BETONARME YAPILARIN ONARIMI VE GÜÇLENDİRİLMESİ

Transkript

1 BETONARME YAPILARIN ONARIMI VE GÜÇLENDİRİLMESİ Dr. Erdem Canbay TANIM Güçlendirme, hasarsız bir yapı veya yapı elemanını öngörülen bir güvenlik düzeyine çıkarmak için yapılan işlemler Onarım, hasarlı bir yapı veya yapı elemanını öngörülen bir güvenlik düzeyine çıkarmak için yapılan işlemler Hasar görmüş yapılarda, genelde narımın yanı sıra güçlendirme de yapılır 1 2 GÜÇLENDİRME İHTİYACI Kullanımda değişiklik (knut kul) Mevcut yönetmelik kşulları sağlanmamakta Betn dayanımında kuşku Dnatıda kuşku Prje hatası Prjeye uymama Yeni bir kat eklenmesi veya çk sayıda taşıyıcı lmayan bölme duvar yapılması Yetersiz yanal rijitlik Hasar 3 İRDELEME VE İNCELEME Dkümanlar (prje, raprlar v.b) üzerinde inceleme, Mevcut mimari ve yapısal sistem rölövesinin çıkarılması, Dnatı türü, dnatı detayları ve malzeme özelliklerinin belirlenmesi, Mevcut yapının elde edilen veriler ve rölöve temel alınarak çözümlenmesi ve yapı güvenliğinin saptanması, Yapı güvenliği yeterli bulunmuyrsa, narım ve güçlendirme yöntemleri ile ilgili seçeneklerin luşturulması, Seçeneklerin irdelenmesi ve bir karara varılması, Karar verilen yöntemle narılan veya güçlendirilen yapının yeniden çözümlenmesi, Yapım ve denetim. 4

2 ÖN İNCELEME Amaç: Yapıyı tanımak ve bir tehlikenin söz knusu lup lmadığını saptamak Ayrıntılı bir araştırma ve hesap söz knusu değil Tehlikeli bir durum saptanırsa Yapının tümünün veya bir bölümünün askıya alınması Binanın tahliyesi Yük azaltma amacıyla elaman kaldırılması AYRINTILI İNCELEME Yapı ile ilgili mevcut tüm belgeler tplanmalı prje ile ilgili paftalar ve hesaplar şantiye defterleri kntrl mühendisinin saptamalarını ve uyarılarını içeren yazılar prje değişiklikleri daha önce müdahale yapılmışsa bununla ilgili yazılar malzeme deney snuçları varsa bilirkişi raprları Yapının bir bölümünün veya tümünün yıkılması 5 6 AYRINTILI İNCELEME Mevcut hasarsız yapıların durum saptaması: 2007 Deprem Yönetmeliği Bölüm 7 ye göre Hasarlı yapıların durum saptaması: Hasar Rölövesi çıkartılması gerekli Çatlağın knumu, byu, genişliği, ftğraf Betnda gözlenen ezilmeler Betndaki bşluklar, segregasyn (ayrışım) Dnatıdaki krzyn ve burkulma KARAR Yeterli yapı güvenliği vardır, narım ve/veya güçlendirmeye gerek yktur. Yapı, kullanım sınırlanarak, hiçbir müdahale yapılmadan kullanılabilir. Onarım/güçlendirme ile bina gereken yapı güvenliğine kavuşturulabilir. Onarım/güçlendirme eknmik ve pratik açıdan geçerli bir çözüm değildir, yapının tümü veya bir bölümü yıkılmalıdır. 7 8

3 YAPI ELEMANLARININ ONARIMI/GÜÇLENDİRİLMESİ ELEMAN GÜÇLENDİRME Her yapı kendine özgü srunlar içerir Onarım ve güçlendirme standartlaştırılmamalı Genelde kapasite artırımına ve/veya sargı etkisi luşturmaya yönelik hasarlı eleman Taban kesme kuvveti güçlendirilmiş yapı rijinal ve güçlendirilmiş yapının hedef deplasmanı Yalnızca sınırlı sayıda eleman hasar görmüşse veya zayıflıklar içeriyrsa, sistem yeterli yanal rijitliğe sahipse kullanılır mevcut yapı Yapının tepe deplasmanı 9 10 BÖLGESEL ONARIM BÖLGESEL ONARIM Tamir Harcı Elemanda yerel larak rtaya çıkan betn hasarlarının giderilmesinde kullanılır Yüksek basınç dayanımı Yüksek aderans Epksi Reçineleri Betn çatlaklarının dldurulması Çelik plakaları betna yapıştırmak 11 12

4 KİRİŞLER - EĞİLME KİRİŞLER - EĞİLME Eğilme kapasitesinin artırılması Alt yüze (çekme bölgesi) çelik plaka uygulaması Alt yüze karbn lifli plimer katman uygulaması Epksi bazlı yapıştırıcılar Kuramsal kesme nktasından h mesafede kesme Uçları kelepçeyle kiriş gövdesine bağlama KİRİŞLER - EĞİLME KİRİŞLER - KESME Kesme kapasitesinin artırılması Yan yüze çelik plaka uygulaması Yan yüze karbn lifli plimer katman uygulaması Epksi bazlı yapıştırıcılar Düşey kesme elemanlarının ankrajı 15 16

5 GERİLME ŞEKİL DEĞİŞTİRME İLİŞKİLERİ LİFLİ POLİMERLER Gerilme (MPa) 3000 Karbn Aramid Cam Kumaş Tipi Av Avantajları Avantajla j Hafif H Kaynaksız K Kaynak Z Zaman tasarrufu tasarr Uygulanabilir Uygulanabilirlik U Az zahmetli 2000 Levha Tipi De Dezavantajları j Ü Ürün maliyeti Tplam maliyet et? et 1000 Çelik KİRİŞLERDE LİFLİ POLİMER UYGULAMASI 3 4 Şekil 18 Değiştirme (%) KİRİŞLER - KESME 19 20

6 KİRİŞLER - KESME + + V r : kirişin kesme dayanımı V c : betnun kesme dayanımı V s : etriyenin kesme dayanımı V f : Lifli plimerin kesme dayanımı V max : TS-500 sınırı n f : LP tabaka sayısı t f : LP etkili kalınlığı w f : LP şerit genişliği E f : LP Elastisite mdülü e f : LP tabaka etkin birim uzama limiti d: kesit faydalı yüksekliği s f : LP şerit merkezlerinden aralığı KİRİŞLER - MANTOLAMA Tam veya kısmi mantlama Çğu kez guse yapmaya gerek yktur KİRİŞLER - MANTOLAMA Byuna dnatı ve etriye yerleştirme Eğilme ve kesme dayanımını artırma Kısmi mant: salt altta veya üstte uygulamak mümkün yeni yerleştirilen mant dnatısı ile mevcut byuna dnatı arasında bir bağ sağlanmalı byuna dnatılara kaynaklanan U ve Z çubukları Byuna dnatının sürekliği sağlanmalı kiriş byuna dnatısı, ya klnu delerek karşıya geçmeli ya da bu dnatı klna uygun şekilde kenetlenmeli KİRİŞLER - MANTOLAMA Deneyler, narım veya güçlendirmenin, kirişteki yükü bşaltmadan yapılabileceğini göstermiştir. Eğilme kapasitesi artırılırken, depremde sınır durumda kirişe etkiyecek kesme kuvveti de artar! Kapasite tasarımı ile güvenlik kntrl edilmeli 23 24

7 KİRİŞLER KESME; ÖZEL UYGULAMA KOLONLAR Amaç Dayanım artırma (eksenel yük, eğilme veya kesme) Süneklik artırma Rijitlik artırma Yukarıdaki üç kşuldan bir veya birden fazlasını sağlamak amaçlanır KOLONLAR ÇELİK MANTO Eksenel yük taşıma gücü artırılabilir Sargı etkisi sağlanabilir Dört köşeye yerleştirilen köşebentler Enine çelik lamalarla kaynaklama Köşebentler eksenel yük kapasitesi Yatay lamalar dıştan sargı etkisi sağlar ve krniyerlerin burkulmasını önler KOLONLAR ÇELİK MANTO Sargı etkisi Sık yatay lamalar Lamalar altlarına knacak özel harçla mutlaka kln yüzüne yaslanmalı ve mümkünse bu lamalara ard-germe uygulanmalıdır 27 28

8 KOLONLAR ÇELİK MANTO İşkenceyle krniyerler klna iyice yaslanmalı Çelik mant ile mevcut betnun kaynaşması iyi sağlanmışsa, klnun kesme kapasitesi de artar. V = t j yatay plaka kalınlığı b yatay plaka genişliği s yatay plaka aralığı d kesitin faydalı yüksekliği j t j b d s f yw KOLONLAR ÇELİK MANTO Krniyerler aşağıda ve yukarıda rijit çelik plakalara yaslanmalı ve iyice sıkıştırılmalı Sıkıştırma, krniyerler yerleştirilmeden önce üstteki kirişin krik ile kaldırılmasıyla sağlanabilir Bu amaçla klnun iki tarafına simetrik larak yerleştirilmiş, rtak bir yağ pmpasına bağlı iki krik kullanılabilir Krik ile kaldırma yapılamıyrsa, alttaki plakanın altına çakılacak kamalarla sıkıştırma yapılır Eğer krniyerler yeterince sıkıştırılmazsa çelik mant tasarlanan yükü almaz KOLONLAR ÇELİK MANTO Yangına karşı zayıf Çelik aksam, betn veya başka bir kruyucu malzeme ile yangından krunmalı Katlararası mment aktarımının sağlanmasındaki zrluk Çk özel, yapımı zr ve pahalı düzenlemeler dışında, çelik mant ile katlar arası mment aktarımı sağlanamaz Çğu zaman salt sünekliği ve/veya eksenel yük kapasitesini artırmak için kullanılır KOLONLAR BETONARME MANTO Byuna dnatı Byuna dnatıda süreklilik sağlıklı bir detaylandırma ile sağlanırsa, bu uygulamayla katlar arası mment aktarımı da mümkün lur. Etriye Mevcut klnu saran yeni bir katman Mevcut klnun kabuk betnu kırılmalı ve yeni byuna dnatının en az yarısı U veya Z çubuklarla mevcut byuna dnatıya punt kaynakla kaynaklanmalıdır Bu etki, mevcut çekirdeğe açılacak deliklere epksi ile ankrajla da sağlanabilir 31 32

9 KOLONLAR KOLONLAR BETONARME MANTO KOLONLAR BETONARME MANTO Betnarme mant ile klnun hem eksenel yük kapasitesi, hem kesme kapasitesi, hem de mment kapasitesi artırılabilir. Ek süneklik sağlanabilir: Mevcut betn delinir, içine epksi ile yerleştirilen çubuk mant dnatısını saracak biçimde düzenlenir. Mantnun etriyelerini genelde iki parçadan yapmak uygun lur. Bu iki U şeklindeki parça mntaj aşamasında kaynaklanır. Mant kalınlığı en az 100 mm lmalıdır. Delik çapı dnatı çapından yaklaşık 5 mm daha büyük lmalıdır. KOLONLAR BETONARME MANTO Mant byuna dnatısı, etriyelerle sarılmalıdır. Bu etriyelerin serbest byu etriye çapının 25 katını (25f e ) geçmeyecek bir biçimde seçilmelidir (ara byuna dnatısı özel ankrajla mevcut betna tutturulmalı ek süneklik) Mant byuna dnatısının sürekliliği dlayısıyla mment aktarımı iki ayrı yöntemle sağlanabilir; kirişe açılan deliklere epksi ile yerleştirilen filizlerle kiriş derinliğinin az lduğu durumlarda, kirişe bydan bya açılan deliklerle dnatının sürekliliği sağlanarak Epksi uygulamasında delik derinliği, dnatı çapının 15 katından az lmamalıdır. Betn çk kötüyse bu derinlik artırılmalıdır

10 KOLONLAR BETONARME MANTO Mantnun kalıbı üç yüzünde tam, dördüncü yüzde kln yüksekliğinin yarısına kadar mantyu iki aşamada dökerek betnun iyi yerleşmesi sağlanmalı en üstte 100 mm kadar bir bölümün bş bırakılmalı ve bir hafta kadar snra büzülmeyen özel harçla (rötresiz harç) dldurulmalı mantnun daha etkili çalışması sağlanır. KOLONLAR BETONARME MANTO Güçlendirme mantsunun yük kaldırılmadan yapılmasında bir sakınca yktur. Mntnik ve deprem türü yükler altında, mantlanmış klnun (mevcut betn ve dnatı + mant betnu ve dnatısı) rijitlik ve kapasitesi, eşdeğer kesit ve dnatılı mnlitik bir klnunkinin %90 ı larak alınabilir (güvenli yönde bir varsayım). Hasar görmüş klnlarda, yük kaldırıldıktan snra yapılan narımda, mantlu kln kapasitesi ve rijitliği, mnlitik klnun %80 i larak alınabilir. Yük kaldırılmadan narım yapılmışsa, mantlu klnun rijitliği mnlitik klnun %70 si larak alınmalıdır. Kapasite hesaplanırken de yalnız mant dikkate alınmalı, mevcut hasarlı kln dikkate alınmamalıdır KOLONLAR KARBON LİFLİ POLİMERLER KOLONLAR KARBON LİFLİ POLİMERLER Yetersiz sargı dnatısı ve yetersiz bindirmeli eklerde Dikdörtgen kesitli klnların köşelerinde spiral zımpara ile pah yapılma Nervürsüz düz dnatılı bindirme eklerinde sınırlı etki 39 40

11 Kesme Kuvveti kn) KARBON LİFLİ POLİMERLE KOLON GÜÇLENDİRME KOLONLARDA LİFLİ POLİMER TASARIMI eti (kn kn Kat Ötelemesi Deprem Yönetmeliği Bölüm 7.10 ve Ek 7E Eksenel basınç dayanımının artırılması Sünekliğin artırılması Yetersiz bindirme byu için sargılama Yatay Deplasman (mm) 42 DÖŞEMELER DÖŞEMELER Knsl döşeme Defrmasyn srunu Eğilme kapasitesi prblemi Standart döşemelerde srun genellikle rijitlik (defrmasyn) yeni katman ekleme Mevcut döşemenin yüzü pürüzlendirilmeli ve yeni katman knmadan önce basınçlı suyla yıkanmalıdır 43 44

12 DÖŞEMELER - ZIMBALAMA Gevrek ve ani kırılma Çözüm: zımbalama çevresini genişletmek kln üstünde BA bir başlık luşturmak kln üstünde çelik prfillerden bir başlık luşturmak karbn lifli plimerler DÖŞEMELER BA BAŞLIK A-A Kesiti A A DÖŞEMELER ÇELİK BAŞLIK DÖŞEMELER KARBON LİFLİ POLİMERLER Karbn lifli plimer şeritler ince bir çelik çubuk etrafına silindirik bir şekilde sarılır Sarılan çubuklar, kln etrafında döşeme üzerine faydalı derinliğin yarısı kadar aralıkla (d/2) açılmış lan deliklerden geçirilir uç kısımları ankraj görevi görmek üzere açılıp, ankraj etkisini arttırmak amacıyla yüzeye yapıştırılır Zımbalama çevresi çubuklarla güçlendirilmiş bölgenin dışına taşınmış lur 47 48

13 DÖŞEMELER KARBON LİFLİ POLİMERLER DÖŞEMELER KARBON LİFLİ POLİMERLER SİSTEM İYİLEŞTİRMESİ Yapının yanal rijitliği çk yetersiz Çk sayıda elemanın güçlendirilmesi gerekiyr Eleman narım/güçlendirmesi pratik ve eknmik değil Sistem iyileştirmesi: tüm deprem kuvvetini alabilecek yeni bir yanal yük taşıyıcı sistem luşturma SİSTEM İYİLEŞTİRMESİ Yanal ötelenmeler sınırlanmış lur Yeterli kapasiteye, özellikle yeterli sünekliğe sahip lmayan çerçeve elemanlarının güçlendirilmesi gibi sn derece zaman alıcı ve pahalı işlemlerden kurtulunmuş lunur Yumuşak kat, kısa kln, kuvvetli kiriş zayıf kln gibi yapısal zayıflıkların sakıncaları giderilmiş lur

14 SİSTEM GÜÇLENDİRME hasarlı eleman Taban kesme kuvveti güçlendirilmiş yapı mevcut yapı güçlendirilmiş yapının hedef deplasmanı Orijinal hedef deplasmanı SİSTEM İYİLEŞTİRME Çelik çaprazlar ülkemizdeki yapılar için pek uygun değil genelde binaların yanal rijitlikleri çk düşük çelik çaprazlarla yeterli rijitlik sağlanamıyr çelik çaprazlar kuvvetleri kln-kiriş birleşim bölgelerine aktardığından, etriyesiz birleşimlerde hasara neden labilirler Yapının tepe deplasmanı ÇELİK ÇAPRAZ GÜÇLENDİRME ÇELİK ÇAPRAZ GÜÇLENDİRME ODTÜ DENEYLERİ Zayıf Çerçeve Özellikleri: Yetersiz sargı Zayıf betn (10MPa) Düz dnatı Çelik Güçlendirme: K - çapraz Kirişten faydalanma Burkulma-çekme davranışı ile enerji yutma 55 56

15 İÇ ÇELİK ÇERÇEVE İLE GÜÇLENDİRME ODTÜ DENEYLERİ Kln IPE200 SİSTEM İYİLEŞTİRME Betnarme dlgu duvarlar önüretimli betnarme panlar yerinde dökme betnarme duvar dlgu ile çerçeve elemanlarının etkili bir biçimde bağlanmalı özellikle yanal rijitliği yetersiz lan binalarda tercih edilmelidir SİSTEM İYİLEŞTİRME Bu elemanlar temel üstünden yukarıya kadar üst üste süreklilik gösterecek bir biçimde düzenlenmeli Deprem yeni luşturulan BA perdelerle karşılanacağından, mevcut çerçevelerin salt düşey yük taşıdığı varsayılmaktadır. Bu nedenle genelde çerçevelerde narım/güçlendirme gerekmemektedir. Ancak deprem sırasında ağır hasar görmüş elemanlar varsa bunlar da mant ile narılmalıdır. ÜLKEMİZDE GÖZLENEN ORTAK KUSURLAR Düşük betn dayanımı Kiriş ve kln uçlarında yetersiz sargı Etriyesiz kiriş-kln birleşimleri 90 kanca yapılmış etriye uçları Kat düzeyinde yapılmış ve yetersiz kln byuna dnatısı bindirmeli ekleri Yetersiz kiriş alt dnatısı kenetlenme byu 59 60

16 DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, å A w ³ å A ³ 0.01A SA w : her yön için ayrı ayrı perde duvar alan tplamı SA pi : bina katları tplam alanı A pt : bina taban alanı A w : perde kalınlığı kln dışından kln dışına lan uzaklık pt pi DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Betnarme dlgu duvarlar her iki dğrultuda simetriyi labildiğince bzmayacak bir biçimde yerleştirilmelidir. Yer seçimi gerektiği gibi yapılmazsa, rijitlik merkezi kayarak depremde büyük kat burulma mmentleri luşmasına neden lur. Oluşturulan betnarme dlgulu çerçeveler binanın periydunu azaltır ve rijitliğini büyük ölçüde artırır Dayanımdaki artışın, rijitlik nedeni ile dayanım istemindeki artıştan büyük lduğu kanıtlanmalıdır DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, betnarme dlgu duvar, çerçeveden ayrılmamalı ve çerçeve ile bir bütün larak davranmalı Filizler Nervürlü dnatı Çerçeveye 10-15f Perde içine 35f Delik çapı filiz çapından 5 mm büyük Minimum f16 63 DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Kln ve kirişe yerleştirilen filizlerin tplam kesit alanı, yöndeki perde dnatısı tplam kesit alanından az lmamalı Ankraj aralığı 400 mm yi geçmemeli Ankraj aralığı kat kesme kuvvetine göre hesaplanmalı Ankraj çubukları uygun bir epksi bazlı yapıştırıcıyla açılan deliklere yerleştirilmeli Çelik tel fırça yardımıyla önce delik içindeki gevşek parçalar alınmalı, daha snra delik içine hava üflenerek tzdan arındırılmalıdır 64

17 DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Katlar arası sürekliliğin daha iyi sağlanması amacıyla kiriş, yüksekliği byunca delinerek ankraj çubuğunun her iki katta sürekli bir şekilde yer alması sağlanmalıdır Eğer dlgunun yaslanacağı klnlardaki betn dayanımı çk düşükse, dlgu yapılmadan klnların mantlanması uygun lacaktır Oluşturulacak perdelerin her iki yüzüne yatay ve düşey yönde iki sıra dnatı yerleştirilmeli ve dnatı ranı Deprem Yönetmeliği nde sünek perdeler için öngörülenden az lmamalıdır 65 DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Dlgu betnu dökülürken üstte cm bir bşluk bırakılmalı ve bu bşluk büzülme (rötre) yapmayan harçla dldurulmalıdır Genellikle mevcut kln bindirme ekleri yetersiz bya sahip lduğundan betnarme dlgu perdelerinin uçlarında büyük çaplı en az dört dnatı çubuğu yerleştirilerek, bir anlamda dlgu içinde gizli kln luşturulmalıdır Bu çubuklar deprem etriyeleriyle sarılmalıdır Dlgu uçlarına eklenen dnatının alanı, klndaki byuna dnatı alanına yakın lmalı ve hiçbir zaman yüzde ellisinden az lmamalıdır 66 DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Dlguda labildiğince bşluk bırakılmamalı Bşluk bırakmak zrunlu lduğunda, bşluk kenarlarına özel çapraz dnatılar yerleştirilmeli Bşluk ranına göre dayanım ve rijitlikte azaltma yapılmalıdır. Bırakılan kapı bşluğunun çerçeve açıklığına ranı % 25 veya daha küçük ise, dayanımdaki azalma yaklaşık larak %20, rijitlikteki azalma ise %50 dlaylarında lmaktadır

18 DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Perde mutlaka bir temele bağlanmalıdır. Sürekli temel varsa, 20f derinliğinde filizlerle perde mevcut temele bağlanmalıdır. Perdenin altında temel yksa, mutlaka temel yapılmalı ve bu temel ankraj çubuklarıyla mevcut temel sistemine bağlanmalıdır. Perdeyi temele bağlayan filizlerin tplam kesit alanı, perdenin düşey dnatı alanı tplamının en az iki katı lmalıdır DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Perdeye gelen kesme kuvveti aşağıdaki değeri geçmemelidir V 1 duvar 3 f ck A w Eğer klnlarda belirgin betn ezilmesi ve özellikle byuna dnatı burkulması görülüyrsa bu klnlar betnarme veya çelik mant ile takviye edilmelidir. 71 DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Kln ve kirişlerde gözlenen çekme çatlaklarının genişliği 0.5 mm den az ise yatay yükler büyük randa perde duvarlarla alınacağından kapsamlı bir narım gerekmez. Çatlakları, paslanmayı önlemek için epksi veya uygun özel bir harçla kapatılması yeterlidir. Eğik çatlak genişliğinin daha fazla lduğu, etriyelerin yetersiz lduğu durumlarda klnlarda betnarme mant Kirişlerde de mant veya dış etriye luşturulması 72

19 DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Eğik çatlama betnarmede ani ve gevrek kesme kırılmalarına neden labilir mevcut çatlaklar mutlaka uzmanlarca incelenmeli Mevcut betnarme perdelerdeki eğik çatlaklar kılcal düzeyde ise ( 0.3 mm) hiçbir önlem almak gerekmez. Perdenin taşıma gücünün azalmadığı varsayılabilir. Rijitlik ise çatlamamış kesit rijitliğinin %70 i larak alınabilir. çatlak genişliği, 0.3 ile 2.0 mm arasında ise, çatlaklar büzülmesiz (rötresiz) harç veya epksi ile kapatılmalıdır. Bu perdelerin, çatlamamış kesit rijitliğinin 0.30 u (güvenli yönde), dayanımları ise çatlamamış perde dayanımının %70 i kabul edilebilir. Çatlak genişliğinin 3 mm yi geçtiği durumlarda perdenin rijitlik ve dayanıma katkısı lmadığı varsayılabilir. Çatlaklar epksi veya özel harçla dldurulduğu takdirde bu duvarlar dnatısız duvar larak işlev görebilir. DOLGULU ÇERÇEVELER İÇİN İLKELER, Bilinçsiz yapılan narım/güçlendirme yarar yerine zarar getirebilir. Dlgulu çerçeve ile güçlendirilen yapının periydu büyük randa değişir. Yeni durum mutlaka kntrl edilmelidir. Oluşturulan dlgulu çerçeveler simetriyi bzarak önemli burulma mmentlerine neden labilir. Önerilen dlgulu çerçeve ranları sadece yl göstermesi amacıyla verilmiştir. Mutlaka güçlendirilmiş yapının analizi yapılarak Deprem Yönetmeliğindeki şartların sağlandığı kntrl edilmelidir DOLGULU ÇERÇEVE ODTÜ DENEYLERİ DOLGULU ÇERÇEVE ODTÜ DENEYLERİ 75 76

20 DOLGU DUVARLARIN GÜÇLENDİRİLMESİ 2007 Türk Deprem Yönetmeliğinde dlgu duvarların güçlendirilmesine yönelik 7F.1 bölümü luşturulmuştur. En fazla üç katlı binalarda uygulanır. Temel üstünden yukarıya kadar üst üste süreklilik gösteren betnarme çerçeve içindeki dlgu duvarların rijitliği ve kesme dayanımı aşağıdaki yöntemlerle artırılır hasır çelik dnatılı özel sıva lifli plimerler prefabrike betn paneller DOLGU DUVAR HASARI Hafif Hasar Orta Hasar Ağır Hasar DOLGU DUVARLARIN GÜÇLENDİRİLMESİ DOLGU DUVARLARIN GÜÇLENDİRİLMESİ 79 80

21 DOLGU DUVARLARIN GÜÇLENDİRİLMESİ ODTÜ DENEYLERİ DOLGU DUVARLARIN GÜÇLENDİRİLMESİ 850 mm 1425 mm 200 mm 400 mm 1490 mm 890 mm 1490 mm Kln detay: 110 mm x 110 mm ρ = 1. 6 % N/N 0.1 s = 100 mm 110 mm 110 mm 4Ф8 Applied Lad (kn) LP güçlendirme Dlgu duvarlı Erdem (2003) Bş çerçeve Rf Displacement (mm) SONSÖZ Yapı Değerlendirmesi zahmetli bir knudur Nnlineer analiz yöntemleri mühendislik camiasına girmiştir. Deplasman ve kat ötelemelerine dikkat! Yapı deplasmanlarının tahmini kapasite tahmininden çk daha zr. Herhangi bir analiz yöntemi mühendislik sezgilerinin önüne geçmemeli. Yapı güçlendirmesi ülkemizin acil knularından biridir. Hızlı güçlendirme yöntemlerine ihtiyaç vardır. Kntrlsüz güçlendirmeler bir felakete yl açabilir. Yapı-zemin ilişkisi aktarılan kuvvetlerin temelde yaratabileceği prblemler göz ardı edilmemelidir. 83