1
1. Destek Eğitim Odası Nedir? Özel gereksinimli öğrenciye ve sınıf öğretmenine sağlanabilecek özel eğitim hizmetleri arasında yer alan destek eğitim odası şu şekilde tanımlanmaktadır; okullarda ve kurumlarda kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları kapsamında, yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler ile özel yetenekli öğrencilerin, sunulan eğitim hizmetlerinden en üst düzeyde yararlanmaları amacıyla uygun araç-gereç ve eğitim materyalleri de sağlanarak oluşturulmuş eğitim ortamlarıdır. 2. Destek Eğitim Odasının Faydaları Nelerdir? Öğrenci sınıf ortamında birebir alamadığı eğitimi destek eğitim odasında alır. Öğrencinin birebir aldığı eğitim akademik başarısının artmasını sağlayacaktır, temel okuma yazma ve matematik becerilerini öğrenmesi bu yolla hızlanacaktır. Başarısının arttığını ya da bir şeyler öğrenebildiğini, başarabildiğini gören çocuğun özgüveni de artacaktır. Öğrenciyi daha fazla tanıma ve öğrenciyle birebir çalışma imkânı bulan branş öğretmeni ve öğrenci arasında yoğun bir iletişim olacaktır. Dolayısıyla öğretmen ve öğrenci ilişkilerine olumlu yansımaları olacaktır. Yoğun olan müfredatı yetiştirmek zorunda olan öğretmen birebir çalışmanın faydalı olacağını düşündüğü kaynaştırma öğrencisi için tedirgin olmayacaktır. Destek eğitim odasında girdiği birebir ya da küçük grup eğitimlerinin ek ders ücretini alabilen öğretmen yaptığı işin karşılığını almış olacak ve bu durum öğretmenimizi daha motive edecektir. 3. Destek Eğitim Odasının Dezavantajları Nelerdir? Özel gereksinimli öğrencinin belli sürelerle de olsa normal sınıftan ayrılmasını gerektirmesi, normal sınıfta ve destek eğitim odasında benimsenen eğitim amaçları ve gerçekleştirilen eğitim etkinlikleri arasında eşgüdüm sağlamanın çok zor olması ve sınıf öğretmeninin destek eğitim odasını, sorunu sınıftan çıkarabilme fırsatı gibi görmesine neden olması gibi nedenlerle eleştirilmektedir. 4. Destek Eğitim Odasında Kimler Eğitim Görebilir? Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları kapsamında yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler ile özel yetenekli öğrenciler destek eğitim odasında eğitim görebilir. İlgili öğrencilerin, Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde oluşturulan Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca tanılanmış olması ve İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunca yerleştirme kararının olması gerekir. 2
5. Destek Eğitim Odası Açmak Zorunlu mudur? Destek eğitim odası açmak zorunludur. 31.05.2006 tarih ve 26184 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği ve gereğince, okul ve kurumlarda özel eğitime ihtiyacı olan öğrenciler ile üstün yetenekli öğrenciler için, Destek Eğitim Odası açılır denilmektedir. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü nün 18/05/2015 tarih ve 5157845 sayılı genelgesi doğrultusunda kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları kapsamında yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler ile özel yetenekli öğrencilerin öğrenim gördüğü okul ve kurumlarda Destek Eğitim Odası açılması zorunludur denilmektedir. 6. Okullarda Destek Eğitim Odası Nasıl Açılır? Okullarımızda destek eğitim odası açılması süreci şu şekilde işlemektedir: Okullarımızda destek eğitim odası açılması amacıyla okul idareleri (RAM'ın bilgisi dahilinde), RAM'lar, İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu; ihtiyaç olması halinde Milli eğitim Müdürlüğü'ne resmi yazıyla talepte bulunur. İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü resmi yazıyı, konuyu görüşmesi ve karara bağlaması amacıyla İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu'na havale eder. İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu konuyu değerlendirerek teklifi uygun görmeleri halinde Maarif Müfettişleri Başkanlığına, açılması düşünülen özel eğitim sınıfının fiziki yapısının mevzuata uygunluğunun incelenmesi yönünde resmi yazıyla talepte bulunur. Maarif Müfettişleri Başkanlığı açılması teklif edilen özel eğitim sınıfını yerinde inceleyerek kararını rapor halinde İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kuruluna bildirir. İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu; özel eğitim sınıfı açılması yönündeki kararı ve Maarif Müfettişleri Başkanlığının uygun görüşünü belirten raporu doğrultusunda Valilik Onayı için resmi yazışmayı yapar. Açılan destek eğitim odası Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ne bildirilir. Destek eğitim odası açılan okullarda öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarına göre görme, işitme, zihinsel engelliler sınıf öğretmenleri öncelikli olmak üzere, gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen, sınıf öğretmeni ve alan öğretmenleri görevlendirilir. Destek eğitim odasında öncelikle okulun öğretmenlerinden olmak üzere RAM'da görevli öğretmenler ya da diğer okul ve kurumlardaki öğretmenler görevlendirilir. 3
7. Destek Eğitim Odasında hangi öğrencilerin hangi dersleri alacağı nasıl belirlenir? Destek eğitim odasında eğitim alacak öğrencilerin, öncelikle Rehberlik ve Araştırma Merkezlerince tanılanmış olması gerekir. Sonra, ilgili öğrenciler okullarda oluşturulması zorunlu olan Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) Geliştirme Biriminin önerileri doğrultusunda okulun Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Yürütme Komisyonunca belirlenir. Her öğrencinin ihtiyacı doğrultusunda ve azami ölçüde bu eğitimden yararlanması sağlanır.bu belirlemede, öğrencilerin öncelikli ihtiyaçları göz önünde bulundurulur. Destek eğitim odasından fayda sağlayacağı düşünülen öğrenciler destek eğitim odasından yararlandırılmalıdır. 8. Bir öğrenci Destek Eğitim Odasında haftada kaç saat eğitim alabilir? Öğrencinin destek eğitim odasında alacağı haftalık ders saati, öğrencinin haftalık toplam ders saatinin %40 ını aşmayacak şekilde planlanır. Örneğin; Haftada 30 saat ders gören kaynaştırmaya tabi öğrenci, bu hüküm uyarınca haftada 12 saate kadar destek eğitim odasından faydalanabilecektir. 9. Destek Eğitim Odasından, Kaynaştırma Öğrencisi, Kendi Ders Saatleri Dışında Faydalanabilir mi? Destek eğitim odasında verilen destek eğitim hizmetleri okulun veya kurumun ders saatleri içinde yapılır. Dolayısıyla hafta sonları ya da okulun kapalı olduğu zamanlarda destek eğitim odasında kaynaştırma öğrencisine ders verilmez. Fakat sabahçı öğrencilere öğleden sonra, öğlenci öğrencilere sabah olmak üzere velinin izni ile istekli öğretmende olursa destek eğitim odasında çalışma yapılabilir. 10. Destek Eğitim Odasında Verilen Eğitim Birebir Olmak Zorunda mı? Destek eğitim odasında öğrencilerin eğitim performansları dikkate alınarak birebir eğitim yapılır. Ancak, gerektiğinde eğitim performansı bakımından aynı seviyede olan öğrencilerle grup eğitimi de yapılabilir. Öğrencilerin performansları ve ihtiyaçları düşünüldüğünde birbirine yakın bireylerden 2-3 kişilik guruplar halinde de destek eğitim odasında çalışılabilir. Fakat bu sayının beşi geçmemesi tavsiye edilmektedir. 11. Destek Eğitim Odasında Hangi Derslerden Uygulama Yapılır? Destek eğitim odasında türkçe-matematik-fen-sosyal bilgiler gibi bilişsel becerilere dönük dersler verilirken, müzik-beden eğitimi-görsel sanatlar gibi beceri ve eğlenceye dönük derslerde kaynaştırma öğrencisinin sınıfında bulunması gerekir. 12. Destek Eğitim Odasında Başarının Değerlendirmesi? Öğrencinin genel başarı değerlendirmesinde, destek eğitim odasında yapılan değerlendirme sonuçları da dikkate alınır. Bu bağlamda öğrenciyle ilgili değerlendirme yapılırken sınıf içi uygulamalar ve destek eğitim odasındaki uygulamaların beraber değerlendirilmesinin yapılması uygundur. 13. Destek Eğitim Odasında hangi öğretmenler görev alabilir? Destek eğitim odası açılan okullarda öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarına göre görme, işitme, zihinsel engelliler sınıf öğretmenleri öncelikli olmak üzere, gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen, sınıf öğretmeni ve alan öğretmenleri görevlendirilir. Destek eğitim odasına öncelikle okulun öğretmenlerinden olmak üzere RAM da görevli öğretmenler ya da diğer okul ve kurumlardaki öğretmenler görevlendirilir. 4
14. Destek Eğitim Odasında kaç saate kadar görev alınır ve ücretlendirme nasıl yapılır? Sınıf öğretmenleri maaş ve ek ders karşılığı görevlerini tamamladıktan sonra haftada 8 saate kadar destek eğitim odalarında görev alabilirler. Sınıf öğretmenlerine haftalık 30 saat olan ders görevlerinin yanında haftada 8 saat daha destek eğitim odasında ders verilebilir. destek eğitim odalarında verilen derslerin ek ders ücreti, %25 artırımlı ödenir. Branş öğretmenine, maaş karşılığı ders saatini dolduramadığı saat kadar destek eğitim odasında görev verilir. Maaş karşılığı verilen destek eğitim odası görevinde ek ders ücreti ve %25 artırımlı ödenmez. Ayrıca branş öğretmenlerine, 15 saat maaş karşılığı olan ders yükünün üzerine, 6 saat zorunlu ek ders kapsamında destek eğitim odasında görev verilebilir. Branş öğretmeninin istemesi durumunda, 15 saat maaş karşılığı ve 6 saat zorunlu ek dersin üzerine, 9 saat daha destek eğitim odasında ek ders görevi verilebilir. Bir branş öğretmeninin, branşındaki dersleri ile destek eğitim odasındaki dersleri toplamı haftalık 30 saati geçemez. Öğretmenin, maaş karşılığı girdiği derslerin dışındaki destek eğitim odasında girdiği her bir saat ek dersin ek ders ücreti, %25 artırımlı ödenir. Okul yöneticileri de destek eğitim odasında görev alabilirler. Okul yöneticileri maaş karşılığı girmek durumunda oldukları ders görevlerini tamamladıktan sonra, haftada 6 saate kadar destek eğitim odalarında görev alabilirler. Okul yöneticilerinin destek eğitim odalarında girdikleri derslerin ek ders ücreti, % 25 artırımlı ödenir. 15.Okullarda Destek Eğitim Hizmeti Sunumu İle İlgili Okul Yönetiminin Görevleri Nelerdir? BEP geliştirme birimini ve Rehberlik Hizmetleri Yürütme Komisyonu oluşturmak ve destek eğitime ihtiyacı olan öğrencileri belirlemek. Destek eğitim odası açılması için gerekli başvuru evraklarını hazırlamak (ek ders ücreti onayı, görev alacak öğretmenin dilekçesi, haftalık programı, E-okul sisteminden kaynaştırma öğrenci listesi vb). Destek eğitim hizmeti sunacak öğretmeni görevlendirmek. Destek eğitim hizmeti sunulması belirlenen alanlarda uyarlama yapmak, fiziksel mekânı ayarlamak. Öğretmenler arası koordineyi sağlayıcı toplantılar düzenlemek. Destek eğitim hizmetleri konusunda veli bilgilendirmesi yapmak. Öğrencinin yararlandığı sağlık ve eğitim kuruluşlarıyla işbirliği yapmak. Destek eğitim hizmetleri için gerekli materyal desteği sağlamak. Destek eğitim odası çalışmalarını izleme, denetleme çalışmalarını planlamak. 5
16. Okullarda Destek Eğitim Hizmeti Sunumu İle İlgili RAM ın Görevleri Nelerdir? Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca kaynaştırma kararı almak. Yerleştirilen öğrencilerin izleme çalışmasını yapmak. Destek eğitim hizmeti çalışmalarını izlemek üzere okul ziyaretleri gerçekleştirmek. Eğitim öğretim yılı başında okullarda destek eğitim hizmeti ile müdür ve rehberlik öğretmenlerine yönelik farkındalık, iyi örnekler toplantıları düzenlemek. Destek eğitim odası açılması ve ücret uygulaması ile ilgili okullara, İl/İlçe MEM ne müşavirlik etmek. 17. Okullarda Destek Eğitim Hizmeti Sunumu İle İlgili Rehberlik Öğretmenlerinin Görevleri Nelerdir? Öğretmene, okul yönetimine ve veliye destek eğitim hizmetleri çalışmalarında rehberlik etmek. Özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciyi, eğitsel tanılama ve değerlendirme için RAM a/ hastaneye yönlendirmek. BEP geliştirme birimi ve Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Yürütme Komisyonu toplantılarına katılmak. Öğrencinin yararlandığı sağlık ve eğitim kuruluşlarıyla işbirliği yapmak. BEP hazırlama çalışmalarında performans alımı, amaç belirleme, yöntem-teknik ve değerlendirme konularında öğretmenlere danışmanlık yapmak. Destek eğitim hizmetleri çalışmaları ve destek eğitim odası haftalık ders programı hazırlamak için okul yönetimine danışmanlık yapmak. 18. Okullarda Destek Eğitim Hizmeti Sunumu İle İlgili Şube Rehber Öğretmenlerinin Görevleri Nelerdir? Öğrenciyi eğitsel tanılama ve değerlendirme için okul yönetimi ve rehberlik servisine yönlendirmek. BEP hazırlamak (Öğretmen kendi dersi için hazırlar). Öğrencinin yararlandığı sağlık ve eğitim kuruluşlarıyla işbirliği yapmak. Aileyi destek eğitim hizmetleri hakkında bilgilendirmek, yönlendirmek. Öğrencisine sunulan destek eğitim hizmetleri çalışmalarında okul yönetimi ve okul rehberlik servisi ile işbirliği yapmak. Haftalık destek eğitim ders programı hazırlanmasında okul yönetimine yardımcı olmak. Ders öğretmenleri ile destek eğitimi odasında eğitim veren öğretmenler arasında koordinasyonu sağlamak. Öğrencinin gelişimini takip ederek genel değerlendirme yapmak. 6
19. Okullarda Destek Eğitim Hizmeti Sunumu İle İlgili Ders Öğretmenlerinin Görevleri Nelerdir? Öğrenciyi değerlendirme kriterlerini belirlemek ve öğrencinin performansını değerlendirmek. BEP hazırlamak. Eğitim materyali hazırlamak. Destek eğitim öğretmeniyle işbirliği yapmak. Sınıf ve ders öğretmenleriyle işbirliği yapmak. Öğrencinin yararlandığı sağlık ve eğitim kuruluşlarıyla işbirliği yapmak. Yeni uygulamalar konusunda bilgi edinmek. 20. Okullarda Destek Eğitim Hizmeti Sunumu İle İlgili Destek Eğitim Hizmetlerinde Görevlendirilen Öğretmenlerin Görevleri Nelerdir? Öğrenciyi değerlendirme kriterlerini belirlemek ve öğrencinin performansını değerlendirmek. BEP hazırlama sürecine katılmak ve BEP doğrultusunda eğitim-öğretim yapmak. Öğrencinin diğer öğretmenleriyle işbirliği içinde çalışmak. Ara değerlendirmede aynı dersin öğretmeniyle işbirliğine girmek. Gerektiğinde destek eğitim için ek ders materyali geliştirmek. Genel değerlendirmede aynı dersin öğretmeniyle işbirliğine gitmek. Öğrencinin yararlandığı sağlık ve eğitim kuruluşlarıyla işbirliği yapmak. Yeni uygulamalar konusunda bilgi edinmek. 7
KAYNAKLAR 1.Bütünleştirme Kapsamında Eğitim Uygulamaları Öğretmen Kılavuz Kitabı http://orgm.meb.gov.tr/kitaplar/butunlestirme_kapsaminda_egitim_ Uygulamalari_Ogretmen_Kilavuz_Kitabi.pdf (01.11.2013). 2.MEB, 2006. Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği http://orgm.meb.gov.tr/ meb_iys_dosyalar/2012_10/10111226_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_son.pdf 3.MEB Özel Eğitim Ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü18/05/2015 tarih ve 10096465/ 10.06/5157845 sayılı genelge 4.BATU, E.S., 2000. Kaynaştırma, Destek Hizmetler ve Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikleri, Özel Eğitim Dergisi, 2 (4),ss. 35-45. 5.http://www.aktuelegitim.com/okullarda-destek-egitim-odasi-acilmasininfaydalari.html Tarih 30/06/2015 6.http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/20/01/700708/icerikler/50-sorudakaynastirma-egitimi_1101428.html Tarih: 02/07/2015 8
EKLER EK-1: Destek Eğitim Odası Öğretmen Görevlendirme ve Ek Ders Ücreti Onayı 9
EK-2: Destek Eğitim Odası Haftalık Ders Programı Örneği EK 3: Destek Eğitim Odasında Görev Almak İsteyen Öğretmen Dilekçe Örneği 10
Ek-4: Destek Eğitim Odası Haftalık Ders Takip Çizelgesi ve Faaliyet Düzenleme Tablosu Örneği Tel: 0(344) 224 12 28 Fax:0(344) 224 12 29 E-Posta: 756242@meb.k12.tr kmarasram@gmail.com Mağralı Mahallesi Halid Evliya Caddesi No:4 Batıpark Onikişubat/KAHRAMANMARAŞ 11