betnun bakımı (kür) buhar kürü 9-2 Paki Turgut Kaynaklar 1) Turhan Y. Erdğan, Betn 2) İlker Bekir Tpçu, Betn Teknljisi, 2006. 3) Hewlett PC, Cement Admixture: uses and applicatins, Cement Admixture Assciatin 4) Dmne P, Illstn J, Cnstructin Materials, 4th Editin 5) Mindess S et al., Cncrete, 2nd Editin 6) Hewlett P, Lea's Chemistry f Cement and Cncrete, 5th Editin 7) Mehta PK, Mnteir PJM, Cncrete: Micrstructures, prperties, and materials 8) Prtland Cement Assciatin
Yüksek sıcaklıklarda kür Düşük basınçlı buhar kürü Atmsfer basıncında, betnun buharla kürü dayanım kazanma hızını etkili bir şekilde artırır. Buhar kürü ön dökümlü betn elemanlarda kullanılır. Ayrıca etrafı kapatılmış, yerinde döküm betn elemanlarda da kullanılabilir. Kalıpların erken sökülmesini sağladığı için, üretim hızını artırır. Elemanın yerine taşınmasından veöngerilmeden önceki kür perydunu kısaltır.
Basınç dayanımı (MPa) 18 16 14 12 10 8 6 4 55 C 20 C 40 C 85 C 90 C En büyük kür sıcaklıkları 40 ile 100 C arasında değişebilir. En uygun sıcaklık 65 ile 80 C arasındadır. Düşük basınçlı buhar kürünün erken dayanıma etkisi, Eleman dökümünden hemen snra buhar kürü uygulanmıştır. Fakat betn dökümünden birkaç saat snra buhar kürü uygulanması uygundur. Sıcaklık, dayanım kazanma hızı ve nihai dayanım arasında bir lumsuzluk luşturur. Betnun başlangıçtaki sıcaklığı ne kadar fazla ise, nihai dayanımı kadar düşük lur. En uygun sıcaklık üretilen yapı elemanın cinsine göre değişir. 2 0 0 10 20 30 40 50 60 70 Süre (saat) Betn sıcaklığının düşük lması, uzun kür süresi gerektirir ancak nihai dayanımı yükseltir. 100 C sıcaklığın üzerinde buhar kürü uygulanan betnlar daha snra nrmal çevre sıcaklığındaki rtada neme maruz kalırsa, dayanıklılıkla ilgili srunlar rtaya çıkar. Bu laya Gecikmiş Etrenjit Oluşumu adı verilir ve bazı agrega taneleri etrafında bşluk luşturur. Bu bşluklar sıkı bir şekilde dizilmiş etrenjit içerir. Kullanılan çimentlarda SO /Al O >0.5 ise, bu prblemin luşumu kaçınılmazdır. 3 2 3
Buhar kürü perydu Buhar kürü ile ilgili en önemli husus, betnun kntrllü larak ısıtılıp, sğutulmasıdır. Sıcaklık ( C) 80 70 60 50 40 30 20 10 Kntrllü ısıtma Ön kür perydu Şklama Kntrllü sğutma İlave kür ya da deplama 0 4 8 12 16 20 24 28 Süre (saat) Betn kalıptan çıkarıldıktan snra bir süre labratuar rtamında da sıcaklığında bekletilir. Buna ön kür perydu denir ve süresi 2-6 saat arasındadır. Bu süre çiment tipine ve sıcaklığa bağlıdır. Kntrllü ısıtma bölgesinde; ön kür perydu kullanılmışsa sıcaklığın artış hızı 33 C/saat Ön kür yksa 11 C/saat. Şklama bölgesinde; sıcaklık büyükse, bu süre kısa lur. Sıcaklığın yüksek lması durumunda dayanım değişimi bir önceki sayfadaki resimde v e r i l m e k t e d i r. S ğ u m a bölgesinde; sğuma hızı 22-33 C/saat lmalıdır.
Buhar kürü uygulanmış betnun özellikleri Düşük buhar basıncıda kür edilmiş betnun özellikleri ile nrmal betnun aynıdır. Çimentnun hidratasyn ürünleri hızlı luşur.100 C de C3S nin tamamı 3 günde hidrate lur. Hidratasyn ürünü yine C-S-H dır, ancak kmpsizynu sıcaklıkla değişir. Çk yüksek sıcaklıklarda kalsiyum-sülfat-alüminatlar stabilitesini kaybeder ve daha fazla sülfat ve alüminat C-S-H içine dahil lur. C-S-H yapısı yine amrftur. ASTM nin tüm prtland çiment tipleriyle yapılan betnlara buhar kürü uygulanabilir. Puzlanlı ve curuflu betnlara da uygulanabilir. Hava sürükleyiciler, su azaltıcılar ve priz kntrlünde kullanılan katkılarla yapılanbetnlara buhar kürü uygulanabilir. Nihai dayanımdaki azalmanın nedeni başlangıç hidratasynun hızlı lmasıdır. Bu durumda hidratasyn ürünlerinin dağılımı daha az ünifrmdur. Bşluk yapısı bu durumu kanıtlar niteliktedir. Çünkü kapiler bşluklar > 0.01 mikrndan büyüktür. Buhar kürü uygulanmış betnların geçirgenliği biraz daha fazladır ancak dayanıklılığı etkilemez. Düşük basınçlı buhar kürü uygulanmış betnların sünme ve büzülme defrmasynları daha azdır. Bu değerler nrmal betndakinin yaklaşık 1/3 kadardır.
Yüksek basınçlı buhar kürü Kür sıcaklığı 100 C den fazla ise, dymuş buhar kürü kapalı bir rtamda uygulanır. Bu işleme basınçlı kap ya da tklav denir. Kür sıcaklığı 160-210 C arasında değişir, buhar basıncı 6-20 atm. Oluşan ürünlerin yapısı 100 C sıcaklığın altında yapılan kür edilen betnlardan farklıdır. Avantajları şunlardır; Betn elemanlar 24 saat snra kullanıma hazır. Daha az sünme ve büzülme Sülfata karşı iyi bir direnç Çiçeklenme meydana gelmez Kürden snra elemanda daha az nem. Sadece prefabrik yapı elemanları ya da kalsiyum-silikat briketlerin üretiminde kullanılabilir.
Yüksek basınçlı buhar küründe kür perydu nasıl değişir? Yüksek basınçlı buhar küründe hidratasyn ürünleri nasıl değişir? Yüksek basınçlı buhar küründe silikatlar nasıl bir etki yapar? Yüksek basınçlı buhar küründe ince agregalar nasıl bir etki yapar?
Yüksek sıcaklıklarda kalsiyum-sülf-alüminat luşur mu? Kristal yapılı C-S-H luşumunun lumsuz etkisi nedir? Kalsiyum-sülf-alüminat luşmaması ne fayda sağlar? Yüksek buhar kürü uygulanmış betnlarda niçin çiçeklenme luşmaz?
Yüksek buhar kürü uygulanmış betnların maliyeti hakkında ne söylenebilir? Yüksek buhar kürü uygulanmış betnlarda, dnatı ile betn arasındaki aderans dayanımı yaklaşık % 50 daha azdır. Bu tür betnlar gevrek yani nrmal betna kıyasla daha kırılgandır.