ENDÜSTRİYEL KONTROL VE ARIZA ANALİZİ DERSİ

ENDÜSTRİYEL KONTROL VE ARIZA ANALİZİ DERSİ MODÜL ADI SÜRESİ ARIZA ANALİZ YÖNTEMLERİ VE ARIZA GİDERME 40/32 ANAHTARLAMA ELEMANLARI 40/32 SENSÖRLER VE TRANSDÜSERLER 40/32 İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER 40/32

DERS BİLGİ FORMU DERSİN ADI ALAN MESLEK/DAL DERSİN OKUTULACAĞI SINIF/YIL SÜRE DERSİN AMACI DERSİN TANIMI DERSİN ÖN KOŞULLARI DERS İLE KAZANDIRILACAK YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ ENDÜSTRİYEL KONTROL VE ARIZA ANALİZİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ DAL DERSİ 11 VEYA 12. SINIFLAR Haftada 4 ders saati önerilmektedir. (Bölgesel özellikler, okuldaki donanım ve çerçeve öğretim programı doğrultusunda zümre kararı ile seçilen modüllere göre ders süresi hesaplanır.) Bu derste öğrenciye, Elektrik-Elektronik Teknolojileri alanında anahtarlama ve tetikleme elemanlarını, transduser ve sensörleri, işlemsel yükselteçleri katalog bilgilerine uygun olarak elektronik devrelerde kullanabilme, elektrik ve elektronik sistemlerinde hızlı hata yalıtım metodunu kullanarak malzeme ve sistem arızalarını bularak arızayı giderebilecektir. Bu ders; anahtarlama ve tetikleme elemanları, transduser ve sensörler, işlemsel yükselteçler, arıza giderme yöntem ve teknikleri ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu dersin ön koşulu yoktur. Öğrenciye dersin sonunda; 1. Sistem analizi yapıp tespit edilen arızaları gidermek ve katalog okumak, 2. Anahtarlama ve tetikleme elemanlarını elektronik devrelerde kullanmak, 3. Transduser ve sensörleri elektronik devrelerde kullanmak, 4. İşlemsel yükselteçleri elektronik devrelerde kullanmak Yeterlikleri kazandırılacaktır. 1. Arıza tespiti 2. Arızalı birimi veya elemanı bulma 3. Katalog okuma 4. Transistörler 5. Tristörler (scr) 6. Diyak 7. Triyak 8. Kuadrak 9. Isı transduser ve sensörleri 10. Magnetik transduserler ve sensörler 11. Basınç (gerilme) transduserleri 12. Optik transduserler ve sensörler 13. Ses transduser ve sensörleri 14. Op-ampın yapısı 15. Op-ampın kullanım alanları konularını içermektedir. 1

YÖNTEM VE TEKNİKLER EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMI VE DONATIM ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME EĞİTİMCİLER İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR Bu derste anlatım, göstererek yaptırma, grup çalışması, tartışma, uygulamalı çalışma, araştırma, yenilikleri takip etme, internet ortamında araştırma yapma vb. yöntem ve teknikler uygulanabilir. Ortam: Elektronik laboratuarı Donanım:.Tristör, UJT, triyak diyak, kuadrak, sensörler, transduserler, PTC, NTC, termokupul, magnetik sensör, basınç sensörü, foto direnç, foto diyot, LED, infrared diyot, foto pil, optik kuplör, mikrofon, hoparlör op-amplar, güç kaynağı, multimetre, havya Ders geçme yönetmeliğine uygun olarak modül ve ders sonunda ölçme araçları kullanılarak ölçme ve değerlendirme yapılacaktır. 1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacaklardan atamalarına esas olan alanlar ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karşılığı okutacakları derslere ilişkin çizelgeye uygun olanlar görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında gerektiğinde alanında sektör deneyimi olan usta öğretici, teknisyen ve meslek elemanlarından yararlanılabilir.. Öğrencinin konuyla ilgili olarak iletişim, araştırmagözlem, uygulama yapabileceği; diğer alan öğretmenleri, üniversiteler, sosyal ortaklar, sivil toplum kuruluşları, çevrede bulunan işletmeler, özel, kamu kurum ve kuruluşlarıdır. 2

MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK DERS ADI MODÜL KODU : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ DAL ORTAK : ENDÜSTRİYEL KONTROL VE ARIZA ANALİZİ DERSİ : ARIZA ANALİZ YÖNTEMLERİ VE ARIZA GİDERME : 522EE0024 SÜRE : 40/32 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım (sunuş), soru-cevap, tartışma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalışmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. GENEL AMAÇ : Öğrenci; bu modül ile elektrik ve elektronik sistemlerde arıza tespiti yaparak arızayı giderebilecek ve katalog kullanabilecektir. AMAÇLAR : 1. Arıza bulma metotlarını kullanarak arıza tespiti yapabilecektir. 2. Elektrik elektronik devrelerde arızalı birimi veya elemanı bulup arızayı giderebilecektir. 3. Yarı iletken katalogu kullanabilecektir. 3

İÇERİK : 1. ARIZA TESPİTİ 1.1. Arızanın Tanımı ve Gidermenin Önemi 1.2. Arıza Bulma Metotları 1.2.1. Çıkış değerine göre arıza bulma 1.2.2. Akış diyagramı ile arıza tespiti 1.2.3. Blok Diyagram ile arıza tespiti 1.2.3.1. Amplifikatörlerde blok diyagram ile arıza tespiti 1.2.3.2. Güç kaynaklarında blok diyagram ile arıza tespiti 1.3. Arıza gidermede kullanılan işlemler 1.3.1. Enerji kontrolü 1.3.2. Duyusal kontrol 1.3.3. Eleman değiştirme 1.3.4. Sinyal izleme 2. ARIZALI BİRİMİ VEYA ELEMANI BULMA 2.1. Devre Elemanlarının Sağlamlık Kontrolü 2.2. Elektrik Elektronik Devrelerde Arıza Giderme 2.2.1. Aydınlatma tesisatlarında arıza giderme 2.2.2. Dirençli devrelerde arıza giderme 2.2.3. Diyotlu devrelerde arıza giderme 2.2.4. Güç kaynaklarında arıza giderme 3. KATALOG OKUMA 3.1. Yarı İletkenlerin Katalog Bilgileri 3.2. Transistör Kodları 3.3. Katalog Okuma ve Eşdeğeri Bulma 3.4. Kılıf Şekilleri 3.5. Kılıf Standartları ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. İş güvenliğine dikkat ederek, çeşitli ölçü aletleri, el takımları vb. araçlarını kullanarak, arıza bulma metotlarını kullanarak arıza tespiti yapıp yapmadığı, 2. İş güvenliğine dikkat ederek, çeşitli ölçü aletleri, el takımları vb. araçlarını kullanarak, elektrik elektronik devrelerde arızalı birimi veya elemanı bulup arızayı giderip gidermediği, 3. Detaylara dikkat ederek yarı iletken katalogu kullanıp kullanmadığı performans kriterleri değerlendirilecektir. 4

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi yapmak İŞLEM NUMARASI 1 İŞLEMİN ADI Arıza kaynağının yerini belirlemek ve yalıtmak YETERLİK Sistem Analizi Yapıp Tespit Edilen Arızaları Gidermek ve Katalog Okumak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) : Devre şeması, ölçü aletleri (avometre, multimetre vb) STANDART: Tekniğine uygun olarak arıza kaynağının yerini belirlemek ve yalıtmak İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Arızalı sistemin enerjisini 1. ARIZA TESPİTİ 1. Ölçme yapmak kesmek 2. Devre takibi yapmak 1.1. Arızanın Tanımı ve Gidermenin Önemi 2. Arızayı bildiren kişiden ön 3. İlk Yardım Tedbirleri 1.2. Arıza Bulma Metotları bilgi almak Almak 1.2.1. Çıkış değerine göre arıza 3. Arızalı devrenin devre 4. Elektrik elektronik bulma şeması üzerinden pratik devresi kurmak ve 1.2.2. Akış diyagramı ile arıza tespiti çalışmasını çıkartmak çalıştırmak 1.2.3. Blok Diyagram ile arıza tespiti 4. Blok diyagram kullanmak 1.2.3.1. Amplifikatörlerde blok 5. Arıza bulma metotlarını diyagram ile arıza tespiti kullanmak 1.2.3.2. Güç kaynaklarında blok 6. Arızalı malzemeyi veya yeri diyagram ile arıza tespiti tespit etmek 1.3. Arıza gidermede kullanılan işlemler 7. Arızalı noktayı veya devreyi 1.3.1. Enerji kontrolü sistemden ayırmak veya 1.3.2. Duyusal kontrol yalıtmak 1.3.3. Eleman değiştirme 1.3.4. Sinyal izleme 1. Araştırıcı olmak 2. Dikkatli olmak 3. Planlı ve organize olmak 4. Sabırlı olmak 5. Titiz olmak 6. Zamanı iyi kullanmak SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 2 saat NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 12 ders saati

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi yapmak İŞLEM NUMARASI 2 İŞLEMİN ADI Arızalı birimi veya elemanı tespit etmek YETERLİK Sistem Analizi Yapıp Tespit Edilen Arızaları Gidermek ve Katalog Okumak Osilaskop, multimetre, malzeme özellikleri katalogu, kablo test cihazı, fiber optik test ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) cihazı transistör test cihazı, entegre test cihazı, kart arıza tespit cihazı, anti statik laboratuar ortamı STANDART: Tekniğine uygun olarak arızalı birimi veya elemanı tespit etmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Arıza sebeplerini sıralamak 2. Sistemin akış diyagramını 2. ARIZALI BİRİMİ VEYA ELEMANI BULMA 1. Malzeme kataloglarını kullanma 1. Araştırıcı olmak 2. Dikkatli olmak çizmek 2. Ölçü aleti kullanma 3. İş güvenliğine dikkat etmek 2.1. Devre Elemanlarının 3. Arızalı malzeme için ölçü ve 3. Test cihazı kullanma 4. Kaliteye dikkat etmek Sağlamlık Kontrolü test cihazı seçimini yapmak 4. Arıza bulma yöntem ve 5. Meslek ahlakına sahip olmak 2.2. Elektrik Elektronik Devrelerde 4. Test ve ölçü cihazı ile arızalı tekniklerini kullanmak 6. Titiz olmak Arıza Giderme bölge veya arızalı elemanı 2.2.1. Aydınlatma tespit etmek tesisatlarında arıza 5. Arıza bulma yöntem ve giderme tekniklerini kullanarak arızayı 2.2.2. Dirençli devrelerde bulmak arıza giderme 2.2.3. Diyotlu devrelerde arıza giderme 2.2.4. Güç kaynaklarında arıza giderme SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 2 saat NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 16 ders saati 6

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi yapmak İŞLEM NUMARASI 3 İŞLEMİN ADI Yarı iletken malzeme kataloglarını kullanmak YETERLİK Sistem Analizi Yapıp Tespit Edilen Arızaları Gidermek ve Katalog Okumak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Ölçü ve test aleti, baskı devre yol onarım kitleri, elektronik malzeme katalogu STANDART: Tekniğine uygun olarak yarı iletken malzeme kataloglarını kullanmak İŞLEM BİLGİ BECERİ TAVIR BASAMAKLARI 1. Yarı iletkenlerin katalog bilgilerini okumak 2. Yarıiletkenin eşdeğerini katalogdan5 bulmak 3. Yarıiletkenin kılıf şeklini katalogdan bulmak 4. Yarıiletkenin bacak bağlantısını katalogdan bulmak 3. KATALOG OKUMA 3.1. Yarı İletkenlerin Katalog Bilgileri 3.2. Transistör Kodları 3.3. Katalog Okuma ve Eşdeğeri Bulma 3.4. Kılıf Şekilleri 3.5. Kılıf Standartları 1. Katalog kullanma 1. Sabırlı olmak 2. Titiz olmak 3. Zamanı iyi kullanmak SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 15 dakika NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati

MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK DERS ADI : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ DAL ORTAK : ENDÜSTRİYEL KONTROL VE ARIZA ANALİZİ DERSİ MODÜL ADI : ANAHTARLAMA ELEMANLARI KODU : 523EO0001 SÜRE : 40/32 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım (sunuş), soru-cevap, tartışma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalışmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. GENEL AMAÇ : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, anahtarlama ve tetikleme elemanlarını tanıyarak, katalog bilgilerine uygun olarak, elektronik devrelerde kullanabilecektir. AMAÇLAR : 1. Transistörlerin analog ve dijital ölçü aletleriyle ölçümünü yapabilecek, transistörlü anahtarlama ve zamanlama elemanlarını devrelerde kullanabilecektir. 2. Tristörlerin yapısını ve özelliklerini, UJT ile tetikleme yöntemlerini öğrenebilecek, analogdijital ölçü aletleriyle ölçümünü yapabilecek, istenen özellikte tristör seçebilecek ve tristör kullanarak uygulama devresi yapabilecektir. 3. Diyağın yapısını ve özelliklerini tanıyacak, istenen özellikte diyak seçebilecek ve pals üretici devre uygulamasını yapabilecektir. 4. Triyakın yapısını ve özelliklerini, tetikleme yöntemlerini öğrenebilecek, analog ve dijital ölçü aletleriyle ölçümünü yapabilecek, istenen özellikte triyak seçebilecek ve triyakla uygulama devresi yapabilecektir. 5. Kuadrakın yapısını, çalışmasını ve özelliklerini tanıyacak, istenen özellikte kuadrak seçebilecek ve AC de güç kontrolü uygulaması yapabilecektir.

İÇERİK : 1. TRANSİSTÖRLER 1.1. Transistörün Sağlamlık Kontrolü ve Uç Tespiti 1.2. Transistörlerin Anahtarlama Elemanı Olarak Kullanılması 1.3. Transistörün Zamanlayıcı Olarak Kullanılması 1.3.1. Zaman gecikmeli duran devre (Turn-off) 1.3.2. Zaman gecikmeli çalışan devre (Turn on) 1.3.3. Rölenin yapısı ve çalışma prensibi 1.3.4. Rölenin yük olarak kullanılması 1.4. Transistörlü Devrelerde Arıza Giderme 1.5. Fet ve Mosfetin Yapısı Çeşitleri ve Çalışma Prensipleri 1.6. Fet ve Mosfetin Sağlamlık Kontrolü ve Uç Tespiti 1.7. Fet ve Mosfetli Devreler 1.8. Fet ve Mosfetli Devrelerde Arıza Giderme 2. TRİSTÖRLER (SCR) 2.1. Tristörün Yapısı, Özellikleri Ve Çalışması 2.2. Tristör Tetikleme Yöntemleri 2.2.1. Ayrı Bir DC Üretecinden Tetikleme Akımı Sağlama 2.2.2. Ana Besleme Kaynağından Tetikleme Akımı Sağlama 2.2.3. İzolasyon Trafosuyla Tetikleme 2.2.4. Optokuplör ile Tristörün Tetiklenmesi 2.2.5. Tristörün Anot Katot Arasına Yüksek Gerilim Uygulamak ile Tetikleme 2.2.6. Yüksek Sıcaklık ile Tetikleme 2.3. Tristörü Durdurma (Kesime Sokma) Yöntemleri 2.3.1. Seri Anahtarla Durdurma 2.3.2. Paralel Anahtarla Durdurma 2.3.3. Kapasitif Anahtarla Durdurma 2.3.4. Alternatif Akımda Durdurma 2.4. Tristörün Korunması 2.5. UJT ler 2.5.1. Çalışma ilkesi ve kullanıldığı yerler 2.5.2. UJT li pals osilatörü devresi 2.6. Tristörün UJT ile Tetiklenmesi 2.7. Tristörün AVO Metre ile Sağlamlık Kontrolü 2.8. Tristörün AVO Metre ile Uçlarının Tespiti 2.9. Tristörün AC Akımda Çalıştırılması 2.10. Tristörün DC Akımda Çalıştırılması 2.11. Tristörlü devrelerde arıza giderme 3. DİYAK 3.1. Yapısı ve Çalışması 3.2. Özellikleri 3.3. Kullanıldığı Yerler 3.4. AVO Metre ile Sağlamlık Kontrolü 3.5. Diyaklı Pals Üretici Devre 3.6. Diyaklı devrelerde arıza giderme 4. TRİYAK 4.1. Yapısı ve Çalışması 4.2. Özellikleri 9

4.3. Triyakın AVO Metre ile Sağlamlık Kontrolü 4.4. AVO Metre ile Triyakın Uçlarının Tespiti 4.5. AC Motor Hız Kontrol 4.6. Dimmer 4.7. Triyaklı devrelerde arıza giderme 5. KUADRAK 5.1. Yapısı ve Çalışması 5.2. Özellikleri 5.3. LDR li Karanlıkta Çalışan Lamba 5.4. Kuadraklı devrelerde arıza giderme ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Transistörlerin analog ve dijital ölçü aletleriyle dikkatlice ölçümünü yapıp yapmadığı, transistörlü anahtarlama ve zamanlama elemanlarını iş güvenliğine ve detaylara dikkat ederek devrelerde kullanıp kullanmadığı, 2. Tristörlerin yapısını ve özelliklerini, UJT ile tetikleme yöntemlerini öğrenip öğrenmediği, analog-dijital ölçü aletleriyle dikkatlice ölçümünü yapıp yapmadığı, katalog kullanarak istenen özellikte tristör seçip seçmediği ve iş güvenliğine dikkat ederek, düzenli ve planlı bir şekilde tristörle uygulama devresi yapıp yapmadığı, 3. Diyağın yapısını ve özelliklerini tanıyıp tanımadığı, katalog kullanarak istenen özellikte diyak seçip seçmediği ve iş güvenliğine dikkat ederek, düzenli ve planlı bir şekilde pals üretici devre uygulamasını yapıp yapmadığı, 4. Triyakın yapısını ve özelliklerini, tetikleme yöntemlerini öğrenip öğrenmediği, analog ve dijital ölçü aletleriyle dikkatlice ölçümünü yapıp yapmadığı, katalog kullanarak istenen özellikte triyak seçip seçmediği ve iş güvenliğine dikkat ederek, düzenli ve planlı bir şekilde triyakla uygulama devresi yapıp yapmadığı, 5. Kuadrakın yapısını, çalışmasını ve özelliklerini tanıyıp tanımadığı, katalog kullanarak istenen özellikte kuadrak seçip seçmediği ve iş güvenliğine dikkat ederek, düzenli ve planlı bir şekilde AC de güç kontrolü uygulaması yapıp yapmadığı performans kriterleri değerlendirilecektir. 10

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi yapmak İŞLEM NUMARASI 1 İŞLEMİN ADI Devreye uygun transistör seçmek YETERLİK Anahtarlama ve Tetikleme Elemanlarını Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Transistörün kullanılacağı devre, transistör çeşitleri, ölçü aleti ve katalog STANDART: Tekniğine uygun olarak devreye uygun transistör seçmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Transistörün sağlamlık kontrolünü ve 1. TRANSİSTÖRLER 1. Analog ve uç tespitini yapmak dijital ölçü 1.1. Transistörün Sağlamlık Kontrolü ve 2. Transistörün katalog değerlerini aleti Uç Tespiti incelemek kullanmak 1.2. Transistörlerin Anahtarlama Elemanı 3. Transistörlü anahtarlama devresi 2. Transistör Olarak Kullanılması kurmak katalogu 1.3. Transistörün Zamanlayıcı Olarak 4. Devreyi çalıştırmak kullanmak Kullanılması 5. Transistörlü zamanlayıcı devre kurmak 1.3.1. Zaman gecikmeli duran devre 6. Zamanlayıcı devrede röleyi yük olarak (Turn-off) çalıştırmak 1.3.2. Zaman gecikmeli çalışan 7. Transistörlü devrelerde arıza gidermek devre (Turn on) 8. FET ve MOSFET in sağlamlık 1.3.3. Rölenin yapısı ve çalışma kontrolünü ve uç tespitini yapmak prensibi 9. FET ve MOSFET in katalog değerlerini 1.3.4. Rölenin yük olarak incelemek kullanılması 10. FET veya MOSFETli anahtarlama 1.4. Transistörlü Devrelerde Arıza devresi kurmak Giderme 11. Devreyi çalıştırmak. 1.5. Fet ve Mosfetin Yapısı Çeşitleri ve 12. FET ve MOSFET li devrelerde arıza Çalışma Prensipleri gidermek 1.6. Fet ve Mosfetin Sağlamlık Kontrolü ve Uç Tespiti 1.7. Fet ve Mosfetli Devreler 1.8. Fet ve Mosfetli Devrelerde Arıza Giderme 1. Dikkatli olmak 2. Düzenli olmak 3. İş güvenliğine dikkat etmek 4. Meslek ahlakına sahip olmak

SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: İşlemi Öğrenme süresi: 8 ders saati 12

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 2 İŞLEMİN ADI Devreye uygun tristör seçmek YETERLİK Anahtarlama ve Tetikleme Elemanlarını Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Tristörün kullanılacağı devre, tristör çeşitleri, avometre ve katalog STANDART: Tekniğine uygun olarak devreye uygun tristör seçmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Katalogdan devreye uygun tristörü seçmek 2. Tristörün uçlarını tespit etmek 3. Tristörün sağlamlık 2. TRİSTÖRLER (SCR) 2.1. Tristörün Yapısı, Özellikleri Ve Çalışması 2.2. Tristör Tetikleme Yöntemleri 2.2.1. Ayrı Bir DC Üretecinden Tetikleme 1. Analog ve dijital ölçü aleti kullanmak 2. Katalog kullanmak 1. Dikkatli olmak 2. Düzenli olmak 3. Planlı olmak 4. İş güvenliğine dikkat etmek kontrolünü yapmak. Akımı Sağlama 5. Meslek ahlakına 4. Tristörlü DC uygulama 2.2.2. Ana Besleme Kaynağından sahip olmak devresi kurmak. Tetikleme Akımı Sağlama 5. Tristörlü AC uygulama 2.2.3. İzolasyon Trafosuyla Tetikleme devresi kurmak 2.2.4. Optokuplör ile Tristörün 6. Tristörlü devrelerde arıza gidermek Tetiklenmesi 2.2.5. Tristörün Anot Katot Arasına Yüksek Gerilim Uygulamak ile Tetikleme 2.2.6. Yüksek Sıcaklık ile Tetikleme 2.3. Tristörü Durdurma (Kesime Sokma) Yöntemleri 2.3.1. Seri Anahtarla Durdurma 2.3.2. Paralel Anahtarla Durdurma 2.3.3. Kapasitif Anahtarla Durdurma 2.3.4. Alternatif Akımda Durdurma 2.4. Tristörün Korunması 2.5. UJT ler 2.5.1. Çalışma ilkesi ve kullanıldığı

yerler 2.5.2. UJT li pals osilatörü devresi 2.6. Tristörün UJT ile Tetiklenmesi 2.7. Tristörün AVO Metre ile Sağlamlık Kontrolü 2.8. Tristörün AVO Metre ile Uçlarının Tespiti 2.9. Tristörün AC Akımda Çalıştırılması 2.10. Tristörün DC Akımda Çalıştırılması 2.11. Tristörlü devrelerde arıza giderme SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre : 1 saat İşlemi Öğrenme süresi: 8 ders saati NOT: 14

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 3 İŞLEMİN ADI Devreye uygun diyak seçmek YETERLİK Anahtarlama ve Tetikleme Elemanlarını Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Diyağın kullanılacağı devre, diyak çeşitleri, avometre ve katalog STANDART: Tekniğine uygun olarak devreye uygun diyak seçmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 3. DİYAK 1. Analog ve dijital ölçü aleti kullanma 1. Diyağın sağlamlık kontrolünü yapmak 2. Diyaklı pals üreteci yapmak 3. Diyaklı devrelerde arıza gidermek 3.1. Yapısı ve Çalışması 3.2. Özellikleri 3.3. Kullanıldığı Yerler 3.4. AVO Metre ile Sağlamlık Kontrolü 3.5. Diyaklı Pals Üretici Devre 3.6. Diyaklı devrelerde arıza giderme 1. Dikkatli olmak 2. Düzenli olmak 3. Planlı olmak 4. İş güvenliğine dikkat etmek 5. Meslek ahlakına sahip olmak SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: İşlemi Öğrenme süresi: 4 ders saati 15

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 4 İŞLEMİN ADI Devreye uygun triyak seçmek YETERLİK Anahtarlama ve Tetikleme Elemanlarını Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Diyağın kullanılacağı devre, diyak çeşitleri, avometre ve katalog STANDART: Tekniğine uygun olarak devreye uygun triyak seçmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 4. TRİYAK 1. Analog ve dijital ölçü aleti kullanmak 1. Triyağın sağlamlık kontrolünü yapmak 2. Dimmer uygulama devresini kurmak. 3. Devreye enerji vermek. 4. Potansiyometre minumumdayken çıkış gerilimini ölçmek. 5. Potansiyometre maximumdayken çıkış gerilimini ölçmek. 6. AC Motor hız kontrol uygulama devresini kurmak. 7. Devreye enerji vermek. 8. Potansiyometre minumumdayken çıkış devrini ölçmek. 9. Potansiyometre maximumdayken çıkış devrini ölçmek 10. Triyaklı devrelerde arıza gidermek. SÜRE İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: 4.1. Yapısı ve Çalışması 4.2. Özellikleri 4.3. Triyakın AVO Metre ile Sağlamlık Kontrolü 4.4. AVO Metre ile Triyakın Uçlarının Tespiti 4.5. AC Motor Hız Kontrol 4.6. Dimmer 4.7. Triyaklı devrelerde arıza giderme İşlemi Öğrenme süresi: 8 ders saati 1. Dikkatli olmak 2. Düzenli olmak 3. Planlı olmak 4. İş güvenliğine dikkat etmek 5. Meslek ahlakına sahip olmak 16

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 5 İŞLEMİN ADI Devreye uygun kuadrak seçmek YETERLİK Anahtarlama ve Tetikleme Elemanlarını Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Diyağın kullanılacağı devre, diyak çeşitleri, avometre ve katalog STANDART Tekniğine uygun olarak devreye uygun kuadrak seçmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Kuadrağın sağlamlık kontrolünü yapmak 2. LDR li karanlıkta çalışan lamba devresi yapmak 3. Kuadraklı devrelerde arıza gidermek 5. KUADRAK 1. Analog ve dijital ölçü aleti kullanmak 5.1. Yapısı ve Çalışması 5.2. Özellikleri 5.3. LDR li Karanlıkta Çalışan Lamba 5.4. Kuadraklı devrelerde arıza giderme 1. Dikkatli olma 2. Düzenli olmak 3. Planlı olmak SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: İşlemi Öğrenme süresi: 4 ders saati 17

MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK DERS ADI MODÜL ADI KODU : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ DAL ORTAK : ENDÜSTRİYEL KONTROL VE ARIZA ANALİZİ DERSİ : SENSÖRLER VE TRANSDUSERLER : 523EO0002 SÜRE : 40/32 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : Uygulamalı olarak elektronik atölyesinde işlenmelidir. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım (sunuş), soru-cevap, tartışma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalışmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. GENEL AMAÇ : Öğrenci, bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, transduser ve sensörleri tanıyabilecek, devrelerde kullanabilecek, çeşitlerini ve özelliklerini bilecek, sağlamlık kontrollerini yapabilecek, uygulama devresini çalıştırabilecek ve arızasını giderebilecektir. AMAÇLAR : 1. Transduser/sensör kavramlarını, çeşitlerini, ısı transduser ve sensörlerinin çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını öğrenerek, sağlamlık kontrollerini yapabilecek, uygulama devresini çalıştırabilecek ve arızasını giderebilecektir. 2. Magnetik transduser ve sensörlerinin çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını ve yapılarını öğrenerek kullanılacak devreye göre seçebilecek, uygulama devresini çalıştırabilecek ve arızasını giderebilecektir. 3. Basınç transduser ve sensörlerinin çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını ve çeşitlerini öğrenerek kullanılacak devreye göre çeşitlerini seçebilecek, uygulama devresini çalıştırabilecek ve arızasını giderebilecektir. 4. Optik transduser ve sensörlerinin çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını öğrenerek, sağlamlık kontrollerini yapabilecek, uygulama devresini çalıştırabilecek ve arızasını giderebilecektir. 5. Ses transduser ve sensörlerinin yapılarını, çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını öğrenerek, sağlamlık kontrollerini yapabilecek, uygulama devresini çalıştırabilecek ve arızasını giderebilecektir.

İÇERİK : 1. ISI TRANSDUSER VE SENSÖRLERİ 1.1. Transduser Ve Sensör Kavramı 1.1.1. Tanımı 1.1.2. Çeşitleri 1.2. PTC 1.2.1. Çalışma prensibi 1.2.2. Kullanım alanları 1.2.3. Sağlamlık testi 1.3. NTC 1.3.1. Çalışma prensibi 1.3.2. Kullanım alanları 1.3.3. Sağlamlık testi 1.4. Termokupul 1.4.1. Çalışma prensibi 1.4.2. Kullanım alanları 1.4.3. Sağlamlık testi 1.5. Isı sensörlü uygulama devresi 1.6. Isı Transduser ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek 2. MAGNETİK TRANSDUSERLER VE SENSÖRLER 2.1. Tanımı 2.2. Kullanım Alanları 2.3. Çeşitleri ve Yapıları 2.3.1. Bobinli manyetik sensörler 2.3.2. Elektronik devreli manyetik sensörler(yaklaşım sensörleri) 2.3.3. Alan etkili transduserler 2.4. Magnetik sensörlü uygulama devresi 2.5. Magnetik Transduser ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek 3. BASINÇ (GERİLME) TRANSDUSERLERİ 3.1. Tanımı 3.2. Çeşitleri, Kullanım Alanları 3.3. Basınç sensörlü uygulama devresi 3.4. Basınç Transduser Ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek 4. OPTİK TRANSDUSERLER VE SENSÖRLER 4.1. Foto Direnç 4.1.1. Çalışma prensibi 4.1.2. Kullanım alanları 4.1.3. Sağlamlık testi 4.2. Foto Diyot 4.2.1. Çalışma prensibi 4.2.2. Kullanım alanları 4.2.3. Sağlamlık testi 4.3. Led Diyot 4.3.1. Çalışma prensibi 4.3.2. Kullanım alanları 4.3.3. Sağlamlık testi 4.4. İnfrared Diyot 4.4.1. Çalışma prensibi 4.4.2. Kullanım alanları 19

4.4.3. Sağlamlık testi 4.5. Foto Pil 4.5.1. Çalışma prensibi 4.5.2. Kullanım alanları 4.5.3. Sağlamlık testi 4.6. Optik Kuplör 4.6.1. Çalışma prensibi 4.6.2. Kullanım alanları 4.6.3. Sağlamlık testi 4.7. Optik elemanlı uygulama devresi 4.8. Optik Transduser ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek 5. SES TRANSDUSER VE SENSÖRLERİ 5.1. Mikrofon 5.1.1. Yapısı 5.1.2. Çalışma prensibi 5.1.3. Kullanım alanları 5.1.4. Sağlamlık testi 5.2. Hoparlör 5.2.1. Yapısı 5.2.2. Çalışma prensibi 5.2.3. Kullanım alanları 5.2.4. Sağlamlık testi 5.3. Pre-Amplifikatör (Ses amplifikatör) uygulama devresi 5.4. Ses kontrollü uygulama devresi 5.5. Ses Transduser ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Transduser/sensör kavramlarını öğrenip öğrenmediği, katalog kullanarak çeşitlerini seçip seçmediği, ısı transduser ve sensörlerinin çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını öğrenip öğrenmediği, ölçü aleti ile sağlamlık kontrollerini yapıp yapmadığı, uygulama devresini çalıştırıp çalıştırmadığı ve iş güvenliğine ve detaylara dikkat ederek arızasını giderip gidermediği, 2. Magnetik transduser ve sensörlerinin çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını ve yapılarını öğrenip öğrenmediği, kullanılacak devreye göre katalog kullanarak seçip seçmediği, uygulama devresini çalıştırıp çalıştırmadığı ve iş güvenliğine ve detaylara dikkat ederek arızasını giderip gidermediği, 3. Basınç transduser ve sensörlerinin çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını ve çeşitlerini öğrenip öğrenmediği, kullanılacak devreye göre katalog kullanarak çeşitlerini seçip seçmediği, uygulama devresini çalıştırıp çalıştırmadığı ve iş güvenliğine ve detaylara dikkat ederek arızasını giderip gidermediği, 4. Optik transduser ve sensörlerinin çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını öğrenip öğrenmediği, ölçü aletleri kullanarak sağlamlık kontrollerini yapıp yapmadığı, uygulama devresini çalıştırıp çalıştırmadığı ve iş güvenliğine ve detaylara dikkat ederek arızasını giderip gidermediği, 5. Ses transduser ve sensörlerinin yapılarını, çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını öğrenip öğrenmediği, ölçü aletleri kullanarak sağlamlık kontrollerini yapıp yapmadığı, uygulama devresini çalıştırıp çalıştırmadığı ve iş güvenliğine ve detaylara dikkat ederek arızasını giderip gidermediği performans kriterleri değerlendirilecektir. 20

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 1 İŞLEMİN ADI Devrenin ısı transduserini/sensörünü değiştirmek YETERLİKLER Transduser ve Sensörleri Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) PTC, NTC, termokupul, multimetre, lehimleme malzemeleri STANDART Tekniğine uygun olarak devrenin ısı transduserini/sensörünü değiştirmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. PTC nin sağlamlık kontrolünü yapmak 2. NTC nin sağlamlık kontrolünü yapmak 3. Termokuplun sağlamlık kontrolünü yapmak 4. PTC li uygulama devresi yapmak 5. NTC li uygulama devresi yapmak 6. Termokupl uygulama devresi yapmak 7. Isı sensörlü devrelerde arıza gidermek 1. ISI TRANSDUSER VE SENSÖRLERİ 1.Katalog kullanmak 2.Multimetre kullanmak 1.1. Transduser Ve Sensör Kavramı 1.1.1. Tanımı 1.1.2. Çeşitleri 1.2. PTC 1.2.1. Çalışma prensibi 1.2.2. Kullanım alanları 1.2.3. Sağlamlık testi 1.3. NTC 1.3.1. Çalışma prensibi 1.3.2. Kullanım alanları 1.3.3. Sağlamlık testi 1.4. Termokupul 1.4.1. Çalışma prensibi 1.4.2. Kullanım alanları 1.4.3. Sağlamlık testi 1.5. Isı sensörlü uygulama devresi 1.6. Isı Transduser ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek 1. Dürüst olmak 2. Araştırıcı olmak 3. Detaylara önem verme 4. Çalışkan olmak 5. Sabırlı olmak 6. Titiz olmak 7. Temiz olmak 8. Düzenli olmak 9. Planlı olmak SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: İşlemi Öğrenme süresi: 6 ders saati

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 2 İŞLEMİN ADI Devrenin magnetik transduserini/sensörünü değiştirmek YETERLİK Transduser ve Sensörleri Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Muhtelif magnetik sensörler/transduserler, multimetre, lehimleme malzemeleri STANDART Tekniğine uygun olarak devrenin magnetik transduserini/sensörünü değiştirmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Magnetik sensörün sağlamlık kontrolünü yapmak 2. Magnetik sensörlü uygulama devresi yapmak 3. Magnetik sensörlü devrelerde arıza gidermek 2. MAGNETİK TRANSDUSERLER VE SENSÖRLER 2.1. Tanımı 2.2. Kullanım Alanları 2.3. Çeşitleri ve Yapıları 2.3.1. Bobinli manyetik sensörler 2.3.2. Elektronik devreli manyetik sensörler(yaklaşım sensörleri) 2.3.3. Alan etkili transduserler 2.4. Magnetik sensörlü uygulama devresi 2.5. Magnetik Transduser ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek 1.Katalog kullanmak 2.Multimetre kullanmak 1. Dürüst olmak 2. Araştırıcı olmak 3. Detaylara önem vermek 4. Çalışkan olmak 5. Sabırlı olmak 6. Titiz olmak 7. Temiz olmak 8. Düzenli olmak 9. Planlı olmak SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: İşlemi Öğrenme süresi: 6 ders saati 22

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 3 İŞLEMİN ADI Devrenin basınç transduserlerini değiştirmek YETERLİK Transduser ve Sensörleri Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Muhtelif basınç sensörleri/transduserleri, multimetre, lehimleme malzemleri STANDART Tekniğine uygun olarak devrenin basınç transduserlerini değiştirmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Basınç sensörünün sağlamlık kontrolünü yapmak 2. Basınç sensörlü uygulama devresi yapmak 3. Basınç sensörlü devrelerde arıza gidermek 3. BASINÇ (GERİLME) TRANSDUSERLERİ 3.1. Tanımı 3.2. Çeşitleri, Kullanım Alanları 3.3. Basınç sensörlü uygulama devresi 3.4. Basınç Transduser Ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek 1.Katalog kullanmak 2.Multimetre kullanmak 1. Dürüst olmak 2. Araştırıcı olmak 3. Detaylara önem vermek 4. Çalışkan olmak 5. Sabırlı olmak 6. Titiz olmak 7. Temiz olmak 8. Düzenli olmak 9. Planlı olmak SÜRE İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: İşlemi Öğrenme süresi: 5 ders saati 23

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 4 İŞLEMİN ADI Devrenin optik transduserini/sensörünü değiştirmek YETERLİK Transduser ve Sensörleri Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Foto direnç, foto diyot, LED, infrared diyot, foto pil, optik kuplör, multimetre, lehimleme malzemeleri STANDART Tekniğine uygun olarak devrenin optik transduserini/sensörünü değiştirmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Optik sensörün sağlamlık kontrolünü yapmak 2. Optik sensörlü uygulama devresi yapmak 3. Optik sensörlü devrelerde arıza gidermek 1.Katalog kullanmak 2.Multimetre kullanmak 4. OPTİK TRANSDUSERLER VE SENSÖRLER 4.1. Foto Direnç 4.1.1. Çalışma prensibi 4.1.2. Kullanım alanları 4.1.3. Sağlamlık testi 4.2. Foto Diyot 4.2.1. Çalışma prensibi 4.2.2. Kullanım alanları 4.2.3. Sağlamlık testi 4.3. Led Diyot 4.3.1. Çalışma prensibi 4.3.2. Kullanım alanları 4.3.3. Sağlamlık testi 4.4. İnfrared Diyot 4.4.1. Çalışma prensibi 4.4.2. Kullanım alanları 4.4.3. Sağlamlık testi 4.5. Foto Pil 4.5.1. Çalışma prensibi 4.5.2. Kullanım alanları 4.5.3. Sağlamlık testi 4.6. Optik Kuplör 4.6.1. Çalışma prensibi 4.6.2. Kullanım alanları 1. Dürüst olmak 2. Araştırıcı olmak 3. Detaylara önem vermek 4. Çalışkan olmak 5. Sabırlı olmak 6. Titiz olmak 7. Temiz olmak 8. Düzenli olmak 9. Planlı olmak 24

SÜRE İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: 4.6.3. Sağlamlık testi 4.7. Optik elemanlı uygulama devresi 4.8. Optik Transduser ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek İşlemi Öğrenme süresi: 8 ders saati 25

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 5 İŞLEMİN ADI Devrenin ses transduserini/sensörünü değiştirmek YETERLİK Transduser ve Sensörleri Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) : Mikrofon, hoparlör, multimetre, lehimleme malzemeleri STANDART Tekniğine uygun olarak devrenin optik transduserini/sensörünü değiştirmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Mikrofon ve hoparlörün sağlamlık kontrolünü yapmak 2. Preamplifikatör devresi yapmak 3. Ses transduser ve sensör devrelerinin arızasını gidermek 5. SES TRANSDUSER VE SENSÖRLERİ 5.1. Mikrofon 5.1.1. Yapısı 5.1.2. Çalışma prensibi 5.1.3. Kullanım alanları 5.1.4. Sağlamlık testi 5.2. Hoparlör 5.2.1. Yapısı 5.2.2. Çalışma prensibi 5.2.3. Kullanım alanları 5.2.4. Sağlamlık testi 5.3. Pre-Amplifikatör (Ses amplifikatör) uygulama devresi 5.4. Ses kontrollü uygulama devresi 5.5. Ses Transduser ve Sensör Devrelerinin Arızasını Gidermek 1.Katalog kullanmak 2.Multimetre kullanmak 1. Dürüst olmak 2. Araştırıcı olma 3. Detaylara önem vermek 4. Çalışkan olmak 5. Sabırlı olmak 6. Titiz olmak 7. Temiz olmak 8. Düzenli olmak 9. Planlı olmak SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: İşlemi Öğrenme süresi: 7 ders saati 26

MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK DERS ADI MODÜL KODU : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ DAL ORTAK : ENDÜSTRİYEL KONTROL VE ARIZA ANALİZİ DERSİ : İŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER (OP-AMP) : 523EO0009 SÜRE : 40/32 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : Uygulamalı olarak elektrik-elektronik atölyesinde işlenmelidir. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım (sunuş), soru-cevap, tartışma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalışmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. GENEL AMAÇ : Öğrenci, bu modül ile işlemsel yükselteç uygulama devrelerini çalıştırıp arızasını giderebilecektir. AMAÇLAR : 1. İşlemsel yükselteçlerin genel yapısı ve fiziksel özelliklerini tanıyıp, ürün bilgi sayfasındaki özellikler doğrultusunda devreye uygun işlemsel yükselteci seçebilecektir. 2. İstenen çalışmayı gerçekleştiren işlemsel yükselteç uygulama devresini çalıştırabilecek ve arızasını giderebilecektir.

İÇERİK : 1. OP-AMPIN YAPISI 1.1. Genel Amplifikatörlerin Özellikleri 1.1.1. Giriş empedansı 1.1.2. Çıkış empedansı 1.1.3. Gerilim kazancı 1.1.4. Frekans eğrisi 1.2. Op-Ampın Fonksiyonel Blok Diyagramı 1.3. Op-Ampın Sembolü, Entegre Kılıfları ve Beslenmesi 1.4. Op-Ampın Özellikleri 1.4.1. Giriş empedansı 1.4.2. Çıkış empedansı 1.4.3. Gerilim kazancı 1.4.4. Frekans eğrisi 1.4.5. Bant genişliği 1.4.6. İdeal op-amp ve pratik op-ampın karşılaştırılması 1.5. Katalog Değerlerinin Okunması 2. OP-AMPIN KULLANIM ALANLARI 2.1. Negatif Geri Besleme Prensipleri, Avantaj ve Dezavantajları 2.2. Negatif Geri Beslemenin Giriş-Çıkış Empedansına ve Kazanca Etkisi 2.3. Negatif Geri Besleme ve Op-ampın Faz Tersleyen (İnverting) Yükselteç Olarak Kullanılması 2.3.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.3.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.3.3. Arızasını gidermek 2.4. Op-ampın Karşılaştırıcı Olarak Kullanılması 2.4.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.4.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.4.3. Arızasını gidermek 2.5. Op-ampın Toplayan Yükselteç Olarak Kullanılması 2.5.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.5.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.5.3. Arızasını gidermek 2.6. Op-ampın Faz Terslemeyen (Non-İnverting) Yükselteç Olarak Kullanılması 2.6.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.6.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.6.3. Arızasını gidermek 2.7. Op-ampın Gerilim İzleyici Olarak Kullanılması 2.7.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.7.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.7.3. Arızasını gidermek 2.8. Op-ampın Fark Alıcı Yükselteç Olarak Kullanılması 2.8.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.8.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.8.3. Arızasını gidermek 2.9. Op-amplı Filtre Devreleri 2.9.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.9.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.9.3. Arızasını gidermek 28

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. İşlemsel yükselteçlerin genel yapısı ve fiziksel özelliklerini tanıyıp tanımadığı, ürün bilgi sayfasındaki özellikler doğrultusunda devreye uygun işlemsel yükselteci seçip seçmediği, 2. İstenen çalışmayı gerçekleştiren işlemsel yükselteç uygulama devrelerini çalıştırıp çalıştıramadığı, arızasını giderip gideremediği performans kriterleri değerlendirilecektir. 29

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 1 İŞLEMİN ADI İşlemsel yükselteçlerde kullanılan malzeme, araç ve gereçleri seçmek YETERLİK İşlemsel Yükselteçleri Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) Op-amp entegre, güç kaynağı, osilaskop, multimetre STANDART Tekniğine uygun olarak işlemsel yükselteçlerde kullanılan malzeme, araç ve gereçleri seçmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Op-amplı devreyi kurmak 1. OP-AMPIN YAPISI 1. Katalog okumak 1. Sabırlı olmak 2. Gerilim kaynağını devreye 2. Osilaskop 2. Titiz olmak 1.1. Genel Amplifikatörlerin Özellikleri bağlamak kullanmak 3. Temiz olmak 1.1.1. Giriş empedansı 3. Offset ayarı yapmak 3. Multimetre 4. Düzenli olmak 1.1.2. Çıkış empedansı 4. Farklı frekanslarda devrenin kullanmak 5. Planlı olmak 1.1.3. Gerilim kazancı giriş ve çıkış gerilimlerini 6. İş güvenliğine 1.1.4. Frekans eğrisi ölçmek dikkat etmek 1.2. Op-Ampın Fonksiyonel Blok Diyagramı 5. Kazancı hesaplamak 1.3. Op-Ampın Sembolü, Entegre Kılıfları 6. Frekans kazanç eğrisini ve Beslenmesi çizmek 1.4. Op-Ampın Özellikleri 1.4.1. Giriş empedansı 1.4.2. Çıkış empedansı 1.4.3. Gerilim kazancı 1.4.4. Frekans eğrisi 1.4.5. Bant genişliği 1.4.6. İdeal op-amp ve pratik opampın karşılaştırılması 1.5. Katalog Değerlerinin Okunması SÜRE İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat NOT: İşlemi Öğrenme süresi: 8 ders saati

İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI DAL ORTAK İŞ Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Yapmak İŞLEM NUMARASI 2 İŞLEMİN ADI İşlemsel yükselteç devresini çalıştırmak YETERLİK İşlemsel Yükselteçleri Elektronik Devrelerde Kullanmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar): Op-amp entegresi, güç kaynağı, osilaskop, multimetre STANDART Tekniğine uygun olarak işlemsel yükselteç devresini çalıştırmak İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Op-amplı devreyi kurmak 2. Gerilim kaynağını devreye bağlamak 3. Devrenin giriş ve çıkış gerilimlerini ölçmek 4. Kazancı hesaplamak 5. Devrenin arızasını gidermek 1. Katalog kullanmak 2. Ölçü aleti kullanmak 3. Orantı kurallarını kullanmak 4. El aletlerini kullanmak 5. Lehim yapmak 6. Güç kaynağı kullanmak 2. OP-AMPIN KULLANIM ALANLARI 2.1. Negatif Geri Besleme Prensipleri, Avantaj ve Dezavantajları 2.2. Negatif Geri Beslemenin Giriş-Çıkış Empedansına ve Kazanca Etkisi 2.3. Negatif Geri Besleme ve Op-ampın Faz Tersleyen (İnverting) Yükselteç Olarak Kullanılması 2.3.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.3.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.3.3. Arızasını gidermek 2.4. Op-ampın Karşılaştırıcı Olarak Kullanılması 2.4.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.4.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.4.3. Arızasını gidermek 2.5. Op-ampın Toplayan Yükselteç Olarak Kullanılması 2.5.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.5.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.5.3. Arızasını gidermek 2.6. Op-ampın Faz Terslemeyen (Non-İnverting) Yükselteç Olarak Kullanılması 2.6.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.6.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak 1. Sabırlı olmak 2. Titiz olmak 3. Temiz olmak 4. Düzenli olmak 5. Planlı olma 31

ölçme 2.6.3. Arızasını gidermek 2.7. Op-ampın Gerilim İzleyici Olarak Kullanılması 2.7.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.7.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.7.3. Arızasını gidermek 2.8. Op-ampın Fark Alıcı Yükselteç Olarak Kullanılması 2.8.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.8.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.8.3. Arızasını gidermek 2.9. Op-amplı Filtre Devreleri 2.9.1. Giriş-çıkış sinyallerini osilaskop ile incelenmesi 2.9.2. Giriş-çıkış değerlerini multimetre kullanarak ölçme 2.9.3. Arızasını gidermek SÜRE: İşlemin Yapıldığı Süre: 1 saat İşlemi Öğrenme süresi: 24 ders saati NOT: 32