ESKİŞEHİR İLİ, ALPU İLÇESİ, BAHÇECİK KÖYÜ

1ESFEN PLASTİK TARIM HAYVANCILIK VE GIDA SAN. TİC. LTD. ŞTİ. BÜYÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ VE SÜT KAPASİTE ARTIŞI ESKİŞEHİR İLİ, ALPU İLÇESİ, BAHÇECİK KÖYÜ ESKİŞEHİR 10 ŞUBAT 2014

PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ : TELEFON : ESFEN PLASTİK TARIM HAYVANCILIK VE GIDA SAN. TİC. LTD. ŞTİ. : : ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 9. CD. NO:41 ODUNPAZARI/ESKİŞEHİR 0 222 236 19 29 FA 0 222 221 51 22 GSM 0 532 567 52 11 E-POSTA PROJENİN ADI : ernurtaskin@temcev.com.tr BÜYÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ VE SÜT KAPASİTE ARTIŞ PROJESİ PROJE BEDELİ : 950.000 TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ PROJENİN NACE KODU: RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI : ESKİŞEHİR İLİ, ALPU İLÇESİ, BAHÇECİK KÖYÜ : Ek-II Listesinin 32 a) 500 Baş ve Üzeri Büyükbaş Yetiştirme Tesisi 01.41.31 01.42.09 : TEMÇEV MÜH. MÜŞ. ARITMA SİST. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ADRESİ : TELEFON FAKS RAPOR SUNUM TARİHİ : : CUMHURİYE MAH. BAŞKAN SK. NO:7 D:2 (0222) 225 26 45 (0222) 225 26 85 : 10/02/2014 ESKİŞEHİR 2

İÇİNDEKİLER PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ... 7 1.PROJENİN ÖZELLİKLERİ:... 8 1.A. PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ (PROJE TEKNOLOJİSİNİN VE PROJE ALANININ SEÇİLME NEDENLERİ)... 8 1.B. PROJENİN İŞ AKIM ŞEMASI, KAPASİTESİ, KAPLADIĞI ALAN, TEKNOLOJİSİ, ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI... 8 1.B.1 İŞ AKIM ŞEMASI... 9 1.B.2. PROJENİN KAPASİTESİ... 10 1.B.3 PROJENİN KAPLADIĞI ALAN... 10 1.B.4 PROJENİN TEKNOLOJİSİ... 11 1.B.5 PROJEDE ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI... 16 1.C. DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (ARAZİ KULLANIMI, SU KULLANIMI, KULLANILAN ENERJİ TÜRÜ VB.)... 16 1.C.1 ARAZİ KULLANIMI... 16 1.C.2. SU KULLANIMI... 17 1.C.2.1. PERSONEL SU KULLANIMI... 17 1.C.2.2. HAYVANLAR İÇİN KULLANILACAK SU MİKTARI... 17 1.C.2.3. TEMİZLİKTE KULLANILACAK SU MİKTARI... 17 1.C.3. ENERJİ KULLANIMI... 17 1.Ç. ATIK MİKTARI (KATI, SIVI, GAZ VB.) VE ATIKLARIN KİMYASAL FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ... 17 1.Ç.1. İŞLETME AŞAMASI SIVI ATIKLAR... 17 1.Ç.1.1. PERSONEL SIVI ATIK MİKTARI... 17 1.Ç.1.2. HAYVAN SIVI ATIK MİKTARI... 18 1.Ç.1.3.TEMİZLİK ATIKSU MİKTARI... 18 1.Ç.1.4.TOPLAM ATIKSU MİKTARI... 18 1.Ç.2. KATI ATIKLAR... 18 1.Ç.2.1. PERSONEL KATI ATIKLAR... 18 1.Ç.2.2. İŞLETMEDE PROSESTEN OLUŞACAK GAİTA MİKTARI... 19 1.Ç.2.2.A. YEMLİKLERDEN KAYNAKLANACAK YEM ATIĞI... 19 1.Ç.3. TEHLİKELİ ATIKLAR... 20 1.Ç.4. ATIK YAĞLAR... 20 1.Ç.5. TIBBİ ATIKLAR... 20 1.Ç.6. AMBALAJ ATIKLARI... 20 1.Ç.7. ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖR... 20 1.Ç.8. EMİSYONLAR... 20 1.Ç.9 GÜRÜLTÜ... 22 1.D. KULLANILAN TEKNOLOİ VE MALZEMELERDEN KAYNAKLANABİLECEK KAZA RİSKİ... 22 2. PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ... 25 2.A.MEVCUT ARAZİ KULLANIMI VE KALİTESİ (TARIM ALANI, ORMAN ALANI, PLANLI ALAN, SU YÜZEYİ VB..)... 25 2.B. EK V DEKİ DUYARLI YÖRELER LİSTESİ DİKKATE ALINARAK KORUNMASI GEREKEN ALANLAR... 26 2.B.1. ÜLKEMİZ MEVZUATI UYARINCA KORUNMASI GEREKLİ ALANLAR:... 26 2.B.2 ÜLKEMİZİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER UYARINCA KORUNMASI GEREKLİ ALANLAR:... 27 2.B.3. KORUNMASI GEREKEN ALANLAR:... 28 FLORA FAUNA... 29 3. PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER... 42 3

3.A. SIVI ATIKLAR... 42 3.B. KATI ATIKLAR... 42 3.B.1. TEHLİKELİ ATIKLAR... 42 3.B.2. ATIK YAĞLAR... 43 3.B.3. TIBBİ ATIKLAR... 43 3.B.4. AMBALAJ ATIKLARI:... 43 3.B.5. ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖR... 43 3.C. GÜRÜLTÜ... 43 NOTLAR VE KAYNAKLAR... 48 TABLOLAR TABLO 1 PROJE ALANI KOORDİNATLARI... 10 TABLO 2 HAYVANLARIN YAŞINA GÖRE YEM VE SU İHTİYACI TABLOSU... 12 TABLO 3 HAYVANLARIN YAŞINA GÖRE HANGİ YEMDEN NE KADAR VERİLMESİ İLE İLGİLİ TABLO... 12 TABLO 4 YEMLERİN PROTEİN DÜZEYLERİ... 13 TABLO 5 ORTALAMA MÜNFERİT HAYVAN KÜTLESİ (BÜYÜKBAŞ/KÜÇÜKBAŞ CİNSİNDEN)... 21 TABLO 6 ÇALIŞANLARIN MARUZ KALABİLECEKLERİ MAKSİMUM GÜRÜLTÜ SEVİYELERİ VE SÜRESİ... 22 TABLO 7. IUCN THE WORLD CONSERVATİON UNİON KIRMIZI LİSTE SINIFLARI VE ÖLÇÜTLERİ... 30 TABLO 8. NESLİ TEHLİKEDE OLAN YABANİ HAYVAN VE BİTKİ TÜRLERİNİN ULUSLAR ARASI TİCARETİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME... 30 TABLO 9. AVRUPA NIN YABAN HAYATI VE YAŞAM ORTAMLARINI KORUMASI SÖZLEŞMESİ... 31 TABLO 10. FLORA TÜRLERİ İÇİN HABİTAT SINIFLARI... 31 TABLO 11. ENDEMİZİM... 31 TABLO 12. PROJE ALANI FLORA TÜRLERİ... 33 TABLO 13. DEMİRSOY, A., (1996) A GÖRE RED DATA BOOK KATEGORİLERİ... 37 TABLO 14. PROJE SAHASINDA BULUNAN OMURGASIZ HAYVANLAR... 38 TABLO 15. PROJE SAHASINDA BULUNAN İKİ YAŞAMLILAR... 38 TABLO 16. PROJE SAHASINDA BULUNAN SÜRÜNGEN TÜRLERİ... 39 TABLO 17. PROJE SAHASINDA BULUNAN KUŞ TÜRLERİ... 39 TABLO 18. FAUNA TÜRLERİ İÇİN POPULASYON YOĞUNLUKLARI... 40 TABLO 19: PROJE SAHASINDA BULUNAN MEMELİ HAYVANLAR... 40 ŞEKİLLER ŞEKİL 1 İŞ AKIM ŞEMASI... 9 ŞEKİL 2 SAĞIMHANE İLE İLGİLİ ŞEMALAR... 14 ŞEKİL 3 ASGARİ MESAFE EĞRİSİ... 21 ŞEKİL 4 ACİL MÜDAHALE PLANI... 25 ŞEKİL 5. ÇALIŞMA ALANINI DA İÇEREN ESKİŞEHİR ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ SINIRLARINDAKİ VEJETASYON YAPISI... 32 ŞEKİL 6. TÜRKİYE KUŞ GÖÇ YOLLARI... 40 4

KISALTMALAR BAT (Best Available Technique): Mevcut En İyi Teknik BREF (BAT Reference Documents): Mevcut En İyi Teknikler Referans Dökümanları B : Batı ÇED : Çevresel Etki Değerlendirmesi Eur-lex : Avrupa Birliği yasal dökümanları ile ilgili bilgi sağlayan resmi internet sitesi IPPC (Integrated Pollution Prevention and Control): Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol OSB : Organize Sanayi Bölgesi PM : Partikül madde SKKY : Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği PTD : Proje tanıtım dosyası DYK : Doğaya yeniden kazandırma AMP : Acil müdahele planı Bkz. : Bakınız cm : Santimetre ÇGDYY : Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği D : Doğu dba : A-Ağırlıklı desibel DSİ : Devlet Su İşleri EPDK : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu g : Gram G : Güney GWs : Giga Watt Saat ha : Hektar HKKY : Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği SKHKKY : Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği HTİYAKY : Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Hz : Hertz IUCN : Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi K : Kuzey kg : Kilogram km 2 : Kilometrekare kv : Kilo volt kva : Kilo volt amper L : Litre m : Metre mm : Milimetre MW : Mega Watt m 3 /sa : Metreküp/saat No. : Numara sa : Saat sn : Saniye T.C. : Türkiye Cumhuriyeti TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu USEPA : Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı vb. : Ve başkaları, ve benzerleri o : Derece % : Yüzde : Binde 5

TANIMLAR Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre: Canlıların hayatları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamı Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED): Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları ÇED Gerekli Değildir Kararı: Seçme eleme kriterlerine tabi projelerin önemli çevresel etkilerinin olmadığı ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanmasına gerek bulunmadığını belirten Bakanlık kararı ÇED Olumsuz Kararı: Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hakkında Kapsam Belirleme ve İnceleme Değerlendirme Komisyonunca yapılan değerlendirmeler dikkate alınarak, projenin çevre üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle uygulanmasında sakınca görüldüğünü belirten Bakanlık kararını ÇED Süreci: Gerçekleştirilmesi planlanan projenin çevresel etki değerlendirmesinin yapılması için bu Yönetmeliğin 8 inci ve 16 ncı maddelerinde belirtilen başvuru ile başlayan ve işletme sonrası çalışmaların uygun hale geldiğinin belirlenmesi ile sona eren süreç Etki: Bir projenin hazırlık, inşaat ve işletme sırasında ya da işletme sonrasında, çevre unsurlarında doğrudan ya da dolaylı olarak, kısa veya uzun dönemde, geçici ya da kalıcı, olumlu ya da olumsuz yönde ortaya çıkması olası değişiklikler Etki Alanı: Gerçekleştirilmesi planlanan bir projenin işletme öncesi, işletme sırası ve işletme sonrasında çevre unsurları olarak olumlu veya olumsuz yönde etkilediği alan İzleme ve Kontrol: "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı alındıktan sonra, projenin inşaat, işletme ve işletme sonrası aşamalarında, kararın verilmesine esas teşkil eden şartlar doğrultusunda ve çevre değerlerini olumsuz etkilemeyecek biçimde yürütülmesinin sağlanması için yapılan çalışmaların bütününü Proje: Gerçekleştirilmesi planlanan yatırım (Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği ve Süt Üreticiliği) Proje Sahibi: Bu Yönetmeliğe tabi bir projenin her aşamada yürütülmesini üstlenen gerçek ya da tüzel kişi ( ESFEN PLASTİK TARIM HAYVANCILIK VE GIDA ) Proje Tanıtım Dosyası: Seçme Eleme Kriterlerine tabi projelere Çevresel Etki Değerlendirmesi uygulanmasının gerekli olup olmadığının belirlenmesi amacıyla hazırlanan dosya Seçme, Eleme Kriterleri: Proje Tanıtım Dosyasının hazırlanmasında esas alınacak bu Yönetmeliğin EK-IV ünde kriterler. 6

PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Proje konusu faaliyet, ESFEN PLASTİK TARIM HAYVANCILIK VE GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Tarafından işletilen Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği ve Süt Üreticiliği Tesisi Kapasite Artışıdır. Tesis Eskişehir İli, Alpu İlçesi, Bahçecik Köyü, 134 ada, 27 parselde faaliyetini sürdürmektedir. Planlanan kapasite artışıyla 134 ada, 29 parsel ve 132 ada, 25 parsel tesis bünyesine katılarak toplam 82.803 m 2 arazi de faaliyetin sürdürülmesi planlanmaktadır. İşletilen tesiste 400 adet büyükbaş hayvan bulunmaktadır. Yapılacak kapasite artışıyla 200 adet büyükbaş hayvan alınarak hayvan sayısının toplam 600 baş olması planlanmaktadır. 8 yıllık bir süreç sonunda hayvan sayısının maksimum kapasite olan 4500 baş olması planlanmaktadır. Tesiste 4 adet ot deposu, 13 adet ahır ve sosyal tesis olacaktır. Söz konusu, proje konusu için, Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-2 Listesinin Madde 32 a) 500 baş ve üzeri büyükbaş yetiştirme tesisi, sınıfına girdiğinden dolayı Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmıştır. 7

1.PROJENİN ÖZELLİKLERİ: 1.a. Projenin Ve Yerin Alternatifleri (Proje Teknolojisinin ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri) Söz konusu proje Eskişehir İli, Alpu İlçesi, Bahçecik Köyü, 134 ada, 27 parsel de faaliyet göstermektedir. Planlanan kapasite artışıyla, 132 ada, 25 parsel ve 134 ada, 29 parselde işletme bünyesine dahil edilerek, toplam 82.803 m 2 alanda Esfen Plastik Tarım Hayvancılık ve Gıda San. Ve Tic. Ltd. tarafından işletilmesi planlanan Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği ve Süt Üreticiliği Kapasite Artış, tesisi projesidir. Tesiste 4 adet ot deposu, 13 adet ahır ve sosyal tesis olacağı planlanmaktadır. Proje Bedeli Hesabı: 13 adet ahır ve 4 ot deposu : 250.000 TL. 200 adet damızlık büyükbaş hayvan : 700.000 TL. Toplam : 950.000 TL. Proje kapsamında kapasite artışı ile ilgili olarak dışarıdan sadece 200 adet büyükbaş hayvan alımı yapılacaktır. Maksimum kapasite olan 4.500 adet büyükbaş hayvan sayısına dışarıdan ayrıca bir alım yapmaksızın 8 yıllık süreçte ulaşılması planlanmaktadır. Proje, Eskişehir İli, Alpu İlçesi, Bahçecik Köyünde yer alan, Esfen Plastik Tarım Hayvancılık ve Gıda San. Ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, toplam 82.803 m 2 lik alanda gerçekleştirilecektir. İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden, Ön İzinler alınacaktır. Kurulması planlanan tesisin yer seçimi, Eskişehir ili merkezine yakın olması nedeniyle ürünün tesise ve pazara yapılacak taşıma maliyetlerinin daha düşük olacağı, hammadde temininin rahat sağlanması ve topoğrafik yapısının uygun olması gibi etkenler göz önünde bulundurularak kurulmuştur. Tesiste kazalara, sızmalara ve yangına karşı her türlü önlem alınacaktır. Sonuç olarak faaliyetler sonucunda çevre ve insan sağlığı açısından herhangi bir risk ve tehlike olmayacaktır. Bu nedenle proje yeri için alternatif alan düşünülmemiştir. 1.b. Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı Projeye konu olan tesis, ESFEN PLASTİK TARIM HAYVANCILIK VE GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. tarafından işletilen, Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği ve Süt Üreticiliği, Tesisi dir. Söz konusu tesis, Eskişehir İli, Alpu İlçesi, Bahçecik Köyü, 134 ada, 27 parselde faaliyet göstermektedir. Yapılması planlanan kapasite artışı ile, 134 ada, 29 parsel ve 132 ada, 25 parsel de işletme bünyesine dahil edilerek toplam 82.803 m 2 lik alanda faaliyetin sürdürülmesi planlanmaktadır. Hayvancılık, insan beslenmesinde temel besin maddelerinin kaynağını oluşturmanın yanında bitkisel üretim ve sanayi artıkları ile başka türlü değerlendirilmesi mümkün olmayan alanları değerlendirme ve istihdam yaratma gibi özelliklere sahip olan çok yönlü bir üretim sektörüdür. 8

Toprağın verimliliğini arttırmak ve üretimde sürekliliği sağlamak için organik gübre olarak bilinen hayvan gübresi suni gübrelere oranla daha avantajlıdır. Suni gübrelerin bilinçsiz kullanımı topraktan yararlanmayı olumsuz yönde etkilerken, hayvan gübresi toprağın organik madde kısmını arttırıp, daha verimli ve uzun süre kullanılabilir hale gelmesini sağlamaktadır. Nüfusun artmasına paralel olarak hayvansal ürünlere olan ihtiyacın artması, hayvancılığın ülke ekonomisindeki öneminin giderek artacağının delilidir. 1.b.1 İş Akım Şeması Çiftçilerle sözleşmeli kaba yem üretimi/piyasadan kesif yem hammaddeleri alımı Hesaplanmış rasyona göre yemin hazırlanması Sağmal gruplara göre yemlemenin yapılması Gebe hayvanların doğurması Buzağıların bakımı ve yemlenmesi Dişi dana ve düvelerin beslenmesi Sağmal ineklerin günde 2-3 defa sağılması Sütün +4 dereceye düşürülerek depeolanmassı 15 aylık düvelerin suni tohumlamalarının yapılması 220-230 baş gebe düvenin doğurarak anaç kadroya katılması Damızlık değerini yitiren hayvanların reforme olarak satışa sunulması Şekil 1 İş Akım Şeması Hayvanların beslenmesi süreci içinde hastalanan hayvanların tedavisi amacı ile sağlıklı hayvanların içerisinden alınarak farklı bir bölüme taşınacaktır. Hayvan veya hayvanlarda 9

görülen hastaların kontrolü tesiste bulunan veteriner hekim tarafından yapılacaktır. Hastalıkların niteliğine göre gerekli tedavi işlemleri tesis içerisinde yapılacaktır. Hayvanlarda görülen hastalıkların salgın niteliği taşıması halinde ise ilgili kamu kurumları durumdan haberdar edilecektir. 1.b.2. Projenin Kapasitesi Söz konusu proje Eskişehir İli, Alpu İlçesi, Bahçecik Köyü, 134 ada, 27 parsel de faaliyet göstermektedir. Planlanan kapasite artışıyla, 132 ada, 25 parsel ve 134 ada, 29 parselde toplam 82.803 m 2 alanda Esfen Plastik Tarım Hayvancılık ve Gıda San. Ve Tic. Ltd. tarafından işletilmesi planlanan Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği ve Süt Üreticiliği, tesisi projesidir. İşletilmesi planlanan tesiste büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve süt üreticiliği yapılmaktadır. Tesiste 400 adet büyükbaş hayvan bulunmaktadır. Yapılacak kapasite artışıyla 200 adet damızlık büyükbaş alınarak hayvan sayısının toplam 600 baş olması planlanmaktadır. 8 yıllık bir süreç sonunda 2500 sağımlık, 2000 damızlık olmak üzere toplam 4500 büyükbaş hayvan kapasitesine ulaşılması planmaktadır. Maksimum kapasitede günlük 62.500 lt. süt üretimi planlanmaktadır. Tesiste 5 kişi çalışırken, yapılacak kapasite artışı sonrası 30 kişi istihdam edilecektir. 1.b.3 Projenin Kapladığı Alan Söz konusu proje Eskişehir İli, Alpu İlçesi, Bahçecik Köyü, 134 ada, 27 parselde faaliyetini sürdürmektedir. Planlanan kapasite artışı ile 134 ada, 29 parsel ve 132 ada, 25 parselde faaliyet kapsamına dahil edilerek toplam 82.803 m 2 lik alanda faaliyet sürdürülecektir. Proje alanı koordinatları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Tablo 1 Proje Alanı Koordinatları Tesisin Kurulacağı Arsa Koordinatları UTM KOORDİNATLARI COĞRAFİK KOORDİNATLARI DATUM : ED-50 DATUM : WGS-84 PROJEKSİYON : 6 DERECE TÜRÜ : DERECE.KESİR ELEMANLARIN SIRASI : SAĞA DEĞER, YUKARI DEĞER ELEMANLARIN SIRASI AYRAÇ : : AYRAÇ : : : ENLEM BOYLAM SAĞA DEĞERİ : 6 BASAMAK SAĞA DEĞERİ : DERECE.KESİR YUKARI DEĞERİ : 7 BASAMAK YUKARI DEĞERİ : DERECE.KESİR DOM : 33 : ZON : 36 S : AR1 317936.039:4410297.338 AR1 39.82151482: 30.87239098 AR2 317809.228:4410277.450 AR2 39.82130858: 30.87091578 AR3 317810.502:4410273.676 AR3 39.82127487: 30.87093171 AR4 317705.276:4410257.176 AR4 39.82110375: 30.86970762 AR5 317658.478:4410396.316 AR5 39.82234650: 30.86912246 AR6 317763.695:4410412.815 AR6 39.82251762: 30.87034647 AR7 317757.473:4410431.343 AR7 39.82268311: 30.87026866 AR8 317829.709:4410442.667 AR8 39.82280055: 30.87110900 AR9 317894.841:4410430.116 AR9 39.82270151: 30.87187303 AR1.1 317670.717:4410331.693 AR1.1 39.82176727: 30.86928336 AR1.2 317617.690:4410307.529 AR1.2 39.82153832: 30.86867090 10

AR1.3 317559.248:4410280.915 AR1.3 39.82128615: 30.86799591 AR1.4 317524.805:4410265.222 AR1.4 39.82113746: 30.86759810 AR1.5 317501.920:4410311.053 AR1.5 39.82154520: 30.86731812 AR1.6 317487.361:4410340.216 AR1.6 39.82180465: 30.86714000 AR1.7 317465.554:4410383.889 AR1.7 39.82219319: 30.86687320 AR1.8 317442.642:4410429.791 AR1.8 39.82260156: 30.86659288 AR1.9 317441.770:4410431.531 AR1.9 39.82261704: 30.86658221 AR1.10 317427.106:4410445.960 AR1.10 39.82274381: 30.86640697 AR1.11 317577.778:4410556.153 AR1.11 39.82376831: 30.86813566 AR1.12 317598.537:4410546.281 AR1.12 39.82368389: 30.86838081 AR3.1 317958.683:4410224.382 AR3.1 39.82086279: 30.87267565 AR3.2 317833.673:4410204.784 AR3.2 39.82065955: 30.87122141 AR3.3 317831.563:4410211.068 AR3.3 39.82071568: 30.87119503 AR3.4 317824.404:4410232.359 AR3.4 39.82090584: 30.87110552 AR3.5 317817.507:4410252.850 AR3.5 39.82108886: 30.87101929 AR3.6 317814.660:4410261.320 AR3.6 39.82116452: 30.87098369 AR3.7 317941.068:4410281.141 AR3.7 39.82137007: 30.87245420 Alan :82.803 m 2 1.b.4 Projenin Teknolojisi Büyükbaş Hayvancılık Bir inek günlük yaşamının 2 ile 4 saatini sağımda, geriye kalan süreyi ise barınak içinde veya gezinti alanında geçirmektedir. Düşük vücut hücreli çiğ süt üretmek bakımından, sürüye sağımhane ve gezinti alanlarında sağlanan çevre koşullarının uygun olması sağlanmalıdır. Bu açıdan gerekli hijyen tedbirlerinin yanı sıra, ineklerin işletme sınırları içerisinde sert ve sivri cisimlere, güneşe, yağmur ve kar yağışlarına ve aşırı soğuklara karşı koruyucu tedbirler alınması gerekmektedir. İneklerin doğumdan sonra başlayan laktasyon dönemi 285 305 gün sürer. Sığırlarda gebelik yaklaşık 280 gün devam eder. İnekler doğumdan 2 ay önce mutlaka kuruya çıkarılacaktır. Kuruya çıkarılan inekler doğumhane de ayrı olarak barındırılacaktır. Gebe inek, doğuma yakın steril bir bölmeye alınır. Yeni doğan buzağı dış çevreyle, bu ortamda tanışır. Buzağı bakıcılığında ilk yapılan işlem buzağılamasına yakın bir zaman yani takriben 25-30 gün gibi bir süre zarfında ineğin yada yeni doğum yapacak düvenin doğumhanede doğum yapmalarını temiz ve sağlıklı bir ortamda sağlamak ve yerine getirmektir. Buzağı doğduktan hemen sonra annesi tarafından emzirilmeli ya da biberon gibi aletle emzirilmelidir. Bu sebepten dolayı buna ağız sütü denilmektedir ve bu yeni doğan sığırların bakımında önemli yer oluşturmaktadır. Buzağı doğduktan sonra ağız sütü ile beslenir bunun sebebi ise doğduktan sonra buzağı yeni hayat la tanıştığı an hastalık etkenlerine karşı yeterli vücut direncine sahip değildir. Ağız sütü sahip olduğu zengin protein yağ haznesinin yanı sıra içerdiği antikorlar vasıtasıyla buzağıya bu yeteneği kazandırmaktadır. Söz konusu bu mekanizma ilk 24 saat içinde ağız sütündeki antikorları buzağının vücuduna kazandıran ancak 24 saat sonunda tamamen kapanarak işlev yapamaz hale gelen ince barsaklardaki geçici gözeneklerle tamamlanmaktadır. 11

Buzağı 28-35 günlük iken süt tüketmesi yanında günlük 500-600 gr civarında buzağı başlatma yemi ve yeterli düzeyde temiz su tüketmesi gerekmektedir. Bu dönemde buzağı başlatma yemi tüketiminin yeterli düzeyde gerçekleşmesi için buzağıya günlük olarak verilen süt miktarı hayvanın canlı ağırlığı ve gelişimi dikkate alınır. Buzağı beslemede suyun yeri tartışılmazdır. Buzağının önünde devamlı surette temiz ve ılık su bulundurulur. Günlük canlı ağırlık artışı ve buzağı başlatma yemi tüketimini arttırırken ishalli geçen gün sayısını azaltmaktadır. Buzağılar 16 haftalık yaşa ulaştıklarında artık rutin gelişimlerinin yeterli olması nedeniyle kaliteli kuru ota ilave olarak günlük 3 ve 4 kg mısır veya ot silajı verilmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. Bu dönemde konsantre yem olarak %17 ham proteinli ve 2400 kcal enerji içeren buzağı büyütme yeminden günlük olarak buzağının gelişme durumuna göre 0,5 kg ile 2 kg kadar verilir. Bu yaştaki buzağılar 700 gr. günlük canlı ağırlık artışı sağlayacak şekilde beslenmektedir. Tablo 2 Hayvanların Yaşına Göre Yem ve Su İhtiyacı Tablosu Süt YAŞ Maması Kolostrum(Ağız veya Sütü) Buzağı Buzağı Başl.Yemi(5701) Buzağı Büy.Yemi(5711) Ot Su Doğum ilk günü(ilk 30dk.-4 saat arası) Doğum'dan 36 saate Kadar 36.saatten 6.güne kadar 6.günden 2.hafta sonuna kadar 3. Haftanın Başından Sütten Kesime Kadar Sütten Kesim Zamanı Sütten kesimden 3.ayın sonuna kadar 3.aydan 6.ayınsonuna kadar Doğum canlı ağırlığının % 6'sı kadar yaklaşık 2,5 lt Her 6 saatte bir yaklaşık 2 lt Günde 3 kez yaklaşık 1,5 lt 10 kg. canlı ağırlığa 1 lt.(2 öğünde) 10 kg. canlı ağırlığa 1 lt.(2 öğünde) 10-20 gr.dan başlayarakserbest olarak verilir. Serbest Olarak Serbest Serbest Buzağı canlı ağırlığının % 1 i kadar Buzağı Başlangıç Yemi Tüketmeye başlayınca 1 hafta günde tek öğün süt verilir ve 2. hafta sütten kesilir Serbest olarak Buzağı canlı ağırlığının %1'i + 1 kg kadar Serbest olarak Serbest olarak Serbest olarak Tablo 3 Hayvanların Yaşına Göre Hangi Yemden Ne Kadar Verilmesi İle İlgili Tablo Kullanılan Kaba Yem Kalitesi 7-15 aylık Düve ( kg/gün ) 15-18 aylık Düve ( kg/gün ) 18-23 aylık Düve ( kg/gün ) İyi Kalite ( Yonca, Kuru Çayır Otu ) 2 kg 2.5 kg 3 kg Orta Kalite ( Mısır Silajı ve Hasıllar ) 2.5 kg 3 kg 3.5 kg Kötü Kalite ( Saman ve Posalar ) 3 kg 3.5 kg 4 kg 12

Tablo 4 Yemlerin Protein Düzeyleri Ana kaba yem kaynağı Önerilen protein düzeyi % Silaj, çayır veya iyi kaliteli kuru ot ile karıştırılmış, %50 si kuru Baklagil Yem Bitkisi 16 Silaj, çayır, kuru ot veya saman ile karıştırılmış,%25 ve daha azı kuru sınırlandırılmış Baklagil Yem Bitkisi 18 Silaj, zayıf kaliteli çayır otu, saman 20 Bol taneli, çok iyi kaliteli silaj 21 veya 24 Süt Sağımı Yetiştirilen ineğin günde 25 kg. süt vereceği düşünülmektedir. İneğin süt sağımı temiz, hijyenik ortamda, temiz makineler ile gerçekleştirilecektir. Sağım makineleri ile dış ortam ile temas etmeden temiz steril borular ile soğutma kazanına kadar giden sütün, temiz ve hijyenik olması amaçlanmaktadır. Borulu sistemlerde ise süt memeden kazana kadar dış ortam ile temas etmeden cam veya paslanmaz borular ile gidecektir. Günde 2 sağım yapılacaktır. Günde 2 sağım yapmak için en uygun zaman aralığı 12 saattir. Serbest duraklı ahırlarda sağım, özel düzenlenmiş sağım merkezinde yapılır. Sağım yeri ahır planlamasına başlanırken belirlenmiştir. Sağım yeri seçilirken, ahırdan ineklerin kolayca gidip gelmeleri, sağılan ineklerin diğerleriyle karışmamaları, sağım yerinin ilerde büyütülebileceği göz önünde tutulmuştur. Sağımdan çıkan ineklerin yemlik yerlerine ya da suluklara kolay ulaşmaları istenir. Çünkü sağımdan sonra inekler yem yeme ya da su içmek isterler. Sağım merkezi işgücünde büyük tasarruf ve kolaylık sağlarken ineklerin bireysel kontrolü ve hijyenik süt elde edilmesine de olanak sağlamaktadır. Büyük sürülerde sağılacak ineklerin gruplar halinde birbirlerine karışmalarını da önlemek için sağımdan önce bekleme yerlerine alınmaktadır. Bekleme yeri ile sağım yerinin tabanı ineklere yürüme emniyeti yaratacak biçimde olmalıdır. 13

Şekil 2 Sağımhane İle İlgili Şemalar Proje konusu tesis sağım öncesinde memelerin temizliği konusunu kabul etmekte, ayrıca sütteki vücut hücresi sayısının oldukça etkili olan meme başlarının ıslak veya sulanmış kir ile sağılmaması konusunda gereken hassasiyeti göstermektedir. Kirli meme başları ile sağım yapılması halinde bakteri bulunan su damlalarının meme başlarından aşağıya doğru sızmakta ve bununla bağlantılı olarak bakterilerin meme başlarının ucunda yoğunlaşması ve meme çeyreklerine geçişi daha kolay olmaktadır. Sprey yöntemi ile yıkamanın da aynı sonuçları doğurabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenlerden dolayı meme başlarının sağım öncesi yeterli miktarda su ile yıkanır ve bir kez kullanımlık havlu ile kurulanır. Süt Verimini Etkileyen Faktörler Süt verimi çeşitli nedenlere bağlı olarak az veya çok olur. 14

1) Irk Irk, bir inekten alınacak süt miktarını belirleyen en önemli faktörlerdendir. Bazı ırkların süt verimleri çok yüksektir. Örneğin bir Yerli Kara inekten en iyi şartlarda bile bir Holştayn ırkının seviyesinde süt alınamaz. Holştayn ineklerin ortalama yıllık süt verimi 4000 7000 kg arasındadır. Esmer ırkı da yüksek verimlidir. Ortalama yıllık süt verimi 4000 5000 kg arasındadır. Jersey ırkının süt verimi de oldukça çok yüksektir. Ortalama yıllık süt verimi 3000 4500 kg arasında değişir. Yerli Karaların süt verimleri düşüktür. Ortalama yıllık süt verimi 450 1200 kg dır. En çok süt veren ırklar kültür ırklarıdır. Bizim yerli ırklarımızın süt verimleri çok düşüktür. Sütteki yağ oranı da ırk özelliğidir. Bir ineğin süt verimi arttıkça sütteki yağ oranı azalır. Süt verimi sıralamasında Holştayn Esmer ırk Jersey yazabiliriz. Sütteki yağ oranı bakımından bu sıra tersine düşer: Jersey Esmer ırk Holştayn. 2) Yaş Bir ineğin süt verdiği döneme Laktasyon denir. Laktasyon sayılarının ilerlemesine paralel olarak, ineklerin süt verimlerinde artış olur. İlk laktasyonda düşük olan süt verimi her geçen yıl çoğalır. Bu durum erginlik yaşına kadar yani 6-8 yaşına kadar sürer. İnek 8-9 yaşına geldiğinde süt verimi azalmaya başlar. 3) Canlı Ağırlığı Aynı ırktaki ineklerden iri yapılı olanları daha fazla süt verirler. İri yapılı ırklar iyi kaliteli ve zengin çayırlara daha çok ihtiyaç duyarlar. Yeşil yem kaynakları daha zengin olan Marmara, Ege ve Akdeniz bölgeleri için iri yapılı Holştayn ırkının daha uygun olduğu düşünülebilir. 4) Gebelik ve Kızgınlık İnek gebe kaldıktan sonra hormonların etkisi ile süt veriminde derece derece bir azalma görülür. Genel olarak kızgınlık sırasında süt veriminde bir miktar azalma olur. Süt verimindeki bu azalma sütteki yağın artmasına neden olur. 5) Çevre Sıcaklığı Sıcak havalarda hayvan fazla yem yiyemediğinden dolayı süt veriminde azalma olur. Çevre sıcaklığının 5 ila 20 0 C olduğu dönemde süt verimi etkilenmez. 25 0 C nin üstündeki çevre sıcaklıklarında süt veriminde düşme olur. Çevre sıcaklığının artmasından en fazla Holştaynların etkilendiği, Montofonların yüksek çevre sıcaklığına oldukça dayanıklı oldukları, Jerseylerin bu iki ırk arasında oldukları tespit edilmiştir. 6) Buzağılama Mevsimi İlkbahar ve yaz aylarında buzağılayan ineklerin süt verimleri bu dönemde yeşil yemlerin fazla olması sebebiyle yüksek olur. Sonbahar ve kış aylarında ise bu durumun tam tersi söz konusudur. 7) Besleme Süt ırkı ineklerden istenilen miktarda süt alınabilmesi için hayvanların yeterli ve dengeli bir biçimde beslenmesi gerekir. Hayvanın ırkı ne kadar iyi olursa olsun yeterli ve dengeli bir şekilde beslenmez ise, süt verimi düşük olur. İnekler için su da çok önemlidir. Hayvanların 15

istedikleri an su içebilecekleri şekilde önlerinde su bulunması sağlanmalı, suyun temiz olmasına ve çok soğuk olmamasına dikkat edilmelidir. 8) Hastalıklar Sindirim bozuklukları, meme hastalıkları gibi çeşitli hastalıklar süt verimini azaltır. 9) Kuruda Kalma Süresi Laktasyon dönemi sonunda ineğin sütünü sağmaktan vazgeçerek sütün kesilmesini sağlamaya ineğin kuruya çıkarılması denilir. Kuruya çıkma ile bir sonraki buzağılama arasında geçen süre de kuru dönemdir. Kuru dönem hayvan vücudunun dinlenmesi, memenin dinlenmesi, yavrunun daha iyi gelişmesi için gereklidir. 10 ay sağıldıktan sonra 2 ay kuruda bırakılan ineklerin süt verimi daha fazla olur. Dışkı ve İdrar Oluşumu Tesis içerisinde bulunan her yaş grubu içerisinde yer alan hayvanın metabolik faaliyetleri sonucunda idrar ve dışkı oluşumu söz konusu olacaktır. Oluşacak idrar, ızgaralar aracılığı ile ortamdan uzaklaşacaktır. Dışkı ise ahırlardaki toplama kanalında biriktirilerek, ahır dışındaki toplama çukuruna alınacaktır. Bu çukurdan alınan dışkılar ise gübre depolama alanına iletilecektir. Gübre depolama alanında dışkının sıvı içeriğinin bir kısmı bir toplama kanalı vasıtası ile idrarla birlikte tesis bünyesindeki fosseptik çukuruna verilecektir. Hastalık Tesiste yapılacak faaliyetler sırasında çeşitli çevresel faktörler nedeni ile tesis içerisindeki hayvanlarda hastalık oluşumu durumu söz konusu olabilecektir. Bu hastalıklar, hayvanlarda bireysel, topluluk halinde, geçici, bulaşıcı ve ölümcül olması gibi çeşitli özellikleri taşıması durumu söz konusudur. Bu amaçla tesis içerisinde bir hayvan, hayvan grubu veya hayvanların tamamında hastalık belirlenmesi halinde tesisin veteriner hekimi bilgilendirilerek hemen kontrollerin yapılması sağlanacaktır. Kazan Sonucu Sakatlık ve Ölüm Tesiste kaza sonucu oluşacak sakatlık ve ölüm durumunda, Sağlık koruma ve hastalık kontrolü amacı ile ölen hayvanlar barınaklardan çıkarılarak çürütme çukurlarına atılarak veya derine gömülerek imha edilecektir. 1.b.5 Projede Çalışacak Personel Sayısı İşletilmesi planlanan tesiste 5 kişi çalıştırılırken yapılacak kapasite artışıyla toplam 30 adet personel istihdam edilecektir. Çalışacak personel Bahçecik Köyü nden ve Alpu İlçesi nden temin edilecektir. Faaliyet sırasında çalışacak personelin ihtiyaçları işletme içinde ki sosyal tesisten karşılanacaktır. 1.c. Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb.) 1.c.1 Arazi Kullanımı Proje konusu faaliyet Eskişehir İli, Alpu İlçesi, Bahçecik Köyü, 134 ada, 27 parselde faaliyet göstermektedir. Kapasite artışı ile 134 ada, 29 parsel ve 132 ada, 25 parsel de toplam 82.803 16

m 2 arazi de ve toplam 14.011 m 2 kapalı alanda Esfen Plastik Tarım Hayvancılık ve Gıda San. Ve Tic. Ltd. tarafından işletilmesi planlanan Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği ve Süt Üreticiliği, tesisi kapasite artışı projesidir. İşletmede çalışanların içme-temizlik için ve hayvanların beslenmesinde kullanılacak su ile elektrik enerjisi dışında başka herhangi bir doğal kaynak kullanımı söz konusu olmayacaktır. İşletme için gerekli su, tesis bünyesinde bulunan kuyudan sağlanacaktır. Kuyu suyu ile ilgili DSİ 3. Bölge Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. 1.c.2. Su Kullanımı 1.c.2.1. Personel Su Kullanımı Tesiste toplam 30 kişinin çalışması planlanmaktadır. Bu durumda günlük su ihtiyacı; 30 kişi x 150 lt = 4.500 lt/gün = 4,5 m 3 /gün olarak hesaplanmaktadır. 1.c.2.2. Hayvanlar için Kullanılacak Su Miktarı Bir büyükbaş hayvanın günlük su tüketimi yaklaşık 50 litre olup, 4.500 adet büyükbaş için günlük su kullanımı 4.500 x 50 = 225.000 litre = 225 m 3 olması planlanmaktadır. 1.c.2.3. Temizlikte Kullanılacak Su Miktarı Tesis içi alanların temizlenmesi amacı ile su kullanımı söz konusu olacaktır. Tesiste temizlik amacı ile 1 m 2 kapalı alan için ortalama 1 lt/gün su kullanımının olacağı tahmin edilmektedir. Buna göre tesis içi temizlikte kullanılacak su miktarı; 14.011 m 2 x 1lt/m 2 = 14.011 lt/gün = 14,011 m 3 /gün olacaktır. 1.c.3. Enerji Kullanımı Proje kapsamında makine ve ekipmanın çalışması için gerekli olan elektrik enerjisi en yakın trafodan karşılanacaktır. Isınma amaçlı da elektrik enerjisi kullanılacak olup yakıt kullanılması planlanmamaktadır. 1.ç. Atık Miktarı (Katı, sıvı, gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Faaliyetten kaynaklanan çevresel etkilenmeyi inşaat aşaması ve işletme aşaması olmak üzere iki aşamada değerlendirmek mümkündür. Tesis kurulu bir tesis olduğundan inşaat aşaması olmayacaktır. Yapılacak kapasite artışı ile ilave ahırların kurulumu olacaktır. Ahırların çelik konstrüksiyon şeklinde yapılması planlanmaktadır. Bu nedenle atıklar, gürültü vb. kirletici parametreler sadece işletme aşaması için hesaplanmıştır. 1.ç.1. İşletme Aşaması Sıvı Atıklar 1.ç.1.1. Personel Sıvı Atık Miktarı Söz konusu tesiste toplam 30 kişinin çalışması planlanmaktadır. Bir kişinin günlük su ihtiyacı 150 lt/gün baz alındığında kullanılacak toplam su miktarı; 17

Çalışan kişi sayısı x Kullanılacak su miktarı 30 kişi x 150 lt/gün 4.500 lt/gün = 4.5 m 3 /gün olarak hesaplanır. 1.ç.1.2. Hayvan Sıvı Atık Miktarı Tesisin işletilmesi sırasında tesis içerisinde bulunan hayvanların metabolik faaliyetleri neticesinde oluşacak atık su gaita ile birlikte gübre depolama alanına sevk edilecektir. Burada kurutma işlemine tabi tutulan gübreler toz haline getirilerek pazarlanacaktır. Ayrıca bir sıvı atık oluşumu beklenmemektedir. 1.ç.1.3.Temizlik Atıksu Miktarı Tesis içi alanların temizlenmesi amacı ile su kullanımı söz konusu olacaktır. Tesiste temizlik amacı ile 1 m 2 kapalı alan için ortalama 1 lt/gün su kullanımının olacağı tahmin edilmektedir. Buna göre tesis içi temizliği için kullanılacak su miktarı; 14.11 2 x 1litre/m 2 : 14.011 lt/gün = 14.011 m 3 /gün olacaktır. 1.ç.1.4.Toplam Atıksu Miktarı Tesisin işletilmesi sırasında oluşacak atıksu miktarı; Personel Atıksu + Temizlik Atıksu 4,5 m 3 /gün + 14,011 m 3 /gün = 18,51 m 3 /gün İşletmede oluşacak atıksular tesiste bulunan sızdırmasız fosseptik çukuruna verilecektir. %80 doluluk oranına ulaşması durumunda Alpu Belediyesi tarafından vidanjörle çekilerek uygun görülen yere deşarj edilecektir. Tesisin işletilmesi süresince, 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Su kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve 12.02.2008 tarihli ve 26786 sayılı resmi Gazetede yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. 1.ç.2. Katı Atıklar 1.ç.2.1. Personel Katı Atıklar Tesisin işletme faaliyeti süresince çalışan personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklarla (cam, kâğıt, plastik vb.), bu personelin yemek servisinden kaynaklanan organik kökenli evsel nitelikli katı atıkların bertarafı; 14.03.1991 Tarih ve 20834 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre yapılacaktır. Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde cam, kâğıt, plastik vb. değerlendirilebilir olan atıkların bertarafı 24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre yapılacaktır. Tesisin işletilmesinde günde 30 kişinin çalışacağı ve kişi başına 1,25 kg/gün evsel katı atık oluşacağı kabul edildiğinde oluşacak toplam katı atık miktarı: Çalışacak Kişi Sayısı x 1,25 kg/gün = 30 x 1,25 kg/gün = 37,5 kg/gün katı atık oluşumu beklenmektedir. 18

Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir sınıfına girenler tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı toplanıp geri kazanımı sağlanmaktadır. Geri kazanımı mümkün olmayan evsel nitelikli katı atıklar ise çöp bidonlarından ayrı ayrı biriktirilerek görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı biçimde muhafaza edilecek ve firma tarafından belirli periyotlarla toplanarak Alpu Belediyesi Çöp Depolama alanına boşaltılacaktır. 1.ç.2.2. İşletmede Prosesten Oluşacak Gaita Miktarı Hayvanların günlük gaita miktarı kendi canlı ağırlıklarının yaklaşık olarak % 2 si kadardır. Gaitanın su oranı yaklaşık % 50 dir. İşletmede bulunan büyükbaş hayvanların canlı ağırlığı 400 450 kg arasında değişecektir. Buna göre; maksimum kapasitede işletmede bulunacak hayvanların toplam ağırlığı 4.500 adet büyükbaş 4.500 x 400 = 1.800 ton canlı hayvan ağırlığı olacaktır. Buna göre; Gaita Miktarı Gaita Miktarı : Canlı ağırlık/gün x Canlı ağırlığın %2 si : 240 ton x 0,02 = 36 ton/gün gaita oluşacağı tahmin edilmektedir. Bu katı atıklar gübre kanallarında toplanacak olup, bu kanallar vasitasıyla 48 m 3 hacmindeki separatör havuzuna verilir. Separatör havuzunda katı ve sıvı olarak ayrıştırılacak ve sıvı kısım pompayla mevcutta bulunan 300 m 3 hacmindeki lagüne verilecektir. Lagünde bekletilip, istenilen ph seviyesine getirildikten sonra tesisin kendi tarlalarına deşarj edilecektir. Katı kısım ise un haline getirildikten sonra römorklara alınarak yine aynı şekilde tesisin kendi tarlalarında gübre olarak kullanılacaktır. 1.ç.2.2.a. Yemliklerden Kaynaklanacak Yem Atığı Büyükbaş hayvanların günlük olarak yaşama payı için canlı ağırlıklarının 1/40 ı kadar yeme ihtiyaçları bulunmaktadır. Tesiste maksimum kapasitede toplam 1.800 ton canlı ağırlığındaki sığırların günlük yem ihtiyacı 45 ton kuru yonca eş değerindeki çeşitli kaba yemlerden oluşur. Hayvanların beslenmesi sonucu yemliklerden kaynaklanacak yem atığı kullanılan yem miktarının yaklaşık %0,1 i kadar olup 45 kg/gündür. 1.ç.2.2.b. Hayvan Ölümlerinden Kaynaklanacak Atıklar Tesiste doğal sebeplerden dolayı hayvan ölümlerinin olması normaldir. Bir üretim periyodunda yaklaşık %0,2 oranında hayvan ölümü gerçekleşmesi beklenmektedir. Buna göre tesiste oluşacak ölü hayvan atık miktarı; =600 adet/dönem x %0,2 = 2 adet/dönem Maksimum kapasitede ise; =4.500 adet/dönem x %0,2 =9 adet/dönem Ölmüş hayvanlar koku, sinek ve sağlık riskleri taşırlar. Sağlık koruma ve hastalık kontrolü amacı ile ölen hayvanlar barınaklardan alınıp derhal imha çukurunda kireçle muamele edilerek gömülecektir. 19

1.ç.3. Tehlikeli Atıklar Söz konusu işletmede tehlikeli atık oluşması beklenmemektedir. Oluşması durumunda atıkları işletme sahibi, Eskişehir Valiliği nden alacağı Geçici Depolama İzni ile fabrika içerisine geçici olarak depolayacaktır. Depolanan tehlikeli atıklar Tehlikeli Atık Taşıma Lisansı olan araçlarla yetkili firmalara verilerek nihai bertaraftı sağlanacaktır. Tesiste oluşması muhtemel tehlikeli atıkların 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak bertaraftı sağlanacaktır. 1.ç.4. Atık Yağlar Tesiste kullanılacak kamyon ve ekipmanların yakıt ikmalleri, bakım ve onarımları servis istasyonlarında yapılacaktır. Faaliyette oluşması muhtemel atık yağlar 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ne göre depolanarak bakanlıktan lisans almış firmalara verilerek bertaraftı sağlanacaktır. 1.ç.5. Tıbbi Atıklar İşletmede çalışacak olan personelin 50 kişinin altında olması nedeni ile kanunun 180 inci maddesi gereği doktor ve sağlık personeli bulundurulması zorunlu olmayıp, yaralanma veya herhangi bir rahatsızlık durumunda tedavi ve pansumanlar en yakın sağlık kuruluşunda yapılacaktır. Hayvanlarda görülen hastalığın kontrolü tesiste bulunacak veteriner hekim tarafından yapılacaktır. Hastalıkların niteliğine göre gerekli tedavi işlemleri tesis içerisinde yapılacaktır. Hayvanlarda görülen hastalıkların salgın niteliği taşıması halinde ise ilgili kamu kurumları durumdan haberdar edilecektir. Tesiste oluşması muhtemel tıbbi atıklar, 22.07.2005 Tarih ve 25883 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak bertaraf edilecektir. 1.ç.6. Ambalaj Atıkları Tesiste ambalaj atığı oluşacak bir faaliyet söz konusu değildir. Tehlikeli maddelerle kontamine olmamış, geri kazanılabilir ambalaj atıkları 24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıkları Kontrolü Yönetmeliği gereğince geri kazanım lisansı almış firmalara verilecektir. Atık ambalajların tehlikeli madde ile kontamine olması durumunda 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında bertaraf edilecektir. 1.ç.7. Atık Pil ve Akümülatör Tesiste oluşması muhtemel atık pil ve akümülatörler, 31.08.2004 tarih ve 25569 Sayılı Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertaraf edilecektir 1.ç.8. Emisyonlar Tesisin işletme süresince emisyona neden olacak yakıt kullanılması planlanmamaktadır. Koku Emisyonu: Proje kapsamında faaliyet gösterecek olan tesis, 19.07.2013 tarih ve 28712 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik, Madde 7.b kapsamında yer almaktadır. 20

Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik gereği yeni kurulacak kümes ve ahırların yerleşim alanlarına olan uzaklığı, ilgili yönetmeliğin :Madde 7.b.9 da yer alan Asgari Mesafe Eğrisi grafiğinden belirlenecek olan mesafeden daha az olamaz. Bu kapsamda yapılan değerlendirme aşağıda verilmiştir. Üstteki eğri, kümes hayvanları için geçerli olan asgari mesafe eğrisi, alttaki ise büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar için geçerli olan eğriyi gösterir. Şekil 3 Asgari Mesafe Eğrisi Tablo 5 Ortalama Münferit Hayvan Kütlesi (Büyükbaş/Küçükbaş Cinsinden) Hayvan Cinsi Ortalama Münferit Hayvan Kütlesi Büyükbaş / Küçükbaş Hayvanlar Yüklü ya da yüksüz dişi 0,30 Yetiştirilen yavru (25 kg a kadar) 0,03 Genç Dişi (90 kg a kadar) 0,12 Besi Hayvanları (120 kg a kadar) 0,15 Yüklü Yada Yüksüz Dişi Yetiştirilen Yavru (25 kg a kadar) Genç Dişi (90 kg a kadar) Besi Hayvanları (120 kg a kadar) : 1.500 adet : 1.500 adet : 1.000 adet : 500 adet Buna göre = 1.500x0,30 + 1.500x0,03 + 1.000x0,12 + 500x0,15 = 690 Gerçekleştirilmesi planlanan maksimum üretim sırasında tesis alanında bulunacak büyükbaş hayvan sayısına göre yapılan değerlendirme hesaplanan hayvan kütlesi 690 bulunarak, Asgari Mesafe Eğrisi Grafiğinde okunan Hayvan Birimi (GV) Cinsinden Canlı Hayvan Kütlesi değerinin altında kalmaktadır. Buna göre grafikten okunan maksimum Asgari Mesafe (m) olarak 425 m. proje alanının en yakın yerleşim birimine olması gereken mesafe olarak değerlendirilmiştir. Proje sahasına en yakın hassas olarak gösterilebilecek yerleşim birimi, alanın 555 m doğusunda yer alan Bahçecik Köyüne bağlı evlerdir. Buna göre koku emisyonunun yerleşim birimlerine etkisi olmayacağı düşünülmektedir. 21

Proje kapsamında, 19.07.2013 tarih ve 28712 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik yönetmeliğinin ilgili maddelerine uyulacaktır. 1.ç.9 Gürültü Tesiste, işletme aşamasında kullanılacak ve gürültü kaynağı sayılabilecek makine ve ekipman kullanılması planlanmamaktadır. Dolayısıyla tesisin işletme aşamasında gürültü açısında sakınca oluşturacak bir durum beklenmemektedir. 04.06.2010 Tarih ve 27601 Sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine uyulacaktır. Tablo 6 Çalışanların Maruz Kalabilecekleri Maksimum Gürültü Seviyeleri ve Süresi GÜRÜLTÜYE MARUZ KALINAN MAKSİMUM GÜRÜLTÜ SEVİYESİ SÜRE (DBA) (SAAT / GÜN ) 7.50 80 4.00 90 2.00 95 1.00 100 0.50 105 0.25 110 0.12 115 1.d. Kullanılan Teknoloi ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski İnşaat ve işletme aşamasında herhangi bir bilinen neden ile kaza riski bulunmamaktadır. Ancak, personelin dikkatsizliğinden kaynaklanacak yaralanmalar olabilmektedir. Tüm bu kazaları azaltmak ve engel olabilmek için çalışanlara iş güvenliği ile ilgili gerekli eğitimler verilecektir. Muhtemel acil durumlarda, aşağıda belirtilen öncelik sırasına göre müdahale edilecektir: Haberleşmenin Temini Ulaştırma Sağlanması Kurtarma Tıbbı İlk yardım Hasta ve Yaralıların Hastaneye Nakli Yangın Söndürme Emniyet ve asayiş Sağlama Yedirme, Giydirme, Isıtma ve aydınlatma Geçici Barınmayı Sağlama Ölülerin Defini Enkaz Kaldırma ve Temizleme Altyapı Tesislerinin Düzenlenmesi Karantina Tedbirlerinin Alınması Acil durum planı kapsamında oluşturulacak eğitimlerin konuları aşağıda özetlenmiştir. Koruma Eğitimi: 22

Oluşabilecek doğal felaket (sel, deprem vb.), yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda meydana gelebilecek acil durumlara anında müdahale edebilmek, meydana gelebilecek zararları en aza indirebilmek ve bunun çevresel etkilerini önleyebilmek amacıyla olaya ilk anda müdahaleyi sağlamak, Tesiste sürekli olarak güvenliği sağlamak, Tesis alanına giriş ve çıkışları kontrol altında tutmak, Tesiste olabilecek herhangi bir sabotaj, saldırı veya buna benzer acil durumlarda haberleşmeyi sağlamak ve emniyet güçlerine derhal haber vermek, Tesis kapsamında meydana gelmesi muhtemel iş kazalarında ilgili birimlere vakit kaybetmeksizin meydana gelen olayı ayrıntılı bir şekilde haber vermek, Tesiste meydana gelebilecek olan acil durumlarda, olay mahallinden kaçış ve tahliyeyi en kısa süre içerisinde gerçekleştirmek, Tesiste meydana gelebilecek olan acil durumlarda ekipler arasında iş birliği sağlayarak arkadaşlarına yardımcı olmak, Tesiste yer alan toplanma bölgesinde toplanmayı sağlamak, Tesiste meydana gelebilecek olan acil durumlarda verilebilecek talimatlara göre hareket etmektir. Kurtarma Eğitimi: Oluşabilecek doğal felaket (sel, deprem vb.), yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda meydana gelebilecek acil durumlara anında müdahale edebilmek, meydana gelebilecek zararları en aza indirebilmek ve bunun çevresel etkilerini önleyebilmek amacıyla olaylara anında müdahale etmek, Tesiste yer alan yanıcı maddelerin büyük zararlara sebebiyet vermeden olay yerinden uzaklaştırılmasını sağlamak, Tesiste bulunan bölümlerde güvenliği sağlamak, Tesiste meydana gelebilecek olan acil durumlarda, olay mahallinden kaçış ve tahliyeyi en kısa süre içersinde gerçekleştirmek, Tesiste meydana gelebilecek olan acil durumlarda, meydana gelebilecek zararları minimum düzeye indirilebilmek amacıyla önem sırasına göre kurtarmayı sağlamak, Tesiste meydana gelebilecek olan acil durumlarda, gerekli su tahliyesini sağlamak, Dışarıdan içeriye müdahaleyi sağlamak, Tesiste meydana gelebilecek olan acil durumlarda Tesise gelen ekipler ile uyum sağlayarak iş birliği içerisinde çalışmaktır. İlk Yardım Eğitimi: Oluşabilecek doğal felaket (sel, deprem vb.), yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda meydana gelebilecek acil durumlara anında müdahale edebilmek için ilk yardım konusunda gerekli eğitim çalışmaları yapmak, 23

Acil ilk yardım gerektiren durumlarda, kişinin en yakınında bulunandan yararlanması gerektiği ortaya çıktığından ayrım yapmaksızın tüm personelin acil ilk yardım konusunda bilgilendirilmesini sağlamak, Oluşabilecek olan felaket (sel, deprem vb.), yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak çalışmalar konusunda bilgilendirilmektedir, Yangın Eğitimi: Oluşabilecek olan doğal felaket (sel, deprem vb.) yangın, sabotaj, endüstriyel kazalar vb. gibi meydana gelebilecek olan zararların minimum düzeylerde olmasını sağlamak amacıyla olaya ilk anda müdahale etmek, Meydana gelen olayın özelliğine göre ilk müdahale ve ilerlemesini önlemek amacıyla gerekli tedbirlerin alınması, söndürme çalışmalarının gerçekleştirilmesi, Tesiste meydana gelebilecek olan acil durumlarda, olay mahallinden kaçış ve tahliyeyi en kısa süre içersinde gerçekleştirme, Tesiste yer alan toplanma bölgesinde toplanmayı sağlamak, Tesiste meydana gelebilecek olan acil durumlarda verilebilecek talimatlara göre hareket etmek, Tesiste yer alacak araç, makine ve teçhizatın kullanımında olası dikkatsizlikler sonucu iş kazaları meydana gelebilecektir. Tüm bu kazaları azaltmak ve engellemek amacıyla, çalışanlara eğitim verilerek gerekli uyarılar yapılacak ve uyarı levhaları asılacaktır. İş yeri ile ilgili olarak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü nde belirtilen ilk yardım malzeme ve gereçleri temin edilebileceği ilk yardım dolabı bulundurulacaktır. Tesiste üretim ile ilgili olarak İşçi sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü nde belirtilen önlemler alınacaktır. 24

ACİL MÜDAHALE PLANI DOĞAL AFET YANGIN PATLAMA SİVİL SAVUNMA + İLK YARDIM BEKÇİ BEKÇİ AMBULANS TELEFON TELEFON İTFAİYE + İLK YARDIM İTFAİYE + İLK YARDIM AMBULANS AMBULANS HASTAHANE HASTAHANE ACİL TELEFONLAR: İTFAİYE :110 JANDARMA :156 POLİS :155 Şekil 4 Acil Müdahale Planı 2. PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ 2.a.Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (tarım alanı, orman alanı, planlı alan, su yüzeyi vb..) ESFEN PLASTİK TARIM HAYVANCILIK VE GIDA tarafından; Eskişehir İli, Alpu İlçesi, Bahçecik Köyü, 134 ada, 27 parselde faaliyet sürdürülmektedir. Planlanan kapasite artışı ile 132 ada, 25 parsel ve 134 ada, 29 parselde işletme bünyesine dahil edilerek toplam 82.803 m 2 lik alanda faaliyetin sürdürülmesi planlanmaktadır. Tesisin kurulmasının planlandığı arazi, işletmenin kendi mülkiyetinde olan tapulu arazi içerisinde bulunmaktadır. Mevcutta bulunan arazilerin dışarısında herhangi bir arazi kullanımı söz konusu olmayacaktır. Projeye en yakın hassas alan olarak gösterilebilecek yerleşim birimi faaliyet alanının kuş uçuşu 555 m doğusunda yer alan Bahçecik Köyüne ait evlerdir.. Ayrıca proje alanının 1.370 25

km kuzeydoğusunda Karakamış Köyü, 10 km güneydoğusunda Alpu İlçesi ve 30 km batısında Eskişehir ili yer almaktadır. Herhangi bir turizm, orman v.b. alanın kullanılması söz konusu olmayacaktır. Tarım Alanları: Faaliyet alanı sınırlarında Tarım Alanları bulunmaktadır. Tesis işletmeye alınmasından sonra raporda belirtilen önlemlere uyulduğu takdirde tesis etrafında bulunan tarım arazilerine herhangi bir etkisi olmayacaktır. Orman Alanları: Faaliyet alanı kapsamında Orman Alanı bulunmamaktadır. Turizm Alanları: Anılan yer 2634 sayılı yasa gereğince ilan edilen herhangi bir Turizm Alanı veya Turizm Merkezi içerisinde kalmamaktadır. Sanayi alanları: Üretim çalışması yapılması planlanan alan sanayi alanları içerisinde bulunmamaktadır. Rekreasyon Alanları: Rekreasyon alanı yoktur. 2.b. EK V deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak Korunması Gereken Alanlar Bu Yönetmelik kapsamında bulunan projelere ilişkin yapılacak çalışmalar sırasında başvurulması gereken mevzuatın dökümü aşağıda yer almaktadır. Mevzuatta olabilecek değişiklikler bu bölümün ayrılmaz bir parçasıdır. 2.b.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar: a) 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları", bulunmamaktadır. 26

b) 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları", bulunmamaktadır. c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, bulunmamaktadır. ç) 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları, bulunmamaktadır. d) 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar, bulunmamaktadır. e) 2/11/1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49 uncu maddesinde tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri", bulunmamaktadır. f) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar, bulunmamaktadır. g) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar, bulunmamaktadır. ğ) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler, bulunmamaktadır. h) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, bulunmamaktadır. ı) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, bulunmamaktadır. i) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, bulunmamaktadır. j) 17/5/2005 tarihli ve 25818 sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar, bulunmamaktadır. 2.b.2 Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar: a) 20/2/1984 tarihli ve 18318 sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları", bulunmamaktadır. 27