RAPOR Büro tarafından Türk firmalarına gösterilen hukuki yardım tecrübesinden 2. genelleştirme S.VERENIN S AVUKATLIK BÜROSU 2009 yıl 22 auğustos
RAPOR Büro tarafından Türk firmalarına gösterilen hukuki yardım tecrübesinden 2. genelleştirme İşbu rapor Türk şirketlerine «S.Verenın S» Avukatlık bürosu tarafından gösterilen hukuki yardım tecrübesine dayanarak hazırlanmıştır ve yabancı (türk) firmalarının bu ilişkiler sonucunda güçlük çekme va mali zarar görme olaylarının hukuki yönden araştırmak ve sebeblerini belli etmek amacını güdüyor. Raporda ifade edilen sorunların türk şirketleri tarafından ileride hesaba alınmasının mühim sebebi, büroya hukuki yardım isteyip gelen şirketlerin Özbekistan Cumhurriyetine mal ihracatı amacıyla imzalanan (akdedilen) sözleşmelerin Özbek kanunlarına aykırı olduğunda. Böyle sorunların meyadan gelme sebebi türk şirketlerinin kendi kabahatı olması, bu sorunları hukuki yollarla çözmeyi engelleştiren bir unsur olmasıdır. Misaller 1. Küçük ölçekli ve özel «Ö...», «H...» ve «A...» Türk firmaları Avukatlık bürosına hukuki yardım için başvurdular. Problemin mahiyeti. 2006-2008 yıllar arasında yukarıdaki türk firmaları özbek şirketine polipropilen iplik ihracatında bulunmuşlar. «Ö...» Şti 406 000 dolar, «H...»Şti 325 000 dolar ve «A...»Şti 397 000 dolar İhrac edilen malın tutarı 1 128 000 dolar tutuyor. İşbu muamelenin özellıği taraflar arasında sadece sözlü itilaf olmasıdır. Sözlü itilafa dayanarak türk şirketleri Türkiye gümrük dairesinden malları tescil ederek Özbekistandaki alıcıya göndermiş. Muamelenin daha bir özellıği yazılı sözleşme olmadan mallar sözel anlaşmaya göre lehdar olan off-shore firma adına gümrükte tescil edilmesidir. Off-shore firmanın rehberi olan Özbek vatandaşı emrine göre mallar Özbekistana gönderilmiştir. Mal için ödeme yapılmamıştır. Mal Özbek şirkete gönderildikten sonra off-shore firma muvekkelini (anlaması kolay) bulmak imkansız olmuş. Türk firmalarının talebine cevaben malı kabül eden özbek şirketi mal tutarını off-shore firmasına ödediğini belirtmiştir. Olayın önemli yönü, özbek şirketinin elinde polipropilen iplik alım-satımı konusunda özbek şirketi ve yukarıdaki off-shore firma arasında imzalanan yazılı sözleşme olmasıdır. İşbu sözleşme Özbekıstan kanunlarına göre özbek şirket bankası va gümrük dairelerinde tescil edilerek kanunileşmiş (legal olmuş). Türk firmaları ise müşteri off-shore firması ve mal alıcı özbek şirketi gösterilen gümrük beyannameleri ve faturalar dişinda başka bir dokümanlar sunamadılar. 2. Küçük ölçekli ve özel «E...» Türk firmasına Avukatlık bürosına hukuki yardım için başvurdu. 1 RAPOR 2 Nolu Genelleştirme 2009 yıl 22 auğustos
Problemin mahiyeti yukarıdaki 1. misalle aynıdır, sadece anlaşma mevzusu toplam tutarı neredeyse 100 bin dolarlık elektroteknik sanayi için sentetik hammadedir. Mal Özbekistandaki alıcıya türk firması tarafından sözel anlaşmaya göre gönderilmiştir, türk firmasının elinde gümrük beyannameleri ve faturalar dişinda başka bir dokümanlar mevcüt değil. Misalin gene bir farklılığı, her hangi bir off-shore firma olmadan, mal direk özbek şirketine gönderilmesidir. Mal alıcının eline geçtikten sonra, Türk firmasının ödeme yapma konusundaki talepleri üzerine, mal alıcısı olan Özbek şirketi malı aldığını itiraf ederek, ödeme ile bağlık mecburiyetleri inkar ediyor. Özbek şirketi ödeme şekli ve müddetlerini içeren yazılı garanti de vermeyi red ediyor. 3.Misal. Orta ölçekli «D...» Türk şirketi Özbek vatandaşı olan «Z...» off-shore firması mevekkeli ila yazılı kontrat imzalayarak, Özbekistandan 5 milyon tutarındaki gübreyi Türkiyeye ithal etmeyi hedeflemiş. Kontrata göre müteahhit off shore firma, irsalatçı ise Özbek şirketi. Kontrata esasen off-shore firma hesabına 1,2 milyon dolar önödeme yapılmış. Kontrata aykırı belirlenen müddetleri bozarak, türk firmasına sadece 600 bin dolar tutarındaki mal gelmiş. Mal gönderilmesi durdurulmuş, off-shore firmanın Özbekistandaki mevekkeli ise kaybolmuş. Mal irsalatçısı olan Özbek şirketiyle tenvir etme hareketleri olumlu sonuç vermemiş. Sebebi ise türk firması ve özbek şirketi arasında hiçbir hukuki veya akdi bağlantının olmamasıdır. Off-shore firmanın kontratta gösterilen adreste bulunmaması, cedeli sorunları inceleme sadece off-shore firmanın ülkesinde off-shore yargı alanında olabilmesi, banka hesapları offshore firmanın tescil yerinden farklı bir yerde olması durumunda kontrata uymayan off-shore firmasıyla mahkemede duruşma yoluyla problemi çözme olasılığı «sıfıra» denk. Türk firmasının işbu olaydan gören direk zararı 600 bin dolar tuttu. Dolaylı zarar tutarı ise (gübreyi bekleyen tüketicilere ödenenek ceza paraları, alınmayan kar v.s.) direk zarara benzer oranda olmuştur. Yukarıda getirilen emsallar açısından Özbekistan Cumurriyeti dış ticaret dalına ait kanunlar uygulanması konusunda büro uzmanlarının yorumu. Özbekistan Cumhurriyeti Medeni Kanun mecmuasında (özbekçe Fukarolik Kodeks) kişiler bir kaç tür müamele yapabilirler. Bunlar Sözel anlaşma Adi yazılı anlaşma Noterde tescıl tasdik edilen anlaşma Tescil edilmesi mecbur olan yazılı anlaşma İşbu mecmuanın 106 maddesi anlaşmanın sözel şeklinde yapılma mümkünlüğünü belirtiyor: RAPOR - 2 nolu Genelleştirme 2009 yıl 22 auğustos 2 2
Anlaşma yazılı şekilde olması kanun veya tarafın taleplerinden gelmiyorsa, anlaşma sözel şekilde olabilir. Kişinin davranışından muamele yapma iradesi anlaşılıyorsa, muamele yapılmış sayılmaktadır. Jeton, bilet veya başka bir tür adeta kabül edilen teyitli gösterge verilmesiyle tasdik edilen sözleşme, kanun başka bir durum belirtmediyse, sözel şekilde yapılmış sayılmaktadır. Mecmuanın 108 maddesinde Adi yazılı sözleşme kavramını açıklıyor: Adi yazılı sözleşme aşağıdaki durumlarda yapılır, noter tasdiği gerekli olan muameleler bundan istisna: Tüzel kişiler arasındaki ve tüzel kişilerle gerçek kişiler arasındaki sözleşmeler Gerçek kişiler arasındaki sözleşme tutarı asgari ücretin 10 katıdan fazla olan sözleşmeler, kanunda belirlenen durumlarda ise sözleşme tutarından bağımsız halde. Özbekistan Cumhuriyeti «İşletmelerin sözleşme hukuki temelleri» Kanunu işletmeler (girişimci olan gerçek kişiler) arasında yapılan ekonomik sözleşmeler yazılı halde olmasını somut olarak belirlemiş: 11. madde. Ekonomik sözleşme şekli. Ekonomik sözleşme yazılı ve sözleşmeler için öngörülen şekilde olmalıdır. İşbu Kanunun 12 maddesinde getirilen düzene uyarak kabül edilen (aksept olan) teklif sözleşmeyi yazılı şekilde yapılmış hesaplanmasına esas olur. Hazırlanan bir evrak (doküman) üzerine tarafların imza atmasıyla veya sözleşme tarafı olmasını tayın edilebilecek şartıyla dokümanların posta, telegraf, teletayp, telefon, elektron haberleşme aracıyla teati etmekle yazılı sözleşme yapılır. 12. madde. Sözleşmenin yapılması. Adeta sözleme bir tarafın oferta (sözleşme yapma teklifi)nde bulunması ve diğer tarafın işbu teklifi kabül etmesiyle (aksept) yapılır. Taraflar arasında sözleşmenin önemli şartları üzerinde uyuşma olduktan sonra sözleşme yapılmış sayılmaktadır. İşletmelerin dış ticaret eylemleri Özbekistan Cumhuriyeti Prezidenti Fermanları ve Karaları, Bakanlar odası Kararları ve Adalet Bakanlıında tescil edilen yasalarla düzenlenir. Örneğin, 13.03.1996 y. 95 Nolu Bakanlar Odasının Kararına 1.Nolu ilave «İthalat kontrarlarını kaydetme ve onların ifasını denetleme üzerine Fıkra» taleplerine esasen «tüm sözleşmeler özbek tarafının yetkili (müekkel) bankasında Muamele pasaportu alınmasıyla tescil edilmelidir». Buna nadir istisnalar mevcüt ve onlari biz aşağıda açıklayacağız. İşbu Fıkra Özbekistana mal getirmek veya özbek vatandaşına hizmet sunmak amacıyla yapılan tüm sözleşmeleri etkiler. (Borsada yapılan sözleşmeler hariç) 3 RAPOR 2 Nolu Genelleştirme 2009 yıl 22 auğustos
Döviz harcamasını denetleme amacıyla ithalatçı tarafından hazırlanıp yetkili bankada kaydedilecek İthalat pasaportu (İthalat pasaportunun şekli 1.Nolu ilavede getirilmiştir) koyulur (ileride Pasaport denilir). Aşağıdaki durum sözleşmenin yabancı olan taraf ilgisini çekmeli. 5. İthal edilecek mal için ödeme, Merkezi banka tarafından izin olmadıkça, sadece ithalatçı banka hesabından yapılmalıdır. 6. Her bir kontrat üzerine ithalatçı işletme Pasaport düzenler. İşbu Pasaport 3 adetta düzenlenerek, şirket yöneticisi tarafından imzalanır ve 1 adedi şirkette, diğeri gümrük dairesinde, üçüncüsü ise bankada saklanır. İthalatçı onaylayan İthalat kontrat kopyası ve Pasaport bankaya ve gümrük dairesine tescil için sunulur. Yukarıdaki bahsedilenlere dayanarak, Adalet Bakanlığıda 15.10.1999 y. 832 Nolu sicilde kaydedilen Kontratlar(sözleşmeler)ı Özbekistan Cumhuriyeti Gümrük dairesinde hesaba alınması düzeni»nde getirilen durumlar hariç, ithalat sözleşmesi olmadan bankada Pasaport tescile alınmaz. «6. Yetkili bankada hesaba alınmadan С) sözleşmeler (protokol) tüzük sermayesini müessis tarafından mal koyma şekilde oluşturmasını öngören müessis sözleşmeler, tasarım protokolleri; D) insanseverlik ve teknik yardım çerçevesinde mal yetiştirme amaçlı sözleşmeler; Özbekistan Cumhuriyeti Gümrük Daireleri bölge Müdürlüğünde hesaba alınır». Yukarıda anlatıldığı gibi, yasama kontratı yetkili bankaya tescil etmeden, mal ithal etme olanağını sağlıyor, ama gümrük dairesinde işbu kontratlar kaydedilmesi zorunludur. Yukarıda getirilen kanunlar dışında, Özbekistan Cumhuriyetinde gümrük dairelerinde hesaba alınması öngörülen yasalar mevcüt. Yazılı kontratın (sözleşmenin) olmaması gümrük dairesinde hesaba alınmasının olanaksız ediyor. Örneğin, Bakanlar Odası tarafından 2003 yıl 30 Eylülinde 416 Nolu sicil kayıdı ile onaylanan «İthalat kontratlarının hesaba alınması ve dış ticaret eylemlerinin gümrük denetlenmesi Düzeni gereğince «2. Mal ithalatını güden kontratlar yetkili bankada kaydedildikten sonra 7 gün içinde gümrük dairesinde ilave edilen şekilde kaydedilmeye tabidir 3. İthalat kontratını hesaba alınması Gümrük Bölge Müdürlüğü Döviz denetim bölümüne aşağıdaki dokümanları sunmakla gerçekleşir Dilekçe Kontrat orijinali ve fotokopisi, bir de (kanunda belirlenen durumlarda) ithalatçı şirketin hukuki danışmanlığı veya celp edilen avukat tarafından kontratın kanuna uygun halde düzenlendiği hakkında özeti (ilk defa başvuru durumunda) tüzüğünden, müessis sözleşmesinden, şirket vesikasından fotokopiler Yetkili banka tarafından kontrata identifikasyon numara verildiği konusunda tezkere 4 4 RAPOR - 2 nolu Genelleştirme 2009 yıl 22 auğustos
Kanunan tayın edilen şekilde düzenlenen İthalat sözleşmesinin Pasaportu Yasayla belirlenen durumlarda Kontratın yapılmasına esas olan Bakanlar Odası Kararı Özbekistan Cumhuriyeti kanunı ile belirlendiği durumlarda Sağlık Bakanlığı, Dış ticaret bakanlığı ve başka ilgili bakanlık ve kurumlar özetleri». Özbekistan işletmesi taraf olan her tür dış ticaret sözleşmesi (aynı anda ithalat sözleşmesi) banka ve gümrük dairesinde kaydedilmesi için yazılı olmakla beraber, «İthalat kontratlarının hesaba alınması ve dış ticaret eylemlerinin gümrük denetlenmesi Düzeni» ithalat kontratlar şekline asgari talepler belirlemiş. «III. Tescil edilecek kontratların şekline asgari talepler 9. Kontrat aşağıda getirilen esas bölüm ve bilgileri içine almalı: 9.1. Giriş bölümü. Giriş bölümünde kontrat numarası, mahal ve tarihi, tüzel kişilerin, tam adı, kontrata imza atan kişilerin görevi, ad-soyadı bulunmalı. Eğer, kişi vekaletnameye göre harekette bulunuyorsa, giriş bölümünde bu durum gösterilmeli ve gümrük dairesine noterde tasdik edilmiş vekaletname kopyası teslim edilir. 9.2. Kontrat mevzusu. Bu bökümde malın adı, onun nitelikleri, çeşit ve miktarı, bir de muamelenin türü gösterilir. Malın miktarı uluslarası unitede metrik ölçü sisteminde belirlenir. Özbekistan Cumhuriyetinde kabül edilen ölçü sisteminde belirlenmesi mümkümdür. Malın nitelikleri onu kullanılması için müşterk ve özgü olan özellikleri. Onun dışında malın TN kod numarası gösterilmeli. Malın kalitesini belirleme yöntemleri: Standarta göre: dünyada kabül edilen uluslararası standartlar, Özbekistan Cumhuriyetinde kabül edilen standartlar ve teknik koşullar Sınıflandırmaya göre: teknik parametreleri işaret etme İçeriğine göre: ana maddenin asgari miktarını, katkıların maksimum verileri gösterilir. Makine ve teknik teçhizat yetiştirme kontratında malın yeni olup-olmadığı ( kullanılmış ise, kullanma dönemi ve aşınma durumu (yüzdesi) gösterilir). 9.3. Temel teslim etme koşulları. Malı teslim etmekte alıcı ve satıcıya başlıca aşağıdaki mecburiyetler (INKOTERMS uluslararası kaidelere göre) yüklüyor: Malı iletilmesinde (nakil) kontrat tarafları vazifeler ve masrafların bölünmesi Malı alıcıya teslim etme yeri ve düzeni Malı giriş-çıkış formaliteleri Malın siğortası Malın yitirme veya hasar görüş risklerini satıcıdan alıcıya geçişi «INKOTERMS» kullanıldığı durumda kısaltma adıyla malı teslim etme yeri gösterilmeli (demiryolu istasyonu, liman, havalimanı adları v.s.) 9.4. Malı yetiştirme müddeti. Kontratta malı yetiştirme müddeti veya tarihi bulunmalı. Yetiştirme müddeti satıcı tarafından malı belirtilen yere tayın edilen sürede yetiştirme anlamına gelir. 5 RAPOR 2 Nolu Genelleştirme 2009 yıl 22 auğustos
Mal yetiştirme tarihi satıcı tarafından kontratla belirtilen mecbüriyetlerini yerine getirme tarihi anlamına gelir. 9.5. Kontrat fiyatı ve tutarı. Kontratta malın fiyatı tesbit edildiğinde malın ölçü birimi, fiyatı ve toplam tutarı gösterilmeli. Malın ölçü birimi Uluslararsı Dış Ticaret Mal Nomenklatür de (TN VED) getirilen ölçü birimine uygun olmalıdır. Kontratın toplam tutarı malın kiymeti anlamına gelir. 9.6. Ödeme koşulları. Kontratın Ödeme koşulları bölümünde döviz, ödeme şekli ve müddeti gösterilmeli. Eğer, ödeme dövizi kontratta gösterilen dövizden farklı ise, kur hesaplamalar kaynağı ve kuru gösterilmeli. 9.7. Malın gelmesi. Kontratta malın gelmesi ve imalatçısı gösterilmeli. 9.8. Tarafların sorumluluğu. Tarafların kontratta belirlenen mecbüriyetleri eda etmesini temin etmek amacında, kontratla belirlenen mecbüriyetini tamamlamayan taraf diğer tarafa malüm bir para cezasını tediye etmeye zorunlu kılınabilir. Suçlu taraf zarar gören tarafın talebine karşılık tazminat parası ödemeye sorumlu olur. 9.9. Taraflar hakkında bilgiler. Kontratın metini tarafların verileri ile tamamlanır. Kontratta tarafların posta verileri, adresi, banka ve yollama verileri olmalı. Kontratta mevcüt olan imzalar işletme kaşesiyle tasdik edilmeli. 9.10. Kontrat lisanı. Kontrat tescile özbek veya rus dilinde kabül edilir. Diğer durumlarda, sicile yetkililer tarafından yapılan tercümesi verilir. ÖZET Yukarıda arzolunanlara göre, dış ticaret kontratlarını özbek işletmelerle sözel şekilde yapılması Özbekistan kanunlarına aykırıdır. Gümrük daireleri ve yetkili bankada kaydedilebelecek yazılı kontratın olması malı yetiştirme olayını yasallaştırıyor ve taraflara kontrat koşullarını tam olarak gerçekleştirmeye zemin sağlıyor. Dış ticaret eylemlerinde mal yetiştirme koşulları ve tarafların sorumluluk meselesi açıklanmayan sözel sözlşmeler sonucunda herhangi bir tarafa diğer tarafa karşı hakkını savunmayı zorlaştırarak, bazen hakem mahkemesinde imkansızlaştırıyor. Özbekistan Cumhuriyeti Yukarı İktisadi Mahkemesinin 04.03.2002 y. tarihi «Özbekistan Cumhuriyeti Yukarı İktisadi Mahkemesinin «İşletmelerin sözleşme hukuki temelleri» Kanununu mahkemede uygulamanın bazı sorunları» hakkındaki Kararında «5... Eğer, sözleşmede kanun veya tarafın talebi gereğince önemli koşullar belirtilmediyse, ve muhakeme zamanında işbu kişulları tayin etme imkanı yoksa, işbu sözleşme yapılmamış sayılacaktır. Bu anlaşmazlığı çözebilmek için mahkemeler sözleşme dışı muameleler için uygun kuralları kullanmalı». ÖNERİLER (TAVSİELER) Türk şirketlerinin dış ticaret eylemlerinden meydana gelen sorunları haletmek için Büroya hukuki yardım isteyip, yaptıkları başvuruları inceleme sonucunda, ileride işbu şirketler tarafından Özbek işletmelerle ticaret yaparken böyle hataların yapılmaması açısından bir kaç öneriler verebiliriz. 6 6 RAPOR - 2 nolu Genelleştirme 2009 yıl 22 auğustos
1. Sözleşme (anlaşma v.s.) koşullarının tam olarak gerçekleştirilmesi ve herhangı bir sorun çıktığında onu kolyaca ve başarılı çözülmesi için sözleşmeler, şüpheli off-shore firmaları arabulucu katkısı olmadan, direk olarak Özbek işletmelerle yapılmalı. Özbekıstan Cumhuriyeti Hukuk-mahkeme sistemi sözleşme tarafının hakkını etkili savunmayı mümkün kılıyor. 2. Özbek işletmesiyle dış ticaret sözleşme yazılı şekilde olup, Özbekistan Kanunlarına uygun halde yapılmalı. Özbekistan kanunu gereğince, özbek şirketi ile ihracat-ithalat sözleşmesi yapıldığı zaman mutlaka sözleşme Pasaportu düzenlenmesi, sözleşme kopyaları banka ve gümrük dairesine tescil için teslim edilmeli. 3. Yazılı sözleşme Özbekistan hukukunda dış ticaret sözleşmeleri için belirtildiği asgari taleplere uygun olması gerek. Asgari taleplere uymaması sözleşmeyı geçersiz olması için esas olabilir. Özbekistan Cumhuriyeti şirketi ile dış ticaret sözleşmesi imzalandıktan sonra, işbu sözleşme özbek şirketi bulunma yerinde yetkili banka ve gümrük idaresine tescil için sunulmalıdır. 4. Yabancı firmaya, sözleşme yetkili banka ve gümrük dairelerinden tescil edildikten sonra anlaşmazlıklarnı önlemek amacıyla tescil edilen sözleşme Pasaportu ve kontrat kopyasını almayı tavsiye ederiz. Büronın hukuki ameliyatı şunu gösteriyorki, sadece yetkili banka ve gümrük idarelerinde kayıt olunan sözleşme yasal olarak, bir tarafa diğer tarafın yükümlülüklerini bozduğunu tesbit etmeye imkan verir. Yürürlükte olan dış ticarete ait kanunların değişmesi, malüm bir kuruluşu olan şirketler ve muameleler için devlet tarafından verilen imtiyazların kullanımı açısından sık değişmesi nedeniyle, türk şirketlerine sözleşme yapma esnasında görüşmelere ve sözleşme düzenlenmesinde Özbekistan mevzuatını iyi bilen ve anlaşmazlıkları çözümünde tecrübeli hukuki danışmanlar ve avukatlar iştirakinde yapılmalı. Büro tecrübesinden ilerigelen son bir öğüt herkesin bildiği ve ispatlamaya lüzüm olmayan şey «hasarı düzeltmek değil, onu önlemek daha kolay». Bunun dışında, «İşletmelerin sözleşme hukuki temelleri» Kanununun 21.maddesi Sözleşmelerin hukuki muayenesine göre: Sözleşmeler düzenleme ve imzalama esnasında işletmelerin hukuki bölümü veya celpedilen avukatların sözleşmeyi kanunlara uygunluğu konusunda hukuki muayenesiden geçmelidir. Hukuki muayene yapılmadan sözleşme yapmaya izin verimez. Asgari ücretin 200 katı (aşağı-yukarı 5000 ABD Dolları) tutarındaki sözleşmeler sadece işletmelerin hukuki bölümü veya celpedilen avukatların sözleşmeyi kanunlara uygunluğu konusunda yazılı şekilde hukuki hatimesi alındıktan sonra yapılır. 7 RAPOR 2 Nolu Genelleştirme 2009 yıl 22 auğustos
Hukuki hatimede genelde Sözleşmeyi düzenleyen kanun ve yasalar gösterilir. Sözleşme koşullarının kanunlara uyduğu Tarafların sorumluluğunun kanunlara uyduğu ve uyuşmazlıkların hal edilmesi düzeni Özbekistan Cumhuriyeti Yukarı İktisadi Mahkemesi, kendinin 04.03.2002 y. tarihindeki «Özbekistan Cumhuriyeti Yukarı İktisadi Mahkemesinin «İşletmelerin sözleşme hukuki temelleri» Kanununu mahkemede uygulamanın bazı sorunları» hakkındaki 103 Nolu Kararıyla uyarısı şekilde «9. «İşletmelerin sözleşme hukuki temelleri» Kanununun 20 ve 21 maddelerine itibaren sözleşmeleri düzenleme ve imzalama esnasında denetlenmesi lazım. Asgari ücretin 200 katı tutarındaki (aşağı-yukarı 5000 ABD Dolları) sözleşmeler sadece işletmelerin hukuki bölümü veya celpedilen avukatların sözleşmeyi kanunlara uygunluğu konusunda yazılı şekilde hukuki hatimesi alındıktan sonra yapılır. İşbu taleplere uyulmaması sözleşmeyi feshedilmesine sebeb olmasada, mahkemeler tarafından bu durum kanun çiğnemesi diye değerlendirilmeli». Dış ticaret eylemlerinde bulunma esnasında hukuki riskleri önlemek amacında işbu Raporda getirilen tavsiyeleri hesaba alınmasını rica ediyoruz. RAPOR - 2 nolu Genelleştirme 2009 yıl 22 auğustos 8 8