Dr. Lermi Dr. Aydoğan LERMİ Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji 0532 386 94 78 DELTA - ALA Delta Aminolevulinik asit; D-ALA; Delta aminolevulinik asit karaciğerde yapılan bir proteindir. İdrardaki miktarı kurşun zehirlenmeleri ve porfiri hastalığının teşhisinde bilgi verir. Test 24 saatlik idrarda çalışılır. Penisilin, barbitüratlar, doğum kontrol ilaçları ve griseofulvin kullanımı testin sonucunu bozar. Delta ALA normal değeri nedir? Normalde 0 7 mikrogram/ 24 satlik idrar olması gerekir.
Delta ALA seviyesini arttıran hastalıklar: İdrarda Delta ALA artışı: Porfiri, Kurşun zehirlenmeleri sırasında görülür. İdrarda Delta ALA seviyesinde düşme ileri karaciğer hastalıkları ve siroz da görülür. Referanslar: Anderson KE. The porphyrias. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Cecil Medicine.24th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 217. SPOR CHECK-UP PROGRAMI SPOR CHECK-UP özellikle aşağıda sayılan risk faktörlerinin bir veya birkaçını taşıyan kişilerin spor veya bir egzersiz programına başlamadan önce metabolik, kardiak durumlarının tespitini, sarılık testlerini, kan sayımını, tiroid, böbrek ve karaciğer fonksiyon testlerini içerir. Not : Ücret bilgisi sadece telefon ile verilebilmektedir. 0 216 369 31 88 Spor için risk faktörleri nelerdir? Kalp krizi geçirmiş kişiler, Kilolu kişiler, Sigara içenler, Ailede kalp hastalığı olan kişiler, Ailede CVA hastalığı olan ( felç, geçici felç ) kişiler,
Testler: Kolesterol düzeyi yüksek erkekler, 40 yaşın üstü ve hiç spor yapmamış kişiler, Perimenapoz ve menapozda olan kadınlar, Kardiak ritm bozuklukları olanlar, Tiroid hastalığı olanlar, Diyabetik ler, Akciğer hastalığı olanlar, Hipertansif kişiler, Böbrek ve karaciğer fonksiyon bozukluğu olanlar, Kronik iltihabi hastalığı olanlar, Kanama ve pıhtılaşma bozukluğu olanlar, Kronik anemisi olan kişiler için spor öncesi yapılması önerilen chec up programıdır. AÇLIK KAN ŞEKERİ HEMOGRAM ( TAM KAN SAYIMI ) WBC RBC PLT HB HTC MCV MCH MCHC RDW TAM İDRAR TAHLİLİ ÜRE KREATİNİN SGOT SGPT SEDİMENTASYON TOTAL KOLESTEROL HDL KOLESTEROL LDL KOLESTEROL
VLDL KOLESTEROL TRİGLİSERİD TSH ANTİ HAV IgM HBs AG ANTİ HCV EKG HEPATİT TARAMASI Hepatit taraması sırasında en sık görülen viral hepatitlerin taraması yapılmaktadır. Hepatit Check Up programı aşağıdaki laboratuar testlerini içerir. Testler: ANTİ HAV TOTAL, HBs Ag, ANTİ HBs, ANTİ HCV. Bu testlerle ; Hepatit A, Hepatit B ve Hepatit C geçirip geçirmediğiniz, Geçirdiyseniz bağışıklık kalıp kalmadığı, Aşıya ihtiyacınız olup olmadığı, Taşıyıcı olup olmadığınız, Kronik Hepatit olup olmadığınız anlaşılmaktadır.
YENİ DİYABET CHECK UP Toplumda giderek artan sıklıkta görülmeye başlanan ve başlangıç yaşı genç yaşlara doğru kayan şeker hastalığının erken teşhisi için bir Check Up programı hazırladık. Diyabet Check Up paketi aşağıdaki laboratuar testlerini içerir. Not : Ücret bilgisi sadece telefon ile verilebilmektedir. 0 216 369 31 88 Testler: Açlık Kan şekeri Post Prandial 2. Saat kan şekeri Açlık İnsulin düzeyi HOMA IR ( insulin direnci hesaplanması ) Hemoglobin A1c ( 3 aylık şeker bilançosu ) HOMA _ IR : İnsülin direnci hesaplamasıdır. Pankreas tarafından üretilen insülin in vücut için gerekli ve yeterli etkiyi sağlayamamasıdır. İnsüline karşı direnç gelişir ise yağ hücrelerinde depolanmış trigliserid ler enerji sağlamak amacıyla kana verilir ( kanda trigliserid artar ), şekerin kas ve karaciğere girmesi zorlaşır, kanda şeker artar. İnsülin direnci sonucu ortaya çıkan bu durum kan da yüksek seviyelerdeki insülin ve şeker oranına yol açar. İnsülin direnci genellikle metabolik sendrom ve tip 2 diyabete sebep olur. HOMA IR testi ile erken dönemde insülin direncinin
tespit edilmesi diyabet ve metabolik sendromun erken dönemde tespiti ve önlenmesi için ilk adımdır. Hemoglobin A1c: Diğer ismiyle şekerlenmiş hemoglobin ( yada kısaca Hba1c), şeker hastalığında tedavinin etkinliğini ölçmek, kimi zaman da şeker hastalığı tanısı koymak için kullanılan bir testtir. Hemoglobin A1c sıklıkla HbA1c olarak da kısaltılır. Şeker hastalığı tedavisinde geçmiş iki-üç aya ait kan şekeri profili hakkında bilgi verdiği için geçtiğimiz yıllarda artan sıklıkla kullanılmaya başlamıştır. Açlık kan şekerinden farklı olarak şekerin gün içindeki artışını da gösterir, şeker hastalığı teşhisinde kullanılır. Hastanın şeker kontrolünü başarıp başaramadığını yani tedavinin başarısını gösteren en basit testtir. İnsülin: Vücudumuzda karbonhidrat metabolizmasının en önemli düzenleyicisidir. Pankreastan salınır. Kan şekerini düşüren en önemli tek hormondur. İnsülün karbonhidrat metabolizmasının birinci ve en önemli düzenleyicisi olmakla birlikte yağ ve protein meatbolizmaları üzerinde de önemli etkileri vardır. İnsuli in tam yokluğunda tipi şeker hastalığı ( insuline bağımlı şeker hastalığı ), bu hormonun eksikliği yada buna karşı direnç gelişmesi durumunda da Tip II şeker hastalığı ortaya çıkar. DETAYLI KADIN CHECK- UP Detaylı kadın check-up programında : tam kan sayımı anemi ( kansızlık ), enfeksiyon hastalıklarının taraması, tam idrar
tahlili, açlık kan şekeri, 3 aylık kan şekeri bilançosu, vücut insülin direnci, kan insülin seviyesi, böbrek fonksiyonları, karaciğer fonksiyonları, kan yağları ve kolesteroller in analizi, kalp fonksiyonları ve EKG, bağırsak gizli kanama taraması, dışkı mikroskobisi ve parazit taraması, kalsiyum miktarı, over ve meme kanseri ön taraması, hepatit B virüs taşıyıcılık ve aşı taraması, hepatit A taraması, tiroit fonksiyonları taramaları yapılmaktadır. Not: Ücret bilisi sadece telefonla verilebilmektedir 0216 369 31 88 Detaylı kadın Check Up programı aşağıdaki laboratuvar testlerini kapsar. Testler : TAM KAN SAYIMI ( HEMOGRAM ), SEDİMENTASYON, TAM İDRAR ANALİZİ, DIŞKIDA GİZLİ KAN, DIŞKI MİKROSKOPİSİ VE PARAZİT ARAŞTIRMASI, AÇLIK KAN ŞEKERİ, HBA1C ( 3 AYLIK KAN ŞEKERİ BİLANÇOSU ), HOMA IR ( İNSULİN DİRENCİ ), İNSULİN, ÜRE, KREATİNİN, ÜRİK ASİT, Na, K, Cl ( ELEKTROLİTLER ), TOTAL KALSİYUM, SGOT ( AST ), SGPT ( ALT ), GGT ( GAMMA GLUTAMİL TRANSFERAZ ), LDH ( LAKTAT DEHİDROGENAZ ), ALP ( ALKALEN FOSFATAZ ), TOTAL KOLESTEROL,
HDL KOLESTEROL, LDL KOLESTEROL, VLDL KOLESTEROL, TRİGLİSERİD, Ca 125 ( OVER KANSER TARAMASI ), Ca 15-3 ( MEME KANSER TARAMASI ), CRP, ROMATOİD FAKTÖR, HBs Ag ( HEPATİT B ANTİJENİ ), ANTİ HBs ( HEPATİT B ANTİKORU ), ANTİ HAV TOTAL ( HEPATİT A ANTİKORU ), TSH ( TROİD STİMULAN HORMON ), T3 (TRİİODOTRİONİN ), T4 ( TETRAİODO TRİONİN ), EKG ( ELEKTROKARDİOGRAFİ ). YENİ GENEL CHECK-UP Yeni genel check up programında : anemi ( kansızlık ), enfeksiyon hastalıklarının taraması, idrar tahlili ve açlık kan şekeri taraması, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarının taraması, kan yağları ve kolesterol analizi, tiroid fonksiyonları taraması, kalp fonksiyonları, akciğer fonksiyonları ile hepatit A ve hepatit B taramaları yapılmaktadır. Not : Ücret bilgisi sadece telefon ile verilebilmektedir. 0 216 369 31 88 Testler: TAM KAN SAYIMI ( hemogram )
SEDİMENTASYON TAM İDRAR ANALİZİ AÇLIK KAN ŞEKERİ ÜRE KREATİNİN ÜRİK ASİT SGOT ( AST ) SGPT ( ALT ) TOTAL KOLESTEROL HDL KOLESTEROL LDL KOLESTEROL TRİGLİSERİD TSH ( TİROİD STİMULAN HORMON ) T3 ( TRİİODO TRİONİN TİROİD HORMONU ) T4 ( TETRAİODO TRİONİN TİROİD HORMONU ) HBs Ag ( HEPATİT B ANTİJENİ ) ANTİ HB s ( HEPATİT B ANTİKORU ) ANTİ HAV ( HEPATİT A ANTİKORU ) EKG ( ELEKTROKARDİOGRAM ) KARACİĞER BİYOPSİSİ Karaciğer biyopsisi karaciğerden küçük bir parçanın alınıp mikroskopta incelenmesi ile hastalıkların karaciğere verdiği zararın tespit edilmesidir. Karaciğer biyopsisi genellikle ince bir iğne yardımıyla deriden girilerek yapılır ancak çok nadir hallerde laparoskopi ile yada açık olarak da yapılması gerekebilir. Karaciğer nedir? Karaciğer vücudun en büyük organıdır. Vücudun birçok fonksiyonu karaciğer tarafından idare edilir.
Kandan zehirli maddelerin, temizlenmesi, Mikroplara karşı savaşmak, Yenilen gıdaların sindirilmesi, Besin ve vitaminlerin saklanması, Enerji depolamak, Protein üretmek gibi temel görevler hep karaciğerin işidir. Karaciğer Biyopsisi Ne zaman Yapılır? Karaciğer biyopsisi kan testleri, ultrason, film ve diğer teşhis araçları ile karaciğerdeki hastalık teşhis edilemeyince yapılır. Genellikle kronik hepatit gibi karaciğere zarar veren hastalıkların ne derece zarar verdiklerini tespit etmek ve buna göre tedaviyi programlamak için yapılmaktadır. Karaciğer Biyopsisi İçin Hazırlık Gerekir mi? Evet karaciğer biyopsisinden en az 1 hafta önce doktorunuzun ilaçlarınızı kontrol etmesi ve birtakım ayarlamalar yapması gerekir. Bazı ilaçların karaciğer biyopsisi öncesi ve biyopsi sonrası bir süre kesilmesi gerekir. Özellikle kan pıhtılaşmasını bozan ilaçlar, sedatif ilaçlar kesilir. Karaciğer biyopsisi öncesi kısıtlanan veya kesilen ilaçlar şunlardır: Aspirin, ibufen gibi ağrı kesiciler ve kan sulandırıcı ilaçlar, Steroid ilaçlar, Heparin ve benzeri kan sulandırıcılar, Tansiyon ilaçları, Diyabet ilaçları, Anti depresan ilaçlar, Antibiyotikler, Astım ilaçları, Diyet takviyesi amacıyla kullanılan ilaçlar. Karaciğer biyopsisi öncesi bu ilaçların doktor tarafından dikkatle gözden geçirilip kesilmesi veya doz ayarlaması
yapılması gereklidir. Prosedür sırasında hastanın nefesini tutması istenecektir bu nedenle hastanın gelmeden önce nefes egzersizleri yapması ve nefesini 30 40 saniye tutmaya çalışması istenir. Biyopsi öncesinde sabah kan alınıp kanama ve pıhtılaşma değerleri gözden geçirilir. Ağır karaciğer hastalığı olanlarda kanama problemi biyopsi sonrası kanama riskini arttırır. Bu durumda pıhtılaşma sağlayıcı ilaçlar yapılır. Hastaların biyopsi öncesi ve sonrasında aç olmaları gereklidir. Biyopsi öncesi 8 saat açlık gerekir. Hastalara ağrı kesici ve anksiyete giderici sedatif ilaçlar verileceği için 12 saat boyunca araba kullanmaları sakıncalıdır, hastaların yalnız gelmemeleri ve dönüşlerini ayarlamaları gerekir. Prosedür süresince damar yolu açık tutulur ve gerekirse ilaçlar bu yoldan verilir. Karaciğer Biyopsisi Nasıl Yapılır? Karaciğer biyopsisi hastanede yada klinikte yapılabilir. İnce bir iğne ile karaciğere girilerek küçük bir parça alınır. En çok tercih edilen yöntem deriden girilerek iğne ile parçanın alınmasıdır. Bu işlen 20 40 saniye kadar sürer. Bu işlen sırasında hastanın nefesini tutması istenir. Girişim öncesinde Ultrason veya Tomografi istenebilir. Hastaya sakinleştirici verilir, Hastaya pozisyon verilerek sol yanına yatırılır, Giriş yeri işaretlenir, Bölge iğne ile uyuşturulur, Biyopsi iğnesi ile karaciğere girilir ( bu sırada Ultrason kullanılabilir), Parça alınarak çıkılır, Bölgeye 5-10 dakika kompres yapılarak basılır, Hastaya pozisyon verilerek istirahat yatağına alınır, Hasta en az 4 6 saat kum torbası ile bası altında yatakta tutulur, Kontrol ultrasonu yapılarak kanama vb. komplikasyon varlığı araştırılır,
Her şey normal ise hasta ayağa kaldırılır ve taburcu edilir. Anestezinin etkisi 12 saat kadar sürer, bu süre içinde hasta bayılabilir, araba kullanmak, mutfak işleri gibi tehlikeli işler ile uğraşmak, tek başına yürümeye kalkışmak tehlikelidir. Biyopsi sonrası 2 gün istirahat etmek, spor yapmamak, ağır kaldırmamak gerekir. Biyopsi yerinde bir haftayı bulan hafif ağrı olabilir. Ağrı olursa parasetamol içeren, kanama değerlerini bozmayan hafif ağrı kesiciler kullanılabilir. Biyopsi Sonucumu Ne Zaman Alırım? Biyopsi materyali kısa sürede patoloji merkezine gönderilir, burada yapılan boyama ve özel teknikler ile karaciğerdeki harabiyet ve hastalığın durumu derecelendirilir. Biyopsi sonucu genellikle bir hafta içinde alınır. Karaciğer Biyopsisinin Tehlikesi Nedir? Karaciğer biyopsisinden sonra en sık görülen komplikasyon ağrıdır. Hastaların %20 sinde biyopsi sonrası ağrı şikayeti olur ancak bunların neredeyse tamamı parasetamol ile geçer. Biyopsi yerinde kanama nadir görülen bir komplikasyon dur hastaların 500 de birinde görülür. iç organların zedelenmesi, enfeksiyon, karın iç zarının iltihabı çok nadir görülen yan etkileridir. Sol omuza vuran ağrı, karın ağrısı, yüksek ateş yada aşırı halsizlik durumunda doktorunuzu arayınız. Karaciğer Biyopsisini SGK karşılar mı? Evet karaciğer biyopsi girişimi SUT tarafından ödenmektedir. Kısaca Karaciğer Biyopsisi Karaciğer hastalığının teşhisi veya derecelendirilmesi için iğne ile karaciğerden küçük parça alınmasıdır, Parça patolojide değerlendirilir, rapor bir haftada çıkar,
En sık iğne ile ve hafif uyuşturularak yapılır, 20-40 saniye süren bir işlemdir, SUT tarafından parası ödenir, Bir hafta önceden hazırlık gerekir bazı ilaçların kesilmesi gerekir, doktorunuza tüm ilaçlarınızı söyleyin, Biyopsiden önce nefes tutma egzersizi yapın, Hastaya ağrı kesici verilecek hasta tek başına dönemez, 12 saat araba kullanamaz, tehlikeli iş yapamaz, düşebilir, bayılabilir, Biyopsiden önce 8 saat aç olması gerekir, Biyopsiden sonra 4-6 saat hastanede kalması gerekir, Bir iki gün ev istirahatı gereklidir, Biyopsi sonrası bir hafta ağır egzersiz, ağır kaldırma yapmayacak, Biyopsi yerinde bir hafta hafif ağrı olabilir parasetamol ile geçer, Şiddetli karın ağrısı, sol omuz ağrısı, ateş yada halsizlik olursa doktora başvurulacak. HEPATİT C Non A Non B Hepatit; Hepatit C viral bulaşıcı karaciğer iltihabıdır. Hepatit C virüsü ile meydana gelir, aşısı yoktur. Hepatit C virüsü bulaşırsa büyük oranda kronikleşir. Kronik Hepatit C karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanserine yol açabilir. Kronik hepatit C hastalığının ilaçla tedavisi bazen başarılı olabilmektedir. Son dönem kronik hepatit C hastalığında
karaciğer nakli de düşünülmelidir. Hepatit C virüsü nasıl bulaşır? Hastalık Hepatit C virüsü taşıyan kişilerden temas yoluyla bulaşır. En çok bulaşma yolu: Cinsel temas, Kirli aletler ile yapılan manikür, pedikür, dövme, akupunktur, piercing ve vücut deldirme gibi girişimler, Kirli aletler ile yapılan diş müdahalesi, cerrahi girişim, endoskopi, Diş fırçası, tırnak makası, tıraş bıçağı gibi aletlerin paylaşılması, Uzun süre diyaliz aletine bağlanmak, Hepatit C hastası ile uzun süre temas halinde olmak, aynı evi paylaşmak, 1992 yılından önce kan transfüzyonu yapılmış olması En sık görülen Hepatit C bulaşma yollarıdır. Hepatit C doğum sırasında hasta anneden bebeğine bulaşabilir. Hepatit C virüsü havadan solunum yoluyla, öpüşmeyle ve anne sütünden bulaşmaz. Kimler Hepatit C hastalığı için risk altındadır? Özellikle 1992 yılından önce kan transfüzyonu ve kan ürünü almış olan kişiler, Uzun süre diyaliz makinesine bağlı olan kişiler, Dövme, vücut deldirme, body piercing yaptıran kişiler, Şüpheli cinsel temasta bulunan kişiler Hepatit C hastalığı için risk altındadır. Hepatit C hastalığı ne şikayetlere yol açar? Hepatit C virüsü karaciğerde yerleşir ve karaciğerde iltihap yapar. Hastaların büyük çoğunluğunda hiçbir şikayet olmaz ancak % 20 hastada şikayetler ortaya çıkar. Hepatit C hastalığı büyük oranda kronikleşir ve karaciğere tamamen yerleşir. İleride karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer
kanserine yol açar. Hastalarda en sık görülen şikayetler şunlardır: Halsizlik, yorgunluk, Çabuk yorulma, Sarılık, ciltte ve göz aklarında sararma, İştah kaybı, İdrarda koyulaşma, Dışkı renginde açılma, Karın ağrısı, Kas eklem ağrıları, Kaşıntı, Ürtiker şeklinde döküntü, Sigaradan tiksinti, Bulantı, kusma, En sık görülen şikayetlerdir. Hastalık kronikleşirse ilave olarak güçsüzlük, kas gücünde düşme, aşırı yorgunluk, iştahsızlık görülür. Kronikleşir ise ilk önce karaciğer yetmezliği ortaya çıkar, hastalık siroz ve karaciğer kanseri ile sonuçlanabilir. Hepatit C teşhisi nasıl konur? Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı olur, kesin teşhis laboratuar incelemeleri ile konur. Hepatit C şüphesinde aşağıdaki testlerin yapılması gerekir: Anti HCV, Karaciğer fonksiyon testleri. SGOT (ALT), SGPT (AST), GGT (Gama Glutamil Transferaz ), ALP (Alkali Fosfataz), LDH (Laktat Dehidrogenaz ), Total bilirübin, Direk bilürübin, Total protein,
Albümin, Koagülasyon testleri istenir, Karaciğer ultrasonografisi yapılır. Eğer Anti HCV pozitif bulunursa: Hepatit C virüs PNA PCR istenir PCR yüksek bulunur ise HCV tip tayini ve Karaciğer biyopsisi yapılır. Kronik hepait C hastalarına tedavi programlaması için karaciğer biyopsisi yapılmalıdır. Karaciğer biyopsisi ince bir iğne ile yapılır. Hepatit C tedavisi: Akut Hepatit C tedavi edilirse kronikleşme şansı çok azalır. Ancak akut Hepatit C hastalarının ancak % 20 sinde şikayet olduğundan ve büyük kısmında hiçbir şikayet olmadığından yakalanmaları zordur. Kronik Hepatit C hastalığı ataklar halinde seyreder. Hastalık zaman zaman alevlenir. Kronik Hepatit C hastaları alevlenmeler döneminde tedavi edilirler ise karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri gelişimi durdurulabilir. Hepatit C tedavisinde interferon ve ribavirin kullanılır. Tedavi başarısız olur ise karaciğer nakli düşünülmelidir. Hepatit C den nasıl korunurum? Hepatit C den korunmak için Hepatit C virüsünün nasıl bulaştığı bilinmelidir. Enjektör, tıraş bıçağı, iğneli küpe, diş fırçası, tırnak makası gibi kişisel hijyenik eşyalar paylaşılmamalıdır. Şüpheli cinsel temastan kaçınılmalı, prezervatif kullanılmalıdır, Kirli ve temizliği şüpheli yerlerde cerrahi girişim, endoskopi, diş müdahalesi yapılmamalı, Kirli ve temizliği şüpheli yerlerde dövme, vücut
deldirme, body piercing, kulak deldirme yaptırılmamalıdır, Hepatit C li hastaların çıkartıları ile temas edilmemelidir. Hepatit C hastalarının dikkat etmesi gereken kurallar nelerdir? Hepatit C hastası iseniz hastalık bulaştırmamak için herhangi bir girişim öncesi doktorunuzu, diş hekiminizi ve hemşirenizi uyarınız, Karaciğere dokunacak ilaçlardan, bilmediğiniz ilaçlardan uzak durunuz, Alkol ve sigara içmeyiniz, Hepatit A ve hepatit B aşınızı olunuz, Doku, organ ve kan bağışında bulunmayınız, İyi geleceği söylenen yapma ilaçlar, bitki ilaçları vb. kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışınız, Hepatit C nin aşısı yoktur. Hepatit C den korunmanın en etkili yolu bilgi sahibi olmaktır. Referanslar: 1. American Liver Foundation http://www.liverfoundation.org/ 2. Hepatitis Foundation International http://www.hepfi.org/ 3. Canadian Institute for Health Information http://www.cihi.ca/cihiweb 4. Canadian Liver Foundation http://www.liver.ca/ 5. Berkow R. The Merck Manual of Medical Information. New York, NY: Pocket; 2000. 6. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR 2010;59(No. RR-12):1-110.
7. Hepatitis C. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: http://www.cdc.gov/hepatitis/hcv.htm. Updated March 2009. Accessed July 1, 2009. 8. Hepatitis C. EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/. September 29, 2011. Accessed October 20, 2011. 9. What are the risks of a blood transfusion. National Heart Lung and Blood Institute website. Available at: http://www.nhlbi.nih.gov/health/dci/diseases/bt/bt_risk.html. Accessed August 24, 2011. 10. Sexual transmission of hepatitis C virus among HIVinfected men who ahve sex with men New York City, 2005-2010. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2011 Jul 22;60:945-50. 11. What I need to know about hepatitis C. National Digestive Diseases Information Clearinghouse website. Available at: http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/hepc_ez/. Published April 2009. Accessed July 1, 2009 HEPATİT B Serum Hepatiti; Hepatit B virüsü ile meydana gelen karaciğer enfeksiyonudur. Hepatit B ye bağlı sarılıkların bir kısmı kronikleşir. Altı aydan uzun süren Hepatit B enfeksiyonu kronikleşmiş kabul edilir. Kronik Hepatit B enfeksiyonu birçok probleme neden olur: Kronik karaciğer iltihabı, Siroz, Karaciğer yetmezliği, Karaciğer kanseri,
Ölüme yol açabilir. Hepatit B virüsü nasıl bulaşır? Hepatit B virüsü hasta kişilerle temas ile bulaşır. Hasta yada taşıyıcı kişilerin vücut çıkartıları hastalığı taşır. Özellikle: Kan, Sperm (Semen), Vajina salgıları, Tükürük virüsü bol miktarda taşır. Bu salgılarla temas etmek ile hastalık bulaşır. Hepatit B hastalığının en sık bulaşma yolları: Cinsel temas, Temiz olmayan aletler ile yapılan; o Manikür, o Pedikür, o Dövme, o Cerrahi müdahale, o Diş müdahalesi, o Endoskopi, Taşıyıcı kişi ile aynı evde yaşamak en sık görülen bulaşma yollarıdır. Hamilelik sırasında virüs bebeğe bulaşmaz, ancak doğum sırasında doğum kanalından geçerken bebeğe bulaşır. Bu nedenle hasta yada taşıyıcı anneden doğan bebeklerin doğumdan hemen sonra aşılanması ile korunması mümkündür. Bütün hamilelerin doğum öncesinde hepatit B testi yaptırmaları gerekir. Hepatit B sulardan, gıdalardan, havadan, bulaşmaz. Kimler Hepatit B için risk altındadır? Hepatit B virüsü dış ortamda uzun süre canlı kalabilir. Kişiden kişiye kolayca bulaşabilir.
Hepatit B hastası yada Hepatit B taşıyan kişi ile cinsel temasta bulunmak, Kirli aletleri paylaşmak ( diş fırçası, jilet, ustura, enjektör vb. ), Hepatit B taşıyan biri ile aynı evi paylaşmak, Hasta salgıları ile temasın yoğun olduğu meslek çalışanları, Laboratuar çalışanları, Hemşireler, Doktorlar, Diş hekimleri, İtfaiyeciler, Polisler, Askerler, Mahkumlar ve hapishane çalışanları, Hastane çalışanları, Hepatit B hastalığının yoğun olarak bulunduğu yerlere seyahat etmek, Hemodiyaliz hastaları Hepatit B hastalığı yönünden risk altındadır. Bu kişilerin aşı ile hepatit B virüsünden korunmaları gerekir. Hepatit B belirtileri nelerdir? Hastalık virüs bulaştıktan 3 ila 6 ay sonra ortaya çıkar. Birçok hastada hafif gribal şikayet dışında bir şey görülmez. En sık görülen şikayetler: Göz aklarında ve ciltte sarılık, Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma ( aylarca sürebilir), Karaciğer bölgesinde ağrı, İştah kaybı, Bulantı, kusma, Eklem ağrıları, Hafif ateş, İdrarda koyulaşma, dışkı renginde açılma, Kaşıntı,
Döküntü. En sık görülen şikayetlerdir. Hastalık genellikle bir iki ayda kendi kendine düzelir. Altı aydan uzun süren Hepatit B kronikleşmiş kabul edilir. Hepatit B nasıl teşhis edilir? Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı olur. Birçok vakada sarılık görülmediği sadece halsizlik ve eklem ağrıları görüldüğü unutulmamalıdır. Hepatit B kesin teşhisi laboratuar incelemeleri ile konur. Hepatit B düşünülen her hastadan aşağıdaki testler istenir: HBs Ag, Anti Hbs, Anti HBc IgM, SGOT, SGPT, Gama Glutamil Transferaz, Laktat Dehidrogenaz, Hemogram, Protrombin zamanı, CRP, Sedimantasyon. Hepatit B takibi ve karaciğerdeki harabiyetin düzeyi laboratuar testleri ile takip edilmelidir. Altı aydan uzun süren Hepatit B kronikleşmiş kabul edilir. Bu durumda tedavi planlaması amacıyla aşağıdaki testler istenir: Hepatit B tip tayini, HBV DNA PCR testleri istenir, Karaciğer biyopsisi: Kronik hepatit B hastalığında karaciğerdeki harabiyet karaciğer biyopsisi ile tespit edilir. Hepatit B tedavisi: Akut Hepatit B hastalığının tedavisi yoktur. Ancak semptomlar
ve şikayetlerin tedavisi yapılır. Komplikasyon gelişmediği sürece akut Hepatit B birkaç ay içinde kendiliğinden iyileşir. Kronik Hepatit B yakından izlenmeli ve tedavi edilmelidir. Kronik Hepatit B tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın ilerlemesini yavaşlatan, karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri gelişmesini engellemeye çalışan ilaçlardır. Bu ilaçlar virüsün aktivitesini yavaşlatarak etki etmeye çalışır. Nadiren bu tedaviler ile tam şifa sağlanabilmektedir ancak virüsü tamamen öldürerek tam bir şifa sağlayan kesin bir tedavi şekli henüz yoktur. Kronik Hepatit B hastalığında aşağıdaki ilaçlar kullanılır: İnterferon alfa 2b, Lamivudine, Adefovir, Entecavir. Kronik Hepatit B hastalarının dikkat etmesi gerekenler: Kronik hepatit b hastalığında karaciğerde kronik iltihap vardır. Karaciğer sürekli enfeksiyonla mücadele eder. Bur durumda karaciğer üstüne eklenene her hastalık yada zehirlenme durumu hızla ağırlaştırır. Virüsün aktivasyonunu ve hastalığın hızla ilerlemesine yol açar. Özellikle Alkol, Sigara, Hazır gıdalar içinde bulunan koruyucu maddeler, Karaciğer için toksik ilaçlar, Baharat, Küflü gıdalar, Diğer hepatit enfeksiyonları, Bitkisel ilaçlar karaciğerdeki hasarı arttırıp hastalığı hızlandırabilirler. Hepatit B virüsünün yayılmasını önlemek amacıyla hastaların yapması gerekenler: Aile bireylerinin test edilerek aşılanması,
Doktorunuz, diş hekiminiz ve her tür tıbbi girişimden önce Hepatit B hastası olduğunuzu belirtiniz, Cinsel eşinize ve partnerinize Hepatit B taşıdığınızı belirtin ve aşılanmasını sağlayın, Kronik Hepatit B taşıyan çocukları yuva ve kreşlere göndermeden önce durumu yöneticiye bildirin ve kişilerin aşılanmasını sağlayın, Gebe iseniz mutlaka Hepatit B testlerinizi yaptırın, Hepatit B taşıyıcı ve çocuk sahibi olmak istiyorsanız bunu doktorunuza söyleyiniz, doğum sonrası çocuğun aşı ve serumla korunmasını sağlayınız, Hepatit B taşıyıcısı iseniz kan ve organ bağışı yapmayınız, Kronik Hepatit B hastası iseniz tedavinizi aksatmayınız. Hepatit B den korunma: Hepatit B den korunmanın en kolay ve güvenilir yolu aşı olmaktır. Hepatit B aşısı oldukça güvenli bir aşıdır. Aşı 6 ay içinde 3 doz olarak yapılmalıdır. Aşı bir kez tutmuş ise ömür boyu koruyucudur ve tekrarlanmaz. Ancak sigara içenler, 50 yaş üstü kişiler ve diyaliz hastalarında aşı bir seferde tutmayabilir. Normalde Hepatit B aşı programı doğumdan başlayarak uygulanır. Doğumda aşılanmamış kişiler her an test ile aşılanabilir. Ayrıca aşağıdaki önlemler Hepatit B virüsünden korunmada yardımcı olur: Şüpheli cinsel ilişki sırasında kondom kullanmak, Şüpheli cinsel temastan uzak durmak, Endoskopi, cerrahi ve diş girişimleri gibi girişimlerin uygun sterilizasyon şartları altında yapılması, Tıraş bıçağı, jilet, ustura, diş fırçası gibi aletlerin paylaşılmaması, Dövme, manikür, pedikür gibi girişimlerin sterilize ve kendi aletleriniz ile yapılması sizi hepatit b den korur.
Hepatit B kaparsam ne yapmalıyım? Hepatit kaptığınızı düşünüyor iseniz derhal bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurun. Hepatit B virüsü bulaşsa dahi bu durumda Hepatit B immün globülin ve Hepatit B aşısı ile korunmak mümkündür. Hepatit B hastaları delta hepatit virüsünden korunmalıdır. Hepatit B ve delta virüsü yan yana gelirse hastalık çok hızlı ilerler ve siroz, karaciğer kanseri ve ölüme yol açar. Referanslar: 1. American Liver Foundation http://www.liverfoundation.org/ 2. Hepatitis B Foundation http://www.hepb.org/ 3. Canadian Institute for Health Information http://www.cihi.ca/ 4. Canadian Liver Foundation http://www.liver.ca/ 5. Baker CJ, Pickerling LK, Chilton L, et al. Advisory Committee on Immunization Practices. Recommended adult immunization schedule: United States, 2011. Ann Intern Med. 2011;154(3):168-173. 6. Braunwald E, Fauci AS, Kasper DL, Hauser SL, Jameson JL, Longo DL, eds. Harrison s Principles of Internal Medicine. 15th ed. New York, NY: McGraw-Hill; 2001. 7. Centers for Disease Control and Prevention. Recommended immunization schedules for persons aged 0-18 years United States, 2011. MMWR. 2011;60(5). 8. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR 2010;59(No. RR-12):1-110. 9. Hepatitis B. American Liver Foundation website. Available at: http://www.liverfoundation.org/education/info/hepatitisb/. Updated September 2007. Accessed July 1, 2009. 10. Hepatitis B. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: http://www.cdc.gov/hepatitis/hbv.htm.
Updated April 2009. Accessed July 1, 2009. 11. Hepatitis delta. World Health Organization website. Available at: http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/hepatitisd_whocdscsrn cs2001_1.pdf. Accessed August 24, 201