Araştırma Destek Programları Başkanlığı

Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) Doç. Dr. M. Necati DEMİR ARDEB Başkanı (V.) 29 Mart 2012, Adnan Menderes Üniversitesi

TÜBİTAK ARDEB in Paydaşları ARDEB Kamu Ar-Ge Enstitüleri Gruplar ve Mali Denetleme ve Sözleşmeler Müdürlüğü Üniversiteler Özel Kuruluşlar Kamu Ar-Ge enstitüleri, Temel ve uygulamalı araştırma yapan özel sektör, Üniversitelerden gelen araştırma projelerine destek vermektedir. 2

TÜBİTAK ARDEB Araştırma Destek Grupları Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri (ÇAYDAG) Elektrik, Elektronik, Enformatik (EEEAG) Mühendislik (MAG) Sağlık Bilimleri (SBAG) Sosyal ve Beşeri Bilimler (SOBAG) Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik (TOVAG) Temel Bilimler (TBAG) Kamu (KAMAG) Savunma ve Güvenlik Teknolojileri (SAVTAG) Uzay (UZAG) Mali Denetleme ve Sözleşmeler Müdürlüğü (MADES) 3

TÜBİTAK ARDEB Destek Programları TÜBİTAK 1001 TÜBİTAK 1002 TÜBİTAK 1003 TÜBİTAK 1007 TÜBİTAK 1008 TÜBİTAK 1010 TÜBİTAK 1011 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı Hızlı Destek Programı Öncelikli Alanlar Araştırma Destek Programı Kamu Projeleri Programı Patent Başvurusu Teşvik Programı Evrensel Araştırmacı Programı (EVRENA) Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı TÜBİTAK 3501 TÜBİTAK Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı TÜBİTAK 1301 Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Destekleme Programı (İŞBAP) 4

TÜBİTAK 1001 Programı (Başlangıç: Kuruluştan itibaren) TÜBİTAK Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı Yeni bilgiler üretilmesi Bilimsel yorumların yapılması veya Teknolojik problemlerin çözümlenmesi için bilimsel esaslara uygun olarak yapılan çalışmaları destekler. http://www.tubitak.gov.tr/ardeb1001 5

TÜBİTAK 1002 Programı (Başlangıç: Kuruluştan itibaren) TÜBİTAK Hızlı Destek Programı Üniversitelerde Araştırma hastanelerinde Araştırma enstitülerinde yürütülecek kısa süreli, küçük bütçeli araştırma ve geliştirme projelerine destek sağlar. http://www.tubitak.gov.tr/ardeb1002 6

TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Araştırma Destek Programı (Başlangıç: 2012) Ulusal Bilim Teknoloji ve Yenilik Stratejisi çerçevesinde belirlenecek; Öncelikli alanlarda, Sonuç odaklı, İzlenebilir hedefleri olan, İlgili bilim/teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten araştırma projelerine destek vermeyi amaçlar. Küçük (<500.000TL), Orta (500.001-1.000000TL) ve Büyük Ölçekli (1.000.001-2.500.000TL) projeler bu kapsamda desteklenmektedir. Orta ve Büyük Ölçekli projeler farklı kurum/kuruluşlarda yürütülen alt projelerden oluşabilir. Orta ve Büyük Ölçekli projelerde özel sektörün katılımı beklenmektedir. http://www.tubitak.gov.tr/ardeb1003 7

TÜBİTAK 3501 Programı (Başlangıç: 2004) TÜBİTAK Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (Kariyer Programı) Kariyerlerine yeni başlayan doktoralı genç bilim teşvik etmeyi amaçlar. Şartlar: Başvuru tarihinden önce, TÜBİTAK'ın desteklediği bilim alanlarından birinde doktora/tıpta uzmanlık derecesine sahip olmak, Doktora / Tıpta uzmanlık derecesinin alındığı tarihi izleyen 5 yıl içinde başvuruda bulunmak, Doktora / Tıpta uzmanlık derecesinin alındığı üniversiteden farklı ve Türkiye'deki yükseköğretim veya araştırma kuruluşunda kadrolu olarak çalışıyor olmak. 8

TÜBİTAK 1010 Programı (Başlangıç: 2007) TÜBİTAK Evrensel Araştırmacı Programı (EVRENA) Araştırmacılarımızın TÜBİTAK destekleriyle yürüttüğü projelerde, ülkemizde eksikliği hissedilen alanlarda uluslar arası bilgi ve tecrübe paylaşımını amaçlar. 1001 Araştırma Projelerinden ayrılan yönü, Proje Ekibine yurtdışından araştırmacı dahil edilmesidir. http://www.tubitak.gov.tr/ardeb1010 9

TÜBİTAK 1011 Programı (Başlangıç: 2007) TÜBİTAK Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı Birçok ulusun araştırmacılarının ve kuruluşlarının ortaklığıyla yürütülen uluslararası (üst/şemsiye) projelere, ülkemize istihdam edilmekte olan araştırmacıların katılmak için gerek duydukları desteğin sağlanmasını amaçlar. http://www.tubitak.gov.tr/ardeb1011 10

TÜBİTAK 1301 Programı (İŞBAP) (Başlangıç: 2007) Ulusal ve uluslararası kurum, kuruluş, birim ve gruplar arasında işbirliğini oluşturacak, artıracak ve somut çıktılara yönelecek şekilde gelişmesini sağlayacak işbirliği ağlarının ve platformlarının kurulmasını destekler. Başarılı Proje Örnekleri: Otomotiv Teknoloji Platformu (Otomotiv Sanayii Derneği) Ulusal Gıda Teknoloji Platformu (Hacettepe Üniv.) http://www.tubitak.gov.tr/ardeb1301 11

İl Yenilik Platformu Projeleri İl Yenilik Platformları Projelerinin amacı; illerimizin sahip olduğu ve onlara dünya çapında rekabet gücü sağlayabilecek değer ve birikimleri, araştırma ve geliştirme ve/veya yenilik ekseninde ekonomik ve sosyal faydaya dönüştürmek üzere yerel paydaşların bir araya gelerek ortak çalışmalar yürütmelerini sağlayan, sürekli ve dinamik bir işbirliği zemini oluşturmaktır. İlk çağrıda projeleri desteklenen iller: Aydın, Diyarbakır, Elazığ, Hatay, Siirt 12

TÜBİTAK 1008 Programı (Başlangıç: 2006) TÜBİTAK Patent Başvurusu Teşvik Programı Fikri ve sınaî hakların tescili yönünde bilinç oluşması Türkiye nin ulusal ve uluslararası patent başvuru sayısının arttırılması Destek Miktarı Ulusal Patent Başvurularının Desteklenmesi (3.000 TL) Uluslararası veya Bölgesel Patent Başvurularının İlk Aşamasının Desteklenmesi (3.000 TL) Araştırma Raporundan Sonraki İşlem Ücretlerinin Desteklenmesi (75.000 TL üst limit) http://www.tubitak.gov.tr/ardeb1008 13

TÜBİTAK ARDEB Destek Programları Maksimum Destek Süresi Destek Üst Limiti (TL/yıl) Başvuru İnceleme Süresi Başvuru Dönemleri Online Başvuru TÜBİTAK 1001 Araştırma Projesi 36 ay 120.000 4 ay Mart Eylül TÜBİTAK 1002 Hızlı Destek Projesi 12 ay 30.000 2-3 ay Herhangi bir zaman kısıtlaması yoktur. TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar 24-36 ay 2.500.000 (toplam) 4-6 ay Çağrılı TÜBİTAK 1007 15.000.000 48 ay 4-6 ay Mart Kamu Projesi (toplam) Eylül - TÜBİTAK 1010 EVRENA Projesi 36 ay 120.000 4 ay Mart Eylül TÜBİTAK 1011 UBAP 36 ay 120.000 4 ay Mart Eylül - TÜBİTAK 1301 İŞBAP 36 ay 250.000 3 ay Herhangi bir zaman kısıtlaması yoktur. - TÜBİTAK 3501 Kariyer Projesi 36 ay 75.000 4 ay Mart Eylül 14

Proje Değerlendirme Süreci Online Başvuru Biçimsel Eksiklik ARDEB Ön İnceleme (Biçimsel) Etik/Yasal izin Yetersiz içerik vb. Araştırma Grubu İnceleme (Biçimsel+Bilimsel) Panel Süreci 15

ARDEB İade ve Grup İade nedenleri - 1 Etik Kurul / Yasal İzin / Özel İzin Belgesinin, Gerekli Olduğu Beyan Edildiği Halde Başvuruya Eklenmemiş Olması / Gerekli Olduğunun İlgili Grup Tarafından Tespit Edilmesi / İstenilen Kriterlere Uygun Olmaması. Değişiklik Bildirim Formunun, Elektronik Ortamda Yer Almaması / Panel Raporunda İstenilen Değişiklik ve Düzeltmeleri İçermemesi / Yetersiz Bulunması. Projenin Bilimsel İçeriğinin / Madde İçeriklerinin Yetersiz Bulunması. Makine teçhizat ve proje bütçe üst limitlerinin aşılması. 16

ARDEB İade ve Grup İade nedenleri - 2 Literatür Özetinin; Ham Liste Şeklinde Verilmiş Olması / Literatür Referansı Verilerek Tartışılmamış Olması, Literatür Künyesinin Belli Olmaması, Literatür Özetinde Verilen Referansların Metin İle İlişkilendirilmemiş Olması, Referans Listesinin Eksik Olması. Projenin Araştırma Projesi Kriterlerine Uygun Olmaması. İmza ve basılı belge eksiklikleri. On-line sistemde yapılan hatalar. Alt yapı projeleri. 17

Panel Panelist Sayıları (2004 2011) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Toplam Panel Sayısı 71 286 389 553 666 517 577 556 3615 Panelist Sayısı 423 1722 2329 3453 3904 3082 3491 3281 21685 Proje Sayısı 980 3364 2715 3330 3126 2598 2816 2540 21469 Panel Başına Ort.Pr. Sayısı 13,8 11,8 7,0 6,0 4,7 5,0 4,9 4,6 5,9 54 Üniversite 423 Panelist 130 Üniversite 3481 Panelist 18

ESF European Peer Review Guide Değerlendirme ve izleme süreçlerimizin iyileştirilmesinde uluslararası nitelikli ve genel kabul gören uygulamalar takip edilerek aktif katılım sağlanmaktadır. 19

Bilimsel Değerlendirme Kriterleri 3 Boyutlu Değerlendirme: Özgün değer Yapılabilirlik Yöntem Ekip Ekipman Yaygın etki 20

TÜBİTAK ARDEB Proje Destek Kapsamı Makine-Teçhizat Sarf Malzemeleri Burslar Proje yurtiçi ve yurtdışı seyahat harcamaları Hizmet alımları Kurum hissesi Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ) 21

İstatistikî Bilgiler

Ar-Ge ve Yeniliğe Ayrılan Kaynaklar Arttı Ülkemizde Ar-Ge faaliyetleri yürüten sektörler: Kaynak: TÜİK 14,7 Milyon TL TÜBİTAK Doğrudan Ar-Ge ve Yenilik Fonları* 733 Milyon TL * 2011 sabit fiyatlarıyla (TÜBİTAK fonları, proje temelli, yarışmaya ve uzman değerlendirmesine dayalı doğrudan kamu fonlarıdır.) 23

Ar-Ge Harcamalarının GSYİH ya Oranı (Karşılaştırma) Güney Kore nin 2014 hedefi %5, Çin in 2020 hedefi %2,5, Finlandiya nın 2020 hedefi %4, AB nin 2020 hedefi %3 tür. * Suudi Arabistan ve Endonezya dahil değildir. Kaynak: TÜİK, OECD MSTI 2011/1, UNESCO 24

Türkiye nin Bilimsel Yayın Sayısı Bakımından Dünya Sıralamasındaki Yeri 2000-2010 arasında Türkiye 8 basamak yükseldi. Kaynak: ISI-WoS Kasım 2011 25

Türkiye de Milyon Kişi Başına Düşen Bilimsel Yayın Sayısı Kaynak: ISI-WoS Kasım 2011 2000-2010 arasında Milyon kişi başına düşen bilimsel yayın sayısı 3,5 katına çıktı. 26

Türkiye nin Milyon Kişi Başına Düşen Bilimsel Yayın Sayısı Bakımından Dünya Sıralamasındaki Yeri 2000-2010 arasında Türkiye 18 basamak yükseldi. Kaynak: ISI-WoS Kasım 2011 27 27

TÜBİTAK ARDEB Destek Bütçesi 70 Milyon TL 2,4 Milyar TL 2005-2011 arasındaki destek miktarı, bir önceki 5 yıl ile karşılaştırıldığında 34 kat arttı. 28

TÜBİTAK ARDEB 2000-2011 Proje Dağılımı 2000-04 ve 2005-11 karşılaştırıldığında önerilen proje sayısı 6 kat, desteklenen proje sayısı 4 kat arttı. 2000 yılında yürürlükte olan 843 proje varken, bu sayı 2011 de 2.695 oldu. 29

2003: İllere Göre Projelerin Bütçe Dağılımı 30

2011: İllere Göre Projelerin Bütçe Dağılımı 31

ARDEB GYK/DK ÜYELERİ 2003-2011 GYK/DK ÜYELERİNİN ÜNİVERSİTE FARKLILIKLARI DAĞILIMI 2003 yılında GYK Üyeleri, Türkiye nin 17 farklı üniversitesinden seçilirken, 2011 yılında GYK/DK Üyeleri 51 farklı üniversiteye kadar yükselmiştir. 32

TÜBİTAK ARDEB e 2011 de En Çok Proje Önerisi Sunan ve Destek Alan Kuruluşlar Öneri Bazında İlk 10: Destek Bazında İlk 10: 33

1001, 1002 ve 3501 Panel/Hakem Destek Oranları (Yıllara Göre) 2010 da önerilen projelerden ARDEB İade ler ve Grup İade ler de hesaba katılırsa, destekleme oranı, Araştırma Projeleri için %20, Hızlı Destek Projeleri için %37, Kariyer Projeleri için %24 tür. 34

Bilimsel Yayınlar 142 bin 56 bin Kaynak: Thomson s ISI Web of Science (TÜBİTAK ULAKBİM) Kasım 2011 tarihi itibariyle güncellenmiştir. 35

Türkiye nin Bilimsel Atıf Sayısı 545 bin 268 bin Kaynak: WOS (SCI,SSCI,AHCI) 36

Yerli Patent Başvuru ve Tescilleri Kaynak: TPE 2000-2010 arasında Patent başvuruları 12 katına, patent tesciller 28 katına çıktı. 37

Türkiye nin Uluslararası (PCT) Patent Başvuruları 2000-2010 arasında Uluslararası patent başvuruları 7 katına çıktı. Kaynak: WIPO 38

ISI Veri Tabanında Yer Alan Türkiye Kaynaklı Dergiler Kaynak: TÜBİTAK ULAKBİM Tüm üniversiteler, Sağlık Bakanlığı Eğitim Hastanelerini kapsayan TÜBİTAK Elektronik Kaynaklar Ulusal Akademik Lisans Projesi (EKUAL) 2006 yılında başladı. 39

ULAKBİM EKUAL (Elektronik Kaynaklar Ulusal Akademik Lisansı) EKUAL, dünyanın önde gelen yayınevleri ve veri tabanı üreticileri ile yapılan ulusal lisans anlaşmaları ve çalışmalarını kapsamaktadır. Temel Amaç? Ulusal akademik ağ üzerinden araştırmacıların bilimsel içeriğe erişimini yaygınlaştırmak, uluslararası ve ulusal bilimsel yayın üretiminin ve bu yolla Türkiye nin bilimsel çalışmalarda rekabet gücünün artırılması, akademik kurumlar ve araştırmacılar arasında bilimsel bilgiye erişimde fırsat eşitliği yaratmak. 40

Yerel İstatistikler

Destek Alan Ege Bölgesi ndeki İlk 14 Üniversite Adnan Menderes Üniversitesi; 2011 yılında Türkiye genelinde 29. dür. (destek alan 106 üniversite içinden) Ege Böl. genelinde 4. dür. (destek alan 14 üniversite içinden) (Proje destek bütçesi 2003-2011 arasında yaklaşık 28 kat artmıştır.) 42

Adnan Menderes Üniversitesi Proje Dağılımı 43

Proje Destek Oranları Karşılaştırması 44

Adnan Menderes Üniversitesi Projelerinin Dağılımı 45

Adnan Menderes Ü. Projelerinin Karşılaştırması 12,3 0,6 Adnan Menderes Üniversitesi nin 2000-2004 yıllarında 574 Bin TL olan Toplam Destek Bütçesi, 2005-2011 yıllarında 21 kat artarak 12,3 Milyon TL ye ulaşmıştır. 46

Adnan Menderes Üniversitesi Projelerinin Gruplara Göre Dağılımı (2000-2011) 47

Adnan Menderes Üniversitesi Panelist Sayısı * Panelist Sayısı Üniversite Sayısı 48

TÜBİTAK ARBİS-TARABİS-PYS http://arbis.tubitak.gov.tr http://tarabis.tubitak.gov.tr http://pys.tubitak.gov.tr TÜBİTAK Araştırmacı Bilgi Sistemi (ARBİS) TÜBİTAK Ulusal Araştırma Altyapısı Bilgi Sistemi (TARABİS) TÜBİTAK Panel Yönetim Sistemi (PYS) ARBİS ve TARABİS, Türkiye deki araştırmacı ve araştırma alt yapısının envanterini tutan sistemlerdir. PYS ise proje önerilerinin panel sistemi ile değerlendirilmesi için kurulmuş bir sistemdir. Tüm bu sistemler, ARDEB elektronik proje başvuru sistemi ile entegre olarak çalışmaktadır. TÜBİTAK Destekli Projeler Veritabanı: http://uvt.ulakbim.gov.tr/proje 49

Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda hedef odaklı yaklaşımlar İvme kazanmamız gereken alanlarda ihtiyaç odaklı yaklaşımlar Tabandan yukarı yaklaşımlar (temel, uygulamalı ve öncül araştırmalar dahil) Otomotiv Makine, İmalat BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi (BTY insan kaynakları ve toplumun stratejiye yönelik etkinleştirilmesi) Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete Dönüşümünün Teşviki (Araştırma sonuçlarının yeni ürün, süreç ve hizmetlerin ekonomide katma değer yaratması) Çok Ortaklı ve Çok Disiplinli Ar-Geİşbirliği Kültürünün Yaygınlaştırılması (Sistem etkileşimlerinin sektörler ve disiplinler arası yöne çekilmesi) Ulusal Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBİ'lerin Rolünün Güçlendirilmesi (Daha çok KOBİ nin Ar-Ge ve yenilik yapanlar halkasına eklenmesi) Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması (Mevcut ve yeni araştırma altyapılarının stratejik yaklaşıma taban oluşturması) Ülkemizin Çıkarları Doğrultusunda Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi 50 (Uluslararası BTY İşbirliklerinin stratejik yaklaşımı desteklemesi) 50 50

TÜBİTAK Bünyesindeki Diğer Destekler

TÜBİTAK 1505 KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı (2011) Amacı Üniversite/kamu araştırma enstitülerindeki bilgi birikiminin, KOBİ lerde ürüne, sürece dönüştürülerek ticarileştirilmesini sağlamak. Destek Miktarı Proje bütçe üst sınırı 300.000 TL, %75 i TÜBİTAK, %25 i KOBİ Proje Bütçesine ek olarak; Proje Teşvik İkramiyesi 135.000 TL Proje Kurum Hissesi 15.000 TL TÜBİTAK tarafından karşılanacak* Destek Süresi Proje bazında en çok 18 ay Kimler Başvurabilir? Proje sonuçlarını uygulamayı taahhüt eden KOBİ (müşteri kuruluş) ile üniversite ya da kamu araştırma kurumları (yürütücü kuruluş) ortak olarak başvurabilmektedir. * Üst sınırlardır. 52

TÜBİTAK - 1503 Proje Pazarları Destekleme Programı (2001) Amacı Üniversite ile özel sektör kuruluşlarının proje fikirlerini hayata geçirmek için ortaklık arayışlarına yönelik etkinliklere finansal destek sağlamak. Destek miktarı Ulusal düzeyde 20.000 TL, Uluslararası katılımlı olması durumunda 25.000 TL destek verilmektedir. Kimler Başvurabilir? En az bir üniversite ile Sanayi odası Ticaret odası Ticaret ve sanayi odası İhracatçı birliğinden herhangi biri veya daha fazlasının katılımcı olması 53

TÜBİTAK Bilim Toplum Faaliyetleri Bilim toplum etkinlik destekleri Bilim toplum etkinlikleri Popüler bilim kitapları Popüler bilim dergileri Bilim Merkezi kurulum desteği Akademik dergiler 54

TÜBİTAK 4004-Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Çağrısı Bilim ve Toplum faaliyeti yapmak isteyen araştırmacılara sunulan TÜBİTAK desteği: TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Çağrısı 55

TÜBİTAK 4003-Bilim Merkezi Kurulması Çağrısı Konya Bilim Merkezinin Görünümü 56

TÜBİTAK Akademik Yayınları 12 alanda uluslararası bilimsel dergi yayımlanmaktadır. Dergilerin yayın dili İngilizce dir. Dergilerden 10 tanesi Science Citation Index- Expanded (SCI-E) tarafından taranmaktadır. 57

TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları bugüne kadar yayımlanan 342 kitap ile toplam 11 milyondan fazla baskı yapmıştır. 58

TÜBİTAK Popüler Bilim Dergileri BİLİM ve TEKNİK (12 yaş+) 2010 yılı aylık ortalama satışı: 31.500 2011 yılı aylık ortalama satışı: 33.000 BİLİM ÇOCUK (7-12 yaş) 2010 yılı aylık ortalama satışı: 101.000 2011 yılı aylık ortalama satışı: 140.000 MERAKLI MİNİK (3-6 yaş) 2010 yılı aylık ortalama satışı: 32.000 2011 yılı aylık ortalama satışı: 40.000 59

TEŞEKKÜR EDERİM www.tubitak.gov.tr/ardebtoplanti 60