Büyükdere Cd. Nevtron İşhanı No:119 K /6 Gayrettepe-İST TEL: 0212/ 211 99 01-02-04 FAX: 0212/ 211 99 52 MALİ MEVZUAT SİRKÜLERİ SİRKÜLER NO : 2007/35 İstanbul, 9 Nisan 2007 KONU : Akaryakıt Satın Alan Motorlu Taşıtlara Ait Plaka Bilgisinin Ödeme Kaydedici Cihazlar Tarafından Otomatik Olarak Tanınmasını Sağlamak Üzere; Taşıt Kimlik Birimi Takılması Uygulaması Hk. Bilindiği üzere 1984 yılında yürürlüğe giren 3100 Sayılı KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun ile perakende mal ve hizmet satışı yapan birinci ve ikinci sınıf tüccarlara bu Kanuna göre ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti getirilmiştir. Kanunun kapsamını belirleyen 1. maddesinde, ödeme kaydedici cihazların kullanılması mecburiyetinin, Maliye Bakanlığınca tespit edilen faaliyetlerle uğraşanlar hakkında uygulanmayacağı belirtilmiştir. Öte yandan 3100 Sayılı Kanunun 10. maddesi ile Maliye Bakanlığı uyulması gereken usul ve esasları belirlemeye ve bunlarda değişiklik yapmaya, ayrıca her türlü oyun makinaları ile akaryakıt sayaçları, parkmetre, otomatik satış makinaları ve benzeri cihazlarda hafıza tertibatı bulunma mecburiyeti getirmeye, bunların özellikleri ile uygulama usul ve esaslarını belirlemeye yetkili kılınmıştır. Maliye Bakanlığı bahse konu yetkiye istinaden 30 Kasım 2003 tarihli Resmi Gazete de yayımladığı 58 Seri Nolu KDV Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Macburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliği ile taşıtlara perakende olarak akaryakıt (LPG, doğalgaz ve benzerleri de dahil) satışı yapan (akaryakıt istasyonu işletmeciliği faaliyetinde bulunan) birinci ve ikinci sınıf tacirlere, işletmelerindeki akaryakıt pompalarını ödeme kaydedici cihazlara bağlatma yükümlülüğü getirmiştir. (Konu ile ilgili ayrıntılı açıklamalarımız 2003/104 Sayılı Sirkülerimizde Yapılmıştır.) Bununla birlikte öngörülen sistemin yeni bir uygulama olması, güvenli ve amaca uygun bir şekilde kullanılmasının büyük önem arz etmesi sebebiyle, sistemi kuracak firmalar ve kullanacak olan mükelleflerin gerekli teknik ve uygulama çalışmalarını sağlıklı bir şekilde tamamlayabilmelerinin temini bakımından, akaryakıt pompalarının (LPG, doğalgaz ve benzerleri dahil) ödeme kaydedici cihazlara bağlanmasına ilişkin süreler Maliye Bakanlığınca yayımlanan Tebliğlerle çeşitli defalar uzatılmıştır. Konu ile ilgili en son 67 Seri Nolu Tebliğ yayımlanmıştır. (Bakınız 2006/14 Sayılı Sirkülerimiz.) Maliye Bakanlığınca 07 Eylül 2006 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 68 Seri Nolu Tebliğle de akaryakıt pompaları ödeme kaydedici cihazlara bağlanan istasyonlarda yapılan akaryakıt satışlarında düzenlenecek ödeme kaydedici cihaz fişleri ve bu fişlerin faturaya dönüştürülmesi ile ilgili işlemler açıklanmıştır. (Bakınız 2006/84 Sayılı Sirkülerimiz.) Ancak Maliye Bakanlığına intikal eden olaylardan, pompaları ödeme kaydedici cihazlara bağlanan istasyonlarda elle plaka bilgisi girilmesinin gecikmelere yol açtığı, ödeme kaydedici cihaza (bilerek veya bilmeyerek) farklı plaka bilgisi girildiği anlaşılmıştır. 1
Buna göre, akaryakıt satışlarında iş akışını hızlandırmak ve bilerek veya bilmeyerek ödeme kaydedici cihazlara farklı plaka bilgisi girilmesini engellemek amacıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun Mükerrer 257 nci maddesinin (6) numaralı bendinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre trafik tescil kuruluşlarınca kayıt ve tescil zorunluluğu bulunan motorlu kara taşıtlarına, taşıtın plaka bilgisinin pompalara bağlı ödeme kaydedici cihazlara otomatik olarak kaydedilmesini sağlamak üzere, aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde Taşıt Kimlik Birimi takılması; akaryakıt istasyonlarında, pompaların ve ödeme kaydedici cihazların bu birimlerle iletişimi sağlayacak ünitelerle teçhiz edilmesi ve kullanılması zorunluluğu getirilmiştir.konu ile ilgili olarak 6 Nisan 2007 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 370 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar aşağıya alınmıştır. 1. Taşıt Kimlik Birimi Sistemi Taşıt Kimlik Birimi, Karayolları Trafik Kanununa göre trafik tescil kuruluşlarınca kayıt ve tescil zorunluluğu bulunan motorlu kara taşıtlarına monte edilen, taşıta ait plaka numarası vb. bilgileri hafızasında muhafaza eden ve bu bilgilerin akaryakıt alımı sırasında pompalara bağlı ödeme kaydedici cihazlara otomatik olarak iletilmesine imkan sağlayan cihazlardır. Taşıt kimlik birimi ile ödeme kaydedici cihazlar arasındaki iletişimi sağlamak üzere pompalara ve ödeme kaydedici cihazlara takılacak ve kullanılacak cihazların birlikte çalışmasını sağlayan düzenek ise Taşıt Kimlik Birimi Sistemi ni oluşturur. 2. Özellikler Sistem, akaryakıt alımı sırasında bilgileri ödeme kaydedici cihaza ileten ünitenin (okuyucunun) taşıt kimlik birimine yaklaştırılmasıyla çalışmaya başlayacak ve taşıt kimlik biriminde programlı bilgiler, sistemin unsurunu oluşturan cihazlar vasıtasıyla otomatik olarak ödeme kaydedici cihaza aktarılacaktır. Taşıt kimlik birimi sistemi kullanılarak gerçekleştirilen akaryakıt alım işlemlerinin sonunda, pompalara bağlı ödeme kaydedici cihazlardan otomatik olarak çıkacak fişlerin üzerinde, EK te yer alan fiş örneğinde gösterilen bilgiler bulunacaktır. Sistemin unsurlarından olan taşıt kimlik birimleri aşağıdaki özellikleri taşıyacaktır: - Taşıtın plaka bilgisi ile motor ve şasi numaralarını ihtiva edecektir. - Ödeme kaydedici cihazlarla iletişim yapabilecek özellikte olacaktır. - Taşıtın ön camının herhangi bir köşesine ve camın iç yüzeyine (doğrudan cama tatbik edilmek suretiyle), camı olmayan (motosiklet, mobilet vb.) taşıtlarda ise depo girişinin yanına kolaylıkla çıkartılamayacak tarzda yapıştırılacak ve çıkartılmak istendiğinde bir daha kullanılamayacak şekilde tahrip olacaktır - Üzerine kaydedilen bilgiler silinemeyecek, kopyalanamayacak ve yetkili kişiler dışında bilgi girişi yapılamayacaktır. 2
olacaktır. - Yurt genelinde bütün ödeme kaydedici cihazlarla iletişim sağlayacak özellikte - Üzerinde Bakanlığımızdan onay alan ilgili üretici veya ithalatçı kuruluşu belirten bir ibare bulunacaktır. 3. Taşıt Kimlik Birimi Takılacak Motorlu Kara Taşıtları 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre genel yönetim kapsamında sayılan idareler, köy tüzel kişilikleri ve Türkiye ye diplomatik statüde gelenlere ait taşıtlar, raylı sistemle çalışanlar ile iş makinesi türünden araçlar hariç, trafik tescil kuruluşlarınca kayıt ve tescil zorunluluğu bulunan aşağıda sayılan motorlu kara taşıtları ve benzerlerine Taşıt Kimlik Birimi monte edilmesi zorunludur. 1. Otomobil, 2. Motosiklet (motorlu bisiklet ve triportör gibi yük motosikleti dahil), 3. Minibüs ve midibüs, 4. Otobüs, 5. Kaptıkaçtı, 6. Arazi taşıtı, 7. Panel van, 8. Motorlu karavan, 9. Kamyonet, 10. Kamyon, 11. Çekici, 12. Traktör 13. Özel amaçlı taşıtlar (İtfaiye, cankurtaran, cenaze araçları vb.) 4. Taşıt Kimlik Birimi Sistemlerinin Montajı ve Programlanması Taşıtlara takılacak taşıt kimlik birimleri ve bu birimlerle ödeme kaydedici cihazlar arasında iletişimi sağlayacak cihazların üretim, ithalat, montaj, programlama ve servislik hizmetleri, bu konuda Maliye Bakanlığından onay alan üretici veya ithalatçı kuruluşlarca yerine getirilecektir. 3
Üretici veya ithalatçı kuruluşlar söz konusu hizmetleri, doğrudan doğruya veya yetkili satış ve bakım-onarım servisleri vasıtasıyla gerçekleştireceklerdir. Taşıtların plaka numaralarının değişmesi halinde, taşıt kimlik biriminde yapılacak değişiklikler de söz konusu üretici veya ithalatçı kuruluşlarca yerine getirilecektir.taşıt kimlik birimine plaka bilgisi ile motor ve şasi numaralarının programlanması işlemleri, Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezinden elektronik onay alınmak suretiyle gerçekleştirilecektir. Üretici veya ithalatçı kuruluşların yetkili elemanları, taşıt kimlik birimi takılacak taşıtın plaka bilgisi ile motor ve şasi numaralarını transfer etmek üzere onaylı cihazlar vasıtasıyla Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezi ile elektronik bağlantı kuracaklardır. Söz konusu bilgiler doğrulandıktan sonra Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezince elektronik yolla gönderilen bilgiler otomatik olarak taşıt kimlik birimine kaydedilecektir. Taşıtlarına programlanmış kimlik birimi takılan taşıt sahiplerine, üretici veya ithalatçı kuruluşlarca bir taşıt kimlik belgesi verilecektir. Taşıt kimlik belgesinde diğer bilgilerin yanı sıra üretici veya ithalatçı firmanın unvanı ile montaj ve programlama işlemlerini yapan servis elemanının adı, soyadı ve imzası, montaj tarihi vb. bilgiler yer alacaktır. 5. Onay İşlemi Taşıt kimlik birimi sisteminin kullanılabilir hale gelmesi için Maliye Bakanlığınca onaylanması gerekmektedir. Üretici veya ithalatçı kuruluşlar, bir dilekçe ile Bakanlığımıza başvurarak sistemlerinin onaylanmasını talep edeceklerdir. Onay için başvuruda bulunacak üretici veya ithalatçı kuruluşlar Maliye Bakanlığı merkez denetim elemanlarının idari incelemesine, kullanılacak sistemler ise (3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde) teknik incelemeye tabi tutulacaktır. Şu kadar ki 3100 sayılı Kanuna göre daha önce Maliye Bakanlığı merkez denetim elemanlarınca incelenmiş olan üretici veya ithalatçı kuruluşlar tekrar idari incelemeye tabi tutulmayacaktır. Onay talebine ilişkin dilekçelerde aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler yer alacaktır. 1. Üretici ya da ithalatçı kuruluşun kanuni temsilcilerinin kimliklerini açıklayıcı bilgiler, 2. Cihazların teknik ve fonksiyonel özellikleri, 3. Elektronik unsurların listesi ve bunların başlıca özellikleri, 4. Fonksiyonel ve imalatla ilgili özelliklerinin açıklandığı şema ve planlar, 5. Sistemin işleyişine ilişkin standart yazılıma dair bilgi ve belgeler, 6. Sistemde yer alan cihazların bütününün ve muhtelif kısımlarının fotoğrafları, 7. Kullanım ve bakım normları, 8. Sistemin satışı ve programlanmasına dair organizasyonun özellikleri, 4
9. Bakım ve onarım organizasyonunun özellikleri, 10. Yurt içinde yetkili bakım ve onarım yapabilecek merkez ve servislerin listesi. Sistemin onaylanabilmesi için, yukarıda belirtilen dilekçe ile birlikte, sistemi oluşturan taşıt kimlik birimi ve diğer üniteler ile taşıt kimlik biriminin programlanmasına ilişkin cihazların da teslimi gerekir. Maliye Bakanlığı, gerekli görmesi durumunda üretici veya ithalatçı kuruluşlar tarafından onayı talep edilen cihaz ve sistemlerle ilgili olarak Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TUBİTAK) gibi kurumlara inceleme yaptırabilecektir. Maliye Bakanlığından onay alacak kuruluşların, arızalanan cihazları en çok 48 saat içerisinde çalışır hale getirecek şekilde yurt sathına yayılmış bir servis teşkilatlarının olması ve satışını yaptıkları cihazların en az on yıl yedek parça temini de dahil gerekli bakım ve onarımlarını sağlamaları şarttır. Yaptırılacak incelemeler sonunda gerekli şartları sağladığı tespit edilen kuruluşlara, Maliye Bakanlığınca söz konusu sistemlerin üretim, ithalat, montaj, program, satış ve satış sonrası hizmetlerin verilmesi konularında gerekli onaylar verilecektir. Onayda öngörülen şartlara uymadığı tespit edilen kuruluşların yetkileri iptal edilecektir. 6. Uygulamanın Başlaması Yukarıda özellikleri belirtilen taşıt kimlik birimi sistemi onay işlemleri bu Tebliğin Resmi Gazetede yayımlanmasını takiben başlayacak ve sistemleri onaylanan üretici veya ithalatçı kuruluşların listesi Gelir İdaresi Başkanlığının www.gib.gov.tr adresli web sitesinde yayımlanacaktır. Onay işlemleri tamamlandıktan sonra, akaryakıt istasyonlarına sistemi oluşturan ünitelerin montajı ile taşıt kimlik birimlerinin programlanması ve taşıtlara montajına dair süreler Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenerek kamuoyuna duyurulacaktır. 7. Diğer Hususlar Tebliğin (3) numaralı bölümünde belirtilen mecburiyet kapsamı dışındakilerle yabancı plakalı taşıtlara yapılan akaryakıt satışları ve varil, bidon vb. kaplarla yapılan akaryakıt satışlarında ödeme kaydedici cihazlara girilmesi zorunlu bilgiler, bu tür satışlar için tahsis edilen ve ödeme kaydedici cihazda bulunan klavyenin kullanılması suretiyle gerçekleştirilecektir. Mecburiyet kapsamındaki taşıtlara, kimlik birimi takılıncaya kadar yapılacak akaryakıt satışlarında da ödeme kaydedici cihazın klavyesi kullanılacaktır. 5
8. Ceza Yukarıda belirlenip açıklanan usul ve esaslara uymadıkları tespit edilen Maliye Bakanlığından onay alan firmalar ve bunların yetkili servisleri ile akaryakıt istasyonu işletmecileri ile öngörülen süreler içerisinde taşıtlarına taşıt kimlik birimi taktırmadığı veya programlattırmadığı tespit edilen taşıt sahiplerine, Vergi Usul Kanununda öngörülen ve durumlarına uyan özel usulsüzlük cezaları kesilecektir. Bu Tebliğ gereğince taşıt sahiplerine uygulanacak cezalar, taşıtın motorlu taşıtlar vergisi açısından bağlı olduğu yer vergi dairesi tarafından kesilecek ve kesilen ceza aynı vergi dairesine ödenecektir. 6