2015 YILINDA ELDE EDİLEN TİCARİ, ZİRAİ VE SERBEST MESLEK KAZANÇLARI DIŞINDAKİ GELİRLERİN BEYANI VE VERGİLENDİRİLMESİ Bilindiği üzere, Gelir Vergisi Kanunu (GVK) hükümlerine göre, gerçek kişiler tarafından 2015 yılında elde edilen; Ticarî kazançlar, Ziraî kazançlar, Ücretler, Serbest meslek kazançları, Gayrimenkul sermaye iratları, Menkul sermaye iratları, Diğer kazanç ve iratlar, için Yıllık Gelir Vergisi Beyannamelerinin 1-25 Mart 2016 tarihleri arasında verilmesi gerekmektedir. Belirtilen tarihler arasında verilecek yıllık beyannameler üzerinden, Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifeye göre tahakkuk eden gelir vergisi, 2016 yılının Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecektir. Bu çalışmamızda, tam mükellef gerçek kişiler tarafından 2015 takvim yılında, ticari, zirai ve serbest meslek faaliyeti dışında elde edilen ve kanunda yazılı şartlara göre beyan edilip edilmeyeceği tespit edilecek olan ücret geliri, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve değer artış kazancı ile arızi kazanç gibi bazı gelir unsurlarının 2016 yılı Mart ayında yapılacak beyanıyla ilgili gerekli açıklamalara yer verilmektedir. Ticari, zirai ve serbest meslek faaliyetinde bulunanlar ise her durumda gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda olduklarından, bu çalışmamızda söz konusu faaliyetlerden elde edilen kazançlar ele alınmayacaktır. Öte yandan, mevcut olması halinde eş ve yaşı kaç olursa olsun çocukların gelirleri ayrı beyanname ile beyan edilecek olup, bunların gelirlerinin aile reisi sıfatıyla tek beyannamede gösterilmesi söz konusu değildir. 1. ÜCRET GELİRLERİNİN BEYANI: 1. 1. Beyan Edilecek ve Edilmeyecek Ücretler:
Tek işverenden alınmış ve kesinti suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir. Bunun dışındaki aşağıdaki ücret gelirleri için yıllık beyanname verilmesi gerekecektir. Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 29.000 TL yi (Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar) aşan ücretliler, Ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı (istisna kapsamında olanlar hariç), İstisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri, Maliye Bakanlığınca yıllık beyanname ile bildirilmesi gerekli görülen ücret ödemesi yapılanlar, Ücreti kesinti yoluyla vergilendirilmeyen yukarıda sayılanlar dışında kalan ücretliler. Öte yandan dar mükellef gerçek kişiler, tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücret gelirleri için yıllık beyanname vermeyecekler ve diğer gelirleri için beyanname vermeleri halinde de bu gelirlerini beyannameye dahil etmeyeceklerdir. 1. 2. Birden Fazla İşverenden Elde edilen Ücretlerin Beyanı: Birden fazla işverenden alınan ücretler aşağıdaki şartlar çerçevesinde yıllık beyana tabidir. Birden fazla işverenden alınan ücret gelirleri birinci işveren ve sonraki işverenler olarak iki grupta toplanır. Birinci ücret olarak, mükellefin serbest takdir hakkı uyarınca bir işverenden aldığı en yüksek tutar tercih edilecektir. Bunun dışındaki ücret gelirleri kaç işverenden elde edilirse edilsin, belirlenen limitin geçilip geçilmediği hesabında toplu olarak nazara alınır ve sonraki işveren veya işverenlerden alınan ücretler toplamı 29.000.- TL yi geçmiş ise yıllık beyan yapılması gerekir ve alınan ücretlerin tamamı matraha dahil edilir. Bu durumda; Beyana tabi gelirin sadece tek işverenden alınmış ücret geliri olması ( tutarı ne olursa olsun), Sonraki işverenlerden alınmış, stopaja tabi tutulmuş ücretlerin toplamının GVK nun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan (2015 yılı için 29.000.- TL) tutarı aşmaması koşuluyla,
Türkiye de stopaja tabi tutulan ücretler beyan edilmeyecektir. Örnek-1 : Mükellef (A), 2015 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmekte olup, ücretlerin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunmaktadır. Birinci işverenden alınan ücret İkinci işverenden alınan ücret Üçüncü işverenden alınan ücret 50.000.- TL 10.000.- TL 8.000.- TL Birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2 nci ve 3 ncü işverenden alınan ücretler toplamı (10.000.- + 8.000.- = 18.000.- TL), 29.000.- TL lik beyan sınırını aşmadığı için ücret beyanı yapılmayacaktır. Örnek-2: Mükellef (A), 2015 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmekte olup, ücretlerin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunmaktadır. Birinci işverenden alınan ücret İkinci işverenden alınan ücret Üçüncü işverenden alınan ücret 50.000.- TL 20.000.- TL 12.000.- TL Birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2 nci ve 3 ncü işverenden alınan ücretler toplamı (20.000.- + 12.000.- = 32.000.- TL), 29.000.- TL lik beyan sınırını aştığı için 82.000.- TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir. 1. 3. Yıllık Beyanname Veren Ücretlilerde Asgari Geçim İndirimi Uygulaması Gelir Vergisi Kanununun 95 inci maddesi gereği ücretlerinden vergi kesintisi yapılmayan ve bu nedenle ücretlerini yıllık beyanname ile beyan etmek zorunda olan ücretlilerde asgari geçim indirimi, yıllık beyannamede hesaplanan gelir vergisinin ücret gelirlerine isabet eden tutarından mahsup edilmesi suretiyle gerçekleştirilecektir. Bu kapsamdaki ücretliler, yıllık beyannamelerine 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ekinde yer alan "Aile Durumu Bildirimi"ni doldurarak ekleyeceklerdir. Kesintiye tabi olmayan ücretlerini yıllık beyanname ile beyan etmek zorunda olan ücretliler bu beyannameye diğer gelir unsurlarını da dahil etmeleri halinde asgari geçim indirimi, yıllık beyannamede sadece ücret gelirlerine isabet eden gelir vergisinden mahsup edilecektir. Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilen ücret geliri elde edilmesi dolayısıyla ücret gelirinin yıllık beyanname ile beyan edilmesi halinde, yıl içinde işveren
aracılığıyla asgari geçim indiriminden yararlanılması nedeniyle, yıllık beyannamede asgari geçim indiriminden yararlanılması mümkün değildir. Ücretlerinden vergi kesintisi yapılan ve işverenler aracılığıyla yıl içinde asgari geçim indiriminden yararlanan mükelleflerin, kesintiye tabi ücret gelirlerini yıllık beyannameye dahil etmeleri halinde, beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde kendisine ödenen ücret üzerinden kesilen gelir vergisinin asgari geçim indirimi mahsup edilmeden önceki tutarı mahsup edilecektir. Böylelikle, kaynakta vergileme sırasında ücretliye ödenmiş olan asgari geçim indirimi tutarlarının, yıllık beyanname üzerinden yapılan vergileme sonucunda da ücretlide kalması sağlanmış olacaktır. 2. GAYRİMENKUL SERMAYE İRADLARININ BEYANI: 2. 1. Mesken Kira Gelirlerinde İstisna Uygulaması: Konut kira geliri elde eden kişilerin, yıllık olarak tespit edilen istisna tutarının (2015 yılı için istisna tutarı 3.600 TL) altında kira geliri elde etmeleri halinde vergi dairesinde mükellefiyet kaydı açtırmasına ve beyanname vermesine gerek bulunmamaktadır. Örnek: Bay (B), 2015 yılında meskenini aylık 250 TL den kiraya vermiş ve yıllık 3.000 TL kira geliri elde etmiştir. Bu durumda elde edilen hasılat mesken istisna tutarı olan 3.600 TL nin altında olduğundan beyan edilmeyecektir. İstisna tutarının üzerinde konut kira geliri elde edilmesi halinde ise yıllık beyanname ile beyan edilen kira gelirinden istisna tutarının düşülmesi gerekmektedir. Mesken istisnası uygulaması sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden elde edilen gelirler için söz konusudur. 2015 yılında 3.600 TL nin altında mesken kira geliri olanlar yıllık beyanname vermeyecektir. Örneğin, konut ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde, istisna sadece konut kira gelirine uygulanır. İşyeri kira gelirine istisna uygulanmaz. Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar 3.600 TL lik istisnadan yararlanamazlar. Ayrıca, 3.600 TL ve üzerinde konut kira geliri elde edenlerden, ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 2015 yılı için 106.000 TL yi aşanlar, istisnadan yararlanamazlar.(gvk Md.21) Örneğin, Bay (C), 2015 yılında, konut olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 7.000 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 20.000 TL işyeri kira geliri ve 80.000 TL ücret geliri elde etmiştir.
Bay (C) nın elde etiği kira geliri için istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2015 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamının 106.000 TL yi aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır. Elde edilen gelir toplamının (7.000 + 20.000 + 80.000 = 107.000 TL), 2015 yılı bakımından belirlenen tutarı (106.000 TL) aşması nedeniyle, 7.000 TL lik konut kira gelirine ilişkin olarak 3.300 TL lik istisnadan faydalanılması mümkün olmayacaktır. Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak için (2015 yılı için) 3.600 TL lik istisna ayrı ayrı uygulanacaktır. Mirasın paylaşılmamış olması halinde, her bir mirasçı istisnadan ayrı ayrı yararlanacaktır. Bir mükellefin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde, istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır. 2. 2. Beyan Edilecek Kira Gelirleri: İstisna tutarının üzerinde elde edilen konut kira gelirleri ve tevkif suretiyle vergilendirilmemiş olan iş yeri kira gelirleri ile tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan iş yeri kira gelirlerinden yıllık brüt tutarı 29.000 lirayı aşan kira gelirleri, yıllık beyanname ile beyan edilmek zorundadır. Gayrimenkul sermaye iratlarının beyanına ilişkin olarak dikkat edilmesi gerekenler hususlar aşağıdaki gibidir. 2015 yılında elde ettiği konut (mesken) kira geliri, istisna tutarı olan 3.600.- TL sini aşanlar, aşan kısmı beyan edeceklerdir. Gelir, bu tutarın altında ise beyan söz konusu olmayacaktır. İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, 2015 yılında elde ettiği kira gelirlerinin brüt tutarı 29.000.- TL sini aşanlar kazançlarının tamamını beyan edecekler ve kesilen vergileri hesaplanacak vergilerden mahsup edeceklerdir. Beyan haddinin (29.000.- TL) aşılıp aşılmadığının tespitinde; elde edilen tevkifata tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iratları, birden fazla işverenden elde edilen ücretler ve menkul sermaye iratları (Örn: Hazine Bonosu, Euro Bond faizi, şirket temettü geliri) birlikte dikkate alınarak, bulunacak toplam tutarın esas alınması gerekmektedir. (GVK Md. 86/1-c) İşyerini, vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmayan basit usulde vergiye tabi mükelleflere kiralayanlar, kira geliri 1.500.- TL sini (GVK Md. 86/1-d) geçerse, elde ettikleri bu kira gelirini beyan edeceklerdir. Bu durumda, bu tutar 29.000.- TL lik beyan sınırı
hesabında da dikkate alınacaktır. 1.500.- TL aşılmadığı takdirde bu tutar beyan sınırı hesabında da dikkate alınmayacaktır. 29.000.- TL lik sınırın tespitinde, işyeri ve konut kira gelirleri, 3.600.- TL lik konut istisnası düşüldükten sonra birlikte dikkate alınacaktır. Eşler ve çocukların kira gelirleri ayrı beyanname ile beyan edilecektir. Üzerinden vergi stopajı yapılan işyeri kira gelirinin beyanı halinde, yapılan kesintinin mahsup edilebilmesi için kesinti yapandan (kiracıdan) vergilerin ödendiğine ilişkin bir yazı alınarak beyannameye eklenecektir. Beyannamede iade çıkması halinde ise, buna ilaveten kesilen vergilerin yatırıldığına ilişkin vergi tahsil alındıları da, verilecek beyannameye eklenecektir. Konut kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse, 3.600.- TL lik istisna hakkı kaybedilir. 2. 3. Emsal Kira Bedeli Esası: Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifasına bırakılan veya kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması hallerinde, mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenen vergi değerinin % 5'idir. Bina veya arazi dışında kalan mal ve haklarda emsal kira bedeli, bunların maliyet bedelinin %10 udur. Bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanununun servetlerin değerlemesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10 udur. Aşağıda belirtilen hallerde ise emsal kira bedeli esası uygulanmaz: Boş kalan gayrimenkullerin korunması amacıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması, Binaların mal sahiplerinin çocuklarının, anne ve babalarının veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi, (Ancak, bu kimselerin her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmişse bu konutların yalnız birisi için emsal kira bedeli hesaplanmaz. Örnek olarak, mal sahibi baba, çocuğunun ikametine iki adet gayrimenkul tahsis etmişse sadece bir adet gayrimenkul için emsal kira bedeli hesaplanmayıp diğeri için emsal kira bedeli hesaplanacaktır.) Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi, Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar.
2.4. Kira Gelirlerinde Vergi Matrahı Kira gelirlerinin yıllık beyanname ile bildirilecek olması durumunda vergiye tabi matrahın (net gelirin) hesaplanması konusunda özellikli konular ile dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda belirtilmiştir. Safi irada ulaşmak için, kira gelirinden indirilecek giderler konusunda mükellefler, götürü gider veya gerçek gider usulü seçme bakımından serbest bırakılmışlardır. Buna göre; Götürü gider usulü seçenler, elde ettikleri kira hasılatının %25 ini gider karşılığı olarak gelirden indirebilirler. Hakları kiraya verenler götürü gider yönteminden faydalanamazlar. Bu usulü seçenler 2 yıl geçmeden, gerçek gider esasına dönemezler, Gayrimenkullerin bir kısmı için götürü, bir kısmı için gerçek gider esası uygulanamaz, Mal ve hakların kısmen kiraya verilmesi halinde, giderlerin kiraya verilen kısmına ait olanı hasılattan indirilecektir, Gerek götürü, gerekse gerçek gider esası uygulamasında, istisnaya isabet eden gider kısmı, gider olarak dikkate alınmaz. Bir başka ifade ile istisna gelir tutarı düşüldükten sonra %25 götürü gider hesaplanır veya gerçek gider esasında da oranlama yapılarak istisnaya isabet eden gider tutarı giderlerden düşülür. Kişiler, götürü gider usulü yerine, gerçek gider usulü de tercih edilebilir. Bu durumda; brüt kira geliri tutarından aşağıdaki giderlerin gerçek tutarları indirilebilir. Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün önemi ile orantılı olan idare giderleri, Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri, Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara harcanan borçların faiz giderleri, Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5 i (İktisap bedelinin % 5 i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanacak, indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır. Buna göre, 2011 yılından önce iktisap edilen konutlar için 2015 yılında bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.) İktisap bedelinin % 5 i tutarındaki bu indirim, sadece konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkul için uygulanacaktır. İşyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller % 5 lik gider indiriminden yararlanamayacaktır.
Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya veren tarafından belediyelere ödenen harcamalara katılma payları, Amortismanlar, Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için yapılan onarım giderleri ile bakım ve idame giderleri, Kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler, Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut veya lojmanların kira bedeli, (indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır.) Türkiye de yerleşik olmayan mükelleflerin (Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları dahil), yabancı ülkelerde ödedikleri kira bedelleri Türkiye de elde edilen kira gelirinden gider olarak indirim konusu yapılamaz. Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar. Gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerin, yaptıkları giderlerle ilgili belgeleri ilgili bulundukları yılı takip eden yıldan başlayarak 5 yıl süresince saklamaları ve vergi dairesince istendiğinde ibraz etmeleri gerekmektedir. 3. MENKUL SERMAYE İRADLARININ BEYANI: Gerçek kişilerce 2015 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının bir kısmı hiçbir şekilde beyan edilmeyecek, bir kısmı 29.000 TL yi aşması halinde, bir kısmı ise vergi kesintisine ve istisnaya tabi olmadıkları için 1.500 TL yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir. Menkul sermaye iratlarının yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğine ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır. 3. 1. Tutarı Ne Olursa Olsun Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları Aşağıda sayılan menkul sermaye iratları tutarı ne olursa olsun beyan edilmez. Diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmez. a) Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 nci maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olan; Mevduat faizleri Özel Finans Kurumlarınca (Katılım Bankaları) kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları Repo Kazançları
01.01.2006 tarihinden sonra ihraç edilen Devlet tahvili ve Hazine bonolarının faiz gelirleri 01.01.2006 tarihinden itibaren yurtiçinde ihraç edilen özel sektör tahvillerinin faiz gelirleri (Yurtiçinde ihraç edilen kira sertifikaları dahil) Hisse senetlerine ve hisse senedi endekslerine dayalı olup BİST de işlem gören aracı kurum varantlarının alım satım kazançları Borsa yatırım fonları katılım belgelerinin alım satım kazançları (1.1.2006 tarihinden sonra iktisap edilmiş olanlar) Hazine bonosu ve Devlet tahvili alım satım kazançları (1.1.2006 tarihinden sonra ihraç edilen) Banka ve aracı kurum aracılığıyla elde edilen özel sektör tahvili alım satım kazançları (1.1.2006 tarihinden sonra yurt içinde ihraç edilen) b) Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin ve bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları, c) Kurumlar vergisi mükelleflerince 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları, d) Kurumların karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları. e) ) Menkul kıymet yatırım fonu katılma belgelerinden elde edilen kar payları f) Vadeli işlem ve opsiyon işlemlerinden elde edilen kazançlar 3. 2. 1.500 TL lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları a) Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri, b) Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller (01.01.2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilenler), c) İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar, d) Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri, e) Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, kar payı vb.), f) Her çeşit alacak faizleri. Türkiye de vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan yukarıda belirtilen menkul sermaye iratları 1.500TL lik tutarı aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edileceklerdir.
Burada bahsedilen 1.500TL lik tutar bir istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınacak bir haddir. Buna göre, menkul sermaye iradı olarak elde edilen gelir 1.500TL yi aşıyorsa, elde edilen gelirin tamamı beyan edilecektir. Bu had yukarıda belirtilen gelirlerin her biri için ayrı ayrı uygulanmayacak olup, bu gelirler ile vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan menkul sermaye iratlarının toplam tutarı dikkate alınarak hesaplanacaktır. 3. 3. 29.000 TL lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları 1) 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her çeşit tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden elde edilen gelirler, 2) Tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahviller ile tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurtdışında ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler, 3) Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payları. Elde edilen gelirin 29.000 TL yi aşması halinde bu gelirlerin tamamı yıllık beyanname ile beyan edilecektir. Menkul sermaye iratları toplamının 29.000 TL yi aşıp aşmadığının tespitinde, indirim oranı ve istisna uygulanabilecek menkul sermaye iratlarının, indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımlarının dikkate alınması gerekmektedir. 3. 4. İndirim Oranı Uygulanarak Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları Gelir Vergisi Kanununda bazı menkul sermaye iratlarının enflasyondan arındırıldıktan sonra kalan tutarlarının vergilendirilmesi öngörülmüştür. Enflasyondan arındırmaya ilişkin indirim oranı 2015 yılı için % 60,39 olarak belirlenmiştir. (290 seri No.lu GV Genel Tebliği) Bu kapsamda, 2015 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler indirim oranı uygulanmak suretiyle beyan edilecektir. Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermaye iratlarının beyanında indirim oranı uygulanmayacaktır. Ayrıca, ticari işletmelere dahil kazanç ve iratlar için indirim oranı uygulanması söz konusu değildir. Diğer taraftan, geçici 67 nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (7), (12) ve (14) numaralı bentlerinde yazılı menkul sermaye
iratlarından 1/1/2006 tarihinden itibaren ödemeyi yapanlarca vergi tevkifatı yapılmakta olup, bu gelirlerin beyanı ve bu gelirlere indirim oranı uygulanması da yapılmayacaktır. Buna göre, 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden 2015 yılında sağlanan gelirler beyan edilirken, önce bu gelirlere yukarıda bahsedilen % 60,39 indirim oranı uygulanacak ve kalan tutarın genel esaslara göre beyan edilip edilmeyeceği tespit edilecektir. Örneğin, 2015 yılında 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan Hazine Bonosundan 70.000 TL faiz geliri elde eden Bay (D) nin bu geliri beyan edip etmeyeceği aşağıdaki gibi belirlenecektir. İndirim Tutarı : (70.000 * %60,39 =) 42.273 TL İndirimden sonra kalan gelir : (70.000 42.273=) 27.727 TL İndirimden sonra kalan faiz geliri tutarı lan 27.727 TL, 29.000 TL lik beyan sınırının altında kaldığından beyana tabi başka geliri olmamak şartıyla Bay (D) söz konusu gelirini beyan etmeyecektir. 3. 5. Devlet Tahvili, Hazine Bonosu ve Eurobondlardan Elde Edilen Gelirler 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan, Devlet tahvili ve Hazine bonosu faiz gelirlerinde gelir vergisi tevkifat oranı % 0 olup, oranın sıfır olması bu gelirlerin tevkifata tabi olma özelliğini etkilememektedir. Buna göre, 2015 yılında elde edilen Devlet tahvili, Hazine bonosu ve Eurobondlardan elde edilen gelirlerin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır. Gelirin Cinsi Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu Faiz Geliri (TL Cinsinden) Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu Faiz Geliri (Dövize, altına veya başka bir değere endeksli) Beyan Durumu 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilenlerden elde edilenler, indirim oranı uygulandıktan sonra 29.000 TL yi aşmaması halinde beyan edilmeyecek, aşarsa indirim oranı uygulandıktan sonra kalan kısmın tamamı beyan edilecektir. 01.01.2006 tarihinden sonra ihraç edilenlerden elde edilenler, Geçici 67 nci madde kapsamında tevkifata tabi olduğundan beyan edilmeyecektir. 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilenlerden elde edilenler, 29.000 TL yi aşıyorsa beyan edilecektir. 01.01.2006 tarihinden sonra ihraç edilenlerden elde edilenler, Geçici 67 nci madde kapsamında tevkifata tabi olduğundan beyan edilmeyecektir.
Eurobond Faiz Gelirleri 29.000 TL yi aşıyorsa beyan edilecektir. 3. 6. Özel Sektör Tahvilleri ve Kira Sertifikalarından Elde Edilen Gelirler Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine göre, tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahviller ile tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurtdışında ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirler % 0 ila % 10 arasında vadeye göre değişen oranlarda, 01.01.2006 tarihinden önce ihracı gerçekleştirilen diğer özel sektör tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri ise % 10 oranında tevkifata tabi tutulmaktadır. 2015 yılında elde edilen ve 29.000 TL yi aşan söz konusu faiz gelirleri beyan edilecektir. Kira sertifikaları dahil olmak üzere 01.01.2006 tarihinden sonra yurtiçinde ihraç edilen tüm özel sektör tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri ise geçici 67 nci madde kapsamında vergilendirilmekte olup, bu gelirler için beyanname verilmeyecektir. 3. 7. Temettü Gelirleri (Yurt içi-yurt dışı): Kar payı (temettü geliri) elde eden gerçek kişiler belli hadleri geçtikleri zaman beyanname vermek zorundadır. Gelir Vergisi Kanunu na göre; tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna edilmekte ve toplam temettü üzerinden yapılan stopajın tamamı, beyan edilen temettü üzerinden hesaplanan yıllık gelir vergisinden mahsup edilmektedir. (G.V.K madde 22/2). Buna göre; 2015 yılında %50 istisna sonrası kar payı tutarı 29.000.- TL yi aşıyorsa bu gelir için beyanname verilecektir. Beyannamede, kar dağıtan şirketçe yapılan %15 stopaj dikkate alınarak net temettüden brüte gidilmeli ve brüt temettü gelirinin yarısı dikkate alınmalıdır. Yıllık beyan haddinin (29.000.- TL) aşılıp aşılmadığının tespitinde; brüt temettü gelirlerinin, tevkifata tabi tutulmuş birden fazla işverenden elde edilen ücretlerin, diğer menkul sermaye iratlarının (Örnek: Hazine Bonosu veya Euro Bond Faizi) ve gayrimenkul sermaye iratlarının birlikte toplam tutarının dikkate alınması gerekmektedir. 2015 yılı içinde elde edilen gelir sadece hisse senedi kar payından ibaret ise, 2015 yılı içinde yıllık beyan haddi olan 29.000TL sının iki katı olan 58.000 TL sinden daha fazla brüt temettü geliri elde edilmediği sürece yıllık beyan zorunluluğu bulunmamaktadır. Başka deyişle beyan yapabilmek için, 2015 yılında tahsil edilen net kar payının 49.300 TL sini aşmış olması gerekir. Beyan haddi olan 29.000.- TL yi aşan kar payı elde edildiğinde yapılacak vergilemeye örnek aşağıda verilmiştir.
Örnek: Alınan NET Temettü 425.000.- TL Kar Dağıtan Şirketçe Yapılan Vergi Stopajı 75.000.- TL Brüt Temettü 500.000.- TL % 50 İstisna (-) 250.000.- TL Vergiye Tabi Gelir 250.000.- TL Hesaplanan Vergi 79.590.- TL Mahsup ( Stopajın tamamı) (-) 75.000.- TL Ödenecek Vergi 4.590.- TL Görüldüğü üzere yıllık beyannamede 4.590.- TL ödenecek vergi çıkmaktadır. Bir başka örnekte ise kişiye vergi iadesi çıkmaktadır: -Brüt temettü -Vergi Stopajı (15% ) -Alınan Net Temettü : 70.588 TL : 10.588TL : 60.000 TL -% 50 istisna : (35.294 TL) -Kalan -Vergiye tabi gelir -Hesaplanan vergi -Mahsup : 35.294 TL : 35.294 TL : 6.458,80 TL : (10.588TL) -Ödenecek Vergi : - -İade konusu Vergi : 4.129,20 TL Görüldüğü üzere, kişi burada aldığı 60.000 TL net kar payına ilave olarak, 4.129,20 TL tutarında Devletten vergi iadesi de alacaktır. Öte yandan, yurt dışı şirketlerden elde edilen temettü gelirlerinin de 1.500.- TL yi geçmesi halinde tamamının beyanı gerekmektedir. Yurt dışı şirketlerden elde edilen kar paylarında, Türkiye deki şirketlerden alınan kar paylarından farklı olarak, yukarıda belirtilen %50 vergi istisnası imkânı yoktur. Ancak yurt dışında, kar payı ile ilgili bir vergi ödenmiş ise bu tutar Türkiye de hesaplanan vergiden mahsup edilir.
4) SAİR KAZANÇ VE İRATLARIN BEYANI: 4. 1. Bu Kazançların Kapsamı ve İstisnalar: Sair kazanç ve iratlar, GVK nun mükerrer 80, 81, mükerrer 81 ve 82 nci maddeleri hükümlerine göre değer artışı kazançları ve arızî kazançlar olmak üzere iki ana gruba ayrılmış bulunmaktadır. GVK nun mükerrer 80 inci maddesine göre, değer artış kazançlarının 2015 yılı için 287 no.lu GV Genel Tebliğine göre 10.600 TL lik kısmı gelir vergisinden müstesnadır. Bu istisnadan menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar için yararlanılamaz. GVK nun arızi kazançlara ilişkin 82 nci maddesi uyarınca da, bazı arızi kazançların belli bir tutarı gelir vergisinden istisna edilmiş olup, istisnanın 2015 yılı için geçerli tutarı 23.000 TL dir. (287 seri no.lu GV Genel Tebliği). Söz konusu tutarlar, mutlak istisna olup, elde edilen kazanç veya iradın bu tutarları aşmaması halinde beyanı söz konusu olmayacak, aşan tutarda gelir elde edilmesi halinde ise sadece aşan tutarlar beyan edilecektir. Kanunda sair kazanç ve irat kapsamına giren kazanç türleri çok çeşitli olmakla birlikte uygulamada en çok karşılaşılan kazançlar, GVK nun Mükerrer 80 inci maddesinin (1) numaralı bendinde yer alan hisse senedi, menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar ile aynı maddenin (6) numaralı bendinde yer alan gayrimenkullerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar olduğu için, bu çalışmamızda sadece söz konusu kazançların beyanına ilişkin düzenlemeler ele alınacaktır. Ayrıca menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançların bir kısmının, GVK nun geçici 67 nci maddesi uyarınca beyan edilme zorunluluğu bulunmaması nedeniyle, anılan madde kapsamına giren kazançlar da dikkate alınmayacaktır. 4. 2. Hisse Senedi ve Diğer Menkul Kıymetlerin Alım-Satım Kazançlarının Beyanı: a) 01.01.2006 Tarihinden Önce İktisap Edilmiş Hisse Senetlerinin Satışına Ait Kazançlar: Bunlardan; - İvazsız iktisap edilenlerin, - BİST de işlem görüp 3 aydan fazla elde tutulanların ve - BİST de işlem görmemekle beraber tam mükellef kurumlara ait olup, 1 yıldan fazla elde tutanların
elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar vergiye tabi değildir. Bunların dışındaki menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından elde edilen kazançlar, ÜFE ye göre enflasyondan arındırılarak beyan edilir. b) 01.01.2006 Tarihinden Sonra İktisap Edilmiş Olan Hisse Senetlerinin Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar: - İvazsız olarak iktisap edilenlerin, - Tam mükellef kurumlara ait olup, 2 yıldan fazla elde tutulanların, - BİST de işlem gören tam mükellef kurumlara ait olanların elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar beyana tabi değildir. BİST de işlem gören hisse senetlerinin alım satımından elde edilen kazançlarda nihai vergileme yerine geçen %10 stopaj da 14.11.2008 den itibaren %0 a indirilmiştir. - Banka ve aracı kurum vasıtası dışında elde edilen hisse senetlerinin 2 yıldan önce elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar için, ( ÜFE nin %10 u aşması kaydıyla ) ÜFE oranında maliyet revizesi yapılır. c) 01.01.2006 dan Önce İhraç Edilmiş Olan Eurobondların Alım Satım Kazançları: Burada stopaj söz konusu olmadığı için elde edilen kazancın diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 23.000 TL yi 1 aşan kısmı beyan edilecektir. Kazancın hesabında iktisap bedeli menkulün elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere ÜFE oranında arttırılabilir. Bu maliyet revizesi herhangi bir şarta tabi değildir. d) 01.01.2006 dan Sonra İhraç Edilmiş Olan Eurobondların Alım Satım Kazançları : Burada herhangi bir istisna söz konusu olmayıp, kazancın tamamı beyana tabidir. Maliyet revizesi ÜFE ye göre yapılır ancak, ÜFE nin %10 u geçmiş olması şartı vardır. e) 01.01.2006 Tarihinden Önce İhraç Edilmiş Olan Devlet Tahvili ve Hazine Bonolarına Ait Alım Satım Kazançları: Alım satım kazancı hesaplanırken iktisap bedeli elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Yİ-ÜFE artış oranında artırılabilir. Alım satım zararları, alım satım karlarına mahsup edilir. Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 2015 yılı için 23.000 TL'si vergiden müstesnadır. İstisnayı aşan kısmı beyan edilir. İvazsız olarak iktisap edilenlerin satış kazancı vergiye tabi değildir. f) 01.01.2006 Tarihinden Sonra İhraç Edilmiş Olan Devlet Tahvili ve Hazine 1 Söz konusu istisna tutarı, GVK nun Mükerrer 80 inci maddesinin 5281 sayılı Kanunla değişmeden önceki üçüncü fıkrasına göre hesaplanmakta ve yeniden değerleme oranında güncellenmektedir.
Bonolarına Ait Alım Satım Kazançları: Bunlar stopaja tabi olduklarından beyannameye dahil edilmezler. g) 01.01.2006 Tarihinden Önce İhraç Edilmiş Olan Özel Sektör Tahvilleri ve Kira Sertifikalarının Alım-Satım Kazançları: Bu gelirler, stopaja tabi değildir. Alış bedeli elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere ÜFE artış oranında artırılabilir. Alım satım zararları, alım satım karlarına mahsup edilir. Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 2015 yılı için 23.000 TL lik istisna tutarını aşan kısım beyan edilir. h) 01.01.2006 Tarihinden Sonra İhraç Edilmiş Olan Özel Sektör Tahvilleri ve Kira Sertifikalarının Alım-Satım Kazançları: Türkiye de satılan tahviller; % 10 oranında stopaja tabi olup, stopaj nihai vergidir. Bu nedenle tutarı ne olursa olsun beyan edilmez. Yurt dışında satılan tahviller; Stopaja tabi değildir. Alış bedeli, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere ÜFE artış oranının %10 veya üzerinde olması şartıyla ÜFE artış oranıyla endekslenebilir. Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte beyan edilir. i) Ortak Hükümler: Yurt dışında kurulmuş şirketlere ait hisse senetlerinin alım-satımında herhangi bir süre söz konusu değildir. Alım-satım kazancı vergiye tabidir. İvazsız olarak iktisap edilen hisse senedi ve diğer menkul kıymetlerinin elden çıkarılmasındaki kazançlar vergiden istisnadır. Yıl içinde hisse senedi ve/veya kamu kâğıdı gibi birden fazla menkul kıymetin alınıp satılması halinde bunların kazancının birlikte hesaplanması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle, kar ve zararlar mahsup edilerek net kazanç bulunur. Hisse senedi ve kamu kâğıtlarının alım-satım kazançlarında, kazancın enflasyondan arındırılması; Maliyetin arttırılması=üfe endekslemesi yöntemi ile yapılmaktadır. Burada enflasyon indirimi oranı uygulaması söz konusu değildir. (Hisse senetlerinin maliyeti, menkul kıymetin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere satın alındığı aydan itibaren, her ay için ÜFE oranında artırılır.) (G.V.K mükerrer madde 81). ÜFE endekslemesinin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olması şarttır. 4. 3. Gayrimenkul ve Diğer Malların Alım-Satım Kazançları: 5 yıldan daha kısa süre elde tutulan gayrimenkullerin satışı halinde elde edilen kazanç 10.600.- TL yi aşıyorsa bu kazanç vergiye tabi tutulacak olup, kazancın 10.600.- lirası vergiden istisnadır. 5 yıl içinde alış-satış var ise kazanç vergiye tabi olacaktır. 01.01.2007 tarihinden önce iktisap edilen gayrimenkuller için elde tutma süresi 4 yıldır.
Gayrimenkul satışlarında devamlılık ve sıklık söz konusu ise burada ticari kazanç olarak değerlendirme söz konusu olabilir ve bu açıdan yıllık gelir vergisi beyanına tabi olabilir. Gayrimenkullerin satışından elde edilen kazanç tutarı; satış hâsılatı ile maliyet bedeli arasındaki fark olarak dikkate alınacak ve maliyet bedeli ilgili kıymetin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere her ay için Devlet İstatistik Enstitüsü nce belirlenen ÜFE oranında artırılarak tespit edilecektir. 01.01.2006 tarihinden sonra iktisap edilen gayrı menkullerde endeksleme yapılabilmesi için artış oranının %10 nu geçmesi şarttır. Gayrimenkullerin yanı sıra, ayrıca; Gelir Vergisi Kanunu 70 inci maddesinin (1), (2), (4) ve (7) numaralı bendlerinde yazılı haklar, Telif hakları ve ihtira beratlarının, Ortaklık hakları ve hisselerinin, elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar da gelir vergisine tabi bulunmaktadır. 10.600.- TL lik istisna, her bir işlem için ayrı ayrı uygulanmayacak olup, G.V.K mükerrer madde: 80 kapsamındaki bütün işlemler nedeniyle ortaya çıkan vergiye tabi kazancın toplamına uygulanacaktır. 5) YURT DIŞINDA ELDE EDİLEN GELİRLERİN BEYANI : Bilindiği üzere, vergi mevzuatımıza göre; tam mükellef statüsündeki gerçek kişilerce yurt dışında elde edilen gelirlerin Türkiye de yıllık beyan esasında beyan edilmesi ve ilgili yıllardaki tarifeye göre vergisinin ödenmesi gerekmektedir. Yurt dışında elde edilen hangi gelirler yıllık vergi beyanı kapsamındadır? Yurt dışı finansal piyasalardan elde edilen aşağıdaki gelirler Türkiye de yıllık esasta gelir vergisine tabidir. Yurt dışındaki bankalardan mevduat faizi, repo faizi, Yabancı ülkelerin çıkardığı bonoların faiz ve satış kazançları, Türkiye Hazinesi nin çıkardığı Euro Bond faiz gelirleri ve satış kazançları Türk özel sektör şirketlerin yurt dışında ihraç ettiği tahvillerin faiz gelirleri ve alım satış kazançları, Yabancı devletler ile yurt dışında kurulmuş şirketlerin çıkardığı bonoların faiz ve satış kazançları,
Yabancı ülkelerdeki şirketlerin hisse senetlerinden elde edilen kar payları ile hisse satış kazançları, Yabancı ülkelerde kurulmuş olan yatırım fonları gelirleri, Yabancı ülkelerdeki vadeli işlemler ile türev ürünlerden elde edilen gelirler (Yurt dışındaki finansal kuruluşlarda yapılan Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri, Yurtdışı Fark Kontratları ve benzeri diğer vadeli işlem/türev ürün kazançları), Yabancı ülkelerdeki yapılandırılmış ürünlerden elde edilen gelirler, Kontrol hisseleri Türkiye de yerleşik kişilere ait olan ve vergi cenneti olan ülkelerde kurulu şirket veya fonlardan temettü dağıtılmamış olsa dahi elde edilmiş sayılan kazançlar (Kontrol Edilen Yabancı Kurum=CFC uygulaması), Yukarıda belirtilen, faiz ve kar payı gibi gelirler(menkul Sermaye İradı) açısından mevzuatımızda bir beyan haddi vardır. Buna göre bir takvim yılı içinde yurt dışındaki banka hesaplarından faiz geliri veya yurt dışındaki şirketlerden temettü gelirleri toplamı 1.500TL yi geçmiyor ise beyan yapılmaz, bu tutarı geçtiğinde de gelirlerin tamamı vergiye matrah olur. Yurt dışında elde edilen gelirler Türkiye ye getirilsin veya getirilmesin, eğer yurt dışı kazanç kişinin o ülkedeki banka hesabına geçmişse Türkiye de yıllık gelir vergisi beyanına tabi olacaktır. Çünkü yurt dışında tasarruf meydana gelmiştir ve kişi bunu istediği zaman yurda transfer edebilir. Örneğin, ABD Hazine Bono faiz kupon tahsilatı kişinin yabancı ülkedeki banka hesabına geçmiş ise bu para Türkiye ye transfer edilmese dahi vergiye konu olacaktır. Ancak, kişinin iradesi dışındaki sebeplerden Türkiye deki hesaplara intikal yapılamıyor ise gelirin elde edilmesi kişinin bunlara tasarruf edebildiği yıl itibariye gerçekleşir. Türkiye de vergilendirme safhasında varsa yurt dışında ödenen vergiler var ise, bu tutarlar Türkiye de çıkan vergiden mahsup edilir. Böylece mükerrer vergileme yapılmamış olur. 6) YILLIK BEYANNAMEYE DAHİL EDİLEN KAZANÇ VE İRATLARDAN YAPILACAK İNDİRİMLER Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi ile diğer kanunlarda belirtilmiştir. Gelir Vergisi matrahının tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden aşağıda belirtilen indirimlerin yapılabilmesi için yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması gerekmektedir. Buna göre, yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden indirim konusu yapılabilecek hususlar şunlardır; 1- Şahıs sigorta primleri (bireysel emeklilik sigorta primleri hariç) (GVK Md. 89/1),
2- Eğitim ve sağlık harcamaları (GVK Md. 89/2), 3- Bağış ve yardımlar (GVK Md. 89/4, 5, 6, 7), 4- Sponsorluk harcamaları (GVK Md. 89/8), 5- Başbakanlıkça veya Bakanlar Kurulunca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışlar (GVK Md. 89/10), 6- Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar (GVK Md. 89/11), 7- Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi (GVK Md. 89/12), 8- EXPO 2016 Antalya Ajansına yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımlar ile sponsorluk harcamaları (GVK Md. Geçici 83), 9- Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlar. (Örneğin, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun Kuruluşu Hakkındaki Kanuna, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununa, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanununa, Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı Kanununa göre yapılan bağış ve yardımlar gibi.)