güven üretiyoruz generating confidence EN 54-14 e göre PROJELENDİRME REHBERİ
Maxlogic & Mavigard markaları ile 1987 yılından itibaren yangın ve gaz algılama sistemleri konusunda Güven Üretmeye devam ediyoruz. İstanbul, Dudullu da bulunan üretim ve yönetim tesislerimizin yanı sıra Avrupa yakasında Marmara Bölge Müdürlüğü, Bursa da Güney Marmara Bölge Müdürlüğü, Ankara da İç Anadolu Bölge Müdürlüğü, İzmir de Ege Bölge Müdürlüğü, Antalya da Akdeniz Bölge Müdürlüğü, Diyarbakır da Doğu-Güneydoğu Anadolu Bölge Müdürlüğü, Samsun da Karadeniz Bölge Müdürlüğü, Moskova da Rusya Merkez O isi ve İstanbul Perpa Ticaret Merkezindeki Fabrika Satış Mağazamız ile müşterilerimizin memnuniyet seviyesini en üst düzeye çıkararak hizmet veriyoruz. Dünyanın çeşitli bölgelerindeki 60 ülkeye sürekli olarak ürünlerimizi ihraç etmekle kalmayıp oradaki distribütörlerimizin teknik kadrolarına gerekli eğitimi vererek, sistemlerimize üst seviyede satış sonrası hizmetlerin verilmesini de sağlıyoruz. Mavili Elektronik A.Ş. olarak kurumumuzda uzman mühendis, tekniker, teknisyen ve üretim elemanlarından oluşan 250 kişiyi aşan dinamik kadromuzla hizmet kalitesinden ödün vermeden, kendinden emin ve hızlı adımlarla yolumuza devam ediyoruz. Serti ikalar ve Lisanslar * Mavili Elektronik A.Ş. nin uygulamakta olduğu ISO 9001 kalite yönetim sistemi, Dünyanın önde gelen LPCB (Loss Prevention Certi ication Board) / İngiltere kuruluşu tarafından denetlenmiş ve uygunluğu ISO 9001:2008 serti ikasıyla belgelendirilmiştir. * Yangın Alarm Sistemi ürünlerimiz, TS EN 54, gaz dedektörlerimiz ise TS EN 50194 serti ikasına sahiptir. * Yangın Algılama ve Alarm Sistemi ürünlerimize LPCB/İngiltere tarafından EN 54 ve CPD serti ikaları verilerek uluslararası bağımsız bir kuruluştan da kalitemiz onaylanmıştır. * Hizmetlerimiz, TS 12849 Hizmet Yeri Yeterlilik Belgesi ve Satış Sonrası Hizmetleri Yeterlilik Belgesine sahiptir. * Ürünlerimiz, Rusya Afet Bakanlığı tarafından verilen RUS SSPB (Yangın Güvenlik Serti ikasyon Sistemi) serti ikasına sahiptir. * Yangın Alarm Sistemi ürünlerimiz, UkrSEPRO / Ukrayna kuruluşu tarafından verilen KALİTE UYGUNLUK SERTİFİKASI sahiptir. * Marin serisi ürünlerimiz, TÜRK LOYDU (SOLAS 74 ve FSS) ve IACS (International Association of Classsi ication Societies Ltd.) üyesi Russian Maritime Register of Shipping tip onay serti ikasına sahiptir. * Ürünlerimiz, dünyanın bir çok ülkesinin yetkili birimleri tarafından verilen KULLANIM LİSANS larına da sahip bulunmaktadır. www.mavili.com.tr 02
maks. 1600m² Konvansiyonel sistemde en büyük bölgenin taban alanı 1600m² yi geçmemelidir. 1. Bölge 2. Bölge Konvansiyonel sistemde her bina en az bir bölge olmalıdır. www.mavili.com.tr 03
3.Bölge 2. Bölge 1. Bölge Konvansiyonel sistemde her kat en az bir bölge olmalıdır. maks. 400m² YANGIN KAPISI Konvansiyonel sistemde bir bölgenin birden fazla yangın kompartımanı içerdiği hallerde, bölge sınırları, yangın kompartımanının sınırları olmalı ve bölgenin taban alanı 400m² yi geçmemelidir. www.mavili.com.tr 04
Sesli ve / veya ışıklı uyarı cihazlarının kablo tesisatı, sistemdeki herhangi bir kısa devre veya açık devre hatası olması durumunda en az bir tane sesli ve / veya ışıklı uyarı cihazının çalışır durumda kalmasını sağlayacak şekilde yapılmalıdır. TABLO A. 4,5 < 4,5 6 Tavan Yüksekliği (metre) < 6 < 8 8 11 < 11 25 > 25 Dedektör tipi Çalışma Yarıçapı (metre) Sıcaklık dedektörü EN 54-5 Tip A 5 5 5 NK UD UD Optik duman dedektörü 7,5 7,5 7,5 7,5 NK UD EN 54-7 Işın tipi duman dedektörü EN 54-12 7,5 7,5 7,5 7,5 a) 7,5 UD NK - Normalde bu aralıkta kullanılmaz ancak özel uygulamalarda kullanılabilir. UD - Verilen yükseklik aralığında kullanılmaya uygun değildir. a) Tavan yüksekliğinin yaklaşık yarısında ikinci bir dedektör katmanına genellikle ihtiyaç vardır. Dedektörlerin çalışma yarıçapı ve tavan yüksekliği limitleri www.mavili.com.tr 05
Verici 7,5m h 7,5m H 100m 7,5m Alıcı 7,5m h h=0,1xh Işın (beam) tipi duman dedektörleri 1 adet alıcı ve 1 adet vericiden oluşur. Alıcı ve verici birbirlerini görecek şekilde karşılıklı en fazla 100 metrelik mesafe ile monte edilebilir. Bir takım ışın tipi duman dedektörü ile yaklaşık 1500m² lik alan korunur. 7,5m Duman dedektörü Duman dedektörü 7,5m yarıçaplı alanda algılama yapar. Projelendirmede kör nokta bırakmamak için koruma alanları şekildeki gibi üst üste bindirilmelidir. Bu durumda her bir duman dedektörünün algılama alanı en fazla 112m² lik kare ile gösterilir. www.mavili.com.tr 06 5,3m 10,6m 10,6m x 10,6m = 112m²
5m Sıcaklık dedektörü 3,55m 7,1m 7,1m x 7,1m = 50m² Sıcaklık dedektörü 5m yarıçaplı alanda algılama yapar. Projelendirmede kör nokta bırakmamak için koruma alanları şekildeki gibi üst üste bindirilmelidir. Bu durumda her bir sıcaklık dedektörünün algılama alanı en fazla 50m² lik kare ile gösterilir. 7,5m 7,5m 7,5m < 2m maks. 15m maks. 15m Duman dedektörü Koridor genişliği 2m den küçük ise duman dedektörleri en fazla 15m ara ile yerleştirilir. Koridor genişliğinin 2m den fazla olduğu durumlarda duman dedektörleri Tablo A. ya göre yaklaşık 10m ara ile yerleştirilmelidir. www.mavili.com.tr 07
5m 5m 5m < 2m maks. 10m maks. 10m Sıcaklık dedektörü Koridor genişliği 2m den küçük ise sıcaklık dedektörleri en fazla 10m ara ile yerleştirilir. Koridor genişliğinin 2m den fazla olduğu durumlarda sıcaklık dedektörleri Tablo A. ya göre yaklaşık 7m ara ile yerleştirilmelidir. < 10mm Termistör > 150mm Tavan yüksekliği 3m Tavanda bir soğuk sınır tabakası olması ihtimaline karşı, sıcaklık dedektörlerinin içindeki algılama elemanlarının sağlıklı çalışması için dedektör tamamen tavana gömülmemeli ve oda yüksekliğinin üst %5 i içerisinde kalacak şekilde monte edilmelidir. www.mavili.com.tr 08
< 10mm Optik Penceresi > 150mm Tavan yüksekliği 3m Tavanda bir soğuk sınır tabakası olması ihtimaline karşı, duman dedektörlerinin içindeki algılama elemanlarının sağlıklı çalışması için dedektör tamamen tavana gömülmemeli ve oda yüksekliğinin üst %5 i içerisinde kalacak şekilde monte edilmelidir. Kiriş h 0,05xH Kiriş h H h > 0,05xH Dedektörler oda yüksekliğinin (H) üst %5 i içerisinde kalacak şekilde monte edilmelidir. www.mavili.com.tr 09
> 500mm < 500mm < 300mm > 500mm > 500mm Bölme Dedektörler duvarların veya bölmelerin en az 500mm uzağına monte edilmelidir. Tavana 300mm den daha yakın duvarlar, bölmeler veya ra lar tavana ulaşıyormuş gibi düşünülmeli ve bu kısımlar ayrı odalar sayılmalıdır. Dedektörlerin alt kısmında bütün yönlere doğru en az 500mm lik açıklık olması gerekir. Kiriş Kiriş Kiriş Kiriş h D H D>0,25 (H-h): Her hücrede bir dedektör D<0,25 (H-h): Her iki hücrede bir dedektör D<0,13 (H-h): Her üç hücrede bir dedektör (Formüllerdeki değerler metre cinsindendir.) Kirişlere sahip tavanlarda, kiriş yüksekliği (h), tavan yüksekliğinin (H) %5 inden az ise tavan düz sayılmalı ve Tablo A. daki yarıçap limitleri uygulanmalıdır. Kiriş yüksekliği (h), tavan yüksekliğinin (H) %5 inden fazla ise şekildeki koşullar uygulanmalıdır. www.mavili.com.tr 10
<1m >1m Havalandırma menfezi / Klima Dedektörün herhangi bir hava girişinin 1 metre yakınına veya hava akımının 1m/s den fazla olduğu bir bölgeye konulması durumunda, hava akışının dedektör üzerindeki etkilerine özellikle dikkat edilmelidir. h h H h/h<0,05 H h/h>0,05 Düz tavan Eğimli tavan h ve H oranı %5 ten küçük ise tavan düz olarak kabul edilir ve dedektörler Tablo A. daki yarıçap değerlerine göre monte edilir. h ve H oranı %5 ten büyük ise tavan eğimli olarak kabul edilir ve dedektörler tavan eğiminin her bir derecesi için Tablo A. daki yarıçap değerleri %1 arttırılarak monte edilir. Tablo A. daki yarıçap değerleri en fazla %25 e kadar arttırılabilir. www.mavili.com.tr 11
h Sıcaklık dedektörü V= 6m² x (H-h) Optik duman dedektörü V= 12m² x (H-h) H THH<V THH V: Hacim (m³) H: Oda yüksekliği (m) h: Hücre yüksekliği (m) THH: Toplam hücre hacmi (m³) Tavanın bit dizi küçük hücre oluşturacak şekilde (kaset tavan) olması halinde, Tablo A. daki yarıçap limitleri içerisinde noktasal tipdeki bir dedektör, bir grup hücreyi kapsayabilir. Ancak tek bir dedektör tarafından kapsanan hücrelerin toplam iç hacimleri şekilde verilen V değerini aşmamalıdır. Her merdiven sağanlığının ana katlarına 1 adet dedektör yerleştirilmelidir. www.mavili.com.tr 12
ASANSÖR ASANSÖR 1,5m Asansör kapılarından 1,5m lik mesafe içinde dedektör yerleştirilmemelidir. Aydınlatma armatürü 100mm <200mm Dedektörler, aydınlatma armatürlerinden en az armatürün yüksekliğinin iki katı uzağa monte edilmelidir. www.mavili.com.tr 13
Supervisor Gra iksel İzleme ve Yönetim Yazılımı Supervisor; akıllı adresli yangın algılama sistemlerindeki yangın ve hata olaylarının gra iksel olarak izlenmesine ve kontrol edilmesine olanak tanıyan, özel olarak geliştirilmiş, yönetimi kolay ve kullanıcı dostu bir bilgisayar yazılımıdır. Tek Supervisor ile 1000 farklı akıllı adresli yangın alarm sistemindeki yangın ve hata olaylarının gra iksel olarak uzaktan izlenebilir ve kontrol edilebilir. Bilgisayar ortamında çizilen projelerin resim formatı fark etmeksizin harita olarak sisteme aktarılabilir. Yangın veya hata durumunda haritalar arası geçiş yapılabilir ve olayın gerçekleştiği mahal grariksel olarak izlenebilir. Müdahale gerektiren durumlarda uzaktan komut gönderilebilir. Kullanıcı isteğine bağlı olarak olay animasyonları, cihaz tarzları ve olay seslerini değiştirilebilir. Yangın ve hata durumlarında; anlık veya belirtilen zamanlarda ilgili adreslere e-mail ve kayıtlı numaralara SMS göndererek detaylı raporlama yapılabilir. Yangın alarm sistemleriyle yakın mesafelerde RS-232 veya RS-485 haberleşme protokolü ile kablolu olarak, uzak mesafelerde ise GPRS veya TCP/IP haberleşme protokolü ile kablosuz olarak haberleşme yapılabilir. Sistemde meydana gelen her türlü olay kaydını tarih ve zaman bilgisi ile görüntüleyebilme, iltreleyebilme, kaydetme, yedekleme ve yazdırma yeteneğine sahiptir. 10 farklı kullanıcı tanımlanabilir. Mobil Supervisor yazılımı sayesinde yangın algılama sistemi android telefonlardan izlenebilir ve kontrol edilebilir.
Binanın kat planları supervisor yazılımına harita olarak tanımlanabilir ve haritalar üzerine yangın alarm sistemine ait tüm saha cihazları işlenebilir. Herhangi bir olay anında, olayın gerçekleştiği harita ekranda gösterilir ve detaylı alarm bilgisi ile kullanıcının nokta tespiti yapması sağlanır. Sistemde oluşan her türlü yangın, hata, bilgilendirme ve program açılışı, kullanıcı girişi gibi olaylar olay kaydına kaydedilir. Renklendirilerek listelenen olay kayıtları program içerisinde yedeklenebilir, olaya ve tarihe göre iltrelenebilir ve printer çıkışı alınabilir. Softphone uygulaması sayesinde saha telefonları ve diğer yangın alarm santrallerindeki telefon modülleri ile iletişim sağlayabilme ve ağa bağlı tüm telefonlar ile konferans görüşme yapabilme yeteneğine sahiptir Marka ve modellerden bağımsız her çeşit CCTV sistemine uzaktan izleme yazılımı ile entegre olabilir. Yangın anında ilgili mahaldeki mevcut CCTV görüntüleri manuel veya otomasyon yeteneği sayesinde otomatik olarak izlenebilir. www.mavili.com.tr 15
Işın (beam) tipi duman dedektörü re lektörü, 1 li Işın (beam) tipi duman dedektörü re lektörü, 4 lü 24V Akıllı adresli ışın (beam) tipi duman dedektörü (verici), kısa devre izolatörlü Yangın alarm santrali Yangın Otomasyonu Girişleri Sprinkler sistemi devrede bilgisi Basınçlandırma fanları açık / kapalı bilgisi Duman damperleri açık / kapalı bilgisi Acil anons sistemi devrede bilgisi Acil aydınlatma sistemi devrede bilgisi Gaz kesme sistemi devrede bilgisi Deprem erken uyarı sistemi Alarm sistemi Söndürme sistemi Optik duman dedektörü, kısa devre izolatörlü Multisensör dedektörü, kısa devre izolatörlü Yangın Alarm Santrali Kontak izleme modülü, 1 girişli, kısa devre izolatörlü 1 2 Yangın alarm butonu, resetlenebilir Yangın Alarm Santrali Isı dedektörü, kısa devre izolatörlü 64 Yangın alarm butonu, kısa devre izolatörlü, resetlenebilir Modbus / Bacnet Server Supervisor gra iksel izleme ve yönetim yazılımı BACNET MODBUS RS-232 / RS-485 GPRS TCP-IP Maxlogic Adresli Yangın Algılama Sistemi 64 panele kadar network çalışabilmektedir. Bu sayede geniş alana yayılan ve birçok bina içeren konut, hastane üniversite gibi projelerde rahatlıkla uygulanabilmektedir. Maxlogic Adresli Yangın Algılama Sisteminde maksimum 130.048 cihaz kullanılabilmektedir. www.mavili.com.tr 16
24V Akıllı adresli re lektörlü ışın (beam) tipi duman dedektörü (alıcı-verici ünitesi), kısa devre izolatörlü Yangın Otomasyonu Çıkışları Asansörler Basınçlandırma fanları Duman damperleri Acil anons sistemi Acil aydınlatma sistemi Elektrik panoları Selonoid val ler Klima sistemleri Söndürme sistemi 24V Akıllı adresli ışın (beam) tipi duman dedektörü (alıcı), kısa devre izolatörlü Anahtarlamalı (SMPS) güç kaynağı Elektronik laşörlü siren Röle kontrol modülü, 1 çıkışlı, kısa devre izolatörlü Adresli Siren, kısa devre izolatörlü Elektronik laşör Kısa devre izolatör modülü 24V Elektronik siren Gaz dedektörü 24V Bölge denetim modülü, 1 girişli, kısa devre izolatörlü Havalandırma kanalı örnek alma cihazı Adresli laşörlü siren, kısa devre izolatörlü Siren kontrol modülü, 1 çıkışlı, kısa devre izolatörlü 24V 24V Konvansiyonel optik duman dedektörü Konvansiyonel sabit sıcaklık dedektörü Konvansiyonel multisensör dedektörü Network içindeki herhangi bir santralden diğer santralerdeki olaylar görüntülenebilir. Network içindeki herhangi bir santralden diğer santralere kontrol işlemleri yapılabilir. Network içindeki santrallere bağlı cihazlar arasında sebep sonuç senaryoları oluşturulabilir. www.mavili.com.tr 17
Asma tavanın üzerinde yangın oluşma riskinin bulunması halinde, yangın dedektörleri Tablo A. daki değerlere göre (her bağımsız mahalde en az 1 adet olacak şekilde) asma tavanın üzerine monte edilmelidir. Yükseltilmiş döşemenin altında yangın oluşma riskinin bulunması halinde, yangın dedektörleri Tablo A. daki değerlere göre (her bağımsız mahalde en az 1 adet olacak şekilde) yükseltilmiş döşemenin altında monte edilmelidir. www.mavili.com.tr 18
maks. 30m Yangın alarm butonları bir kişinin ulaşmak için en fazla 30 metre yürüyeceği şekilde monte edilmelidir. Kaçış yollarına yangın alarm butonu koyulmalıdır. maks. 60m Bir kişi yangın bölgesi içerisinde yangın kaynağını araştırırken 60 metreden fazla yürümemelidir. www.mavili.com.tr 19
1,4m (+/ 200mm) Yangın alarm butonları yerden 1,4 metre (+/ 200mm) yüksekliğe monte edilmelidir. > 2,1m Sesli ve / veya ışıklı uyarı cihazları yerden en az 2,1 metre yüksekliğe monte edilmeli ve kablo tesisatı koruma altına alınmalıdır. www.mavili.com.tr 20
65dB(A) @ 500Hz - 2000Hz GÜRÜLTÜLÜ ALAN +5dB(A) @ 500Hz - 2000Hz Yangın alarm ses seviyesi en az 65dB(A) veya ortamdaki 30 saniyeden daha uzun süren gürültüden 5dB(A) daha fazla veya 500Hz ile 2000Hz frekans aralığında olmalıdır. Yangın alarm ses seviyesi insanların bulunması mümkün olan bir noktada en fazla 120dB(A) olmalıdır. 75dB(A) Asgari ses seviyeleri alarm sesinin ulaşması beklenen her noktada elde edilebilmelidir. Kullanılacak alarm cihaz sayısı tavsiye edilen asgari ses seviyesini sağlamak için yeterli olmalıdır. Uyuyan insanların uyandırılması amaçlandığında yangın alarm ses seviyesi yatak ucunda en az 75dB(A) olmalıdır. www.mavili.com.tr 21
YANGIN KAPISI Her yangın kompartımanında en az 1 adet sesli uyarı cihazı olmalıdır. JH(st) H (yangın kablosu) 230V 50Hz AC 2X1,5mm 2 LIHH FE 180 HSD: Hat sonu direnci Yangın algılama sistemlerinde kullanılan kablolar yangına ve yangınla mücadelenin etkilerine en az 30 dakika dayanabilmeli veya bu süre kadar dayanabilmeleri için uygun biçimde korunmalıdır. www.mavili.com.tr 22
YANGIN KAPISI -20dB(A) -30dB(A) Ses seviyesinde normal kapılarda 20dB(A), yangın kapılarında 30dB(A) kayıp oluşur. 7,5m AGD/GD2R/GD/GDR serisi gaz dedektörleri (CO, LPG, Doğalgaz) 5,3m 10,6m 10,6m x 10,6m ~ = 112m² Gaz dedektörü 7,5m yarıçaplı alanda algılama yapar. Projelendirmede kör nokta bırakmamak için koruma alanları şekildeki gibi üst üste bindirilmelidir. Bu durumda her bir gaz dedektörünün algılama alanı en fazla 112m² lik kare ile gösterilir. www.mavili.com.tr 23
GARAJ ~150cm ~150cm Karbonmonoksit dedektörü yerleşimi Karbonmonoksit (CO), zehirli (toksik) bir gaz olmasının yanında, patlayıcı özelliği de olan tehlikeli bir gazdır. İza i yoğunluğu (hava=1) 0,97 dir. Karbonmonoksit, hava ile yaklaşık aynı ağırlığa sahip olduğu için dedektör yerden yaklaşık 150cm yüksekliğe ve gaz kaynağından yatay olarak yaklaşık 150cm uzağa monte edilmelidir. Karbonmonoksit Gaz Dedektörü ~150cm ~150cm Tam yanmanın oluşmaması halinde yüksek zehirleyici özelliğe sahip karbonmonoksit (CO) gazı oluşur. Karbonmonoksit renksiz ve kokusuz bir gaz olup solunması halinde kandaki oksijeni bloke ederek belirli bir seviyeden sonra zehirlenmeye neden olur. Daha yüksek seviyelerde ölümcüldür. www.mavili.com.tr 24
~150cm 15-25cm LPG dedektörü yerleşimi Likit petrol gazı (LPG), bütan ve propan karışımından oluşan hidrokarbon türevi patlayıcı gaz sınıfındandır ve iza i yoğunluğu (hava=1) 1,86 dır. LPG, havadan ağır olduğu için dedektör yerden 15-25cm yüksekliğe ve gaz kaynağından yatay olarak yaklaşık 150cm uzağa monte edilmelidir. 5-15cm ~150cm Doğalgaz dedektörü yerleşimi Doğalgaz (Methane), hidrokarbon türevi patlayıcı gaz sınıfındandır ve iza i yoğunluğu (hava=1) 0,56 dır. Doğalgaz, havadan ha if olduğu için dedektör tavandan 5-15cm aşağıya ve gaz kaynağından yatay olarak yaklaşık 150cm uzağa monte edilmelidir. www.mavili.com.tr 25
KONVANSİYONEL SİSTEM BÖLGE (+) 3 4 BÖLGE (+) BÖLGE ( ) 2 5 1 BÖLGE ( ) Dedektör bölge hattının son cihazı ise sokete hat sonu direnci bağlanacaktır. Konvansiyonel dedektör soketi (ML-0140) bağlantı şeması. AKILLI ADRESLİ SİSTEM ÇEVRİM (-) 3 4 ÇEVRİM (-) ÇEVRİM (+) 2 5 1 ÇEVRİM (+) KABLO EKRANI MUTLAKA BAĞLANMALIDIR. Adresli dedektör soketi (ML-0140) bağlantı şeması. www.mavili.com.tr 26
KONVANSİYONEL SİSTEM -1-2 +3 +4-1 -2 +3 +4 BÖLGE (-) BÖLGE (-) (*) 6K8 Hat sonu direnci BÖLGE (+) BÖLGE (+) (*) Buton bölge hattının son cihazı ise şekildeki hat sonu direnci bağlanacaktır. Konvansiyonel yangın alarm butonu (ML-2710) soket bağlantı şeması. AKILLI ADRESLİ SİSTEM Loop - 1 Loop - 2 Loop + Loop + 3 4 Loop - 1 Loop - 2 Loop + Loop + 3 4 ÇEVRİM (-) ÇEVRİM (-) ÇEVRİM (-) ÇEVRİM (+) ÇEVRİM (+) ÇEVRİM (+) Adresli yangın alarm butonu (ML-1710) bağlantı şeması. www.mavili.com.tr 27
Bu kitapçıktaki resim ve çizimlerin her hakkı saklıdır. Yazılı izin olmaksızın, kaynak gösterilse dahi basılı veya elektronik ortamda kullanılamaz ve çoğaltılamaz. Bu kitapçıktaki bilgiler EN 54-14:2004 standardını, www.mavili.com.tr üretici irma tavsiyelerini ve ürün bilgilerini içermektedir. Bu kitapçıktaki bilgiler tavsiye niteliğinde olup, Mavili Elektronik Tic. ve San. A.Ş. hiç bir koşul altında bu bilgilerden, tavsiyelerden ve basım hatalarından sorumlu tutulamaz. 2016/V0