HAZIR BETON 10.12.2014 TOPLANTI SUNUMU DENİZLİ ÇEVRE VE ŞEHİRÇİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ Yapı Malzemeleri Şube Müdürlüğü
Hazır Beton: Kullanıcı olmayan şahıs veya kuruluş tarafından hazırlanarak taze halde iken; -Şantiye dışında hazırlanan beton, -Şantiyede, kullanıcı haricindeki kişi veya kuruluşlarca hazırlanan beton hazır beton olarak kabul edilir.
Genel olarak EN 206 ve TS 13515 de yapılan değişiklikler Beton sınıfları ve çevresel etki sınıfları yeniden düzenlendi, Betonda Lif kullanımı eklendi, Mineral katkılar ve farklı çevresel etkilerde kullanılacak çimentolar belirlendi, Beton sıcaklığı için sınır değerler belirlendi, Kütle betonu ile ilgili sınırlamalar getirildi, Su altı beton dökümü ile ilgili kriterler getirildi, Yüksek dayanımlı beton için ilave şartlar getirildi, Su geçirgenliğine karşı direnç ile ilgili sınırlar getirildi, ASR ile ilgili çevre etki sınıfı ve sınırlamalar getirildi, Basınç dayanımı 28 günden farklı yaşlarda da tanımlanabilmekte, 120 dakika taşıma süresi ve katkı ilave etme, Uygunluk değerlendirme işlemleri ile ilgili düzenlemeler yapıldı.
TS EN 206 DA ESAS DEĞİŞİKLİKLER Betonda liflerin kullanımı ve geri dönüşümlü agregaların kullanımı ile ilgili kurallar veriliyor. K değeri kavramı sadece uçucu kül ve silis dumanı için değil aynı zamanda cüruf için de kullanılmaya başlanıyor. Eşdeğer beton performansı kavramı ve kombinasyonların eşdeğer performansı kavramı gibi mineral katkıların kullanımı için performans kavramları ile ilgili prensipler belirlendi. Betonda uygunluk değerlendirmesi için yeni ilaveler getirildi ve revizyonlar yapıldı. Kendiliğinden Yerleşen Beton ile ilgili kriterler, deney yöntemleri ve özellikler belirlendi. Geoteknik işlerde kullanılan betonlar için Ek yapılarak özellikler belirlendi.
TS EN 206 ve TS 13515 e Göre Kapsam Dışı Olanlar TS EN 206 kapsamı dışında olan betonlar: - Gaz beton, - Köpük beton, - Yoğunluğu, 800 kg/m3' ten daha düşük olan betonlar, - Isıya dayanıklı (Refrakter) beton. TS 13515 kapsamı dışında olan betonlar: - Çimento bağlayıcılı poroz beton, - Isıl işlem uygulanmış yüksek dayanımlı beton, - Reaktif pudra beton (RPC) ve bulamaç halde filtre edilmiş lifle güçlendirilmiş beton (SIFCON) gibi özel imalat teknikli yüksek performanslı lifli kompozit betonlar. TS 13515 ile belirlenen ve TS EN 206 tarafından kapsanmayan hususlar kullanım yerinde geçerli hükümlerdir. TS 13515 içinde atıf yapılan bazı Türk Standartları da buna örnektir.
Beton Dökümü ve Bakımında Uyulması Gereken Hususlar konulu Bakanlık Genelgesi (20.04.2004 tarih ve 248 sayılı) : Hazır beton kullanılması ZORUNLULUĞU
HAZIR BETON DENETİMLERİ ÜRETİM YERİNDE TEKNİK DOSYA DENETİMİ (G İŞARETLEMESİ ve DOKÜMAN KONTROLÜ) NUMUNE ALIMI ŞANTİYE MAHALLİNDEN NUMUNE ALMA ve DENEYLER
TEKNİK DOSYA İNCELEME 1. G Uygunluk Belgesi: G Uygunluk Belgesi nin üzerine yazılan firma adı, üretim tesisi adresinin uygunluğu, belgenin geçerlilik süresi güncel olmalıdır. 2. Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu Denetim Raporları: a) Üretim kontrol sistemi denetimi raporları: Hazır beton kuruluşunun her bir üretim tesisi için Uygunluk Değerlendirme Kuruluşunca yılda en az bir kez yapılmış sistem denetiminin raporu olmalıdır.bu inceleme ayrıca, hazır beton firmasının bulundurması gereken üretim kontrol sistemi dokümantasyonun (el kitabı ve alt dokümanlarının) da olmalıdır. b) Ürün denetimleri ve tip deneyi raporları: Hazır betonda G İşaretlemesinin en kritik noktalarından biri uygunluk değerlendirme kuruluşunun beton döküm sahasında yapması gereken habersiz ürün denetimleridir. Bir hazır beton tesisi, 1 yıllık dönemde en az 3 kere ürün denetiminden geçmiş olmalıdır. Buna ilişkin uygunluk değerlendirme kuruluşunun düzenlediği raporlar incelenmelidir. Denetimlerin şantiyede yapılmış olma durumu da kontrol edilmelidir. 3. G İşareti Etiketleri ve G Uygunluk Beyanı: G İşareti etiketi, beton irsaliye sevk fişi üzerinde veya ekinde olabilir.
İŞARETLEME ÇİMENTO HAZIR BETON
NUMUNE ALMA YÖNTEMİ - NUMUNE KÜPLERİNİN YAĞLI OLUP OLMADIĞININ KONTROL EDİLMESİ, - NUMUNE ETİKETLERİNİN HAZIRLANMASI, - 2 TABAKA HALİNDE BETONUN KABIN İÇİNE YERLEŞTİRİLMESİ, - NUMUNELERİN GÜVENLİ BİR YERDE 1 GÜN MUHAFAZA EDİLMESİ, - NUMUNELERİN LABORATUVARA NAKLİ ve İSTENEN ŞARTLAR ALTINDA KÜRLENMESİ, - GÜNÜ GELDİĞİNDE NUMUNELERİN TUTANAK DÜZENLENEREK KIRILMASI GEREKMEKTEDİR
ÇÖKME DENEYİ (SLUMP DENEYİ) Sınıf Çökme [mm] S 1 10-40 S 2 50-90 S 3 100-150 S 4 160-210 S 5 220
HAZIRBETON DENETİMİ HAZIR BETON DENETİMİ: Hazır beton denetimleri Bakanlığımız 2014/22 sayılı Genelgesi gerçekleştirilecektir. doğrultusunda NUMUNE ALMA USULÜ (a) Denetim faaliyeti, TS EN 206 standardı Ek B - B.2 Numune alma ve deney plânı birinci fıkrada belirtilen Şantiyeye bir haftada teslim edilen ve ancak 400 m3 ten fazla olmayan beton miktarı hükmü çerçevesinde üreticinin bir haftalık üretimini kapsayacak şekilde planlanır. Bir Hazır Beton PGD faaliyeti, üreticinin bir hafta içerisindeki üretim planı dikkate alınarak, aynı sınıf beton olmak koşuluyla, bir hafta içerisinde aynı veya birbirinden farklı günlerde, her bir transmikserden en az iki adet numune olmak üzere üç farklı transmikserden numune alınması suretiyle gerçekleştirilir. Numunelerin farklı şantiyelere giden transmikserlerden alınmasına dikkat edilir. Her bir transmikserden alınan numunelerin deneye tabi tutulması sonucu elde edilen sonuçların aritmetik ortalaması bir deney sonucu olarak kabul edilir. Bu şekilde bir PGD faaliyeti sonrası üç deney sonucu elde edilmiş olur. Ayrıca şahit numune alınmaz.
HAZIRBETON DENETİMİ (b) Üreticinin bir hafta içerisindeki üretim planı göz önüne alındığında, şayet aynı sınıf beton için üretim miktarı az ise; denetim faaliyeti aynı veya farklı iki günde iki farklı şantiyeyi kapsayacak şekilde iki adet farklı transmikserden numune alınarak yapılır. Aynı sınıf beton için bir hafta içerisindeki üretim miktarı daha da az ise; o haftaya ait PGD faaliyeti bir sonraki uygun haftada tekrarlanır. (c) Numuneler TS EN 12350-1 standardında belirtilen koşullara uygun olarak alınır, TS EN 12390-2 standardında belirtilen koşullara uygun olarak hazırlanır ve küre tabi tutulur. (e) Üreticinin yapılacak deneylere iştirak edebilmesi için, numunelerin basınç dayanımı deneyinin yapılacağı gün ve yer PGD tutanağında belirtilir. PGD tutanağının ilgili nüshası denetimi müteakiben üretici firmanın yetkilisine teslim edilir. Üreticinin imzadan imtina etmesi veya tutanağı teslim almaması halinde, bu husus tutanakta belirtilir. Yapılacak deney için üreticiye başka bir bildirim gerekli değildir. (f) Üretici, numune alımı veya belge inceleme esnasında denetimi yapan personele engel teşkil edici davranış ve eylemlerde bulunur ise kolluk kuvvetlerinden destek talep edilerek, ilgili işlemlere devam edilir.
HAZIRBETON DENETİMİ NUMUNELERE İLİŞKİN DENEY USULÜ (a) PGD kapsamında tutanak ile alınan numuneler tutanakta belirtilen zaman ve yerde, cihaz kalibrasyonları geçerli Bakanlık veya Müdürlük laboratuvarında TS EN 12390-3 standardına göre 28 günlük basınç dayanımı deneyine tabi tutulur. (b) Deney sonunda, numunelerin basınç dayanımı değerlerini gösteren bir tutanak düzenlenir ve bu tutanak, deneye refakat eden üretici temsilcisinin (katılım sağlaması durumunda) ve Bakanlık veya İl Müdürlüğü yetkilisinin imzası ile kayıt altına alınır. Üreticinin deneye refakat etmemesi veya imzadan imtina etmesi halinde, bu husus tutanakta belirtilir.
HAZIRBETON DENETİMİ NUMUNELERE İLİŞKİN DENEY USULÜ (a) Beton basınç deney sonuçları TS EN 206 standardı EK B ye göre değerlendirilir. (c) Bir PGD faaliyeti sonucu elde edilen deney sonuçlarının TS EN 206 EK-B Çizelge-B.1 deki kriterleri sağlaması durumunda, o ürünün güvenli olduğu kabul edilir. Çizelge-B.1 deki iki kriterden her hangi birinin sağlanamaması durumunda ise ilgili ürünün güvensiz olduğu kabul edilir. Deney sonuçlarının standardı sağlayıp sağlamadığı deney raporunda belirtilir.
KONTROL EDİLMESİ GEREKEN VERİLER 1 2 3 Hazır beton harmanlarının yüklendiği 2 veya 3 farklı TRANSMİKSER için, ayrı SEVK İRSALİYESİ ALINACAKTIR. - İrsaliye - Plaka Kontrolü - Santral çıkış zamanı - DÜZENLENEN İRSALİYEDE OLACAKTIR.
1. ÜÇ VEYA İKİ FARKLI ŞANTİYEDEN AYNI SINIF BETONDAN NUMUNE ALINIR 2. HER ŞANTİYEDEN BİR ADET TRANSMİKSER OLMAK ÜZERE HER TRANSMİKSERDEN EN AZ 2 ADET NUMUNE ALINIR 1nci Tranmikser 2nci Tranmikser 3ncü Tranmikser En az 2 adet Numune En az 2 adet Numune En az 2 adet Numune 1. HERBİR NUMUNE 28 GÜNLÜK BASINÇ DAYANIMI DENEYİNE TABİ TUTULUR. AYRICA ŞAHİT NUMUNE ALINMAZ 2. DENEY SONUÇLARI TS EN 206 EK B YE GÖRE DEĞERLENDİRİLİR
NUMUNELER 28 GÜN SONUNDA DENEYE TABİ TUTULUR 1.KRİTER : Her transmikserden alınacak en az 2 adet numunenin kırım sonuçlarının aritmetik ortalaması tek deney sonucu olarak kabul edilir ve bu deney sonucunun f ck -4 den büyük veya eşit olması gerekmektedir. Tek Deney Sonucu f ck -4 2. KRİTER: İki veya üç transmiksere ait deney sonuçlarının aritmetik ortalamasının ise f ck +1 den büyük veya eşit olması gerekmektedir. 2 veya 3 Transmiksere ait Deney Sonucunun Aritmetik Ortalaması f ck +1 HEM 1. KRİTER, HEM DE 2. KRİTER SAĞLANIYORSA ÜRÜN GÜVENLİDİR. NOT: Aynı taze beton harmanından iki veya daha fazla sayıda deney numunesi hazırlandığında ve bu numunelerden elde edilen deney sonuçlarından herhangi birinin, ortalama sonuca göre sapmasının %15'den daha fazla olması durumunda, deney sonuçlarının hepsi reddedilir. Ancak, numuneler ve deney sonuçları üzerinde yapılacak inceleme sonucunda deney sonuçlarından herhangi birinin ortalamaya dahil edilmemesini haklı gösterecek bir sebep varsa bu sonuç ortalamaya dahil edilmez ve değerlendirmede geriye kalan deney sonuçları kullanılır.
DENEY SONUÇLARININ İNCELENMESİ ÖRNEK 1 1nci Transmikserden C 20/25 sınıfı Hazır beton alındı (1nci Şantiye) 1nci =27 N/mm 2 En büyük =27-25= numune değer ile 2 N/mm 2 en düşük 2nci =25 N/mm 2 değer numune arasındaki fark 2 adet = 27+25 = 26 Numunenin 2 aritmetik ort. %15 i 26 x 15 = 3,9 100 2 3,9 (Deney Sonuçları Geçerli) 2 adet numunenin = 27+25 = 26 N/mm 2 aritmetik ortalaması 2 Tek Deney Sonucu f ck -4 26,00 N/mm 2 >21,00 N/mm 2 1nci Harman (Transmikser) Güvenli 2nci Transmikserden C 20/25 sınıfı Hazır beton alındı (2nci Şantiye) 1nci =23 N/mm 2 En büyük =23-20= numune değer ile 3 N/mm 2 2nci =20 N/mm 2 numune en düşük değer arasındaki fark 2 adet = 23+20 = 21,5 Numunenin 2 aritmetik ort. %15 i 21,5 x 15 = 3,2 100 3 3,2 (Deney Sonuçları Geçerli) 2 adet numunenin = 23+20 = 21,5 /mm 2 aritmetik ortalaması 2 Tek Deney Sonucu f ck -4 21,50 N/mm 2 >21,00 N/mm 2 2nci Harman (Transmikser) Güvenli 3ncü Transmikserden C 20/25 sınıfı Hazır beton alındı (3ncü Şantiye) 1nci =26 N/mm 2 En büyük =28-26= numune değer ile 2 N/mm 2 2nci =28 N/mm 2 numune en düşük değer arasındaki fark 2 adet = 28+26 = 27 Numunenin 2 aritmetik ort. %15 i 27 x 15 = 4,05 100 3 4,05 (Deney Sonuçları Geçerli) 2 adet numunenin = 28+26 = 27 /mm 2 aritmetik ortalaması 2 Tek Deney Sonucu f ck -4 27,00 N/mm 2 >21,00 N/mm 2 3ncü Harman (Transmikser) Güvenli 1nci, 2nci ve 3ncü Transmiksere ait deney sonucunun aritmetik ortalaması f ck +1 olmalıdır 1nci, 2nci ve 3ncü Transmiksere Ait Deney = 26,00+21,50+27,00 = 24,83 N/mm2 24,83 N/mm 2 <26,00 N/mm 2 Sonuçlarının Aritmetik Ortalaması 3 Ürün Güvensiz!
DENEY SONUÇLARININ İNCELENMESİ ÖRNEK 2 1nci Transmikserden C 25/30 sınıfı Hazır beton alındı (1nci Şantiye) 1nci =29 N/mm 2 En büyük =31-29= numune değer ile 2 N/mm 2 en düşük 2nci =31 N/mm 2 değer numune arasındaki fark 2 adet = 29+31 = 30 Numunenin 2 aritmetik ort. %15 i 30 x 15 = 4,5 100 2 4,5 (Deney Sonuçları Geçerli) 2 adet numunenin = 29+31 = 30 N/mm 2 aritmetik ortalaması 2 Tek Deney Sonucu f ck -4 30,00 N/mm 2 >26,00 N/mm 2 1nci Harman (Transmikser) Güvenli 2nci Transmikserden C 25/30 sınıfı Hazır beton alındı (2nci Şantiye) 1nci =32 N/mm 2 En büyük =35-32= numune değer ile 3 N/mm 2 2nci =35 N/mm 2 numune en düşük değer arasındaki fark 2 adet = 32+35 = 33,5 Numunenin 2 aritmetik ort. %15 i 33,5 x 15 = 5,03 100 3 5,03 (Deney Sonuçları Geçerli) 2 adet numunenin = 32+35 = 33,5 /mm 2 aritmetik ortalaması 2 Tek Deney Sonucu f ck -4 33,50 N/mm 2 >26,00 N/mm 2 2nci Harman (Transmikser) Güvenli 3ncü Transmikserden C 25/30 sınıfı Hazır beton alındı (3ncü Şantiye) 1nci =37 N/mm 2 En büyük =37-34= numune değer ile 3 N/mm 2 2nci =34 N/mm 2 numune en düşük değer arasındaki fark 2 adet = 37+34 = 35,5 Numunenin 2 aritmetik ort. %15 i 35,5 x 15 = 5,33 100 3 5,33 (Deney Sonuçları Geçerli) 2 adet numunenin = 28+26 = 27 /mm 2 aritmetik ortalaması 2 Tek Deney Sonucu f ck -4 35,50 N/mm 2 >26,00 N/mm 2 3ncü Harman (Transmikser) Güvenli 1nci, 2nci ve 3ncü Transmiksere ait deney sonucunun aritmetik ortalaması f ck +1 olmalıdır 1nci, 2nci ve 3ncü Transmiksere Ait Deney = 30,00+33,50+35,50 = 33,00 N/mm2 33,00 N/mm 2 >31,00 N/mm 2 Sonuçlarının Aritmetik Ortalaması 3 Ürün Güvenli!
CEZAİ İŞLEMLER Teknik Dosyasında aykırılık veya usulsüzlük tespit edilen veya güvensiz ürün ürettiği tespit edilen firmalar hakkında 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanmasına ve Uygulanmasına Dair Kanun kapsamında işlem yapılır. 1. Üretmekte olduğu ürün ile ilgili bir teknik dosya oluşturmadığının ve işaretlemeye yönelik ilgili Onaylanmış Kuruluş veya Uygunluk Değerlendirme Kuruluşuna başvurmadığının tespit edilmesi halinde firma hakkında Aykırılık tan tutanak tutulması ve ilk etapta tespit edilen aykırılığı gidermesi için firmaya süre verilmesi gerekmektedir. Verilen süreler sonunda tespit edilen aykırılığı gidermediği tespit edilen firmalara ise 4703 sayılı Kanun un ilgili maddesi uyarınca idari para cezası uygulanması gerekmektedir. 2. 4703 sayılı "Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanmasına ve Uygulanmasına Dair Kanun" İkinci Bölüm- Ürünlere İlişkin Teknik Düzenlemeler, Ürünlerin Piyasaya Arzında Üreticilerin ve Dağıtıcıların Yükümlülükleri başlığı altında yer alan Madde 5 in 1nci fıkrasında; Piyasaya arz edilecek yeni ürünlerin ilgili teknik düzenlemeye uygun olması zorunludur. Bu hüküm, kullanılmış olmakla birlikte değişiklik yapılarak piyasaya tekrar arz edilmesi hedeflenen ürünler ile Avrupa Birliği üyesi ülkeler dışındaki ülkelerden ithal edilen eski ve kullanılmış ürünlere de uygulanır. hükmü yer almaktadır. Bu madde hükümleri uyarınca Aykırılık yaptığı tespit edilen firmaya; aynı Kanun un 12nci maddesinin a bendi hükümleri doğrultusunda idari para cezası uygulanır.
3. 4703 sayılı Kanun un İkinci Bölüm-Ürünlere İlişkin Teknik Düzenlemeler, Ürünlerin Piyasaya Arzında Üreticilerin ve Dağıtıcıların Yükümlülükleri başlığı altında yer alan Madde 5 in üçüncü fıkrasında; Üretici, piyasaya sadece güvenli ürünleri arz etmek zorundadır. Teknik düzenlemelere uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir. Teknik düzenlemenin bulunmadığı hallerde, ürünün güvenli olup olmadığı; ulusal veya uluslararası standartlara; bunların olmaması halinde ise söz konusu sektördeki iyi uygulama kodu veya bilim ve teknoloji düzeyi veya tüketicinin güvenliğe ilişkin makul beklentisi dikkate alınarak değerlendirilir. hükmü yer almaktadır. Bu madde hükümleri uyarınca bir yıl içerisinde ilk kez Güvensiz ürün ürettiği tespit edilen firmaya; aynı Kanun un 12nci maddesinin b bendinde belirtilen miktarlar üzerinden, alt limitten idari para cezası uygulanır.
6. Üreticinin aynı yıl içinde ikinci kez güvensiz üretiminin (beton sınıfından bağımsız olarak) tespit edilmesi durumunda, üretici firmaya; 4703 sayılı Kanun un 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, aynı Kanun un 12nci maddesinin (b) bendinde belirtilen miktarlar üzerinden alt limitin yüzde elli fazlası idari para cezası uygulanır. 7. Üreticinin aynı yıl içinde üçüncü kez güvensiz üretiminin (beton sınıfından bağımsız olarak) tespit edilmesi durumunda, üretici firmaya; 4703 sayılı Kanun un 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, aynı Kanun un 12nci maddesinin (b) bendinde belirtilen miktarlar üzerinden üst limitten idari para cezası uygulanır. 8. Üreticinin aynı yıl içinde dördüncü güvensiz üretiminin (beton sınıfından bağımsız olarak) tespit edilmesi durumunda ise, üretici firmaya; 4703 sayılı Kanun un 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, 12nci maddesinin (b) bendinde belirtilen miktarlar üzerinden üst limitten idari para cezası uygulanır ve aynı Kanun un 11nci maddesinin (a) bendi uyarınca o ana kadar güvensizlik tespit edilen tüm beton sınıfları için ürünün piyasaya arzı Bakanlıkça yasaklanır. 9. Ürünün güvenli olmadığının tespit edilmesi halinde, 4703 sayılı Kanun un 10ncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, ilgili numunelere ilişkin test ve muayenelerin giderleri üretici tarafından ödenir.
12.İdari para cezalarının, Ekonomi Bakanlığının o yıl için yayımladığı ceza miktarlarını gösteren Tebliği doğrultusunda ilgili bentte yer alan miktarlar üzerinden Müdürlüğünüzce belirlenerek, Ceza Tebligatı Sureti ve İdari Yaptırım Kararı Suretinin Müdürlüğünüzce doldurularak firmaya tebliğ edilmesi, ceza tebliğ tarihinden itibaren, 1 aylık süre içerisinde idari yaptırım kararına karşı herhangi bir itirazın tarafınıza ulaşmaması halinde, bu sürenin bitimine müteakip ilgili evrakların birer suretlerinin tarafınızca aslı gibidir şeklinde onaylandıktan sonra Vergi Dairesi Müdürlüğüne yazılacak üst yazı formatına uygun olarak, yazınız ekinde ilgili Vergi Dairesi Müdürlüğüne gönderilmesi, ayrıca Ceza Tebligatı ve İdari Yaptırım Kararının onaylı birer suretlerinin de Bakanlığımıza gönderilmesi gerekmektedir. 13.Hazır beton denetimleri her üreticiye yönelik yılda en az dört defa yapıllır. Bir kereden fazla uygunsuz üretim yaptığı tespit edilen firmalara yönelik denetim faaliyetleri artırılarak devam edilir.
GÜNLÜK BETON DÖKÜM LİSTELERİNİ AŞAĞIDAKİ EMAİL ADRESLERİNE GÖNDERİLMESİ GEREKMEKTEDİR. azhobel@hotmail.com yapidenetimdenizli@csb.gov.tr
İlginiz için Teşekkür Ederim