime teslim eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 9
../ /00 Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama C.1.1 Üretim süreçlerinde; kiģisel hijyen önlemlerini (kiģisel bakım, el yıkama, özel iģ giyimi, parfüm ve takı kullanmama, açık yara ile çalıģmama vb.) alır. C.1.2 Personel hijyeni talimatlarını uygular. C Kalite, verimlilik ve gıda güvenilirliği iģlemlerini yürütmek (devamı var) C.1 Üretimde hijyen sağlamak C.1.3 C.1.4 C.1.5 C.1.6 Sağlık sorunlarını iģ yeri sağlık görevlilerine ileterek, sağlık görevlilerince belirlenen önlemleri uygular. Kullanılan araç, gereç ve ekipmanların talimatlarına göre temizliğini, dezenfeksiyonunu ve sterilizasyonunu yapar/yapılmasını sağlar. Üretim sahası ile ilgili temizlik ve dezenfeksiyon/sterilizasyonu talimatlarını uygular/uygulatır. Alerjen maddelerin kullanımın talimatında belirtilen önlemleri uygular. C.1.7 Kullanılan araç, gereç ve malzemeleri tanımlanan yerlerinde ve talimatında belirtilen koģullarda bulundurur. C.1.8 Üretim esnasında hijyenik ortamı bozacak durumlara müdahale eder ve ilgililere bildirir. C.2 Kritik kontrol noktalarının takibini yapmak C.2.1 C.2.2 ĠĢletme özelliği ve üretim parametrelerine göre kritik kontrol noktalarının takibini yapar. Belirlediği ve/veya bildirilen uygunsuzlukları, prosedür ve talimatlara uygun olarak giderir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 10
../ /00 Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama C Kalite, verimlilik ve gıda güvenilirliği iģlemlerini yürütmek C.3 C.4 Üretimin verimliliğine katkı sağlamak ĠĢ süreçlerinin geliģtirilmesine katkı vermek C.3.1 C.3.2 C.4.1 C.4.2 C.4.3 ĠĢ emrinde talep edilen ürün miktarını belirlenen süre, kapasite ve hedefe göre üretir. Normal üretim standardında olmayan, geri dönüģümü yapılabilecek ürünü düzeltme reçetesine göre tekrar kullanılmak üzere iģleme alır. Yürüttüğü iģ süreçlerindeki aksaklıkların düzeltilmesine iliģkin öneriler geliģtirir. Aksaklıkların giderilmesine iliģkin belirlediği önerileri iģletme prosedürlerine göre ilgili birime bildirir. Yeni geliģtirilen ürün denemelerinde, ilgili birimler ile iģbirliği içerisinde üretim yaparak önerileri ilgili birime iletir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 11
../ /00 Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama D.1.1 Üretim hattındaki pompa, vana, fan, kalıplar, üniteler, fırın vb. sistem ve ekipmanların temizlik ve çalıģırlılık kontrollerini yapar. D.1 Makine ve ekipmanları üretime hazır hale getirmek D.1.2 D.1.3 Üretim hattının kontrol parametrelerinden hava basıncı, su basıncı, buhar basıncı, sıcaklık, fermantasyon süresi vb. değerlerin uygun referans aralığında olup olmadığını kontrol eder. Kontrol sonrası sistem ve ekipmanları reçete değerlerine uygun olarak üretime hazır hale getirir. D.1.4 Makine kullanım talimatına uygun olarak filtrelerin temizliğini kontrol eder. D.2.1 Havuzların, teknelerin ve bantların temizliğini prosedürlere uygun Ģekilde yapar. D.2.2 Temizlik ile ilgili formları tutar. D Üretim öncesi hazırlık yapmak D.2 Ekipmanların ve hatların sanitasyonunu sağlamak D.2.3 D.2.4 Yapılan temizliğin etkinliğinin ölçülmesi için fiziksel ve mikrobiyolojik kirlilik kontrolünün yapılmasını sağlar. Temizliği yapılan havuzların, teknelerin ve bantların dezenfeksiyonunu/sterilizasyonunu sağlar. D.3 Üretim ortamını hazırlamak D.3.1 D.3.2 D.4.1 Üretim ortamının aydınlatma ve havalandırma sistemlerini kontrol eder. Üretim ortamının temizliğini kontrol ederek ortamın hijyenik açıdan üretime uygun hale getirilmesini sağlar. Güncel üretim planına göre üretimi yapılacak ürünün reçetesini amirden alarak üretilecek ürünün malzemelerinin yeterli çeģit ve miktarda olup olmadığını kontrol eder. D.4 Üretim hattına hammadde temin etmek D.4.2 Üretim için yetersiz hammadde çeģitlerinin tedarik edilmesini sağlar. D.4.3 Gelen malzemelerin talebe uygunluğunu kontrol (sistem kod kontrolü, duyusal kontrol vb) ederek kabulünü yapar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 12
../ /00 Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.1.1 Kabulü yapılan yaģ çay taģıyıcı bantlarla bunkerlere alınmasını sağlar. E.1 Soldurma iģlemlerini yapmak E.1.2 E.1.3 Bunkerden soldurma traf bantlarına eģit kalınlıkta ve yelpazelerden taģmayacak Ģekilde düzenli olarak serer/serilmesini sağlar. Traf bantlara, dıģ sıcaklığa, yaģ çayın ıslaklığına, tazeliğine ve sertliğine bağlı olarak belirlenen derecede sıcak hava verir/verilmesini sağlar. E.1.4 YaĢ çayın içindeki su oranı (hücre su oranı) %30 a düģürülene kadar soldurma iģlemini sürdürür. E.2.1 YeĢil çay üretimi için kabulü yapılan yaģ çayı, Ģoklama traf bantlarına eģit kalınlıkta ve yelpazelerden taģmayacak Ģekilde düzenli olarak serer/serilmesini sağlar E Çay ĠĢlemek (devamı var) E.2 ġoklama iģlemlerini yapmak 2 E.2.2 E.2.3 Traf bantlardaki yaģ çayı Ģoklama ünitesine alır/alınmasını sağlar ġoklama ünitesinden çıkan çayı, Soğutma Ünitesine alır/alınmasını sağlar E.2.4 Soğutma ünitesinden çıkan çayı, Kıvırma Ünitesi alır/alınmasını sağlar E.3 Kıvırma iģlemlerini yapmak (devamı var) E.3.1 E.3.2 E.3.3 E.3.4 Soldurma/soğutma ünitesinden gelen çayı, kıvırma makinelerine sırasıyla doldurulmasını sağlar. Ġlk doldurulan makinedeki çayın olgunlaģıp olgunlaģmadığını(oksidasyonunu) gözle kontrol eder OlgunlaĢan çayı taģıma bantlarıyla rotervanlara gönderir. Rotervana gelen çayın reçetesine göre kıyılmasını sağlar. E.3.5 Kıyılan çaylar presli ve/veya göbekli kıvırmalara aktarır. 2 YeĢil çay üretimi için geçerlidir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 13
../ /00 Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.3.6 Kıvırma iģleminin ikinci kıvırma iģlemi olarak tekrarlanmasını sağlar. E.3 Kıvırma iģlemlerini yapmak E.3.7 Presli/göbekli kıvırmadan çıkan çayı, tekrar rotervandan geçirir E.3.8 Kıvırma iģlemi tamamlanan çayın fermantasyon havuzuna alınmasını sağlar E.4.1 Fermantasyon havuzuna gelen çayı, 24-26 derece arası ısı ile 90-95 derece arası nispi nemin sağlandığı ortamda çayın mayalanmasını sağlar. E.4 Çayın fermantasyonunu sağlamak E.4.2 Mayalanmayı kontrol ederek, çayın demini, rengini, kokusunu, aromasını almasını sağlar. E Çay ĠĢlemek (devamı var) E.4.3 E.5.1 Fermente olan çayın kurutma fırınlarına aktarır/aktarılmasını sağlar. Fermantasyondan gelen çayı, giriģ ısısı 100 derece olan fırına alır. E.5 Kurutma iģlemlerini yapmak E.5.2 E.5.3 Çayın, fırından %2-4 nem oranında ve 45-65 derecede kurutulmuģ olarak çıkmasını sağlar. Fırından çıkan çayı, lif tutuculardan (çöp, sap, lif vb) geçirir/ geçirilmesini sağlar. E.5.4 TaĢıyıcı bantlar aracılığıyla çayın tasnif ünitesine aktarılmasını sağlar. E.6 Kuru çayın tasnifini yapmak E.6.1 E.6.2 E.6.3 Kurutma ünitesinden gelen çayın ilk elekten geçirilerek 1 ve 2 numaralı imalat kırığı çayın alınmasını sağlar. Kalan çayın, kırma makinesinden geçmesini sağlar. Kırma makinesinden çıkan çayı, ikinci elekten geçirerek 3 ve 4 numaralı kırmadan geçen çayın alınmasını sağlar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 14
../ /00 Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.7.1 Tasnifi yapılan çayın ambalajlamaya uygunluğunu, rutubet cihazı ile kontrolünü yapar. E.7.2 Uygun olmayan ürünler için ilgili prosedürleri uygular. E.7.3 Kontrol edilmiģ ürünlerin ve kraft ambalaj malzemelerinin beslemesini takip eder. E.7 Çayın ambalaj iģlemlerini yapmak E.7.4 E.7.5 Talimatta belirtilen miktarda ürünün ambalaj üzerine ya da içine gelip gelmediğini kontrol eder. Ambalaj katlama ve dikme vb. iģlemleri yapar/yapılmasını sağlar. E Çay ĠĢlemek E.7.6 Ambalajlanan ürünlerin gramaj ve son ürün kontrolünü yapar/yapılmasını sağlar. E.7.7 Ambalajlanan çayların nevisinin ve üretim tarihinin belirtildiği etiketleri kontrol eder. E.7.8 AmbalajlanmıĢ ürünleri depoya sevk eder. E.8 Çayın depolanmasını (ambarlanmasını) yapmak E.8.1 E.8.2 Nevisine göre istifleme, daha önceden hazırlanmıģ olan ambara gelen çay prosedürüne göre istifler/istiflenmesini sağlar. Ambarın talimatına göre temizlik ve havalandırma iģlemlerini yapar/yapılmasını sağlar. E.8.3 Ġlk giren ilk çıkar düzenine göre istiflemeyi yapar/yapılmasını sağlar Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 15
../ /00 Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama F.1.1 Makine ve ekipmanların iç ve dıģ yüzeylerini talimatlarına göre uygun madde ve araçlarla temizler/temizliğini sağlar. F.1 Makine ve ekipmanların rutin kontrollerini yapmak/ yaptırmak F.1.2 F.1.3 Makine ve ekipmanların gevģeme, kaçak, sızıntı, normal dıģı ısınma/soğuma, titreme, ses, olağandıģı koku gibi sorun durumlarını takip eder. Makine ve ekipmanların görsel olarak yıpranmasını ve temizliğini kontrol eder. F Makine ve ekipmanların periyodik bakımlarının yapılmasını sağlamak F.1.4 F.2.1 Ürün iģleme iģlemeni sonlandırıp makinenin enerjisini kesip emniyete alındıktan sonra ürün artıklarını temizler/temizlenmesini sağlar Makine ve ekipmanlarda meydana gelen arızaların kaynağını, arızayı inceleyerek veya makinenin uyarı sisteminden tespit eder. F.2 Makine ve ekipmanların arızalarının giderilmesini sağlamak F.2.2 F.2.3 Makine ve ekipmanlardaki arıza türüne göre gerektiğinde, üretimi de durdurarak ilgilileri bilgilendirir. Belirlediği sorunlardan yetkisi dâhilindekileri düzeltir, diğerlerini yetkililere bildirir. F.2.4 Yetkisi dâhilindeki makine bakımlarını, bakım ve güvenlik prosedürlerine uygun Ģekilde yapar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 16
../ /00 Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama G Mesleki geliģim faaliyetlerine katılmak G.1 G.2 Yardımcı operatör ve astlarını yetiģtirmek KiĢisel mesleki geliģimini sağlamak G.1.1 G.1.2 G.2.1 G.2.2 Yardımcı operatör ve astlarının bilgi-beceri eksikliklerini tespit eder. Ürün ve iģ yöntemleri gibi konulardaki bilgi ve deneyimlerini, iģ süreçleri dâhilinde aktarır. Eğitim ihtiyaçlarına göre ilgili birim veya kuruluģlar tarafından düzenlenen eğitim programlarını izleyerek katılım sağlar. Meslek ve sektördeki geliģmeleri ilgili kaynaklardan izleyerek çalıģmalarına yansıtır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 17
/../00 3.2.Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman 1.Hassas terazi 2.Farklı özellikteki kaplar 3.ĠletiĢim araçları 4.KiĢisel koruyucu donanımlar (eldiven, bone, iģ elbisesi, iģ ayakkabısı, maske, kulaklık, vb..) 5.Nem ölçme cihazı (Laboratuvarda) 6.Temizlik ekipmanları (fırça, süpürge, temizlik bezi, spatula, vb..) 7.TaĢıma bantı 8.Yangın söndürme ekipmanları 3.3.Bilgi ve Beceriler 1. Acil durum bilgisi 2. Araç gereç ve ekipman bilgisi 3. Atıkların kaynakta doğru ayrılması, geri dönüģüm faaliyetleri bilgisi 4. Çay üretim teknolojisi bilgisi 5. Çay üretiminde kullanılan makinelerle güvenli çalıģma bilgisi ve becerisi 6. Çayın üretimi süreç bilgisi 7. Çevre mevzuatı ve çevre koruma bilgisi 8. Duyusal kontrol becerisi 9. Ekip içinde çalıģma becerisi 10. El (ince motor) becerisi 11. Farklı koku ve tatları ayırt etme becerisi 12. Gıda mevzuatı bilgisi 13. Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Uygulamaları bilgi ve becerisi 14. Gözlem yapma becerisi 15. Hijyen uygulamaları bilgi ve becerisi 16. ĠĢ organizasyonu bilgi ve becerisi 17. ĠĢ sağlığı ve güvenliği bilgisi 18. Kalite kontrol prensipleri bilgisi 19. Kayıt tutma ve raporlama becerisi 20. KiĢisel koruyucu donanım kullanım ve bakım bilgisi 21. Meslek hastalıkları bilgisi 22. Mesleğe iliģkin yasal düzenlemeler bilgisi 23. Mesleki teknolojik geliģmelere iliģkin bilgi 24. Mesleki elektrik ve elektronik bilgisi 25. Mesleki terimler bilgisi 26. Öğrenme ve öğrendiğini aktarma becerisi 27. Ölçme, kontrol ve dozajlama bilgi ve becerisi 28. Sözlü ve yazılı iletiģim becerisi 29. Süreç izleme becerisi 30. Temel çalıģma mevzuatı bilgisi 31. Temel düzeyde mesleki kimya bilgisi 32. Temel düzeyde mesleki mekanik bilgisi 33. Temel ilkyardım bilgi ve becerisi 34. Temel problem çözme becerisi 35. Temizlik malzemeleri güvenli çalıģma bilgisi 36. Zamanı verimli kullanma becerisi Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 18
. / /00 3.4.Tutum ve DavranıĢlar 1. Acil ve stresli durumlarla baģ edebilmek 2. Araç, gereç ve ekipman kullanımına özen göstermek 3. ÇalıĢma ortamında kendisinin ve ekibinin emniyetini gözetmek 4. ÇalıĢmalarında planlı ve organize olmak 5. Çevre koruma kurallarına duyarlı olmak 6. Gıda güvenliği kurallarına uygun davranmak 7. Hammadde, katkı maddeleri karıģımında reçetesine uymaya azami özen göstermek 8. Hijyen kurallarına uymaya ve kiģisel bakımına özen göstermek 9. ĠSG kurallarına önem vermek 10. Kaynak kullanımında verimli olmak 11. Kritik kontrol noktalarının takibinde dikkatli ve detaycı olmak 12. Mesleğine iliģkin yeniliklere ve yeni fikirlere açık olmak 13. Risklere karģı öngörülü ve duyarlı olmak 14. Süreç ve kalite odaklı çalıģmak 15. Takım çalıģmasına yatkın olmak 16. Tüm üretim aģamalarını takip ederken standartlara uymada duyarlı olmak 17. Uyarı ve eleģtirilere açık olmak 18. Üretim sürecinde detaylara özen göstermek 19. Üretim sürecinde dikkatli gözlem yapmak 20. Yardımcı operatör ve/veya astlarını yetiģtirmede destekleyici olmak Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 19
. / /00 4.ÖLÇME, DEĞERLENDĠRME VE BELGELENDĠRME Çay Üretim Operatörü (Seviye 4) meslek standardını esas alan ulusal yeterliliklere göre belgelendirme amacıyla yapılacak ölçme ve değerlendirme, gerekli Ģartların sağlandığı ölçme ve değerlendirme merkezlerinde yazılı ve/veya sözlü teorik ve uygulamalı olarak gerçekleģtirilecektir. Ölçme ve değerlendirme yöntemi ile uygulama esasları bu meslek standardına göre hazırlanacak ulusal yeterliliklerde detaylandırılır. Ölçme ve değerlendirme ile belgelendirmeye iliģkin iģlemler 15/10/2015 tarihli ve 29503 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Mesleki Yeterlilik Kurumu, Sınav, Ölçme, Değerlendirme ve Belgelendirme Yönetmeliği çerçevesinde yürütülür. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 20
. / /00 Ek: Meslek Standardı Hazırlama Sürecinde Görev Alanlar 1. Meslek Standardı Hazırlayan KuruluĢun Meslek Standardı Ekibi: Eda GÜNER, Mesleki Eğitim Uzmanı, Öztütün, Müskirat, Gıda Sanayii ve Yardımcı ĠĢçileri Sendikası (ÖZ GIDA-Ġġ), Ankara Haluk BAYHAN, Uzman yardımcısı, Öztütün, Müskirat, Gıda Sanayii ve Yardımcı ĠĢçileri Sendikası (ÖZ GIDA-Ġġ), Ankara Eyyup ONAT, DanıĢman, Moderatör, EDUSER Eğitim ve DanıĢmanlık Ltd. ġti., Ankara 2. Teknik ÇalıĢma Grubu Üyeleri Ayla TOPTAN, Laborant, ÇAYKUR Cumhuriyet Çay Fabrikası, Rize Bahattin KOPUZ, Ġmalat Ustası, ÇAYKUR Cumhuriyet Çay Fabrikası, Rize Okan KUK, Tekniker, ÇAYKUR Cumhuriyet Çay Fabrikası, Rize GülĢen SEMĠZ, Halkla ĠliĢkiler Sorumlusu, ÇAYKUR Cumhuriyet Çay Fabrikası, Rize Lütfi TERZĠ, Ġmalat Ustası, ÇAYKUR Cumhuriyet Çay Fabrikası, Rize Fevzi KILIÇ, Ambar Memuru, ÇAYKUR Cumhuriyet Çay Fabrikası, Rize 3. GörüĢ Ġstenen KiĢi, Kurum ve KuruluĢlar: Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Adana Sanayi Odası Adıyaman Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Adıyaman Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Adnan Menderes Üniversitesi, Çine Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Adnan Menderes Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Afyon Kocatepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Akdeniz Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Amasya Üniversitesi, Suluova Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Ankara Sanayi Odası Ankara Ticaret Odası Ankara Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Ardahan Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Avrasya Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Bayburt Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Bülent Ecevit Üniversitesi, Çaycuma Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Cumhuriyet Üniversitesi (Sivas), Gürün Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Cumhuriyet Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Çankırı Karatekin Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Çukurova Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Devlet Personel BaĢkanlığı Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 21
. / /00 Devrimci ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonu Dicle Üniversitesi, Diyarbakır Tarım Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Düzce Üniversitesi, Akçakoca Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi DoğuĢ Çay Doğadan Gıda Ürünleri Gıda ve Paz. A.ġ Edirne Ticaret ve Sanayi Odası Ege Bölgesi Sanayi Odası Ege Ġhracatçı Birlikleri Ege Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Erciyes Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Gaziantep Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü GaziosmanpaĢa Üniversitesi, Zile Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi GaziosmanpaĢa Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Gıda Güvenliği Derneği Gıda Mühendisleri Odası Giresun Üniversitesi, ġebinkarahisar Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi GümüĢhane Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Hacettepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Harran Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Hitit Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Iğdır Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Ġnönü Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Ġstanbul Aydın Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Ġstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Ġstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Ġstanbul Ticaret Odası Ġzmir Ekonomi Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü KahramanmaraĢ Sütçü Ġmam Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Kırklareli Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Kırklareli Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Konya Sanayi Odası Konya ġeker Sanayi ve Ticaret A.ġ Unilever (Lipton Türkiye) Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Mustafa Kemal PaĢa Üniversitesi, Altınözü Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Mustafa Kemal Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü MuĢ Alparslan Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Müstakil Sanayi ve ĠĢadamları Derneği Namık Kemal Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü NevĢehir Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Obaçay Ofçay Okan Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Ondokuz Mayıs Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Ordu Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Ortadoğu Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Sakarya Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 22
. / /00 Selçuk Üniversitesi, Çumra Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Selçuk Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü T.C. ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü) T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü) T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü) T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü) T.C. Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığı Trakya Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Tunceli Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Tunceli Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Tüketici Hakları Derneği Tüketici Yararına AraĢtırma Derneği Türk Sanayicileri ve ĠĢadamları Derneği Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Türkiye Gıda Sanayi ĠĢverenleri Sendikası Türkiye Gıda ve Ġçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu Türkiye Ġhracatçılar Meclisi Türkiye Ġstatistik Kurumu Türkiye ĠĢ Kurumu (ĠĢ ve Meslek DanıĢmanlığı Dairesi BaĢkanlığı) Türkiye ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonu Türkiye ĠĢveren Sendikaları Konfederasyonu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Türkiye Toprak Mahsulleri Ofisi Uludağ Üniversitesi, Karacabey Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojisi Uludağ Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Yeditepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Yıldız Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığı Yüzüncü Yıl Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü 4. MYK Sektör Komitesi Üyeleri ve Uzmanlar. Dr. Ġsmail MERT, Sevda KARA, Meriç ÜNVER, Dr. Balkır ÖZÜNLÜ, Özcan TUTUMLU, Doç. Dr. Ġbrahim ÇAKIR Bercan ÖĞÜT, Eda GÜNER, BaĢkan (Türkiye Odalar Borsalar Birliği) BaĢkan Vekili (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı) Üye (ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) Üye (Milli Eğitim Bakanlığı) Üye (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) Üye (Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığı) Üye (Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu) Üye (Hak ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonu) Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 23
Ġlker Salih ÖZDĠN, Dr. Ahmet Enis ZÖNGÜR, Fatma GÜNDÜZ, Tuğba TOPUZ,. / /00 Üye (Türkiye ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonu) Üye (Türkiye ĠĢveren Sendikaları Konfederasyonu) Üye (Türkiye Ziraat Odaları Birliği) Sektör Sorumlusu (Mesleki Yeterlilik Kurumu) 5. MYK Yönetim Kurulu Adem CEYLAN, Prof. Dr. Mahmut ÖZER BaĢkan (ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Temsilcisi) BaĢkan Vekili (Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığı Temsilcisi) Doç. Dr. Mustafa Hilmi ÇOLAKOĞLU, Üye (Milli Eğitim Bakanlığı Temsilcisi) Bendevi PALANDÖKEN, Dr. Osman YILDIZ, Celal KOLOĞLU, Üye (Meslek KuruluĢları Temsilcisi) Üye (ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonları Temsilcisi) Üye (ĠĢveren Sendikaları Konfederasyonu Temsilcisi) Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2016 Sayfa 24