Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i Devrim ÖZDEM R ALICI * Özet Bu ara t rmada 2002-2003 ve 2003-2004 ö retim y l nda Mersin Üniversitesi Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans programlar ndan birine kay t yapt ran ve 2004-2005 ö retim y l bahar dönemine kadar mezun olan ö rencilerin akademik ba ar lar, alana, gruba ve cinsiyete göre incelenmi tir. Yap lan analizler sonucunda, Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi tezsiz yüksek lisans program mezunlar n n Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans Program mezunlar na göre daha ba ar l oldu u; Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program nda Fizik Ö retmenli i grubu mezunlar n n di er üç gruba göre daha ba ar s z oldu u; Matematik Ö retmenli i mezunlar n n ise Kimya ve Biyoloji Ö retmenli i mezunlar na göre daha ba ar s z; Fizik Ö retmenli i mezunlar na göre daha ba ar l oldu u; Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program nda Felsefe Grubu Ö retmenli i mezunlar n n Tarih Ö retmenli i mezunlar na göre daha ba ar l oldu u belirlenmi tir. Üç alan mezunlar nda da cinsiyete göre akademik not ortalamalar bak m ndan bir farkl l k gözlenmemi tir. Anahtar sözcükler Ö retmen yeti tirme, tezsiz yüksek lisans program, akademik ba ar Abstract A Study on Academic Success of Secondary Education Teaching Graduate Programmes (Without Thesis) Based on Various Variables (A Sample of Mersin University) In this research, academic success of the students who attended one of the Secondary Education Teaching Graduate Programmes (Without Thesis) and graduated until 2004-2005 academic year, Spring term are examined according to teaching areas, groups and gender. The analyses reveal that the graduates of Secondary Education Science and Mathematics Education Graduate Programme (Without Thesis) has more successful than the graduates of Secondary Education Social Studies Education Graduate Programme (Without Thesis); the graduates of Secondary Education Science and Mathematics Teaching Graduate Programme (Without Thesis) are less successful than the other three groups, and they are more successful than the graduates of Physics Teaching; the graduates of Philosophy Teaching in Secondary Education Social Studies Education Graduate Programme (Without Thesis) are more successful than the graduates of History Teaching. Any difference was not observed according to the academic points average in terms of gender. Key words Teacher training, graduate programme without thesis, academic success. Giri Yüksek Ö retim Kurulu (YÖK), nitelikli ö retmen yeti tirilmesine yönelik olarak 1997 y l nda E itim Fakültelerinin yeniden yap land r lmas sürecini ba latm ve kabul * Devrim Özdemir Al c, Yrd. Doç. Dr., Mersin Üniversitesi E itim Fakültesi E itim Bilimleri Bölümü, 33169, Mersin, <devrimozdemir@mersin.edu.tr>. Mersin Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Say 1, Haziran 2005, ss. 141-151. Mersin University Journal of the Faculty of Education, Volume 1, Issue 1, June 2005, pp. 141-151.
142 ORTAÖ RET M ALAN Ö RETMENL TEZS Z YÜKSEK L SANS edilen program de i iklikleri 1998-99 ö retim y l ndan itibaren uygulanmaya ba lanm t r (YÖK, 1998a). Üniversiteleraras Kurul un 1996-1997 ö retim y l ndan itibaren yürürlü e koydu u Lisansüstü E itim ve Ö retim Yönetmeli i ne (ÜAK, 2004) göre ortaö retim alan ö retmenlerinin yeti tirilmesi amac na yönelik olarak iki tür program düzenlenebilir: (1) Birle tirilmi Lisans art Tezsiz Yüksek Lisans Program, ilgili alan n bulundu u fakülte (alan fakültesi) ile e itim fakülteleri ve ilgili enstitü anabilim dallar nca ortak yürütülen programd r. Bu programlar n lisans kademesindeki ö renciler ilk yedi yar y ldaki dersleri alanla ilgili fakülteden al rlar. Bu derslerin tümünü ba ar ile tamamlayan ö renciler lisans kademesinin son yar y l nda o alan n nas l ö retilece ini kapsayan ders ve uygulamalar n e itim fakültesinden al rlar ve bunlar da ba ar ile tamamlayan ö rencilere o alan n ad n anadal, e itimi de yandal olarak belirten lisans diplomas verilir. Lisans kademesini tamamlayan ö renciler, ilgili enstitüye ba l bir enstitü anabilim dal olarak yürütülen tezsiz yüksek lisans kademesine do rudan geçirilirler. En çok iki yar y la e de er bir süre içinde mezuniyet için öngörülen tüm artlar tamamlayan ö rencilere ilgili alan ö retmenli inin ad n ta yan yüksek lisans diplomas verilir. (2) Tezsiz Yüksek Lisans Program, Yüksekö retim Kurulunca tespit edilen programlardan lisans diplomas alm ö rencileri; lisans diplomas alm olduklar programla ilgili ortaö retim alan nda ö retmen olarak yeti tirmek amac yla, en çok üç yar y la e de er bir süreyi kapsayan tezsiz yüksek lisans programd r. Bu tür yüksek lisans programlar na, usul ve esaslar Yüksekö retim Kurulunca tespit edilen s navla ö renci seçilir ve yerle tirilir. 1998-1999 ö retim y l ndan bu yana pek çok üniversitede (Çanakkale, Ege, Çukurova, Akdeniz, Anadolu, Mersin, Mu la, ODTÜ, Y ld z Teknik, Uluda vd.) ortaö retim alan ö retmenlerinin yeti tirilmesi amac na yönelik olarak e itim bilimleri enstitüleri veya sosyal bilimler ve/veya fen bilimleri enstitüleri bünyesinde tezsiz yüksek lisans programlar aç lm t r. Mersin Üniversitesi, 2002-2003 ö retim y l nda Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi ve Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans programlar n ba latm t r. 2003-2004 ö retim y l nda ise Ortaö retim Güzel Sanatlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans Program Resim ve Müzik Ö retmenli i gruplar için aç lm t r. Ara t rman n amac, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde aç lan Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans programlar ndan mezun olan ö rencilerin akademik ba ar lar n, alana (Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi, Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi, Ortaö retim Güzel Sanatlar E itimi), gruba (Fizik, Kimya, Matematik, Biyoloji, Türk Dili ve Edebiyat, Tarih, Felsefe Grubu, Müzik ve Resim Ö retmenli i) ve cinsiyete göre incelemektir. Ara t rman n sonuçlar, tezsiz yüksek lisans programlar ndan mezun ö rencilerin ba ar durumlar n n ortaya konmas bak m ndan önem kazanmaktad r. Ara t rma Mersin Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
ÖZDEM R ALICI 143 sonuçlar gerek Mersin Üniversitesi nde ilgili tezsiz yüksek lisans programlar nda e itim veren ö retim elemanlar na ve programlar n yürütülmesini sa layan Enstitü yöneticilerine, gerekse ilgili tezsiz yüksek lisans programlar n yürüten di er üniversitelerdeki ö retim elemanlar na ve yöneticilere bilgi sa layaca dü ünülmektedir. Ara t rman n problem cümlesi, 2004-2005 ö retim y l bahar dönemine kadar Mersin Üniversitesi Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans programlar ndan mezun olan ö rencilerin akademik ba ar lar, alana, gruba ve cinsiyete göre farkl l k göstermekte midir? eklinde ifade edilebilir. Ara t rma problemini yan tlayabilmek için dört alt probleme yan t aranm t r: 1. Mersin Üniversitesi Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans programlar ndan mezun olan ö rencilerin akademik ba ar lar, alana göre farkl l k göstermekte midir? 2. Mersin Üniversitesi Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun olan ö rencilerin akademik ba ar lar, gruba ve cinsiyete göre farkl l k göstermekte midir? 3. Mersin Üniversitesi Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun olan ö rencilerin akademik ba ar lar, gruba ve cinsiyete göre farkl l k göstermekte midir? 4. Mersin Üniversitesi Ortaö retim Güzel Sanatlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun olan ö rencilerin akademik ba ar lar, gruba ve cinsiyete göre farkl l k göstermekte midir? Yöntem Ara t rmada bir örneklem çal mas na gidilmemi olup, 2002-2003 ve 2003-2004 ö retim y llar nda Mersin Üniversitesi nde ortaö retim alan ö retmenli i tezsiz yüksek lisans programlar ndan birine kay t yapt ran ve 2004-2005 ö retim y l bahar dönemine kadar mezun olan tüm ö renciler (246 ö renci) ara t rmaya dahil edilmi tir. Ö rencilerin alana, gruba ve cinsiyete göre da l mlar Tablo 1 de verilmi tir. Tablo 1 incelendi inde, 2004-2005 ö retim y l bahar dönemi itibariyle, Mersin Üniversitesi Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun ö renci say s 54 ü (%39,4) k z ve 83 ü (%60,6) erkek olmak üzere 137 dir. Bu ö rencilerden 40 (%29,2) Tarih, 38 i (%27,7) Türk Dili ve Edebiyat, 59 u (%43,1) Felsefe Grubu ö retmenli i grubundan mezun olmu tur. Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun ö renci say s 56 s (%64,4) k z, 31 i (%35,6) erkek toplam 87 ö rencidir. Bu ö rencilerden 21 i (%24,1) Fizik, 24 ü (%27,6) Kimya, 27 si (%31,0) Biyoloji ve 15 i (%17,2) de Matematik Ö retmenli i grubundan mezun olmu tur. Ortaö retim Güzel Sanatlar Cilt 1, Say 1, Haziran 2005
144 ORTAÖ RET M ALAN Ö RETMENL TEZS Z YÜKSEK L SANS Tablo 1. Mersin Üniversitesi Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar ndan Mezun Ö rencilerin Alana, Gruba ve Cinsiyete Göre Da l m Alan Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi Ortaö retim Güzel Sanatlar E itimi Grup Tarih Türk Dili ve Edebiyat Felsefe Grubu Fizik Kimya Biyoloji Matematik Müzik Resim Cinsiyet k z erkek f 13 27 40 % grup 32,5 67,5 100,0 % cinsiyet 24,1 32,5 29,2 f 16 22 38 % grup 42,1 57,9 100,0 % cinsiyet 29,6 26,5 27,7 f 25 34 59 % grup 42,4 57,6 100,0 % cinsiyet 46,3 41,0 43,1 f 54 83 137 % grup 39,4 60,6 100,0 % cinsiyet 100,0 100,0 100,0 f 8 13 21 % grup 38,1 61,9 100,0 % cinsiyet 14,3 41,9 24,1 f 16 8 24 % grup 66,7 33,3 100,0 % cinsiyet 28,6 25,8 27,6 f 21 6 27 % grup 77,8 22,2 100,0 % cinsiyet 37,5 19,4 31,0 f 11 4 15 % grup 73,3 26,7 100,0 % cinsiyet 19,6 12,9 17,2 f 56 31 87 % grup 64,4 35,6 100,0 % cinsiyet 100,0 100,0 100,0 f 5 3 8 % grup 62,5 37,5 100,0 % cinsiyet 38,5 33,3 36,4 f 8 6 14 % grup 57,1 42,9 100,0 % cinsiyet 61,5 66,7 63,6 f 13 9 22 % grup 59,1 40,9 100,0 % cinsiyet 100,0 100,0 100,0 E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun ö renci say s, 13 ü (%59,1) k z, 9 u (%40,9) erkek olmak üzere 22 dir. Bu ö rencilerden 8 i (%36,4) Müzik, 14 ü (%63,6) Resim Ö retmenli i grubundan mezun olmu tur. Cinsiyete ve gruba ili kin ayr nt l bilgi, tablo incelenerek elde edilebilir. Mersin Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
ÖZDEM R ALICI 145 Tablo 2: Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Program ndaki Farkl Alanlardan Mezun Olan Ö rencilerin Akademik Not Ortalamalar ve Standart Sapmalar Alan N Ortalama Std. Sapma Sosyal Alanlar E itimi 137 83,91 3,43 Fen ve Matematik Alanlar E itimi 87 85,21 4,20 Güzel Sanatlar E itimi 22 83,74 3,92 Ara t rman n verileri, Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü ve Sosyal Bilimler Enstitüsü nün izniyle, ilgili programlardan mezun olan ö renci dosyalar ndan temin edilmi tir. Bu dosyalardan ö rencinin ad soyad, cinsiyeti, programa giri tarihi, LES puan, lisans mezuniyet ortalamas ve tezsiz yüksek lisans mezuniyet ortalamas verileri al nm ve bilgisayar ortam na aktar lm t r. Ara t rman n ilk üç alt problemine ili kin analizlerde ili kisiz örneklemler için tek yönlü varyans analizi, dördüncü alt problemi içinse ili kisiz örneklemler için Mann Whitney-U testi kullan lm t r (Büyüköztürk, 2002). Verilerin analizi SPSS 11.0 paket program kullan larak yap lm t r. Bulgular Birinci Alt Probleme li kin Bulgular Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans program ndaki farkl alanlardan mezun olan ö rencilerin akademik not ortalamalar ve standart sapmalar na ili kin bulgular Tablo 2 deki gibidir. Tablo 2 incelendi inde, Sosyal Alanlar E itimi tezsiz yüksek lisans program mezunlar n n ortalama akademik ba ar lar n n 83,91 ve standart sapmas n n da 3,43 oldu u gözlenmektedir. Fen ve Matematik Alanlar E itimi tezsiz yüksek lisans program ndan mezun 87 ö rencinin ortalama akademik ba ar s 85,21 ve standart sapmas 4,20 dir. Yine, Güzel Sanatlar E itimi tezsiz yüksek lisans program mezunlar na ili kin bulgulara bak ld nda, ortalama akademik ba ar n n 83,74 standart sapman n da 3,92 oldu u görülmektedir. Her üç alandaki ortalama akademik ba ar ve standart sapman n birbirine yak n oldu u, aralar nda çok küçük farkl l klar oldu u gözlenmektedir. Bu farkl l n istatistiksel olarak manidar olup olmad n belirleyebilmek için ili kisiz örneklemler için tek yönlü varyans analizinden yararlan lm ve elde edilen bulgular Tablo 3 te özetlenmi tir. Tablo 3 incelendi inde, Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans program mezunu ö rencilerin akademik ba ar lar aras nda alana göre istatistiksel olarak manidar bir farkl l k oldu u görülmektedir (F 2,243 =3,500, p<0,05). Akademik ba ar bak m ndan gözlenen bu farkl l n, hangi gruplar aras nda oldu unu belirlemek amac yla Scheffe testi yap lm t r. Scheffe testi, Fen ve Matematik Alanlar E itimi Cilt 1, Say 1, Haziran 2005
146 ORTAÖ RET M ALAN Ö RETMENL TEZS Z YÜKSEK L SANS Tablo 3: Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Program Mezunu Ö rencilerin Akademik Ba ar lar n n Alana Göre Kar la t r lmas De i kenlik Kayna KT sd KO F p Gruplar aras 99,24 2 49,62 Gruplar içi 3445,15 243 14,18 3,500 0,032* 3544,39 245 Not: *p<0,05 tezsiz yüksek lisans program ö rencilerinin akademik not ortalamas n n (85,21) Sosyal Alanlar E itimi tezsiz yüksek lisans program ö rencilerinin akademik not ortalamas ndan (83,91) daha yüksek oldu unu ortaya koymu tur. Bu bulguya göre, Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi tezsiz yüksek lisans program ö rencilerinin Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi tezsiz yüksek lisans program ö rencilerinden daha ba ar l olduklar ifade edilebilir. kinci Alt Probleme li kin Bulgular Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun ö rencilerin gruplara ve cinsiyete göre akademik not ortalamalar ve standart sapmalar Tablo 4 deki gibidir. Tablo 4 e göre, Fizik ö retmenli i grubundaki 8 k z ö rencinin not ortalamas 79,33; 13 erkek ö rencinin not ortalamas 81,45 tir. Kimya Ö retmenli i grubunda 16 k z, 8 erkek ö renci vard r ve bu ö rencilerin akademik not ortalamalar s ras yla 87,80 ve 87,12 dir. Biyoloji Ö retmenli i grubunda bulunan 21 k z ö rencinin akademik not ortalamas 87,74 iken 6 erkek ö rencinin akademik not ortalamas ise 86,66 olarak gözlenmektedir. Son olarak Matematik Ö retmenli i grubundaki 11 k z ve 4 erkek ö rencinin akademik not ortalamalar n n s ras yla 85,28 ve 79,42 oldu u söylenebilir. Gruplara ve cinsiyete göre hesaplanan standart sapmalar n da 1,43 ile 3,57 aras nda de i ti i görülmektedir. Kimya ö retmenli i grubundaki k z ö rencilerin akademik not ortalamas di er gruplara göre daha yüksek gibi gözükmektedir. Kimya ö retmenli i k z ö renci grubunu, Biyoloji Ö retmenli i k z ö renci grubu ve Kimya Ö retmenli i erkek ö renci grubu izlemektedir. Gruplara ve cinsiyete göre gözlenen ortalamalar aras ndaki bu farkl l klar n istatistiksel olarak manidar farkl l klar olup olmad n belirlemek üzere, ili kisiz örneklemler için tek faktörlü varyans analizi yap lm ve sonuçlar Tablo 5 de verilmi tir. Tablo 5 incelendi inde, Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun olan ö rencilerin akademik not ortalamalar aras nda gruplara göre manidar bir farkl l k oldu u gözlenmektedir (F 3-79 =29,08, p<0,05). O halde, gruplar aras nda gözlenen bu farkl l klar n istatistiksel olarak ansla aç klanamayacak büyüklükte oldu u söylenebilir. Akademik not ortalamalar Mersin Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
ÖZDEM R ALICI 147 Tablo 4: Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans Program ndan Mezun Olan Ö rencilerin Gruba ve Cinsiyete Göre Akademik Not Ortalamalar ve Standart Sapmalar Grup Cinsiyet N Ortalama Std. Sapma k z 8 79,33 1,85 Fizik Ö retmenli i erkek 13 81,45 3,57 toplam 21 80,64 3,15 k z 16 87,80 2,35 Kimya Ö retmenli i erkek 8 87,12 2,11 toplam 24 87,57 2,25 k z 21 87,74 3,58 Biyoloji Ö retmenli i erkek 6 86,66 1,43 toplam 27 87,50 3,23 k z 11 85,28 2,79 Matematik Ö retmenli i erkek 4 79,42 1,71 toplam 15 83,72 3,66 k z 56 86,07 4,08 erkek 31 83,66 4,03 toplam 87 85,21 4,20 Tablo 5: Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi Ö rencilerinin Gruba ve Cinsiyete Göre Akademik Not Ortalamalar n n Kar la t r lmas De i kenlik Kayna KT sd KO F p Grup 710,53 3 236,84 29,08 0,000* Cinsiyet 32,01 1 32,01 3,93 0,051 Grup Cinsiyet 117,95 3 39,32 4,83 0,004* Hata 643,33 79 8,14 633253,04 87 Not: *p<0,05 aras ndaki farkl l klar n hangi gruplar aras nda oldu unu belirleyebilmek amac yla yap lan Scheffe testi sonuçlar na göre, Fizik Ö retmenli i mezunlar n n akademik not ortalamas di er gruplardan mezun ö rencilerin akademik not ortalamas ndan; Matematik Ö retmenli i mezunlar n n akademik not ortalamas da di er gruplardan mezun ö rencilerin akademik not ortalamas ndan manidar farkl l k göstermi tir. Yine Tablo 5 e göre, Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi tezsiz yüksek lisans program ndan mezun olan ö rencilerin akademik not ortalamalar, istatistiksel olarak cinsiyete göre manidar bir farkl l k göstermemektedir (F 1-79 =3,93, p<0,05). Grubun ve cinsiyetin akademik not ortalamas na etkisinin ise manidar oldu u bulunmu tur (F 3-79=4,83, p<0,05). Bu bulguya göre, farkl gruplardan mezun olan ö rencilerin akademik not ortalamalar n n cinsiyete; k z ve erkeklerin akademik not ortalamalar n n ise gruplara göre farkl l k gösterdi i ifade edilebilir. Cilt 1, Say 1, Haziran 2005
148 ORTAÖ RET M ALAN Ö RETMENL TEZS Z YÜKSEK L SANS Tablo 6: Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans Program ndan Mezun Olan Ö rencilerin Gruba ve Cinsiyete Göre Akademik Not Ortalamalar ve Standart Sapmalar Grup Cinsiyet N Ortalama Std. Sapma k z 13 84,61 2,78 Tarih Ö retmenli i erkek 27 82,13 3,59 toplam 40 82,93 3,51 k z 16 85,75 3,02 Türk Dili ve Edebiyat Ö retmenli i erkek 22 82,18 3,04 toplam 38 83,69 3,48 k z 25 86,39 2,46 Felsefe Grubu Ö retmenli i erkek 34 83,49 3,13 toplam 59 84,72 3,19 k z 54 85,78 2,75 erkek 83 82,70 3,29 toplam 137 83,91 3,43 Üçüncü Alt Probleme li kin Bulgular Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun ö rencilerin gruplara ve cinsiyete göre akademik not ortalamalar ve standart sapmalar Tablo 6 da verilmi tir. Tablo 6 incelendi inde, Tarih Ö retmenli i grubunun akademik not ortalamas 82,93 ve standart sapmas 3,51; Türk Dili ve Edebiyat Ö retmenli i grubunun akademik not ortalamas 83,69 ve standart sapmas 3,48; Felsefe Grubu Ö retmenli inin akademik not ortalamas ise 84,72 ve standart sapmas da 3,19 dur. 54 k z ö rencinin akademik not ortalamas 85,78 bulunurken, 83 erkek ö rencinin akademik not ortalamas da 82,70 olarak elde edilmi tir. K z ve erkek ö rencilerin akademik notlar na ili kin standart sapmalar ise s ras yla, 2,75 ve 3,29 dur. Gruplara ve cinsiyete göre akademik not ortalamalar aras nda gözlenen farkl l klar n istatistiksel olarak manidar olup olmad n n belirlenmesinde, ili kisiz örneklemler için iki faktörlü varyans analizinden yararlan lm ve elde edilen bulgular Tablo 7 de verilmi tir. Tablo 7 ye göre, Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun olan ö rencilerin akademik not ortalamalar aras nda gruplara göre manidar bir farkl l k vard r (F 2-131 =3,09, p<0,05). Bu farkl l n hangi ikili gruplar aras nda oldu unu belirlemek amac yla yap lan Scheffe testi sonuçlar na göre, Felsefe Grubu Ö retmenli i ö rencilerinin akademik not ortalamas n n (84,72) Tarih Ö retmenli i ö rencilerinin akademik not ortalamas ndan (82,93) daha yüksek oldu u söylenebilir. Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun olan ö rencilerin akademik not ortalamalar aras nda cinsiyete göre manidar bir Mersin Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
ÖZDEM R ALICI 149 Tablo 7: Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans Program ndan Mezun Olan Ö rencilerin Gruba ve Cinsiyete Göre Akademik Not Ortalamalar n n Kar la t r lmas De i kenlik Kayna KT sd KO F p Grup 57,99 2 29,00 3,09 0,049 * Cinsiyet 275,73 1 275,73 29,39 0,000 * Grup*Cinsiyet 5,48 2 2,74 0,29 0,747 Hata 1228,78 131 9,38 966247,22 137 Not: *p<0,05 farkl l k bulunmu tur (F 1-131 =29,39, p<0,05). Farkl l n k z ö renciler lehine oldu u (85,78) ifade edilebilir. Grubun ve cinsiyetin Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun olan ö rencilerin akademik not ortalamalar üzerindeki etkisi istatistiksel bak mdan manidar bulunmam t r (F 2-131=0,29, p<0,05).bir ba ka ifadeyle farkl gruplardaki ö rencilerin akademik not ortalamalar cinsiyete; k z ve erkek ö rencilerin akademik not ortalamalar da gruba göre farkl l k göstermemektedir. Dördüncü Alt Probleme li kin Bulgular Ortaö retim Güzel Sanatlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program ndan mezun ö rencilerin gruplara ve cinsiyete göre akademik not ortalamalar ve standart sapmalar Tablo 8 de verilmi tir. Tablo 8 e göre, 22 ö renciden 14 ü Resim Ö retmenli i, 8 i de Müzik Ö retmenli i grubundan mezun olmu tur. Bu ö rencilerin akademik not ortalamalar Resim Ö retmenli i grubu için 83,17; Müzik Ö retmenli i grubu için 84,75 olarak belirlenmi tir. Resim Ö retmenli i grubundaki ö rencilerin akademik not ortalamas n n 8 k z ö renci için 85,39; 6 erkek ö renci için 80,20 oldu u; Müzik Ö retmenli i grubundaki ö rencilerin akademik not ortalamas n n ise 5 k z ö renci için 84,38; 3 erkek ö renci için 85,37 olarak hesapland görülmektedir. Resim ve Müzik Ö retmenli i gruplar ndan mezun olan k z ve erkek ö renci say s n n azl nedeniyle, grup ve cinsiyet bak m ndan akademik not ortalamalar aras nda farkl l k olup olmad n n belirlenmesinde non-parametrik test kullan lmas uygun görülmü ; her kar la t rma için ayr olmak üzere ili kisiz örneklemler için Mann Whitney-U testinden yararlan lm t r. Gruplara göre yap lan Mann Whitney-U testi sonuçlar Tablo 9 da verilmi tir. Tablo 9 a göre Resim Ö retmenli i grubundan mezun ö rencilerle Müzik Ö retmenli i grubundan mezun ö rencilerin akademik not ortalamalar aras nda istatistiksel olarak Cilt 1, Say 1, Haziran 2005
150 ORTAÖ RET M ALAN Ö RETMENL TEZS Z YÜKSEK L SANS Tablo 8: Ortaö retim Güzel Sanatlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans Program ndan Mezun Ö rencilerin Gruba ve Cinsiyete Göre Akademik Not Ortalamalar ve Standart Sapmalar Grup Cinsiyet N Ortalama Std. Sapma k z 8 85,39 3,55 Resim Ö retmenli i erkek 6 80,20 4,08 toplam 14 83,17 4,50 k z 5 84,38 3,29 Müzik Ö retmenli i erkek 3 85,37 0,73 toplam 8 84,75 2,57 k z 13 85,00 3,35 erkek 9 81,92 4,15 toplam 22 83,74 3,92 Tablo 9: Ortaö retim Güzel Sanatlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans Program ndan Mezun Olan Ö rencilerin Gruba Göre Mann-Whitney-U Testi Sonuçlar Grup n S ra Ortalamas S ra U p Müzik Ö retmenli i 8 13,38 107,00 41,00 0,306 Resim Ö retmenli i 14 10,43 146,00 Tablo 10: Ortaö retim Güzel Sanatlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans Program ndan Mezun Olan Ö rencilerin Cinsiyete Göre Mann-Whitney-U Testi Sonuçlar Grup n S ra Ortalamas S ra U p K z 13 13,54 176 Erkek 9 8,56 77 32,00 0,077 manidar bir farkl l k bulunmam t r (U=41,00, p<0,05). S ra ortalamalar dikkate al nd nda, Resim Ö retmenli i ve Müzik Ö retmenli i grubundan mezun ö renciler ayn akademik ba ar y göstermi lerdir. Cinsiyete göre yap lan Mann Whitney-U testi sonuçlar Tablo 10 da verilmi tir. Tablo 10 incelendi inde, Ortaö retim Güzel Sanatlar E itimi Tezsiz Yüksek Lisans program mezunu k z ve erkek ö rencilerin akademik not ortalamalar aras nda istatistiksel olarak manidar bir farkl l k bulunmam t r (U=32,00, p<0,05). Bu sonuca göre, s ra ortalamalar dikkate al nd nda, k z ve erkek ö rencilerin ayn akademik ba ar y gösterdikleri ifade edilebilir. Tart ma-yorum YÖK (1997), ö retmen yeti tiren programlarda yap lan yeni düzenleme ile ülkenin ö retmen ihtiyac n n daha etkili ve verimli bir biçimde kar lanmas n ; daha nitelikli Mersin Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
ÖZDEM R ALICI 151 ö retmen yeti tirmeye yönelik program yürütülmesini ve bu kurumlarda e itimin daha sa l kl bir yap içinde gerçekle tirilmesini amaçlam t r. Yeni düzenleme ile getirilen önemli bir de i iklik de, ortaö retim alan ö retmenlerinin yeti tirilmesi ile ilgilidir. Yeni düzenlemeye göre aç lan tezsiz yüksek lisans programlar n n etkilili ine yönelik çe itli ara t rmalar yap labilir. Bu ara t rmada, programlardaki akademik ba ar alana, gruba ve cinsiyete göre incelenmi tir. Ara t rma sonucunda, Ortaö retim Fen ve Matematik Alanlar E itimi, tezsiz yüksek lisans program ndan mezun ö rencilerin Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi tezsiz yüksek lisans program ndan mezun ö rencilerden istatistiksel olarak daha yüksek akademik ba ar gösterdi i; gruplara göre yap lan kar la t rmalarda Fizik Ö retmenli i grubunun Matematik, Kimya ve Biyoloji Ö retmenli i gruplar ndan daha ba ar s z oldu u, Matematik Ö retmenli i grubunun ise Kimya ve Biyoloji Ö retmenli i gruplar ndan daha ba ar s z oldu u belirlenmi tir. Cinsiyete göre yap lan kar la t rmalarda ise k z ve erkek ö rencilerin ayn akademik ba ar y gösterdikleri ortaya konmu tur. Bu ara t rma, sadece Mersin Üniversitesi tezsiz yüksek lisans programlar ndan mezun ö rencileri kapsamaktad r. Yap lan literatür çal mas nda, tezsiz yüksek lisans programlar ndan mezun ö rencilerin akademik ba ar lar n n incelenmesine yönelik bir ara t rmaya rastlanamam t r. Ayn ara t rman n ilgili programlar n aç ld di er üniversitelerde de tekrarlanmas ve sonuçlar n n kar la t r lmas, ara t rma bulgular n n genellenebilmesi aç s ndan önemlidir. Kaynaklar Büyüköztürk,.(2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitab, Ankara: Pegem A Yay nc l k. ÜAK, (2004). Üniversiteleraras kurul lisansüstü e itim ve ö retim yönetmeli i, nternetten 17 Kas m 2004 te elde edilmi tir: <http://www.yok.gov.tr/uak/yonetmelikler/lusinav.html>. YÖK, (1998). E itim fakülteleri ö retmen yeti tirme programlar n n yeniden düzenlenmesi, Ankara: Yüksek Ö retim Kurulu Ba kanl. YÖK, (1998). E itim fakültesi ö retmen yeti tirme lisans programlar, Ankara: Yüksek Ö retim Kurulu Ba kanl. Cilt 1, Say 1, Haziran 2005