ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ MART - NÝSAN 2009. Ayýn Konusu: T-34A MENTOR

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ MART - NÝSAN 2009 Ayýn Konusu: T-34A MENTOR

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 ÝÇÝNDEKÝLER: Ayýn Konuðu: Süleyman Girit 02 Ayýn Konusu: T-34A Mentor 07 Kit Ýnceleme: Kinetic 1/48 F-84F 17 Kit Ýnceleme: Dragon 1/700 HMS Illustrious 19 Plastik Model Fotoðrafý - 1 23 Nürnberg Gezisi - 1 28 YAYIN KURULU: Özkan Üner (ÝHPMUK Baþkaný) Tolga Özbek (Editör) Cumali Aygün (Editör) Onur Kurç (Yazar) Arkut Yüksel (Yazar) Kapak fotoðrafý: Özkan Üner Müze den T-34A Mentor Bu sayýya katkýda bulunanlar: Süleyman Girit, Turhan Güngör, Tayfun Yaþar, Levent Baþara, Kürþad Albayraktar, Murat Öztürk. Bu bülten ÝHMPMUK yayýnýdýr, 2 Ayda bir çýkar. Bültende yer alan yazýlar ve fotograflar aksi belirtilmedikçe yazarlarýna aittir, fotoðraf ve çizim altýnda eser sahibi belirtilen çalýþmalarýn sahiplerinden izin alma sorumluluðu yazarlara aittir. Yazýlar ve çizimlerin sorumluluðu yazarlara aittir, kulübün ya da müzenin görüþünü yansýtmazlar. Bülten parça parça veya bütün halinde kulüp web sitesi dýþýnda yayýnlanamaz, yayýnlayanlar telif ile ilgili sorumluluðu üstlenmiþ kabul edilir. Kaynak göstermek için bülten linkini kullanabilirsiniz.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 01 Sevgili modelciler, Son yýllarda geliþen ve internet baðlantýsý ile modelcilik faaliyetlerimizin önemli kýsmý sanal olarak devam ediyor. Forumlar büyük ilgi görüyor. Yaptýðýmýz modelleri, faaliyetlerimizi yayýnlýyoruz. Bilgileri paylaþýyoruz. Ancak bu çalýþmalarýn önemli kýsmý forumun derinliklerinde kalýyor. Unutulup gidiyor. Ayný sorular tekrar tekrar karþýmýza geliyor. Toplantýlarda yaptýðýmýz görüþmeler sonrasýnda Ýstanbul dýþýndaki modelcileri de düþünerek yeniden bültenin hazýrlanmasýna karar verdik. Uzun bir aradan sonra hýzlý bir çalýþma ile bültenimizle yeniden karþýnýzdayýz. Amacýmýz bültenle gelecekte arkadaþlarýmýza Türk Havacýlýðý ve modelcilik konusunda kalýcý, sürekli danýþýlabilecek bir yayýn býrakabilmek. Bu nedenle farklý bir yol izleyerek bülteni kaðýda basmak yerine daha rahat ulaþýmý saðlamak amacýyla PDF dosyasý olarak hazýrladýk. Sitemizden bülteni indirerek ulaþmanýzý kolaylaþtýrmaya çalýþtýk. Dijital olarak hazýrlanan bültende bol bol fotoðraf ve çizimler kullanarak sizlere daha renkli bir sunum hazýrlamayý hedefledik. Ýlk bültende yazý hazýrlayan, fotoðraf ve bilgi konusunda destek veren, arþivlerini açarak destek veren Onur Kurç, Arkut Yüksel, Tayfun Yaþar, Turhan Güngör, Levent Baþara, Kürþad Albayrak ve Hava Fotoðrafçýsý Pilot Murat Öztürk e, bize zaman ayýrýp sorularýmýza cevap veren eski baþkanýmýz Süleyman Girit e çok teþekkür ederiz. Bültenin genel yapýsýnýn oluþturulmasýnda editörlerimiz Tolga Özbek ve Cumali Aygün ün büyük katkýlarý oldu. Umarýz bu katkýlar, yeni arkadaþlarýmýzla birlikte daha da artar. Ýki ay sonra Mayýs 2009 da yeni bir bültenle tekrar görüþmek üzere... Özkan Üner ÝHMPMUK Baþkaný

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 02 Ayýn Konuðu: Süleyman Girit - Röportaj: Tolga ÖZBEK Tüm Fotoðraflar: Süleyman GÝRÝT Arþivi Yayýn hayatýna yeniden merhaba diyen bültende her sayýda bir modelciyi tanýyacaðýz. Ýlk konuðumuz kulübümüzün uzun yýllar baþkanlýðýný yapan Süleyman Girit. 1971 de Jet Model in Serçe uçaðý ile baþlayan havacýlýk ve modelcilik tutkusunu Süleyman Girit bizlerle paylaþtý... - Öncelikle bize kendinizi tanýtýr mýsýnýz, Süleyman Girit kimdir? - 1958 de Ýstanbul da doðdum, Cengiz Topel Ýlkokulu, Taþ Mektep Ortaokulu ve Bakýrköy Lisesi nde okudum. 1980 de yýlýnda Boðaziçi Üniversitesi nden Makine Mühendisi olarak mezun oldum. 1983 de eþim Oya ile evlendim ve 1985 te Deniz, 1988 de de Beren isimli iki kýzým oldu. 1983 de girdiðim Tahaþ þirketinde yönetici olarak çalýþýyorum. Ýþ konularým basýnçlý hava, boyama ve filtreleme. - Plastik modelciliðe nasýl baþladýnýz? Neden hobi olarak modelciliði seçtiniz? - Havacýlýða her erkek çocuðu gibi benim de ilgim vardý. Bu merakýmý her fýrsatta belirtmem ve 1971 de aldýðým Jet Model in Serçe adlý lastikli uçaðýný ev içerisinde uçurmaya kalkýþmam sebebi ile bir tanýdýðýmýz bana Ýstanbul Laleli semtindeki Tayyare evlerinde (þimdi otel) faaliyette bulunan ÝMUK a (Ýstanbul Model Uçak Kulübü) gitmemi önerdi. Bu sayede modelcilik ile düzenli temasým baþladý. Ýlk plastik modelim ise Jet Model den bir torba içinde satýn aldýðým Airfix Chipmunk du. Bu hobimi yazlarý çalýþtýðým Tahtakale de tezgahlardan satýn almaya baþladýðým Matchbox un 1/700 gemi ve 1/76 tanklarý ile devam edip geliþtirdim. 1977 de ilk yurtdýþý seyahatim sýrasýnda da Airfix gemi maketleri alýp yaptým. Süleyman Girit, seyahatleri sýrasýnda önceden araþtýrma yapýp bölgedeki en yakýn havacýlýk müzelerini ziyaret etmeyi bir âdet getirmiþ. Ýþte bunlardan biri. Çin in baþkenti Pekin de bulunan havacýlýk müzesi. - Havacýlýk Müzesi ve kulüple nasýl tanýþtýnýz? - Yeþilköy de 1986 da Havacýlýk Müzesi nin kurulduðunu ve vitrinlerinde uçak maketleri olduðunu öðrendim. Müzeye pazar günleri gitmeye baþladým. Aylarca müzenin kafeteryasýnda kendi baþýma oturduktan sonra bir görevli cumartesi günleri maketçilerin geldiðini ve onlarla tanýþmamda fayda olduðunu söyledi. Ýlk cumartesi büyük bir heyecan ile gelip modelciler ile tanýþtým. Bu sayede uçak maketi yapmaya baþladým. Genelde pervaneli uçaklara karþý sempatim olduðundan, zaman içerisinde 1/48 ölçek uçaklara ilgim arttý. Yaptýðým uçaklar zaman içerisinde çeþitlendi ama 1/48 ölçeðine sadýk kalmaya çalýþtým.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 03 -Hangi modeller üzerinde çalýþmaktan zevk alýyorsunuz? Özellikle pervaneli, jet veya belirli bir dönem tercihiniz var mý? - Modele baþlamadan önce mutlaka bir konusu olmasýna dikkat ediyorum. Bu önemli bir kiþi, renkli bir boyama veya ilginç bir tarihçe olabilir. Uçaðý ve konuyu seçtikten sonra tüm dokümanlarýný elde edip mümkün olduðu kadar belgeyefotoðrafa dayalý maket yapmaya çalýþýyorum. Bence en büyük kusurum, detaya gereken önemi vermem ve doðru yapmaya çalýþmam. Bu sebepten, uçaðýn iç detayýný çok deðiþtiriyor ve fazla zaman harcýyorum. Ýç detayý bitirdiðimde de uçaðý toplamam zaman almýyor. Sahip olduðum aletlerin çeþitliliði de bana yardýmcý oluyor. Boyama en çok zevk aldýðým konu. Uçaðýn üzerindeki bütün detaylarý boya ile yapmaya çalýþýyorum. Çýkartma kullanmakta çok baþarýsýzým. - Bugüne kadar en keyif aldýðýnýz modeliniz hangisi oldu? - Classic Airframes in Fairey Battle modeli, tüm yeteneklerime ve isteklerime cevap verdiði için en çok keyif aldýðým maketlerden biri oldu. Elimde Mehmet Þekercioðlu nun verdiði çok güzel eskimiþ bir uçak resmi olduðu için bu uçaðý yapmaya karar verdim. Uçaðýn iç detayýný bilgilere göre istediðim gibi detaylý yaptým. Uçaðýn üzerini, numaralarý ve bayraðý boyayabildiðim için çýkartma krizine girmeden uçaðý bitirebildim. Ayrýca Amerikalý bir dostumun Adana Ýncirlik te askerliðini yaparken uçtuðu ve (Hobbycraft firmasýnýn B-47 sinden modifiye edip yaptýðým) RB-47E de keyif aldýðým diðer bir uçaktý. Bu uçak þu anda dostumun evinde bulunuyor. Ýç detayý tamamen el yapýmý olan ve Monogram SNS den çevrilen T-6G de diðer zevk aldýðým bir uçak. Bu uçaðý ABD deki bir bölgesel yarýþmaya da götürdüm. Bufallo-New York seyahatlerini modelcilik organizasyonlarýna denk getiren Süleyman Girit, Noreastcan 03 de ünlü modelcilerden Tary Mattelino ile birlikte. - Yurt dýþý seyahatlerinizde sýk sýk modelcilik organizasyonlarýna katýlýyorsunuz. Bize bu yarýþmalar nasýl yapýlýyor anlatýr mýsýnýz? - Özellikle ABD de Buffalo-New York a çok sýk seyahat etmem sayesinde internette tanýnmýþ maketci olan Tary Mattelino yu tanýdým. Aldýðým bilgiler sayesinde seyahatlerimi yarýþmalara katýlacak þekilde ayarlamaya baþladým. Ýlk katýldýðým yarýþma Amerika daki en büyük bölgesel yarýþma olan Noreastcon 03 tü. Tahminen 900 maket vardý. Bu yarýþmaya katýlan ilk yabancýnýn benim olduðumu söylediler ve bir ayrýcalýk yapýp jürinin incelemesine katýlmama izin verdiler. ABD de yarýþmalar bir festival gibi oluyor. Bir veya iki gün sürüyor. Ýlk gün maket kayýtlarý yapýlýyor, ayrý bir salonda bölgenin model dükkanlarý veya þahýslar stand kuruyor, maket satýyorlar. Ayrýca Revell, Testors gibi büyük firmalarý da torbada maket ve akrilik boyalarýn bulunduðu, Make and Take It yani Yap ve Götür masalarý kurmuþlar. Çocuklara, tecrübeli modelcilerin yardýmlarýyla maket yapmasýný gösteriyorlar. Ýkinci günde bu organizasyon devam ediyor fakat maketlerin bulunduðu salon kapatýlýp jürinin deðerlendirmesi baþlýyor.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 04 Süleyman Girit in en sevdiði modellerden biri Classic Airframes in 1/48 ölçek Fairey Battle uçaðý. Türk Hava Kuvvetleri nde uçan 29 gövde numaralý uçaðý yapan Girit, modeli decal kullanmadan tamamladý. Hobbycraft ýn B-47 sini modifiye ederek keþif görevlerinde kullanýlan RB-47E ye çeviren Süleyman Girit, bu modelini, Adana Ýncilik Üssü nde askerliðini yapan bir Amerikalý arkadaþýna hediye etti. Saat 16.00 gibi deðerlendirme bitiyor ve saat 19.00 da bir kokteyl-yemek yapýlýyor. Çeþitli konuþmalardan sonra ödül törenine geçiliyor. Yüzlerce yarýþmacý binin üzerinde seyirci sayýsýna ulaþýlýyor. Özellikle aileler çocuklarýný bu faaliyetlere taþýyorlar ve yarýþmaya katýlýmý teþvik ediyorlar. Ödüller çok deðiþik olabiliyor. Genç yarýþmacýlara eðitiminde kullanýlmasý için verilen 4 bin dolarlýk burs, çeþitli maðazalar hediye çekleri, indirim kuponlarý ve maket malzemeleri veriyorlar. - Müzede yapýlan yarýþmalara hem yarýþmacý hem de jüri olarak katýlýyorsunuz. Yurtdýþýndaki yarýþmalarla Türkiye dekileri karþýlaþtýrýr mýsýnýz? - Türkiye de ne yazýk ki benzer yarýþmalar bu yaklaþýmdan çok uzaktalar. Organize eden kiþi veya kurumlarýn tercihleri doðrultusunda yarýþmalar þekilleniyor. Bu da faaliyeti ve katýlýmý sýnýrlýyor. Bildiðim kadarý ile þu ana kadar maket ve modelci katýlýmý en baþarýlý yarýþma olan Birinci modelsitesi.com yarýþmasý bile özellikle katýlan modelci sayýsýnda istenilen seviye ye gelememiþti. Ziyaretçi sayýsý da yurtdýþýndaki önemli yarýþmalarýn seviyesinden çok uzaktý. Yurtdýþýnda katýldýðým veya gezdiðim bütün yarýþmalar hep benzer formattaydý. Maket satanlar, maket yapým kurslarý ziyaretçilere açýk yarýþan maketçilerin masalarý vs. Buna karþýlýk Türkiye deki yarýþmalara katýlan maketlerin seviyesi özellikle uçaklarda çok iyi. Bizdeki birçok uçak, büyük yarýþmalarda dereceye girebilir. Özellikle boyama konusunda çok iyiyiz. Detay konumuz ise en zayýf konumuz. Deðerlendirmede ise çok gerideyiz. Jüri üyeleri kesinlikle birbirleri ile konuþmuyorlar, ayrýca birden fazla jüri ekibi var. Askeri sivil uçak, Alman uçak vs, çoðu maket ile birlikte yarýþmacýlar yurtdýþýndaki organizasyonlarda doküman veriyor. Böylece jüri gördüðü makette nelerin yapýldýðýný tahmin etmekten kurtuluyor.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 05 - Kulübümüzün uzun süre baþkanlýðýný yaptýnýz. Sizce kulüp yapýlanmasý nereye gitmeli? - Bizde daha kurumsallaþarak düzenli yarýþmalarýn sayýsýný arttýrmalý ve özellikle uçak hariç modelciliði de geliþtirmeliyiz. Uçak konusunda ÝHMPMUK üzerine düþen görevi yeterince yapamýyor. Buna hem bulunduðu ortam hem de kulüp içerisinde bulunan iç çekiþmeler sebep oluyor. Buna ne yazýk ki baþkanlýðým süresince engel olamadým. Dengeli davranmaya çalýþtýðým için de suçlandým. Kulübün geleceði bu tür davranýþlarýn ortadan kalkmasý, ilk zamanlarda duyulan heyecanlarýn tekrar canlanmasýna baðlý. Belki sürekli faaliyet yapmak bunu saðlayabilir. Benim iþ yoðunluðum bunu yapmamý engelledi. Ama Özkan Üner in Hakan Ün ile birlikte bunu baþarma þanslarý var. Ortak iþler kurs, bülten, sergi vs. takým ruhu yarattýðý için gene eski günlere dönebiliriz. Yurtdýþýndaki organizasyonlarda modellerin sergilenmesinin yaný sýra üreticiler yeni maket ve malzemelerini de sergiliyor. - Hobinizi bir bakýma küçük de olsa iþle birleþtirmiþ durumdasýnýz. Bazý markalarýn Türkiye temsilcisisiniz. Ticari açýdan bakýldýðýnda Türkiye'de modelcilik ne seviyede? -Türkiye de modelcilik ticari açýdan çok daha organize duruma geldi. Ýmkanlar geçmiþe göre kýyaslanamayacak kadar fazla. Yeterince kuvvetlenmemiþ olan tek kýsým resin-pe parça, çýkartma gibi aksesuarlar. Bu konuda düzenli çalýsan tek firma bizimki. Ama yeterli deðil. Buna Türkiye pazarýnýn yeterli büyüklükte olmamasý sebep oluyor. Plastik makette toplam pazarýmýzýn Avrupa ülkelerine göre en sonlarda yer almasý bu sebepten oluyor. Özellikle büyük firmalarýn (Airfix, Italeri, Revell, Tamiya gibi) bu pazarda bulunmasý, Türkiye temsilcilerinin özel baþarýlarýna baðlý. Bu sebepten Hasegawa hala pazarda düzenli olarak mevcut deðil. Sadece uçak deðil, Süleyman Girit in gemi modelleri de bulunuyor. Ýþte bunlardan biri. Messerschmit 109 model.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 06 - Sizin forumda yazdýðýnýz çok güzel bir sloganýnýz var. Biraz bu sloganý genç arkadaþlarýmýz için açýklar mýsýnýz? - Modelciliðinize iyi bakýn, yaþlanýnca gerekli olacak sloganý, bizzat yaþayýp bulduðum bir slogan. Seneler önce annebabamý ziyaret etmeye gittiðimde, pencerede bizi beklerken gördüm. Yüzlerindeki bekleme duygusu ve bizi görünce sevinç ifadelerini hiç unutmuyorum. Halbuki bir uðraþlarý olsa, onlar ile vakit geçirir, pencerede bizi beklemek zorunda kalmazlardý. Artýk eskisi gibi aile ziyaretleri yok. Geçmiþte aileler iç içe yaþarlarmýþ ve birbirlerini hep görürlermiþ. Simdi ise haftada bir veya iki haftada bir ziyaret edebiliyorsak ne mutlu bizlere. Bizler ise çocuklarýmýzý ayda bir veya iki ayda bir görebilirsek mutlu olacaðýz. Ýþte bu sebepten bunalýma girmemek ve baþkalarý ile eðlenmeye muhtaç olmamak için herkesin ciddi olarak takip ettiði bir uðraþý olmak zorunda. Bu ayni zamanda kültürlü toplumlarda doðal olan bir þey ve biz bunu topluma olan borcumuz sebebi ile geliþtirmek zorundayýz. Bundan dolayýdýr ki her fýrsatta genç-yaþlý demeden bu sloganý kullanýyorum ve ne olursa olsun herkesin bir uðraþ sahibi olmasý gerektiðini söylüyorum. - Ýlginiz ve vakit ayýrdýðýnýz için çok teþekkürler. Keyifli bir sohbet oldu. - Bana gösterdiðiniz ilgiye teþekkür ediyor, modelcilik camiasýnýn hep birlikte en iyi þeylere ulaþmasýný diliyorum. Yine bir model organizasyonunda Süleyman Girit hava tabancasý üreticisi Aztek þirketinin standýnda. Zeppelin Müzesi nde sivil havacýlýðýn altýn çaðýný yaþadýðý 1930 larda gökyüzünde farklý bir seyahat saðlayan ama talihsiz bir kazayla anýlan zeplinden bugüne kadar gelebilenler. ABD deki müzelerin en önemli özelliklerinin baþýnda bir çok uçaðýn restore edilerek yeniden uçurulmasý geliyor. Ýþte bir B-17 Uçan Kale.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 07 Ayýn Konusu: T-34 A Mentor - Tolga ÖZBEK Türk Hava Kuvvetleri Komutanlýðý envanterinde 37 yýl hizmet veren, emeklilik hayatýnda Türk Hava Kurumu ve Ýstanbul Havacýlýk Kulübü nde de kullanýlan T-34A Mentor uçaklarý, bugüne kadar binlerce pilot yetiþtirdi. Halen çeþitli modelleri, birçok ülke hava kuvvetlerinin yaný sýra sivil amaçlý uçmaya devam ediyor. Ýþte T-34A Mentor un hikayesi... T-34 uçaklarý Türk Hava Kuvvetleri ne ilk geldiðinde uzun yýllar kare forsla uçtu. Ýþte bir üçlü kol, lzmir üzerinde eðitim uçuþunda. (Fotoðraf: Türk Hava Kuvvetleri Arþivi) ABD Hava Kuvvetleri (USAF), Ýkinci Dünya Savaþý nýn ardýndan yüksek uçuþ maliyetlerine sahip T-6A Texan larý deðiþtirmek üzere bir ihale açtý. Fairchild ve Beech þirketlerinin katýldýðý ihalede, her iki imalatçý da tek motorlu, iki kiþilik eðitim uçaðý geliþtirecekti. Uçaklarýn performanslarýný test edecek USAF, en uygun modeli seçecekti. Ýmalatçýlardan istenilen en önemli iki kriter, uçaklarýn ucuz iþletim maliyetlerine ve kolay kullaným özelliklerine sahip olmasýydý. Fairchild ýn T-31 i ile Beech in T-34 ünün katýldýðý ihalede testler sonrasýnda USAF tercihini T-31 den yana kullandý. Ancak uçaðýn beklenenden daha pahalý olmasý ve yakýt kapasitesinin düþüklüðü nedeniyle kontrat iptal edildi. Ýbre, Beech þirketinin ilk uçuþunu Mayýs 1950 de yapan T-34 uçaðýna dönmüþtü. T-34 Mentor yani takma adýyla kýlavuz, Beech þirketinin sahibi Walter Beech baþkanlýðýndaki ekip tarafýndan sivil Model 35 Bonanza uçaðýndan geliþtirilmiþti. Bu Uçaktaki birçok sistem T-34 e adapte edildi.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 08 Kanat ve gövde yapýsý ayný kalýrken uçaðýn kokpiti 4 koltuktantan iki kiþilik hale getirildi. Kuyruk deðiþtirildi. Motor güçlendirildi. Ortaya iki pilotun tandem yani arkalý-önlü oturduðu, kanopisi geniþ görüþ açýsýna sahip, yüksek performanslý bir uçak çýktý. T-34 ü beðenen USAF, 353 adetlik sipariþ verdi. T-34 ler USAF pilotlarý tarafýndan çok sevildi. Uçuþ karakteri yüksek, hata kaldýran teknik özellikleri nedeniyle kýsa sürede T- 6 larýn yerini aldý. Kaderin garip cilvesi bu iki uçak uzun yýllar Türk Hava Kuvvetleri tarafýndan beraber kullanýlacaktý... T-34 ler ABD Deniz Kuvvetleri tarafýndan da beðenilince uçaðýn B modelinden 423 adet üretildi. Piston motor daha sonra yerini yüksek güçlü turboprop PT6A-25 motoruna býraktý. T-34C olarak adlandýrýlan bu model ABD Deniz Kuvvetleri'nin yaný sýra bir çok ülkenin hava kuvvetlerinde eðitim ve hafif saldýrý uçaðý olarak kullanýldý. T-34 ler Arjantin, Kanada ve Japonya da lisans altýnda imal edildi. Öðrenci Pilot, T-34 le ilk yalnýz uçuþuna çýkýyor. Bu bir pilotun hayatýndaki en önemleri anlardan biridir. Hiç unutulmaz. (Fotoðraf: Türk Hava Kuvvetleri Arþivi) T-34 LER TÜRKÝYE DE T-34 ler uzun yýllar temel baþlangýç uçaðý olarak kullanýldýktan sonra yerini SF-260 lara býraktý. (Fotoðraf: Türk Hava Kuvvetleri Arþivi) Makine Kimya Endüstrisi (MKE) tarafýndan tasarlanan Uður eðitim uçaklarýnýn ihtiyacý karþýlamamasý üzerine Türk Hava Kuvvetleri yeni bir baþlangýç eðitim uçaðý üzerinde araþtýrmalarýna baþladý. Yapýlan incelemede, Kanada da üretilen 24 adet T-34A uçaðýnýn NATO yardýmlarý içinde Türkiye ye hibe edilebileceðine karar verildi. Kanada Döküm ve Otomobil þirketi, Beech ile yaptýðý anlaþma doðrultusunda 1953-56 yýllarý arasýnda 125 adet T-34 imal etmiþti. Bunlardan 100 ü USAF a, geri kalan 25 uçak da Kanada Silahlý Kuvvetleri ne teslim edildi. Bu uçaklardan birinin düþmesi sonrasýnda geri kalan 24 uçaðýn Türkiye ye NATO yardýmlarý içinde verilmesi gündeme geldi.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 09 Yuvarlak forslu T-34 uçaðý, öðrenci ve öðretmen pilotunu bekliyor. Fotoðraf uçaðýn Hava Kuvvetleri ndeki son dönemlerine ait. Pervane abaðýndaki renge dikkat! (Fotoðraf: Türk Hava Kuvvetleri Arþivi) Hava Harp Okulu nu bitiren pilot adayý Teðmenler, ilk uçuþlarýna T-34 te baþlýyordu. 15-20 sorti T-34 le uçup yalnýz uçuþ yaptýktan sonra eðitimlerine T-6 larla devam ediyorlardý. Daha sonra T-6 larýn yerini jet motorlu T-37 ler almaya baþladý. 1973 de kare fors uygulamasýndan yuvarlak forslu milliyet tanýmlamasýna dönülünce T- 34 lerde yeni forslar uygulandý. 1980 lerin baþýndan itibaren de envanterdeki tüm uçaklara uygulanan üs numarasýnýn gövdeye boyanmasý iþlemi gerçekleþtirildi. Uçaðýn burun bölümüne görev yaptýðý üssün numarasý ve kuyruk numarasýnýn son üç rakamý iþlendi. Eldeki dokümanlara göre 1980 lerin ortasýnda gerçekleþtirildiði tahmin edilen farklý bir boyamada bu uçaklarýn bazýlarýna ya da birine gövdede kalýn bir turuncu çizgi çekildiði görünüyor. T-34A lardan ilk 12 lik paket 10 Haziran 1956 da gemiyle Türkiye ye ulaþtýrýldý. Kayseri 2. Hava Ýkmal Bakým Merkezi nde montaj ve tecrübe uçuþlarý gerçekleþtirilen T-34 ler, Ýzmir e gönderildi. Ýkinci 12 lik parti ise 25 Aðustos 1956 da geldi. Mentor lar Ýzmir Çiðli de konuþlu bulunan 2.Ana Jet Üs Komutanlýðý bünyesinde 3. Pilotaj Filo da uçmaya baþladý. 1974 te filolarýn re-organizasyonu sonrasýnda T- 34 ler çaðrý adý Palaz olan 123. Filo ya verildi. Kare forslu T-34 ler eðitim uçuþunda. (Fotoðraf: Türk Hava Kuvvetleri Arþivi) Ýlk geldiklerinde boyasýz doðal metal renkli boyamaya uçaklar, kare fors taþýyordu. Kanat altlarýnda ise sol tarafta uçaða verilen 1 den 24 e kadar sýralanan numara, sað kanatta da eðitim uçaðý olduðunu belirten OK (okul) ibaresi yer alýyordu. Yine uçaðýn kuyruk bölümüne yakýn gövdesinde forstan sonra OK ve uçaðýn numarasý bulunuyordu.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 10 Ayrýca kuyruk dümeni de turuncuya boyanmýþ. Bu farklý boyamanýn o yýllarda envantere giren Alman yardýmý F-104 uçaklarýnýn kanat yakýt tanklarýndan esinlenerek yapýldýðý tahmin ediliyor. Benzer þekilde T-33 uçaklarýnýn kanat yakýt tanklarýna da turuncu þerit atýlmýþtý. Eðitim uçaðý olmalarý nedeniyle, yakýn kol uçuþlarýnda fark edilmeyi kolaylaþtýrýcý bu boya uygulamasýnýn çok özgün bir çalýþma olarak kayýtlara geçtiðini belirtelim. Ekonomik ömrünü tamamlamaya baþlayan ve yeni nesil uçuþ eðitim sisteminde yetersiz hale gelen T-34 lerin deðiþtirilmesi için 1980 lerin sonunda çalýþma baþlatýldý. Yapýlan ihaleyi kazanan Ýtalyan tasarýmý SF-260 lar Ankara da TAI tesislerinde monte edilerek Ocak 1991 den itibaren 123. Filo'ya teslim edilmeye baþlandý. T-34 lerin en ilginç boyamasý turunculu bu paterndi. Bu boyamanýn deneme amacýyla yapýldýðý tahmin ediliyor. Uçaðýn tek parça açýlan kanopisine dikkat (Fotoðraf: Türk Hava Kuvvetleri Arþivi) T-34A LAR MÜZEDE 1994 yýlýnda, 2-220 no lu T-34A Müzemize gönderilmiþtir. Ayrýca müzemizde OK-16 no lu T-34 de Kare fors uygulanmýþ olarak sergilenmektedir. 220 gövde numaralý uçak, Havacýlýk Müzesi ne 1994 te uçarak geldi. Uçaðýn yakýtýnýn bitirilmesi için Baþçavuþ Emin Bayramlar bir süre motor çalýþtýrmýþtý. (Fotoðraf: Turhan Güngör) Uçaðýn motor detayý. Piston motorlar A ve B serilerinde kullanýldýktan sonra C serisinde yerini turboproplara býraktý. (Fotoðraf: Turhan Güngör)

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 11 SÝVÝL UÇUÞLAR T-34 ler, Mayýs ve Haziran 1993 ten itibaren Hava Kuvvetleri nde hizmet dýþýna çýkartýldý. Gövde ve motor saatleri düþük, uçabilir durumdaki 8 uçak de-monte olarak Ýzmir Çiðli den Kayseri deki 2. Hava Ýkmal Bakým Merkezi ne gönderildi. Burada yapýsal yenileþtirilmeye tabi tutulan uçaklar, sivil uçuþlarda kullanýlmasý için transponder adý verilen radar ekraný üzerinden takip edilmesini saðlayan cihaz ve sivil telsiz takýlarak Türk Hava Kurumu na (THK) baðýþlandý. Kýsa süre THK tarafýndan kullanýlan T- 34 lerden bir kaçý Ýstanbul Havacýlýk Kulübü ne (ÝHK) verildi. Uzun süre ÝHK da uçuþ eðitiminde kullanýlan T-34 ler gövde ve kanat baðlantýlarýyla ilgili Amerikan havacýlýk otoritesi FAA in yayýnladýðý yapýsal tadilat emri gelince uçuþlarý durduruldu. Ýki uçaðýn modifikasyon çalýþmalarý yapýlmasýna raðmen uçaklar hizmetten çýkartýldý. Kalan birkaç T-34 aný uçaðý olarak Ýstanbul, Ankara ve Eskiþehir deki müzelerde sergileniyor. Ýstanbul Havacýlýk Kulübü (ÝHK) tarafýndan bir süre kullanýlan T-34 ler artýk son günlerini bekliyor. (Fotoðraf Tolga Özbek) Yapýsal tadilata tabi tutulan yandaki uçaðýn bir eþi de sarý renkli TC-IHK idi. Ancak FAA den yeni bir teknik uygulama gelince çok pahalý olduðu için bu AD olarak adlandýrýlan uygulama yapýlamadý. Ýki uçak da kal oldu. (Fotoðraf Tolga Özbek) Kalan uçaklardan TC-CCG, 2002 de Gökhan Tartýcý nýn desteði ile yapýsal yenilemeye tabi tutuldu. Yeniden uçuldu. (Fotoðraf Tolga Özbek)

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 12 Son günlerini bekleyen TC-CCH. (Fotoðraf Tolga Özbek) Uçak üzerine çýkartma ile yapýlan Ýstanbul Havacýlýk Kulübü nün amblemi. (Fotoðraf Tolga Özbek) TC-IHL, farklý boyamasý ile belki de en çok fotoðrafý çekilen uçaktý. Ne yazýk ki bu T-34, 17 Aralýk 2000 tarihinde düþtü. (Fotoðraf Tolga Özbek)

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 13 Uçaðýn üzerindeki detaylar (Fotoðraf Tolga Özbek) Bir bankanýn reklam amacýyla boyadýðý uçak bu renklerle uçmadý ama birkaç hafta Ýstanbul da Metrocity inin önünde sergilendi. (Fotoðraf Tolga Özbek) Uçaðýn sol tarafýndan bir görüntü. (Fotoðraf Tolga Özbek) Yine kulübün tanýtýlmasý için boyanan uçaklardan biri: TC-CCI (Fotoðraf Tolga Özbek)

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 14 MODELLER Hasegawa 1/72: Japon þirketin 1/72 ölçek kiti oldukça eski bir kalýba sahip. Ýçe kalýp, standart detaylara sahip kit aslýnda T-34 ün Japonya da lisans altýnda Fuji T-3 adýyla imal edilen uçaðýn modeli. Kitin içinden T- 34 i itmek amacýyla kullanýlan bir traktör de çýkýyor. Hasegawa nýn ayrýca 1/48 ölçek, içinden 3 adet T-3 çýkan çocuk bisikleti versiyonuna sahip bir kiti de bulunuyor. Aconcagua 1/48: Ýmalatçýnýn resin T-34A/B kiti bulunuyor. Sýnýrlý sayýda üretilen ve fiyatý 60-70 dolar arasýnda deðiþen kit 45 parça. Gri resin döküm kitte vakum kanopi, photoetched ve metal parçalar yer alýyor. Kanatçýk, flap hareketli parça olarak verilen kitin detaylý bir kokpiti var. Czech Model 1/48: Þirketin ürettiði turboprop motorlu T-34C modelini, uçaðýn burnunu keserek Minicraft ýn 11609 nolu Beechcraft Bonanza V35 modelinin burun ve pervanesini kullanarak T-34A ya çevirmek mümkün. Kanat, gövdede bazý deðiþikliklerin de yapýlmasý gerekiyor. Hasegawa nýn yýllar önce çýkarttýðý 1/72 kit. (Fotoðraf: Turhan Güngör) Altta ise Aconcagua nýn resin döküm 1/48 ölçek kiti. (Fotoðraflar Aircraft Resource Center ve Aconcagua þirketi) Sanger T-34A 1/48: Bu kit vakum olup, iniþ takýmý ve pervane metal parça olarak çýkmaktadýr. Dekal seçenekleri arasýnda Amerikan Hava ve Deniz Kuvvetleri ile Japon Hava Kuvvetleri bulunmaktadýr. Eduard: Yan malzeme olarak Eduard ýn 1/72 ölçek Hasegawa kit için kanopi ve tekerlek maskesi ile photo-etched parçalarý bulunuyor. KAYNAKLAR: 1.Mentor Ailesi Hava Kuvvetleri Komutanlýðý (2001) 2.Turkish Military Aircraft since 1912 Ole Nikolajsen 3.Hürriyet Gazetesi Kokpit Sayfasý 4.T-34 Mentor in action Squadron 5.http://www.ole-nikolajsen.com

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 15 Kare Fors OK-21: Bu uçak uzun yýllar hizmetinden sonra sivil hizmetine TC-IHK tesciliyle sürdürdü. (Ýllüstrasyon: Özkan Üner) Yuvarlak Fors OK-21: Uçaðýn kare forslu ve gövde üzerine üs numaralarý vurulmuþ hali. (Ýllüstrasyon: Özkan Üner) 2-001: Bu farklý boyamanýn 1980 lerin ortasýnda yapýldýðý tahmin ediliyor. Turuncu çizgi sayesinde uçaðýn havada fark edilmesinin daha belirgin hale getirildi. (Ýllüstrasyon: Özkan Üner) Ýllüstrasyonlar: Özkan Üner

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 16 TC-IHL: Ne yazýk ki bu uçak, Ýzmit te 17 Aralýk 2000 tarihinde meydana gelen bir kazada düþtü. (Ýllüstrasyon: Özkan Üner) TC-CCH: Ýstanbul Havacýlýk kulübünde uçtuðu þekli ile. Uçaðýn üzerinde THK na verilirken atýlan boyalar kýsa sürede aþýnmýþ ve alttan metalik renk görülebiliyordu. (Ýllüstrasyon: Özkan Üner) TC-IHK: Bu uçaðýn en son sarý renge boyanmýþ ve gövdede küçük çaðrý iþareti taþýyordu. Ayrýca uçaðýn burnunda Yunanistan a yapýlan gezi ile ilgili bir sembol/arma iþlenmiþti. Uçaðýn modifikasyonu sýrasýnda bu sembol silindi. (Ýllüstrasyon: Özkan Üner) Ýllüstrasyonlar: Özkan Üner

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 17 Kit Ýnceleme: Kinetic 1/48 F-84F - Onur KURÇ Uzun yýllardýr raflarda Revell, Monogram veya Heller tarafýndan üretilen F-84F uçaðýnýn yeni kalýbý Kinetic firmasý tarafýndan piyasaya sürüldü. Mevcut F-84F kitlerinin en büyük sýkýntýsý olan dýþa detay sorunu bu modelde ortadan kalkmýþ durumda. Kit tamamen içe detay olarak hazýrlanmýþ. Ýlk bakýþta gözümüze çarpan, içe detaylarýn kalýnlýðý. Ancak bu durum altýndan kalkýlabilecek bir sorun ama modelciyi ne kadar uðraþtýrýr bilinmez. Gelelim kitimize. Model, gri plastiðe basýlmýþ. Toplam 91 parça. Bunlarýn 7 si þeffaf parçadan oluþuyor. Yüzeyler hafif pürüzlü bir yapýya sahip. Bu durum detay fotoðraflarýnda görülmekte.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 18 Özellikle Türk Hava Kuvvetleri nin metal boyalý versiyon yapacak olan arkadaþlar eðer daha temiz bir yüzey isterlerse ince bir zýmparayla hafifçe modelin üzerinden geçebilirler. Kokpit gayet detaylý. Kabartma gösterge panelleri bulunmakta. Ayrýca koltuk üzerinde kemerlerde kabartma olarak verilmiþ. Uçaðýn tatminkar bir kokpiti bulunuyor. Kabartma olarak verilmiþ kokpit zemini dikkat çekiyor. (Fotoðraf: Onur Kurç) Modelin içinde burun için iki bilyeden oluþan özel bir aðýrlýk çýkýyor. (Fotoðraf: Onur Kurç) Ýçe detay kitin yüzeyi hafif pürüzlü bir yapýya sahip. Boyama öncesinde ince bir zýmpara ile geçmekte fayda var. (Fotoðraf: Onur Kurç) Güzel bir detay da modelin içine konacak aðýrlýklarýn kitin içinden çýkmasý. Uygun büyüklüklerde ve aðýrlýkta iki adet metal bilye konulmuþ. Kitin makineli tüfek bölümü de açýk yapýlabilmekte. Kinetic, detaylý ama kolay anlaþýlabilir bir yapým kýlavuzu hazýrlamýþ. Boya kodlarý olarak Gunze Sangyo markasýnýn numaralarý verilmiþ. Decal olarak Amerikan Hava Kuvvetleri nin ve Ulusal Muhafýzlar ýn seçenekleri sunulmuþ. Maalesef kiti þu anda ülkemizde bulmak mümkün deðil. Satýn almak isteyen arkadaþlarýmýz için ise tek adres internet. Kinetic Model in internet adresi www.kineticmodel.com. Kiti ilerleyen günlerde yapmaya baþlayacak olmamdan ötürü oturma veya diðer yapým ile ilgili bilgileri de ÝHMPMUK forumundan takip edebilirsiniz. Bu kiti bana Uzakdoðu ülkelerinden taþýyan deðerli arkadaþým Tayfun Yaþar a teþekkür ederim.

ÝSTANBUL HAVACILIK MÜZESÝ PLASTÝK MODEL UÇAK KULÜBÜ BÜLTENÝ - MART - NÝSAN 2009 19 Kit Ýnceleme: HMS Illustrious (R06) 1/700 Dragon - Tolga ÖZBEK Bu fotoðraf Mayýs 2008 de Karaköy Limaný nda çekildi. Güvertedeki EH-101 Merlin helikopterinden biri çekilirken az daha denize düþürülüyordu. Kraliçe nin ziyareti öncesinde böylesine ilginç bir kompozisyon oluþmuþtu. (Fotoðraf Murat ÖZTÜRK) Ýngiliz Kraliyet Donanmasý nýn sancak gemisi HMS Illustrious (R06), geçtiðimiz yýl mayýs ayýnda Kraliçe 2. Elizabeth in Türkiye ziyareti sýrasýnda kendisine eþlik etmiþti. Karaköy Limaný nda demirli bulunan HMS Illustrious, ziyaret sýrasýnda ilginç bir kazaya da ev sahipliði yapmýþtý: Güvertede bulunan EH-101 Merlin helikopterlerini çekmek üzere bir traktör manevra yaparken, çeki demiri kopmuþtu. Traktör limanýn sularýnda derinliklerine gömülmüþ, helikopter ise kenarda bulunan korkuluklara takýlarak enteresan bir görüntü oluþturmuþtu. Konu tarafýmdan Hürriyet Gazetesi nde haber yapýlmýþtý. Ýngiliz yetkililer olay sonrasýnda soruþturma açarken traktör daha sonra denizden çýkartýlmýþtý. Benim açýmdan ilginç bir özelliði olan bu gemi maketine Singapur da rastladým. 36 Singapur Dolarý yani yaklaþýk 45 TL lik fiyatla modeli satýn aldým. Dragon tarafýndan 2007 de yeniden gözden geçirilerek ve çeþitli modernizasyon çalýþmalarýnýn (radar ve yeni pist vb.) yansýtýldýðý model Hong Kong merkezli þirketin iddialý gemi modelleri arasýnda yer alýyor.