Dr. Yüksel Salman. Editörden

Benzer belgeler
Yazımızın konusu sosyal bilimcilerin dine yaklaşımları da bu yaklaşımlar neticesinde ortaya koydukları din tanımları da değildir.

1. İnanç, 2. İbadet, 3. Ahlak, 4. Kıssalar

TAKVA AYI RAMAZAN TAKVA AYI RAMAZAN. Rahman ve Rahim Allah ın Adıyla

Allah a Allah (ilah,en mükemmel, en üstün,en yüce varlık) olduğu için ibadet etmek

Sabah akşam tevâzu içinde yalvararak, ürpererek ve sesini yükseltmeden Rabbini an. Sakın gâfillerden olma! (A râf sûresi,7/205)

~.3J- ly ANE ILMI DERGI. PEYGAMBERiMiz HZ. MUHAMMED (SA V) -ÖZEL SAYI- 2. Baskı ANKARA- 2003

Orucun hükmü ve hikmeti nedir? ما حكم الصيام وحكمته. Abdurrahman b. Nâsır es-sa'dî

KURAN I KERİMİN İÇ DÜZENİ

3. Farz Dışında Yaptığı İbadetler

Lise 2. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Video Ders Anlatımları. İbadette Temel İlkeler Video. İbadette Temel İlkeler Ders Notu

Arap diliyle tesis edilen İslam a dair hakikatler diğer dillere tercüme edilirken zaman ve zeminin de etkisiyle gerçek anlamından koparılabiliyor.

5. SINIF DİN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BİLGİSİ

Orucun Manevi Hayatımıza Katkıları

ÇANAKKALE İLİ GELİBOLU İLÇE MÜFTÜLÜĞÜ 2016 YILI 1. DÖNEM (OCAK-ŞUBAT-MART) VAAZ VE İRŞAD PROGRAMI

dinkulturuahlakbilgisi.com amaz dinkulturuahlakbilgisi.com Memduh ÇELMELİ dinkulturuahlakbilgisi.com

BYK & ŞYK DERSLERİ. Yaptıklarına karşılık olmak üzere kendilerine nice sevindirici ve göz aydınlatıcı nimetler saklandığını hiç kimse bilemez.

3 Her çocuk Müslüman do ar.

ŞİRK VE ÇEŞİTLERİ EBU SEYF

Buyruldu ki; Aklın kemali Allah u Teâlâ nın rızasına tabi olmak ve gazabından sakınmakladır.


Recep in İlk Üç Orucunun Fazileti

Güzel Ahlâkı Kazanmak

7- Peygamberimizin aile hayatı ve çocuklarla olan ilişkilerini araştırınız

HZ. PEYGAMBER (S.A.V) İN HOŞGÖRÜSÜ VE AFFEDİCİLİĞİ

ALEMLERİN EFENDİSİ NİN (SAV) DİLİYLE SADAKA-I FITR İbni Abbas (r.a) şöyle buyurmuştur:

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 7. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

CİHADA DENKTİR Evet, içinde savaş olmayan bir cihad var ki hac ve umredir Küçüğün, büyüğün, zayıfın, kadının cihadı hac ve umredir.

T.C. BAŞBAKANLIK Diyanet İşleri Başkanlığı. (İl Müftülüğü)

İnönü Üniversitesi Fırat Üniversitesi Siirt Üniversitesi Ardahan Üniversitesi - Milli Eğitim Bakanlığı ‘Değerler Eğitimi’ Milli ve Manevi Değerlerimiz by İngilizce Öğretmeni Sefa Sezer

AİLE: HAYATA AÇILAN PENCERE

Islam & Camii Diyanet İşleri Türk İslam Birliği

URL: Hazırlayan: Mehmet Fatih Bütün. Dua. Dua İbadetin Özüdür. Niçin ve Nasıl Dua Edilir? Kur'an'dan ve Hz. Peygamber'den Dua Örnekleri BÖLÜM: 2

ALEMLERİN EFENDİSİ NİN (SAV) DİLİYLE KUR AN

8. KÂFİRÛN SÛRESİ ÖĞRENELİM

Efendim, öğrendiklerimin ikincisi; çok kimseyi, nefsin şehvetleri peşinde koşuyor gördüm. Şu âyet-i kerimenin mealini düşündüm:

Bu ay içinde orucu ve namazı o kişiye kolaylaştırılır. Bu ay içinde orucu ve namazı ALLAH tarafından kabul edilir.

AİLE KURMAK &AİLE OLMAK

RAMAZAN AYI ETKİNLİK TAKVİMİ

dinkulturuahlakbilgisi.com Memduh ÇELMELİ dinkulturuahlakbilgisi.com

Dua ve Sûre Kitapçığı

M VE NAZARDAN KORUNMA VE KURTULMA YOLLARI. lar aha beteri. dir veya 7 2. Y. 4. a bakarak " " dersek h 6. olarak sadaka verme.

Bir selam ile selamlandığınızda ondan daha iyisiyle veya aynısıyla selamı alın (Nisa 86)

HER YIL KIRK HADİS SINIFLAR

Kur an-ı Kerim i Diğer Kutsal Kitaplardan Ayıran Başlıca Özellikleri

Kur an ın Bazı Hikmetleri

Ana Stratejimiz Milletimizle Gönül Bağımızdır BÜLTEN İSTANBUL B İ L G. İ NOTU FİLİSTİN MESELESİ 12 de İÇİN 3 HEDEFİMİZ, 3 DE ÖDEVİMİZ VAR 3 te

Kadınların Dövülmesi. Konusuna Farklı Bir Bakış. (Nisa [4] 34)

BANDIRMA MÜFTÜLÜĞÜ 2014 YILI RAMAZAN AYI VAAZ VE İRŞAT PROGRAMI (27 Haziran - 28 Temmuz)

Edeb Ya Hu! Cumartesi, 03 Ocak :31

PEYGAMBERLİKTEN SONRA EN YÜCE MAKAM ŞEHÂDET Cumartesi, 28 Şubat :06

Muharrem ayı nasıl değerlendirilmelidir?

Gençlik Eğitim Programları KULLUK VE SORUMLULUK BİLİNCİ

Kolaylaştırınız, güçleştirmeyiniz, müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz. Buhârî, İlm, 12; Müslim, Cihâd, 6.

Eğitim Programları ANA HATLARIYLA İSLAM DİNİ

Bir insan, nefs kılıcını ve hırsını çekip hareket edecek olursa, akıbet o kılıçla kendi maktül düşer. Hz. Ali

2016 YILI 1. DÖNEM ÜÇ AYLIK VAAZ- IRŞAT PROGRAMI VAAZIN

ALLAH TEÂLÂ'NIN ARŞA İSTİVÂ ETMESİ

UMRE YAPMANIN FAZİLETİ

Peygamber Efendimiz (sav)'in Güzel Ahlakla İlgili Hadisleri - HZ.MUHAMMED(S.A.V) - Gizli ilimler Sitesi

ŞUHUT MÜFTÜLÜĞÜ 2014 YILI II. DÖNEM (NİSAN-MAYIS-HAZİRAN) VA'Z VE İRŞAD PROGRAMI

ERZİNCAN İL MÜFTÜLÜĞÜ 2016 YILI 3. DÖNEM TEMMUZ- AĞUSTOS - EYLÜL AYLARINA AİT VA'Z İRŞAD PROGRAMI

TÂĞUT KELİMESİNİN ANLAMI

TEPEBAŞI İLÇESİ 2016 YILI RAZAMAN AYI VAAZ VE İRŞAT PROGRAMI

:30-12: :30-12: :30-12: :30-12: :30-12:30 AYHAN KAYA

Sabah, uyanabildiğinin şükrü olarak Rabbi için namaz kılar ve niyazda bulunur. Gününe, ilk olarak temizlikle (abdestle) başlar. Allah temizdir.

MERSİN İL MÜFTÜLÜĞÜ 2015 YILI RAMAZAN AYI VAAZ VE İRŞAT PROGRAMI VAİZİN

ISLAM Kim, Îslâm'dan başka bir din ararsa, bilsin ki kendisinden (böyle bir din) asla kabul edilmeyecek ve o, ahirette ziyan edenlerden olacaktır.

Resulullah ın Hz. Ali ye Vasiyyeti

İÇİNDEKİLER. Maide Suresi 116 Ve 117. Ayetlerinin Manası Nedir? Teveffi Kelimesi Ve Arap Dili. Teveffinin Manasıyla İlgili Hodri Meydan

Gıybet (Hadis, Tirmizi, Birr 23)

Hz.Resulüllah (SAV) den Dualar

1 İslam ne demektir? Hazreti Peygamberimiz in (sallallahu aleyhi ve sellem) getirdiği din olup bunu kabul etmek, Allah a ve resulüne itaat etmektir.

Vaizler Muhammed b. Salih el-muneccid. Terceme edenler Muhammed Şahin. Tetkik edenler Ümmü Nebil

Mirza Tahir Ahmed Hazretleri Cuma Hutbesinde, duanın aşağıdaki bahsedilen durumda şartsız olarak kabul edileceğini söyledi;

İLİ : GENEL TARİH : Hazırlayan: Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü

MEVLİD KANDİLİ VE HZ. PEYGAMBER (S.A.S.) SEVGİSİ

KURAN YOLU- DERS 3. (Prof.Dr. Mehmet OKUYAN ın Envarul Kuran isimli 3 no lu dersinin ilk 50 dakikasının özeti)

Kur an Kerim ayetlerinde ve masumlardan nakledilen hadislerde arş ve kürsî kavramlarıyla çok

7.SINIF SEÇMELİ KUR AN-I KERİM DERSİ ETKİNLİK (ÇALIŞMA) KÂĞITLARI (1.ÜNİTE)

KUR'ANDAN DUALAR. "Ey Rabbimiz, Bize dünyada bir iyilik, ahrette bir iyilik ver. Bizi ateş azabından koru." ( Bakara- 201 )

2016 YILI RAMAZAN AYI VAAZ VE İRŞAD PROGRAMI

ICERIK. Salih amel nedir? Salih amelin önemi Zekat nedir? Zekat kimlere farzdır? Zekat kimlere verilir? Sonuc Kaynaklar

İsra ve Miraç olayının, Mekke de artık çok yorulmuş olan Resulüllah için bir teselli ve ümitlendirme olduğunda da şüphe yoktur.

Anlamı. Temel Bilgiler 1

ÖNCESİNDE BİZ SORDUK Editör Yayınevi LGS Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Yeni Tarz Sorular Nasıl Çözülür? s. 55

لا حرج من قضاء رمضان ا صف ا اk من شعبان

5 Kimin ümmetisin? Hazreti Muhammed Mustafa nın (sallallahu aleyhi ve sellem) ümmetiyim. 6 Müslüman mısın? Elhamdülillah, Müslümanım.

ODUNPAZARI MÜFTÜLÜĞÜ AİLE VE DİNİ REHBERLİK BÜROSU 40 HADİS EZBERE OKUMA YARIŞMASI

Kültürümüzden Dua Örnekleri. Güzel İş ve Davranış: Salih Amel. İbadetler Davranışlarımızı Güzelleştirir. Rabbena Duaları ve Anlamları BÖLÜM: 3 URL:

Veda Hutbesi. "Ey insanlar! " Sözümü iyi dinleyiniz! Biliyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada bir daha buluşamayacağım.

OKUNMAMIŞ ÜÇ MESAJINIZ VAR

EDİRNE İL MÜFTÜLÜĞÜ 2015 MERKEZ 4. DÖNEM VAAZ (EKİM, KASIM, ARALIK) VE İRŞAT PROGRAMI

Altın takmanın erkeklere haram kılınmasındaki hikmet nedir?

İLİM ÖĞRETMENİN FAZİLETİ. Bu Beldede İlim Ölmüştür

NAMAZIN RUHU NAMAZIN RUHU CAMİ VE NAMAZ

Esmâu l-hüsnâ. Çocuklar ve Gençlere, 4 Satır 7 Hece

İmam-ı Muhammed Terkine ruhsat olmayan sünnettir der. Sünnet-i müekkededir.[6]

Sunabihi (Rah Aly.) anlatıyor: Ölüm döşeğinde yatmakta olan Ubade b. Samit'i (R.A.) ziyarete gittim. Onu gürünce ağladım. Ubade, "Dur biraz!

Selamın Veriliş Şekli: Selam verildiği zaman daha güzeliyle veya aynısıyla karşılık vermek gerekmektedir. Allah

Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şu an hayatta ve yeryüzünde hazır mıdır? Abdulkerim el-hudayr

Transkript:

Editörden İ slam dini insanlığa yüksek insani ve ahlaki erdemleri öğretmek üzere gelmiştir. Dinin özünde samimiyet, içtenlik, katışıksız, saf bir inanç ve hayat vardır. İçten olmayan bir inançta nifak, halisane yapılmayan bir ibadet ve davranışta riya ve kirlilik vardır. Olgun Müslüman inancı, yaşantısı ve ahlakıyla sadece Rabbinin rızasını ve hoşnutluğunu gözeten, dini yalnız Allah a halis kılan kişidir. Bu yüzden samimi olmayan inançta, davranışta ve ahlakta hayır ve bereket yoktur. Yüce Allah içten yapılmayan hiçbir ibadeti kabul etmez, bunlar kişi için bir sorumluluk olur. Sevgili peygamberimiz ihlasla yapılan az ibadetin, samimiyetinde leke bulunan çok ibadetten hayırlı olduğunu bildirmiştir. Amellerin değerinin samimiyetle ölçüleceğini belirten sevgili Peygamberimiz, dinin samimiyetten ibaret olduğunu belirtmek üzere Din nasihattir buyurmuştur. Hadiste geçen nasihat ifadesi çoğunlukla öğüt, vaaz ve irşat şeklinde yanlış anlaşılarak bu çok önemli din tanımı ne yazık ki gözlerden kaçmıştır. Samimiyet, ilgili hadisin de ifade ettiği gibi Allah a, Kitabına, Rasulüne, Müslümanların yöneticilerine ve bütün Müslümanlara karşı gözetilmesi gereken bir hassasiyettir. İlişkilerin belirleyicisi olarak çıkar ve beklentilerin öne çıkmaya başladığı bir dünyada samimiyet, Müslüman ın özenle korumaya çalışması gereken bir duyarlılıktır. Samimiyetin karşıtı olan ucup, nifak, riya ve sum a gibi kötü huylar ruh dünyamızı kirleten, bizi hem insanlardan hem de Rabbimizden uzaklaştıran kötü huylardır. Bu ayki gündem konumuzu, inancımızdan yaşantımıza varıncaya kadar her alanda kendimizi sürekli sorgulamamız gereken bir kavram olarak samimiyet konusuna ayırdık. Diyanet İşleri Başkanımız Prof. Dr. Mehmet Görmez, Hz. Peygamber in Bir Hadisinde Din Tanımı isimli başyazısında bir yanlışlığı da düzelterek, sözünü ettiğimiz Din nasihattir hadisinin nasıl anlaşılması gerektiğini bizimle paylaştı. Dr. Ekrem Keleş Şeytanın Kapsama Alanı Dışında Kalanlardan Olabilmek başlıklı yazısında konuyu ihlas kavramı çerçevesinde değerlendirdi. Karıncanın Ayak Sesinden Gizli Kalbî Maraz: Riya yazısıyla Prof. Dr. Hasan Kamil Yılmaz, kulun kalbinde ihlas ve samimiyet kökü bulunmadığında, yerine yerleşip dal budak salan riya hastalığının bulaşma yollarından ve ondan kurtulma çarelerinden söz etti. Prof. Dr. Cafer Sadık Yaran, Samimiyet: Hakikati, Faziletleri ve Afetleri şeklinde üç ayrı açıdan ele aldığı yazısında, samimiyete dikkat çekici tanımlar getirirken, samimiyetin insana kazandırdıklarını ve samimiyeti yok edecek gizli tehlike olan riyayı bizimle paylaştı. Gündem konularımız dışında da her ay olduğu gibi birbirinden farklı konularda kıymetli kalemlerin yazılarına yer verdik. Dünyanın her yerinde insanlık bir samimiyet sınavı verirken, bu yılın Kutlu Doğum Haftası nda da bir tema olarak işlenecek olan samimiyet konusunu, kendimizi yeniden sorgulama ve bir duyarlılık oluşturma amacıyla değerli kalemlerin katkılarıyla huzurlarınıza getiriyoruz. Dergimizin bu amaca uygun şekilde bir bilinç tazelemesi meydana getirmesi duasıyla bu ayki sayıyı beğenilerinize sunuyorum. Dr. Yüksel Salman diyanet aylık dergi şubat 2014 sayı 278 1

İçindekiler gündem Şeytanın Kapsama Alanı Dışında Kalanlar Dr. Ekrem Keleş 10 tefekkür Samimiyeti İhlal Eden Hâller Prof. Dr. Ahmet Ögke 25 15 Karınca nın Ayak Sesinden Gizli Kalbî Maraz: Riya Prof. Dr. H. Kâmil Yılmaz 31 Geri Kalmamıza Sebep Din midir? Sait Halim Paşa 38 Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Dr. Elif Arslan 18 Samimiyet: Hakikati, Fazileti ve Afetleri Prof. Dr. Cafer Sadık Yâran 32 Fütüvvet Prof. Dr. Süleyman Uludağ 41 Samimiyetin Adı Var! Dr. Ömer Menekşe 22 Kimin Muhaciriyiz? Rukiye Aydoğdu 34 Sorumluyu Başka Yerde Aramak Prof. Dr. İ. Hilmi Karslı 47 Yitik Değerimiz Samimiyet Sümeyye Özgen 28 Sosyal Medya ve Tuşun Afetleri Prof. Dr. Hamza Çakır 36 Allah ın Korumasını Hak Etmenin Yolu: Sabah Namazı Hale Çerçibaşı 50 Yüzyılın İslam Kültür, Onur ve Hizmet Ödülleri İbrahim Arpacı Diyanet İşleri Başkanlığı Adına Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Dr. Yüksel SALMAN Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Dr. Faruk GÖRGÜLÜ Mali İşler ve Dağıtım Sorumlusu Mustafa BAYRAKTAR Yayın Koordinatörleri Mustafa BEKTAŞOĞLU Dr. Lamia LEVENT Mutlu DOĞAN diyanetdergi@diyanet.gov.tr diyanet aylık dergi şubat 2014 sayı 278 2 Tashih Mesut ÖZÜNLÜ Teknik Servis Latif KÖSE Arşiv Ali Duran DEMİRCİOĞLU Kapak Hat M. Arif Vural Yönetim Merkezi Dini Yayınlar Genel Müdürlüğü Üniversiteler Mahallesi Dumlupınar Bulvarı No: 147/A 06800 Çankaya/ANKARA Tel: 0312 295 7306 Faks: 0312 284 7288 Abone İşleri Tel 0312 295 7196-94 Faks: 0312 285 1854 e-mail: dosim@diyanet.gov.tr Abone Şartları Yurt içi yıllık: 60,00 TL Yurt dışı yıllık: ABD: 30 ABD Doları AB ülkeleri: 30 Euro Avustralya: 50 Avustralya Doları İsveç ve Danimarka: 250 Kron İsviçre: 45 Frank

metafor Çöl: Çelişkiler Coğrafyası Nihal Şahin Utku 44 hayata dair Çocuk Eğitiminde Anne-Baba Tutumları Rukiye Karaköse 53 56 Misal ve Visal Şehri İşbiliyye den Sevilla ya Endülüs Dr. Mehmet Sılay 68 Örnek Projeler Halime Karabulut 60 Kırda Bir Kermes Selami Kurt 70 Varlığı Kuşatan İsm-i Şerif Rahman Fatma Bayram 77 Diyanet e Soralım Din İşleri Yüksek Kurulundan 62 Veysel Oduncu Hocamızı Uğurlarken Mesut Özünlü 72 Kur an Kavramları Doç. Dr. İsmail Karagöz 79 Kitaplık M. Fatih İldeş 66 İslam Dünyasında İlk Fitne Yılları: Kılıçların Gölgesinde Çözüm Arayışları Prof. Dr. Adnan Demircan 74 Naylon Tehdit Sümeyra Sav Abone kaydı için, ücretin Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü nün T.C. Ziraat Bankası Ankara - Akay şubesindeki IBAN: TR0001 0007 6005 9943 0850 01 no lu hesabına yatırılması ve makbuzun fotokopisi ile abonenin hangi sayıdan başlayacağını bildirir bir dilekçe, mektup, yazı, faks veya e-mailin Diyanet İşleri Başkanlığı Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü Üniversiteler Mahallesi Dumlupınar Bulvarı no: 147/A 06800 Çankay/ANKARA adresine gönderilmesi gerekir. Yayın Türü: Aylık, Yerel, Süreli Yayın Diyanet Aylık Dergi (Türkçe) Temsilcilikler Yurt içi: İl Müftülükleri, İlçe Müftülükleri Yurt Dışı: Din Hizmetleri Müşavirlikleri, Din Hizmetleri Ataşelikleri www.diyanet.gov.tr diniyayinlar@diyanet.gov.tr aylikhaber@diyanet.gov.tr Yayınlanacak yazılarda düzletme ve çıkartmalar yapılabilir. Yazıların bilimsel sorumluluğu yazarlarına aittir. Tasarım: Dorukkaya Matbaacılık Yay. Rekl. Ve Madencilik Enerji Ve İnşaat A.Ş. Macun mah. 3. Cad. no: 2 Yenimahalle/ANKARA Tel: 0312 397 1197 Faks: 0312 397 1198 Baskı: Korza Yayıncılık Basım Sanayi Tic. Ltd. Şti. ANKARA Tel: 0312 342 22 08 Faks: 0312 341 28 60 www.korzabasim.com.tr Basım yeri: Ankara/Basım Tarihi: 25/02/2014 diyanet aylık dergi şubat 2014 sayı 278 3 ISSN 1300-8471

Başmakale Rahman ve Rahim olan Allah ın adıyla Prof. Dr. Mehmet Görmez Diyanet İşleri Başkanı Hz. Peygamber in Bir Hadis-i Şerifinde Din Tanımı B azı hadisler vardır ki, ister lafzen rivayet edilsin ister mana ile, nakil ve rivayet esnasında herhangi bir ravinin tasarrufuna maruz kalsa da, bunların anlamında köklü bir değişikliğin olması düşünülemez. Anahtar kavramları ihtiva eden, tanımlamaların yapıldığı hadisler bu nevidendir. Ancak bu tür hadislerin anlaşılmasının başına gelebilecek başka bir ihtimal söz konusudur. O da ya tanımlamanın üzerine bina edildiği anahtar kavramın mensubu olduğu dilin tarihi içinde anlam kaymasına uğraması, ya da bir dilden başka bir dile tercüme edilirken anlama çerçevesinde bulunan unsurların tamamının o lisana çevrilememesidir. Bu gibi hâllerde takip edilebilecek yol hadislerin hadislerle yorumu çerçevesinde söz konusu kavramın Hz. Peygamber den bize kadar intikal eden rivayetler bütünü içinde ne anlama geldiğini tespit etmektir. İşte bu çalışmada biz, Hz. Peygamber in dini tanımlayan bir hadisini, dinin kendisi ile tanımlandığı kavramın Arapçada anlam kaymasına uğraması ve Türkçemize tercüme edilirken, bunun göz önünde bulundurulmamasından dolayı nasıl yanlış anlaşıldığını ortaya koymaya çalışacağız. Din ve nasihat Söz konusu edeceğimiz hadis-i şerif sahabeden İbn Abbas (İbn Hanbel, Müsned, I, 437.) Ebu Hüreyre (İbn Hanbel, Müsned, II, 391.) ve Temim ed-dârî den ayrı ayrı rivayet edilmiştir. Ancak Hristiyan bir din bilgini iken hicretin dokuzuncu yılında Medine ye gelerek İslam ile şereflenen sahabeden Temim ed- Dârî nin (İbn Hacer, el-isâbe, I, 191; Nevevî, Tehzîb, I, 146.) rivayeti daha çok meşhurdur. Müslim ve Sünen-i Erbaa da müsned, muttasıl bir isnadla rivayet edilen hadis, Buhari de (bab) başlığı şeklinde muallak olarak yer almıştır. Zira Temin ed-dârî den rivayet eden Süheyl b. Ebi Sâlih, Buhari nin şartlarını taşıyan bir ravi değildir. (Ayni, Umdetu l-kâri, I, 321.) Bununla birlikte muteber bütün hadis tasniflerinde yer almış, mana ve muhteva bakımından İslam ın temel dayanağı (medâru l-islâm) olarak kabul edilen dört hadisten (Söz konusu diğer üç hadis, Ameller niyetlere göredir, Kişinin mâlâyâni şeyleri terk etmesi güzel Müslüman olduğunu gösterir, ve Sizden biri kendi nefsi için istediğini mümin kardeşi için de istemedikçe mümin olamaz hadisleridir.) 4 diyanet aylık dergi şubat 2014 sayı 278

biri olarak ümmetin hüsn-i kabulüne mazhar olmuş (İbn Recep, Câmiu l-ulûm ve l-hikem, I, 56; Nevevî, Tehzîb, II, 510.) ve dilden dile dolaşarak günümüze kadar gelmiştir. Ne var ki hadiste dinin kendisi ile tanımlandığı Nasihat kavramının anlam kaymasına uğraması veya anlam çerçevesi içinde bulunan unsurlardan sadece bir tanesinin öne çıkarılması ve bu şekliyle dilimize çevrilmesi hem dinin dörtte birine denk olduğu kabul edilen bu hadisin yanlış anlaşılmasına, hem de Hz. Peygamber in yaptığı tek din tanımının gözlerden kaybolmasına yol açmıştır. Temim ed-dârî den rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: Din nasihattır. Biz kime (yahut kim için) diye sorduk o da Allah a, Kitabına, Rasulüne, Müslümanların (meşru) idarecilerine ve bütün Müslümanlara dedi. bir kelime olup birkaç kelime ile izah etmek mümkün değildir. (Hattabi, Garibu l-hadis, II, 282; Suyuti, Dîbâc, I, 76.) İbn Manzûr da aynı kanaattedir. Ona göre de nasihat kelimesi Arapçada çok geniş manaları olan bir kelimedir. (İbn Manzûr, Lisânu l- Arab, VI, 4438.) İbn Manzur un da ifade ettiği gibi nasihat kavramını bir kelime ile izah etmek mümkün değildir. (İbn Manzûr, Lisânu l-arab, VI, 4437.) Zira anlam çerçevesi oldukça geniş olan bir kavramdır. Ancak bütün manalarını iki noktada birleştirmek mümkündür: Söz konusu hadisin orijinal metni şöyledir: 1. Nasihat bir şeyi ألئمة ألئمة veya و لرسوله و bir لرسوله kimseyi لكتابه و لكتابه و içten و و قال قالve gönülden sevmek, ona bağlanmak, ihlas, sadakat ve sa- قلنا لمن يا لمن يا رسول رسولاللهالله عن تميم الداري رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه و سلم قال: الدين و قال: عامتھم الدين النصيحة قلنا لمن يا رسول الله قال و لكتابه و لرسوله نصح لرسوله و ألئمة demektir. mimiyet المسلمين الله عنه أن النبي صلى الله عليه و حة قلنا لمن ياoldu رسولsaf الله قال oldu, و لكتابه arı-duru و نصح عن تميم الداري رضي الله عنه أن النبي صل عن تميم الداري رضي demektir. el-esmaî قلنا لمن يا رسول الله قال و لكتابه و لرسوله و ألئمة المسلمين و عامتھم الدين من من العسل النصيحة [ العسل [ و الناصح المسلمين الناصحو قال : الخالص عامتھم ] بي صلى الله ] عليه نصح Arapçada saf bala نص söylemiştir. العسل dendiğini العسل النصيح nâsih Temim ed-dârî den rivayet edildiğine ] الناصح الخالص من العسل [ Pey- göre Hz. نصح gamber şöyle buyurmuştur: Din nasihattır. Biz çada da saf bala الخالص بعدھا من الذنب الذنب العسل [ Ahkâmi l-kur an, (Kurtubî, el-câmi li VII, (.234 يعاود بعد ] التي التي Çağdaş الناصح يعاود Arap- ھي ھي الخالصة العسل النصي bilinmekte- dendiği العسل نصح نصح النصيح ] الناصح الخالص من العسل [ dir. (el-muncid, s. 468.) kime (yahut kim için) diye sorduk o da Allah a, Kitabına, Rasulüne, Müslümanların (meşru) idareci- kimselere وhâlis لكتابه و kalbi لرسوله yan, و ألئمة ھي الخالصة التي ال يعاود بعدھا الذنب العسل النصيح olma- الخالصة التي duygusu ال يعاود aldatma بعدھا İçinde الذنب ھي نص الدين- den النصيحة nasûh قلنا لمن veya ياnâsih رسول الله قال نصح ھي الخالصة التي ال يعاود بعدھا الذنب miştir. Nitekim Kur an da da içten, ihlaslı ve sami- سلم قال: إرادة إرادة الخير الخير للمنصوح له له lerine ve bütün Müslümanlara dedi. (Müslim, İmân, نصح I, 74.) (Tahrîm, mi olan tevbelere Tevbe-i Nasûh denmiştir. نصح للمنصوح له إرادة الخير للمنصوح ل إرادة الخير Peygamber e ] tevbe-i nasuh un الناصح Hz. الخالص hadiste منBir العسل [ 66/8.) و لكتابه و لرسوله و vermiştir: ألئمة sorulduğunda şöyle cevap العسل ne olduğu النصيح إرادة الخير nasihat للمنصوح له Görüldüğü gibi burada anahtar kavram لم kelimesidir. Nasihat kelimesi doğru anlaşılmadan, النصح لكل مسلملمن التي ال يعاود بعدھا الذنب مسلم الخالصة لكل ھي النصح Sahibini bir yahut Hz. Peygamber in bu kavramdan لمن ne kastettiği tespit edilmeden İslam ın dörtte birine denk ka- مسلم ] و تنصح للمسلم [ ] و tevbedir. تنصح hâlis للمسلم [ etmeyen daha günaha sevk نصح (Beyhakî, نصح النصح لكل مسل ] و ينصح له النصح بالغيب [ بالغيب لكل [ خالص من العسل [ Tahâvî, V, ] 99; و ينصح له Musannef, Şuabu l-imân, IV, 375; İbn Ebî Şeybe, bul edilen bu hadisin doğru anlaşılması mümkün ] و تنصح للمسلم النصح لكل مسلم ] و إذا غاب ] أنو أن ينصح تنصح ينصح له [ له [ للمسلم [ değildir. له Şerhu للمنصوح Maani l-asâr, الخير IV, إرادة 290.) Ayrıca Arapçada غاب إذا وbir kimse- يعاود بعدھا ] bir الذنب و ] و إن uygun إنغاب ] غابو عنھا bedenine عنھا ينصح له نصحته [ نصحته [ parçasını بالغيب [ kumaş nin aldığı bir العسل النصيح ] ] و ينصح له بالغيب ] و تنصح للمسلم [ ت يوم يوم يموت و يموت و ھو ھو iğne- غاش ] غاش dikiş إالو إال إن حرم حرمالله غابالله Arapçada عليه عنھا عليه الجنة sebeple الجنة نصحته ] kullanılmıştır. [ Bu و fiili إذا غاب أن çok anlamlı ينصح له [ Yani gibiو ] vecizu l-esma dandır. إن limesi و- ke ينصح له tıpkı felah بالغيب [ kelimesi ] göre nasihat و إذا el-hattabî ye غاب أن ينصح له رعية فلم فلم يحطھا يحطھا بنصيحة de أال ] için و أال لم لم إذا يجد يجد etmek غاب رائحة أن ifade رائحة الجنة ينصح الجنةله [ dönüştürdüğünü ] elbiseye لمن نصح غاب ما عنھامن عبد نصحته [ اس الله رعية فلم خير خير يحطھا الكسب الكسب كسب بنصيحة كسب يد يد أال لم العامل العامل يجد إذا إذا نصح رائحة نصح الجنة ] و إن غاب ما عنھامن عبد نصحته [ استرعاه الله رعية فلم يحطھا بنصيحةماأال من لمعبد يجد رائحة يسترعيه الجنالله النصح لكل مسلم الخير للمنصوح له ما به به من غاش عبدي إال عبدي إلي إلي حرم الله استرعاه النصحالله عليهلي رعية الجنةفلم يحطھا بنصيحةماأال من لمعبد يجد رائحة يسترعيه الله الجنةرعية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجن وز وجل يموتجل يوم أحب أحب ما ما يموت و تعبدنيھو ] diyanet aylık dergi şubat 2014 sayı 278 5 و تنصح للمسلم [ خير الكسب كسب يد العامل إذا نص ال ما تقصوا تقصوا خيرعبد الرؤيا الرؤيا إال الكسب إالعلى يسترعيه كسب علىالله يد عالم عالم أو أو رعية العامل ناصح إذا يموت ناصح نصح يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة ] و ينصح له بالغيب [ ال لمن

ين النصيحة قلنا لمن يا رسول الله قال و لكتابه و لرسوله و ألئمة نصح ] الناصح الخالص من العسل [ العسل النصيح ھي الخالصة التي ال يعاود بعدھا الذنب نصح sinin bir adı minsah tır. Aynî nin de belirttiği gibi sihat kelimesi للمنصوح له ile tarif الخير edildiğini إرادة duyar duymaz kelimenin bu anlamını esas alacak olursak Nasûh kime yahut kim için diye bir soru yöneltmiştir. Hadiste geçen لمن kelimesini kime? diye tercüme kelimesinin içten ve gönülden yapılan samimi tevbelere sıfat olmasının sebebi, günahlarla yırtılan etmek bu takdirde mümkün olmaz, zira Allah a, Kitaba veya rasule مسلم vaaz, النصح لكل öğüt veya tavsiye söz konu- dinin tevbe ile yeniden dikilmesinden kaynaklanmıştır. (Aynî, Umde, I, 321.) su olamaz. Soru [ للمسلم edatını تنصح وkim ] için? diye tercüme ettiğimiz takdirde ikin- النصيحة قلنا birleştiği لمن يا رسول الله manalarının قال و لكتابه kelimesinin و Nasihat لرسوله و.2 ألئمة ci anlamı insanları iyiye ve güzele sevketmek için ] و إذا غاب أن ينصح له [ بالغيب عليه [ و سلم قال: الدين de Allah, ينصح له صلى الله Kitabı ] أنو النبي ve rasulü için öğüt عن تميم الداري رضي الله عنه vermek belki anlaşılabilir ama, müminlerin meşru idarecisini ve bütün Müslümanlar için öğüt ver- المسلمين و عامتھم نصح yapılan güzel konuşma, va az, öğüt, tavsiye, ihtar ve ] و إن غاب عنھا نصحته [ ibret [ العسل verici من ders الخالص ifadeleri الناصح ile ] mek ifadeleri hadisin anlam bütünlüğünü yine bozacaktır. Aslında bu anlamı esas alan şarihlerimiz anlatılmıştır. Türkçeye النصيح de sadece العسل bu anlamı geçmiştir. (Şemseddin Sâmi, الله رعية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة استرعاه الله رعية فلم يحطھا بنصيحة أال لم يجد رائحة الجنة hadisin izahında birinci anlama yakın ifadeler kullanmak durumunda kalmışlardır. Zira hemen he- Kamus-i ھا الذنب Türki, ال ;1463 يعاود بعد Ferid التي Devellioğlu, ھي الخالصة Lügat, (.809 Aslında خير الكسب كسب يد العامل إذا نصح bu نصح ikinci anlamı ile birinci anlam arasında bir ilişki قال الله عز و جل أحب ما تعبدني به عبدي إلي النصح لي men bütün şerhlerde Allah a nasihat, onun varlı- ال ayetlerine تقصوا الرؤيا nasihat إال على kitaba عالم أو iman; ناصح ğına ve birliğine kurulmamış da değildir. Nitekim İbn Manzur bunu kendisine nasihat edilen إرادة الخير للمنصوح له iman edip السفر hükümleriyle من ملح وعثاء amel أعوذ بك etmek; وأقلبنا rasuleبذمة nasihat onu seçip sünnetine tabi olmak; Müminlerin ر اللھم أصحبنا بنصح kimsenin hayrını istemek (İbn Manzur, Lisanu l-arab, IV, 4438.) dönemin- diye ifade etmiştir. Gerek Osmanlı لمن de ve gerekse Cumhuriyet in ilk yıllarında tercü- عليكم- et حقاitaat النصيحة onlara بالغيب meselelerde والمعاونة على haklı الخير nasihat, Emirine mek, zulmettiklerinde بخالف الغش isyan المعاملة çıkarmamak; شوائب الفساد في mümin- إخالص النية من إن لنا me edilen hadis eserlerinde İbn Manzur un bu ifadesinden hareketle nasihat kelimesi hayırhâhlık النصح لكل مسلم صيحة قلنا لمن يا رسول الله قال و لكتابه ) وأعالم لرسوله و النصيحة ألئمة ( lere nasihat ise her halükârda onların iyiliğini istemek diye izah edilmiştir. (İbn Recep, Câmiu l-ulûm, I, ] و تنصح للمسلم [ (yani başkalarının iyiliğini istemek) diye tercüme ] و ينصح له بالغيب [ نصح 215.) edilmiştir. (Bkz. Hasan Hüsnü Erdem, Kırk Hadis Tercümesi, 26.) Nasihat kelimesinin ] و إذا غاب أن ينصح له [ ] الناصح الخالص من العسل [ ] و إن غاب عنھا نصحته [ di- gelen العسل Hz. Peygamber den النصيح ğer hadislerde ne anlama Burada رائحة الجنة yapılacak لم يجد iş, أال Hz. بنصيحة Peygamber in رعية فلم يحطھا Din nasihattir الجنة derken عليه الله حرمbu iki إال anlam غاش grubundan يموت و ھو hangisini, رعية يموت يوم kas- ما من عبد يسترعيه الله ما من عبد استرعاه الله ھيbunun الخالصة التي gelince ال يعاود بعد geldiğine ھا الذنب ilk örneği Hz. Peygamber in esna- Medine ye hicret نصح sında müminlerden aldığı biat içine bu kelimeyi tettiğini العامل إذا نصح tesbit يد etmektir. الكسب كسب Biz bunu خير iki açıdan tespit dâhil etmesidir. قال الله عز و جل أحب ما تعبدني به عبدي إلي çalışacağız: النصح لي etmeye إرادة الخير للمنصوح له ال تقصوا bütünlüğü الرؤيا إال anlam على hadisin عالم أو ناصح Birincisi, Ahmed b. Hanbel in rivayetine göre, Cerir b. Abdillah şöyle demiştir: açısından, ikin- األھل والحامل على الظھر اللھم أصحبنا çerçevesinde بنصح yorumu وأقلبنا بذمة hadislerle أعوذ بك من hadislerin ملحde وعثاء cisi السفر is- Rasullah a vardım ve sana لمن lam üzere biat etmeye geldim dedim. O da benim اللھم أنت الصاحب في السفر والخليفة في Hz. Peygamber in sair hadislerde bu kelimeye yüklediği على الخير anlamı والمعاونة بالغيبtespit ederek. إن لنا عليكم حقا النصيحة ellerimi tuttu ve النصح لكل مسلم her Müslüman وكئابة المنقلب إخالص النية من شوائب الفساد في المعاملة بخالف الغش için nasihat sözü aldı. [ للمسلم Ve sonra تنصح her و ] kim insanlara Hadisin kendi anlam bütünlüğü açısından nasihat kelimesine vaaz, öğüt, tavsiye anlamını vermek dedi. (İbn Hanbel, Müsned, merhamet etmezse ) أعالم النصيحة ( [ Allah بالغيب da له ona ينصح merhamet و ] etmez ينصح له [ IV, 358.) ] و Peygamber in إذا Hz. غاب أن mümkün görünmemektedir. Zira sahabe dinin na- Cerir den aldığı söz [ نصحته Müslümanlara إن غاب عنھا öğüt و ] verme اه الله رعية فلم يحطھا بنصيحة أال لم يجد رائحة الجنة ية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة 6 diyanet aylık dergi şubat 2014 sayı 278 خير الكسب كسب يد العامل إذا نصح

الناصح الخالص من العسل [ العسل النصيح صة التي ال يعاود بعدھا الذنب العسل النصيح ھي الخالصة التي ال يعاود بعدھا الذنب نصح نصح عن تميم الداري رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه و سلم قال: الدين النصيحة قلنا لمن يا رسول الله قال و لكتابه و لرسوله و ألئمة إرادة الخير للمنصوح له سلمين و عامتھم إرادة الخير للمنصوح له نصح لمن ] الناصح الخالص من العسل [ لمن العسل النصيح النصح لكل مسلم ھي Müslümanlara الخالصة katıldığı التي ال saflarına يعاود بعدھا değil, الذنب sözü karşı نصح samimi olup, ikiyüzlü bir nifak içinde olmama lah b. Ziyâd sahabeden Makil b. Yesar ı hasta ya- Buhari nin rivayetine göre, Basra Valisi Ubeydul- ] و تنصح للمسلم [ النصح لكل مسلم لنبي صلى ] اللهو عليه تنصحو للمسلم [ قال: الدين النصيحة قلنا لمن يا رسول ] والله قال ينصح لهو لكتابه بالغيب و [ لرسوله و ألئمة sözüdür. Nitekim aynı hadisin başka bir tarikinde tağında ziyaret etmiş; Makil ona şu hadisi nakletmiştir: ] و إذا غاب أن ينصح له [ إرادة demiştir: الخيرşöyle للمنصوح له Cerir ن يا ] رسولوالله قال ينصح له و بالغيب لكتابه [ و لرسوله و ألئمة Hz. Peygamber e gittim ve و إن سلم رسول قال: غابالله قال الدين عنھا و نصحته النصيحة [ لكتابه و قلنا لمن يا لرسوله نصح و رسول ألئمةالله قال و لكتابه و لرسوله و ألئمة ن ] عن النبيو إذا تميم صلى غابالله الداري أن عليه و رضي ينصحسلم لهالله [ قال: عنه أن الدين النبي النصيحة صلى الله قلنا لمن عليه ] يا bana şartlarını koş, dedim o da bana şöyle dedi: ] و سلمين و إن غابما عامتھمعنھا من عبد نصحته [ استرعاه اللهنصح رعية فلم يحطھا بنصيحة ] أال لم يجد الناصحرائحة الخالص الجنة من العسل [ Allah a لمن kulluk edip ona hiç kimseyi şirk koşmayacaksın, sana farz olan namazını kılacaksın, zekâtını نصح ما نصيحةمن أال ] لم عبديجد الناصح يسترعيه رائحةالله الخالص الجنةمن رعيةالعسل يموت [ يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة العسل النصيح نصح و غاش إال حرم الله عليه الجنة العسل النصيح خير ھي الكسب كسب ] الخالصة يدالتي الناصحال العامل إذا يعاود الخالص نصح بعدمن ھاالعسل الذنب [ ] الناصح الخالص من العسل [ vereceksin, النصح لكل مسلم Müslümanlara karşı samimi olacaksın Allah herhangi bir kulunu bir topluma idareci yapar da o idareci halkını samimiyetle kuşatmazsa العسل النصيح كسب ھيكسب يد الخالصة التي العاملالإذا يعاود نصح قال بعدالله ھا عز و الذنب جل أحب ما تعبدني به عبدي إلي النصح لي العسل نصح النصيح (uzak) ] ve kâfirlerden ayrılıp, berî و تنصح للمسلم [ عبدني به عبدي إلي النصح لي نصح ال تقصوا ھي الرؤيا إال الخالصة على التي عالمال أويعاود ناصحبعدھا الذنب ھي الخالصة التي ال يعاود بعدھا الذنب لم قال: الدين (Buhari, النصيحة قلنا لمن يا رسول duyamayacaktır. اللهbile قال و لكتابه kokusunu و لرسوله و cennetin ألئمة (.365 IV,,360,364 ] Müsned, و Hanbel, (İbn ينصح له بالغيب [ olacaksın. نصح ألھل والحامل على الظھر اللھم أصحبنا بنصح وأقلبنا بذمة أعوذ بك من إرادة ملح الخير وعثاء السفر للمنصوح له نصح ] و إذا غاب أن ينصح له [ Ahkam, 8, VIII, 107. ) الرؤيا إال على عالم أو ناصح Hz. Ali ve Hz. Ebu Hureyre nin ayrı tariklerle rivayet للمنصوح ettiklerine إرادة الخير göre Hz. Peygamber للمنصوح له şöyle الخير buyur- gö- içten ve إن لنا samimiyet, عليكم حقا ihlas, النصيحة kelimesine; بالغيبNasihat والمعاونة إرادة على له ] و إن غاب عنھا نصحته [ نصح بذمة أعوذ بك منإرادة ملح الخير وعثاء السفر للمنصوح له لمن ] الناصح الخالص منما من العسل [ عبد استرعاه الله رعية فلم يحطھا بنصيحة أال لم يجد رائحة الجنة muştur: Müslümanın Müslüman الغشüzerinde altı hakkı vardır: Selam verdiğinde selamını لمن almak, ( aksırdı- davranmak الغش lamı; ) aldatmak, kandırmak ve ikiyüzlü أعالم النصيحة an- والمعاونة zıt على الخير takdirde, إخالص النية verildiği من anlamı شوائب الفساد في bağlanmak المعاملة nülden بخالف لمن لمن العسليسترعيه النصيح الله رعية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة ة بالغيب ما من عبد النصح لكل مسلم خير الكسب كسب يد العامل إذا نصح ھي الخالصة التي ال يعاود بعدھا الذنب فساد في المعاملة بخالف ğında kendisine dua etmek, hastalandığında ziyaret olur. Nitekim aynı hadisin Müslim de ( yer النصيحة alan أعالم tariki nasihat kelimesinin zıt anlamı ile ifade edilmiş- ] و تنصح للمسلم [ مسلم نصح قال الله عز و جل أحب ما تعبدني به عبدي إلي النصح لي ) النصح لكل مسلم etmek, لكل davet النصح ettiğinde icabet etmek, لكل مسلم öldüğünde النصح cenazesine تنصح للمسلم iştirak و ] etmek ve gıyabından [ للمسلم ona تنصح karşı و ] sa- ] و ينصح له بالغيب [ ] و تنصح للمسلم [ [ ال تقصوا الرؤيا إال على عالم أو ناصح tir. Müslim Kendi halkını aldatan idarecinin hak و إذا غاب أن ينصح له [ ألئمة السفر [ و اللھم أنت الصاحب في السفر والخليفة في األھل والحامل على الظھر اللھم أصحبنا بنصح وأقلبنا بذمة أعوذ بك من ملح وعثاء mimiyeti و له بالغيب لرسوله elden وينصح لكتابه bırakmamak. ] الدين ] و النصيحة ينصح له قلنا لمن يا بالغيب [ رسول الله قال ettiği للمنصوح ] له ceza قال: الخير başlığı و سلم ] و ينصح له بالغيب [ إرادة şu şekilde رضي الله عنه hadise أن aynı النبي صلى altında الله عليه ] و إن غاب عنھا نصحته [ عن تميم ] و الداريإذا غاب أن ينصح له [ yer vermiştir: ابة المنقلب ] و إذا ;321 II, غاب ;89,I أن ينصح Müsned, له [ Hanbel, (İbn ] و إذا غاب أن ينصح له [ سلمين و عامتھم نصح ] و إن غاب ما من عنھاعبد نصحته [ استرعاه الله رعية فلم يحطھا لمن بنصيحة أال لمإن يجد لنارائحة عليكم حقا الجنةالنصيحة بالغيب والمعاونة على الخير ] و إن غاب 2633.) عنھا 357, II, نصحته [ İstizan, ] Sunan, و Darimî, إن 53; IV, غاب 52, عنھا Cenaiz, نصحته [ Nesaî, فلم يحطھا ما بنصيحة من أالعبد لم يجد يسترعيه رائحةاللهالجنة رعية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم إخالصاللهالنية عليهمن الجنة شوائب الفساد في المعاملة بخالف الغش ما من عبد استرعاه الله رعية فلم ما يحطھامن عبد بنصيحة أال لم استرعاه الله يجد رعية رائحةفلم الجنة يحطھا ] بنصيحة الناصحأال لم الخالص يجد من رائحة العسل [ الجنة يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة النصح خيرلكل الكسب مسلمكسب يد yüzlerine العامل إذا نصح ) sadece birbirlerinin أعالم Müslümanların النصيحة ) ما من عبد يسترعيه الله رعية يموتما يومن عبد يموت و ھو يسترعيه غاشاللهإال رعية حرم الله يموتعليه يوم الجنة يموت و ھو غاش إال حرم الله العسل عليه الجنة النصيح karşı değil, birbirlerinin gıyabında النصح لي da samimi عبدي إلي ol- ل أحب ما تعبدني به عبدي إلي النصح لي ال تقصوا الرؤيا إال- eş على ve عالم أو aranmış ناصح maları, evli eşler arasında fazlasıyla خير الكسب كسب يد العامل إذا قال نصحالله عز و جل أحب ما تعبدني به ھيخير الخالصة الكسبالتي كسبال يد يعاود العامل بعدھا إذاالذنب نصح Allah [ للمسلم bir تنصح kulunu و ] bir toplumun başına getirir de, o خير الكسب كسب يد العامل إذا نصح نصح da [ بالغيب halkını ينصح له aldatarak و ] ölürse Allah cenneti ona ha- ليفة أن kılar. ينصح له [ ram قال الله عز و جل أحب ما تعبدني بهقال عبديالله إلي عز و جل النصح لي أحب ما تعبدني به عبدي إلي النصح لي ler arasındaki nasihat hali (içten السفر ve وعثاء gönülden من ملح bağlılık) Ebu Umame nin rivayet ettiği bir hadiste şöy- صح وأقلبنا بذمة أعوذ بك من ملح وعثاء ] و السفر إن غاب عنھا نصحته [ الفي تقصوا األھل الرؤيا إال والحاملعلى عالم أو الظھر اللھم ناصحأصحبنا بنصح وأقلبنا بذمة أعوذ بك (Müslim, إذا غاب İman, ] 63, و 227, I, 126.) ال تقصوا الرؤيا إال على عالم أو ال ناصحتقصوا الرؤيا إال على عالم أو ناصح خليفة اللھمفي أنت األھل الصاحب والحامل في على السفر الظھر والخليفة اللھمفي أصحبنا األھل بنصح والحاملوأقلبنا على بذمة الظھر أعوذ اللھمبك من أصحبنا ملح بنصح وعثاءوأقلبنا السفربذمة أعوذ إرادةبك الخير من ملح للمنصوح وعثاء لهالسفر le ifade edilmiştir: Pey- ettiğine göre Hz. إن لنا rivayet عليكم حقا Hüreyre nin النصيحة Ebu بالغيب والمعاونة على الخير حقا ئابة المنقلب النصيحة بالغيب والمعاونة على الخير إخالص النية من buyurmuştur: şöyle شوائب الفساد gamber ما من عبد استرعاه الله رعية فلم يحطھا بنصيحة أال لم يجد رائحة الجنة في المعاملة بخالف الغش يسترعيه الله رعية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة ka- إن eş أعالم لنا والمعاونة bir عليكم على النصيحة saliha حقا ( الخير sonra, النصيحة بالغيب için takvadan والمعاونة على Bir mümin الخير لمن dar hayırlı بخالف ve المعاملة yararlı في bir الفساد şey شوائب olamaz; النية بخالف منالغش emrettiğin- ) أعالم النصيحة ( إخالص النية من شوائب الفساد في المعاملة إخالص ن شوائب الفساد في المعاملة بخالف الغش إن لنا عليكم حقا النصيحة بالغيب ) خير الكسب كسب يد العامل إذا نصح الغش قال الله عز و جل أحب ما تعبدني به عبدي إلي النصح لي üze- أعالم duyar, النصيحة yüzüne ) baktığında ( sevinç أعالم eder, النصح لكل itaat النصيحة ( de مسلم rine للمسلم yemin تنصح içtiğinde و ] yeminini boşa çıkarmaz ve tır. (Ancak çalışan) samimi olursa. (İbn Hanbel, Müs- ) En hayırlı kazanç el emeği ile elde edilen kazanç- ال تقصوا الرؤيا إال على عالم أو ناصح [ على الظھر اللھم أصحبنا بنصح وأقلبنا بذمة أعوذ بك من ملح وعثاء السفر [ onun بالغيب gıyabında و ينصح له gerek ] nefsi ve gerekse malı konusunda أن ينصح له samimiyeti و إذا غاب ] ve bağlılığı devam eder. limesinin öğüt ve tavsiye ile uzaktan yakından hiçned, II, 334, 357.) Görüldüğü gibi burada da nasihat ke- [ إن لنا عليكم حقا النصيحة بالغيب والمعاونة على الخير (İbn Mace, Nikah, I, 596, 1857.) bir ilgisi yoktur. Çalışan kişi, kimseyi aldatmadan ] و إن غاب عنھا نصحته [ إخالص النية من شوائب الفساد في المعاملة بخالف الغش ما من عبد استرعاه الله رعية فلم يحطھا بنصيحة أال لم يجد رائحة الجنة ) أعالم النصيحة ( ما من عبد يسترعيه الله رعية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة diyanet aylık dergi şubat 2014 sayı 278 خير الكسب كسب يد العامل إذا نصح 7

نصح ه و سلم قال: الدين النصيحة قلنا لمن يا رسول الله قال و لكتابه و النصح لكل لرسوله مسلمو ألئمة ] و تنصح للمسلم [ و ألئمة له لرسوله للمنصوح لكتابه و الخير و إرادة الدين النصيحة قلنا لمن يا رسول الله قال عن تميم الداري رضي الله عنه أن النبي صلى ] والله عليه ينصحولهسلم قال: بالغيب [ نصح ] ] و الناصحإذا غاب الخالص أنمن ينصح العسل له ]] المسلمين و عامتھم لمن نصح ] و إن غاب عنھا العسل نصحته [ النصيح ] الناصح الخالص من العسل [ ما من عبد استرعاه الله رعية فلمھي يحطھا الخالصة بنصيحة التي أالال لم يعاود يجدبعدھا رائحةالذنب الجنة النصح العسلكل مسلم النصيح ن عبد يسترعيه الله رعية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه نصح الجنة ھي الخالصة التي ال ] و يعاود بعد تنصحھا للمسلم الذنب [ خير الكسب كسب يد العامل إذا نصح عن تميم الداري رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه و سلم قال: الدين ] و ينصح samimiyeti له ve بالغيب [ نصح ihlas - emeو قال: الدين elinin عامتھمالنصيحة قلنا bırakmadan لمن يا elden رسول الله قال و لكتابه و لرسوله و ği [ المسلمين للمنصوح له لي dir. و عليه صلى الله Nitekim النصح إرادةعبدي bazı الخير إلي به hadisçiler النبي أن تعبدني الله عنه رضي böyle ما الداري anlamışlardır. أحب عز و جل تميم الله عن قال الداري رض تميم عن ينصحile له ] و elbette إذا غاب أن kazanıyorsa hayır- الله en قال و kazancı لكتابه و onun لرسوله و ألئمةالمسلمين و عامتھم ] و إن إرادة غاب الخير عنھا نصحته للمنصوح kazançtır. [ له lı م حامل على الظھر اللھم أصحبنا بنصح وأقلبنا بذمة أعوذ بك من ملح وعثاء لمن السفر المسلمين و عامتھم ال عليه و تقصوا سلم الرؤيا قال: إال الدين على عالم النصيحة أوقلنا ناصح لمن يا رسول ري رضي الله عنهbir أن النبي Ömer صلى Hz. اللهgöre el-hennad ın rivayet ettiğine نصح hutbesinde halkına şöyle seslenmiştir: من العسل [ ما من عبد استرعاه الله رعية فلم يحطھا بنصيحة أال لم يجد رائحة الجنة نصح ] الناصح Ebu Umâme den الخالص gelen bir başka rivayete göre إن لنا عليكم حقا النصيحة بالغيب ما من والمعاونة عبد النصحعلى لكل يسترعيه مسلم الخيرالله رعية ] يموت الناصح يوم يموت الخالصومن ھوالعسل غاش [ إال حرم الله عليه الجنة لمن العسل النصيح Rasul-i Ekrem şöyle buyurmuştur: نصح بعدھا الذنب يعاود إذا ال العامل الخالصة التي ھي النصيح كسب يد خير العسل الكسب إخالص النية من شوائب الفساد في ] و المعاملة تنصح بخالف للمسلم [ الغش Gıyabımızda bize karşı samimi olmanız ve hayırlı ] و ) أعالم ينصح له النصيحة بالغيب )] ھي قال الله الخالصة عز و التي جلال أحب يعاودما بعدھا تعبدني الذنب به عبدي إلي النصح لكل النصح لي مسلم نصح işlerde bize yardım etmeniz ألئمة وbizim sizin لرسوله üzerinizdeki hakkımızdır. (el-hennad, Kitabu l-zühd, II, 602.) رسول الله قال و لكتابه و ال تقصوا الرؤيا إال ] و على عالم تنصحأو للمسلم ناصح [ نصح ki; Allah buyuruyor ] و إذا غاب أن ينصح له [ kulumun kendisiyle bana iba- ] و sevimli ينصح en له إرادة ettiği بالغيب الخير [ det ] و إن غاب عنھا نصحته [ للمنصوح له اللھم أنت الصاحب في السفر والخليفة في األھل والحامل على الظھر اللھم أصحبنا بنصح وأقلبنا بذمة أعوذ بك من ملح وعثاء السفر şey, bana karşı ihlaslı ve sami- غاب أن ينصح olmasıdır. له [ mi نصح وكئابة المنقلب Nasihat له إذاİbn ) Hanbel, ] للمنصوحو إرادة,V الخير Müsned, meved- اللهve رعية ülfet فلم يحطھا rahmet, بنصيحة şefkat, أال لم يجد kelimesini رائحة الجنة det kelimeleri ile birlikte zikreden Hakim ما عبد استرعاه 254.) الخير نصحته [ على عنھا والمعاونة إن غاب بالغيب ] و إن لنا عليكم حقا النصيحة العسل [ Tirmizi de ] الناصح الخالص من ن عبد يسترعيه الله رعية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة لمن kim- bir العسل النصيح Rasul-i (Hakim, Nevâdiru l-usûl, II, 250.) kişinin herhangi إخالص النية göre من rivayete شوائبbir الفساد gelen في المعاملة Hüreyre den بخالفEbu الغش ي الخالصة التي ال- bağ يعاودbir بعدھا nasıl الذنب davranıyorsa, senin yüzüne karşı nasıl خير الكسب كسب يد العاملما إذامن نصح عبد استرعاه الله رعية فلم يحطھا بنصيحة لمن أال لم يجد رائحة الجنة Ekrem ( النصيحة gördüğümüz أعالم ) rüyaları rastgele herkese anlatmamamız gerektiğini söylemiş, ancak, âlim ve lılık ve samimiyet gösteriyorsa, gıyabında نصح da öyle قال الله عز و جل أحب ما تعبدني به ما عبدي من إليعبد النصح لي يسترعيه الله رعية يموت يوم يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة النصح لكل مسلم خير الكسب كسب يد العامل إذا نصح تنصح للمسلم [ النصح لكل مسلم ] و nâsih ال تقصوا الرؤيا إال على عالم أو ناصح kimselere anlatabileceğimizi ifade etmiştir. hareket etmesini nasihat olarak adlandırmıştır. (Ha- إرادة- ki الخير verdiği للمنصوح adını لهNasihat kim, Nevadir, I, 361.) el-âcurri, ] و ال ينصح له تقصوا الرؤيا بالغيب [ إال على ] و عالم إذا أوغاب ناصح أن ينصح له [ tabın başında nasihati şöyle tarif etmiştir; حامل على الظھر اللھم أصحبنا بنصح وأقلبنا بذمة أعوذ بك من ملح وعثاء السفر قال الله عز و جل ] و أحب ما تنصح تعبدني للمسلمبه [ عبدي إلي ] و النصح لي ينصح له بالغيب [ الظھر اللھم أصحبنا بنصح وأقلبنا بذمة أعوذ بك من ملح وعثاء عنھاما السفر من نصحته عبد [ ا الخير على على والحامل والمعاونة األھل بالغيب في النصيحة والخليفة حقا السفر عليكم الصاحب في إن لنا اللھم أنت Rüyalarınızı و إن غاب ] sadece [ له âlim ينصح veya أن غاب إذاnâsih kimselere و ] an- [ يحطھا Rüya, بنصيحة (Tirmizi, ما أال لم منيجد latınız. لمن وكئابة المنقلب إخالص النية من شوائب الفساد في المعاملة بخالف الغش عبدرائحة يسترعيه الجنة 7; نصحته عنھا رعية Hanbel, فلمİbn إن استرعاه غابالله Müsned, II, ما من عبد ] (. 169 و ) أعالم النصيحة ( إن لنا عليكم حقا النصيحة بالغيب والمعاونة على الخير şai- النصح kötü لكل مسلم muamelede ما türlü منher عبد استرعاه niyyetin الله ما رعية من Nasihat, فلم عبديحطھا يسترعيه الله بنصيحة أال رعيةلم يجد يموت يوم رائحة يموت الجنةو ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة belerden رعية يموت يوم arınmasıdır. يسترعيه الله Zıddı عبد aldatmaktır. ما من (Kurtubi, el- göre إخالص النية rivayete من bir شوائب diğer الفساد gelen في المعاملة Hüreyre den بخالفEbu الغش يموت و ھو غاش إال حرم الله عليه الجنة خير الكسب كسب يد العامل إذا نصح ] و تنصح للمسلم [ Rasul-i ( النصيحة Ekrem أعالم sefere ) çıkarken şöyle dua etmiştir: ğışş Câmi,,V (.234 el-âcurri nin nasihatin zıttı olarak خير الكسب قال كسبالله يدعز و العاملجل إذاأحب نصحما تعبدني به عبدي إلي النصح لي ] و ينصح له بالغيب [ النصح والخليفة تقصوا في الرؤيا األھلإال والحاملعالمعلى أو ناصح الظھر kelimesine yer verdiğine dikkat قال الله aldatmak عز و yani جل أحب اللھمماأنت تعبدني به الصاحب عبدي فيإلي السفر ] و إذا غاب أن ينصح له [ ada- edilmelidir. Deylemi ise nasihatın zıttı olarak وكئابةعلى تقصوا المنقلب الظھر الرؤيا اللھم إال على أصحبناعالم أو بنصح ناصح وأقلبنا بذمة أعوذ اللھم بكأنت من ملح الصاحب وعثاءف vet yani düşmanlık kelimesini kullanmıştır. O, ] و إن غاب اللھم عنھاأنت نصحته [ الصاحب في السفر والخليفة في األھل والحاملال sahi- وأقلبنا بذمة seferde أعوذ بك من Allah ım, ملح وعثاء السفروكئابة المنقلب bimiz sensin, بالغيب geride النصيحة kalan عليكم حقا ailemizi إن لنا koruyacak sen- يحطھا صاحب في بنصيحة السفر أال لم وكئابةيجد والخليفة المنقلب في رائحةاألھل الجنةوالحامل على الظھر اللھم أصحبنا بنصح el-firdevs adlı eserinde şöyle der: Her âlimle otur- وت و ھو غاش إال حرم haslete الله beş عليه edip الجنة mayın! Sadece sizi beş şeyi terk والمعاونة على الخير إن لنا عليكم حقا النصيحة Allah ım بالغيب sensin. إخالص والمعاونة النية taşıyan من على bizi الخير شوائب sırtında الفساد في bineklerin المعاملة sin, بخالف الغش خير الكسب كسب يد العامل tevazuya, إذا نصح davet eden; yani şekten yakin e, kibirden ayır- الفساد في himayenden المعاملة bizi بخالف etme, الغش bizden ) nasihati eksik أعالم النصيحة ( ma, seferin meşakkatinden, ( النصيحة değişimin أعالم ) kederinden إخالص النية من شوائب riya dan ihlasa, rağmetten rahbete, لي adavetten إلي النصح nasi- ال تقصوا الرؤيا إال على el-firdevs, عالم أو (Deylemi, ناصح oturun. hata davet eden âlimlerle حب ما تعبدني به عبدي sana sığınırım. (İbn Hanbel, Müsned, II, 401.) وأقلبنا بذمة أعوذ بك من ihanettir. ملحzıttı وعثاء السفر,V (.56 Kurtubi ye göre ise nasihatin Görüldüğü gibi hem nasihat kelimesinin sözlük anlamı, hem dini nasihat ile tarif eden hadisin iç bü- النصيحة بالغيب (Kurtubi, والمعاونة على الخير içindedirler. sihat içinde olmayanlar ihanet Buna göre Allah a, Rasulüne ve kitabına karşı na- وائب الفساد في karşı المعاملة بخالف الغش tünlüğü, hem de nasihat kelimesinin hadislerdeki el-câmi, X, 166.) Beyhakî ye göre Müslümanlara ) أعالم النصيحة ( alameti kullanımı bu kelimenin ihlas, samimiyet, içten ve nasihat içinde olmanın üç gönülden bağlılık anlamına geldiğini göstermekte- vardır: 8 diyanet aylık dergi şubat 2014 sayı 278