1.EPİSKOPOS PAVLUS TANRI'NIN HİZMETKÂRLARININ HİZMETKÂRI KUTSAL KONSİL'İN PEDERLERİ İLE BİRLİKTE EBEDİ HATIRASINA LAİKLERİN HAVARİSELLİĞİ HAKKINDA KARARNAME APOSTOLICAM ACTUOSITATEM 18 KASIM 1965 GİRİŞ 1. Bu Kutsal Sinod, Kilise misyonundaki haklı ve yadsınamaz rolünü başka belgelerde 1 zaten belirtmiş olduğu üzere, Tanrı halkının 2 havarisel faaliyetlerini kuvvetlendirmek için, laiklere ciddiyetle kendisini önerir. Laiklerin havariliği, kendi Hristiyanlık çağrılmışlıklarından kökenini alır ve bu çağrılmışlık olmazsa Kilise de olamaz. Kutsal Yazılar Kilise nin en başından beri bu tür faaliyetlerin ne kadar verimli ve çabuk geliştiğini açıkça göstermektedir (Ha. İşl.11,19 21; 18,26; Rom. 16,1 16; Fil. 4,3). İçinde bulunduğumuz dönemde, laiklerin daha az şevk içinde olması söz konusu değildir: Aslında çağımız koşulları onların havariliklerinin genişlemesi ve güçlenmesini gerektirir. Durmaksızın artan nüfus, bilim ve teknolojideki sürekli gelişmeler ve kişiler arası yakın ilişkiler laik havarilik alanında, özellikle laiklere daha açık olan konularda büyük ölçüde genişletilmelidir. Bu unsurlar, uzman dikkati ve çalışmasını gerektiren yeni sorunları da ortaya çıkarırlar. İnsan yaşamının pek çok alanda giderek özerkleştiği göz önüne alındığında, bu havarilik de giderek zorunlu hale gelmektedir. Bu durum etik ve dini tarikatlardan da ayrılmayı içine aldığından Hristiyan yaşamı için ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra rahiplerin çok az olduğu ve rahiplik çalışmalarını özgürce yerine getiremedikleri durumda, Kilise nin varlığı ve işlevleri laiklerin faaliyeti olmadan yürütülemez. Bugün Laiklerin her dönemden daha çok sorumluluklarının bilincinde olmalarını ve tüm koşullarda Mesih İsa ya ve Kilise ye hizmetlerini teşvik ederek yaptığı işlerle, Kutsal Ruh, yanılmaz bir şekilde bu dağılma ve baskının ortaya çıkardığı ihtiyacı gidermektedir 3. Bu kararnamede Konsil, laik havariliğin doğasını, özelliklerini ve çeşitliliğini tanımlamayı, temel ilkelerini ifade etmeyi, ve en etkin uygulamalar için çobansal düzenlemeler yapmayı 1 cf. Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Nature of the Church, nos. 33 ff.: A.A.S. 57 (1965) pp. 39 ff.; cf; also Constitution on the Liturgy, nos. 26-40; A.A.S. 56 (1964) pp. 107-111; cf. Decree on Instruments of Social Communication: A.A.S. 56 (1964) pp. 145-158; cf. Decree on Ecumenism: A.A.S. 57 (1965) pp. 90-107; cf. Decree on Pastoral Duties of Bishops, nos. 16, 17, 18; cf. Declaration on Christian Education, nos. 3, 5, 7; cf. Decree on Missionary Activity of Church, nos. 15, 21, 41; cf. Decree on Priestly Life and Ministry, no. 9. 2 John XXIII, apostolic constitution "Humani Salutis," Dec. 25, 1961: A.A.S. 54 (1962) pp. 7-10. 3 Pius XII, allocution to cardinals, Feb. 18, 1946: A.A.S. 38 (1946) pp. 101-102; Idem., sermon to young Catholic workers, Aug. 25, 1957: A.A.S. 49 (1957) p. 843.
2 amaçlamaktadır. Tüm bu gözden geçirilen laik havarilerle ilgili normlar kilise yasaları olarak dikkate alınacaktır. Kilise nin misyonuna laiklerin katılımı BÖLÜM I LAİKLERİN HAVARİLİĞE ÇAĞRILMASI 2. Kilise, tüm insanlar Mesih İsa nın kurtarışına paydaş olsunlar ve onlar sayesinde tüm dünya Mesih le karşılaşabilsin diye Peder Tanrı nın şanını yeryüzüne yaymak amacı ile kurulmuştur 4. Kilise nin tüm üyeleri tarafından çeşitli yollarla yerine getirmek için çalıştığı; Mistik Bedenin bu amaca yönelik çalışmaları, havarilik olarak adlandırılır. Hristiyanlığa çağrı, doğası gereği, havariliğe de çağrıdır. Yaşayan bedenin yapısında hiç bir parça pasif olarak kalmaz, bedenin yaşamına ortak olduğu gibi, işlevlerine de katılır: tıpkı Mesih in Bedeni olan Kilise gibi, " bütün beden, kenetlenip kaynaşmış olarak her üyesinin düzenli işleyişiyle büyüyüp sevgide gelişiyor." (Ef. 4,16). Gerçekten de bu bedenin organik birliği ve üyelerinin yapısı öyle yoğundur ki, Kilise nin gelişmesi için üzerine düşen katkıyı yapmayan bir üyenin ne Kilise ye ne de kendine bir yararı olduğunu söylemek gerekir. Kilise de görevler çeşitli olmakla birlikte, misyon bir tanedir. Mesih İsa, havarilerine ve onların ardıllarına onun adına ve gücüyle öğretme, kutsama ve yönetme görevini bıraktı. Fakat laikler de Mesih İsa nın kâhinlik, peygamberlik ve krallık görevlerini paylaşırlar ve bu nedenle Kilise de ve dünyada Tanrı halkının misyonunda kendi paylarına sahiptirler 5. Faaliyetlerini insanlara müjdelemeye ve onları kutsallaştırmaya ve bu dünyevi koşullarda İncil in ruhunun yayılması ve kusursuzlaştırması için uygun faaliyetlere yönelerek yerine getirirler. Bu yolla dünyevi faaliyetleri Mesih İsa ya yaptıkları tanıklığı açıkça ortaya koyar ve insanların kurtuluşunu teşvik eder. Laiklik, yaşam biçiminin bir sonucu olarak dünyanın ve dünyasal işlerin gerektirdiği işlerin içinde bulunmaktır ve bu nedenle laikler, Tanrı tarafından Mesih İsa nın ruhunda, şevkle dünyanın içinde bir maya gibi havariliklerini yerine getirmeye çağrılmışlardır. Laik havariliğin temelleri 3. Laiklerin hak ve görevleri, baş olan Mesih İsa ile birlik olmalarından kaynaklanır; Vaftiz de Mesih İsa nın Mistik Bedeni ile birleşerek ve Kuvvetlendirme de Kutsal Ruh un kudretiyle güçlenerek Rab bin kendisi tarafından Havarilik ile görevlendirilirler. Sadece her şeyde ruhsal kurbanlar sunsunlar diye değil, fakat aynı zamanda Mesih İsa ya tüm dünyada tanıklık etsinler diye krallığın kâhinleri ve kutsal halkı olarak takdis edilmişlerdir (1 Pt. 2,4 10). Kutsal sırlar özellikle Kutsal Efkarisiya, tüm havariliğin ruhu demek olan kardeşlik sevgisini oluşturur ve besler 6. 4 Pius XI, encyclical "Rerum Ecclesiae:" A.A.S. 18 (1926) p. 65. 5 Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Nature of the Church, no. 31: A.A.S. 57 (1965) p. 37. Article 3: 6 ibid., no. 33, p. 39; cf. also no. 10, ibid., p. 14.
3 Kişi, Kutsal Ruh un tüm Kilise üyelerinin yüreklerine doldurduğu iman, ümit ve sevgi sayesinde havarilik faaliyetleriyle ilgilenir. Aslında, Rab bin en yüce buyruğu olan sevgi sayesinde tüm inananlar tüm insanlar tek gerçek Tanrı yı ve onun göndermiş olduğu biricik Oğlu İsa Mesih i tanırlar ve böylece Tanrı nın hükümdarlığının gelişiyle Tanrı nın şanının görünüşünü ilan etme isteği ile tutuşurlar (Yu. 17,3). Bu nedenle tüm dünyada kurtarışın ilahi mesajını bildirilmesi ve kabul edilmesi için çalışma sorumluluğu öncelikle Hristiyanların üzerine düşen bir görevdir. Bu havariliğin yerine getirilmesi için görevler ve kutsal sırlarla ve aynı zamanda verdiği armağanlarla (1 Kor. 12,7), Tanrı halkını kutsayan Kutsal Ruh "bunları herkese dilediği gibi, ayrı ayrı dağıtır" (1 Kor. 12,11) ve böylece sevgide tüm bedenin inşası için (Ef. 4,16). "Tanrı'nın çok yönlü lütfunun iyi kâhyaları olarak " (1 Pt. 4,10), onlar da aldıklarını başkalarına iletebilirler. Bu karizmaların kabul edilmesiyle, kilisede ve dünyada insanların iyiliği ve kilisenin tekrar kuruluşu için dilediği yerde esen Kutsal Ruh un (Yu. 3,8) özgürlüğünde, her iman edenin, en temel olanları da içine alacak şekilde hak ve özgürlükleri doğar. Bunlar, laikler tarafından birlik içinde oldukları kardeşleriyle, özellikle de bu armağanların, ruhu söndürmek için değil, fakat gerçek doğası ve doğru kullanımı ile her şeyde sınanmaları için ve iyi olanlarının muhafazasını sağlayacak olan çobanlarıyla birlikte yerine getirilmelidir 7 (1 Se. 5,12; 19,21). Havarilik düzeninde laiklerin ruhsallığı 4. Mesih İsa Peder tarafından gönderildiği için, Kilise deki tüm havariliğin kaynağı ve başlangıcıdır, bu nedenle laik havariliğin başarısı laiklerin Mesih ile birlikte yaşayıp Rab bin şu sözlerini yerine getirmelerine bağlıdır: Bende kalan ve benim kendisinde kaldığım kişi çok meyve verir. Bensiz hiçbir şey yapamazsınız." (Yu. 15,5). Kilise de Mesih İsa ile bu samimi yaşam, tüm inananların ortak olduğu, kutsal ayine katılmakla özellikle yardım bulur 8. Bu da laikler tarafından olağan hayat koşulları içinde dünyasal görevlerini tam olarak yerine getirirken Mesih i kendi yaşamlarından ayırmamak, fakat daha çok işlerini Tanrı nın isteğine uygun olarak gerçekleştirip onunla birlik içinde büyüyerek yapılacaktır. Bu yolla laikler mutlu ve hazır bir ruh içine, zorlukları yenmek için sabır ve ihtiyatla kutsallıkta ilerlemelidirler 9. Ne aile sorunları ne de diğer dünyevi işler ruhsal yaşamlarıyla ilgisiz tutulmalıdır, havarinin dediği gibi, Söylediğiniz, yaptığınız her şeyi Rab İsa'nın adıyla, O'nun aracılığıyla Baba Tanrı'ya şükrederek yapın. (Kol. 3,17). Bu tür bir yaşam, düzenli olarak iman, ümit ve sevginin yerine getirilmesini gerektirir. Sadece imanın ışığında ve Tanrı sözü üzerine derin meditasyon yaparak bizi yaşatan, hareket ettiren ve var eden (Ha. İşl. 17,28) Tanrı yı her yerde ve her zaman tanıyabilir, her olayda onun isteğini araştırır, her tanıdık ya da yabancıda Mesih İsa yı görür, ve hem geçici şeylerin gerçek değerini ve anlamını hem de onların insanın son amacı ile ilişkisini doğru bir şekilde değerlendirebiliriz. Onlar, Tanrı çocuklarının ortaya çıkacağı ümidi içinde yaşamanın imanına sahip olsunlar ve Rab bin haçını ve dirilişini akıllarında tutsunlar. Bu dünyadaki hacılıklarında Tanrı da Mesih ile saklı ve zenginliğin köleliğinden özgür olarak sonsuza dek kalacak olan zenginliği arzulayarak ve kendilerini Tanrı nın Krallığı nın bir an evvel gelmesi için adasınlar ve Hristiyan ruhunda zamanın düzeni ve yenilenmesi için çalışsınlar. Bu yaşamın denemeleri 7 no. 12, p. 16. Article 4: 8 Second Vatican Council, Constitution on the Liturgy, Chap. 1, no. 11: A.A.S. 56 (1964) pp. 102-103. 9 Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Nature of the Church, no. 32: A.A.S. 57 (1965) p. 38; cf. also nos. 40-41: ibid., pp. 45-47.
4 içinde ümidin içinde güç bulsunlar, "bu anın acıları, gözümüzün önüne serilecek yücelikle karşılaştırılmaya değmediğini" (Rom. 8,18) bilsinler. İlahi sevginin harekete geçirmesiyle, tüm insanlara, özellikle imanın evindekilere (Gal. 6,10), bunu yanında "her kötülüğe, hileye, ikiyüzlülüğe, kıskançlığa ve bütün iftiralara" (1 Pe. 2,1), uğramışlara iyilik yapsınlar ve böylece insanları Mesih İsa ya çeksinler. Tanrı nın, "bize verilen Kutsal Ruh aracılığıyla yüreklerimize dökülen Tanrı'nın sevgisi" (Rom. 5,5), laiklere yaşamlarındaki güzellikleri anlatma gücünü verir. İsa yı yoksulluğunda izlemek ne geçici zenginliklerden uzak kalmak ne de o zenginliklerle dolup taşmaktır fakat İsa ya tevazusunda benzer olmaktır. Boş övgü peşinde koşmayıp (Gal. 5,26), insanlardan çok Tanrı yı hoşnut etmeyi ve Mesih in uğruna her şeyi terk etmeye (Lk. 14,26) ve adalet uğruna acı çekmeye hazır olsunlar (Mt. 5,10), Rab bin hatırlattığı gibi, "Ardımdan gelmek isteyen kendini inkâr etsin, çarmıhını yüklenip beni izlesin" (Mt. 16,24). Aralarındaki Hristiyanca dostluğu teşvik edip her türlü ihtiyaçlarında birbirlerine yardım etsinler. Laiklerin ruhsal yaşamı için bu plan, onların evlilik ya da aile durumu, bekâr ya da dul olmaları, sağlık ve mesleki durumları ve sosyal aktivitelerine göre biçimlenir. Bu yaşam koşulları ile uyum içinde, kendilerine bahşedilmiş yetenekleri ve nitelikleri geliştirmekten vazgeçmeden Kutsal Ruh tan aldıkları bu armağanları kullanmalıdırlar. Dahası, kendi vokasyonlarını izleyip Kilise nin teşvik ettiği birlik ya da kurumlardan birine üye olan laikler, kendilerine uygun olan özel ruhsal yaşam niteliklerine imanla uyum göstermeye çabalayacaklardır. Ayrıca mesleki becerilere, aile ve toplum ruhuna ve toplumsal geleneklerle ilişkili olan; dürüstlük, adalet, samimiyet, şefkat, cesaret gibi, onlar olmadığı takdirde, Hristiyan yaşamının var olamayacağı erdemlere saygı göstermelidirler. Ruhsal ve havarisel türde, böyle bir yaşamın kusursuz örneğini, burada dünyada herkesi ortak bir yaşama götüren, ailesinin işleri ve sorunlarıyla uğraşan, daima Oğlu ile samimi birlik içinde ve Kurtarıcı nın işlerine eşsiz biçimde işbirliği veren, Havarilerin Kraliçesi En Kutsal Bakire Meryem de görürüz. Şimdi cennete kabul edilmiş olan O, halen yeryüzünde hacı olan ve mutlu vatanlarına ulaşana dek tehlike ve zorluklarla boğuşan Oğlu nun bu kardeşleri için annelik sevgisiyle özen göstermektedir 10. Herkes ona dindarca hürmet etmeli, yaşamlarında ve havariliklerinde onun anneliğinin özenin övmelidir. Giriş BÖLÜM II LAİK HAVARİLİĞİN AMAÇLARI 5. Mesih İsa nın kurtarış işleri, insanların kurtuluşunu dikkate alırken, tüm dünyasal düzenin yenilenmesini de amaçlar. Bu nedenle Kilise nin görevi sadece Mesih İsa nın mesajını ve lütfunu iletmek değil, İncil in ruhuyla dünyasal düzene nüfuz etmek ve onu kusursuzlaştırmaktır. Kilise nin bu görevini yerine getirirken, Hristiyan laikler havariliklerini hem Kilise de, hem dünyada; hem ruhsal hem de dünyasal düzende yerine getirirler. Aralarındaki farka rağmen bu düzenler, Tanrı nın dünyadan başlayıp son günde tamamlanacak olan ve tüm dünyayı Mesih te tekrar birleştirip yeni bir yaratılış oluşturmak 10 no. 62, p. 63; cf. also no. 65. ibid., pp. 64-65
5 olan, eşsiz planı ile son derece bağlantılıdır. Her iki düzende de laikler hem inanan hem de yurttaş olarak aynı Hristiyan bilincini sürekli olarak muhafaza etmelidirler. Müjdelemek ve kutsallaştırmak için havarilik 6. Kilise nin görevi, Mesih İsa ya inanmakla ve onun lütfuyla gerçekleşen insanın kurtuluşu hakkındadır. Kilise nin ve onun tüm üyelerinin havariliği öncelikle sözler ve eylemlerle Mesih in mesajını ortaya koymak ve O nun lütfunu dünyaya aktarmaktır. Bu görev, özel bir şekilde ruhbanlara emanet edilmiştir ve gerçeğin sadık yoldaşları oldukları müddetçe son derece önemli görevlerini yerine getiren laiklerin bulunduğu, Kelam ın ve Kutsal Sırların görevi sayesinde yerine getirilir (3 Yu. 8). Özellikle bu aşamada, laiklerin havariliği ve çobansal görev birbirini karşılıklı olarak tamamlar. Müjdelemek ve kutsallaştırmak üzere havariliklerini yerine getirmeleri için, laiklerin önünde sayısız fırsatlar açılır. Doğaüstü bir ruhla Hristiyan yaşamlarının tanıklığı ve yaptıkları iyi işler, insanları imana ve Tanrı ya çekme gücüne sahiptir; Rab bin dediği gibi: Sizin ışığınız insanların önünde öyle parlasın ki, iyi işlerinizi görerek göklerdeki Babanız'ı yüceltsinler! (Mt. 5,16). Her ne kadar bu tür bir havarilik bir kişinin yaşam biçiminin tanıklığından ibaret değilse de; gerçek bir havari inanmayanları imana götürecek bir bakış açısıyla kullanılan sözlerle ya da inananları daha ateşli bir yaşam için eğitecek, güçlendirecek ve cesaretlendirecek kelimeleri kullanıp Mesih i ilan etme fırsatlarını arar. "Mesih in sevgisi bizi bunu yapmaya iter" (2 Kor. 5,14). Havari nin sözleri yüreğimizde yankılanmalıdır: "Eğer İncil i ilan etmezsem bana yazıklar olsun!" (1 Kor. 9,16) 11. Çağımızda, yeni sorunların ortaya çıkması ve dinin, ahlaki düzenin ve insan toplumunun temelini sarsma eğiliminde olan ciddi yanlışların çoğalması yüzünden bu Kutsal Sinod, laikleri ciddiyetle, her biri kendi zekâ ve yeteneğine göre, bu problemlere karşı kilisenin zihniyetiyle uyum içinde ve Hristiyan ilkelerine dayanarak, bu sorunlara karşı gerekli açıklamaları yapmak, savunmak ve uygulamak için teşvik eder. Dünyevi düzende Hristiyanlığın canlandırılması 7. Tanrı nın dünya için planı, insanların geçici düzeni birlikte yenilemek ve tamamen kusursuz hale getirmek için çalışmalarıdır. Dünyasal düzeni oluşturan tüm bu şeyler, yani yaşamın iyi şeyleri, aile, kültür, ekonomik unsurlar, sanat ve mesleklerin refahı, politik toplum kuralları, uluslar arası ilişkiler, ve benzeri unsurlar ve bunlar gibi pek çok gelişme ve süreç, insanın kendi içsel değerlerini kazanmasına yardım etmediği gibi, insanın en son amacına ulaşmasına da yardım etmez. Onlar kendilerini kendilerine ya da dünyasal düzene ait görseler bile, onlarda bu değer Tanrı tarafından kurulur. "Tanrı baktı ve yaptığı her şeyin iyi olduğunu gördü" (Yar. 1, 31). Kendilerinde doğal olarak bulunan bu iyilikler, kendilerini yaratan kişiye hizmet etmeleri için insanla ilişkisi yüzünden onların özel bir saygınlık alması sonucudur. Doğal ve doğaüstü her şeyi Mesih İsa da birleştirerek Her şeyde O nun ilk yeri alması (Kol. 1. 18), Tanrı yı hoşnut eder. Bu amaç insan refahının gerekli amaçları, yasaları, destekleri ve işaretler için bağımsızlığın dünyasal 11 Pius XI, encyclical "Ubi Arcano," Dec. 23, 1922: A.A.S. 14 (1922) p. 659; Pius XII, encyclical "Summi Pontificatus," Oct. 20, 1939: A.A.S. 31 (1939) pp. 442-443.
6 düzeninden mahrum etmez fakat daha çok dünyasal düzeni kendi içsel gücü ve değeri ile kusursuzlaştırır ve insanın yeryüzünde çağrılmış olduğu amaçla bir seviyeye yerleştirir. Tarihten ders alacak olursak, dünyasal düzenin çok ciddi alışkanlıklarla gölgelenmiş olduğunu görürüz. Asli Günahın etkisi ile insan sık sık gerçek Tanrı yı ve insanın doğasını ve ahlaki yasaların ilkelerini anlamakta hataya düşer. Bu ahlak açısından ve insanlığın kurumlarında çürümeye ve hiç de az olmayacak şekilde insanı küçümsemeye götürür. İçinde bulunduğumuz dönemde, doğal bilimlere ve teknik becerilere aşırı derecede güvenen insanlar dünyasal şeylere neredeyse bir putperestlikle bağlanarak onların efendisi olacaklarına kölesi durumuna düşmüşlerdir. Tüm Kilise şevkle, insanın dünyasal düzendeki bozulmayı düzeltecek kapasiteye gelip, Tanrı ya yönelebilmesi için çalışmalıdır. Çobanlar açıkça yaratılışın amacının ilkelerini anlatmalı, dünyasal düzenin Mesih te yenilenebilmesi için ahlaki ve ruhsal yardım sunmalıdır. Laikler, dünyasal düzenin yenilenmesini kendi özel yükümlülükleri olarak görmelidirler. İncil in ışığı ve Kilise nin düşüncesi tarafından yöneltilerek ve Hristiyan sevgisi ile teşvik edilerek bu geçici ortamda doğrudan ve kesin bir yolla harekete geçmelidirler. Göksel Krallığın yurttaşları olarak diğer yurttaşlarla, kendi becerileri ile ve sorumluluklarıyla işbirliği yapmalıdırlar. Her yerde ve her şeyde Tanrı Krallığı nın adaletini aramalıdırlar. Dünyasal düzen yenilenirken, kendi yasalarına zarar vermeden, yenilenmelidir. Bu kararlar Hristiyan yaşamının daha üstün ilkeleriyle birlikte uyum içine getirilebilir ve zamanın, yerin ve insanların koşullarını iyileştirmek için kullanılabilir. Havariliğin bu tür işlerinin önde gelenlerinden biri de bu Kutsal Sinod un tüm dünyasal ortama yayılmasını arzuladığı, kültürü de içine alan, Hristiyan sosyal faaliyetleridir 12. Yardımseverlik faaliyetleri 8. Havariliğin her çalışmasının sevgi ile teşvik edilmesi gerekirken, bazı işleri yapılarından dolayı, bu sevginin yaşayan bir ifadesine dönüşebilir. Rabbimiz Mesih İsa, bu işlerin kendi Messiyanik işlerinin işareti olmalarını istemişti (Mt. 11, 4 5). Yasanın en büyük buyruğu Tanrı yı bütün yüreğiyle sevmek ve komşusunu da sevmektir (Mt. 22,37 40). Mesih İsa bu sevgi buyruğunu komşusunu kendisi gibi sevmek mertebesine çıkararak yeni bir anlamla zenginleştirmiştir. Bu sevginin nesnesi olarak kendisini kardeşleriyle eşit kılmayı istediği için şöyle dedi: Size doğrusunu söyleyeyim, bu en basit kardeşlerimden biri için yaptığınızı, benim için yapmış oldunuz (Mt. 25, 40). İnsan doğasını alarak, sevginin doğaüstü dayanışması ve kuruluşu yoluyla bir aile olarak tüm insan soyunu kendisi ile birleştirdi ve Havarilerine bunun işaretini şöyle açıkladı: Birbirinize sevginiz olursa, herkes bununla benim öğrencilerim olduğunuzu anlayacaktır (Yu. 13.35) İlk günlerinde Kutsal Kilise, Efkaristiya yemeğine agapeyi ekledi ve bu nedenle, sevgi bağı ile Mesih İsa nın etrafında birleşerek, bütün olanları göstermiş oldu. Böylece her dönemde de sevginin bu işaretiyle tanındı ve başkalarının yerine getirdiği görevlerle de sevindi, kendisinden ayrı tutulamayacak görev ve sorumluluk olarak, bu sevgi işlerini yerine getirdi. Bu nedenle ihtiyaçlara, hastalara özen göstermek ve sevgi işleri ile birlikte karşılıklı 12. Leo XIII, encyclical "Rerum Novarum:" A.A.S. 23 (1890-91) p. 47; Pius XI encyclical "Quadragesimo anno:" A.A.S. 23 (1931) p 190; Pius XII, radio message of June 1, 1941: A.A.S. 33 (1941) p. 207. Article 8:
7 yardımlaşma, Kilise tarafından en yüce şeref olarak görülen her tür insan ihtiyacının hafifletilmesini amaçlar 13. Aynı zamanda iletişimin kolaylaşmasındaki hızlı gelişim, insanları ayıran mesafelerin büyük ölçüde azalması, tüm dünyada yaşayanların tek bir aile haline gelmesi, bu sevgi aktiviteleri ve işlerini daha ivedi ve evrensel hale getirmiştir. Bu yardımsever işletmeler herkese ve her ihtiyaca ulaşmalıdır. Yiyecek, içecek, giysi, barınak, ilaç, iş, eğitim ihtiyacı olan insanların bulunduğu yerde, insanların insanca yaşam koşullarında yaşamaya ihtiyaç duyduğu yerde, sürgün ya da hapis yüzünden ezilmişlik, hastalık ya da cefa çeken insanların olduğu yerde Hristiyan sevgisi onları aramalı, bulmalı, büyük bir özenle onları teselli etmeli ve uygun bir şekilde onların durumunu iyileştirmelidir. Bu yükümlülük her tür milli ve şahsi refahın üstünde dayatılmalıdır 14. Bu ölçekte sevginin yerine getirilmesi gerçekte olduğu gibi, görünürde de istisnai sayılamaz, aynı zamanda gereklidir, bir kişi komşusunda Tanrı nın suretini görmelidir ve ayrıca insanların gerçek ihtiyacı için Rabbimiz Mesih İsa yı sunmalıdır. Yardım edilen kişinin haysiyetine ve özgürlüğüne de son derece saygı gösterilmesi zorunludur. Böylece bir kişinin yardımsever niyetleri birinin yararına ya da üstünlük kurma 15 mücadelesine dönüşerek kirlenmemiş olur. Ve adalet talepleri, en azından sevgi armağanlarının sunulması olarak temsil edilen adalete göre verilerek tatmin edilir. Bu hastalıkların sadece etkileri değil, nedenleri de ortadan kaldırılmalı ve hassasiyeti olanlara yardım edilerek dışarıdakilere bağımlılıklarından kurtarılıp kendine yeter hale getirilmelidir. Bu nedenle laikler yardımseverlik işlerine ve sosyal destek projelerine büyük saygı göstererek ellerinden geldiğince yardım etmelidirler. Gerek toplu olarak gerekse bireysel uluslararası programlarla ihtiyaç içindeki toplum ve bireylere etkin yardım verilmelidir. Böyle yapmakla iyiliğin isteği yerine gelsin diye herkesle işbirliği yapılmış olur 16. Giriş BÖLÜM III HAVARİLİĞİN ÇEŞİTLİ ALANLARI 9. Laikler, havariliklerinin her yöne uzanan işlerini hem Kilise de hem de dünyada yerine getirirler. Her iki alanda da havarilik faaliyetleri için çeşitli fırsatlar bulunur. Burada faaliyetlerin en önemli sahalarını ismen anmak istiyoruz, bunlar kilise cemaatleri aile, gençler, ulusal ve uluslararası kademede sosyal gruplardır. Günümüzde kadınlar sosyal yaşam içinde çok daha aktif yer aldıkları için, kilise havariliğinin çeşitli alanlarında bulunmaları son derece önemlidir. 13 pp. 440-441 14 ibid., pp. 442-443. 15 John XXIII, encyclical "Mater et Magistra:" A.A.S. 53 (1961) p. 402. 16.Pius XII, allocution to "Pax Romana" April 25, 1957: A.A.S. 49 (1957) pp. 298-299; and especially John XXIII, "Ad Conventum Consilii" Food and Agriculture Organization Nov. 10, 1959: A.A.S. 51 (1959) pp. 856-866.
8 Kilise Cemaatleri 10. Mesih İsa nın rahip, kral ve peygamberlik görevlerini paylaşan kişiler olarak laikler işlerini Kilise nin faaliyetleri ve işleri için uygun hale getirirler. Kilise cemaatleri içindeki faaliyetleri öylesine gereklidir ki, onlar olmazsa çobanların faaliyetleri tam bir etkinlikle başarıya ulaşamaz. İncil i ilan ederken Pavlus a yardım eden kadın ve erkekler (Ha. İşl.18,18, 26; Rom. 16, 3), rehavete düşen kardeşlerini, doğru havarisel davranışla destekleyerek uyarır ve çobanların ve diğer inananların ruhunu tazeler (1 Kor. 16,17 18). Cemaatin litürjik yaşantısına aktif katılımla güçlenerek, cemaatin havarisel işlerinden üzerlerine düşeni şevkle yerine getirirler. Kilise nin belki de ondan uzak düşmüş halkını geri getirebilirler, Tanrı Sözü nü anlatmakta özellikle kateşetik (öğretisel) anlamda şevkle işbirliği yapabilirler ve ruhlara özen göstermek ve Kilise nin dönemsel yönetimlerinin daha etkin ve etkili olması için özel becerilerini sunabilirler. Mahalli kiliseler, Kilise nin evrenselliği çerçevesi ve sınırları içinde, pek çok farklı insanı bir araya toplayarak, cemaat seviyesindeki havariliğin açık bir örneğini sunar 17. Laikler mahalli kilisede rahipleriyle birlikte çalışma alışkanlığı edinmeli 18, kurtuluşa ilişkin sorunlar kadar genel olarak konuşulup incelenecek kilise cemaatine dair ve dünyaya ait sorunları da gündeme getirmelidirler. Mümkün olduğunca laikler mahalli kilise tarafından teşvik edilen her tür havarisel ve misyona yönelik faaliyet için yardım ve işbirliğini göstermelidir. Mahalli kiliseler bir tür hücreymiş gibi, çobanların mahalli kiliselerinin projelerine her zaman katılmak üzere laikler, daima hazır olacak şekilde kendi kiliselerinde asla azalmayan bir dikkat geliştirmelidirler. Aslında şehirlerin ve yönetim bölgelerinin ihtiyaçlarını karşılamak için 19, mahalli kilise ya da episkoposluk bölgesi sınırlarıyla kendilerini kısıtlamayıp mahalli kiliseler ya da episkoposlar arasında ya da ulusal veya uluslar arası çalışmalar için çaba göstermelidirler. Nüfus hareketliliğinin, karşılıklı ilişkilerin ve iletişim yöntemlerinin her gün artmakta oluşu yüzünden, hiçbir toplumsal kesim kendi içine kapalı kalamamaktadır. Bu nedenle tüm dünyaya yayılmış olan Tanrı halkının ihtiyaçlarıyla ilgilenmelidirler. Malzeme veya kişisel yardım vererek kendi misyonerlik faaliyetlerini yürütebilirler. Tanrı dan aldıkları şeylere teşekkür etmek amacıyla Tanrı ya dönmek Hristiyanlar için bir görev ve şereftir. Aile 11. Her şeyin yaratıcısı; insan toplumunun temeli ve başlangıcı olarak, evlilik kurumunu kurduğu için, Mesih in ve Kilisesi nin yüce gizemiyle (Ef. 5, 32) ve lütfu sayesinde, Kilise ve sivil toplum için evli çiftlerin ve ailelerin havariliğinin eşsiz önemini belirtmiştir. Hristiyan kocalar ve karılar lütufta işbirliği yapan kişilerdir ve birbirleri, çocukları ve evlerindeki diğer kişiler için imanın tanıklarıdırlar. Çocuklarına imanı aktaracak, onları kelamla eğitecek, onlara Hristiyan olarak ve havarisel yaşam için örnek olacak ilk kişiler 17 St. Pius X, apostolic letter "Creationis Duarum Novarum Paroeciarum" June 1, 1905: A.A.S. 38 (1905) pp. 65-67; Pius XII, allocution to faithful of parish of St. Saba, Jan. 11, 1953: Discourses and radio messages of His Holiness Pius XII, 14 (1952-53) pp. 449-454; John XXIII allocution to clergy and faithful of suburbicarian diocese of Albano, "Ad Arcem Gandulfi Habita," Aug. 26, 1962: A.A.S. 54 (1962) pp. 656-660. 18 Leo XIII, allocution Jan. 28, 1894: Acts, 14 (1894) pp. 424-425. 19 Pius XII, allocution to pastors, etc., Feb. 6, 1951: Discourses and Radio Messages of His Holiness Pius XII, 12 (1950-51) pp. 437-443; 852: ibid, 14 (1952-53) pp. 5-10; March 27, 1953: ibid., 15 (1953-54) pp. 27-35; Feb. 28, 1954: ibid., pp. 585-590. Article 11:
9 onlardır. Meslek seçimlerinde onlara ihtiyatla yardım edecek ve onlarda fark ettikleri her kutsal çağrı için onları teşvik edecekler. Her zaman Hristiyan evli çiftlerin sorumluluğu olagelmekle birlikte, evlilik bağının bozulmazlığını ve kutsallığını göstermek ve kanıtlamak, ebeveynlerin ve vasilerin, çocukların Hristiyanlığa uygun olarak yetiştirilmeleri için sorumluluğunu şiddetle beyan etmek ve ailenin saygınlığını ve yasal bağımsızlığını savunmak bugün onların havariliğine düşen görevdir. Onlar ve inananların geri kalanları, bu nedenle sivil yasalarla bu hakların korunması ve ailenin korunması, çocukların eğitimi, çalışma koşulları, sosyal güvenlik ve vergiler için ve göçmenlerin güvenli bir aile olarak yaşama haklarını etkileyecek politik kararlar için iyi niyetli insanlarla işbirliği yapar 20. Toplumun birinci ve yaşamsal çekirdeği olan ailenin bu görevi, Tanrı dan alınan bir görevdir. Üyelerinin karşılıklı etkileşimi nedeniyle Kilise nin evcimen sunağı olarak ortaya çıkarsa ve genel olarak Tanrı ya sundukları dualar tüm aileyi kilisenin litürjik tapınmasının bir parçası haline getirirse ve ihtiyaç içindeki tüm kardeşlerine hizmet etmek için etkin bir misafirperverlik gösterir, adaleti diğer iyi işleri desteklerse görevini yerine getirmiş olur. Aile havariliğinin çeşitli faaliyetleri arasında aşağıda sıralananlar bulunmaktadır: Terkedilmiş çocukların evlat edinilmesi, yabancılara karşı misafirperverlik, okulların işletilmesi için yardım, ergenlere yardımcı olacak öğütler ve maddi yardım, nişanlı çiftlerin daha iyi bir evliliğe hazırlanması için yardım, kateşez işleri, evli çiftlere ve ailelere maddi ve ahlaki krizlerde destek vermek, yaşlılara sadece ihtiyaçlarını karşılayarak değil, aynı zamanda artan ekonominin karlarını açıkça paylaşmak yoluyla yardım etmek. Her zaman ve her yerde, fakat özellikle İncil in ilk tohumları ekilmeye başladığından beri ya da Kilise nin başlangıcından bu yana ya da bazı ciddi zorluklar olduğunda, Hristiyan aileler İncil e sadık kalarak ve yaşam yollarının tamamı sayesinde Hristiyan evliliğine bir model oluşturarak Mesih İsa ya etkin bir tanıklık sergilemişlerdir 21. Havariliklerinin amaçlarına kolaylıkla ulaşabilmek için, aileleri gruplar halinde bir araya getirmek yararlı olacaktır 22 Gençler 12. Genç insanlar modern toplumu çok önemli bir şekilde etkilerler 23. Yaşamlarının koşullarında, zihinsel davranışlarında ve aileleriyle ilişkilerinde köklü değişiklikler olur. Sık sık sosyal ve ekonomik statü değişikliği yaşarlar. Sosyal ve politik önemleri günden güne artarken, yeni sorumluluklarıyla yeterince başa çıkamıyor görünebilirler. 20 Pius XI, encyclical "Casti Connubii:" A.A.S. 22 (1930) p. 554; Pius XII, Radio Messages, Jan. 1, 1941: A.A.S. 33 (1941) p. 203; idem., to delegates of the convention of the members of the International Union to Protect the Rights of Families, Sept. 20, 1949; A.A.S. 41 (1949) p. 552; idem., to heads of families on pilgrimage from France to Rome, Sept. 18, 1951: A.A.S. 43 (1951) p. 731, idem., Christmas Radio Message of 1952: A.A.S. 45 (1953) p. 41; John XXIII, encyclical "Mater et Magistra" May 15, 1961: A.A.S. (1961) pp. 429, 439. 21 Pius XII, encyclical "Evangelii Praecones," June 2, 1951: A.A.S. 43 (1951) p. 514. 22 Pius XII, to delegates to the convention of members of the International Union for the Defense of Family Rights, Sept. 20, 1949: A.A.S. 41 (1949) p. 552. Article 12: 23 St. Pius X, allocution to Association of French Catholic Youth on piety, knowledge and action, Sept. 25, 1904: A.A.S. 37 (1904-05) pp. 296-300.
10 Onların toplumdaki yükselen etkileri aynı oranda havarilik faaliyetini de gerektirir. Fakat doğal nitelikleri de bu faaliyetlere uygun olmalıdır. Kendi şahsiyetleri hakkında bilinçlendikçe hayatın zevkleri ve sorumluluklarını yerine getirmeye hazır olmanın itkisiyle etkilenirler ve sosyal ve kültürel yaşamda yer almak için özlem duyarlar. Bu coşkunun, Mesih in ruhuyla aşılanıp Kilise ye olan sevgi ve itaatle esinlendiği takdirde son derece verimli olması beklenebilir. Öncelikle diğer gençlere havariliği doğrudan iletmekle başlamalıdırlar, kendi çevrelerinde yaşadıkları sosyal çevrenin ihtiyaçlarına göre havarisel çabaya odaklanabilirler 24. Yetişkinler her iki yaş grubundan gençlerle bu tür tartışmaları dostça yürütmelidirler. Yaş engelini aşarak birbirlerini daha iyi tanıyabilir ve her neslin bir diğerine sunabileceği özel faydaları paylaşabilirler. Yetişkinler, havarilik için aktif tutumlarıyla, genç insanları teşvik etmeli, kendiliğinden bir fırsat ortaya çıkarsa, onlara etkili öğütler sunmalı ve yardım etmelidirler. Aynı şekilde gençler yetişkinlere saygı ve güvenle yetiştirilmeli ve ayrıca doğal olarak yeniliklerle cezbedilseler de takdire şayan geleneklere özen göstermelidirler. Sosyal Çevre 13. Sosyal ortamda havarilik, kişinin yaşadığı toplumun zihnine, geleneklerine, yasalarına ve yapısına Hristiyan ruhunu nüfuz ettirmek için çabadır ve başkaları tarafından asla hakkıyla yerine getirilmeyecek bir görev ve sorumluluktur. Laikler havarilik alanında yönelik çalışma gerçekleştirilebilir. Burada sözün tanıklığıyla hayatın tanıklığını tamamlarlar 25. Çalıştıkları ya da mesleklerini icra ettikleri, araştırma yaptıkları ya da dinlendikleri, boş zamanlarını geçirdikleri ya da arkadaşlık ettikleri yerler, kardeşlerine daha fazla yardım edebilecekleri yerlerdir. Laikler yeryüzünde kilisenin misyonunu yerine getirmesini sağlarken, özellikle imanları ile her yaptıklarında dürüstlükle davranarak dünyanın ışığı olurlar, öyle ki herkesi gerçeğin sevgisine, iyiliğe ve sonunda Kilise ye ve Mesih İsa ya çekerler. Onları yaşam koşullarını, emeklerini, acılarını ve beklentilerini paylaşmaya götüren ve kurtarış lütfunun işleri için neredeyse onları hazırlayan kardeşlik sevgisiyle bu görevi yerine getirirler. Amaçlarını gerçekleştirmek için gereken başka bir şey de toplumu inşa etme görevlerini tam bir bilinçle, evde, işte ve toplumda görevlerini Hristiyan cömertliği ile yaparken, yaşam ve iş dünyasına yavaş yavaş nüfuz ederek bu görevlerini yerine getirmeleridir. Bu havarilik, onların bulunduğu her yere ulaşmalıdır; bu içinde bulunacakları hiçbir ruhsal ya da dünyasal durumu hariç tutmaz. Bunun yanı sıra gerçek havarilik, sadece bu faaliyetleri değil aynı zamanda komşularına sözle de Mesih İsa yı anlatmayı amaçlar. Çünkü kendilerine yakın laikler vasıtasıyla İncil i işitip Mesih İsa yı tanıyacak çok fazla insan bulunmaktadır. Çocuklar da kendilerine ait havarilik görevlerine sahiptirler. Yeteneklerine göre, arkadaşları arasında Mesih İsa ya gerçek tanıklık içinde yaşayabilirler. 24 Pius XII, letter "Dans Quelques Semaines" to Archbishop of Montreal, Canada, to be relayed to the Assemblies of Canadian Young Christian Workers, May 24, 1947: A.A.S. 39 (1947) p. 257; radio message to Young Christian Workers, Brussels, Sept. 3, 1950: A.A.S. 42 (1950) pp. 640-641. Article 13: 25 Pius XI, encyclical "Quadragesimo Anno," May 15, 1931: A.A.S. 23 (1931) pp. 225-226.
11 Ulusal ve Uluslararası Düzen 14. Laiklerin Hristiyan bilgeliği ile desteklendiği, havarilik için ulusal ve uluslar arası geniş alanlar açılmıştır. Ülkelerine bağlılık ve toplumsal yükümlülüklerine tam bir sadakatle, toplumun gerçek yararını gözeterek desteklemeyi, Katolikler kendileri için bir görev bilirler. Bu nedenle sivil otoritenin adaletle davranması ve yasaların ahlaki kuralları ve toplumun iyiliğini gözetmesi konusundaki görüşlerinin ağırlığını hissettirmelidirler. Toplumsal ilişkilerde beceri ile ve imanda ve Hristiyan doktrininde aydınlanmış olarak Katolikler, hem toplumun genel iyiliği hem de İncil in yolunu hazırlamak için layıkıyla çalışarak, toplumsal işleri yürütmeyi reddetmemelidirler. Katolikler Tanrı nın iyi isteğine göre tüm kadın ve erkeklerle gerçek, adalet, kutsal şeyler ve sevilebilir şeyler için işbirliği yapmaya çalışmalıdırlar (Fil. 4,8). Onlarla tartışarak sağduyu ve nezaketle İncil in Ruhuna götürecek toplumsal ve halka yönelik uygulamaları araştırmaya başlamalıdırlar. Günümüz işaretleri arasında tüm halklardaki dayanışma duyarlılığının artması özellikle dikkat çekicidir. Bu farkındalığı azimle teşvik etmek ve onu ciddi ve samimi kardeşlik sevgisine dönüştürmek Laik havariliğin bir görevidir. Üstelik Laikler, uluslararası alanda ve ulusların gelişimine özel bir saygıyla bu konuda oluşacak sorunların doktrinal ve pratik çözümleri konusunda dikkatli olmalıdırlar 26. Yabancı uluslara yardım eden ya da bu konuda çalışan herkes halklar arasındaki bu ilişkinin her iki tarafın da eşit oranda alıcı ve verici olduğu durumda samimi bir kardeşlik alış verişinin ortaya çıkabileceğini unutmamalıdırlar. Yolcular, uluslararası ilişkiler, iş, ya da başka sebeplerle bulundukları yerlerde, gittikleri yerde Mesih in haberinin gezgin müjdecileri olduklarını hatırlamalı ve buna uygun davranmalıdırlar. Giriş BÖLÜM IV HAVARİLİĞİN ÇEŞİTLİ BİÇİMLERİ 15. Laikler havarisel faaliyetlerini bireysel ya da çeşitli grup ya da kuruluşlara üye olarak gerçekleştirebilirler. Bireysel havariliğin önemi ve çeşitliliği 16. Gerçek Hristiyan yaşamı (Yu. 4, 14) demek olan ve cömertlikle akan bireysel havarilik organize biçimde ya da hiçbir yere bağlı olmadan yapılsa da tüm laik havariliğin kaynağı ve koşuludur. Konumlarına bakmadan tüm laik insanlar (birliklerde yer alma olanağı ya da fırsatı olmayanlarda dâhil olmak üzere) bu tür bir havariliğe çağrılmışlardır ve ona katılmakla 26 John XXIII, encyclical "Mater et Magistra" May 15, 1961: A.A.S. 53 (1961) pp. 448-450.
12 yükümlüdürler. Bu tür havarilik her yerde ve her zaman yararlıdır, fakat belli koşullarda tek uygun ve uygulanabilir olan budur. Laiklerin kiliseyi inşa ettiği, dünyayı kutsallaştırıp Mesih te ona yaşam verdiği, çok çeşitli biçimlerde havarilik bulunmaktadır. Bireysel havariliğin özel bir biçimi de günümüze uygun özel bir işaret olarak iman, ümit ve sevgiden çıkan tüm bir yaşamın tanıklığıdır. Bu tür bir yaşam Mesih e inananlarda bulunan Mesih İsa nın, kendisini göstermesidir. Ardından, belli koşullarda son derece gerekli olan sözel ve yazılı olarak kelamın havariliği gelir. Laik kişiler durumlarına ve yeteneklerine uygun olarak Mesih İsa yı ilan eder, açıklar ve onun öğretisini yayarlar ve imanla ona tanıklık ederler. Üstelik bu dünyada yaşayan yurttaşlar olarak işbirliği içinde bu geçici düzeni kurarken; laikler mümkün olduğunca imanın ışığında ailelerinde, işlerinde, kültürel ve sosyal yaşamlarında yüce nedenleri aramalı ve her fırsatını bulduklarında bunu başkalarına anlatmalıdırlar. Böyle yapmakla yaratan, kurtaran ve kutsallaştıran Tanrı ile işbirliği yaptıkları gerçeğinin bilincinde olur ve ona böylelikle övgü sunmuş olurlar. Son olarak laikler hayatlarını yardımseverlik içinde yaşamalı ve tüm işlerinde en iyi şekilde bunu vurgulamalıdırlar. Tüm insanlara ulaşabileceklerini, tövbe ve gönüllü olarak yaptıkları işlerin kabulü kadar, toplu ibadet ile de tüm dünyaya kurtuluşun katkısını verebileceklerini ve yaşamın zorluklarında acı çeken Mesih İsa ya benzer olabileceklerini hatırlamalıdırlar (2 Kor. 4,10; Kol. 1, 24). Belirli durumlar içinde bireysel havarilik 17. Kilise nin özgürlüğünün çiğnendiği bölgelerde bireysel havarilik için acil ihtiyaç bulunmaktadır. Bu deneme koşullarında laikler rahiplerin görevlerinden üstlenebildiklerini yaparlar, etraftakilere Hristiyan doktrinini öğretmek, onlara yaşamın dinsel yollarını ve Katolik olarak düşünmeyi öğretmek, onları kutsal sırları sıklıkla almaya yöneltmek, onları merhamette ve Efkaristiya tapınmasında geliştirmek için kendi özgürlüklerini ve kimi zaman yaşamlarını tehlikeye atarlar 27. Bu Kutsal Sinod, günümüzde de bu zulümler içinde ortaya çıkan laik kişilerin kahramanca metaneti için Tanrı ya en içten şekilde şükranlarını sunarken, onları bir baba sevgisiyle ve minnetle kucaklıyor. Bu bireysel havarilik Katoliklerin az sayıda bulunduğu ve genellikle dağınık yaşadığı yerlerde özel olarak yer alır. Burada bireysel olarak havarilikle iştigal eden laikler gerek zaten belirtilen sebeplerle gerekse kendi mesleki uğraşlarından kaynaklanan özel sebeplerle özel bir tür kuruluş ya da örgütlenme olmaksızın ciddi sohbetler için küçük grupları yararlı bir şekilde bir araya getirirler, öyle ki burada oluşan Kilise birliği, başkalarına sevginin gerçek tanıklığı olarak görünür. Bu yolla yani dostluk yoluyla ve kendi tecrübelerinden öğrendiklerini aktararak başkalarına ruhsal yardımda bulunma yoluyla, yalıtılmış yaşam ve faaliyetlerin dezavantajlarını yenecek bir eğitim almış olur ve havariliklerini daha üretken hale getirirler. 27 Pius XII, allocution to the first convention of laymen representing all nations on the promotion of the apostolate, Oct. 15, 1951: A.A.S. 43 (1951) p. 788.
13 Örgütlü havariliğin önemi 18. İnananlar yaşamlarının çeşitli koşullarında bireysel olarak havarilikle uğraşmaya çağrılmışlardır. Bununla birlikte insanın sosyal bir varlık olduğunu, Tanrı halkı içinde Mesih e inananların birleşmesinin ve tek bir beden olmalarının (1. Ko. 12, 12)Tanrı yı hoşnut ettiğini (1. Pe. 2, 5-10) hatırlamalıdırlar. Hristiyan inananların havarisel topluluğu, bir insana ve Hristiyan ihtiyaçlarına mutlu bir yanıttır ve aynı zamanda Mesih te kilise birliğine işaret eder, ki Mesih İsa şöyle demiştir, "Nerede benim adımla bir ya da iki kişi toplanırsa, ben de orada onların arasında olacağım (Mt. 18, 20). Bu nedenle inananlar birleşmiş çabalarıyla havariliğe katılmalıdırlar 28. Ailelerinde, mahalli kiliselerinde, episkoposluklarında yani, aralarında şekillendirmeye karar verdikleri gayrı resmi grup kadar havariliğin cemaatsel doğasını vurguladıkları yerlerde havari olmalıdırlar. Havarilik grubu, kilise cemaatlerinde ve değişik çevrelerde genel aktiviteler yoluyla sık sık gerçekleştirilmesi gerektiğinden çok önemlidir. Havariliği gerçekleştirmek için kurulan topluluklarda üyelerine genel destek vermek üzere, bunlar havarilik için biçimlendirilmeli ve doğru şekilde organize edilerek havarisel işleri düzenlenmelidir. Böylece her üye kendi görevini yerine getirirse daha iyi sonuç alınması beklenebilir. Mevcut koşullarda laik faaliyet alanında birleştirilerek ve organize edilerek havariliğin güçlendirilmesi oldukça gereklidir. Aslında sadece kaynakların toplanması, modern havariliğin tüm amaçlarının başarılmasını ve ilgilendiği alanların sağlam bir şekilde güçlendirilmesini sağlayabilir 29. Havariliğin, tasarlanmış olduğu genel davranışları ve sosyal koşulları bile kapsaması burada önemlidir. Öte yandan havarilikte birleşen bu koşullar, halkın görüşü ya da toplumsal koşulların baskısı altında sıklıkla taşınması imkânsız hale gelir. Havarisel birlik türlerinin çeşitleri 19. Havariliğin içinde çeşitli birlikler oluşturulmuştur 30. Bazıları, kendilerini kilisenin genel havarilik amaçlarına yönelik düzenlemiştir; diğerleri özel bir yolla müjdeleme ve kutsallaştırma görevini kendi üstlerine almışlardır. Bazıları dünyasal düzene Hristiyan ruhunu aktarmayı amaçlar, diğerleri merhamet ve lütuf işleriyle özel bir şekilde Mesih İsa ya tanıklık verirler. Bu birlikler arasında, üyelerinin somut yaşamı ve imanı arasında yakın birliği teşvik eden ve destekleyenlere temel öncelik verilmelidir. Birlikler kendi içinde sona ermezler; daha çok Kilise nin dünyaya karşı olan görevine hizmet ederler. Havarisel dinamizmleri tüm birliğin ve üyelerinin Hristiyan tanıklığı ve müjdeleme ruhuna olduğu kadar Kilise nin amaçlarına uygunluklarına da bağlıdır. Artık sosyal kurumların gelişimi açısından ve modern toplumun hızlı gelişimine bakarak Kilise misyonunun küresel doğasının gerektirdiği havarisel girişimler, uluslararası dünyada çok daha organize biçimler geliştirmelidir. Katolik uluslararası organizasyonlar, üyeleriyle 28 Pius XII, allocution to the first convention of laymen representing all nations on the promotion of the apostolate Oct. 15, 1951: A.A.S. 43 (1951) pp. 787-788. 29. Pius XII, encyclical "Le Pelerinage de Lourdes," July 2, 1957: A.A.S. 49 (1957) p. 615. 30 Pius XII, allocution to the assembly of the International Federation of Catholic Men, Dec. 8, 1956: A.A.S. 49 (1957) pp. 26-27.
14 olduğu kadar bu uluslararası organizasyonlarla da daha yakın birliğe ulaştıkça, amaçlarına daha etkin bir şekilde erişeceklerdir. Kilise yetkilileriyle uygun bir iletişim kurmak 31 için laiklerin bu tür kurumlar 32 kurmak ve onları kontrol etmek ve hâlihazırda mevcut olanlara katılma hakkı mevcuttur. Yine de çabaların dağılması önlenmelidir. Yeterli gerekçe olmadan yeni proje ve dernekler teşvik edildiğinde ya da eski bir birlik ya da yöntem artık işlevini yitirdiği halde sürdürülmeye çalışıldığında bu durum görülür. Veya bir ulusta ya da başka uluslarda uygulanmakta olan havarilik yöntemlerini ayrım gözetmeden aktarmak, her zaman uygun olmayabilir 33. Katolik Hareketi 20. Onlarca yıl önce pek çok farklı uluslardan laikler kendilerini artan bir şekilde havariliğe adamaya başladılar. Hiyerarşi ile yakın bir birlik içinde, havariliğe uygun amaçları izlemeye devam eden çeşitli aktiviteler ve topluluklar içinde gruplaştılar. Bu birliklerin ya da bunlara benzer veya daha eski kurumların çalışmak için izledikleri farklı yollar dikkate değerdir ve halen Mesih in krallığı için kusursuz sonuçlar elde etmeyi sürdürmektedirler. Kendilerine Katolik Hareketi adını veren bu topluluklar, Papalar ve episkoposlar tarafından önerilmekte ve teşvik edilmekte ve sık sık hiyerarşinin havariliğinde, laiklerin işbirliği olarak tanımlanmaktadırlar 34. Katolik Hareketi ya da başka bir adla anılıyor olsa da tüm bu gruplar günümüzde büyük değer taşıyan ve aşağıdaki özellikleri birleştirmeyi ve onlara sahip olmayı amaçlayan bir havariliği yerine getirmektedirler: a) Bu kuruluşların öncelikli amacı, insanların müjdelenmesi ve kutsallaşması ve hayatın çeşitli aşamalarında ve farklı topluluklarda İncil in ruhunun nüfuz etmesiyle aralarında Hristiyan bilincinin şekillenmesini amaçlayan Kilise nin havarisel amacıdır. b ) Kendi yöntemlerine göre hiyerarşi ile işbirliği yaparak, laikler kendi tecrübeleri yararına katkı sağlar ve kilisenin çobansal faaliyetlerinin koşullarını dikkate alarak bu kurumların yönetimi için sorumluluk alır, yönetime, işbirliğine ve yapılacak işlerin planlanmasına katılır. c) Laikler, organik bir beden gibi birlikte hareket ederek Kilise cemaatinin daha uygun bir şekilde simgelenmesine ve havariliğin daha etkin biçimde sunulmasına yardımcı olur. d) İster kendilerini anında sunmuş olsun, isterse hiyerarşinin havariliğiyle doğrudan işbirliğine ve hareket etmeye çağrılmış olsun, laikler hiyerarşinin üst yönetimi altında yer alır ve açık bir görevle hiyerarşi laiklerin üzerinde yaptırım uygulayabilir. Hiyerarşinin takdiri altında, bu özellikleri taşıyan organizasyonlar, farklı bölge ve halkların ihtiyaçlarına göre farklı ad ve şekiller alsalar bile Katolik Hareketi olarak tanınmalıdırlar. 31 in Chap. 5, no. 24. 32 Sacred Congregation of the Council, concerning the dissolution of the Corrientes diocese in Argentina, Nov. 13, 1920: A.A.S. 13 (1921) p. 139. 33 John XXIII, encyclical "Princeps Pastorum," Dec. 10, 1959: A.A.S. 51 (1959) p. 856. Article 20: 34 Pius XI, letter "Quae Nobis" to Cardinal Bertram, Nov. 13, 1928: A.A.S. 20 (1928) p. 385. cf. also Pius XII, allocution to Italian Catholic Action, Sept. 4, 1940: A.A.S. 32 (1940) p. 362
15 Bu Kutsal Konsil, çeşitli halklar ve ülkeler arasında Kilise nin havarilik ihtiyaçlarına cevap vereceğinden emin olduğu bu birlikleri ciddiyetle tavsiye eder ve ruhbanları ve laikleri yukarıda sayılan özellikleri daha üst bir dereceye taşımak ve Kilise nin kardeşlik çerçevesinde havariliğin tüm diğer formlarıyla, tüm zamanlarda işbirliği yapmak üzere bu birliklerde çalışmaya davet eder. Birliklerin Değerlendirilmesi 21. Tüm havarisel birliklere özen gösterilmelidir. Bunlar her ne kadar zamanın ya da mekânın gerekliliklerinin sorumlusu olarak hiyerarşinin övdüğü ya da önerdiği ya da özellikle acilen kurulması istenen birlikler olsa da, rahipler, din adamları ve laikler tarafından büyük bir saygı gösterilmeli ve her biri kendi yeteneklerine uygun şekilde teşvik edilmelidir. Bu birlikler arasında üstelik uluslararası Katolik grup ya da birlikler özellikle şu anda takdir edilmelidir. Özel bir şekilde Kilise ye hizmet etmeye adanmış laikler 22. Bu laik topluluk içinde evli ya da bekâr olarak kendilerini mesleki deneyimleriyle geçici ya da kalıcı olarak birliklerin hizmetine ve faaliyetlerine adayan kişiler, Kilise nin özel övgü ya da takdirini hak etmektedirler. Kişisel hizmetlerini kendi ulusal sınırları içinde ya da uluslar arası alanlarda ya da özellikle Katolik misyon cemaatlerinde ve Kilise nin henüz yeni yeşermekte olduğu bölgelerde, havarisel birlik ve faaliyetlere sunan laik insanların sayısındaki artış, Kilise için gerçek bir sevinç kaynağı olmaktadır. Kilise çobanları, bu laik insanlara memnuniyet ve teşekkürle kabul göstermeli ve kendilerini ve ailelerini gerektiği gibi destekleyerek, adalet, eşitlik ve yardımseverlik taleplerinin, konumlarıyla bağlantılı olarak sağlandığından emin olmalıdırlar. Bu laik kişilere gerekli eğitim, ruhsal teselli ve teşvikin sağlanmasına dikkat etmelidirler. Giriş BÖLÜM V HAVARİLİĞİN YERİNE GETİRİLMESİNDE YAPILMASI GEREKENLER 23. Laik havarilik ister bireysel isterse bir kuruluşun üyesi olarak yerine getirilsin, doğru ilişkiler sistemine uygun olarak tüm kilisenin havariliği içinde bütünleşmiş olmalıdır. Aslında tüm bu kişilerin, Kutsal Ruh ta birlik içinde olan Rab bin Kilisesi nin kuralları içinde atanmış olmaları (Ha. İşl. 20,28), Hristiyan havariliğinin temel unsurudur. Hiyerarşi tarafından yönetilen havariliğin çeşitli projeleri arasında işbirliğine ihtiyaç olduğu açıktır. Gerçekte birlik ruhunun, kardeşlik sevgisi içinde teşvik edilmesi gereklidir, böylece Kilise nin tüm havariselliğinin parıltısı içinde ortak amaçlara ulaşılır ve yıkıcı rekabetin önüne geçilmiş olunur. Bunun için, kilisenin tüm havarilik biçimleri arasında karşılıklı saygı, her organizasyonun özel karakterine saygı ve gerekli koordinasyonun sağlanmasına ihtiyaç duyulur 35. Kilise nin özel aktiviteleri Klerjinin her iki dalı olan ruhbanlar ve laik halk arasında 35 Pius XI, encyclical "Quamvis Nostra," April 30, 1936: A.A.S., 28 (1936) pp. 160-161. Article 24:
16 uyum ve havarisel işbirliğini gerektirdiğinden, bu uyum ve işbirliğinin sağlanması en uygun durum olacaktır. Hiyerarşi ile İlişkiler 24. Hiyerarşi, laiklerin havariliğini teşvik etmeli, ruhsal ilkeler ve destek sağlamalı, bu havariliği kilisenin genel iyiliği için yönlendirmeli ve doktrin ve düzenin muhafazası için hazır bulunmalıdır. Aslında, laik havarilik bu havariliğin çeşitli konuları ve yöntemleriyle uyum içinde hiyerarşi ile çeşitli şekillerde ilişkiyi kabul eder. Kilise içinde laiklerin özgür seçimi ile kurulmuş ve sağduyulu kararlarla düzenlenmiş pek çok havarisel görev bulunmaktadır. Kilise nin misyonu bu tür görevlerle beli koşullarda daha iyi yerine getirilebilir ve bu nedenle bunlar sık sık hiyerarşi tarafından övülür ve tavsiye edilir 36. Yasal Kilise otoritesinin rızasını almadıkça hiçbir proje Katolik adını alamaz. Laik havariliğin belli biçimleri çeşitli şekillerde de olsa, hiyerarşi tarafından açıkça tanınmıştır. Kilise nin genel iyiliğinin gerekleri yüzünden, kilise otoritesi, anlık ruhsal amaçlar nedeniyle bazı havarisel birlik ve projeleri özel bir şekilde seçebilir, teşvik edebilir ve böylece onlara özel sorumluluk verebilir. Bu nedenle koşullara göre havarilik uygulamalarında çeşitli değişiklikler yapmakla, hiyerarşi kendi havarisel görevleriyle daha yakın olarak onun özel biçimlerine katılır. Her havariliğin uygun doğası ve farklılığı korunmalıdır ve laiklerin kendi kendilerine hareket etme kabiliyeti engellenmemelidir. Kilise nin çeşitli belgelerinde hiyerarşinin bu prosedürü vekâlet olarak adlandırılır. Son olarak hiyerarşi, Hristiyan doktrininin öğretilmesi, belli litürjik faaliyetler ve ruhların bakımı gibi bazı çobansal görevlerle yakından bağlantılı belli görevleri laiklere emanet eder. Bu görevin erdemi sayesinde laikler bu görevlerin yerine getirilmesinde daha üst bir kilise kontrolünden sorumlu olurlar. Dünyasal düzenin işleri ve kurumları hakkında, kilise hiyerarşisinin görevi dünyasal düzende uyulması gereken ahlaki ilkeleri öğretmek ve yorumlamaktır. Dahası, ilgili konularda bu kurumların ve işlerin ahlaki ilkelerinin ne olduğuna bakmaksızın, dikkatli bir inceleme ve uzmanlara danıştıktan sonra karar verme ve göksel değerlerin korunması ve desteklenmesi için gereken şeylere karar verme hakkına sahiptir. Din adamlarının, laiklerin havariliğine vermesi gereken yardım 25. Episkoposlar, mahalli kiliselerin çobanları, ve Klerjinin diğer rahipleri bu havariliği yerine getirme hak ve görevlerinin tüm inananlar, rahipler ve laikler için olduğunu ve bu laiklerin de Kilise yi inşa etmek için görevleri bulunduğunu akılda tutmalıdırlar 37. Bu nedenle Kilise 36 Sacred Congregation of the Council on the dissolution of the diocese of Corrientes, Argentina, Nov. 13, 1920; A.A.S. 13 (1921) pp. 137-140. Article 25 37 Pius XII, allocution to the second convention of laymen representing all nations on the promotion of the apostolate, Oct. 5 1957: A.A.S. 49 (1957) p. 927.