P-B / QAL - Metal Laboratuvarı Grubu Hakan Beldek, Şeyma Sezen, Cüneyt Tan, Barbara Damberger 01.01.2012, Mercedes-Benz Türk Werk Istanbul
Metal Laboratuvarı
İçindekiler 1. Kimyasal Analizler 1.1 Yaş metod ile yapılan analizler 1.2 Demir alaşımlarda karbon-kükürt analizi 1.3 Optik Emisyon spektrometre ile yapılan analizler 1.4 UV VIS fotometre ile yapılan analizler 1.5 Hidrojen tayini analizi 1.6 Elektroliz cihazı ile yapılan analizler 2. Fiziksel Özellikler 2.1 Çekme deneyi 2.2 Bükme ve basma deneyi 2.3 ERICHSEN derin çekme deneyi 2.4 Kaynak kontrolu tahribatlı 2.5 Penetran sıvılar ile kaynak ve malzemel hata kontrolü 2.6 Punta kaynak kontrolü tahribatsız 2.7 Sertlik deneyleri MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt 3. Mikroskobik İnceleme Mikroskobik inceleme, değerlendirme Normal mikroskopta görüntü alma, renkli baskı Stereo mikroskopta görüntü alma, renkli baskı Değişik kameralar ile alınan görüntüleri bilgisayarda rapora aktarma, renkli baskı Folie 3
İçindekiler 4. Kaynak Tekniği DIN EN 287 ye göre kaynak eğitimi DIN EN 5817 ye göre kaynak kontrolü Kaynak makinalarının parametrelerini ölçme, ayarlama Yan sanayi firmalarına danışmanlık 5. Numune Hazırlama Mikro yapı ve sertlik için numune hazırlama Yaş metod ve spektrometre için numune hazırlama MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 4
MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 5
1. Kimyasal Analizler 1.1 Yaş metod yapılan analizer - Demir Fe analizer - Aluminyum Al analizer - Bakır Cu analizer - Çınko Zn analizer Analizer DIN,TSE, ASTM talimatlarına göre yapılmaktadır. 1.2 Demir alaşımlarında Karbon-Kükürt analizi LECO C-S 244 ile yapılmaktadır % C Miktarı 0,00001 hassasiyette % S Miktarı 0,00001 hassasiyette tespit edilmektedir MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 6
1. Kimyasal Analizler 1.3 Optik emisyon spektrometre ile yapılan analizer - Demir Fe alaşımları - Aluminyum Al alaşımları - Bakır Cu alaşımları - Çınko Zn alaşımları ARL 3460 cihazı yapılmaktadır analiz dakkikada tamamlanmakta ve netice bilgisayar yardımıyla alınmaktadır. 1.4 UV VIS fotometre ile yapılan analizler Demir alaşımlarında Al, V, Cu, Mo elementlerinin ve Antifirizde silikat rezervi, nitrit, nitrat miktarı tayini Fotometrik analizlerde PERKIN ELMER LAMBDA-1 cihazı kullanılmaktadır. MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 7
1. Kimyasal Analizler 1.5 Hidrojen tayini analizi - Demi Fe alaşımları - Aluminyum Al alaşımları - Bakır Cu alaşımları - Çinko Zn alaşımları LECO RH-402 / HF-402 ile % H miktarı ppm cinsinden tespit edilmektedir. Analizer DIN, TSE, ASTM tatlimatlarına göre yapılmaktadır. 1.6 Elektroliz cihazı ile yapılan analizer - Bakır alaşımlarında: Cu, Pb - Aluminyum alaşımlarında: Cu - Çinko alaşımlarında: Cu - Sert lehiro tellerinde: Cu, Ag, Cd Bu amaçla platin elektrodlar ve EBERBACH elektroliz cihanzı kullanılmaktadır. MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 8
2. Fiziksel Özellikler 2.1 Çekme, bükme ve basma deneyleri Deneyler DIN50114, DIN50125, DIN50145, DIN50109, DIN50120, DIN50121 e göre ZWICK Z600 çekme cihazı ile yapılmaktadır. 2.2 ERICHSEN derin çekme deneyi Saclarda Deney DIN 50101 e göre ERICHSEN 102 derin çekme cihazı ile yapılmaktadır. MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 9
2. Fiziksel Özellikler 2.3 Kaynak ve malzeme hata kontrolü Tahribatlı mikroskop ile nüfuziyet kontrolü Tahribatsız -Ultrasonik hata tespit cihazı -Penetran sıvılar ile -Çıplak gözle 2.4 Punta kaynak kontrolü Tahribatsız MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 10
2. Fiziksel Özellikler 2.5 Sertlik deneyleri Demir alaşımları Alüminyum alaşımları Bakır alaşımları Çinko alaşımları DIN Norm larına göre hazırlanan numunelerinin sertlikleri WOLPERT 7521 sertlik cihazında aşağıda belirtilen normlara uygun olarak ölçülür. Brinell HB sertliği: DIN 50 351 Vickers Hv sertliği: DIN 50 133 Rockwell HRC, HRB, HRA sertliği: DIN 50 103 MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 11
2. Fiziksel Özellikler 2.6 Mikro Vickers sertlik deneyi ZWICK ZHV 10 sertlik cihazında DIN 50133 e göre test edilir. MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 12
3. Mikroskobik inceleme Mikroskobik inclemeler: Her türlü metal malzemenin metalografik incelemeleri: Mikro yapı, Kaynaklı birleştirme, Kırılma analizi aşağıda belirtilen cihazlar yardımıyla gerçekleştirilir. Bu çalışmaların yapıldığı cihazlar ; Normal mikroskop OLYMPUS PMG 3 Stereo mikroskop OLYMPUS SZH 10 Tepegöz WOLFVİSİON VZ-9 El kamerası Sony DCR HC46 Dijital kamera Sony 8.1Mpiksel Fotoğraf makinası Sony CMOS SONY UP-7000P COLOR VIDEO PRINTER KYOCERA 5025DN printer Bilgisayar ve monitörü Tv monitörü SONY VIDEO SVO-1500P MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 13
4. Kaynak Tekniği Kaynak eğitim merkezinde İmalatımızda çalışan kaynakçılara, stajyerlere ve yan sanayi elemanlarına DIN EN 287 ye göre MIG/MAG ve TIG kaynak eğitimi verilmektedir. DIN EN 287 ye göre kaynak eğitimi imalatımızda kullanılan Punta, Gazaltı kaynak makinalarının parametre ayarları kontrol edilmektedir. Problemli durumlarda yan sanayi firmalarına danışmanlık hizmeti verilmektedir. MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 14
5. Numune Hazırlama 5.1 Mikro yapı ve sertlik için numune hazırlama cihazları Kesme Hassas kesme cihazı Bakalite alma MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 15
5. Numune Hazırlama 5.1 Yaş metod ve spektrometre için numune hazırlama cihazları Numune tartmak için masa üstü hassas terazi. 0.0001 gr. Hassasiyette Kimyasal madde tartmak için masa üstü hassas terazi. 0.01 gr. Hassasiyette Talaş almak için masa üstü matkap tezgahı. MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 16
5. Numune Hazırlama 5.2 Yaş metod ve spektrometre için numune hazırlama cihazları Spektrometre numunesi için masa üstü taşlama tezgahı Spektrometre numunesi için zımpara tezgahı Kül fırını Kurutucu ETÜV MB_P-B/QAL-MT_Tanıtımı.ppt Folie 17
P-B / QAL-MTL Malzeme Test Laboratuvarı ve Kaynak Prosesleri (Metal Dışı Laboratuvarı Grubu) Hakan Beldek, P-B/QAL-MTL, 06.08.2010, Mercedes-Benz Türk Hoşdere/İstanbul
Metal Dışı Laboratuvarı Folie 19
İçindekiler 1. Kimyasal Analizler 1.1 Grafimetrik analiz 1.1.1 Dolgu miktarı tayini 1.2 Cam elyaf miktarı tayini 2. Fiziksel Testler 2.1 Shore A/Shore D sertlik ölçümü 2.2 Bilya baskı sertlik ölçümü 2.3 Baskı altında kalıcı deformasyon 2.4 Çekme altında kalıcı deformasyon 2.5 Çekme mukavemeti / kopma uzaması 2.6 Yırtılmaya devam mukavemeti 2.7 Kat ayırma mukavemeti 2.8 Patlatma basıncı 2.9 Flok yapışma mukavemeti 2.10 Eğilme mukavemeti ve eğilme miktarı tayini 2.11 Dikiş mukavemeti 2.12 Sıyırma direnci 2.13 Sürtünme dayanıklılığı 2. Fiziksel Testler 2.14 Yoğunluk 2.15 Yüzey ağırlığı 2.16 Nem miktarı 2.17 Kırılma endeksi 2.18 Kınematik viskozite ölçümü (Ubbelohde metodu) 2.19 Parlama ve yanma noktası Clevelannd metodu Abel-Pensky metodu 2.20 Kaynama dayanımı 2.21 Aşınma testi 2.22 Yatay / düşey konumunda yanma hızı tespiti 2.23 Damlama testi 2.24 Motor odası isolasyon malzemelerinnin yanma testi 3. Yaşlandırma Testleri 3.1 Boya akıtma deneyi 3.2 Ozon mukavemeti 3.3 Soğukta davranış 3.4 Sıcakta davranış Boyut değiştirme MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 20
İçindekiler 3. Yaşlandırma Testleri 3.5 Çeşitli ortamlarda yaşlandırma testleri Sıcakta yaşlandırma ASTM yağlarında yaşlandırma Antifrizlerde yaşlandırma Yakıtlarda yaşlandırma Çevrimde yaşlandırma Su içinde yaşlandırma Xenotest (DIN EN ISO 105-B06 4. Enstrümental Analizler 4.1 FTIR Spektrofotometre ile yapılan analizler 4.2 Gaz kromatografi cihazı ile yapılan analizler 4.3 Potansiyometrik titrasyon cihazı ile yapılan analizler 4.4 DSC cihazı ile yapılan analizler 4.5 TGA cihazı ile yapılan analizler MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 21
MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 22
1. Kimyasal Analizler 1.1 Grafimetrik analiz Yanma artığı: Dolgu miktarı tayini DIN 53568 / DIN 53395/DIN EN 60 Testler için kül fırını ve hassas terazi kullanılır. 1.2 Cam elyaf miktarı tayini Cam elyaf takviyeli plastiklerde DIN EN 60 a göre tespit edilir. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 23
2. Fiziksel Testler 2.1 Shore A/Shore D sertlik ölçümü Lastiklerde Plastiklerde DIN53505 e göre ZWICK 7206 sertlik ölçme cihazı ile yapılır Aletin kalibrasyon kontrolü ZWICK7507 cihazı ile gerçekleştirilir. 2.2 Bilya baskı sertlik ölçümü Plastiklerde DIN EN ISO 2039-1 a göre ZWICK 3106 ölçümcihazıile yapılır 2.3 Baskı altında kalıcı deformasyon Lastiklerde PU (poliüretan) malzemelerde DIN ISO 815 ve Daimler Şartnamesine göre tespit edilir. Folie 24
2. Fiziksel Testler 2.4 Çekme altında kalıcı deformasyon Lastiklerde DIN ISO 2285 2.5 Çekme mukavemeti / kopma uzaması Lastiklerde Plastiklerde Tekstillerde 1K-PUR yapıştırıcılarda Tabanlıklarda Deri ve suni derilerde Yapışkan bantlarda DIN EN ISO 527-1/2/3 DIN EN ISO 1798 DIN 53328 DIN EN ISO 13934-1 MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 25
2. Fiziksel Testler 2.6 Yırtılmaya devam mukavemeti Lastiklerde Tekstillerde Deri ve suni derilerde VDA675210, VDA 675211B, DIN 53356, DIN57859-5, DIN EN, ISO3377-1/2 Normlarına göre ZWICK 1141 cihazı ile tespit edilir. 2.7 Kat ayırma mukavemeti Doku takviyeli elastomerlerde Tekstil takviyeli hortumlarda DIN53357, DIN53530 normlarına göre ZWICK Roel Z010 cihazı ile tespit edilir. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 26
2. Fiziksel Testler 2.8 Patlatma basıncı Tekstil takviyeli hortumlarda DIN53758 e göre özel aparat ile tespit edilir. 2.9 Flok yapışma mukavemeti Floklu lastiklerde DIN ISO 6133 ve Daimler-Benz şartnamesine göre Zwick Z010 cihazı ile tespit edilir. 2.10 Eğilme mukavemeti ve eğilme miktarı Plastiklerde Kontraplaklarda DIN EN 310, DIN 53 452 e görezwick Z010 cihazı ile tespit edilir. 2.11 Dikiş açılması ve kuvveti Deri, suni deri vb.koltuk kısmında dikilen Tüm kaplama malzmelerde DIN EN ISO 13936-2 normuna göre ZWICK Roel Z010 cihazı ile Tespit edilir. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 27
2. Fiziksel Testler 2.12 Sıyırma direnci Etiketlerde Yapışkan bantlarda DIN 53 278, DIN 50 017 ye göre test edilir. 2.13 Sürtünmeye dayanıklılık Tekstillerde Deri ve suni derilerde Tabanlıklarda DIN 54 021 e göre Crockmetre cihazı ile tespit edilir. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 28
2. Fiziksel Testler 2.14 Yoğunluk Katı maddelerde: DIN EN ISO 1183 ve DIN 53 420 ye göre tespit edilir. Sıvılarda: DIN 51 757 ye göre PAAR Densimetre cihazı ile tespit edilir. 2.15 Yüzey ağırlığı Tekstillerde Deri ve suni derilerde DIN EN 12127, DIN 53 352, DIN ISO 536 ve DIN IS0 2420 ye göre tespit edilir. 2.16 Nem miktarı Plastiklerde Tahta ve kontraplaklarda DIN 50 011, DIN 53 304, DIN 52 183 e ve DIN 52 375 e göre gerçekleştirilir. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 29
2. Fiziksel Testler 2.17 Kırılma indeksi DIN 51 423 e göre Atago refraktometre cihazı ile tespit edilir. 2.18 Kinematik viskozite Ubbelohde Metodu Otomotiv yağlarında DIN 51 562 ye uygun olarak Schott AVS - 440 kapiler viskozimetre cihazı ile ölçülür. 2.19 Parlama ve yanma noktası Otomotiv yağlarında a) Cleveland Metodu DIN EN ISO 2592 b ) Abel - Pensky Metodu DIN 51 755 Katı maddelerde: DIN 53 479 vedin 53 420 ye göre tespit edilir. Sıvılarda: DIN 51 757 ye göre PAAR Densimetre cihazı ile tespit edilir. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 30
2. Fiziksel Testler 2.20 Kaynama davranımı Petrol ürünlerinin kaynama davranımları DIN 51 751 e göre Petrotest destilasyon cihazı ile tespit edilir. 2.21 Aşınma testi Malzemelerin aşınma miktarları Daimler-Benz şartnamelerine göre tespit edilir. 2.22 Yatay / düşey konumda yanma hızı tespiti 95/28/EG de belirlenen şartlara uygun, araç içinde kullanılan ve yanabilen malzemeler için uygulanır. 95/28/EG ye göre, bu normda öngörülen aparat ile gerçekleştirilir. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 31
2. Fiziksel Testler 2.23 Damlama testi Araç tavanında kullanılan ve yanabilen malzemeler için uygulanır. 95/28/EG ye göre, bu normda öngörülen aparat ile gerçekleştirilir 2.25 Motor odası izolasyon malzemelerinin yanma testi 95/28/EG de belirlenen şartlara uygun, araç içinde kullanılan tüm izolasyon malzemeler için uygulanır. 95/28/EG ye göre, bu normda öngörülen aparat ile gerçekleştirilir MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 32
3. Yaşlandırma Testleri 3.1 Boya akıtma deneyi Lastiklerde VDA 675 242ye göre yapılır. 3.2 Ozon mukavemeti Lastiklerde VDA 675 311 e göre Hampden ozon test cihazı ile tespit edilir. 3.3 Soğukta davranış Daimler-Benz şartnamesine göre Heraeus-Vötsch Iklimlendirme cihazında tespit edilir. 3.4 Sıcakta davranış - Boyut değiştirme DIN 53 497, DIN 53 377 ye göre tespit edilir. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 33
3. Yaşlandırma Testleri 3.5 Çeşitli ortamlarda yaşlandırma testleri Sıcakta yaşlandırma Lastiklerde DIN 53 508, VDA 675 310 ve Daimler-Benz şartnamelerine göre ASTM yağlarında yaşlandırma Lastiklerde DIN 53 521 e göre Antifirizde yaşlandırma Lastiklerde VDA 52 103 e göre Yakıtlarda yaşlandırma Lastiklerde DIN 51 604 ve VDA 675 302 ye göre Çevrimde yaşlandırma Yapıştırıcılar vb.için dönüşümlü olarak oda sıcaklığı, sıcak ve soğuk ortam ile buhar banyosunda yaşlandırma Su içinde yaşlandırma Kontraplak ve yapıştırıcılar için Daimler-Benz şartnamelerine göre gerçekleştirilir. Xenotest (DIN EN ISO 105-B06) MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 34
4. Enstrümental Analizler 4.1 FTIR Spektrofotometre ile yapılan analizler Lastik, plastik, tekstil, yapıştırıcılar ve yağların kalitatif / kantitatif analizleri Perkin-Elmer FTIR Spectrum One cihazı ile gerçekleştirilir. Split-Pea ölçüm ünitesi ile küçük boyutlu malzemelerde ön işlemsiz, direkt malzeme üzerinden inceleme yapılabilmektedir. 4.2 Gaz kromatografi cihazı ile yapılan analizler Kolay uçabilen, organik esaslı malzemelerin özellikle solventlerin kalitatif ve kantitatif analizleri Perkin-Elmer Autosystem GC cihazı ile gerçekleştirilir. 4.3 Potansiyometrik titrasyon cihazı ile yapılan analizler Otomotiv yağlarında: Toplam baz sayısı DIN ISO 3771 e göre, toplam asit sayısı ASTM D 664 e göre, motor yağları ve solventlerde nem miktarı tayini Karl-Fischer metoduna göre Mettler DL 70 potansiyometrik titrasyon cihazı kullanılarak DIN ISO 3733 e göre gerçekleştirilir. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 35
4. Enstrümental Analizler 4.4 DSC cihazı ile yapılan analizler Polimerik malzemelerin camsı geçiş ısısı, erime noktası, kristalizasyon sıcaklığı, ısı kapasitesi, oksidasyon ve termal stabilite özellikleri Netzsch DSC 204 cihazı ile tespit edilir. 4.5 TGA cihazı ile yapılan analizler Netzsch TG 209 cihazında malzemeler ısı etkisi ile komponentlerine ayrıştırılarak kalitatif ve kantitatif analizleri yapılır. MB_P-B/QAL-MD_Tanıtımı.ppt Folie 36