Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) Ulusal Akademik Ar-Ge Destekleri M. Hamidullah TARHAN TÜBİTAK İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi 15.04.2013
Sunum Planı Genel Tanıtım Akademik Destek Programları Proje Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Soru ve Öneriler
2012 Yılında Ayak Basmadık İl Bırakmadık... 2012 yılında ilde, üniversitede, yaklaşık araştırmacıya / akademisyene TÜBİTAK desteklerini anlattık.
Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) ARDEB Başkanı ARDEB Başkan Yrd. Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri (ÇAYDAG) Elektrik, Elektronik, Enformatik (EEEAG) Mühendislik (MAG) Sağlık Bilimleri (SBAG) Sosyal ve Beşeri Bilimler (SOBAG) Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik (TOVAG) Kimya ve Biyoloji (KBAG) Matematik ve Fizik (MFAG) Kamu (KAMAG) Savunma ve Güvenlik Teknolojileri (SAVTAG) Eğitim, Tanıtım ve Program Değerlendirme Müdürlüğü (ETAP) Destek Programları Müdürlüğü (DPM) Mali Denetleme ve Sözleşmeler Müdürlüğü (MADES)
Ar-Ge Harcamaları Oranı
23. BTYK 1 Kararı: 2011/101 Ulusal Yenilik Sistemi Yılı Hedefleri 2023 yılında: Ar-Ge harcaması / GSYİH 2 : % 3 Özel sektör Ar-Ge harcaması / GSYİH 2 : % 2 Araştırmacı sayısı: 300 bin 3 Özel sektör araştırmacı sayısı: 180 bin 3 1 Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 2 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 3 Tam Zaman Eşdeğer olarak
TÜBİTAK ARDEB Destek Bütçesi 2000-2012 yılları arasında destek miktarı arttı.
TÜBİTAK ARDEB 2000-2012 Proje Dağılımı 2000-05 ve 2006-12 karşılaştırıldığında; önerilen proje sayısı 3,5 kat, desteklenen proje sayısı 2,5 kat arttı. 2000 yılında yürürlükte olan 843 proje varken, bu sayı 2012 de 2.725 oldu.
2003: İllere Göre Projelerin Bütçe Dağılımı
2012: İllere Göre Projelerin Bütçe Dağılımı
2012 de En Çok Proje Önerisi Sunan/Destek Alan Öneri Bazında İlk 10: Destek Bazında İlk 10:
Sunum Planı Genel Tanıtım Akademik Destek Programları Proje Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Soru ve Öneriler
6 Farklı Destek Programı Mevcuttur Destek Programları Araştırma Projelerini Destekleme Programı (1001) Hızlı Destek Programı (1002) Maksimum Destek Süresi Destek Üst Limiti (TL/yıl) Başvuru İnceleme Süresi Başvuru Dönemleri 36 ay 120.000 4 ay Mart Eylül 12 ay 30.000 2-3 ay Herhangi bir zaman kısıtlaması yoktur. Online Başvuru Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı (1003) 36 ay 2.500.000 (toplam) 4-6 ay Çağrılı Kamu Kurumları Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı (1007) 48 ay - 4-6 ay Çağrılı - Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı (1011) Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (3501) 36 ay 120.000 4 ay Mart Eylül 36 ay 75.000 4 ay Mart Eylül -
1001 - Araştırma Projelerini Destekleme Programı Üniversite Özel/Kamu Kuruluşları Destek Süresi 36 aya kadar Doktora Derecesi Lisans Eğitimi Destek Miktarı 360.000 TL ye kadar 1500 TL/ay Başvuru Dönemleri Mart - Eylül Proje Teşvik İkramiyesi 4 ay Değerlendirme Süresi Dönem Son Tarihi 6 Eylül 2013 Online başvuru: http://ardeb1001.tubitak.gov.tr
3501 Ulusal Kariyer Genç Araştırmacı Programı Üniversite - Doktora Derecesi - 5 yıl - Farklı Üniversite Destek Süresi Destek Miktarı 36 aya kadar 225.000 TL ye kadar 1500 TL/ay Başvuru Dönemleri Mart - Eylül Proje Teşvik İkramiyesi 4 ay Dönem Son Tarihi 6 Eylül 2013 Online başvuru: http://ardeb3501.tubitak.gov.tr Değerlendirme Süresi
1002 - Hızlı Destek Programı Üniversite Doktora Derecesi Doktora Öğrencisi (Ar. Gör.) Özel/Kamu Kuruluşları Lisans Eğitimi Destek Süresi Destek Miktarı 12 aya kadar 30.000 TL ye kadar 2-3 ay Başvuru Dönemleri Zaman kısıtlaması yoktur. Değerlendirme Süresi Online başvuru: http://ardeb1002.tubitak.gov.tr
1003 - Öncelikli Alanlar Destek Programı Üniversite Özel/Kamu Kuruluşları Destek Süresi 24-36 aya kadar Doktora Derecesi Lisans Eğitimi Destek Miktarı 2.5 milyon TL ye kadar 2500 TL ye kadar Proje Teşvik İkramiyesi Başvuru Dönemleri Çağrılı Online başvuru: http://ardeb1003.tubitak.gov.tr Üniversite Sanayi İşbirliği
1003 - Öncelikli Alanlar Destek Programı Daha Yüksek Bütçe 2.5 milyon TL üst limit Daha fazla Proje Teşvik İkramiyesi Proje yöneticisi: 2.500 TL/ay Proje yürütücüsü: 2.000 TL/ay Araştırmacı: 1.000 TL/ay Danışman: 1.000 TL/yıl Daha fazla seyahat bütçesi 1001 programının 3 katı seyahat bütçesi Daha fazla işbirliği Orta ve büyük ölçekli projelere özel sektörün katılımı teşvik edilmektedir. Yurtdışından araştırmacı davet edilebilmektedir. 18
1007 - Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Programı Amaç: Kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanması ya da sorunlarının çözüme kavuşturulması amacıyla başlatılmıştır. Program Revizyonu: Çağrılı sistem, 3 farklı nitelikte proje yaklaşımı Prototip/Sistem/Pilot Tesis Projesi, Model/Yöntem/Süreç Projesi, Teknoloji Birikim Projesi, İki aşamalı proje başvurusu, İhtiyaçların ve yapılabilirliğinin doğru tespiti için fizibilite, kavram ispatı, alan araştırması ve analiz çalışmaları, İhtiyaç başlıkları için Odak Grup çalışmaları, Proje sonuçlarının sürekliliğinin sağlanması için yeni bir yaklaşım, Yaygın katılımı teşvik amacıyla özel sektörün katılım koşullarında iyileştirmeler İlgili Gruplar: KAMAG - Kamu Araştırmaları Destek Grubu SAVTAG - Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma Destek Grubu
Proje Değerlendirme Süreci Nasıl İşliyor? Online Başvuru Biçimsel Eksiklik (imza, belge vs.) ARDEB Ön İnceleme Etik / Yasal izin Yetersiz içerik vs. Araştırma Grubu İnceleme Bilimsel Değerlendirme Süreci Kabul
Panel Sürecinde Değerlendirme Kriterleri
ARDEB Grup Yürütme Komitesi ve Danışma Kurulu Üyeleri 2003-2012 GYK/DK Üyelerinin Üniversite Farklılık Dağılımı yılında GYK Üyeleri, Türkiye nin farklı üniversitesinden seçilirken, yılında GYK / DK Üyeleri farklı üniversiteye kadar yükselmiştir.
Panel - Panelist Sayıları (2004-2012) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Toplam Panel Sayısı 71 286 389 553 666 517 577 556 622 4237 Panelist Sayısı 1722 2329 3453 3904 3082 3491 3281 25265 Panellerde Değerlendirilen Proje Sayısı Panel Başına Ortalama Proje Sayısı 980 3364 2715 3330 3126 2598 2816 2540 2814 21469 13,8 11,8 7,0 6,0 4,7 5,0 4,9 4,6 4,5 5,1 54 Farklı Üniversite 423 Panelist 147 Farklı Üniversite 3580 Panelist
Gözlemci Panelist Uygulaması 2012 yılından itibaren başlatılan uygulamayla bugüne kadar panelist olarak görev almamış araştırmacılarımız, talep etmeleri durumunda, uzmanlık alanlarıyla doğrudan ilgili olmayan panellere gözlemci olarak katılabileceklerdir. Bu uygulamayla Gözlemci Panelistlerimizin, panel sistemi ve işleyişi hakkında gözlem yoluyla ön bilgi ve deneyim edinmelerini sağlamak amaçlanmaktadır.
ARDEB Destek Oranları ARDEB den 30 Bin TL den 2,5 Milyon TL ye kadar destek almak mümkün. Destek Oranları 1001 %28 3501 %33 1003 %10-20 1002 %46
Sunum Planı Genel Tanıtım Akademik Destek Programları Proje Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Soru ve Öneriler
Proje Hazırlarken Dikkat Edilecek Noktalar Şans ancak hazırlanmış fikirlere güler. Louis Pasteur
Neden Proje Desteğine Başvurmalıyım? Çünkü proje desteği, sağlar. Bilime, toplumsal refaha ve ekonomiye katkıyı, Bilimsel çalışmalarımızın belirli bir düzen içerisinde, sorumlulukların tanımlandığı bir ekip ile yürütülebilmesini ve çok ortakla çalışabilmeyi, Bilimsel heyecanın sürekliliği ve bilimsel çalışmalarımız için gerekli maddi fonu, Yapılacak bilimsel değerlendirme (panel) sonucu, çalışmalarda meydana gelebilecek olası hata ve eksikliklerin önceden ortaya çıkarılmasını, Bilimsel ve teknolojik (makale, ürün, patent) çıktıların oluşmasını, Ar-Ge personeli yetiştirilmesine gerekli katkıyı
Proje Performans Ödülü (PPÖ) Uygulaması Amaç: Desteklenen projelerin çıktı, sonuç ve etkilerini nicelik ve nitelik olarak artırmak Miktar: 100.000 TL ye kadar Kriterler: Makale, Bildiri, Kitap, Ödül, Patent, Ürün, Model, Şirket, Yayılım, Araştırmacı Yetiştirme, Yeni Proje Başvuru: Proje yürütücüsü başvurur. Sonuçlanmadan itibaren 3 yıl içinde başvurulur. ARDEB-PTS üzerinden başvurular alınır.
Başvuru Aşamaları 1. Online Başvuru Sisteminden başvuru yapılması 2. Basılı gönderilmesi gereken evrakların gönderilmesi
İmzalar Orijinal Olmalı ve İstenilen Yere Atılmalı
Hak Sahipliği Beyan Formu Proje önerisini hazırlayan ve sunan kişilerin proje önerisi üzerindeki payları belirlenebiliyor mu? Temel Seçenekler: Paylı Ortak
Proje Değişiklik Bildirim Formu Panel tarafından önerilen değişikliklerin neler olduğunun belirtilmesi ve gerçekleştirilen değişikliklerin formda sayfa ve satır belirtilerek yazılması beklenmektedir Talep edilen değişiklikler yapılmıştır ifadesi yanlıştır.
Etik Kurul ve Yasal İzin Belgesi Etik Kurul ve Yasal İzin / Özel İzin Belgesinin Önemi: Gerekli Olduğu Beyan Edildiği Halde Başvuruya Eklenmemiş Olması. Gerekli Olduğunun İlgili Grup Tarafından Tespit Edilmesi / İstenilen Kriterlere Uygun Olmaması.
Proje Başlığı ve Özet Bölümü Başlık projeyi yansıtmalı, anlaşılır ve kısa olmalıdır. Özet konunun önemi, özgün değeri ve amacı yansıtmalıdır. Araştırma/deney düzeni, metodoloji, beklenen sonuç ve etkileri en fazla 1 sayfa hedefiyle yazılmalıdır. İngilizce Özet; Türkçe özetin birebir karşılığı olmalı ve İngilizce dil kurallarına uygun yazılmalıdır.
Amaç Bölümü Projenin amacı/amaçları ve erişilmek istenen sonuçlar net olarak belirtilmelidir. Proje konusunun önemi vurgulanıp amaç-proje çıktıları ilişkilendirilmelidir. Çok uzun veya çok kısa olmamalıdır.
Konu/Kapsam Bölümü Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça ortaya konulmalıdır. Gerekli literatür taramasıyla desteklenerek net olarak anlatılmalıdır. Amaç ile ilişkisi açıklanmalıdır. Konuyla ilgili görsel materyallerden faydalanılmalıdır. Gereksiz kitabi bilgi verilmemelidir.
Literatür Özeti Bölümü Konu hakkında literatür özetlenmeli ve yapılacak çalışmanın literatüre ne katacağı son bölümde açıklanmalıdır. Güncel literatüre yer verilmeli, etki faktörü yüksek dergilerden, önemli kitaplardan, varsa meta-analizlerden faydalanılmalıdır. Literatür özeti ham liste biçiminde olmamalıdır. Kaynaklarla metin ilişkilendirilmeli ve kaynak listesi metnin sonuna eklenmelidir.
Özgün Değer Bölümü Projenin özgünlüğünü oluşturan hususlar net açıklanmalıdır. Hipotezler araştırma konusunu incelemek için çok iyi düşünülmüş ve alternatifler göz önüne alınmış olmalıdır. Projenin bilimsel ve teknolojik liyakati çok iyi vurgulanmalıdır. Yenilikçi bir öneri, ama bunu uygulayamayacağız. Çünkü böyle bir şeyi daha önce hiç denemedik.
Yöntem Bölümü Amaç ve proje kapsamına uygun yöntemler seçilmelidir. Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek üzere seçilen parametreler, uygulanacak yöntem ile kullanılacak materyaller, yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler) ve kurulacak ilişkiler, ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır. Disiplinler-arası çalışmalarda iş paketleri uygun bir düzende sıralanmalı ve ilişkilendirilmelidir. Yapılacak istatistiksel çalışmalar (ön analizler ve belirlenen yöntemler) mutlaka anlatılmalıdır. Varsa ilgili görseller ile zenginleştirilmelidir.
Yapılabilirlik Bölümü (Ekip/Ekipman Yönünden) Öneren kuruluşta var olup da projede kullanılacak olan altyapı/ekipman olanakları belirtilmelidir. Araştırma grubunun altyapısı, bilgi birikimi ve önerilen proje süresini aşabilecek ifade, vaat ve iş paketlerinden kaçınılmalıdır.
Yaygın Etki / Katma Değer Bölümü Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda, Ulusal ekonomiye ve bilimsel birikime katkısı, Toplumun sorunlarına çözüm üretme potansiyeli, Sonuçlarından kimlerin ne şekilde yararlanabileceği, Evrensel veya yerel düzeyde olma özelliği, Uluslararası alanda Türkiye nin öncü konuma gelmesine katkısı, Ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücüne, bilim insanı yetiştirilmesi ve yeni projeler üretme potansiyeli yeterince açıklanmalıdır.
Çalışma Takvimi Projede yer alacak başlıca iş paketleri ve bunlar için önerilen zamanlama, İş- Zaman Çizelgesi halinde verilmelidir. Projenin belli başlı aşamaları ve bunlardan her birinin ne zaman gerçekleşeceği, bu aşamalarda görev alacak proje personeli ve iş tanımları ek sayfa kullanılarak ayrıntılı olarak yazılmalıdır. Örnek bir Çalışma-Takvimi
Başarı Ölçütleri ve B-Planı Hangi işlemlerin, ne ölçüde gerçekleştirilmesi durumunda projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabileceği ölçütlerle belirtilmelidir. Bu ölçütler açık olarak sıralanmalıdır. Ölçütlerden her birinin önem derecesi açıklanmalıdır. Ölçütlerin tümünün gerçekleştirilememesi durumunda, başarı oranı belirlenmesine yardımcı olabilecek ipuçları verilmelidir. Projenin önerildiği şekilde yürütülmesini önemli ölçüde aksatan öngörülmemiş gelişmelerle karşılaşılması durumunda başvurulacak "B Planı" mutlaka ana hatlarıyla açıklanmalıdır.
Bütçe ve Gerekçesi Bütçe gerekçenizi oluştururken proje faaliyetleriyle ilişkisi gösterilmelidir. Bütçenizin gerekçesi iyi açıklanmalı ve belgelendirilmelidir. (proforma fatura, teknik şartname,vb) TÜBİTAK tan Talep Edilen Bütçe Tablosunda mal ve hizmetlerin bedelleri KDV dahil olarak yazılmalı Yurtdışı alımlar için temin edilecek proforma faturalar FOB (Free On-Board) olarak fiyat alınmalıdır. Eğer varsa, öneren ve destekleyen diğer kuruluş katkıları anlatılmalı; ayrıca, kuruluş yetkililerinin destek sözü veren mektupları eklenmelidir.
Bütçe ve Gerekçesi Açıkça Belirtilmelidir Bütçe tabloları (Genel Bütçe tablosu ve TÜBİTAK tan Talep Edilen Bütçe Tablosu) birbirleriyle uyumlu olmalıdır.
Bütçe Tutarlı Olmalıdır Bütçe tabloları (Genel Bütçe tablosu ve TÜBİTAK tan Talep Edilen Bütçe Tablosu) birbirleriyle uyumlu olmalıdır.
Faydalı Bilgiler İdeal Proje hazırlama süreci ortalama 3-6 ay olmalıdır. Proje metninin hazırlanması ve nihai hale getirilmesi için yaklaşık 6 haftalık bir süreye ihtiyaç vardır. Projenin yazımı başvurudan mümkünse en az 1 ay önce bitirilmeli, proje ekibi ve varsa aynı konuda çalışan ekipler proje önerisini başvuru öncesi birkaç defa okumalıdır.
ARBİS, TARABİS, PYS, ARDEB PTS ve Projeler Veritabanı http://tarabis.tubitak.gov.tr TÜBİTAK Ulusal Araştırma Altyapısı Bilgi Sistemi (TARABİS) http://arbis.tubitak.gov.tr TÜBİTAK Araştırmacı Bilgi Sistemi (ARBİS) http://pys.tubitak.gov.tr TÜBİTAK Panel Yönetim Sistemi (PYS) http://ardeb-pts.tubitak.gov.tr TÜBİTAK ARDEB Proje Takip Sistemi (ARDEB-PTS) http://uvt.ulakbim.gov.tr/proje TÜBİTAK Destekli Projeler Veritabanı
Unutmayın.. Hakemler, kendilerine ne sunduysanız onu değerlendireceklerdir.
Başvuru ve evrak teslim tarihlerini son güne bırakmayın 2013-1.Dönem (online) başvurularında; Son gün (8 Mart) başvuruların %60 ı alınmıştır. Son hafta için bu oran %92 dir.
Bitirirken.. Proje sunmak ve yürütmek bir eğitim ve tecrübe gerektirmektedir, önce küçük bütçeli ve kısa süreli projelerle başlanabilir. Reddedilen projelerinizi ortak hakem raporu doğrultusunda revize edip tekrar gönderin ve asla duygusal davranmayın. Proje sahibi olmak için artık vakit kaybetmeyin
TEŞEKKÜR EDERİM M. Hamidullah TARHAN TÜBİTAK Tel: + 90 (312) 468 53 00 / 1929 E-Posta: hamidullah.tarhan@tubitak.gov.tr