Değerli okuyucu; bu benim ilk şiir kitabım Kitabın hazırlanmasında emeğini esirgemeyen Sayın Serdar YAKAR hoca ya sonsuz teşekkürlerimi Sunuyorum. Ayrıca katkılarından dolayı OZAN Mevlüt e teşekkür ediyorum. Saygılar Âşık Ali ATAŞ UKDE. 1
UKDE KĐTAPLIĞI: 97 ÂŞIK ALĐ ATAŞ ŞĐĐRLERĐ: 1 Editör: Serdar YAKAR Baskı Cilt: LAZER OFSET Kazım Karabekir Cad. Koyunlu Han 95/1-A Đskitler/ANKARA Tel: 0.312.3412370-72 Kapak Tasarım: Şükran ĐŞÇĐ Baskı Tarihi : Ekim 2011 ISBN : 978-605-87641-4-9 Yazışma Adresi: Vefa Kitap Kırtasiye Đsmetpaşa Mah. Borsa Cad. Buket Sitesi Altı No 17/C Tel: 0.344.225 13 00 KAHRAMANMARAŞ 2
Âşık Ali ATAŞ ÇAĞLAYANCERĐT Kahramanmaraş 2011 3
ÂŞIK ALĐ ATAŞ: Kahramanmaraş ın Çağlayancerit ilçesinde doğdu. Cerid in Dabanlı aşiretinden olup Ataş Veli nin oğludur. Anası ise Kızıllı aşiretindendir. Okuma yazması olmayan bir ailenin üçüncü evladı olarak 11 Temmuz 1946 da tarlada dünyaya gözlerini açar. Baba ekin biçmekte, ana ona hizmet etmektedir dünyaya merhaba dediğinde. Nüfusa kaydı 8 Şubat 1948 doğumlu olarak geçer. Yokluk ve yoksulluk içinde geçen bir hayatı olur. Molla Yusuf un ahşap evinde ilkokula başlar. Henüz dördüncü sınıfta iken şiir yazmaya başlar. Zor şartlar altında ilkokulu bitirirse de devamını getiremez. Bu arada dini dersler de alır. Bu ara saz çalmayı da öğrenmiştir. Saz çalmanın günah olduğuna inanan babası harçlıklarını biriktirerek aldığı sazını kırar. Kırgınlık ve kızgınlıkla köyünü terk eder. Đnşaat işçiliği, hamallık, ayakkabı boyacılığı, seyyar satıcılık, fotoğrafçılık gibi bulduğu her işte çalışır. Yeniden bir saz alıp çalıp söyler, atışmalara katılır. Đl il, köy köy dolaşır tüm bir Anadolu yu. Anasının çağrılarına dayanamaz ve köyüne döner. Evlenir. Sonrasında askerlik. Dönüşte yine işsizlik. Çukurova da pamuk tarlalarında işçilik ve ardından kendi kendine kitaplardan öğrenilen radyo tamirciliği Hayatını artık radyo ve televizyon tamir ederek kazanacaktır. 2003 de bilgisayar ve internet ile tanışır. Hasan Üstgül ün hazırladığı web sitesi sayesinde sesini daha geniş kitlelere duyurur. Şiirleri çeşitli dergi ve kitaplarda yer almışsa da bu eser ozanımızın ilk eseridir. Halen şiir yazmaya, www.atasali.com adlı web sitesi ile Çağlayancerit ten ses vermeye devam etmektedir. 5 çocuk babası, 12 torun sahibidir. 4
ĐÇĐNDEKĐLER TAKDĐM..9 AĞAÇ DĐKELĐM...11 ALIN DÜNYA SĐZĐN OLSUN.12 ALMADIK HASAN.13 AMERĐKA OLMASA...14 ARILAR DA TEMBELLEŞTĐ..15 ARIYOM DA BULAMIYOM..16 BAKKAL EFENDĐ 17 BATACAĞIN BELLĐ ĐDĐ.....18 BANA ŞARAP ĐÇĐRENĐN 19 BENDEN DEMESĐ 20 BEYE KÜSTÜM BEN...21 BEYLER NEREDE 22 BEN KOCAMIŞIM 23 BEN GĐDERSEM ARARSINIZ 24 BĐLDĐRME HASAN.25 BĐLMĐYORSUN DEMEK KĐ 26 BĐR DOST TANIDIM 27 BĐZĐM KÖYÜN EŞŞEKLERĐ...28 BÖYLE BĐLĐRĐM.30 BULUNUR MU?..31 BULACAKSIN UNUTMA 32 CERĐT Đ GEZMEDEN GĐTME.33 COŞAR SELÇUK BEY.34 ÇEKĐM KAPANIR MI EDE..35 ÇOĞUK EFENDĐ...36 DEME MEMUR BEY...37 DEMEDĐ DEME 38 DERMANIN CERĐT.39 5
DĐRGENĐMĐZ YOĞUDU..40 DOSTA SELAM 41 DURAMIYORUZ..42 DUYMADIN HOCA.43 DÜŞÜNEN MĐ VAR.44 ELĐF CĐCĐ.45 ERĐTTĐN OĞUL 46 FARKINDA MIYIZ?...48 GAFTAN ANLAMAZ...49 GELĐR CERĐT ĐN..50 GEÇEN SENE BU ZAMAN.51 GELĐYORUM EMMOĞLU..52 GENÇ MÜHENDĐS...54 GEREK YOK.55 GĐTMEDĐN MĐ HEMŞERĐM 56 GĐYEMĐYOM EMMOĞLU...57 GÖÇTÜ BU SENE.59 GÖRMEK ĐSTERĐZ...60 GURURUSUN SEN...61 GÜLER BU HOCA 62 GÜLÜ MARAŞ IN 63 GÜVEN KALMADI..64 GELMEDĐNĐZ BU NĐYE..65 GELĐRĐM HELE...67 GĐRMEK ĐSTEDĐM...69 HABER VER.72 HARAP ETTĐLER.73 HAŞARI BU YIL...74 HAVASINI ÖZLEDĐM..75 HĐLEBAZA YAKIN OLMA.77 ĐSTEMĐYORUM...78 KAÇTI BU SENE..80 KALKAR HALIM YOK...81 KALMADI EMMĐ 82 KANADI KOLU CERĐT ĐN..83 KAYIP ETTĐK MEHMET YAKAR I...85 KĐMĐ KOYDUN KĐ (1).86 6
KĐMĐ KOYDUN KĐ (2).87 KĐMSELERE SORAMIYOK...88 KOŞTUK EMMOĞLU.90 KOVDU MARAŞLI..91 MAAŞ ALAN VAR...92 MARAŞ I GEZMEDEN GĐTME..93 MEHMET EFENDĐ...94 MET ETMĐŞLER ÜSTADIM 96 MEMUR EFENDĐ.97 MÜNAFIKLAR OLMASA...98 NELER OLDU YEĞENĐM.99 OLDUM BU SENE.100 OLSUN MEMUR BEY...101 OYLAR HUZURSUZ..102 ÖVÜNÜRSÜN MADUR ALĐ.103 PERĐŞANDIR EMEKLĐLER...105 RAHAT ĐDĐK ESKĐDEN 106 SELAM VAR HASAN 108 SEMRA KIZ IN NĐŞANI 109 SENSĐN SEVDĐĞĐM...111 SERDAR HOCAYI.112 SEVERDĐ BABAM 113 SIRADAYIM DOKTOR BEY 114 SORACAKSAN GEL.116 SORMA HÂKĐM BEY 118 SORMAZ VEKĐLLER 119 SOYUM BENĐM.120 SÜREMEDĐM EFENDĐM..121 ŞAŞIRTTI HASAN 122 TADI KALMADI...123 TEBRĐK EDĐYORUZ.125 TEMBELLĐĞĐ ÖVME BANA.126 UÇURUM OLDU YEĞENĐM.127 ULURSUN EMMĐ...128 UZANIR ELĐ CERĐT ĐN.129 VALĐ BEY (1)..130 VALĐ BEY (2)..131 7
VATANDAŞIZ BEYEFENDĐ 132 VURMA SÜLEYMAN..133 YALAN SÖYLEMĐŞ..134 YAYLAMIZI SATMIŞ...136 YENĐLĐKLER GELDĐ EMMĐ.137 YORGANIMIZ OLMAZDI 138 YORGUNUM CERĐT.140 YOK MU DOKTOR BEY...141 YÖRESĐ GÜZEL CERĐT ĐN...142 ĐKĐ ŞEYTAN TÜREDĐ 143 8
TAKDĐM Đçinde doğup büyüdüğüm, suyunu içip sokaklarında adımladığım memleketim Maraş, kahraman olduğu kadar da içli, duygulu insanların memleketidir aynı zamanda. Neşe ve sevinçlerini olduğu kadar keder ve üzüntülerini de dile getirir onlar. Kimi bunları ak kağıda nakış gibi işlerken kimi de sazının telleri ile haykırır dosta ve düşmana karşı Biri şairdir bir diğeri ozan. Baba yurdu Çağlayancerit in sesi ve nefesi Âşık Ali Ataş ise hem şairdir hem de ozan. O okuma yazmayı öğrendiği günlerden itibaren başlar yazmaya. Cerit i, Ceritliyi, yokluğu, yoksulluğu, Çukurova yı, pamuğu anlatır. Sonra bunları seslendirir sazının tellerinde En az memleketim kadar çile doludur. Yine de merhum babam Topuz Hasan a oranla şanslıdır. Đki yıl gecikmeli de olsa bir kafa kağıdı vardır en azından. Yıllar önce köklerimi araştırmak, Cerid Türkmenlerinin tarihini ve Çağlayancerit in öyküsünü kaleme almak için yaptığım çalışmalar esnasında tanımıştım kendisini. Aslında çocukluk yıllarımdan da az kıt hatırlıyordum. O yıllarda masa başında radyo ve televizyon yaparken görmüşlüğüm vardı. Çünkü Maraş taki öğrencilik yıllarımda sık olmasa da Çağlayancerit e gider, köşker ağabeylerim Yusuf ve Mehmet Yakar ın yanında soluğu alırdım. Yüzlerce yıllık kültür değerlerini yaşatmaya çalışan Ceritli şehre uzak olmanın da verdiği olumsuzlukla zamanın çok çok gerisinde kalmış kocaman bir köydü o yıllarda. Ulaşım tek bir otobüsle, bazan kamyonla olurdu. Köşker Yusuf Yakar Ağabeyimin kamyonunun kasasında da çok yolculuk yapmıştım. Bozlar kısığını geçip Cerit e girdiğinde sanki eski zamanlara yolculuk yapmış gibi oluyordu insan. 9
Đşte bu yoksulluğu ve sahipsizliği şu şekilde dile getiriyordu şair ve ozan Âşık Ali Ataş: Sahipsiz kalmış kimsesi yoktur Gariptir yaşlısı toyu Cerid in Arazisi dağdır nüfusu çoktur Yarıklardan akar suyu Cerid in Fakirliği destan olur dillere Dağılmıştır bayırlara çöllere Teslim olmuş akrep gibi ellere Tükenmez ağası beyi Cerid in Đnsan bazan karşılıklı pek görüşmese de gönülden gönüle giden bir sevgiyi seziyor ve karşılık veriyor. Âşık Ali Ataş a karşı da öylesine bir sevgi ve saygı idi hissettiklerim. Uzaktan sevip saydığım Âşık Ali Ataş ın kendi adına oluşturduğu internet sitesine elimden geldiğince katkıda bulundum, destek verdim. Sayın valimiz M.Niyazi Tanılır ın isteği üzerine Yaşar Alparslan hocam ile birlikte kaleme aldığımız Maraş Meşhurları kitabında Âşık Ali Ataş ın biyografisine isteyerek yer verdik. Vali Bey şair ve yazarlarımızdan eser yayınlamamış olanları kitaba koymayalım demişti ama Âşık Ali Ataş ı bu eserin dışında tutmak da olmazdı. Çünkü o şair olduğu kadar da ozandı Web sitesinde yayınladıkları ise eserler dolduracak denli hacimliydi. Ve işte vakti zamanı geldi Âşık Ali Ataş ımız da ilk eserini yayınlama kararı aldı. Devamının da geleceğine canı gönülden inanıyorum. Ve bu güzel esere karınca kararınca da olsa bir hizmetim olduğu için de onur duyuyorum. Bu imkânı bana verdiği için de kendisine teşekkür ediyorum. Ve son olarak baba yurdum Çağlayancerit i ve Ceritliyi saygı ve sevgi ile selamlıyorum. 10 Serdar YAKAR Araştırmacı-Yazar. Kahramanmaraş Belediyesi Kültür ve Sosyal Đşler Müdürü
AĞAÇ DĐKELĐM Size seslenirim Cerit lim size Ağaçlar yetişsin fidan dikelim Boşluk bırakmadan tepeye düze Dağlara kırlara ağaç dikelim Çok erken kalkalım atmadan şafak Erozyon yurduma kurmasın tuzak Biçmoluk Kara top kalmasın çıplak Çıplak tepelere ağaç dikelim Düşmeyelim erozyonun ağına Çok önem ver bahçe ile bağına Engizek Kazıklı Öksüz dağına Gel biz bu dağlara ağaç dikelim Orman yurdumuza kol kanat gerer Kuşlar cıvıldaşır güllerin derer Ormansız memleket yok olur gider Yurdun her yanına ağaç dikelim Kavlakların ora ufak bir gedik Uşakkırılan da ötüşür keklik Karatop Devrent ve Keklicek erik Biz bu tepelere ağaç dikelim Her insan yurduna canını adar Ormansız memleket bize olur dar Usanma beşikten mezara kadar Cennet yurdumuza ağaç dikelim Âşık Ali m ben severim ormanı Ondan gelir dizlerimin dermanı Gül gülistan olsun yurdun her yanı Erozyon önlensin ağaç dikelim 11
ALIN DÜNYA SĐZĐN OLSUN Đşte geldim gidiyorum Alın dünya sizin olsun Her şey fani biliyorum Alın dünya sizin olsun Ölecekler bütün sağlar Viran olur yeşil bağlar Yaşa, yaşa nere kadar Alın dünya sizin olsun Sim siyah saçlar ağardı Hayırsız dostlarım vardı Diz yoruldu göz karardı Alın dünya sizin olsun Yüce dağlar ve tepeler Onu sallıyor depremler Elbet gidecek gelenler Alın dünya sizin olsun Dünya yalan herkes bilsin Gülmek isteyenler gülsün Ölmem diyenler sevinsin Alın dünya sizin olsun Sanki uyudum uyandım Yolun sonuna dayandım Ben bir müddet oyalandım Gayri dünya sizin olsun Âşık Ali m ölçtüm sile Yaşadım hep zulüm çile Malı mülkü servetiyle Alın dünya sizin olsun 12
ALMADIK HASAN Mevsim kıştır çoluk çocuk üşüyor Bu yıl odun kömür almadık Hasan Yoksulluk her zaman bize düşüyor Biz buna bir çare bulmadık Hasan Siyaset uykudan hızlı uyandı Meydanlar yalandan bıktı usandı Olup bitenlerden midem bulandı Bu iş e bir çare bulmadık Hasan Gençlik elimizde kalıcı sandık Oğlan kız everdik çok hırpalandık Aşamayacağımız dağa tırmandık Yetişip menzile varmadık Hasan Köprüler dururken geçeriz çaydan Fırsat elden gider ok çıkar yaydan Karışmadık uzak durduk olaydan. Kavganın içinde olmadık Hasan Đnan siyasete aklım ermiyor Sorumsuz liderler ortam geriyor Birisi birine kaset veriyor Vekilleri böyle harcadık Hasan Yalan değil doğruları söyledik Alın terim ile çalıştım yedik Emekli olunca doyarız dedik Mesleği bıraktık aç kaldık Hasan Âşık Ali m bize oldular düşman Fazla kilo aldık dediler Şişman Yaptığımız iş ten olduk bin pişman Ellerin davulun çok çaldık Hasan 13
AMERĐKA OLMASA Devlet, devlet ile rahat yaşardı Şu münafık Amerika olmasa Yardım için bir birine koşardı Şu münafık Amerika olmasa Müslümanlar ile bitmez kavgası Dilerim ki boşa çıksın çabası Japonya yemezdi atom bombası Şu münafık Amerika olmasa Temelinden beri katildir bunlar Toplu katledilir güzelim canlar Huzur bulup yaşayacak insanlar Şu münafık Amerika olmasa Devleti devlet e çatar boş durmaz Pusularda bekler sinsi ve kurnaz Kimse silah alıp bir birin vurmaz Şu münafık Amerika olmasa Amerika senin yıkılsın dünyan Bulgaristan Afganistan Vietnam Ölüp yok olmazdı milyonca insan Şu münafık Amerika olmasa Suçlu dedi yakalattı Saddam ı Davranıp da alamadı kadanı En sonunda idam ettin adamı Asar mıydın orda petrol olmasa Âşık Âli der ki insanlar cahil Bir gün sende yok olursun ey gafil Mahsuni de demiş idi bu katil Söyler miydi bu gerçeği bilmese 14
ARILAR DA TEMBELLEŞTĐ Kovana erken doldular Arılar da tembelleşti Bize bal yapmaz oldular Arılar da tembelleşti Tarlayı odlar süslüyor Tohumu böcek besliyor Bakım yok gübre istiyor Tahıllar da tembelleşti Ne yapsın fakir fukara Gider fondan alır para Devlet bakıyor onlara Karılar da tembelleşti Bey efendi gibi giyor Evde ne bulursa yiyor Babamız çalışsın diyor Çocuklar da tembelleşti Avare yatar çalışmaz Küsülü durur barışmaz Đlim, bilim le uğraşmaz Hocalar da tembelleşti Yaşlandıkça beden erir Asaya dayanır yürür Devlet maaşını verir Kocalar da tembelleşti Ali der sözümde merdim Gereken cevabı verdim Araştırmaz halkın derdin Ozanlar da tembelleşti 15
ARIYOM DA BULAMIYOM Yitirdim eski neşeyi Arıyom da bulamıyom Kaybettim Çakal Köse yi Arıyom da bulamıyom Cufla ölmüş gittik yasa Yine aldı beni tasa Dükkânda yok Cafar Musa Arıyom da bulamıyom Kör cahili adam sayıp Gerçeği demezsem ayıp Engizek müftüsü kayıp Arıyom da bulamıyom Nedir bu milletin hali Sizi tutmaz mı vebali Hacı Düddük Salman Ali Arıyom da bulamıyom Demesem gönül koymuyor Söyleneni kim duymuyor Entari yok görünmüyor Arıyom da bulamıyom Hacı Đbrahim oldu bulut Tombak dedi sende umut Kayıp olmuş Hacı nohut Arıyom da bulamıyom Âşık Ali m insan hancı Bu olay gerçekten acı Baş çekti kör Hasan Hacı Yakınına varamıyom 16
BAKKAL EFENDĐ Herkese yukardan bakarsın böyle Bize çalım satma bakkal efendi Satışta dürüst ol gerçeği söyle Müşteriye çatma bakkal efendi Dükkân kendinizin vermezsin kira Köşede bucakta satarsın bira Mercimek zaten yok bulgur kaç lira Halkı kazıklama bakkal efendi Tere yağa Vita katıp satarsın Helal kazancına haram katarsın Senin işin zorca Allah kurtarsın Çok günah işlersin bakkal efendi Beş kilo ay çiçek yirmi liraya Tövbe olsun daha gelmem buraya Benden sonra kimi aldın sıraya Bana söyler misin bakkal efendi Bakalım şimdilik dönüyor teker Söyle kaç liradır bir torba şeker Herkes ettiğini dünyada çeker Ahrete ce kalmaz bakkal efendi Sana bir söz söylemiştim usulca Halimi anlatmış oldum insanca Bir ekmeği bile vermezsin borca Bizde neyin kaldı bakkal efendi Âşık Ali m gerçekleri söyleriz Alın terimizle çalışır yeriz Borcumuzun sahibiyiz öderiz Kimde neyin kaldı bakkal efendi 17
BATACAĞIN BELLĐ ĐDĐ Bile, bile faiz yedin Batacağın belli idi Yarınları boş ver dedin Batacağın belli idi Yedin havyar içtin kola Ticarete verdin mola Sinirinden sağa sola Çatacağın belli idi Etsiz yemek yemiyordun Yarın nolur demiyordun Eski gömlek giymiyordun Batacağın belli idi Söylediğin hep o türkü Sana teselliydi belki Kazandığın malı mülkü Satacağın belli idi Seni kovdular şirketten Ahşap ev yaptın pirketten Eni sonu memleketten Kaçacağın belli idi Kapandı açılmaz perde Gözün havalarda şerde Ömür boyu hapislerde Yatacağın belli idi Âşık Ali m verdi karar Vakit geçti neye yarar Aldığın mal etti zarar Batacağın belli idi 18
BANA ŞARAP ĐÇĐRENĐN Dilerim ocağı söne Bana şarap içirenin Ocağına baykuş döne Bana şarap içirenin Bana dediler budala Oynadılar çala, çala Oğlu kızı yetim kala Bana şarap içirenin Gitmiştim gurbet ellere Kader düşürdü dillere Hanım ı kalsın ellere Bana şarap içirenin Acımadı genç yaşıma Zehir doldurdu aşıma Evi yıkılsın başına Bana şarap içirenin Gezerdim elimde şişe Yürüyordum düşe, düşe Yuvasına figan düşe Bana şarap içirenin Akıllı ol Âşık Ali m Çok perişan oldu halım Boynuna bütün vebalim Bana şarap içirenin 19
BENDEN DEMESĐ Yaratan ayırmaz hiç bir insanı Bölücüye kanma benden demesi Beraber kurtardık biz bu vatanı Yurduna sahip ol benden demesi Kürt Türk ayıranın kör olsun gözü Bölücülük düşünür hep onun özü Kulak verip dinlemeyin her sözü El e maşa olma benden demesi Münafığın işi nifak sokmaktır Bunu bilmeyenler zaten ahmaktır En acı şey bölücülük yapmaktır Sen cahillik yapma benden demesi Aklını dağıtma başına topla Geleceği düşün iyi hesapla Kavga ile hak aranmaz sokakta Mala zarar verme benden demesi Sivas ta Madımak kana boyandı Otuz yedi insan orada yandı Acılar feryatlar arşa dayandı Cana zarar verme benden demesi Olay çıkardılar Çorum, Maraş ta Zannettik memleket büyük savaşta Öldürüldü kadın erkek her yaşta Siz cana kıymayın benden demesi Âşık Ali m kesin olur kararın Yaramızı biz kendimiz saralım Neresinden dönsek kârdır zararın Sözlerim muhayyer benden demesi 20
BEYE KÜSTÜM BEN Herkes hesabına adam kayırır Torpile gücendim beye küstüm ben Çoğu siyasetten karnın doyurur Göçüp gidiyorum köye küstüm ben Bizler yıllar yılı hizmet mi gördük Aramıza yıkılmaz duvarlar ördük Beceriksiz insanlara oy verdik Kutsal dediğimiz reye küstüm ben Sonu belli değil gidiş o gidiş Aklım ermez oldu bu nasıl bir iş Odun beleş kömür beleş su beleş Yetim hakkı yiyenlere küstüm ben Ozanlar da söylemekten bıkar mı? Darılıp da hatır gönül yıkar mı? Đnsan olan insan azgın bakar mı? Đnsana hor bakan göze küstüm ben Tavuk yattı yumurtalar cılk çıktı Horozlar kümesi başına yıktı Bir bardak ayrana hasret bıraktı Davara gücendim mala küstüm ben Bir vesvese ortalığa dağıldı Suda yüzen balıkları ağ aldı Gün geçtikçe inkârcılar çoğaldı Allah ı bilmeyen kula küstüm ben Âşık Ali m sana emanet bu can Odunsuz ocaksız tüter mi bacam Bana Aziz Nesin demişsin hocam Sözüne gücendim sana küstüm ben 21
BEYLER NEREDE Hani o büyükler hani dedeler Sözleri dinlenen beyler nerede Yaşlanan nineler yiğit edeler Ben yiğidim diyen beyler nerede Yaylada tükenmez sürüsü vardı Gelin kız toplanır süt ün sağardı Gelen misafiri çok ağırlardı Börklü ağa gibi beyler nerede Đlimden irfandan geri kalmayan Düğünlerde tura sinsin oynayan Halay ı çekerek mendil sallayan Hani zılgıt çalan gençler nerede Çevrede sevilip sayılan beydi Gönül bahçesine nazar mı değdi Bildiğime göre Urmeli deydi Çulfa Ömer gibi beyler nerede Kilometrelerce yükler taşırdı Fazla yorulunca boynun kaşırdı Köylü bir biriyle yardımlaşırdı Hani yardımlaşan köyler nerede Daldan dala uçuşurdu hep kuşlar Sokağında kol gezerdi berduşlar Duyduğuma göre hep uslanmışlar Hani nağaralar heyler nerede Âşık Ali m yaylalara göçerdik Temmuz sıcağında ekin biçerdik Beş yüz hane suyu ordan içerdik Tarihi yok olan pınar nerede 22
BEN KOCAMIŞIM Gençlik gitmiş yok haberim Demek ki ben kocamışım Böyle yazılmış kaderim Demek ki ben kocamışım Sıkıntı var gülünmüyor Kim ne yapar bilinmiyor Herkes bana emmi diyor Demek ki ben kocamışım Bitmeyen hayalim vardı Altmışında telaş sardı Saçlarım erken ağardı Demek ki ben kocamışım Gölge dön derdim serinde Gençlikten iz var serimde Gücüm kuvvetim yerinde Yine de ben kocamışım Çektiklerim çile zulüm Aklıma gelmezdi ölüm Hiçte farkında değilim Demek ki ben kocamışım Ekmeğimi yiyen yedi Geri dönüp deli dedi Torunlarım dede dedi Demek ki ben kocamışım Âşık Ali m can yakmadım Kim demiş kafa takmadım Daha sakal bırakmadım Demek ki ben kocamışım 23
BEN GĐDERSEM ARARSINIZ Ey Çağlayanceritliler Ben gidersem ararsınız Bey efendi ve yiğitler Ben gidersem ararsınız Bu dünya kimseye kalmaz Gidenlerin yeri dolmaz Gitmeyince belli olmaz Ben gidersem ararsınız Tükenmedi sorunlarım Doğru çıkar yorumlarım Oğlum kızım torunlarım Ben gidersem ararsınız Daha şimdi bilmezsiniz Sanma ki siz ölmezsiniz Seversiniz sevmezsiniz Ben gidersem ararsınız Gözler bir noktaya bakar Bu ateş herkesi yakar Geleneği yaşat ne var Ben gidersem ararsınız Gün gelir kesilir hızım Gönüllere işler sızım Oğlum gelinim ve kızım Ben gidersem ararsınız Gün gelir hisler azalır Sanma ki o gençlik kalır Âşık Ali m adım kalır Gittiğim gün ararsınız 24
BĐLDĐRME HASAN Dinle öğüdümü kulak ver bana Hanıma sırrını bildirme Hasan Sakın yoldaş olma kalleş adama Sen kendine kalleş dedirme Hasan Đnsanı yaşatan cesur yürektir Kazancını kuruş, kuruş biriktir Zamanı gelirse elbet gerektir Servetini ele yedirme Hasan Đnsanlar yaşar mı yuvasız yurtsuz Bulunduğun evren öyle ki uçsuz Sonun aydınlıktır olma umutsuz Gençliği kör yola öldürme Hasan Sakın siz olmayın dümen çeviren Vardır yiyip içip döküp deviren Benim dediğimi anladın mı sen Âlemi kendine güldürme Hasan Günlerdir içersin o meyhanede Saç sakal ağarır üç beş senede Sen tedbiri elden koyma gene de Bu yolda gençliği öldürme Hasan Öğüdüm kulağa bir küpe ola Güzel davranışın hep örnek ola Konuştuğun insan gayet mert ola Kendini kötüye dövdürme Hasan Âşık Ali m çalar söyler ve yazar Kötü göze gelme değmesin nazar Ekmeğini yiyip kuyunu kazar Evine arkadaş getirme Hasan 25
BĐLMĐYORSUN DEMEK KĐ Kahredip durursun yalan dünyaya Yaşamasın bilmiyorsun demek ki Ağlıyorsun ne gerek var feryada Gözyaşını silmiyorsun demek ki Bence dikkatli ol varma her yere Zararın görürsün karışma şerre Çiftçiler bahane etmez bidere Ekmesini bilmiyorsun demek ki Topraktan beslenir her dal ın kökü Yazılır çizilir olur bir öykü Sırtına çökmüşse meşakkat yükü Taşımasın bilmiyorsun demek ki Can kurbandır söz anlayan ârife Kendini bil gerek yoktur tarife Yoksulluklar karışacak tarihe Çalışmasın bilmiyorsun demek ki Sen sahip çık kayıp olmaz töreler Burnumuzda tüter durur yöreler Çırpınırsın ısırınca pire ler Kaşımasın bilmiyorsun demek ki Efkâr varsa zaman olmaz neşeye Dikkat et kafanı yorma her şeye Git derdini anlat anlayan bey e Konuşmasın bilmiyorsun demek ki Âşık Ali m deli gönlüm sevdada Herkes ömrü kadar yaşar dünyada Ümit bağlamazsan yüce Mevla ya Kul olmasın bilmiyorsun demek ki 26
BĐR DOST TANIDIM Malatya ilinin Söğüt köyünden Hasan Üstgül diye bir dost tanıdım Methin duydum ağasından beyinden Hasan Üstgül diye bir dost tanıdım Sevilir sayılır dost yüreklidir Konuşarak gönül almasın bilir Her mecliste onun ünü söylenir Hasan Üstgül diye bir dost tanıdım Tanıdıklar hep met eder pederin Nasip olsa ziyarete giderim Eşi menendi yok yemin ederim Hasan Üstgül diye bir dost tanıdım Hannover de söyleniyordu ünü Mutluluklar olsun geçen her günü Kasım iki bin beş Perşembe günü Hasan Üstgül diye bir dost tanıdım Bu beye güvenmiş Alman devleti Dilerim çok olsun mülkü serveti Sohbeti çok tatlı hoş muhabbeti Hasan Üstgül diye bir dost tanıdım Âşık Ali m der ki yüzme yüz gördüm Sıkıntım kalmadı yok oldu derdim Yalan söylemedim gerçeği dedim Hasan Üstgül diye bir dost tanıdım 27
BĐZĐM KÖYÜN EŞŞEKLERĐ Bedava çayır yayılır Bizim köyün Eşşekleri Kavak köküne bayılır Bizim köyün Eşşekleri Yürümeyle bitmez yollar Ayaklardan düşer nallar Kızdırdın mı tekme sallar Bizim köyün Eşşekleri Başları düşerse dara Düşünürler kara, kara Yatar ağnanır kumlara Bizim köyün Eşşekleri Semer vurulur binilir Yürümezse çüş denilir Đzzet ikramı ne bilir Bizim köyün Eşşekleri Boynuna taktırmaz yular Semerin kaşların kırar Yer içer yan gelir yatar Bizim köyün Eşşekleri 28
Salıverirler doğaya Kendini atar ovaya Ağzın kaldırır havaya Bizim köyün Eşşekleri Samandan arpayı seçer Ark atlarken bir su içer Anırır kendinden geçer Bizim köyün Eşşekleri Semer kırık pandıl ulak Bir şey görse diker kulak Yayma yükü taşır çıplak Bizim köyün Eşşekleri Âşık Ali m vur sopayı Ölümden döner kıl payı Emzirmez aç kor sıpayı Bizim köyün Eşşekleri 29
BÖYLE BĐLĐRĐM Zühre Savrulan Gazel Hanımefendiye; Saygı değer Şair Zühre Savrulan Ben şairi sizin gibi bilirim Yazarlık aşkıyla yanıp kavrulan Đşte ben şairi böyle bilirim. Seher vakti dost bağının bülbülü Abi kardeş söyler her zaman dili O karlı dağların has bir sümbülü Đşte ben şairi böyle bilirim. Kalleş insanlarla eylemez pazar Allah esirgesin değmesin nazar Kendisi şairdir roman da yazar Đşte ben şairi böyle bilirim. Ondan uzak olsun ağrı ve sızı Yola devam diyor kesmiyor hızı Yuvasında mutlu oğlu ve kızı Đşte ben şairi böyle bilirim. Şairler ceminde kaynatır kazan Đnşallah bağına uğramaz hazan Şiirlere güzel nazire yazan Đşte ben şairi böyle bilirim. Âşık Ali m met ederim överim Okuyucu iyi bilsin değerin Evlatlarım gibi sayar severim Đşte ben şairi böyle bilirim. 30
BULUNUR MU? Selçuk SĐLSÜPÜR Beye; Selçuk Silsüpür müş adı Böyle bir dost bulunur mu? Balda kaymakta yok tadı Böyle bir dost bulunur mu? Bir kızı var bir de oğlu Yüreği hep sevgi dolu Tarif eder düzgün yolu Böyle bir dost bulunur mu? Türlü makaleler yazar Đyilerle kurar pazar Dilerim değmesin nazar Böyle bir dost bulunur mu? Dostlarına kuyu kazmaz Doğru yürür yolun azmaz Rastgele makale yazmaz Böyle bir dost bulunur mu? Adına Selçuk Bey dendi Mülayim bir bey efendi Yazdı tembelliği yendi Böyle bir dost bulunur mu? Âşık Ali m çok severim Met ederim ve överim Herkes bilmeli değerin Böyle bir dost bulunur mu? 31
BULACAKSIN UNUTMA Beni iyi dinle serseri adam Ettiğini bulacaksın unutma Kimsenin başına bela olmadan Allah ından bulacaksın unutma Herkes biliyor ki çoktur günahın Kalır mı sanırsın mazlumun ah ın Yavaş, yavaş alır gözüyün şahın Dünyaya kör bakacaksın unutma Şu dünyada hiç kimseyi incitme Masum insanlara zulümler etme Oğlan kız yetiştir gününe yetme Öksüz yetim kalacaksın unutma Rüzgârı görmeden açarsın yelken Daha kimse yoktu Allah var iken Ummadığın yerden batacak diken Felç olarak kalacaksın unutma Anlamış değilim ne yaptım sana Dilerim Allah tan gelesin cana Anlamadım nedir garezin bana Saçlarını yolacaksın unutma Âşık Ali m sana etmez eyvallah Her şeye kadirdir yaratan Allah Đmam din talkını verir inşallah Dar mezara konacaksın unutma 32
CERĐT Đ GEZMEDEN GĐTME Bir gün yolun düşüp gelirsen şayet Çağlayancerit i gezmeden gitme Cevizin sorarsan bir başka lezzet Elmasın Eriğin yemeden gitme Hiçbir kuloğluna değmez nazarı Vardır iş yerimiz birkaç hızarı Cuma günü kuruluyor pazarı Bir kez alışveriş etmeden gitme Altı tane değirmeni dönüyor Đnsanları her güçlüğü yeniyor Kuruluşun yaşlılar da bilmiyor Tarihi okuyup çözmeden gitme Đlçemin üst yanı sarp kayalıklar Büyük pınarında oynar balıklar Gelip de görenler buna tanıklar Kezban camisine girmeden gitme Yedi ilkokulu on üç camisi Đnsanlığa hayran tüm ahalisi Engizek dağının geniş vadisi Büyük yaylasını gezmeden gitme Öksüz Dağı eteğinde Evkozu Yükseğinde olmaz dumanı tozu Ayran Pınarı nda yayılır yozu Ayranın yoğurdun yemeden gitme Âşık Ali m asla bilmez yalanı Tatlı söz çıkartır inden yılanı Görmenizi değer piknik alanı Değirmen Gözü nü gezmeden gitme 33
COŞAR SELÇUK BEY Onun gözü gönlü temelden toktur Herkese kolların açar Selçuk Bey Allah a inanır şek şüphe yoktur Vakitten vakide koşar Selçuk Bey Araştırmacıdır değil uykucu Öyle bir seçer ki altından tucu Zirveye yükselir kalemin ucu Tarihlere ışık saçar Selçuk Bey Gerçek sözlü yakın olmaz yalana Her sözü bir altın bulup alana Görür yardım eder darda kalana Menfaat gözetmez koşar Selçuk Bey Onun mekânında yalan barınmaz Çok mülayim biri kızmaz darılmaz Aşar yüce dağı engel tanımaz Aşılmaz dağları aşar Selçuk Bey Đnsanları ayırmaz eder hasbıhal Arıcılık yapar kendi zaten bal Ona meyve verir uzandığı dal Deniz gibi dolar taşar Selçuk Bey Huzurlu yaşasın yaş olmuş elli Menzil almak için hep yürür yelli Temelden Ceritli asalet belli Oğluyla kızıyla yaşar Selçuk Bey Âli m etrafına bilgi saçmazsa Duramaz tarihten sayfa açmazsa Morali bozulup keyfi kaçmazsa Memleket aşkıyla coşar Selçuk Bey 34
ÇEKĐM KAPANIR MI EDE Dinle sana söylüyorum Çekim kapanır mı EDE Sen şeytansın biliyorum Çekim kapanır mı EDE Aklına ne düşmüş gene Neredeydin bunca sene Yaşın dayandı seksene Çekim kapanır mı EDE Birde dersin ben insanım Peşinden de Müslümanım Bıktım elinden usandım Çekim kapanır mı EDE Hiç esirgemem sözümü Toprak doyursun gözünü Şeytan görsün o yüzünü Çekim kapanır mı EDE Abi dedim verdim değer Abim şeytaniymiş meğer Bunu duyan sana söver Çekim kapanır mı EDE Dürüst olan hiç yıkılmaz Eğriyle başa çıkılmaz Seni utanmaz sıkılmaz Çekim kapanır mı EDE Âşık Ali m sen yat uyu Nere gider yağmur suyu Bırak yeter bu pis huyu Çekim kapanır mı EDE 35
ÇOĞUK EFENDĐ Şafak geç atıyor bak çoktan beri Karanlık güneşi boğuk efendi Gün be gün çoğalttık gamı kederi Düğünde bayramda yoğuk efendi Olup bitenlere ben aşinayım Gidecek bir yerim yok taşınayım Beni zannetme ki tek başınayım Evde çoluk çocuk çoğuk efendi Bırakınız azsın yaramı sarma Keyfin yerindedir sen bizi sorma Biz zaten ahmağız kafanı yorma Biz sizin mecliste yoğuk efendi Bu ay ödenmedi bakkalın borcu Birileri çoktan doldurdu hurçu Sağlığı bedenden ettik taburcu Đlaç alsak paramız yok efendi Boşa heder ettik tükendi ömür Fakir fukarayı sen durma sömür Sobamız olsa da bulunmaz kömür Kış geldi havalar soğuk efendi Birinizi birinizden ayıramadık Sizin gibi yandaş kayıramadık Çağırdık bağırdık duyuramadık Nedense sesimiz boğuk efendi Âşık Âli m hiç biter mi bu sorun Vurdumduymaz mısın sana diyorum Yedi baş horanda on iki torun Bizler de suçluyuz doğuk efendi 36
DEME MEMUR BEY Beni baştan atma köylüyüm diye Şimdi git sonra gel deme memur bey Zorluk çıkartırsın bilmem ki niye Şimdi git sonra gel deme memur bey Üç saatlik yoldan geldim buraya Alın şu dosyamı koyun sıraya Sakın başka dosya sokma araya Şimdi git sonra gel deme memur bey Çocuklar büyük nüfus kâğıdı yok Yeşil kartı alsam başka derdim yok Bir simit alacak cepte param yok Şimdi git sonra gel deme memur bey Ayakkabım lastik sırtımda aba Bir köylüyüm amma değilim kaba Yap işimi gideyim çekme hesaba Şimdi git sonra gel deme memur bey Birkaç gündür açım içmemişim su Yorgunum yatarım bulsam bir kuytu Şalvarımdan korkma adam yemez bu Şimdi git sonra gel deme memur bey Bağı bahçeyi veresiye kazdırdım Hanım da gelecekti onu azdırdım Yol parasın bile borca yazdırdım Şimdi git sonra gel deme memur bey Âşık Ali m işte sana bey dedim Başımdan geçeni bir, bir söyledim Halim ahvalimi beyan eyledim Bu gün git yarın gel deme memur bey 37
DEMEDĐ DEME Konuştuğun kimdir önce bir tanı Benden söylemesi demedi deme Adam nere gitse yürür kervanı Benden söylemesi demedi deme Dünya kalleşlerin dünyası gardaş Đyinin yanında olmaya uğraş Çıkarcı yüzünden her türlü savaş Benden söylemesi demedi deme Önce tatlı, tatlı dil döküyorlar Kendinden akıllı yok sanıyorlar Seni maşa yerine kullanıyorlar Benden söylemesi demedi deme Daha küçük yaşta dert yükü olma Sinirden öfkeden saçları yolma Kötü arkadaşın kurbanı olma Benden söylemesi demedi deme Giydiğin ceketi sırtından soyar Acımaz kış günü dışarda koyar Eğer fırsat bulsun gözünü oyar Benden söylemesi demedi deme Sana sırt dönerler o sevdiklerin Sonra kalleş çıkar mert bildiklerin Ayağını kaydırır dost dediklerin Benden söylemesi demedi deme Âli m yoruldum mu battım kan tere Kavga eden etsin karışma şerre Şer bulaşır varma öyle her yere Benden söylemesi demedi deme 38
DERMANIN CERĐT Cerit seni met etmektir dileğim Bol olsun ekinin harmanın Cerit Ömür boyu güçlü olsun bileğin Var olsun kolunda dermanın Cerit Bahçesinde hoş kokuyor gülleri Bal kaymaktan tatlı olur dilleri Çağ ile yarış yap yürü ileri Durmasın yürüsün kervanın Cerit Niye sefil kalmış Ufo nun yurdu Beraber yayardı koyunla kurdu Ninelerim kıl çuvallar dokurdu Elinde dönerdi kirmanın Cerit Sormadılar seni aç mı tok musun Genç kızların halı kilim dokusun Oğlunu kızını gönder okusun Ancak böyle yürür kervanın Cerit Dört aşretten mütevekkil temeli Burada yaşamış ağası beyi Üzümü pekmezi ceviz her şeyi Bol olsun dizinde dermanın Cerit Evlerin yapılmış kerpiçten taştan Sokağın gezilmez çamurdan yaştan Fakir insanların kurtulsun borçtan Durmasın yürüsün kervanın Cerit Ali m gözyaşların dönmesin sele Haksız yere koparmayın velvele Altmış üç senedir oldum kul köle Bir gün olsun beni sormadın Cerit 39