T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI DİŞ PROTEZ ALANI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI ANKARA, 2011
ÖN SÖZ Bir ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlardaki gelişimi, o ülkedeki nitelikli ve eğitimli iş gücüne sahip bireylerin varlığı ile ilişkilidir. Günümüzde sağlık sektöründe hizmetin gereğine uygun yetiştirilmiş ara meslek elemanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Ortaöğretim projesi kapsamında Diş Protez alanı modüler öğretim programı hazırlanmıştır. Söz konusu modüler öğretim programı ile öğrencilerimizin Diş Protez alanında uluslararası standartlarda gerekli mesleki yeterliklere sahip bireyler olarak yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Diş Protez Alanı Çerçeve Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde çalışan uzman ve alan öğretmenleri, sektör ve meslek kuruluşları temsilcileri, çeşitli meslek elemanları ile iş birliği yapılarak hazırlanmıştır. Söz konusu modüler programların ülkemizde uygulanması ile bilim ve teknolojik gelişmelerle uyumlu, beceri düzeyi yüksek, üretken, nitelikli sağlık personeli yetiştirilmesine katkıda bulunulacaktır. Böylece gençlerimizin Atatürk İlke ve İnkılâplarına bağlı, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti ne karşı görev ve sorumluluklarının bilincinde, çağdaş uygarlığa katkıda bulunabilecek Diş Protez alanında ülkemizin ihtiyacı olan meslek elemanı olarak yetiştirilmesi sağlanacaktır. 1
İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... 1 GİRİŞ... 3 SEKTÖR... 4 ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR... 5 HAFTALIK DERS ÇİZELGELERİ... 8 PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR... 10 PROGRAMIN YAPISI... 11 PROGRAMDA YER ALAN DERSLER... 12 1. ORTAK DERSLER... 12 2. ALAN / DAL DERSLERİ... 12 ALAN ORTAK DERSLERİ... 12 ANATOMİ VE FİZYOLOJİ... 13 SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM... 13 DAL DERSLERİ... 14 MORFOLOJİ VE MANiPLASYON... 14 TAM PROTEZ... 14 BÖLÜMLÜ PROTEZLER... 15 SABİT PROTEZ I... 16 SABİT PROTEZ II... 17 ORTODONTİ... 18 ÇENE YÜZ PROTEZLERİ... 18 İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ... 19 İŞLETMELERDE TAM PROTEZ BECERİ EĞİTİMİ... 19 İŞLETMELERDE BÖLÜMLÜ PROTEZ BECERİ EĞİTİMİ... 20 İŞLETMELERDE SABİT PROTEZ I BECERİ EĞİTİMİ... 20 İŞLETMELERDE SABİT PROTEZ II BECERİ EĞİTİMİ... 21 İŞLETMELERDE ORTODONTİ BECERİ EĞİTİMİ... 21 İŞLETMELERDE ÇENE-YÜZ PROTEZLERİ BECERİ EĞİTİMİ... 22 YAZ UYGULAMASI... 22 3. SEÇMELİ DERSLER... 22 2
GİRİŞ Sağlık meslek liseleri, sağlık sektörünün ihtiyacı olan ara meslek elemanı yetiştiren kurumlar olmaları açısından toplumun sağlık gelişiminde önemli bir rol oynar. Ülkemizde sağlık sektöründe teknolojik gelişmeler ve yenilikler hızla artarken eğitimde de farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Sağlık meslek liselerinin Millî Eğitim Bakanlığına devrinden sonra, sektörün beklentilerine cevap verecek standartlarda eleman yetiştirmek, mesleki ve teknik eğitim kurumları ile program formatında birliktelik sağlamak amacıyla modüler öğretim programı geliştirme çalışmaları başlatılmıştır. Diş Protez Alanı öğretim programının sektör analizine dayalı olarak modüler esaslı hazırlanması, ülkemiz ekonomisi açısından çok önemli olan bu sektöre kalifiye eleman yetiştiren mesleki ve teknik eğitim sistemine yeni bir eğitim anlayışı getirmektedir. Modüler programla, diş protez alanında uluslararası ve ulusal düzeyde, standartlara uygun bir program hazırlanmıştır. Diş Protez Alanı Çerçeve Programında; 1. Diş Protez Teknisyenliği dalı yer almaktadır. Öğretim programlarının ve modüllerin hazırlanmasının her aşamasında, iş yaşamının iş gücüne dönük gereksinimlerinin tüm yönleriyle dikkate alınması amacıyla diş protez sektöründe hizmet veren kuruluşlarla karşılıklı görüş alışverişi ve iş birliği gerçekleştirilmiştir. Program geliştirme sürecinde, diş protez alanında hizmet veren kamu ve özel kuruluşlarda sektör analizi yapılmıştır. Sektör taraması sonucunda Türkiye genelinde sağlık sektörünün diş protez alanındaki ihtiyaçları ve programdan beklentileri tespit edilmiştir. Bu ihtiyaçlar program çalışmalarının temelini oluşturmuştur Program üniversiteler, Sağlık Bakanlığı, Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri, diş protez teknisyen odaları, dernek ve laboratuar temsilcilerinin görüşüne sunularak program çalışmalarına doğrudan katkıları sağlanmıştır. Böylelikle sektör beklentileri programa yansıtılmıştır. 3
SEKTÖR Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) tanımına göre sağlık, sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal olarak da tam bir iyilik hâlinde olmasıdır. Bu amaçla hizmet veren tüm kurum ve kuruluşlar sağlık sektörünü oluşturur. Sağlık sektörünün yapısı ülke nüfusu, kültürel gelişim, doğal kaynak, politik ve ekonomik sisteme bağlı olarak değişim göstermektedir. Bununla birlikte sağlığa verilen önemin her geçen gün artması ve sağlık hizmetlerinde verilen kalite yükselmekte, sağlık kuruluşları arasındaki rekabeti artırmakta ve sektörün gelişimine önemli katkılar sağlamaktadır. Sağlık sektörü diş protez alanı kurumsallaşma yolunda hızla ilerledikçe yeterlik sahibi meslek elemanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Halen başka dallardan, mesleklerden insanlar bu alandaki ihtiyaca yönelmeye devam etmektedirler. Ancak doğru olan bu alanın içinde, temelden istendik yeterliklere sahip meslek elemanları yetiştirmektir. Sektörde yapılan araştırma ve inceleme çalışmaları sonucunda faaliyet gösteren meslek saptanmıştır. Sektörde çalışan kişilerin görüş ve önerilerinden yola çıkılarak diş protez meslek dalına ait anket soruları hazırlanmış, daha sonra bu anketler yurdun değişik bölgelerinde uygulanarak mesleklere özgü yeterlikler ayrıntılı olarak çıkarılmıştır. Mesleklere ilişkin olarak saptanan bu yeterlikler, hazırlanacak olan öğretim programları ve modüllerin temel dayanağını ve içeriğini oluşturacaktır. Diş Protez Alanı Çerçeve Öğretim Programı, teknolojik gelişmelere ve sektörün beklentilerindeki değişim ve yeniliklere paralel olarak güncellenebilecek bir yapıda tasarlanmıştır. Böylece tüm gelişme ve yenilikleri kısa sürede programa yansıtmak mümkün olabilecek ve mezunlar, kazandıkları yeni mesleki yeterlikler doğrultusunda istihdam edilebilecektir. Programın, bu esnek yapısıyla, sektörün ve mesleki eğitim sisteminin gelişmesine önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. 4
ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR SEKTÖR ALAN ALANIN TANIMI ALANIN AMACI DAL PROGRAMININ TANIMI VE AMACI SAĞLIK SEKTÖRÜ DİŞ PROTEZ ALANI Diş protez alanı altında yer alan diş protez teknisyenliği dalının yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır. Bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile sektörün ihtiyaçları, doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış nitelikli meslek elemanlarının yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. DİŞ PROTEZ TEKNİSYENLİĞİ Tanımı: Hasta ağız ölçüsüne göre tam protez, bölümlü protez, sabit protez, ortodontik apareyler ile çene ve yüz protezlerini diş laboratuarında yapma yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır. Amacı: Diş protez teknisyenliği dalında diş protez teknisyenliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır. GİRİŞ KOŞULLARI İSTİHDAM ALANLARI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Yürürlükteki mevzuat hükümleri uygulanır. Diş Protez Teknisyenliği dalından mezun olan öğrenciler, seçtikleri dal/meslekte kazandıkları yeterlikler doğrultusunda; 1. Ağız diş sağlığı merkezlerinde, 2. Diş protez laboratuarlarında, 3. Hastanelerde (üniversite, devlet ve özel hastanelerde) diş protez teknisyeni olarak görev yapabilirler. 1. Program, mesleki ve teknik eğitim alanında diplomaya götüren ortaöğretim kurumlarında uygulanmaktadır. 2. Programın uygulanabilmesi için Diş Protez Alanı standart donanımları ve mesleğin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır. 3. İşletmelerde beceri eğitimi dersi, Diş Protez Teknisyenliği dalı araç, gereç ve ekipmanlarının olduğu, diş protez teknisyeninin mesleğini icra ettiği çalışma ortamlarında, iş başında; alan uzmanlarının ve meslek dersi öğretmenlerinin gözetiminde verilmelidir. 5
EĞİTİMCİLER ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME BELGELENDİRME EĞİTİM SÜRESİ ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Yürürlükteki mevzuat hükümleri uygulanır. Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği ne göre çeşitli ölçme araçları kullanılarak öğrencilerin değerlendirilmesi esastır. Buna göre; 1. Okulda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilerek, öğrencilerin derslerdeki başarıları belirlenir. 1. Mezun olan öğrenciye alanda/dalda diploma verilir. 2. Öğrencinin seçtiği dal ile ilgili aldığı tüm dersler ve modüller diploma ekinde belirtilir. 1. Alan/Dal programının toplam eğitim süresi, 4 Eğitim- Öğretim yılıdır. 2. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, Diş Protez Alanı Haftalık D ers Ç izelgesi, dersler ve modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır. Modüler öğretime yönelik, ağırlıklı olarak bireysel öğrenmeyi destekleyici yöntem ve teknikler uygulanır. 1. Öğrencilere yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler uygulanır. 2. Öğrenciler bireysel öğrenmeye teşvik edilir. 3. Öğretmenler öğrencilere rehberlik eder. 4. Öğrencilerin aktif olması sağlanır. 5. Öğrenciler araştırmaya yönlendirilir. 6. Öğrenciler kendi kendilerini değerlendirebilir. İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR Öğrencilerin yetiştirilmesinde, programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında, üniversiteler, resmi ve özel sağlık kuruluşlarının diş protez bölümleri, aile hekimliği birimleri, sivil toplum örgütleri meslek odaları ve meslek elemanları ile iş birliği yapılır. ÖĞRENCİ KAZANIMLARI Programın sonunda seçtiği dala/mesleğe yönelik olarak öğrenci; 1. Genel kültüre yönelik bilgi ve becerileri kazanacaktır. 2. Ulusal ve uluslar arası işgücünden beklenen temel yeterlikleri kazanacaktır. 3. Alanın altında yer alan dala ait temel yeterliklerine sahip olacaktır. 4. Dalın/mesleğin gerektirdiği bilgi ve becerileri kazanacaktır. 5. Dalın/mesleğin gerektirdiği özel mesleki yeterlikleri kazanacaktır. 6
EĞİTİM ÖĞRETİM FAALİYETLERİ 1. Haftalık ders çizelgesinde yer alan dersler ve bu derslerin altındaki modüllerin içeriğindeki eğitim-öğretim uygulamaları yapılır. 2. Kazandırılacak yeterliklerin özelliklerine göre sektör ile iş birliği yapılarak iş başında eğitim faaliyetleri gerçekleştirilir. 3. Sektörde oluşan değişim ve gelişimlerin incelenebilmesi amacıyla gezi, gözlem ve inceleme çalışmaları yapılabilir. 7
ALAN/DAL DERSLERİ DERS KATEGORİLERİ ORTAK DERSLER ALAN ORTAK DERSLERİ DAL DERSLERİ ANADOLU SAĞLIK MESLEK LİSESİ DİŞ PROTEZ ALANI (DİŞ PROTEZ TEKNİSYENLİĞİ DALI) ÖĞRETİM PROGRAMI HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ DERSLER IX. SINIF X. SINIF XI. SINIF (*)DİL VE ANLATIM 2 2 2 2 TÜRK EDEBİYATI 3 3 3 3 DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ 1 1 1 1 TARİH 2 2 - - T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK - - 2 - COĞRAFYA 2 2 - - MATEMATİK 4 - - - GEOMETRİ 2 - - - FİZİK 2 - - - KİMYA 2 - - - BİYOLOJİ 2 - - - YABANCI DİL 6 3 3 3 FELSEFE - - 2 - BEDEN EĞİTİMİ /GÖRSEL SANATLAR /MÜZİK 2 1 1 - TRAFİK VE İLK YARDIM - - - 1 XII. SINIF TOPLAM 30 14 14 10 (*)ANATOMİ VE FİZYOLOJİ 4 - - - SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM 2 - - - MORFOLOJİ VE MANİPLASYON 4 - - - (*)TAM PROTEZ - 8 - - BÖLÜMLÜ PROTEZ - 8 - - SABİT PROTEZ I - 4 - - (*)SABİT PROTEZ II - - 8 - (*)(**)İŞLETMELERDE SABİT PROTEZ I BECERİ EĞİTİMİ (*)(**)İŞLETMELERDE BÖLÜMLÜ PROTEZ BECERİ EĞİTİMİ (*)(**)İŞLETMELERDE TAM PROTEZ BECERİ EĞİTİMİ - - 4 - - - 4 - - - 8 - (*)ORTODONTİ - - - 3 ÇENEYÜZ PROTEZLERİ - - - 3 (*)(**)İŞLETMELERDE SABİT PROTEZ II BECERİ EĞİTİMİ - - - 8 (*)(**)İŞLETMELERDE ORTODONTİ BECERİ EĞİTİMİ - - - 8 (*)(**)İŞLETMELERDE ÇENE YÜZ PROTEZLERİ BECERİ EĞİTİMİ - - - 8 ALAN/DAL DERSLERİ TOPLAMI 10 20 24 30 SEÇMELİ DERS TOPLAMI 2 6 4 1 REHBERLİK VE YÖNLENDİRME 1 1 1 1 GENEL TOPLAM 43 41 43 42 (*) Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği uyarınca yılsonu başarı ortalaması ile başarılı sayılmayacak derslerdir. (**)Öğrencilerin bu derslerin eğitimlerini işletmelerde görmeleri esastır. 8
ALAN/DAL DERSLERİ DERS KATEGORİLERİ ORTAK DERSLER ALAN ORTAK DERSLERİ DAL DERSLERİ SAĞLIK MESLEK LİSESİ DİŞ PROTEZ ALANI (DİŞ PROTEZ TEKNİSYENLİĞİ DALI) ÖĞRETİM PROGRAMI HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ IX. DERSLER SINIF X. SINIF XI. SINIF (*)DİL VE ANLATIM 2 2 2 2 TÜRK EDEBİYATI 3 3 3 3 DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ 1 1 1 1 TARİH 2 2 - - T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK - - 2 - COĞRAFYA 2 2 - - MATEMATİK 4 - - - GEOMETRİ 2 - - - FİZİK 2 - - - KİMYA 2 - - - BİYOLOJİ 2 - - - YABANCI DİL 3 2 2 2 FELSEFE - - 2 - BEDEN EĞİTİMİ /GÖRSEL SANATLAR /MÜZİK 2 1 1 - TRAFİK VE İLK YARDIM - - - 1 TOPLAM 27 13 13 9 (*)ANATOMİ VE FİZYOLOJİ 4 - - - SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM 2 - - - MORFOLOJİ VE MANİPLASYON 4 - - - XII. SINIF (*)TAM PROTEZ - 8 - - BÖLÜMLÜ PROTEZ - 8 - - SABİT PROTEZ I - 4 - - (*)SABİT PROTEZ II - - 8 - (*)(**)İŞLETMELERDE TAM PROTEZ BECERİ EĞİTİMİ (*)(**)İŞLETMELERDE BÖLÜMLÜ PROTEZ BECERİ EĞİTİMİ (*)(**)İŞLETMELERDE SABİT PROTEZ I BECERİ EĞİTİMİ - - 8 - - - 4 - - - 4 - (*)ORTODONTİ - - - 3 ÇENEYÜZ PROTEZLERİ - - - 3 (*)(**)İŞLETMELERDE SABİT PROTEZ II BECERİ EĞİTİMİ (*)(**)İŞLETMELERDE ORTODONTİ BECERİ EĞİTİMİ (*)(**)İŞLETMELERDE ÇENE YÜZ PROTEZLERİ BECERİ EĞİTİMİ - - - 8 - - - 8 - - - 8 ALAN/DAL DERSLERİ TOPLAMI 10 20 24 30 SEÇMELİ DERS TOPLAMI 2 7 4 2 REHBERLİK VE YÖNLENDİRME 1 1 1 1 GENEL TOPLAM 40 41 42 42 (*) Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği uyarınca yılsonu başarı ortalaması ile başarılı sayılmayacak derslerdir. (**)Öğrencilerin bu derslerin eğitimlerini işletmelerde görmeleri esastır. 9
PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR 1. Modüllerde yer alan yeterliğe dayalı amaçlar, bireylerin özellikleri (dil, bilişsel, sosyal vb.)işve işlem analizleri dikkate alınarak programın genel amaçlarına ulaşmayı sağlayacak nitelikte belirlenmiştir. 2. Haftalık ders dağıtım çizelgesinde yer alan işletmelerde beceri eğitimi dersleri dışındaki alan/dal dersleri, okulda atölye/laboratuvar ortamında işlenir. 3. Modüllerde yer alan yeterliğe dayalı amaçların istenen düzeyde gerçekleşebilmesi için öğrenme ve öğretme sürecinde gerekli standart; araç, gereç, donanım ve ekipmanlar sağlanmalıdır. 4. Diş Protez Alanı Diş Protez Teknisyenliği Dalı Programının verimliliğini artırmak amacıyla ve modüllerde yer alan yeterliğe dayalı amaçlara ulaşılabilmesi için yapılandırılmış ortamların yanı sıra mutlaka gerçek uygulama ortamlarında da öğretim yapılmalıdır. 5. Modüller arasındaki geçişlerde, modülde yer alan yeterliğe dayalı amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığı, ilgili meslek standartları da dikkate alınarak değerlendirilmelidir. 6. Programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında Sağlık Bakanlığı, üniversiteler, il sağlık müdürlükleri, diş protez laboratuarları,diş protez teknisyenliği meslek odaları ve kamu hastaneleri, aile hekimliği birimleri, sivil toplum örgütleri ve meslek odaları ile iş birliği yapılmalıdır. 7. Alan ortak ve dal derslerine ait modüllerin tamamı uygulanır. 8. Tablolarda Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği gereği yılsonu başarı ortalaması ile başarılı sayılmayacak dersler ayrıca belirtilmiştir. 9. Sağlık sektöründeki gelişme ve değişmelere paralel olarak ve sektörden gelen görüşler doğrultusunda modül içerikleri değiştirilip geliştirilebilir. Okullarda yapılan değişiklikler; koordinatör öğretmen, zümre öğretmenleri ve sektörden meslek elemanları ile iş birliği içinde yapılmalıdır. Değişiklikler ile ilgili yapılan çalışmalar onaylanmak üzere Bakanlığın ilgili birimine gönderilir ve onaylanan modüller uygulamaya konulur. 10. Haftalık ders çizelgelerinin alan/dal bloğunda yer alan dersler modüllerden oluşmaktadır. Haftalık ders çizelgesinde yer alan derslerin saatleri değiştirilmeden uygulanır. 11. Modüllerde belirlenen yeterliğe dayalı amaçlar; bilgi, beceri, tutum ve iş alışkanlıklarından oluşmaktadır. Öğrenme-öğretme sürecinde bilgi, beceri, tutum ve iş alışkanlıklarının bir bütün olarak verilmesi gerektiğinden alan/dal modüllerinden oluşturulan dersler, uygulamalı ders kapsamında değerlendirilmelidir. 12..9, 10,11 ve 12. sınıflarda, öğrencilere okutulacak derslerin modüllerini oluşturan, birbirine temel teşkil eden modüllerin öncelik sırasına uyulmalı, tabloda belirtilen sınıf seviyesi ve mesleklerin yeterlikleri dikkate alınmalıdır. 10
13. Eğitim ortamının düzenlenmesi, öğretim yöntem ve tekniklerinin belirlenmesi araç, gereç ve standart donanımının oluşturulması ile ölçme ve değerlendirme araçlarının geliştirilmesinde modüllerin yeterliğe dayalı amaçları dikkate alınmalıdır. PROGRAMIN YAPISI Diş Protez Alanı Diş Protez Teknisyenliği Dalı Programı, genel amaçlarına ulaşmalarını sağlayacak alan ortak dersleri, dal derslerinin altında yer alan modüllere yönelik hazırlanmış yeterliğe dayalı amaçlardan oluşmaktadır. Her bir modülde; bireylerde ulaşılması beklenen yeterliğe dayalı amaçlar, içerik, açıklamalar ile ölçme ve değerlendirme bölümleri yer almaktadır. Modüllerde yer alan yeterliğe dayalı amaçlar; bireye kazandırılacak bilgi, beceri, tutum ve iş alışkanlıklarından oluşmaktadır. Dersler/modüller uygulayıcıya rehber olabilmenin yanında eğitim kurumlarının uygulayacağı eğitime bir standart getirmekte ayrıca ölçme değerlendirme sürecini de kolaylaştırmaktadır. Program 4 yıl olarak tasarlanmıştır. 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda ortak, alan ortak ve dal dersleri yer almaktadır. Modüllerin içerikleri belirlenirken ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel yeterlikler, sektör araştırmaları ve mesleki yeterlikler dikkate alınmıştır. Haftalık Ders Çizelgelerinde; Ortak Dersler, Alan/Dal Dersleri ve Seçmeli Dersler belirtilmiştir. Alan/Dal dersleri modüllerden oluşmaktadır. Bu derslerdeki her modülün içeriğini öğrencilere kazandırmak için tasarlanan toplam öğrenme süresi 40 saat olarak planlanmıştır. Bu süre; öğretmen rehberliğinde ve öğrencinin kendi kendine çalışacağı süreleri kapsamaktadır. Örneğin 40/32 olarak belirlenmiş bir modülün; 32 saati öğretmen rehberliğinde çalışılacak süreyi, kalan 8 saat ise öğrencinin kendi kendine bağımsız olarak çalışacağı süreyi göstermektedir. 11
1. ORTAK DERSLER PROGRAMDA YER ALAN DERSLER Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının belirlemiş olduğu dersler, ders saatleri ve programlar uygulanır. 2. ALAN / DAL DERSLERİ Diş Protez alanında yer alan meslek için temel bilgi ve becerileri kapsayan ders grubunu oluşturur. Alan ve dalların özelliklerine göre, diş protez teknisyenliği dalı 9, 10, 11 ve 12. sınıflar olmak üzere dört yıla yayılarak programa yerleştirilmiştir Alan/dal dersleri içinde (*) ile belirtilen dersler, alan ve dalların zorunlu dersleridir. Bu dersler yılsonu başarı ortalaması ile başarılı sayılmayacak dersleridir. Diş Protez alanında yer alan dal/meslek için yılsonu not ortalaması ile başarılı sayılmayacak dersler tabloda verilmiştir. ALAN/DAL DİŞ PROTEZ / DİŞ PROTEZ TEKNİSYENLİĞİ Anatomi ve Fizyoloji Tam protez Sabit protez II Ortodonti DERSLER İşletmelerde Tam Protez Dersi Beceri Eğitimi İşletmelerde Bölümlü Protez Dersi Beceri Eğitimi İşletmelerde Sabit Protez I Dersi Beceri Eğitimi İşletmelerde Sabit Protez II Dersi Beceri Eğitimi İşletmelerde Ortodonti Dersi Beceri Eğitimi İşletmelerde Çene Yüz Protezleri Dersi Beceri Eğitimi ALAN ORTAK DERSLERİ Diş Protez Alanı diş protez teknisyenliği dalı ile ilgili ortak yeterlikleri ve mesleki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan derslerdir. 12
ANATOMİ VE FİZYOLOJİ Bu ders, öğrencinin mesleki gelişimine yararlı olabilecek, vücudun temel yapısını, vücudu oluşturan organ ve sistemlerin yapı ve işlevlerini tanıtan mesleki bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Anatomi ve Fizyoloji dersinin amacı; öğrenciye, vücudun temel yapısını, hareket, sinir, endokrin ve dolaşım sistemleri, kan, sıvı ve elektrolitleri, solunum, sindirim, boşaltım, üreme sistemleri ile duyu organlarının yapı ve işlevlerini bilme yeterliliklerinin kazandırılması amaçlanmaktadır. Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler Vücudun temel yapısı Hareket sistemi Sinir sistemi 40/16 Vücudun temel yapısını bilir. 40/24 Hareket sisteminin yapı ve işlevlerini bilir. 40/16 Sinir sisteminin yapı ve işlevlerini bilir. Endokrin sistem 40/8 Endokrin sistemin yapı ve işlevlerini bilir. Dolaşım sistemi 40/24 Dolaşım sisteminin yapı ve işlevlerini bilir. Kan, sıvı ve elektrolitler 40/8 Solunum sistemi Kan, sıvı ve elektrolitlerin yapı ve işlevlerini bilir. 40/16 Solunum sisteminin yapı ve işlevlerini bilir. Sindirim sistemi 40/16 Sindirim sisteminin yapı ve işlevlerini bilir. Boşaltım sistemi Üreme sistemi 40/16 Boşaltım sisteminin yapı ve işlevlerini bilir. 40/16 Üreme sisteminin yapı ve işlevlerini bilir. Duyu organları 40/8 Duyu organlarının yapı ve işlevlerini bilir. SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM Bu ders; iletişim öğeleri, süreci, kişiler arası iletişim, toplumsal gruplarla iletişim ve sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurma ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Sağlık Hizmetlerinde İletişim dersinin amacı; öğrenciye iletişim öğelerini bilme, kişiler arası iletişim kurma, toplumsal gruplarla iletişim kurma ve sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurma ile ilgili yeterlikleri kazandırmaktır. Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler İletişim 40/24 İletişimin öğelerini bilir. Kişiler arası iletişim 40/16 Kişiler arası iletişim kurar. 13
Toplumsal iletişim 40/24 Toplumsal gruplarla iletişim kurar. Sağlıkta iletişim 40/24 Sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurar. DAL DERSLERİ Diş Protez Alanı Diş Protez Teknisyenliği Dalına ait özel ve mesleği destekleyici yeterlikleri kazandıracak dersler, okul laboratuvarı ve işletmelerde uygulanması öngörülen derslerdir. Dal dersleri dört yıla yayılarak programa yerleştirilmiştir. MORFOLOJİ VE MANiPLASYON Diş Protez Teknisyenliği dalında morfoloji ve maniplasyon ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Öğrenciye, santral dişler, lateral dişler kanin dişler, üst premolar, alt premolar dişler, üst molar dişler ve alt molar dişler modelini yapma ile ilgili yeterliklerinin kazandırılması amaçlanmaktadır. Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler Santral Dişler 40/24 Santral Dişlerin Modelini Yapar. Lateral Dişler 40/16 Lateral Dişlerin Modelini Yapar. Kanin Dişler 40/24 Kanin Dişlerin Modelini Yapar. Üst Premolar Dişler 40/24 Üst Premolar Dişlerin Modelini Yapar. Alt Premolar Dişler 40/16 Alt Premolar Dişlerin Modelini Yapar. Üst Molar Dişler 40/24 Üst Molar Dişlerin Modelini Yapar. Alt Molar Dişler 40/16 Alt Molar Dişlerin Modelini Yapar. TAM PROTEZ Bu ders 9. sınıfta haftada 4 saat olarak okutulacaktır. Diş protez Teknisyenliği dalında tam protez ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Öğrenciye, ölçü dezenfeksiyonu, tam protezlerde model, kaide plağı, anterior diş dizimi, posterior diş dizimi, diş eti modelajı, muflalama, akril tepimi, akrilik kaideli tam protezlerde bitim, metal kaideli tam protez elde etme, tam protezlerde döküm yapma, metal kaideli tam protez bitimi, immediat protezler ve tam protezlerde tamir yapma yeterliklerini kazandırmak amaçlanmaktadır. 14
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler Ölçü Dezenfeksiyonu 40/16 Negatif Ölçüyü Dezenfekte Eder. Tam Protezlerde Model 40/24 Tam Protezlerde Alçı Model Elde Eder. Kaide Plağı 40/24 Kaide Plağı Yapar. Anterior Diş Dizimi 40/24 Anterior Diş Dizimi Yapar. Posterior Diş Dizimi 40/24 Posterior Diş Dizimi Yapar. Diş Eti Modelajı 40/24 Diş Eti Modelajı Yapar. Muflalama 40/24 Muflalama yapar. Akril Tepimi 40/24 Akril Teper. Akrilik Kaideli Tam Protezlerde Bitim 40/24 Metal Kaideli Tam Protez 40/24 Tam Protezde Döküm Metal Kaideli Tam Protez Bitimi İmmediat Protezler Tam Protezlerde Tamir BÖLÜMLÜ PROTEZLER 40/32 40/16 40/16 40/24 Akrilik Kaideli Tam Protezlerde Bitim Yapar. Metal Kaideli Tam Protez Yapar. Tam Protezde Döküm Yapar. Metal Kaideli Tam Protez Bitimi Yapar. İmmediat Protezleri Yapar. Tam Protezlerde Tamir Yapar. Bu ders 10. sınıfta haftada 8 saat olarak okutulacaktır. Diş Protez Teknisyenliği Dalında bölümlü protezler ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Öğrenciye, bölümlü protezlerde model, diş dizimi, tutucular, akrilik kaideli bölümlü protezlerin bitimi, metal kaideli bölümlü protezlerde planlama, büyük bağlayıcı ve direkt tutucuların modelasyonu, ara bağlayıcı ve indirekt tutucuların modelasyonu, iskelet döküm, bölümlü protezlerde bitim, overdenture ve bölümlü (parsiyel) protezlerde tamir ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. 15
Dersin Modülleri Süre Kazandırılacak Yeterlikler Bölümlü Protezlerde Model 40/24 Bölümlü Protezlerde Model Elde Eder. Diş Dizimi 40/24 Diş Dizimi Yapar. Tutucular 40/24 Tutucuları Elde Eder. Akrilik Kaideli Bölümlü Protezlerin Bitimi Metal Kaideli Bölümlü Protezlerde Planlama Büyük Bağlayıcı ve Direkt Tutucuların Modelasyonu Ara bağlayıcı ve İndirekt Tutucuların Modelasyonu 40/24 40/32 40/24 40/24 Akrilik Kaideli Bölümlü Protezleri Bitimini Yapar. Metal Kaideli Bölümlü Protezlerde Planlama Yapar. Büyük Bağlayıcı Ve Direkt Tutucuların Modelasyonunu Yapar. Ara Bağlayıcı Ve İndirekt Tutucuların Modelasyonunu Yapar. İskelet Döküm 40/24 İskelet Döküm Elde Eder. Bölümlü Protezlerde Bitim 40/24 Bölümlü Protezlerde Bitim Yapar. Overdenture 40/24 Overdenture Yapar. Bölümlü (Parsiyel) Protezlerde Tamir SABİT PROTEZ I 40/24 Bölümlü (Parsiyel) Protezlerde Tamir Yapar. Bu ders 10. sınıfta haftada 8 saat olarak okutulacaktır. Diş Protez Teknisyenliği dalında sabit protezler ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Öğrenciye, Sabit protezlerde model, geçici kuron yapma, tam metal kuron modelajı, tam metal kuron, veneer kuron metal altyapı hazırlama ve veneer kuron metal alt yapı üzerine porselen materyal işleme yeterliklerini kazandırmak amaçlanmaktadır. Dersin Modülleri Süre KAZANDIRILAN YETERLİKLER Sabit Protezlerde Model 40/24 Sabit Protezlerde Model Elde Eder. Geçici Kuron 40/16 Geçici Kuron Yapar. Tam Metal Kuron Modelajı 40/24 Tam Metal Kuron Modelajı Yapar. Tam Metal Kuron 40/24 Tam Metal Kuron Yapar. Veneer Kuron Metal Alt Yapı 40/16 Veneer Kuron Metal Alt Yapı Yapar. 16
Veneer Kuron Metal Alt Yapı Üzerine Porselen Materyal SABİT PROTEZ II 40/32 Veneer Kuron Metal Alt Yapı Üzerine Porselen Materyal İşler. Bu ders 10. sınıfta haftada 4 saat olarak okutulacaktır. Diş Protez Teknisyenliği Dalında sabit protezler ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Öğrenciye; metal destekli kuron, metal desteksiz kuron, estetik amaçlı kuron, presleme sistemi ve parçalı kuron, geçici köprü, metal destekli köprü, tam döküm ve veneer köprü, metal desteksiz köprü, kanatlı köprü, kök destekli protezler, implant üstü protezler, ve hassas tutucular yapmakla ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler Metal Destekli Kuron 40/24 Metal Destekli Kuron Yapar. Metal Desteksiz Kuron 40/24 Metal Desteksiz Kuron Yapar. Estetik Amaçlı Kuron 40/24 Estetik Amaçlı Kuron Yapar. Presleme Sistemi Ve Parçalı Kuronlar 40/24 Presleme Sistemi Ve Parçalı Kuron Yapar. Geçici Köprü 40/24 Geçici Köprü Yapar. Metal Destekli Köprü 40/24 Metal Destekli Köprü Yapar. Tam Döküm Ve Veneer Köprü 40/24 Tam Döküm Ve Veneer Köprü Yapar. Metal Desteksiz Köprü 40/32 Metal Desteksiz Köprü Yapar. Kanatlı Köprü 40/24 Kanatlı Köprü Yapar. Kök Destekli Protezler 40/16 Kök Destekli Protez Yapar. İmplant Üstü Protezler 40/32 İmplant Üstü Protezler Yapar. Hassas Tutucular 40/32 Hassas Tutuculu Protezleri Yapar. Bu ders 11. sınıfta haftada 8 saat olarak okutulacaktır. 17
ORTODONTİ Diş Protez Teknisyenliği Dalında ortodonti ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Öğrenciye; ortodontide model, tutucu elemanlar, aktif elemanlar, tek çene apareyleri, iki çene apareyleri, önleyici koruyucu apareyler, gece koruyucu apareyler ve pekiştirme apareylerini yapmakla ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler Ortodontide Model 40/16 Ortodontide model elde eder. Tutucu Elemanlar 40/16 Tutucu elemanlar yapar. Aktif Elemanlar 40/16 Aktif elemanlar yapar. Tek Çene Apareyleri 40/16 Tek çene apareyleri elde eder. İki Çene Apareyleri 40/16 İki çene apareyleri yapar. Önleyici Koruyucu Apareyler 40/16 Önleyici koruyucu apareyler elde eder. Gece Koruyucu Apareyler 40/8 Gece koruyucu apareyler yapar. Pekiştirme Apareyleri 40/8 Pekiştirme apareyleri yapar. ÇENE YÜZ PROTEZLERİ Bu ders 12. sınıfta haftada 3 saat olarak okutulacaktır. Diş Protez Teknisyenliği Dalında çene yüz protezleri ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Öğrenciye; üst çene defekt protezleri, alt çene defekt protezleri, konjenital defekt protezleri, radyoterapi protezleri, ağız dışı defekt protezleri ve kombine protezleri yapmakla ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler Üst Çene Defekt Protezleri 40/24 Üst çene defekt protezleri yapar. Alt Çene Defekt Protezleri 40/16 Alt çene defekt protezleri yapar. Konjenital Defekt Protezleri 40/16 Konjenital defekt protezleri yapar. Radyoterapi Protezleri 40/16 Radyoterapi protezleri yapar. Ağız Dışı Defekt Protezleri 40/32 Ağız dışı defekt protezleri yapar. Bu ders 12. sınıfta haftada 3 saat olarak okutulacaktır. 18
İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ Diş protez alanı Diş protez Teknisyenliği Dalında İşletmelerde beceri eğitimi dersinin içeriğin mevzuata uygun olarak dal derslerinin %80 ini kapsayacak şekilde tam protez, bölümlü protez, sabit protez 1 2, ortodonti ve çene yüz protezleri derslerine ait modüllerden oluşturulur. Dersin içeriği; sektör temsilcileri, okuldaki koordinatör öğretmenler ve alan öğretmenlerinin kararı ile planlanarak uygulanır. Alan/dal derslerin temel özellikleri gereği öğrencilerin teorik bilgileri davranışa dönüştürebilmesi için sağlık kuruluşlarındaki diş protez laboratuarlarında protezlerin yapım ve onarım sürecine katılmaları gerekmektedir. Bu amaçla işletmelerde beceri eğitimi dersi 11. sınıfta haftada 16 saat ve 12. sınıfta haftada 24 saat olarak uygulanır. İşletmelerde beceri eğitimi dersi Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine göre yapılır. İŞLETMELERDE TAM PROTEZ BECERİ EĞİTİMİ Dersin Modülleri Ölçü Dezenfeksiyonu Tam Protezlerde Model Kaide Plağı Diş Dizimi Diş Eti Modelajı Muflalama Akril Tepimi Akrilik Kaideli Tam Protezlerde Bitim Metal Kaideli Tam Protez Tam Protezlerde Döküm Metal Kaideli Tam Protez Bitimi İmmediat Protezler Kazandırılan Yeterlikler Negatif Ölçüyü Dezenfekte Eder. Tam Protezlerde Model Elde Eder. Kaide Plağı Yapar. Diş Dizimi Yapar. Diş Eti Modelajı Yapar. Muflalama Yapar. Akril Teper. Akrilik Kaideli Tam Protezlerde Bitim Yapar. Metal Kaideli Tam Protez Yapar. Tam Protezlerde Döküm Yapar. Metal Kaideli Tam Protez Bitimini Yapar. İmmediat Protezleri Yapar. Tam Protez Tamirleri Tam Protezlerde Tamir Yapar. İşletmelerde beceri eğitimi 11. sınıfta haftada 8 saat olarak uygulanacaktır. 19