Dış Ticaret ve Ekonomi Dergisi Yıl 1 Sayı 4 Mart 2012 Fiyatı: 10 TL YENİ PAZAR ARAYANLARA GİRİŞ KAPISI HOLLANDA TÜRKİYE AVRUPA NIN ARADIĞI GÜVENLİ LİMAN Rızanur MERAL / TUSKON BAŞKANI TÜRKİYE MARKALAŞIYOR KOBİ BAKANLIĞI KURULMALI GİRİŞİMCİ 365 GÜN ÇALIŞIR TÜRKİYE NİN İHRACATINI 50 BİN ARAÇ TAŞIYOR Yılmaz Yılmaz Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Murat Coşkunkan Türkiye Genç İşadamları Derneği Başkanı Baybars Altuntaş Deulcom International Yönetici CEO su Ruhi Engin Özmen Uluslararası Nakliyeciler Derneği Yönt. Kur. Başkanı TÜRKİYE NİN İHRACATIYLA PARLAYAN ŞEHRİ KOCAELİ TÜRKİYE 150 MİLYAR DOLAR İHRACAT HEDEFİNE ULAŞABİLECEK Mİ? 3 GÜNDE 450 MİLYON DOLARLIK SİPARİŞİ HANGİ SEKTÖR ALDI?
2 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 3
www.ihracat.info.tr I omer.lekesiz@ihracat.info.tr KOBİ ULUSLARARASI TANITIM VE DAĞITIM A.Ş. ADINA; İMTIYAZ SAHİBİ : Ali Gazel MERHABA GENEL YAYIN YÖNETMENİ (SORUMLU) Ömer Faruk Lekesiz YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ : Esra Torlak EDİTÖRLER : Elif Toptaş Yeliz Yirmibeş PAZARLAMA MÜDÜRÜ : Dilek Demir GÖRSEL YÖNETMEN : Mustafa Ceviz Gülay Özlen REKLAM GRUP BAŞKANI : Yusuf Baltacı HUKUK MÜŞAVİRİ : Av. Süleyman Boyalı FİNANS MÜDÜRÜ : Süleyman Demirhan İNTERNET SORUMLUSU : Tuba Koçaş TEKNİK PLANLAMA MÜDÜRÜ : Seda Eser HABER MERKEZİ : Esra Uslu Ferhan Er Canan Ilgın Seda Tiryaki Burcu Köseoğlu REKLAM MERKEZİ : Behlül Boyalı Gamze Bige KILIÇ Makbule KOÇAKER SATIŞ YÖNETMENLERİ : Özge Sönmez Sema Kolay GÖRSEL DANIŞMAN : Himmet Büyükvadi LOJİSTİK : Berat Gözükızıl Deniz Bağçe YAYIN TÜRÜ : Ulusal, Süreli, Aylık YÖNETİM MARKA DİREKTÖRÜ : Abdullah Yaprakçı KURUMSAL İLETİŞİM DİREKTÖRÜ : Harun Dikici FİNANS DİREKTÖRÜ : Nurettin Yıldıran YÖNETİM YERİ Ataşehir Üsküdar Yolu Topçu İbrahim Sk. Pak Plaza Kat:7 No:13 İstanbul/Türkiye T: 0216 573 21 95 F: 216 573 37 64 TEMSİLCİLİKLER ANKARA : F. Özlem Yaylagül - 0 (312) 439 53 99 BURSA : Hayati Ata - 0 (224) 211 62 36 KAYSERİ : M.Zafer Işık - 0 (542) 312 48 60 KOCAELİ : Satılmış Çiloğlu - 0 (262) 659 26 38 KONYA : Selma Alımcı - 0 (332) 238 0 777 K.MARAŞ : Ali Suyadal - 0 (344) 221 81 51 Elindeki sihirli değneği olan girişimcilik ruhunu bindiği otobüse dokundurarak BMW ye dönüştüren Baybars Altuntaş ın başarıları genç girişimciler için büyük bir aydınlanma sağlıyor. Sıfırdan başlanılan bir yolcululuğun nasıl bol rakamlarla devam ettiğini, ilkeli olmanın zorluklar karşısında size nasıl bir dayanma gücü olarak geri döndüğünü, olaylar karşısında yakalanan serin duruşun nasıl sizi gerçek fırtınalardan koruduğunu Altuntaş ın öğütlerinden çıkarmak mümkün. Girişimcilik, içinde biraz başkaldırı, biraz farkındalık, biraz öteki olmayı barındırır. Girişimci olmak için hayatınızı disipline veya kendinizi motive edecek doneler aramanıza da gerek yoktur. Çünkü bir insan ya girişimcidir, ya da bardağın boş tarafını görüyordur. Baybars Altuntaş ı halk otobüsünden indirip Amerika Başkanı Obama nın davetlisi olarak beyaz saray toplantılarına götüren, 65 ülke adına CNN e canlı yayın konuğu yapan, inovasyon yaratmasını sağlayan bu sahip olduğu girişimci ruhunda saklı. Bu başarısının ardında bir yılı bütün olarak görmemesi var. Ona göre bir gişimci hep çalışır, daima çalışır, sürekli çalışır. Eğer Pazar günü zihninden işleri geçmiyorsa o asla iyi bir girişimci değildir. Altuntaş ın, yazmış olduğu girişimcilik serüveni olan Otobüsten İnip Bmw ye Bindim kitabını özellikle genç okuyucularımıza tavsiye ediyorum. ÖmerFarukLekesiz BASIMCI : Turkuvaz Matbaacılık Yayıncılık A.Ş. BASILDIĞI YER Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No:4 Sancaktepe-İstanbul Tel: 0 216 5859102 Faks: 0 216 5859130 www.turkuvazmatbaacilik.com DAĞITIM : MNG KARGO Dergimizin 3. Sayısı nın 98. sayfasında yayımlanan Markalaşmak Kültür İşi başlıklı haberde MUYA Mobilya firmasının logosu (Mutlu Yaşam), ülkemizin büyük ayakkabı ve terlik üreticilerinden olan MUYA firması ile karıştırılmıştır. Sehven oluşan hatadan dolayı başta bu iki saygın firmamız olmak üzere, tüm okuyucularımızdan özür dileriz. 4 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 5
/ İÇİNDEKİLER www.ihracat.info.tr 14 SÖYLEŞİ TÜRKİYE 2012 YILINDA 150 MİLYAR $ İHRACAT HEDEFİNE ULAŞACAK MI? Yıl 1 Sayı 3 Şubat 2012 Fiyatı: 10 TL FIRSATLAR ÜLKESİ MALEZYA SON İKİ YILDA MÜTHİŞ BAŞARILAR ORTAYA ÇIKTI Rifat Hisarcıklıoğlu / Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı 359. TÜVASAŞ DEMİR AĞLARINI YENİDEN HATIRLATTI SEKTÖRÜ KOZMETİK PAZAR NEDEN YENİ PAZAR ARAYANLARA GİRİŞ KAPISI HOLLANDA KORKUTUYOR? İHRACATIN BAŞINA MİLYONER OLMADAN ÖNCE NE İŞ YAPIYORLARDI? YAPILIR? 22 YENİ PAZAR YENİ İHRACAT MADDESİ İbrahim Ertiryaki Yönetim Kurulu Başkanı NASIL Türkiye ekonomisi büyümeye her geçen gün devam ediyor. Milli gelirin 2 bin dolardan 15 bin dolara yükseldiği Türkiye de, 135 milyar dolarlık ihracat yapılıyor. YENİ TİCARET KANUNU NUN İHRACATIN DEVLEŞEN ARAŞTIRMASI Dış Ticaret ve Ekonomi Dergisi Hollanda çok güçlü bir ekonomiye sahip olması nedeniyle yüzyıllardır Avrupa ekonomisinde özel bir rol oynuyor. e GELİRSE NE DEĞİŞİR? 26 YENİ PAZAR YENİ İHRACAT [ŞUBAT SAYISI KAPAĞI [ PAZAR e GELİRSE İSLAM COĞRAFYASININ EN BATIDAKİ ÜLKESİ: FAS BAŞINA İHRACATIN Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Ertiryaki DEVLEŞEN İHRACATIN 36 10 KOZMETİK SEKTÖRÜ ihracat NE DEĞİŞİR? YAPIYORLARDI? NE İŞ OLMADAN ÖNCE MİLYONER NASIL HATIRLATTI YENİDEN AĞLARINI DEMİR TÜVASAŞ KORKUTUYOR? NEDEN 359. MADDESİ FiNANS KANUNU NUN YENİ TİCARET 50 YAPILIR? ARAŞTIRMASI dunya lojistik FIRSATLAR ÜLKESİ MALEZYA 114 Dış Ticaret ve Ekonomi Dergisi 94 84 70 Rifat Hisarcıklıoğlu / Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı BAŞARILAR ORTAYA ÇIKTI SON İKİ YILDA MÜTHİŞ ekonomi Yıl 1 Sayı 3 Şubat 2012 Fiyatı: 10 TL AKTuEL TÜRKİYE AVRUPA LININ ARADIĞI GÜVENLİ LİMAN 18 6 www.ihracat.info.tr Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu, Türkiye nin ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunan işadamları derneklerinin çatı organizasyonu olarak faaliyet gösteriyor. Ülke çapında yayılmış 7 ayrı bölgesel iş dünyası federasyonunu oluşturduğu TUSKON, Türkiye nin en büyük ve en yaygın gönüllü, sivil, iş dünyası kuruluşu olma özelliği taşıyor. Kuzey Afrika da bir Arap ülkesi olan Fas, Afrika kıtasında bulunup, Afrika Birliği ne üye olmayan tek ülke olma özelliği taşıyor. 28 SÖYLEŞİ LOJİSTİĞİN NAVLUN GİRDİSİ 6 MİLYAR DOLAR OLDU Uluslararası karayolu taşımacılık sektörü 1968 yılından beri istikrarlı bir şekilde büyümeye devam ediyor. Bugün 200 den fazla yetki belgeli firma, 50 bin araçlık bir filo ile 75 ülkeye taşıma gerçekleştiriyor. 32 SÖYLEŞİ TÜRKİYE MARKALAŞIYOR Türkiye Marka Ekonomisiyle 20 yıl sonra yıllık 203 milyar dolar katma değer yaratarak kişi başı milli geliri 30 bin dolara çıkarmayı hedefliyor. 40 TESPİT TÜRK BANKALARI BiRÇOK AÇIDAN DÜNYA STANDARTLARININ ÜSTÜNDE Dünyanın önde gelen yönetim danışmanlığı firmalarından The Boston Consulting Group (BCG) tarafından yayınlanan ve bankacılık sektörünün ekonomide zor dönemlere yönelik altyapılar oluşturabilmesi amacını taşıyan Bankacılıkta Operasyonel Mükemmellik (Operational Excellence in Banking) isimli araştırma, sektör için kritik bir öneme sahip olan konulara uzman bir bakış açısı getiriyor.
www.ihracat.info.tr 7
/ İÇİNDEKİLER www.ihracat.info.tr KOBİ BAKANLIĞI KURULMALI 46 Türkiye Genç İşadamları Derneği Başkanı Murat Coşkunkan ile Türkiye de girişimcilik üzerine yaşanan gelişmeleri, genç nüfusu, ülkemizin enerjisini, kobilerin geleceğini konuştuk. 58 TÜRKİYE NİN İHRACATIYLA PARLAYAN ŞEHİRLERİNDEN: KOCAELİ İhracatıyla Türkiye nin lokomotif şehirlerinden biri olan Kocaeli nin lojistik şartlarının elverişliliği, üretim gücü ve sektör çeşitliliği ekonomik potansiyelini büyütüyor. 64 KAZANDIĞIN PARA SENİNDİR! BULDUĞUN PARA İSE BAŞKASININ! Sıfırdan başlayan girişimcilik serüvenini Beyaz Saray a kadar ulaştırmayı başaran Baybars Altuntaş, bu serüvenini okuyucularımız için derledik. 42 SEKTÖREL HEDEF KURU MEYVE VE MAMULLERİNİN 2023 İHRACAT HEDEFİ 3 MİLYAR DOLAR Türkiye nin geleneksel ihraç ürünlerinden çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incir başta Avrupa ülkeleri olmak üzere dünyanın birçok yerine gönderiliyor. 44 TESPİT MÜCEVHER SEKTÖRÜNDEKİ MEV- ZUAT ENGELLERİ KALDIRILMALI Mücevher sektörü, önümüzdeki önemlerde yeni projelerle yükselişini sürdürürken, ihracattaki başarılarını da her geçen gün arttırmayı hedefliyor. 56 SÖYLEŞİ DENİZLİ 2012 DE 3 MİLYAR DOLAR İHRACAT HEDEFLİYOR Türkiye ihracatının 36 milyar dolardan 135 milyar dolara yükselmesi ekonomi camiasında büyük heyecan uyandırıyor. 62 NASIL BAŞARDILAR KARAMANA BİR YILDA 120 MİLYON YATIRIM YAPILDI Karaman sanayisinin tarıma dayalı gıda sektörüyle birlikte sağladığı gelişmeler dikkat çekiyor. 66 BU KATALOGLA İHRACATÇILAR YENİ PAZARLARA GİRECEK Geçtiğimiz yıl Türkiye ye 5 milyar dolarlık ihracat talebi üretmesiyle Türk ihracatçılarının ilgisini çeken www.turkishexporter.net şimdi de Bizinturkey kataloğu ile Türk markalarını dünya ile buluşturmaya hazırlanıyor. 68 TEKNOLOJİ BİZİM EN BÜYÜK HEYECANIMIZ Elektronik sektöründe 33 yılı bulan bir süredir, dünya üzerindeki gelişmeleri ve teknolojileri izleyip, bu gelişmeleri tüketicisine taşıyarak bugüne gelen GoldMaster markası, Türkiye nin her yerinde uydu alıcısı ve elektronik sektöründe herkes tarafından bilinen bir marka. 74 TÜRKİYE AVRUPA OTOMOTİV PAZARINDA 6. SIRADA Subaru CEO su Toros Kardaş, Türkiye nin Avrupa pazarında yükselen bir grafiğe sahip olduğunu belirtti. 76 PLASTİK SEKTÖRÜ HİNDİSTAN PAZARINA AÇILDI 78 PLASTİK SEKTÖRÜ 5 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT HEDEF- LİYOR 80 LOJİSTİKTE EĞİTİM NEDEN ŞART? 82 MAERSK LINE TÜRKİYE DEKİ AĞINI GENİŞLETİYOR 86 3 GÜNDE 450 MİLYON DOLARLIK SİPARİŞ ALDILAR 88 KOBİLERE MODACI ELİ DEĞECEK 90 MÜCEVHER SEKTÖRÜNÜN TÜRKİ- YEDEKİ PAZARI 500 MİLYON DOLAR 92 TÜRK TEKSTİLİNİN YILDIZI PARLIYOR 96 2011 DE MADEN İHRACATI 3 MİL- YAR 876 MİLYON DOLAR OLDU 98 ÜNLÜLERİN SERAMİKÇİSİ AVRUPA YA İHRACAT YAPIYOR 100 TÜRKİYE DÜNYA YA KAUÇUK İHRAÇ EDİYOR 102 TÜRKİYE NİN İLK ÖZGÜN YARIŞ OTOMOBİLİNDEN 75 ADET ÜRE- TİLDİ 104 ZERYAĞ, ZEYTİNYAĞI İHRACATINDA BİRİNCİLİĞİ KORUYOR 106 KAPLAN KARDEŞLER HALISINI 5 KITAYA İHRAÇ EDİYOR 108 GÜNEYDOĞU GALVANİZDEN MİLLİ EKONOMİYE MİLYON DOLARLIK KATKI 110 ÜRETTİĞİ MOBİLYALARI 40 ÜLKEYE İHRAÇ EDİYOR 112 ORTADOĞU BU TADI ÇOK SEVDİ 116 EVANİ MOBİLYA: DÜNYA DAKİ SEKTÖREL BOŞLUĞUN FARKINDAYIZ 118 SBS MEDİKAL İHRACATIN NABZINI 26 ÜLKEDE TUTUYOR 119 TRANSTEKNO İHRACATÇILARIN LOJİSTİK MALİYETLERİNİ DÜŞÜRMESİNE YARDIMCI OLUYOR 120 İHRACATIN KAPISINI AÇTIK 121 MATCH NAİL İN YENİ PAZAR HEDEFİ ORTADOĞU 122 ENDÜSTRİYEL CAM İHRACATI HER YIL ARTIYOR 124 18 YAŞINDA KURDUĞU HAYAL ONU SEKTÖRDE DEV YAPTI 8 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 9
ihracat 01 BAHARAT İHRACATI HEDEFİ 2 MİLYAR DOLAR Türkiye de, baharat ürünleri ihracat merkezinin Ege Bölgesi olduğunu belirten Ege Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Tarakçıoğlu, bugün Türkiye de 150 milyon dolar civarında olan odun dışı orman ürünleri ve baharat ihracatını cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. yıldönümünde 2 milyar dolara çıkarma gibi bir hedefleri olduğunu söyledi. Tarakçıoğlu, Bugün, dünyada birçok ülke odun dışı orman ürünleri ve baharat ihracatı gerçekleştiriyor. Neden bizde olmasın? Biz de 2023 yılında 2 milyar dolar ihracat rakamına ulaşmayı hedefliyoruz. 03 İHRACAT İŞ ADAMINDAN DESTEK DEVLETTEN İhracatçı firmaların Devlet yardımlarından daha çok ve hızlı bir şekilde yararlanmalarını sağlamak ve uygulamada karşılaştıkları sorunları çözmek amacıyla Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) tarafından yürütülen, Mikro Eğitim Projesi kapsamında sağlanan devlet yardımlarını tanıtıldı. İhracat yapan veya hedefleyen firmaların devlet desteklerini yeterince bilmediklerini, bilenlerin ise başvurma konusunda çekimser davrandıklarını dile getiren Ege İhracatçı Birlikleri Mikro Eğitim Projesi Devlet Yardımları, Ar-Ge Enformasyon ve Eğitim Şube Müdürü Mustafa San, Mikro Eğitim Projesi çalışması ile ihracat yapan veya bunlara destek olan tüm kuruluşlara ulaşmaya çalışıyoruz. dedi. 04 KANATLI SEKTÖRÜ UÇUŞA GEÇTİ 02 DÜNYAYA 1.7 MİLYAR DOLARLIK TAŞ SATTIK Türkiye nin yumurta ve kanatlı eti üretimi arttı. 2002-2011 yılları arasında yumurta üretimi yüzde 12, kanatlı eti üretimi de yüzde 122 oranında arttı. Piyasanın ihtiyacını karşılayan sektör, üretim fazlasını da dünyanın çeşitli ülkelerine ihraç ediyor. Türkiye, yumurta üretiminde 195 ülke arasında ilk 11 de yer aldı. Dünya Gazetesi nin haberine göre madencilik sektörü 2011 yılında 19.7 milyon tonluk ihracat gerçekleştirdi. Toplam 3.9 milyar dolar olan maden ihracatının 1.7 milyar dolarlık kısmını doğal taşlar oluşturdu. Ulusal ekonomiyi oluşturan en önemli sektörlerden biri olan madencilik, hem yarattığı yüksek katma değerle toplumların refah düzeyini doğrudan etkiliyor hem de sağladığı hammadde, ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetler ile enerji, sanayi ve hizmet sektörlerinin gelişmesini sağlıyor. 10 www.ihracat.info.tr
05 İNEGÖL 443 FİRMAYLA 676 MİLYON DOLAR İHRACAT YAPTI İnegöl Ticaret ve Sanayi Odası (İTSO) Başkanı Metin Anıl, 2010 yılına göre İnegöl ün ihracatının yüzde 21.29 arttığını ve 676 milyon 127 bin dolar ihracat, 347 milyon 56 bin dolar ithalat gerçekleştirildiğini söyledi. Metin Anıl, İnegöl ün 2011 yılına ilişkin dış ticaret rakamlarını açıkladı. 2011 yılında da geleneğin değişmediğini ve İnegöl ün yine dış ticaret fazlası verdiğini kaydetti. Anıl, 2011 yılında İnegöl ün 329 milyon 70 bin dolar dış ticaret fazlası vererek toplam 1 milyar 23 milyon dolarlık dış ticaret gerçekleştirildiğini vurguladı. İnegöl ün 2010 yılında 555 milyon 695 bin dolar olan ihracatının yüzde 21 dolayında artarak 676 milyon 127 bin dolara çıktını belirtti. 07 GIDA VE TARIM DIŞ TİCARETİN YÜZ AKI Türkiye Ziraat Odaları Birliği(TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, gıda ve tarımın son 16 yılda 22.5 milyar dolar dış ticaret fazlası verdiğini ve böylece dış ticaretin yüz akı olduğunu söyledi. Bayraktar, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2011 yılında 589,2 milyon dolara inse de gıda ve tarım sektörünün dış ticaret fazlası vermeye devam ettiğini söyledi. 06 TÜRK SU ÜRÜNLERİ AVRUPA PAZARINDA GÜÇLENİYOR Türkiye nin 2011 yılında ihracat artış rekortmeni sektörü su ürünleri ve hayvansal mamuller sektörü, 2012 yılında da yeni rekorlar kırmaya hazırlanıyor. Su Ürünleri Tanıtım Grubu, 12-14 Şubat 2012 tarihlerinde Almanya nın Bremen şehrinde bu yıl 13. kez düzenlenen Bremen Uluslararası Su Ürünleri Fuarı nda Türk balıklarını Avrupa pazarına tanıttı. 08 OPEC ÜYELERİYLE TİCARET 22 MİLYAR DOLARA ÇIKTI Türkiye nin Petrol İhraç Eden Ülkeler e (OPEC) yaptığı ihracat 2011 de 22 milyar dolara dayandı. Türkiye OPEC üyelerinden Cezayir, Libya, Nijerya, Angola, Venezuella, Ekvator, Irak, İran, Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri ne yaptığı ihracatları 2011 de yüzde 14,54 artırarak 21,8 milyar dolara ulaştırdı. Türkiye nin bu ülkelerden yaptığı toplam ithalat ise 18,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye nin OPEC üyeleriyle gerçekleştirdiği ticaretten 2011 yılında yaklaşık 3 milyar dolar dış ticaret fazlası oluştu.türkiye nin 2011 de yaptığı ihracatlardan altığı her 100 doların 16 doları 12 OPEC üyesi ülkeden geldi. www.ihracat.info.tr 11
ihracat 09 AKİB JAPONYA KAPISINI ZORLUYOR Mersin de Japonya ya yaş meyve sebze ihracatını artırmak için yeni adımlar atılıyor. Bu kapsamda Japon toptancı şirketlerin yetkililerinden oluşan bir heyet Mersin e gelerek, özellikle narenciye konusunda bilgi aldı. 11 UKRAYNA YA MEYVE SEBZE İHRACATI ARTACAK Yaklaşık iki yıl önce domates güvesi (Tuta Absoluta) zararlısından dolayı Türkiye yi bitki sağlığı konusunda yüksek riske sahip ülke grubuna dahil eden Ukrayna, bu uygulamasından vazgeçti. Ukrayna Devlet Veteriner ve Bitki Sağlığı Servisi, Türkiye yi 1 Şubat 2012 tarihi itibariyle bitki sağlığı konusunda yüksek riske sahip ülke konumundan çıkardı. 12 MARMARABİRLİK 25 MİLYON DOLAR İHRACAT HEDEFLİYOR 10 2012 YE İHRACAT REKORUYLA BAŞLADI Otomotiv sektörü 2012 yılına rekor ihracat rakamıyla girdi. 2012 yılının Ocak ayı ihracat rakamlarını değerlendiren Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Orhan Sabuncu, 2012 yılında son dört yılın en iyi başlangıcını yaptıklarını belirtti. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB), 2012 nin ilk ayının ihracat rakamlarını değerlendirdi. Ocak ayı ihracat rakamlarında özellikle Hollanda ya gerçekleşen yüzde 108 lik rekor ihracat artışı sektörün yüzünü güldürdü. Marmarabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Hidamet Asa, ihracat getirisini 22 milyon dolardan 25 milyon dolara çıkartmak istediklerini söyledi. Asa, yağlı sele zeytini üretimi ve zeytinyağında da yeni ambalajlarla Avrupa pazarından daha büyük pay almak istediklerini kaydetti. Marmarabirlik yönetimi, Avrupa daki iş ortakları ile Almanya da buluştu. Marmarabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Hidamet Asa başkanlığındaki toplantılarda 2011 yılının değerlendirmesi yapıldı. 2012 hedef ve planları doğrultusunda yüzde 25 oranında büyüme ile 2011 de 22 milyon dolar olan ihracat getirisini 25 milyon dolara çıkarma hedefi konuldu. 12 www.ihracat.info.tr
13 55 MİLYON DOLARLIK KURU MEYVE İHRAÇ EDİLDİ Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Genel Sekreteri Sezmen Alper, 2011 yılında Rusya ya 55 milyon dolarlık kuru meyve ihraç ettiklerini, eski Doğu Bloku ülkeleriyle rakamın 78 milyon dolara ulaştığını söyledi. Alper, 2012 yılı hedeflerinin 100 milyon doları geçmek olduğunu kaydetti 15 IF WEEDING FASHION A ARAPLAR AKIN ETTİ Avrupa nın en büyük Türkiye nin tek gelinlik ve damatlık, abiye fuarı If Weeding Fashıon İzmir Fuarı ve Moda Tedarikçileri Fuarı, 15-18 Şubat 2012 tarihlerinde başarıyla gerçekleştirildi. Ülkelere göre dağılımda en çok ziyaretçinin geldiği ülke 115 kişiyle Suudi Arabistan oldu, 107 kişiyle Libya ikinci, 104 kişiyle de Almanya üçüncü oldu. Fuar süresince kurulan iş bağlantıları, Türk tekstil sektörünü olduğu kadar kent ekonomisini de sevindirdi. Dört gün boyunca açık kalan fuarda, katılımcılar 59 ülke ile sektörel bağlantı kurma ve ihracat yapma imkanına kavuştu. 14 EGELİ İHRACATÇILAR 210 ÜLKEYE İHRACAT YAPTI Ege İhracatçı Birlikleri üyeleri, çoğu Afrika, Ortadoğu, Uzakdoğu ve Latin Amerika ülkesi olan Angola, Bangladeş, Benin, Brezilya, Etiyopya, Fas, Güney Kore, Kenya, Kongo, Madagaskar, Nijerya, Singapur gibi ülkelerin aralarında bulunduğu 30 dan fazla ülkeye yapılan ihracatı yüzde 100 üzerinde artırma başarısı gösterdi. 16 GÜNEY KORE DEKİ SPOR MALZEMELERİ FUARINA YOĞUN İLGİ Güney Kore nin başkenti Seul de düzenlenen spor ve tatil ürünleri fuarına halk büyük ilgi gösterdi. Güney Kore nin en büyük fuar alanlarından biri olan COEX Ticaret Park ında açılan Seul Uluslararası Spor ve Tatil Endüstrisi Fuarı (SPOEX) yoğun ilgi gördü. Kore Milli Spor Konfederasyonu ve Kore Ticaret Derneği nin organize ettiği SPOEX 4 gün açık kalacak. 40 a yakın ülkeden 700 kadar kişinin katıldığı fuarda 150 den fazla stand açıldı. www.ihracat.info.tr 13
SÖ LEŞİ / Elif Toptaş TÜRKİYE 2012 YILINDA 150 MİLYAR $ İHRACAT HEDEFİNE ULAŞACAK MI? Türkiye, 2012 de 150 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşır mı? Bu konu hakkında neler söylersiniz? Uludağ İhracatçılar Birliği Koordinatör Başkanı Şenol Şankaya: 2011 yılında, Türkiye nin ihracatı yüzde 18,2 artışla 134,6 milyar dolara ulaşmıştır. Bu, Cumhuriyet tarihinin bir rekorudur. Türkiye geneli ihracatta, 2011 yılında, tarım sektörlerimiz 17 milyar 887 milyon dolar ihracatla toplam içinde yüzde 13 pay alırken, 111 milyar 537 milyon dolar ihracat gerçekleştiren sanayi sektörlerimizin payı yüzde 83 oldu. Madencilik ürünleri sektörümüz ise 3 milyar 876 milyon dolar ihracat ile toplamdan yüzde 3 pay almıştır. 2011 yılında, en fazla ihracat artışını yüzde 48 ile Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller sektörü, yüzde 35 ile Süs Bitkileri sektörü ve yüzde 33 Makine ve Aksamları sektörü göstermiştir. Gerek Avrupa Birliği nin içine düştüğü borç sarmalı, gerek ABD kaynaklı ekonomik sorunlar, Ortadoğu ve Kuzey Afrika da yaşanan Arap Baharı ile siyasi problemler yüzünden dünya ekonomisini 2012 yılında çok daha zorlu süreçleri beklemektedir. IMF nin, Dünya Ekonomisinin Görünümü raporunda 2012 de büyüme yüzde 3,5-4 seviyelerinde olacağı ve Avro bölgesindeki büyümenin ise 2012 de yüzde 1,1 e ineceği tahmin edilmektedir. 2012 de diğer ülke ekonomilerinin daralması nedeniyle talep düşüşüne bağlı olarak Türkiye ekonomisinde de daralma yaşanacağını düşünmekteyiz. Bu verilere göre 2012 yılı, planlamalarını, üretimlerini ve harcamalarını yaparken hepimizin daha dikkatli olması gerekecek ki burada, ihracata dayalı sürdürülebilir bir büyümenin önemini bir kez daha vurgulamak isterim. İhracatımızın teknoloji yoğunluğunu ve değerini artırmamız gerekmektedir. Rekabet gücümüzü artırmak için, Ar-Ge ye ihtiyacımız bulunmaktadır. Sanayicilerimizin, Ar-Ge ve innovasyona yatırım yapmaları ve bu yöndeki ürünleri ihraç ederek rekabet gücümüzü arttırmaya ihtiyacı vardır. Katma değeri yüksek, tasarımı olan ürünlerin ihracatı ile uluslararası pazarlarda başarı sağlayabilir ve küresel piyasalarda firmalarımızın yerlerini sağlamlaştırabiliriz. Bu bağlamda, Ar-Ge ve inno- Türkiye ekonomisi büyümeye her geçen gün devam ediyor. Milli gelirin 2 bin dolardan 15 bin dolara yükseldiği Türkiye de, 135 milyar dolarlık ihracat yapılıyor. Dünya Bankası yeni krize hazırlanın şeklinde uyarı yaparken 2012 yılında dünya ekonomisinin yüzde 2,5, Türkiye nin ise yüzde 2,9 oranında bir büyüme yakalayacağını öngörülüyor. Türkiye de ki ihracatçı birliklerinden olan Doğu Anadolu İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Şengel, Uludağ İhracatçılar Birliği Koordinatör Başkanı Şenol Şankaya, Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Mustafa Türkmenoğlu ile Türkiye nin 2012 de ki 150 milyar dolarlık ihracat hedefini konuştuk. 14 www.ihracat.info.tr
Türkiye nin ihracatı 2011 yılında yüzde 18,2 artışla 134,6 milyar dolara yükseldi. Bu rakam Cumhuriyet tarihinin bir rekoru oldu. vasyona yönelik verilen ve yeni geliştirilecek olan teşvik mekanizması oldukça önem arz etmektedir. Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Mustafa Türkmenoğlu: Türkiye, ihracatta geçtiğimiz yıllarda belirlediği tüm hedeflere ulaşmış hatta aşmıştır. 2011 yılı için belirlenen 132 milyar dolar hedefi aşılarak 134.9 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Ege Bölgesi nden ise 16.9 milyar dolar ihracat yapılmıştır. Ege İhracatçı Birlikleri nin 2011 yılı ihracat rakamı 11.4 milyar dolar olmuştur. Ege İhracatçı Birlikleri üyesi 8 bini aşkın ihracatçı 210 ülkeye, 6 bin çeşit ürün satarak Türkiye ye katma değer kazandırmıştır. 2012 yılı için belirlenen 150 milyar dolar hedefinin de Türk ihracatçısı için yakalanabilir bir hedef olduğunu düşünüyoruz. Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği Başkanı Cemal Şengel: 2011 yılını oldukça verimli ve yoğun bir takvimle geçirdik. 2011 yılı ise ülkemiz açısından da son derece başarılı bir şekilde geçti. Türkiye nin ihracatı 2011 yılında yüzde 18,2 artışla 134,6 milyar dolara yükseldi. Bu rakam Cumhuriyet tarihinin bir rekoru oldu. Ülkemiz için öngörülen 500 milyar dolar hedefimiz için yıllık yüzde 12 lik artışı yakalamamız gerekiyor. 2011 ihracat artış oranımız ise ülkemizin ihracat hedefinin bir buçuk katı. Türkiye nin ihracatının 2000 yılında 27 milyar dolar olduğunu hatırlayalım. O zaman bir yılda yaptığımız ihracatının yarısını bir ayda yapar hale geldik. Bugün gelinen noktayı daha çarpıcı bir şekilde gözler önüne sermek için şöyle ifade edelim. 1923 yılında ülkemizin ihracatı 50 milyon dolar idi. Bu sene bayramları ve hafta sonlarını çıkardığımızda yaklaşık 250 iş günü vardı. İş günü başına ihracat 540 milyon dolar oldu. Günü de 8 iş saatine bölünce, saatte 67,5 milyon dolarlık ihracat yapmış oluyoruz. Türkiye, 1923 te bir yılda yaptığı ihracattan daha fazlasını 2011 yılında bir saatte yapar hale geldi. Bu nedenle, İnşallah, 2012 ihracatımızın 150 milyar doları da geçeceği beklentisi içindeyiz. Türkiye nin ekonomik sürecini nasıl değerlendiriyorsunuz? Uludağ İhracatçılar Birliği: AB ekonomileri bütçe açıkları ve borç stoku sorunları yaşamaktadırlar. IMF ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlar dünya çapında yıllık büyüme tahminlerini düşürmüştür. Dünya Bankası yeni krize hazırlanın şeklinde uyarı yaparken 2012 yılında dünya ekonomisinin yüzde 2,5, Türkiye nin ise yüzde 2,9 oranında bir büyüme yakalayacağını öngörmektedir. Bütün bunların yanında, biz Türkiye nin yüzde 4 lük büyüme hedefini yakalayacağını beklemekteyiz. Öte yandan, Amerika nın daha fazla parasal genişlemeye gitme ihtimali bulunmaktadır. Eğer bu ihtimal gerçekleşirse, piyasalara olumlu yansımaları olacaktır. Ege İhracatçılar Birliği: Türkiye İhracatçılar Meclisi nin ihracatçıların ekonomik beklentilerini ölçmek amacıyla 3 ayda bir düzenlediği anketten Şenol Şankaya UİB Başkanı Mustafa Türkmenoğlu EİB Başkanı Cemal Şengel DAİB Başkanı www.ihracat.info.tr 15
Avrupa da yaşanacak krizin oluşturacağı olumsuz etkinin, 2012 yılı ihracatımız için belirlenen 150 milyar dolarlık hedefe ulaşmada, bir engel oluşturmayacağı kanaatindeyiz. 2012 yılı için yüzde 7.28 lik büyüme tahmini çıkmıştır. 2011 yılı için beklentilerin üstünde bir tahminde bulunarak yüzde 8,6 yı rakamını söyleyen ihracatçıların doğru bir öngörü yaptıkları görülmüştür. 2012 yılının ikinci yarısında büyüme rakamlarının yüzde 5 olarak gerçekleşeceğini öngörüyoruz. 2012 nin ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre ortak beklentilerimiz durağanlıktır. İhracatçı firmaların 2012 yıl sonu USD/TL kur tahmini 1,91, Euro/TL kur tahmini ise 2,45 tir. Doğu Anadolu İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Şengel: Bu süreci değerlendirmeden önce, Bakan Zafer Çağlayan gibi reel sektörün içinden gelen, ihracatçının, tüccarın halinden ve dilinden anlayan birinin ekonomi gemisinin kaptanı olmasını ülkemiz ekonomisi ve ihracatçılarımız için büyük bir şans olarak görüyoruz. Çünkü Sayın Bakanımız uzun süreli bu görevinde yorulma nedir bilmeden 7 gün 24 saat esasına göre çalışmakta, ülke ülke gezip bir lokomotif gibi sanayicilerimizi peşinden koşturmaktadır. Sayın Bakanımızın talimatları ile hayata geçirilen ülke masaları çalışması ise gerçekten ciddi bir çalışma olarak yurtdışına açılacak olan sanayici ve iş adamlarımıza sağlam bir yol haritası ve tabiri caizse ülke kullanma kılavuzu vazifesi görmektedir. Umuyoruz ki Ekonomi Bakanlığımız, TİM ve İhracatçı Birliklerinin bu özverili çalışmalarının neticesinde mal ve hizmet satamayacağımız ülke kalmayacaktır. Ayrıca, ülkemizdeki ekonomik durumun kritiğini yapmak için uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının notlarından ziyade, ülkemizin sağlam bankacılık ve finans sektörüne göz atmak yeterli olacaktır. Günden güne sayıları artan organize sanayi bölgeleri, burada sayıları günden güne artan fabrikalar tıkır tıkır çalışan işletmeler, sağlam ekonomik yapımızı teyit eder niteliktedir. Avrupa da ki krizden dolayı pazar daralması bekleniyor. 2012 yılında masada olacak bu problem, 150 milyar dolarlık hedefi hangi yönden ve nasıl etkiler? Uludağ İhracatçılar Birliği Koordinatör Başkanı Şenol Şankaya: 2012 yılında, AB ülkelerindeki durgunluğun devam edeceği beklentisinin, ülkemiz ihracatını olumsuz etkileyeceği düşünülmektedir. AB ekonomileri bütçe açıkları ve borç stoku sorunları yaşamaktadırlar. IMF ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlar dünya çapında yıllık büyüme tahminlerini düşürmüştür. Dünya Bankası yeni krize hazırlanın şeklinde uyarı yaparken 2012 yılında dünya ekonomisinin yüzde 2,5, Türkiye nin ise yüzde 2,9 oranında bir büyüme yakalayacağını öngörmektedir. Bütün bunların yanında, biz Türkiye nin %4 lük büyüme hedefini yakalayacağını beklemekteyiz. Öte yandan, Amerika nın daha fazla parasal genişlemeye gitme ihtimali bulunmaktadır. Eğer bu ihtimal gerçekleşirse, piyasalara olumlu yansımaları olacaktır. Davos taki karamsar beklentilerin aksine biz Avrupa nın yılın ikinci yarısından başlayarak kademeli bir şekilde iyileşeceğini ve Türkiye nin 2012 yılında hem büyüme hem ihracatta sürpriz yaparak beklentilerin üzerinde performans sergileyeceğine düşünmekteyiz. Bu süreçte, ihracatımızı, ithalata dayalı olmaktan çıkarmak, ya da katma değeri yüksek ürünleri sanayimize kazandırmak zorundayız. Yeni teşvik yasaları, Ar-Ge teşvikleriyle Türkiye bu konuda da önemli yol kat edecektir. Eğer bunu da başarabilirsek ekonomimiz çok daha dengeli ve sürdürülebilir olacaktır. Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Mustafa Türkmenoğlu: Avrupa Birliği ndeki durgunluğa rağmen 2012 yılı için yüzde 10 ihracat artış hedefliyoruz. Türk ihracatçısının dünyadaki rakipleri ile rekabet edebileceği teşvik politikalarının devreye girmesi halinde bu hedefleri rahatlıkla yakalayabilecektir. Türkiye nin Avrupa Birliği ne ihracatı 2011 yılında yüzde 18,4 artarak 52,7 milyar dolardan 62,4 milyar dolara çıkmıştır. Bu rakam Türkiye nin AB pazarındaki yerini ekonomik sıkıntılara rağmen koruduğunu göstermektedir. Türkiye nin AB pazarında 2012 yılı içinde bir değer düşüşü yaşayacağını öngörmemekteyiz. Burada en önemli etken pazara olan yakınlığımız hızlı teslimat ve hacim olarak küçük sayılabilecek siparişlerde Türk ihracatçısının bilgi ve tecrübesi ihracatımızı sürdürülebilir kılmaktadır. Ege İhracatçı Birlikleri üyeleri 2011 yılında, Avrupa ülkesi olmayan Angola, Azerbaycan, Bangladeş, Benin, Brezilya, Dominik Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, Ekvator, Etiyopya, Fas, Gabon, Gambiya, Güney Kore, Kazakistan, Kenya gibi ülkelerin arasında bulunduğu onlarca ülkeye ihracatını 2010 yılına göre yüzde 100 ile yüzde 470 arasında arttırma başarısını göstermiştir. Dünya, Avrupa Birliği ile sınırlı değildir, Türk ihracatçısı AB dışındaki pazarlarda daha da güçlenerek AB deki durgunluktan etkilenmemenin anahtarını bulacaktır. Doğu Anadolu İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Şengel: Avrupa da ki krizin etkileri ile bir miktar pazar daralması beklenebilir. Ancak 16 www.ihracat.info.tr
Ekonomi Bakanlığı nın ihracat stratejilerine dikkat edilirse ihracatı belirli noktalara hapsetmiş bir yapıda olmadığı görülecektir. ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Çin Halk Cumhuriyeti, Endonezya, Güney Afrika Cumhuriyeti, G. Kore, Hindistan, Kanada, Vietnam, Nijerya, Meksika, Polonya, Malezya ve Şili 2012 yılında ki hedef pazarlarımız kategorisindeki ülkelerdir. Bu ülkeler önümüzdeki on yıllar içerisinde dünyanın en büyük ekonomisi olmaya aday ülkeleri içerisinde barındırmaktadır. Biz de stratejilerimizi bunlara göre planlamaktayız. Dolayısıyla, Avrupa pazarımız daralsa bile, Afrika, Güney Amerika, Uzak Doğu ve Ortadoğu pazarlarımız genişlemekte ve ihracatımızda artmaktadır. Bu nedenle, Avrupa da yaşanacak krizin oluşturacağı olumsuz etkinin, 2012 yılı ihracatımız için belirlenen 150 milyar dolarlık hedefe ulaşmada, bir engel oluşturmayacağı kanaatindeyiz. Türkiye nin önde gelen ihracat birlikleri olarak, belirlediğiniz 2012 ihracat hedefleriniz nedir? Uludağ İhracatçılar Birliği Koordinatör Başkanı Şenol Şankaya: 2011 yılında, 21 milyar 413 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Birlik olarak 2012 yılında da tüm sektörlerimizde ve tüm pazarlarımızda ihracatımızın bu şekilde devam etmesini bekliyoruz. Dünya ekonomisinin içinde bulunduğu durum ve özellikle Euro Bölgesinde derinleşmekte olan kriz 2012 ile ilgili sağlıklı tahminler yapılmasını engellemektedir. Türkiye nin en önemli pazarı konumunda bulunan AB ülkelerinde krizin derinleşmesi hem üretim hem de ihracat üzerine etki edecektir. Buna rağmen Uludağ İhracatçı Birlikleri olarak 2012 yılında 3,2 lik bir artış ile 22 milyar 120 milyon dolarlık bir ihracat hedefi bulunmaktadır. Dış ticareti ve karşılıklı ekonomik ilişkileri artırmak amacıyla Birlik olarak pek çok faaliyet gerçekleştiriyoruz. Gerçekleştireceğimiz sektörel ticaret heyetleri ve diğer bazı önemli ithalatçı ülkelerden davet edeceğimiz alım heyetleri sayesinde de ticaretin artacağına ve ihracat verilerimizin yükseleceğine inanıyoruz. Ayrıca Ekonomi Bakanlığı ve TİM koordinasyonunda yürütülmekte olan ülke masaları projesi ile de hedef ülkelerle ilgili olarak ihracatçı firmalarımıza sürekli bilgi akışı ve destek sağlanmaya devam ediyor. Bu çalışmanın da gelecekte birçok firmaya ihracat fırsatları yaratmasını bekliyoruz. Ege İhracatçılar Birliği: 2011 yılında 134.9 milyar dolarlık hedefe 16.9 milyar dolarlık katkı sağlayan Ege Bölgesi olarak 2012 yılı hedefimiz 19 milyar dolar ihracata imza atmaktır. Bölgemizde Hazırgiyim ve Konfeksiyon, Demir-Çelik, Elektrik-Elektronik, Kimya, Yaş Meyve Sebze ve Mamulleri, Kuru Meyve, Doğaltaş, Otomotiv Yan Sanayi, Makine ihracatı 19 milyar dolarlık ihracat hedefine büyük katkıyı yapacak sektörler konumundadır. Ege İhracatçı Birlikleri olarak 2012 yılı için 12 milyar doların üzerinde ihracat hedefi koyduk, bu hedefe ulaşmamız için gerekli olan bir dizi projelerimizi hayata geçirmeye başladık. İyi Tarım Uygulamaları projemiz ile Küme Yöneticileri için Kapasite Gelişimi Projemiz bunlardan en önemli olanlarıdır. Bir diğer hedefimiz ise yurtdışı fuarlara katılım ile Sektörel Ticaret heyetleri ve Alım Heyeti Organizasyonlarında üstlendiğimiz görevlerle sürdürülebilir bir ihracatı yakalamak ve yeni pazarlarda yer almak, en önemli çalışmalarımız arasındadır. 2012 HEDEFİ 150 MÍLYAR DOLAR Türkiye nin Avrupa Birliği ne ihracatı 2011 yılında yüzde 18,4 artarak 52,7 milyar dolardan 62,4 milyar dolara çıkmıştır. Bu rakam Türkiye nin AB pazarındaki yerini ekonomik sıkıntılara rağmen koruduğunu göstermektedir. Doğu Anadolu İhracatçıları Birliği: Düşünen, fikir oluşturan, üreten, çalışan cesaret eden, risk alan, istihdam sağlayan, katma değer oluşturan, mücadele eden, kendi dünyasından çıkıp dış dünyaya açılan, rekabet eden, bir saniye durmadan koşan, hep koşan ihracatçılarımızın yanında olan Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği olarak, yapmış olduğumuz çalışmalarda, başta değerli Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ın bölgemize verdikleri önem, Ekonomi Bakanlığı Müsteşarlığımız ve Türkiye İhracatçılar Meclisinin sağladıkları katkılar sonucunda, Ülkemiz ihracatında yaşanan gelişmelere paralel olarak, Birliğimizin 2012 yılında 3,2 milyar dolar, Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yıldönümü olan 2023 yılında ise, 10 milyar doları aşan bir ihracat rakamına ulaşılması hedeflenmektedir. Her şeyden önce bu başarı, bütün Türkiye nin bir başarısıdır. Bu başarı, ihracatçılarımızın büyük başarısıdır. Buna paralel olarak, Birliğimizin yıllar içerisindeki ihracat seyrine bakacak olursak 1987 ile 2011 yılları arasında göz kamaştırıcı bir gelişme göstermiştir. İHRACAT 1987 yılında, 7 milyon dolar olan Birliğimiz ihracatı, 2011 yılında 3 milyar 308 milyon 128 bin 749 dolara ulaşmıştır. 1987 yılında sadece 6 ülkeye ihracat yapılırken, 2011 yılında ihracat yapılan ülke sayısı 174 olmuştur. 1987 yılında ihraç edilen ürün adedi 3 iken, 2011 yılında 8 bin 67 olmuştur. 1987 yılında 26 olan aktif ihracat yapan üye sayımız, 2011 yılında 5 bin 221 e yükselirken, 2011 yılı itibariyle, Birliğimize kayıtlı toplam üye sayısı ise 9 bin 853 olmuştur. www.ihracat.info.tr 17
SÖ LEŞİ Elif Toptaş Türkiye Avrupalı nın aradıgı güvenli liman Rızanur Meral - Tuskon Başkanı Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu, Türkiye nin ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunan işadamları derneklerinin çatı organizasyonu olarak faaliyet gösteriyor. Ülke çapında yayılmış 7 ayrı bölgesel iş dünyası federasyonunun oluşturduğu TUSKON, Türkiye'nin en büyük ve en yaygın gönüllü, sivil, iş dünyası kuruluşu olma özelliği taşıyor. TUSKON bünyesinde 7 federasyon, 168 işadamı derneği ve 38 bin 300 üye bulunuyor. TUSKON 'un öyküsü 1990'lı yılların başında, ülke sorunlarına duyarlı, sosyal sorumluluk bilinci yüksek işadamlarının, birlikte hareket etmek üzere çeşitli illerde dernekleşmesiyle başlıyor. Bu dernekler Türk ekonomisinin bel kemiğini oluşturuyor. Ayrıca, TUSKON un dünya genelinde Washington, Brüksel, Moskova ve Pekin de olmak üzere 4 temsilciliği bulunuyor. Tuskon Başkanı Rızanur Meral, amaçlarının işletme ve girişimcilerin global iş dünyasının bir parçası haline getirmek olduğunu ifade etti. Ayrıca Meral, TUSKON, bu doğrultuda, işadamlarımızın uluslararası pazarlardaki tecrübelerinin paylaşılması, bunların yayılması ve yeni iş fırsatlarının oluşturulması yolunda öncü bir kuruluş olarak hizmet vermeye devam ediyor dedi. 18 www.ihracat.info.tr
Türkiye İş Adamları ve Sanayicileri Konfederasyonu Başkanı Rızanur Meral ile büyüyen Türkiye ekonomisini, ihracatını, cari açığı ve uygulanan politik süreci konuştuk. Türkiye de ihracatta uygulanan politikalar ve yapılması gerekenler neler? Ülkemizde son yıllarda meydana gelen büyük atılıma bağlı olarak, iş dünyamız da küresel ticarete hızla entegre oluyor. Bu dönemde çeşitli ülkelerle yapılan serbest ticaret anlaşmaları, vizelerin kaldırılması, yeni büyükelçiliklerimizin açılması, dış ticaret müşavirlerinin sayılarının arttırılması, enflasyonun düşmesi, faizlerin düşmesi ve THY nin uçuş noktalarının artması gibi pek çok olumlu gelişmeyle birlikte ihracatta yaşanan büyük değişimi birlikte tecrübe ettik. Önümüzdeki dönemde de ihracatımızın artması için öncelikle ihracatçı sayımızı artırmamız gerekiyor. İhracatla ilgili çalışan STK lar daha fazla desteklenmeli. Bu noktada ihracat ile ilgili STK lara da büyük sorumluluk düşüyor. TUSKON ve üyesi derneklerin düzenlediği dış satım heyetleri iş dünyasının yurtdışına açılmasında doping etkisi yapıyor. Bu gezilerin sayısının artırılması alternatif pazar arayışındaki ihracatçılarımız için önemlidir. Ayrıca, sattığımız ürünlerin katma değerini artırmamız lazım. 2011 yılında kilo başına ihracat rakamımız 1,40 dolar. Almanya ve Japonya gibi ülkelerde bu rakam 3 doların üstünde. Katma değer üretmek için ARGE çalışmaları çok önemli yer teşkil ediyor. Yeni teşvik yasasında katma değer oluşturacak yatırımların bir adım öne çıkarılması gerektiğini düşünüyoruz. İhracat finansman kaynakları artırılması ve çeşitlendirilmesi Türk ekonomisinin omurgasını oluşturan KOBİ ler yurtdışına açılımda öne çıkan hususlardan. Son yıllardaki Türkiye ekonomisini nasıl değerlendiriyorsunuz? Küresel krizde Türkiye ekonomisi rüştünü ispatlamıştır. 2011 yılında Türkiye, dünyanın en hızlı büyüyen ekonomileri arasında ilk sıralarda yerini almış ve dinamizmini ispatlamış bulunuyor. Sağlam bankacılık sistemi, bütçe disiplini, ihracat pazarlarının çeşitlendirilmesi ve yatırım ortamının iyileştirilmesi, para politikası ve makro ihtiyati tedbirler ile 2011 yılında meydana gelen küresel dalgalanmalara karşı dayanıklı olduğunu göstermiştir. Orta Vadeli Program çerçevesinde 2012 için tahmin edilen yüzde 4 büyüme rahatlıkla yakalanacaktır. Cari açığın kapatılmasına yönelik Türkiye nasıl bir politika izlemeli? Cari açık gelişmekte olan ülkelerin karşı karşıya kaldığı bir durum. Büyümekte olan ekonomilerin ortak sancısı olmuş. Salt bir sorun olarak ele alınmamalı aslında. Cari açığın önemli bir kısmı malumunuz, enerji kaynaklı. Yalnız temkini elden bırakmamak lazım. Likidite arzının daha öncesinde hiç görmediğimiz seviyelere ulaştığı bu dönemde Türk gibi kazanırken Batılı gibi tüketim yapmamalıyız. Birer vatandaş, birer iş insanı olarak mümkün mertebe Turkiye de üretilen ürünlere yönelirsek cari açığın azalacağını ve daha sağlıklı bir büyüme izleyeceğimizi söyleyebilirim. Çin de tasarruf oranı yüzde 50 ülkemizde bu oran yüzde 12 ler de. Tasarruf etmeyi öğrenmeliyiz. 2012 Türkiye için nasıl bir yıl olacak? 2012 yılında hedeflenen pazarlar neresi? Türkiye almış olduğu tedbirlerle güçlü kamu maliyesi ile bütçe dengesi, borcun milli gelire oranı ve sivil toplum-iş dünyasının iliskilerinin gelişmiş olması nedeniyle sıkıntıları daha ufak etkiyle atlatacaktır. Türkçe de basiretli tüccar diye güzel bir deyim var; bizim de böyle davranmamız lazım. Özellikle borçlanma, alacaklar, stok seviyesi ve yatırımlar konusunda temkinli olmalıyız. Kimseye, Yatırımları durdurun demeyiz. Türkçe de basiretli tüccar diye güzel bir deyim var; bizim de böyle davranmamız lazım. Özellikle borçlanma, alacaklar, stok seviyesi ve yatırımlar konusunda temkinli olmalıyız. Çünkü fırsatlar da olmaya devam edecektir. Boyumuzu çok aşan yatırımlara da girmeyelim. Önümüzdeki bir seneyi daha temkinli bir yönetimle geçirmeliyiz. Önümüzdeki dönem oturma değil temkinli tempolu yürüyüş yılı olacak. Gelecek dönemde pazar çeşitlendirmesine giderek AB ye ihracatta yaşanacak muhtemel daralmaların etkisini en aza indirebilmek amacıyla TUSKON olarak ticaret ve yatırım köprüleri, iş forumları düzenlemeye devam edeceğiz. Brezilya dan Çin e, Kolombiya dan Gana ya, Rusya dan Güney Afrika ya kadar daha fazla ticaret hedefine ulaşmak için seferberlik ilan ettik. TUSKON krizin en derinden hissedildiği günlerde bile alternatif pazarlara yöneldi ve koşmayı tercih etti. Bu yolda çalışmaya devam ediyoruz. Avrupa da yaşanan kriz ve Ortadoğu daki dalgalanmalar Türkiye yi nasıl etkiler? Avrupa'da yaşanan kriz ve Ortadoğu daki gelişmeler Türkiye'yi yakından www.ihracat.info.tr 19
TUSKON: ilgilendiren pekçok sorun ve aynı zamanda fırsatınıda beraberinde getiriyor. 7 federasyon, 168 işadamı derneği, 38 bin 300 üyeden oluşuyor. Washington, Brüksel ve Pekin de temsilcilikleri var. Avrupa 150 trilyon dolar serveti ile çok zengin bir kıta. Yıllık geliri 17 trilyon dolara yaklaşıyor. Bu haliyle hala çok zengin ekonomik güç. Avrupa nın küçük hali bile çok büyük. Böyle bir partnerimiz olduğu için çok şanslıyız. Toplam ihracatımızın yüzde 45 ini AB ye yapmaktayız. Avrupa nın en kısa sürede ekonomik sıhhatine kavuşmasını temenni ediyoruz. Avrupa ülkelerinde yaşanan mali sıkıntılara rağmen Türkiye nin Avrupa ile olan ihracatının artış trendini sürdürdüğünü gözlemliyoruz. Avrupa daki krizin Türk ekonomisine etkisinin ciddi olmayacağı kanaatindeyiz. Türkiye ye Avrupa dan ciddi yatırımlar geleceğini düşünüyoruz. Krizler fırsatları da beraberinde getirir. Gerek coğrafi konumu, gerek üretim potansiyeli, gerek bankacılık sistemi ve dinamizmi ile Türkiye, Avrupalı nın aradığı güvenli ada olduğunu son dönemde bir kez daha göstermiştir. Ayrıca, Avrupa da krize rağmen çok ciddi bir teknoloji ve sermaye birikimi mevcut. Önümüzdeki dönemde Türk insanının yeni pazarlardaki gittikçe artan aktif rölünün, Avrupalı yatırımcıların ellerindeki bilgi birikimini Türk müteşebbislerle paylaşma refleksine dönüşmesinde etkili olacağını düşünüyoruz. Bu şekilde bir sinerji oluşturulup yeni pazarlarda çok önemli rekabet avantajları sağlanabilir. Bu kriz Avrupa lı girişimcilerin bunu farketmesini sağlayıp ortak projelere yönelme konusunda ikna edici rol oynayabilir. Ayrıca piyasalardaki belirsizlik, Avrupalı alıcıların büyük adetlerde ve erken sipariş vermek zorunda kaldıkları Uzakdoğu yerine, çok kısa teslim tarihleri ve küçük üretim adetleri ile de üretim yapma esnekliğine sahip Türk firmalarını tercih etmelerini sağlayabilir. Alıcılar büyük miktarlarda siparişin stok riskini almak yerine, Avrupa'ya yakınlığı ve hızlı üretim yeteneği nedeniyle siparişlerini Türkiye'ye kaydırıp, iyi satan modellerini rafları boşalmadan yeniden sipariş etme avantajını kullanacaklardır. Literatüre Arap baharı olarak geçecek olan bölgede yaşanan tarihi değişimin ticari hayatta yapısal değişikleri de beraberinde getireceği muhakkak. Bölge ülkeleri hızla serbest piyasa ekonomisine geçmekte. Bu pazarlara şu anda giren firmalar yakın gelecekte çok ciddi stratejik avantajlara sahip olacak görünüyor. Mevcut haliyle bu pazarlara girmek çok cazip. Ayrıca, Kuzey Afrika ve Ortadoğu Türkiye nin doğal pazarı, bu bölgeler küreselleşme yolunda ilerleyen ulusal markalarımızın dünyaya açılımında atılım yapabilecekleri fırsatları barındıran, mevcut deneyimleriyle çok hızlı mesafe katedebilecekleri pazarlar. Türkiye nin son dönemdeki aktif dış politikasının ve bölgede aldığı inisiyatifin Türk mallarının imajını güçlendirdiğini görmekteyiz. Bölge halkları Türkiye ve Türk işdünyası hakkında son derece olumlu kanaate sahipler. Bunlar da bölgeye hakkında değerlendirmemiz gereken psikolojik avantajlarımız. Ortadoğu'da yaşanan gelişmeler de ilk anda bizim için problem gibi görünse de, bu ülkelerle olan kardeşlik bağlarımız ve işadamlarımızın risk almaktan korkmayan cesaretli yaklaşımları iş hacmimizin bir iki ülke dışında daha da artacağını gösteriyor. Sonuç olarak hem Ortadoğu'da hem de Avrupa'da yaşananların, cesur davranan ve stratejilerini doğru belirleyen Türk firmaları için risklerden daha çok fırsatlar sunduğunu düşünüyoruz. Türkiye nin 2023 vizyonu hedefleriyle ilgili neler söylersiniz? Türkiye ekonomisinin son yıllarda sergilemiş olduğu istikrar ile birlikte, Türk işdünyası planlamalarını Türkiye Cumhuriyeti nin 100 ncü kuruluş yılı olan 2023 e göre yapıyor ve gelecek 12 yılda sürekli gelişen bir Türkiye nin Dünya nın ilk 10 ekonomisi içerisinde olacağına inanıyor. Bu hedefin gerçekleştirilmesinde topyekun bir iradenin ve azmin ortaya konması gerekiyor. Özellikle Türk ekonomisinin çoğunluğunu teşkil eden KOBİ lerin ihracat a olan katkısı bu hedefe ulaşma noktasında çok önemli görünüyor. Türk şirketlerinin markalaşmalarına ve mağazalaşmalarına verilen devlet desteği ve teşvik politikası, Türk markalarının gelişen pazarlarda tutunmasında belirleyici rol oynuyor. Bir sinerji oluştu devamının geleceğine inanıyoruz. Türkiye nin Avrupa, Asya ve Afrika ülkelerine yönelik geliştirdiği ticari ve ekonomik stratejiler nelerdir? TUSKON un yurtiçi ve yurtdışında en çok bilinen etkinliği Ticaret Köprüsü programlarıdır. Ticaret Köprüsü programları Türk ve yabancı işadamlarının bir araya gelmesi için önemli bir işlevi yerine getiriyor. Bu bölgeler ile ihracata dayalı kalkınma modelinin hayata geçirilmesine yönelik faaliyetler yapmaktayız. Bunu TUSKON olarak üzerimize düşen en büyük görevlerden biri olarak görüyoruz. Yurt içi ve yurt dışı işbirliği ağlarımızı kullanarak potansiyel vadeden ülkelerden nitelikli işadamlarını ülkemizin ekonomik potansiyelini yerinde görmeleri, aynı zamanda ülkemizin zengin tarihini ve kültürünü tanımaları için ülkemize getiriyoruz. Programlarımıza Avrasya ve Afrika dan binlerce iş insanı katıldılar. Önümüzdeki dönemde de çalışmalarımıza bu doğrultuda devam edeceğiz. 20 www.ihracat.info.tr
www.ihracat.info.tr 21
YENİ PAZAR İHRACAT YENİ PAZAR ARAYANLARA GİRİŞ KAPISI HOLLANDA / Elif Toptaş Hollanda çok güçlü bir ekonomiye sahip olması nedeniyle yüzyıllardır Avrupa ekonomisinde özel bir rol oynuyor. Gemicilik, balıkçılık, ticaret ve bankacılık Hollanda ekonomisini belirleyen en önemli sektörlerinin başında geliyor. Ayrıca Hollanda, dünyanın en fazla ihracat yapan ilk on ülkesinden biri olma özelliği taşıyor. Hollanda, yaşam bilimleri, elektronik, gıda, çiçek, kimya sanayi, su teknolojisi ve mühendislik benzeri güçlü hizmet sektörleri ile sanayileriyle büyüyen ve sağlıklı bir ekonomisi olan küçük bir ülke olma özelliğiyle dikkat çekiyor. Ülke, yerel ve yabancı işletmelere, uluslararası ticaret, etkin ihracat, inovasyon ile dünyanın en iyi şirket ve araştırma enstitüleriyle işbirliğine açık bir ortam sağlıyor. Bunun bir sonucu olarak yaklaşık 5 bin 400 şirket Hollanda da kurulma kararı aldı. Ülkenin GSYİH sının yarısından fazlası uluslararası ticaretten geliyor. Hollanda nın ithalat ve ihracatının yarısından fazlası da gıda, kimyasal ürünler ve makinelerden oluşuyor. Son kategoride daha çok bilgisayarlar ve bilgisayar parçaları bulunuyor. Bilgisayarlar dahil Hollanda nın çoğu ithalatı diğer ülkelere gidiyor ve bazen hiç işlem görmeden ya da çok az işlem görerek yeniden ihraç ediliyor. Bu da ülkenin bir dağıtım merkezi olduğunu gözler önüne seriyor. Türkiye ve Hollanda arasındaki ilişkiler Türkiye ile Hollanda arasındaki ticari ilişkilerin geçmişi 400 yıl öncesine dayanıyor. Yıldızı giderek parlayan Türk ekonomisine ilgi gösteren ülkeler arasında Hollanda ilk sırada yer alıyor. Toplam yabancı sermayeli firma sayısı açısından da, Alman ve İngiliz firmalardan sonra, Hollandalı firmalar üçüncü sırada geliyor. Türkiye ile Hollanda arasındaki ticaret hacmi 2005 yılında 5,9 milyar dolar iken bu rakam son yıllarda 10 milyar dolara ulaştı. 2012 yılı iki ülke arasında Türkiye ve Hollanda yılı ilan edildi. İlişkilerin 400. Yıl kutlamaları kapsamında bu yıl kültür, sanat, siyasi, ekonomik ve spor alanlarında etkinlikler düzenleniyor. İki ülke arasında karşılıklı bakan düzeyinde ziyaretler ve ortak etkinlikler düzenleniyor. Etkinliklerin temel amacı iki ülke arasında 400 yıla dayanan köklü ilişkileri daha da sağlamlaştırmak. Hollanda yüzöçüm olarak küçük olmasına rağmen nüfus yoğunluğu açısından kalabalık bir ülkedir. Batı Avrupa da, Kuzey Denizi kıyısında, Belçika ve Almanya arasında yer alan Hollanda, 41 bin 526 kilometrekare yüzölçümüne sahip. AB Ülkeleri içinde kilometrekareye düşen insan sayısı bakımından en yoğun ülke olarak da biliniyor. Ülkenin nüfusu 16 milyonu geçti. Ülke nüfusunun 2.8 milyonu yani yüzde 17.5 i göçmenlerden oluşuyor. Halkın 22 www.ihracat.info.tr
yüzde 76 sı Flaman ve yüzde 3.8 i Friz kökenlidir. Ülkedeki yabancı kökenli nüfusta yüzde 2.5 ile Türkler ilk sırada geliyor. Türkleri sırasıyla Endonezya ve Fas vatandaşları takip ediyor. Hollanda da halkın çoğunluğu herhangi bir dine mensup olmadığını söylüyor Hollanda ticarette AB normlarını uyguluyor Hollanda her zaman için Türkiye nin ticaret ortakları arasında birinci sırada yer alıyor. AB üyesi olan Hollanda nın dış ticaret mevzuatı AB normlarına uygun ve oldukça liberal bir sisteme dayanıyor. AB üyeleri arasında bulunan gümrük birliği nedeniyle, ortak bir dış ticaret politikası uygulanıyor. Dolayısıyla, Hollanda da diğer AB ülkeleri gibi, AB nin ortak dış ticaret mevzuatını uyguluyor. Ülkemizle Hollanda arasındaki siyasi ilişkiler iyi düzeyde olup, her iki ülke de ilişkileri her geçen gün güçlendirmek istiyor. 26 Mart 2008 tarihinde Türkiye-Hollanda İlişkilerinin Güçlendirilmesi ve Türkiye - Hollanda Konferansı Kurulmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası imzalandı. 2012 yılında ise Türkiye ve Hollanda ilişkilerinin daha da gelişerek sağlamlaştığı bir yıl olacak. Türk ve Hollandalı yatırımcıların ticari ilişkileri her zamankinden daha yakın bir gelişim içinde olması bekleniyor. Hollanda ekonomisi her geçen gün büyüyor Hollanda, 2011-2013 yılları arasında, ortalama olarak yıllık yüzde 1.2 oranında ekonomik bir büyüme hedefliyor. Ayrıca Hollanda ticari yapısı çok gelişmiş bir serbest piyasa ekonomisi olma özelliği taşıyor. Dolayısıyla devletin ekonomideki ana etkisi, daha çok düzenlemeler ve vergilendirme kapsamında oluyor. Devlet kapsamlı, yapısal ve düzenleyici reformlar ile sıkı ve istikrarlı bir ekonomi politikasını birlikte uyguluyor. Hollanda ekonomisinde dış ticaret büyük bir öneme sahip. İş gücünün yüzde 40 ı sanayi alanında çalışıyor. Hammadde kaynaklarının az olmasına rağmen iş gücünün çok yüksek olması, dış ticaretteki geldikleri noktayı gösteriyor. Gemi yapımı bakımından da, ileri gelen ülkelerden biri olan Hollanda, üç yüzden fazla tersanesiyle dünyada önemli bir yere sahip. Yüzyıllardır süregelen ticaret geleneği ile her türlü ürünü dünyanın her yerine pazarlayabilecek kapasitede olan Hollandalılar, re-export ticarette uzmanlaşmış bir ülke olma özelliği taşıyor. Hollanda üzerinden yapılan re-export ticaret, ihracatın yüzde 40 ını oluşturuyor. Ve bu oran Hollanda nın küçük olan iç pazarından çok Batı Avrupa ve hatta dünyanın diğer bölgelerindeki pazarlar için giriş kapısı niteliği taşıyor. Öte yandan, doğalgaz ve petrol dışında doğal kaynaklarının bulunmaması, tarım alanlarının az olması ve tarım ürünleri çeşitliliğinin çok fazla olmaması gibi nedenlerle de ham madde ve yarı işlenmiş ürünler bakımından çok büyük oranda ithalata bağımlı bir ülke. Bu nedenle, dış ticaret politikası dünya pazarlarında proaktif davranmak ve dış ticaretinin mümkün olduğu ölçüde liberal olması yönünde politikalar izliyor. Hollanda nüfusunun büyük bölümü hizmet sektöründe çalışıyor. Bu sektör son 50 yıldır istihdamdaki payını hızla artırıyor ve eğitimli insanların çoğu bu alanda iş buluyor. Yalnızca iç pazarda değil, yurtdışı pazarlarda da hizmet sektörünün payı artıyor. Hizmet ticaretindeki ihraç fazlası, temel olarak yurtdışı lojistik hizmetlerinden kaynaklanıyor. Hollanda ekonomisinin rekabet gücü özellikle son 10 yılda önemli ölçüde gelişim gösterdi. Bunda hükümetin 1995 yılında Hollanda ekonomisinin teknolojik temelini geliştirecek şekilde büyük kuruluşlara vergi avantajları sağlayan dört yıllık bir planı uygulamaya koymasının özel bir etkisi bulunuyor. Hükümet bu dönemde yüksek teknoloji araştırma enstitülerinin kuruluşuna 124 milyon dolar ayırarak planın uygulanması neticesinde, Hollanda özel sektörü yüksek teknolojili Ar-Ge yatırımlarına önem verdi ve üniversite, devlet ve sanayi işbirliği gelişti. Hollanda özelleştirme çalışmalarını hızlandırıyor Hollanda devleti ekonomideki rolünü 1980 lerden beri göreceli olarak azaltıyor. Özelleştirme çalışmaları ise halen devam etmekte olan ülkede piyasaların işleyişi üzerindeki kontrolünü devlet her geçen gün azaltıyor. Hollanda, ABD ile birlikte, uluslararası serbest ticareti ve vergi ve tarifelerin Hollanda, 2011-2013 yılları arasında, ortalama olarak yıllık yüzde 1.2 oranında ekonomik büyüme hedefliyor. Hollanda re-export ticarette uzmanlaşmış bir ülke olma özelliği taşıyor. Ülkenin GSYİH sının yarısından fazlası uluslararası ticaretten geliyor. Hollanda da diğer AB ülkeleri gibi, AB nin ortak dış ticaret mevzuatını uyguluyor. Batı Avrupa ve hatta dünyanın diğer bölgelerindeki pazarlar için giriş kapısı niteliği taşıyor. Ülkedeki en büyük yabancı kökenli nüfusu Türkler oluşturuyor. düşürülmesini en çok destekleyen iki ülkeden birisi. Hollanda nın 1990 larda başlayan ekonomik başarısı, uyguladığı ekonomi politikaları kapsamında 1970 lerin sonu ve 1980 lerde işyerlerinin geçirdiği değişimin sonucu olarak biliniyor. Bu yolla, Hollanda Avrupalı komşularının pek çoğundan daha önce ekonomik reformları gerçekleştirerek, bu ülkelerden çok daha fazla rekabetçi hale geldi. Hollanda, son yirmi yıldır ekonomik politikalarını kısa ve orta vadeli makroekonomik modellere odaklanmak yerine, ekonomik sistemin hem kurumsal yapısının hem de fiziksel ve sosyal altyapısının iyileştirilmesine odaklandı. İstikrarlı bir ekonomik ortam yaratmak açısından makroekonomik politikalar hala önemini korumakla beraber, ekonominin büyüme potansiyeli ve performansını güçlendirmek açısından yapısal hususların daha önemli olduğu düşünülüyor. Hollanda Avrupa nın en büyük doğalgaz rezervine sahip Hollanda hem topraklarında hem de Kuzey Denizi nde olmak üzere zengin doğalgaz rezervlerine sahip ve ülkenin doğalgaz sektörü petrol sektöründen çok daha büyük. Avrupa Birliği ülkeleri arasında en büyük doğalgaz re- www.ihracat.info.tr 23