HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TEMİZ TÜKENMEZ ENERJİLER YÜKSEK LİSANS PROGRAMİ 2005 Tanıtım Günümüzde enerji, giderek en önem verilen bir kavram olarak tüm insanları etkilemektedir. Özellikle sürdürülebilir gelişme kavramının dünyada tüm toplumların üzerinde önemle durduğu bir konu durumuna gelmesi, günümüzde, alışılagelmiş enerji kaynaklarının verimli üretim ve tüketimi, çevre etkilerinin en aza indirilmesi yanında, temiz ve tükenmez enerji kaynaklarına (Güneş, rüzgar, biyokütle, yeriçi ısısı gibi) geçişi gündeme getirmiştir. Bu alanlarda dünyadaki çalışmalardan uzak kalmamak, hem bu konularda yetişmiş insan gücüne, hem de üniversitelerde bu konulardaki araştırmaların yoğunlaşmasına bağlıdır. Bu görüş altında, daha ileriye.. en iyiye gitmeyi benimseyen Hacettepe Üniversitesi'nde "Temiz- Tükenmez Enerjilerde Yüksek Lisans Programı, ülkemizde temiz-tükenmez enerji uygulamalarında ve yönetiminde görev alacak uzman kişiler yetiştirilmesi amacına yönelik, birden çok anabilim dalının katkısıyla yürütülen bir program olarak açılmıştır. Bu program, aynı zamanda Üniversitemizde enerji uygulamaları konularında yapılagelen araştırmalara ivme kazandıran bir programdır. Hacettepe Üniversitesi, yetişmiş bilim gücü ve altyapı olanakları ile bu tür bir programı ülkemizde en iyi yürütebilecek bilgi ve deneyim birikimi olan seçkin bir kuruluştur. Bu program ile, ülkenin bugünü ve geleceğinde temiz-tükenmez enerji konularında Hacettepe Üniversitesinin önde gelen uzman bir kurum olması hedeflenmiştir. Amaç Değişik lisans öğrenimi görmüş öğrencilere (kişilere) yeni çalışma alanları ve iş olanakları yaratacak temiz-tükenmez enerjilerde uzmanlaşma fırsatı doğurmak. Bu konularda bilgi-deneyim kazanmalarına önayak olmak ve yeni bakış açıları kazanmalarını sağlamak; temiz-tükenmez enerjilerin üretimi ile tüketimindeki verimli yöntemleri tanıtmak ve öğretmek. Günümüzde kullanılan temiz-tükenmez enerji teknolojileri konuları ve bu konular üzerine gelecekteki olası gelişmelere açık, bilgili kişiler yetiştirmek. Temiz tükenmez enerjilerdeki sanayi kuruluşları ile ilişki içinde sorunları çözümleyecek AR-GE çalışmaları yapmak ve Üniversitemizin temiz-tükenmez enerjilerdeki AR-GE çalışmalarına ivme kazandırmak. Sürdürülebilir kalkınma ve gelişme açısından temiz-tükenmez enerji kaynaklarının üretim ve kullanım aşamalarındaki yöntem ve teknolojilerin önemini ve potansiyelini vurgulamak ve bu konularda bilgili kişiler yetiştirmek. Ülkemizde enerji kaynaklarının uygulamalarında çalışacak insan gücü oluşturarak, enerji konularına daha geniş açıdan bakabilen ve çözümler üreten, gelişmeler yapabilen kişiler yetiştirmek. Dünyada giderek yaygınlık kazanan, birden çok bilim dalının katkısıyla oluşan bir yüksek lisans programını Üniversitemizde başlatarak, Üniversitemizde ve ülkemizde bu tür programların geliştirilmesinde örnek olmak. Başvuru Temiz-tükenmez Enerjilerde Bilim Uzmanlığı eğitimi programına, Türkiye de yada YÖK çe denkliği onaylanmış dış ülkeler üniversitelerinde aşağıdaki belirtilen dallarda lisans diploması almış kişiler başvurabilir: Fizik Mühendisliği, Kimya Mühendisliği, Yerbilimleri (Jeoloji, Hidrojeoloji, Maden Mühendislikleri), Çevre Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Makina Mühendisliği, Ziraat Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği, Meteoroloji Mühendisliği, Fizik Lisans, Kimya Lisans, Biyoloji Lisans, Yerbilimleri Lisans. Bu dalların dışında bir daldan lisans diploması almış olan bir kişinin bu programa başvurup girebilmesi, ilgili anabilim dalının önerisi üzerine H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulunun onayına bağlıdır.
Uygulama Programı seçen tüm öğrencilere, her öğrencinin Danışmanı yada Temiz-tükenmez Enerjiler Anabilim Dalı Sorumlusunun onayı ile, öğrencinin eksikliklerini gidermesi ve ileride seçeceği çalışma konusuna temel olabilecek bilgiler edinmesi göz önüne alınarak, birinci dönem derslerinden en az 12 kredilik ders verilir. Bu dönem, daha sonraki dönemler için temel bilgiler edinme ve temiz-tükenmez enerji bilim uzmanlığı kavramında öğrenciyi belli bir düzeye getirme amacını taşıyan, bir yönüyle köprü derslerden oluşmaktadır. İkinci dönem, öğrencinin, temiz ve tükenmez enerjiler konularında uzmanlaşmasına olanak sağlayacak derslerden oluşmaktadır. Öğrenci, Danışman'ının önerisi ile bu dönemde açılan dersler arasından en az 12 kredilik ders almak ve bir seminer hazırlamak zorundadır. Öğrenci, seçmeli derslerini, programda açılan derslerden ve Anabilim Dalının öngördüğü diğer programlarda açılan dersler arasından seçebilir. Her iki ders döneminde de öğrenciye ders seçme olanakları zenginleştirilerek geniş bir seçme yelpazesi sunulmuştur. İki akademik dönemlik derslerini başarı ile tamamlamış öğrenci, Danışman olarak atanmış bir öğretim üyesinin gözetiminde bir araştırma çalışması (tez çalışması) yapmakla yükümlüdür. Derslerini ve araştırma (tez) çalışmasını başarı ile bitiren öğrenciye "Temiz ve Tükenmez Enerji Bilim Uzmanı" derecesi verilir. Bu derecede uzmanlık konusu da belirtilir. Hacettepe Üniversitesinin birden çok anabilim dalının katılımı ve katkılarıyla yürütülen bu programın eşgüdümünü H.Ü. Yeni ve Temiz Enerji AR-UY Merkezi yükümlenmiştir. Dersler I.Dönem FİZ551 Güneş ve Diğer Tükenmez Enerjiler I(+) 3 0 3 *ENJ510 Mühendislik Matematiği (++) 3 0 3 *ENJ511 Mühendislik Termodinamiği(++) 3 0 3 FİZ593 Bilgisayarla Veri Toplama ve Analiz (++) 3 0 3 MAD506 Bilimsel ve Teknik Araştırmaya Giriş (+) 3 0 3 ÇEV514 Türkiye Çevre Sorunlar (+) 3 0 3 IST513 Proje Değerlendirme (+) 3 0 3 Seçmeli Dersler ÇEV603 Çevresel Etki Değerlendirme 3 0 3 ÇEV615 Ekolojik Dengeli ve Sürekli Ekonomiler 3 0 3 ELE587 Elektrik Mühendisliğinde Yeni Gelişmeler 3 0 3 ÇEV501 Çevre Yönetimi 3 0 3 BİO577 Ekolojide Örnekleme Yöntemleri ve Analiz Teknikleri 3 3 4 BİO858 Endüstriyel Ekoloji 3 0 3 BİL643 Dizge Çözümleme 3 0 3 HİD523 İleri Hidroloji 2 3 3 ELE517 Elektrik Güç Sistemleri Kontrolü ve Dinamiği 3 0 3 ELE556 Büyük Boyutlu Sistemlerin Kontrolu 3 0 3 BİO573 İleri Çevre Biyolojisi 2 3 3 II. Dönem FİZ561 Güneş ve Diğer Tükenmez Enerjiler II (+) 3 0 3 *ENJ508 Seminer (+) 2 0 0 Seçmeli Dersler ÇEV502 Enerji ve Çevre 3 0 3 ÇEV606 Hidrojen Enerji Sistemleri 3 0 3
BİO742 Ekotoksikoloji 3 0 3 HİD539 Jeotermal Enerji 2 3 3 MAD601 Katı Sıvı Ayırım Yöntemleri 3 0 3 *ENJ501 Rüzgar Enerjisi ve Uygulamaları 3 0 3 *ENJ502 Güneş-ısı Dönüşümleri 3 0 3 *ENJ503 Güneş-elektrik Dönüşümü 3 0 3 *ENJ504 Biyokütleden Enerji, Biyogaz ve Biyoyakıtlar 3 0 3 *ENJ505 Enerji mühendisliği laboratuarı 0 4 2 *ENJ509 Malzeme Bilimi 3 0 3 *ENJ506 Mimarlıkta Tükenmez Enerjiler 3 0 3 *ENJ507 Enerji Depolama 3 0 3 NOT 1. (+) işaretli dersler zorunludur; diğer dersler seçmelidir. 2. (++) işaretli dersler zorunludur; ancak, lisans programı içinde bu ders içerikleri kapsamında ders almış öğrenciler bu dersleri almayabilir. Bu konuda anabilim dalı yöneticileri ders içerikllerine bakarak onay verirler. 3. (*) işaretli dersler yeni açılacak derslerdir Araştırma Çalışması (Tez) (İki Dönem) Ders içerikleri (Programdaki sıraya göre sıralanmıştır; yeni açılacak dersler sıralamanın sonuna eklenmiştir ve Türkçe ve İngilizce olarak verilmiştir.diğer derslerin İngilizce içerikleri H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü nden sağlanabilir) FİZ551 Güneş ve Diğer Tükenmez Enerjiler I 3 0 3 Temel bilgiler (enerji kavramının gelişmesi ve temel enerjiler, hız enerjisi türleri, potansiyel enerji, ısı aktarımı, termodinamik yasalar, dağıntı (entropi), entalpi, özgür enerji, akışkanlar mekaniğinin temelleri), güneş enerjisi (enerji kaynağı olarak güneş, güneş-dünya geometrisi, havakürenin etkileri, güneş ışınımının ölçümü), doğal güneş enerjisi dönüşümleri (fotosentez, rüzgarlar ve dalgalar, dünyanın yağış düzeni). FİZ593 Bilgisayarla Veri Toplama ve Analizi 3 0 3 Deneylerde kullanılan cihazlardan bilgisayara ve bilgisayardan cihazlara analog ve sayısal sinyallerin aktarımı, IEEE488 bus sisteminin özellikleri ve kullanımı, PC kartları ile bilgi ve veri aktarımı. Düşük seviyelerde gerilim ve akım ölçümleri. Kaçak akımlar, Siperleme, Perdeleme, Gürültü, Sürüklenme problemleri. Isıl emf'ler. Magnetik alan etkileri ve toprak ilmekleri. Veri aktarım programlarının yazımı. Hata hesapları. Veri düzenleme ve düzeltme. Eğri uyarlama programlarının kullanımı. Bir deney düzeneğinin bilgisayar kontrolünde yapılması. MAD506 Bilimsel ve Teknik Araştırmaya Giriş 3 0 3 Araştırma konusunun seçimi ve tanımı, literatür taraması, temel bilimsel ve teknik yöntemler, deneylerin ve aletlerin tasarımı. ÇEV603 Çevresel Etki Değerlendirme 3 0 3 Tanımı. Tarihçesi ve gelişimi. Çevre yönetimi içindeki yeri ve önemi. Uygulanma süreci. Çevresel etki değerlendirme raporu. Uluslar arası kuruluşlar ve diğer ülkelerde Çevresel Etki Değerlendirme
uygulamaları. Çevre kanununun 10. maddesi ve Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği'nin esasları. Türkiye'den Çevresel Etki Değerlendirmesi uygulamaları. ÇEV514 Türkiye Çevre Sorunları 3 0 3 Hava, su ve toprak kirliliği; sanayi ve kentlerden kaynaklanan kirlilik; bölgeler itibariyle kirliliğin durumu, öncelikli sorunlar. ELE587 Elektrik Mühendisliğinde Yeni Gelişmeler 3 0 3 Elektrik enerjisinin ultra yüksek gerilimde iletimi ile ilgili gelişmeler; gerilim artışıyla beraber gelen sorunlar; kullanılan aygıtlarla ilgili yenilikler; koruma sistemlerinde gelişmeler; süper iletkenliğin enerji üretim ve iletiminde son durumu. Elektrik makine tasarımında gelişmeler, küçük ve minyatür makinalar. Güç elektroniği ile ilgili tasarım ve uygulamalarda yeni gelişmeler. ÇEV501 Çevre Yönetimi 3 0 3 Çevre sorunları; Çevre açısından ekonomi ve työnetim ilişkileri; Global yaklaşımlar ve senaryolar; Çevrenin fiziksel özellikleri ve çevre değerleri; Kentleşme, sanayileşme ve diğer faaliyetlerin çevreye etkileri; Kalkınma ve çevre ilişkileri; Kültür ve çevre; Çevresel etki değerlendirmesi; Ekonomi ve çevre; Turizm ve çevre; Türkiye nin çevre sorunları, örnekler. BİO577 Ekolojide Örnekleme Yöntemleri ve Analiz Teknikleri 3 3 4 Ekoloji alanında olduğu kadar, biyolojinin diğer bilim dallarındaki çalışmalar içinde, gerek çalışma dizaynı, gerek parametrelerin tespiti ve hesaplanması aşamalarında yemel teşkil edecek bilgiler sağlama açısından gerekli görülmüştür. BİO858 Endüstriyel Ekoloji 3 0 3 Dünyada ve memleketimizde özellikle endüstriyel gelişimin getirdiği çevre kirliliği, değişik ekosistemlere etkilerinin tartışılması önem taşımaktadır. Önerilen ders, gelişmekte olan sektörleri de gözönüne alarak, çevresel değerlerin gözetimi açısından yararlı olacaktır. BİL643 Dizge Çözümleme 3 0 3 Dizge çözümleme ve tasarımına genel bakış. Sorun, tanım ve seçim, ön inceleme ve olurluk çalışmaları. Dizge tanımı ve çözümleme. Dizge tasarım; dizge planlama; uygulama. Hata arama ve deneme: Dizge dönüştürüm ve izleme. Dizge değerlendirme ve yeniden gözden geçirme: Dizgede değişiklik ve yaşatabilirlik. HİD523 İleri Hidroloji 2 3 3 Hidrolojik çevrim elemanları, tanımlar, akarsu havzaları, lineer ve lineer olmayan hidrolojik sistemler, havza hidrolojisi. IST513 Proje Değerlendirme 3 0 3 Proje planlama kavramı ve çerçeve; proje planlama süreci ağ yaklaşımı; finansal analiz; kamu projelerinde değerlendirme; toplumsal fayda-maliyet analizleri; UNIDO, IBRO yöntemleri; uygulama. ELE517 Elektrik Güç Sistemleri Kontrolu ve Dinamiği 3 0 3 Elektrik güç sistemlerinde kararlılık. Entegre sisteme bağlı senkron makinaların geçici durum çalışmaları. Otomatik gerilim regülatörleri ve hız denetleyiciler. Güç ve frekans kontrolu. ELE556 Büyük Boyutlu Sistemlerin Kontrolu 3 0 3 Büyük boyutlu sistemlerin modellenmesi, denetlenebilirliği ve gözlenebilirliği. Kararlılık analizi.
BİO573 İleri Çevre Biyolojisi 2 3 3 Ekosistem kavramı. Ekosistemde enerji akışı, bir çevre etmeni olarak kesim, besin üretiminde artışla nüfus artış ilişkisi, zararlı hayvan ve birkilerle savaş, pestisitlerin çevredeki kalıcılığı, pestisitlerin insan sağşığı üzerine etkisi, hava kirlenmesi, hava kirliliğinin çevre ve insan sağlığına etkisi, su kirlenmesi, su kirliliği çeşitleri, iç suların kirlenmesi, kirli suların temizlenmesi FİZ561 Güneş ve Diğer Tükenmez Enerjiler II 3 0 3 İnsanoğlunun geliştirdiği güneş enerjisi dönüştürümleri (güneş-ısı dönüştürücüleri, güneş-elektrik dönüştürücüleri, güneş enerjisi ve mimarlık, rüzgardan yararlanma, biyoyakıtlar, dalga enerjisinden yararlanma, su gücü ve uygulamaları, diğer uygulamalar). Diğer tükenmez enerji kaynakları (gel-git olayı ve uygulamaları, yeriçi ısısı (jeotermal enerji) ve uygulamaları, çöp enerjisi. ÇEV502 Enerji ve Çevre 3 0 3 İnsanoğlunun ilk çağlardan bugüne enerji kullanımı; dünyanın enerji dengesi; enerji kaynakları coğrafyası; rakamlarla dünyada enerji kullanımı; toplumlarda enerji akışı; enerji kaynaklarının kullanımında uluslar arası eğilimler ve öngörüler. Enerji kullanımında verimlilik, tutumluluk. Enerji üreticileri (dönüştürücüleri) ve çevreye etkileri (kirlilik ve ekolojik değişimler). Enerji üretiminde ortaya çıkan kirleticiler (kirletici türleri, izin verilen düzeyler, ölçüm teknikleri). Enerji kullanımında ortaya çıkan kirleticiler (kirletici türleri, izin verilen düzeyler, ölçüm teknikleri). Enerji kullanımı ve gelecek. ÇEV606 Hidrojen Enerji Sistemleri 3 0 3 Hidrojen enerji sistemi. Hidrojen üretim metotları. Hidrojen ve fosil yakıt sistemlerinin karşılaştırılması. Yakıtların teknoekonomik analizi. Enerji sistemi senaryolarının karşılaştırılması. BİO742 Ekotoksikoloji 3 0 3 Toksikoloji kavramı ve ekoloji ile olan ilişkileri, kirleticilerin saptanmasında kullanılan analitik yöntemler, biosfer kirlenmesi, kirlenmenin sirkülasyonu, kimyasal kirleticiler, metallerin biyokimyasal döngüleri, katı maddelerin meydana getirdikleri kirlenme, nükleer kirlenme, pestisit kirlenmesi ve ötrifikasyon HİD539 Jeotermal Enerji 2 3 3 Jeotermal enerji kavramı; jeotermal sahaların özellikleri ve sınıflamaları. Isı kaynağı ısı akışı; kayaların termal kondoktüvite özellikleri. Jeotermal sahalarda araştırma ve geliştirme çalışmaları. Jeotermal sahalarda potansiyel tahmin ve hesaplama yöntemleri ve uygulamalar. Jeotermal akışkanlardan (buhar, sıcak su, gaz ve karışımlar) elektrik üretiminde, doğrudan ısı kullanımında ve balneolojik olarak yararlanma yöntemleri. Türkiye'de ve dünyada jeotermal alanların dağılımı ve özellikleri. Jeotermal terimler ve açıklamaları da bu ders uygulamalarında verilecektir. MAD601 Katı Sıvı Ayırım Yöntemleri 3 0 3 Çökeltme, koyulaştırma, filtreleme, yıkama, sudan arıtma yöntemleri ve bunların değerlendirilmesinin ileri seviyede anlatımı. Yeni Açılacak derslerin içerikleri ENJ501 Rüzgar Enerjisi ve Uygulamaları 3 0 3 Rüzgarın oluşumu; Rüzgar enerjisinden yararlanmada geçmişten bugüne; Rüzgardaki enerji ve kullanılabilirlik (Betz çarpanı). Rüzgar potansiyeli belirleme; Yükseklikle rüzgardaki değişim. Rüzgar türbünleri (yatay ve dikey eksenli türbünler, farklı yaklaşımlar, düşük ve yüksek güç türbünlerine genel bakış). Rüzgardan enerji elde etmede ülkemizde ve dünyada son gelişmeler ve geleceğe yönelik öngörüler. ENJ501 Energy from Wind; Applications 3 0 3
Nature of wind; utilisation of wind, from past to today; energy in the wind and utilisability (Betz factor); wind potential evaluation; changes in wind by height; wind turbines (horizontal and vertical axis turbines, different approaches, low and high power turbines); latest developments in the world and in Turkey on wind energy utilisation and long-term predictions. ENJ502 Güneş-ısı Dönüşümleri 3 0 3 Güneş enerjisinin yeryüzündeki değerinin hesaplanması; akışkanlar mekaniği temelleri; güneş toplaçları (düzlem ve yoğun, güneşi izleyen toplaçlar); toplaçlarda ısı hesapları; toplaç verimi; toplaç sistemleri (açık-kapalı devreli, doğal-zorlanmış dolaşımlı); seçici yüzeyler; uygulamalarda toplaç sistemlerinin kurgusu (seri-paralel bağlantılar, su-hacim ısıtma); toplaçlarda hava-su-yağ ile ısı aktarımı; toplaçlarla soğutma; su arıtımı; güneş havuzları; güneş fırınları ve güç santralleri; güneş-ısı-elektrik sistemleri; sera etkisi ve bundan yararlanma. ENJ502 Solar-Thermal Conversion 3 0 3 Calculation of solar energy intensity on the surface of the earth; basic fluid mechanics; solar collectors (flat plate, concentrating, sun tracking); heat balance equations and calculations of collectors; collector efficiency; collector systems (open-closed circuit, natural-forced circulation); selective surfaces; collector system applications (series-parallel systems, water-space heating); heat transfer in the collectors by airwater-oil; refrigeration and cooling by solar collectors; water desalination; solar ponds; solar ovens and power plants; solar-heat-electric systems; greenhouse effect and utilisation from this effect. ENJ503 Güneş-elektrik Dönüşümü 3 0 3 Fotovoltaik (PV) gözeler; fiziksel özellikleri ve çalışma ilkeleri; türleri (amorf, tek ve çok kristalli, ince-film vb.) Güneş (PV) gözelerinde verimlilik, verimi arttırıcı ar-ge çalışmaları. Güneş gözelerinin uygulamaları, güneş gözelerinden oluşmuş paneller ve bağlantılar. Güneş panelleri uygulama sistemleri (akü, çevirici (invertor) lü sistemler). Geleceğe yönelik öngörüler; fiyat düşümü ve verim artımı ile ilgili görüşler; günümüzde ve gelecekte dünyada güneş göze kullanımı. ENJ503 Solar-electricity Conversion 3 0 3 Photovoltaic cells; physical properties and working principles; types (amorph, single and poly crystalline, thin-film etc.); efficiency of solar cells; efficiency improving studies; applications of solar cells; solar panels and their construction; solar cell system applications (battery, invertor, solar cell systems); predictions for future; lower price and higher efficiency predictions; solar cell usage of today and in future. ENJ504 Biyokütleden Enerji, Biyogaz, Biyoyakıtlar 3 0 3 Biyokütlenin oluşumu ve enerji bakış açısından değerlendirilmesi. Dünyada ve Türkiye'de biyokütle kaynakları, Enerji Bitkileri ve Ormanları. Biyokütlenin enerji amaçlı kullanım yöntem ve teknikleri. Atıklardan biyogaz elde etme yöntem ve teknikleri. Biyoyakıtlar. Gelecek ve biyokütlenin enerji bütçesindeki yeri. ENJ504 Energy from Biomass, Biogas, Biofuels 3 0 3 Biomass formation and evaluation of biomass from energy point of view; biomass sources in the world and in Turkey; energy plants and energy forests; methods and techniques of biomass utilisation for energy purposes; methods and techniques of biogas production from wastes; biofuels; future and the share of biomass in the energy budget. ENJ505 Enerji Mühendisliği Laboratuarı 0 4 2 Bu dersi alan öğrenci, Danışman öğretim üyesinin gözetiminde bir tükenmez enerji uygulaması/deneyi yapacaktır. ENJ505 Energy Engineering Laboratory 0 4 2 Student will carry out an experiment/application in accord with his/her consultor s opinion.
ENJ506 Mimarlıkta Tükenmez Enerjiler 3 0 3 Tükenmez enerjilerden sanayide, ticarette, ulaşımda ve barınmada (evlerde) yararlanma olanakları. Etkin ve edilgin yararlanma; enerji bilinçli ve iklime uyumlu yapı tasarımı. Yapıların planlarında tümleşik sistemlerin uygulaması. ENJ506 Renewable Energies in Architecture 3 0 3 Utilisation possibilities of renewable energies in industry, transport, commerce and buildings (domestic); passive and active utilisation; energy-conscious and climate-conscious designs; usage of integrated systems in the buildings ENJ507 Enerji Depolama 3 0 3 Enerji ve enerji depolama kavramı; mekanik enerji depolama; elektrik ve magnetik enerji depolama; ısı enerjisi depolama; enerji depolamaya örnekler. ENJ507 Energy Storage 3 0 3 Energy and energy storage conception; mechanical energy storage; electric and magnetic energy storage; heat energy storage; examples on energy storage. ENJ508 Seminer 2 0 0 Öğrenci, konusuyla ilgili bir seminer verecektir. Seminer konusu, Danışman öğretim üyesi ile birlikte seçilecektir. Bu seminer herkese açık olacak, Danışman öğretim üyesi de bu seminerde hazır bulunacaktır. ENJ508 Seminar 2 0 0 Student will give a seminar on his study area. Topic of the seminar will be choosen by his/her consultant. Consultant of the student will attend to this seminar. ENJ509 Malzeme Bilimi 3 0 3 Malzeme bilimine giriş. Moleküller, bağlanma ve kristal yapı. Malzemede ısısal olaylar. Mekanik özellikler. Elektrik, magnetik ve optik özellikler. Katıların yapısal ve fiziksel özelliklerine genel bakış: metaller, seramikler, yarıiletkenler, magnetik ve optik malzemeler. ENJ509 Material Science 3 0 3 Introduction to material science.molecules, bonding and crystal structure. Thermal phenomena in materials. Mechanical properties. Electrical, magnetic and optical properties. An introduction to the structural and physical properties of solids: metals, ceramics, semiconductors, magnetic and optical materials. ENJ510 Mühendislik Matemetiği 3 0 3 Adi diferansiyel denklemlerin kurulması ve çözülmesi. Kısmi diferansiyel denklemlerin kurulması ve çözülmesi. Fourier serileri. Laplace transformasyonları. Fourier transformasyonları ENJ510 Engineering Mathematics 3 0 3 Ordinary differential equations. Partial differential equations. Fourier series. Laplace transforms. Fourier transorms. ENJ511 Mühendislik Termodinamiği 3 0 3 Termodinamikde Temel Kavramlar ve Prensipler. Termodinamiğin Birinci Kanunu; Kapalı Sistemler, Kontrol Hacmi. Termodinamiğin İkinci Kanunu.Entropy Kavramı. Termodinamiğin Üçüncü Kanunu;
Antalpi, Enerji, Isı ve İş Hesabı. Gazın Termodimanik Özellikleri ve Güç Çevrimleri. Buharın Termodinamik Özelliği ve Güç Çevrimleri. Sıkıştırılmış Hava. İçten Yanmalı Isı Makinaları; Otto ve Dizel Çevrimleri, Gaz Türbinleri. Buhar Çevrimleri. Soğutma Çevrimleri ve Isı Pompası. Termodinamik Özellik. İdeal Gaz Karışımı. Gaz-Buhar Karışımları..Kimyasal Reaksiyon ve Yanma. Kimyasal ve Faz Dengesi. Yüksek hızdaki akışkanların Termodinamiği ENJ511 Engineering Thermodynamics 3 0 3 Basic principles and notions in thermodynamics. First law. Closed systems. Control volume. Second law. Entrpy. Third kaw. Free entalpy, free energy, heat and work calculation. Thermodynamic properties of a gas and power cycles. Thermodynamic prıoperties of steam and power cycles. Compressed air. Internal combustion heat engines; Otto and Diesel cycles. Gas turbines. Steam turbines. Refrigeration cycles and heat pump. Thermodynamic property. Ideal gas mixture. Gas-steam mixtures and Psychrometrics. Chemical reaction and burning. Chemical and phase equilibrium. Thermodynamics of high velocity fluids. Açılan programla ilgili H.Ü. Kütüphanesinden erişilebilen süreli yayınlar: Hacettepe Üniversitesi Kütüphaneleri'nin abone olduğu veya serbest erişim olanağı olan elektronik veri tabanlarından önerilen programla ilgili olanlarına alfabetik olarak aşağıdaki çizelgede yer almıştır. Veri tabanlarının içerdiği dergi listesine erişilebilmektedir. : H.Ü. Kampuslerinden kullanılabilir. : Herkes kullanabilir. CD-ROM: H.Ü. Kütüphanelerinde kullanılabilir. ACM ACM (Association for Computing Machinery),1985'den günümüz ACM'nin yayınları ve toplantı bildirilerini veri bibliyografik ve tam metin veri tabanıdır. ACS Free Search American Chemical Society yayınlarının bibliyografik künyelerini veren bir veri tabanıdır. ArticleFirst OCLC Veri tabanı kapsamında yer alan dergilerin içindekil sayfasındaki bibliyografik bilgileri listeleyen disiplinlerarası bir veri tabanıdır. CD-ROM Biological Abstracts Yaşam bilimleri ile ilgili yayınların bibliyografik bilgilerini veren bir veri tabanıdır. [ Mevcut Yıllar: 1991-1993, 1997-1999] BioOne OCLC Bioloji konulu 55 dergiye ECO veri tabanı içinde metin erişim sağlanmıştır. Blackwell-Synergy Blackwell Yayınevinin 368 dergisine tam metin erişim olanağı verir. ChemID NLM Biyotıp konusuyla ilgili 339.000 kimyasal bileşiği kapsayan bir e-sözlüktür. Chemvillage - Ei Kimya ve uygulamalı kimya için bibliyografik bir veri tabanı. Chimica (1998- uygulamalı, analitik, organik ve inorganik kimya ile ilgili başlıklar) Chemical Business NewsBase (1985- kimya endüstrisi ile ilgili haberler, gerçekler) Beilstein Abstracts Compendex - EV2 Compendex - EV2 1970 yılından günümüze mühendislik ile ilgili makaleleri, konferan metinlerini ve teknik raporları veren bibliyografik veri tabanıdır. Consumer Drug Information - FDA
U.S. Food & Drug Administration / Center for Drug Evaluation and Research tarafından hazırlanır. Yeni üretilen ilaçlar hakkında detaylı bilgi ve ilaç yönetmeliklerini verir. New and Generic Drug Approvals, FDA Drug Approvals List, New Drugs Approved for Cancer Indications gibi sitelere bağlantıları içermektedir. CRC Press ENGNetBASE - EV2 CRC yayınlarının içeriğini tarama ve tam metinlerine erişim olanağı sunmaktadır. Digital Dissertations UMI Dissertation Abstracts International içindeki tezleri bibliyografik künyelerini ve ilk 24 sayfasını tam metin olarak veren bir veri tabanıdır. Son iki yıllık tezleri içermektedir. DIRLINE - NLM Sağlık ve biyotıp konusunda hizmet veren kurumlar hakkında bilgi veren bir e-rehberdir. ECO - OCLC 1995 ten günümüze, OCLC kapsamında bulunan 3814 dergiye bibliyografik erişim sağlar. Ayrıca kütüphanemizin abone olduğu 59 mesleki, bilimsel ve 41 temel biyoloji dergisindeki makalelere ait tam metin veren disiplinlerarası bir veri tababıdır. Engineering Villiage 2 1970'den günümüze mühendislikle ilgili 6 değişik bibliyografik ve tam metin veri tabanını bünyesinde toplayan ve aynı ara yüzle tarama yapmaya olanak veren bir sistemdir. Expanded Academic ASAP - Gale Group 1980'den günümüze disiplinlerarası konulardan oluşan, bibliyografik bilgi ve tam metin veren bir veri tabanıdır. FirstSearch OCLC OCLC 13 değişik bibliyografik ve tam metin veri tabanını bünyesinde toplayan ve bu veri tabanları üzerinde aynı arayüzle tarama yapmaya olanak veren bir sistemdir. GALE GROUP Disiplinlerarası konularda 4 değişik bibliyografik ve tam metin veri tabanını bünyesinde toplayan ve aynı ara yüzle tarama yapmaya olanak veren bir sistemdir. Health News Gale Group Dünya genelinde sağlıkla ilgili gazete haberleri tam metin olarak verilmektedir. REUTERS ve CenterWatch a bağlantılar içermektedir. IDEAL (Science Direct ile birleşti) Academic Press, W:B Saunders, Churchill Livingston, Bailliere Tindall ve Mosby yayınevlerinin dergilerine tam metin erişim sağlayan disiplinlerarası bir veri tabanıdır. Ayrıca bibliyografik bilgi de taranabilir. IOP ELECTRONIC JOURNALS Fizik konusunda 11 yıllık geriye dönük olarak tam metin makalelere, 30 yıl geriye dönük olarak bibliyografik bilgiye erişim sağlayan bir veri tabanıdır. Kluwer Bilim, teknoloji, beşeri bilimler ve hukuk konuslu 650'den fazla Kluwer dergisine tam metin erişim. LINK 1993'den günümüze Springer Yayınevinin dergilerine tam metin erişim sağlayan disiplinlerarası bir veri tabanıdır. MathSciNet
"Mathematical Reviews" adlı yayının elektronik sürümü. 1940'dan günümüze matematik ve matematiğin uygulama alanları olan mühendislik, fizik, bilgisayar vb. konularda tüm dünyada yayınlanan makale eleştirilerine ait bibliyografik bilgileri ve tam metinleri veren bir veri tabanıdır. Mühendislik ve Temel Bilimler Veritabanı - ULAKBIM Bu veri tabanı; 1992 yılından günümüze temel uygulamalı bilimler, mühendislik konularında Türkiye'de yayınlanan Türkçe ve diğer dillerdeki makalelerin bibliyografik bilgilerini içerir. Oxford English Dictionary Online (OED) OED, 21 ciltlik Edition ve 3 cilt Additions Series, ayrıca 3.cildin "motrix" maddesine kadar olan taslak kısmı içermektedir. Oxford Reference Online Oxford University Press tarafından yayınlanan 100 sözlük, dil ve konu danışma kaynağını içermektedir. Oxford University Press Journals Sağlık bilimleri, sosyal bilimler, beşeri bilimler ve sanat, fen bilimleri, mühendislik konularında 159 dergiye tam metin erişim. PapersFirst - OCLC Bilimsel konferanslarda sunulan bildirilerin indekslendiği bibliyografik bir veri tabanıdır. 1993 yılından günümüze kadar BLDSC (The British Library Document Supply Centre) koleksiyonunda yer alan kongre, sempozyum, sergi, workshop ve toplantılarla ilgili bilgilere erişim olanağı sağlanmaktadır. ProceedingsFirst -OCLC Çeşitli konulardaki bilimsel toplantıların indekslendiği bibliyografik bir veri tabanıdır. PaperFirst'te olduğu gibi BLDSC'ın koleksiyonuna dayalı olarak üretilmektedir. Proje Veri Tabanı ULAKBIM TÜBİTAK tarafından desteklenen araştırma projelerinin kesin raporlarından, indeksleme işlemleri tamamlanan 3150 proje taranabilir veritabanı şeklindedir. CD-ROM Science Citation Index Fen bilimleri,t ıp, mühendislik ile ilgili yayınları indeksleyen bibliyografik bir veri tabanıdır. Makalelerin bibliyografik bilgileri,yararlanılan kaynakları ve atıfları listeler. [Mevcut Yıllar:1990 - ] BAŞVURU:Beytepe Merkez Kütüphanesi Science Citation Index Expanded (SCI - EXPANDED) 1999 'dan günümüze fen bilimleri, tıp, mühendislik ile ilgili yayınları indeksleyen bibliyografik bir veri tabanıdır. Makalelerin bibliyografik bilgileri, yararlanılan kaynakları ve atıfları listeler. ScienceDirect Elsevier Science Yayınevinin dergilerine tam metin erişim sağlayan disiplinlerarası bir veri tabanıdır. Ayrıca bibliyografik bilgi de taranabilir. SPACELINE - NLM NLM ve NASA nın ortak çalişması olup uzay yaşam bilimleri konusunda hazırlanmış bir veri tabanıdır. Techstreet Standards -EV2 Dünyada çeşitli kurum ve kuruluşlara ait 300 den fazla standarta erişim olanağı sağlayan, uzay, otomobil, kimya, elektrik, çevre ve benzeri konuları kapsayan bir veri tabanıdır. Tarım, Veteriner ve Biyoloji Bilimleri Veri Tabanı - ULAKBIM Tarım, biyoloji, veterinerlik, ormancılık ve gıda alanlarında Türkiye'de yayınlanan süreli yayınlardan seçilen makalelerin bibliyografik olarak taranabileceği bir veri tabanıdır.
Tıp Veri Tabanı - ULAKBIM Toksikoloji, zararlı kimyasallar ve ilgili konulara erişim sağlayan, CCRIS, CHEMidPLUS, DART/ETIC, EMIC, GENE-TOX, HSDB, HSDB Structures, IRIS, NCI-3D, TOXLINE, TRI gibi bibliyografik ve tam metin veri tabanlarına bağlantıları içeren bir veri tabanıdır. TOXLINE - NLM İlaçların toksikolojik, farmakolojik, biyokimyasal ve fizyolojik etkileri ve diğer kimyasallar hakkında hazırlanmış bir veri tabanıdır. Türkçe Sözlük 55.000 sözcük, 90.000 sözcük anlami ve 30.000 kadar da kullanim örnegi veren bir e-sözlüktür. Türkiye Bilgi Merkezleri Rehberi ULAKBIM Bilgi hizmeti veren üniversite, kamu ve özel kuruluşları ile kütüphaneler hakkında bilgi veren bir e- rehberdir. Türkiye Makaleler Bibliyografyası 1995'den günümüze Türkiye'de yayınlanan süreli yayınlardaki makaleleri indeksleyen bibliyografik bir veri tabanıdır. UnionLists - OCLC OCLC üyesi olan kütüphanelerin dergi listelerini indeksleyen bibliyografik bir veri tabanıdır. USPTO - EV2 1976 yılından itibaren alınmış ABD patentlerini, tam metin olarak veren bir veri tabanıdır. Web of Science (WoS) WOS (Web of Science) 1999'dan günümüze Science Citation Index-Expanded ve Social Sciences Citation Index e erişim sağlayan bibliyografik bir veri tabanıdır. Makalelerin bibliyografik bilgileri, yararlanılan kaynakları ve atıfları listeler. H.Ü.. Erişimli SCIRUS - EV2 Bilimsel içerikli web sitelerini tarayan en kapsamlı arama motoru. Wiley Interscience Wiley yayınevinin dergilerine tam metin erişim olanağı sağlanmaktadır. Wilson Select Plus OCLC Disiplinlerarası konularda, General Science Abstracts, Reader s Guide Abstracts, Wilson Business Abstracts ve H.W. Wilson tarafından üretilen diğer veri tabanlarındaki bibliyografik bilgilerin yanı sıra makalelere de tam metin erişim olanağı sağlamaktadır. World Almanac - OCLC Amerikan yaşamı, sanat, bilgisayar, ekonomi, bilim ve teknoloji, spor, nüfus istatistikleri ve diğer konularda bilgi veren bir veri tabanıdır. 1998 den günümüze yıllık olarak yayınlanan; The World Almanac and Book of Facts, The World Almanac of the U.S.A., The World Almanac of U.S. Politics, The World Almanac for Kids, The World Almanac Knowledge Source adlı kaynakları kapsamaktadır. WorldCat - OCLC OCLC üyesi kütüphanelerin, 11.yy'dan günümüze 400 dilde 48 milyondan fazla bibliyografik kaydını içerir.
YÖK Tez Kataloğu 1987 yılından itibaren Türkiye'deki üniversitelere verilen doktora, tıpta uzmanlık, bilim uzmanlığı ve sanatta yeterlik tezlerine ait bibliyografik bilgileri veren bir veri tabanıdır. (http://www.library.hacettepe.edu.tr/a-z.htm Son güncelleme: 2/1/2003 H.Ü. Küt.Dok.D.Bşk. 10/2001) Dünyada konu ile ilgili programı olan kurumlardan örnekler: 1- UNIVERSITY OF ULSTER (ULSTER/KUZEY IRLANDA) Renewable Energy'de M.Sc. derecesi veriyor. 2- READING UNIVERSITY (READING/İNGİLTERE) Renewable Energy and the Environment'da M.Sc. ve Diploma kursları uyguluyor. 3- INDIANA INSTITUTE of TECHNOLOGY, CENTER for ENERGY STUDIES (YENİDELHİ/HİNDİSTAN) Energy Engineering'de Lisansüstü eğitim veriyor. 4- İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ (İZMİR/TÜRKİYE) Energy Engineering (Energy and Power Systems)'de M.Sc. programı var 5- SOUTHBANK UNIVERSITY (LONDRA/İNGİLTERE) Energy Engineering'de M.Sc. ve Ph. Dip. Derecesi veriyor. 6- ROYAL INSTITUTE OF TECHNOLOGY (STOCKHOLM/İSVEÇ) Sustainable Energy Engineering'de M.Sc. derecesi veriyor. 7- AIX-MARSEILLE UNIVERSITY (MARSİLYA/FRANSA) Thermal and Energy Engineering'de University Diploma of Technology derecesi veriyor. 8- LULEA UNIVERSITY OF TECHNOLOGY (LULEA/İSVEÇ) Energy Engineering'de yüksek (advanced) ve temel (basic) eğitim veriyor. 9- UNIVERSITY OF SHEFFIELD (SHEFFILD/İNGİLTERE) Environmental and Energy Engineering'de M.Sc. ( Eng. ) derecesi veriyor. 10- NAPIER UNIVERSITY (EDINBURG/ISKOÇYA) Energy and Environmenttal Engineering'de B.Eng. derecesi veriyor. 11- UNIVERSITY OF NORTH DAKOTA (DAKOTA/ABD) Energy Engineering'de Ph. D. Derecesi veriyor. 12- UNIVERSITY OF MASSACHUSETTES (MASSACHUSETTES/ABD) Solar Engineering'de M.Sc. ve Ph.D. derecesi veriyor. 13- CURTIN UNIVERSITY OF TECHNOLOGY (PERTH/BATI AVUSTRALYA) Renewable Energy Engineering'de M.Eng.Sc. derecesi veriyor. 14- THE UNIVERSITY OF TEXAS AT AUSTIN (AUSTIN/ABD) Energy and Mineral Resources'de lisansüstü program yürütüyor. 15- RENSSELAER POLYTECHIC INSTITUTE (N.Y./ABD) Environmental and Energy Engineering'de lisans ve lisansüstü eğitim uyguluyor. 16- ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY (PANTHUMTHANI/TAYLAND) Energy Technology, Energy Economics and Planning'de Doctor of Eng., Ph.D., Doctor of Technical Sc., M.Eng., M,Sc., dereceleri veriyor. 17- UNIVERSITY OF PERUGIA (PERUGIA/İTALYA) Enerji Sistemleri adındaki grup, arştırma etkinlikleri yanında, mühendislik öğrencilerine Enerji Sistemleri ile ilgili dersler açıyor. 18- ISTANBUL TEKNIK ÜNİVERSİTESİ (İTÜ), (İSTANBUL/TÜRKİYE) Nükleer Enerji Enstitüsü Enerji Enstitüsü olarak yeniden yapılandırıldı ve burada Yenilenebilir Enerji ABD oluşturuldu (2002).
19- ORTADOĞU TEKNIK ÜNİVERSİTESİ (ODTÜ), (ANKARA/TÜRKİYE) Bazı üniversitelere öğretim elemanı yetiştirme programı çerçevesinde doktora ve yüksek lisans veren Temiz Enerji programı açıyor. 20- UNIVERSITEIT GENT (BELÇİKA) Physical Land Resources de M.Sc. veriyor 21- LOUGHOROUGH UNIVERSITY Renewable Energy de M.Sc. veriyor Programın hazırlanışı sırasında görüş alış-verişinde bulunulan kamu ve özel kesim kuruluşları: 1. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2. Elektrik İşleri Etüt (EİE) Genel Müdürlüğü 3. Ezinç Metal Sanayii Tic. A.Ş. (Kayseri) 4. ORME Jeotermal, Müh. San.Tic. A.Ş. (Ankara) 5. ASMAKİNSAN Makina Inşaat San. Ltd. Şti. ( Ankara ) 6. Türkiye Jeotermal Derneği 7. FENTEK A.Ş. (Gebze-Kocaeli) 8. DEMİRER HOLDING A.Ş. (İstanbul) 9. KALDERA DAĞSAN A.Ş. (Konya) Programın hazırlanışı sırasında görüş alış-verişinde bulunulan H.Ü. Bölümleri Fizik Mühendisliği Maden Mühendsiliği İstatistik Jeoloji Mühendisliği Bilgisayar Mühendisliği Çevre Mühendisliği Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Biyoloji Kimya Biyomühendislik Kimya Mühendisliği