24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL
UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü «UNCTAD» ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım Raporu (World Investment Report) Türkiye de her yıl münhasıran, tüm dünya ile eşanlı olarak YASED Uluslararası Yatırımcılar Derneği tarafından açıklanmaktadır. Her yıl uluslararası doğrudan yatırımlardaki trendlere bağlı olarak farklı alt başlık ile çıkan Dünya Yatırım Raporu nun 2014 yılı alt başlığı «Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Ulaşmak İçin Bir Aksiyon Planı» özel sektör yatırımlarının sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmadaki rolünü inceliyor. 2
Küresel ve Bölgesel Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) Eğilimleri Türkiye nin Uluslararası Doğrudan Yatırımlardaki Yeri UNCTAD 2014 Dünya Yatırım Raporu Teması: Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Ulaşmak için Bir Aksiyon Planı 3
Raporda Yer Alan Ülkeler ve Ülke Kategorileri Raporda Yer Alan Toplam Ülke Sayısı 207 Ülke Kategorileri ve Ülke Sayıları Gelişmiş Ekonomiler: 39 Avrupa: 32 - Avrupa Birliği: 28 - Diğer Gelişmiş Avrupa: 4 Kuzey Amerika: 2 Diğer Gelişmiş Ülkeler: 5 Gelişmekte Olan Ekonomiler: 151 Afrika: 55 Asya: 40 - Güney, Doğu ve Güneydoğu Asya: 27 - Batı Asya :13 Latin Amerika : 56 Geçiş Ekonomileri: 17 Güneydoğu Avrupa: 5 Bağımsız Devletler Topluluğu: 11 Gürcistan 4
2012 yılındaki %22 lik sert düşüşten sonra, 2013 yılında küresel UDY akımı %9 artışla 1,45 trilyon $ seviyesine yükselmiştir Küresel Uluslararası Doğrudan Yatırımlar %9 (trilyon $) T: Unctad Tahmini 5
UDY girişi 2013 yılında tüm ekonomilerde artmış, gelişmekte olan ekonomiler ve geçiş ekonomileri ise 886 Milyar $ ile rekor seviyede UDY girişi almıştır %35 Milyar $ 6
Türkiye, 2013 yılında 12.9 milyar $ UDY girişi ile Dünya da 22. sırada yer aldı. Türkiye- UDY Girişi (Milyar $) 7
Gelişmekte Olan Ekonomilerin UDY girişindeki payı % 54 e ulaşmıştır UNCTAD Tahmini Gelişmekte olan ekonomiler 2012 ve 2013 yıllarında küresel UDY akımlarından %50 nin üzerinde pay almıştır. Gelişmiş ekonomilerin payı 2012 ve 2013 yıllarında %39 seviyesinde kalmıştır. Geçiş ekonomilerinin payı ise %7 ye ulaşmıştır. 8
UDY girişlerindeki gelişim Tutar (Milyar $) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Fark(2013-2012) Dünya 1.819 1.222 1.422 1.700 1.330 1.452 122 Gelişmiş Ekonomiler 1.032 619 703 880 517 566 49 Gelişmekte Olan Ekonomiler 669 533 648 725 729 778 49 Geçiş Ekonomileri 118 71 71 95 84 108 24 Değişim Oranları (yüzde) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Dünya -9,1% -32,8% 16,4% 19,5% -21,8% 9,1% 12,5% 8,0% 5,9% Gelişmiş Ekonomiler -22,0% -40,1% 13,7% 25,2% -41,3% 9,5% 35,1% 16,3% 9,5% Gelişmekte Olan Ekonomiler 13,1% -20,4% 21,7% 11,8% 0,6% 6,7% -0,2% 1,6% 2,9% Geçiş Ekonomileri 33,7% -40,0% -0,1% 34,4% -11,3% 28,3% -15,3% -7,6% -3,9% Gelişmekte olan ekonomiler - Son on yıldır gelişmekte olan ekonomilere giren UDY miktarı her yıl ortalama %17 artmış olup, 2013 yılında artış %7 seviyesinde kalmıştır. Gelişmiş ekonomiler 2012 ve 2013 yılında tutar olarak gelişmekte olan ekonomilerin gerisinde kalmış olmalarına rağmen UDY girişlerindeki artış bakımından 2013 yılında %9 ile gelişmekte olan ekonomilerin önüne geçmişlerdir. 9
Asya bölgesine yönelik UDY akımları tüm diğer bölgelerin önüne geçmiştir Asya Bölgesi Doğu ve Güneydoğu Asya nın payı %23,9 2013 yılı bölgesel UDY Dağılımı 10
Küresel UDY girişlerine yönelik projeksiyonlar Ortalama Projeksiyon (milyar $) 2005-2007 2009-2011 2012 2013 2014 2015 2016 Küresel UDY girişleri 1.493 1.448 1.330 1.452 1.619 1.748 1.851 Gelişmiş Ekonomiler 978 734 517 566 763 887 970 Gelişmekte Olan Ekonomiler 455 635 729 778 764 776 799 Geçiş Ekonomileri 60 79 84 108 92 85 82 Ortalama Büyüme Oranı Büyüme Oranı Projeksiyonu (yüzde) 2005-2007 2009-2011 2012 2013 2014 2015 2016 Küresel UDY girişleri 39,6 1,0-21,8 9,1 12,5 8,0 5,9 Gelişmiş Ekonomiler 46,5-0,4-41,3 9,5 35,1 16,3 9,5 Gelişmekte Olan Ekonomiler 27,8 4,4 0,6 6,7-0,2 1,6 2,9 Geçiş Ekonomileri 47,8-1,9-11,3 28,3-15,3-7,6-3,9 2014-2016 arasında UDY akımlarının, küresel ekonomik aktivitedeki iyileşme sayesinde artarak devam etmesi ve UDY nin hedefinin yeniden gelişmiş ekonomiler olacağı beklenmektedir. Gelişmiş ekonomilerin küresel UDY girişlerindeki payının 2016 da %52 ye çıkması, gelişmekte olan ekonomiler ile geçiş ekonomilerinin payının ise %48 e gerilemesi beklenmektedir. Gelişmekte olan ekonomilerin, parasal genişleme döneminin bitiyor olması nedeniyle, 2014 yılında sabit seviyede UDY çekmesi 2015 ve 2016 da ise bir miktar yükseliş yaşamaları beklenmektedir. 11
2012 yılında olduğu gibi 2013 yılında da ABD en çok UDY çeken ülke oldu. Türkiye 22. sırada yer aldı KÜRESEL DOĞRUDAN YATIRIM GİRİŞLERİ Çin, Hindistan, Kolombiya ve Türkiye sıralamalarını korudu. Rusya, İspanya, Meksika, Lüksemburg, Almanya, Hollanda, İtalya, Tayland, Malezya, Kore ve İsrail bir önceki yıla göre sıralamalarını yükseltti. 2012 2013 Ülke Miktar (Milyar $) 1 1 ABD 187.528 2 2 Çin 123.911 7 3 Rusya Federasyonu 79.262 3 4 Hong Kong, Çin 76.633 4 5 Brezilya 64.045 5 6 Singapur 63.772 9 7 Kanada 62.325 6 8 Avustralya 49.826 12 9 İspanya 39.167 16 10 Meksika 38.286 8 11 İngiltere 37.101 10 12 İrlanda 35.520 32 13 Lüksemburg 30.075 14 14 Hindistan 28.199 23 15 Almanya 26.721 30 16 Hollanda 24.389 11 17 Şili 20.258 15 18 Endonezya 18.444 19 19 Kolombiya 16.772 161 20 İtalya 16.508 27 21 Tayland 12.946 22 22 Türkiye 12.866 29 23 Malezya 12.306 33 24 Kore Cumhuriyeti 12.221 34 25 İsrail 11.804 12
En çok UDY çeken ilk 25 ülkenin yarısından fazlasını gelişmekte olan ekonomiler ve geçiş ekonomileri oluşturuyor İlk 25 teki Gelişmiş Ekonomiler ABD Kanada Avustralya İspanya İngiltere İrlanda Lüksemburg Almanya Hollanda İtalya İsrail İlk 25 teki Gelişmekte Olan ve Geçiş Ekonomileri Çin Rusya Federasyonu Hong Kong, Çin Brezilya Singapur Meksika Hindistan Şili Endonezya Kolombiya Tayland Türkiye Malezya Kore Cumhuriyeti 13
2012 yılında olduğu gibi 2013 yılında da Çin, gelişmekte olan ekonomiler arasında en çok UDY çeken ülke oldu GELİŞMEKTE OLAN EKONOMİLERE DOĞRUDAN YATIRIM GİRİŞLERİ 2012 2013 Ülke Miktar (Milyon $) 1 1 Çin 123.911 2 2 Hong Kong, Çin 76.633 3 3 Brezilya 64.045 4 4 Singapur 63.772 8 5 Meksika 38.286 6 6 Hindistan 28.199 5 7 Şili 20.258 7 8 Endonesya 18.444 9 9 Kolombiya 16.772 14 10 Tayland 12.946 10 11 Türkiye 12.866 15 12 Malezya 12.306 17 13 Kore Cumhuriyeti 12.221 16 14 BAE 10.488 11 15 Peru 10.172 12 16 Sudi Arabistan 9.298 13 17 Arjantin 9.082 18 18 Vietnam 8.900 24 19 Güney Afrika 8.188 30 20 Venezuela 7.040 14
En fazla UDY stoğuna sahip ülke ABD oldu. Türkiye 33. sırada yer aldı 2003 2013 Ülke Miktar (Milyon $) 1 1 ABD 4.935.167 3 2 İngiltere 1.605.522 5 3 Hong Kong, Çin 1.443.947 2 4 Fransa 1.081.497 11 5 Çin 956.793 7 6 Belçika 924.020 6 7 Almanya 851.512 14 8 Singapur 837.652 16 9 İsviçre 747.436 18 10 Brezilya 724.644 8 11 İspanya 715.994 4 12 Hollanda 670.115 9 13 Kanada 644.977 10 14 Avustralya 591.568 20 15 Rusya Fed. 575.658 38 16 İng. Virjin Adaları 459.342 13 17 İtalya 403.747 15 18 Meksika 389.083 17 19 İsveç 378.107 12 20 İrlanda 377.696 DOĞRUDAN YATIRIM STOKLARI Türkiye; 2003-40. sıra (33.224$) 2013-33. sıra (145.467$) 15
2012 yılında olduğu gibi 2013 yılında da ABD, en fazla yatırım yapan ekonomi oldu YATIRIM YAPAN EKONOMİLER Türkiye; 2012-33. sıra 2013-39. sıra 2012 2013 Ülke Miktar (Milyon $) 1 1 ABD 338.302 2 2 Japonya 135.749 4 3 Çin 101.000 7 4 Rusya Federasyonu 94.907 3 5 Hong Kong, Çin 91.530 8 6 İsviçre 59.961 5 7 Almanya 57.550 6 8 Kanada 42.636 68 9 Hollanda 37.432 12 10 İsveç 33.281 26 11 İtalya 31.663 11 12 Kore Cumhuriyeti 29.172 19 13 Singapur 26.967 187 14 İspanya 26.035 16 15 İrlanda 22.852 35 16 Lüksemburg 21.626 10 17 İngiltere 19.440 15 18 Norveç 17.913 21 19 Tayvan, Çin 14.34416 18 20 Avusturya 13.940
Gelişmekte olan ekonomiler ve geçiş ekonomilerinden bazıları dünyanın en çok yatırım yapan ülkeleri arasında yer alıyor Gelişmiş Ekonomiler Gelişmekte Olan Ekonomiler Geçiş Ekonomileri ABD Japonya İsviçre Almanya Kanada Hollanda Norveç İsveç İtalya İspanya İrlanda Lüksemburg İngiltere Avusturya Çin Rusya Federasyonu Hong Kong, Çin Kore Cumhuriyeti Singapur Tayvan 17
Küresel ve Bölgesel Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) Eğilimleri Türkiye nin Uluslararası Doğrudan Yatırımlardaki Yeri UNCTAD 2014 Dünya Yatırım Raporu Teması: Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Ulaşmak için Bir Aksiyon Planı 18
Türkiye nin 2013 yılında UDY girişlerinden aldığı pay gelişmekte olan ülkeler arasında % 1,7; Dünya da ise %0,9 olarak gerçekleşmiştir 2008 2009 2010 2011 2012 2013 UDY Girişi (milyar $) Türkiye 19,8 8,6 9,1 16,2 13,2 12,9 Batı Asya 93,5 71,9 60,9 53,2 48,5 44,3 Gelişmekte Olan Ülkeler 668,8 532,6 648,2 724,8 729,4 778,4 Dünya 1 818,8 1 221,8 1 422,3 1 700,1 1 330,3 1 452,0 Türkiye'nin UDY Girişindeki Payı (%) Batı Asya 21% 12% 15% 30% 27% 29% Gelişmekte Olan Ülkeler 3,0% 1,6% 1,4% 2,2% 1,8% 1,7% Dünya 1,1% 0,7% 0,6% 1,0% 1,0% 0,9% 19
Batı Asya Ülkeleri arasında UDY girişinde Türkiye bu yıl da 1. oldu Milyar $ 20
Türkiye nin çektiği UDY girişinin önemli bir kısmı yeni yatırımlardan oluşmaktadır (proje değerleri) Yeni Yatırımlar (Milyon $) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Türkiye 4.943 2.894 4.569 13.475 14.655 17.127 23.859 8.917 10.323 9.540 9.491 Batı Asya 39.464 55.700 56.506 80.600 50.417 174.350 103.173 55.130 67.248 44.668 56.527 Gelişmekte Olan Ülkeler 458.728 406.862 405.023 503.159 499.559 880.220 634.961 510.098 547.047 349.946 429.221 Dünya 738.018 684.508 694.409 871.508 880.832 1.413.540 1.008.273 860.905 902.365 613.939 672.108 Birleşme ve Satınalmalar (Milyon $) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Türkiye 107-292 12.965 15.590 15.150 13.982 3.159 2.058 8.930 2.690 867 Batı Asya 794-242 13.552 22.652 21.529 17.598 3.775 5.061 11.163 8.219 2.065 Gelişmekte Olan Ekonomiler 20.339 22.472 71.020 86.853 97.023 120.669 41.999 84.913 84.645 56.147 112.969 Dünya 166.972 200.025 542.022 630.049 1.045.085 626.235 285.396 349.399 556.051 331.651 348.755 21
Küresel ve Bölgesel Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) Eğilimleri Türkiye nin Uluslararası Doğrudan Yatırımlardaki Yeri UNCTAD 2014 Dünya Yatırım Raporu Teması: Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Ulaşmak için Bir Aksiyon Planı 22
Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Ulaşmak için Bir Aksiyon Planı UNCTAD Dünya Yatırım Raporu nun bu yılki teması «Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri»ne («SKH») odaklanmaktadır. SKH nin 2015-2030 döneminde yoksulluğun azaltılması, gıda güvenliği, insan sağlığı ve eğitimi, iklim değişikliğinin geri döndürülmesi ve buna benzer ekonomik, sosyal ve çevresel konularda somut amaçlara ulaşma konusundaki aksiyonları ateşlemesi amaçlanmaktadır. Bu amaçlara erişebilmek önemli miktarda kaynak ihtiyacına işaret etmekte olup, sadece gelişmekte olan ülkelerde bu kapsamdaki yatırım ihtiyacının yıllık 3,3-4,5 trilyon $ arasında olacağı tahmin edilmektedir. SKH sektörlerine yapılan mevcut yatırım seviyeleri dikkate alındığında, gelişmekte olan ülkelerin bu alandaki yatırımlarda yıllık 2,5 trilyon $ kaynak açığıyla karşı karşıya bulunmaktadır. Özellikle en yoksul ülkelerde kamu kaynaklarının önemli bir kısmı bu alana harcanmakta ancak yine de yeterli olmamaktadır. Özel sektörün buradaki katkısı çok önemlidir. Rapor söz konusu yatırım tutarının arttırılması ve fonları SKH sektörlerine yönlendirerek sürdürülebilir kalkınma sağlanması için somut bir aksiyon planı önermektedir. 23
İlginiz için teşekkür ederiz. Uluslararası Yatırımcılar Derneği www.yased.org.tr UNCTAD Dünya Yatırım Raporu www.unctad.org/wir