Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 36, Aralık 2016, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 36, Aralık 2016, s. 719-726 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 21.11.2016 15.12.2016 Oktay ÇOBAN Bozok Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu oktay.coban@bozok.edu.tr Ali Kemal TAŞKIN Bozok Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu kemal.taskin@bozok.edu.tr İrfan MARANGOZ Sütçü İmam Üniversitesi, Afşin Meslek Yüksekokulu imarangoz@ksu.edu.tr Fatih AKGÜL Yozgat Çözüm Koleji kursatakgul24@hotmail.com SON DÖRT YILIN ŞAMPİYONLAR LİGİ FİNAL MAÇLARININ DURAN TOP VE GOL ANALİZİ Öz Bu çalışmanın amacı son dört yılda oynana şampiyonlar ligi final maçlarında atılan gollerin oluşum biçimleri ve duran topların nasıl kullanıldığı ve nasıl sonuçlandığını ortaya koymaktır. UEFA Şampiyonlar Ligi nde oynanan, (2012-2013,2013-2014,2014-2015,2015-2016), son dört yılın final maçları incelendi. Gol analiz kriterleri; gol zamanı, gol biçimi, gol vuruş tekniği-sayısı, gol başlangıç bölgesi, gol vuruşu yapılan bölge. Duran top analiz kriterleri; duran top zamanı, duran top biçimi, duran top vuruşu yapılan bölge olarak belirlendi. Maçlar internet ortamında kayıtlı bulunmaktadır. Maçlar için milli takımlar maç ve performans analiz departmanından alınan gol analiz çizelgesi ve duran top analiz çizelgesindeki uygun yerler işaretlenerek izlendi. Veriler ilk olarak el notasyon yöntemi ile çizelgelere

aktarıldı daha sonra Araştırmada elde edilen veriler, Windows SPSS 22.0 paket programı kullanılarak analiz edildi ve Non parametrik test (Mann Whitney U Testi) kullanılarak tablolar yapıldı. Anlamlılık düzeyi p>0.05 olarak alındı. Değişkenlerin Galip Takımlar ile Mağlup Takımlar Arasındaki Anlamlılık Düzeylerine bakıldı. Sonuç olarak; Galip gelen takımlarla mağlup olan takımların gol zamanı, gol biçimi, gol vuruş tekniği-sayısı, gol başlangıç bölgesi, gol vuruşu yapılan bölge. Duran top analiz kriterleri; duran top zamanı, duran top biçimi, duran top vuruşu yapılan bölgesi. Değişkenlere göre rakamsal olarak fark bulunmakla birlikte istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Anahtar kelimeler: Futbol, Şampiyonlar Ligi, Gol ve Duran Top Analiz, Başarı. Bu makale 10. Uluslararası beden eğitimi, spor ve fiziksel terapi kongesinde sözel bildiri olarak sunulmuştur. THE ANALYSIS OF DEAD BALLS AND GOALS IN CHAMPIONS LEAGUE FINAL MATCHES Abstract This study aims to indicate the formation of the scores and the usage of dead balls, and how they result in last four years Champions league final matches. Last four years UEFA Champions League final matches ( 2012-2013, 2013-2014, 2014-2015, 2015-2016) were analyzed. Goal analysis criteria are determined as; goal(score) time, formation of the goal, the numbers of goal shooting techniques, goal s starting zone and the region of goal shooting, and dead ball analysis criteria are determined as; dead ball time, formation of dead ball and the spot of dead ball. Matches are registered on Internet. The matches were watched by marking the goal analysis chart and dead ball analysis chart, taken from the department national teams matches and performance analysis departments. Firstly, the data were transferred to the table by hand notion method and then, the acquired data of the study were analyzed using SPSS for Windows 22.0 software package and the tables were done using non-parametric tests (Mann-Whitney U Test.) The level of significance is taken as p>0.05. The significance level of variables was determined between the winner and defeated teams.in conclusion, there is a numeral difference according to the variables (goal time, formation of the goal, the numbers of goal shooting techniques, goal s starting zone, dead ball analysis criteria such as dead ball time, formation of dead ball and the region of dead ball of winner and defeated teams) but no significant statistical difference was determined. Keywords: Football, Champions League, Goal and Dead Ball Analysis, Achievement. 720 GİRİŞ Futbol; hücum ve müdafaa arasında oynanan gol atıp yememe esasına dayanan ve sonucun kalelere atılan gollerle belirlendiği, el harici vücudun her yeri ile oynanabilen bir oyundur (Emre, 2000). Futbol, günümüz dünyasında gerek seyirci gerekse medya üstünlüğü ile önemli bir ko-

numa yerleşmiş ve endüstri halini almıştır (Özbar, 2002). Futbol dünyada en çok tercih edilen spor dallarından biridir. Bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler, iletişim sistemlerinin sunduğu hizmetler, FİFA nın liglere kattığı yenilikler ve transfer ücretlerinin özendirici yükselişi, bu spor dalına olan ilgi ve heyecanı her geçen yıl daha da arttırmaktadır. (Çakıroğlu, Isık, Kızılet ve Suta 2002). Antrenörler, sporcular ve hakemler, basarı elde edebilmek için günümüz futbolundaki hızlı değişime uyum sağlamak ve tüm faaliyetlerinde yüksek bir performans göstermek zorundadırlar. Bunun için sürekli olarak yeni bilgi, beceri ve tutum geliştirilmesi, ayrıca yeni yöntem ve teknolojilerin izlenmesi gerekmektedir (Çakıroğlu, Isık, Kızılet ve Suta 2002). Futbolda maçın analizi ya da oyuncuların değerlendirilmesi konusu, antrenör açısından son derece önemlidir. Bu değerlendirmeler sonucu, gerek belli bölgelerdeki oyuncuların görev dağılımı, gerekse bu oyuncuların görev tanımlamasını yapmak antrenörler için büyük öneme sahiptir. Hem değerlendirmede hem de taktik araştırmalardaki hataların asgariye indirilmesi ve futbolcuların performansının takibi için maç analizinin yapılması ihtiyacı büyük bir önem arz etmektedir (Tiryaki, 1995). Analiz programları, maç içerisindeki tüm hareketlerle ilgili bilgilerin toplanması ve istenilen bilgiye anında ulaşılmasını sağlar. Ayrıca futbolcunun maç içerisindeki fiziksel, teknik ve taktik performansının analiz edilerek değerlendirilmesini mümkün kılar (Balyan, Vural, Çatıkkaş, Yücel, Afacan ve Atik, 2007). Futbolda teknik analizlerin en çok gol üzerine yapıldığı görülmektedir. Fakat günümüzde gelişen topa vuruş teknikleri ve duran top organizasyonları ile duran toplardan gol atma oranıda artmaktadır. Bu durumda duran toplarında kazanmada ve kaybetmede önemli bir etken olduğu görülmektedir. maç analiz esnasında genellikle son vuruşa kadar olan bölümün göz ardı edilerek, sadece sonuç bölümü olan golün ön planda tutulması yanılgılara neden olabilmektedir. Bu çalışmada son vuruşun öncesi olan organizasyonlardan duran top da ele alınmıştır. Futbol da sonucu belirleyen en önemli etken gol dür. Gol ile sonuçlanan duran top organizasyonlarının yapısının belirlenmesi ve ihtiyaca yönelik antrenman modellerinin geliştirilmesi futbolun gelişimini ve başarıyı arttıracaktır. Futbol oyun anlayışının ülkelere ve liglere göre farklılık gösterdiği ve başarıya ulaşmak için değişik yolların tercih edildiği bilinmektedir. Günümüz futbolunda, Kulüpler seviyesinde en kaliteli futbolun şampiyonlar liginde oynandığı düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı son dört yılda oynana şampiyonlar ligi final maçlarında atılan gollerin oluşum biçimleri ve duran topların nasıl kullanıldığı ve nasıl sonuçlandığını ortaya koymaktır. 721 YÖNTEM Bu çalışmanın amacı son dört yılda oynana şampiyonlar ligi final maçlarında atılan gollerin oluşum biçimleri ve duran topların nasıl kullanıldığı ve nasıl sonuçlandığını ortaya koymaktır. UEFA Şampiyonlar Ligi nde oynanan, (2012-2013,2013-2014,2014-2015,2015-2016), son dört yılın final maçları incelendi. Yıllara göre final maçı oynayan takımların isimleri : 2012-13 Bayern München - Borussia Dortmund 2-1. 2013-14 Real Madrid - Atletico Madrid 4-1. 2014-15 Barcelona- Juventus 3-1. 2015-16 Real Madrid Atletico Madrid 1-1. Gol analiz kriterleri; gol zamanı, gol biçimi, gol vuruş tekniği-sayısı, gol başlangıç bölgesi, gol vuruşu yapılan bölge. Duran top analiz kriterleri; duran top zamanı, duran top biçimi, duran top vuruşu yapılan bölge olarak belirlendi. Maçlar internet ortamında kayıtlı bulunmaktadır. Maçlar için milli takımlar maç ve performans analiz departmanından alınan gol analiz çizelgesi ve duran top analiz çizelgesindeki uygun yer-

ler işaretlenerek izlendi. Veriler ilk olarak el notasyon yöntemi ile çizelgelere aktarıldı daha sonra Araştırmada elde edilen veriler, Windows SPSS 22.0 paket programı kullanılarak analiz edildi ve Non parametrik test (Mann Whitney U Testi) kullanılarak tablolar yapıldı. Anlamlılık düzeyi p>0.05 olarak alındı. Değişkenlerin Galip Takımlar ile Mağlup Takımlar Arasındaki Anlamlılık Düzeylerine bakıldı. BULGULAR Tablo 1. Değişkenlerin Galip Takım ile Mağlup Takım Arasındaki duran top Anlamlılık Düzeyleri. Değişkenler N x±sd Medyan(% 25-75) z p Duran Top Biçimi Korner 8 6,37±1,06 6,50 (5,25-7,00) -1,049 >0.05 Serbest Vuruş 8 7,25±2,91 6,50(5,00-9,75) -1,775 >0.05 Duran Top Bölgesi Ceza Alanı İçi 8,25±,46,00(,00-,75) -1,528 >0.05 Duran Top Zamanı p>0.05 Ceza Alanı Dışı 8 6,25±2,91 4,50(4,00-9,00) -1,703 >0.05 1-15. dk 8 1,87±1,72 1,00(1,00-3,50) -,154 >0.05 16-30. dk 8 2,25±1,66 2,00(1,00-2,75) -,303 >0.05 31-45. dk 8 1,87±1,80 2,00(,00-3,75-1,348 >0.05 45. dk+ 8,00±,00,00(,00-,00) 0,000 >0.05 46-60. dk 8 2,50±,92 2,50(2,00-3,00) -,910 >0.05 61-75. dk 8 1,75±1,38 2,00(,25-2,75) -,893 >0.05 76-90. dk 8 1,87±,64 2,00(1,25-2,00) -,500 >0.05 90. dk + 8,87±1,12,50(,00-1,75) -1,548 >0.05 Değişkenlerin Galip Takım ile Mağlup Takım Arasındaki duran top Anlamlılık Düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmemiştir. 722

Tablo 2. Değişkenlerin Galip Takım ile Mağlup Takım Arasındaki gol analizi Anlamlılık Düzeyleri. Değişkenler N x±sd Medyan(% 25-75) z p Gol Başlangıç Bölgesi Kendi Yarı Saha 8,37±,51,00(,00-1,00) -2,049 >0.05 Rakip Saha 8 1,37±,74 1,00(1,00-1,75) -1,512 >0.05 Organize Hücum 8,62±,74,50(,00-1,00) -,316 >0.05 Geçişler 8,50±,75,00(,00-1,00) -2,000 >0.05 Gol Biçimi Korner 8,25±,46,00(,00-,75) 0,000 >0.05 Serbest Vuruş 8,12±,35,00(,00-,00) -1,000 >0.05 Penaltı 8,25±,46,00(,00-,75) 0,000 >0.05 Ayak 8,00±,00,00(,00-,00) 0,000 >0.05 Kafa 8 1,50±,75 1,00(1,00-2,00) -2,000 >0.05 Gol Vuruş Tekniği Diğer 8,25±,70,00(,00-,00) -1,000 >0.05 ve Temas Sayısı 1 temas 8,12±,35,00(,00-,00) -1,000 >0.05 2 temas 8 1,25±,88 1,00(1,00-1,75) -1,654 >0.05 3 ve üzeri temas 8,12±,35,00(,00-,00) -1,000 >0.05 Gol Vuruşu >0.05 Ceza Alanı İçi 8,25±,46,00(,00-,75) -1,528 Yapılan Bölge Ceza Alanı Dışı 8 1,62±,91 1,00(1,00-2,75) -2,000 >0.05 723 p>0.05 Gol Zamanı 1-15. dk 8,12±,35 00(,00-,00) -1,000 >0.05 16-30. dk 8,25±,46 00(,00-75) -1,528 >0.05 31-45. dk 8,00±,00 00(,00-,00) 0,000 >0.05 45. dk+ 8,12±,35 00(,00-,00) -1,000 >0.05 46-60. dk 8,00±,00 00(,00-,00) 0,000 >0.05 61-75. dk 8,25±,46 00(,00-,75) 0,000 >0.05 76-90. dk 8,25±,46 00(,00-,75) 0,000 >0.05 90. dk + 8,25±,46 00(,00-,75) 0,000 >0.05

Değişkenlerin Galip Takım ile Mağlup Takım Arasındaki gol analiz Anlamlılık Düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmemiştir. TARTIŞMA VE SONUÇ Son dört yılda oynanan şampiyonlar ligi final maçlarında galip gelen takımlar toplamda 10 gol atmıştır. Mağlup olan takımlar ise toplamda 4 gol atmıştır. Toplamda 14 gol atılmış maç başına 3,5 gol atılmıştır. Ayrıca kazanan takımlar toplamda rakip sahada 61 duran top kullanmış ve bunlardan iki tanesini gol yapabilmiştir. Kaybeden takımlar toplamda rakip sahada 43 duran top kullanmış ve bunlardan hiç birinde golü yapamamıştır. Kazanan ve kaybeden takımların gol zamanlarında aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Kazanan takımların en çok gol atma zamanı % 50 ile 90+ dk. Olduğu görülmekte, onu %20 ile 1-15. dk. Olduğu görülmekte, 16-45 dk hiç gol atamadıkları görülmektedir. Kaybeden takımların gol zamanları 31-80.dk. Arasında dağılmakta ve belirli bir aralıkta yoğunlaşmamaktadır. Kazanan takımların maçın başını ve sonunu daha iyi oynadıkları ve gol buldukları görülmektedir. 2006 FIFA Dünya Futbol Kupası nda en fazla gol atılma zaman Aralığı %29,25 ile 76.-90. dakika zaman aralığıdır. Onu %17,69 ile 16.-30. dakika arası zaman aralığı izlemiştir. En az gol atılan zaman aralığı ise %6,80 ile 61.-75. dakika zaman aralığıdır (İmamoğlu, Çebi ve Kılcıgil, 2006). 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası gollerinin analizinde kaydedilen gollerde 24 gol; 46.- 60. dakikalar arasındadır (%28,9), (Işık, Toksöz ve Çakıroğlu 2000). 724 Kazanan ve kaybeden takımların gol biçiminde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Kazanan takımlar attıkları gollerin %40 ını geçiş hücumlarından atarken %30 unu organize gelişen ataklardan kazanmıştır. Kaybeden takımlar ise en çok organize hücumlardan gol atmayı başarmışlardır. Kazanan takımlar gol pozisyonlarını daha iyi değerlendirdikleri görülmektedir. 2006 FIFA Dünya Futbol Kupası nın hücum tipine bakıldığında kontra (ani-çabuk) hücumdan gol oranı (%14,3) düşükken normal takımın kendi hücumu ile olan gol oranı (%85,7) çok yüksektir(imamoğlu, Çebi ve Kılcıgil, 2006). 2006 FIFA Dünya Futbol Kupası nı analizlerinde 147 golden; %63 ünün olgun ataktan (92 gol), %16 sının frikikten (24 gol), %9 unun penaltı atışından (13 gol), %8 inin korner atışından (12 gol) ve %4 ünün de taç atışından (6 gol) kazanıldığını belirtmişlerdir (Acar, Yapıcıoğlu, Arıkan, Yalçın, Ateş ve Ergun, 2007). Kazanan ve kaybeden takımların gol vuruş tekniği-sayısında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Kazanan takımlar toplam atılan golün %80 ini ayak vuruşuyla atmışlardır, %20 sini kafa vuruşlarıyla kazanmışlardır. Kazanan takımlar atmış oldukları gollerin %70 inin son vuruşlarını tek temas yaparak gol atmışlardır. Kaybeden takımlarda gollerin çoğunluğunu ayakla ve tek temasla atmışlardır. Yapılan bir çalışmada gollerin %61 nin direkt şutla ve bunların %47 sinin de alınan kısa pasların şutla tamamlanmasıyla kazanıldığını ve şut sayısıyla kazanan ve kaybeden takımlar arasında kazanan takımların daha fazla sayıda şut çekmesinin anlamlı farklılıklar yarattıklarını (p<0.05)

belirtmişlerdir(sajadi ve Rahnama, 2007). 1998 FIFA Dünya Futbol Kupası nda gol öncesi kullanılan pas sayısı %44.4 oranla 2 defa yapılan pas ile olmuştur; ayrıca gol öncesi kısa pas oranı %57.3, uzun pas oranı %42.7 dir. Kısa paslarla daha fazla gol olmuştur (İmamoğlu, Çebi ve Kılcıgil, 2006). Yapılan çalışmada pas sayısı artıkça gol atma ihtimalinin azaldığını belirtmektedir(dufour, 1993). 2006 FIFA Dünya Futbol Kupası nda gol vuruş tipine baktığımızda %42 ile en yüksek payı ayak içi vuruşlar almıştır. Onu %32,2 ile ayaküstü vuruşlar izlemiştir. En az gol ayak dışı vuruşla elde edilmiştir (%4,2). Kafa ile atılan gol oranı %21,7 dir(imamoğlu, Çebi ve Kılcıgil, 2006). 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası gollerinin analizinde kaydedilen gollerde gol vuruş tekniği 47 gol ile %69,1 oranında ayak içi ile olmuştur (Işık, Toksöz ve Çakıroğlu 2000). Ayak vuruşları futbolun temel taşı olduğu için bu sonuçların çıkması normaldir Kazanan ve kaybeden takımların gol başlangıç bölgesinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Kazanan takımlar atmış oldukları gollerin %70i rakip sahada kazanmış oldukları topla başlatılan pozisyon sonrası gol olmuştur. Kaybeden takımlarda atmış oldukları bütün golleri kazanan takımlar gibi rakip sahada kazandıkları toplarla gollerini atmışlardır. gol başlangıç bölgesi için kazanan takımlarla kaybeden takımların bir farkı görülmemiştir. Kazanan ve kaybeden takımların gol vuruşu yapılan bölge acısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Kazanan takımlarda kaybeden takımlar atmış oldukları gollerin tamamını ceza alanı içinden yapmış oldukları vuruşlarla elde etmişleridir. Şampiyonlar ligi final maçlarında takımların elde etmiş oldukları gol atma şansını iyi kullanmaları ve kaleye en yakın, uygun sporcuyla gol atma girişimleri bu sonucu ortaya koyduğu düşünülmektedir. 725 1998 FIFA Dünya Futbol Kupası nda gol vuruşu % 87,1 ile goller ceza sahası içindeyken, %12.9 ile ceza sahası dışındayken olmuştur. 1982 FIFA Dünya Futbol Kupası nda %54.6 ile gollerin ceza sahası içindeyken vurulan şutlarla yapıldığını belirtmektedir(dufour, 1993). 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası gollerinin analizlerinde kaydedilen gollerde 68 gol %81,1 oranında ceza sahası içerisinde ve 15 gol %18,9 oranında da ceza sahası dışından vurulan şutlarla olmuştur (Işık, Toksöz ve Çakıroğlu 2000). 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası çeyrek final, yarı final ve final maçlarında atılan gollerin analizinde kaydedilen gollerin %85 inin ceza sahası içinden vurulan şutlarla olduğu tespit edilmiştir (Egesoy, Bizati, Şenkibar ve Tavlı,2000). 2002 FIFA Dünya Futbol Kupası ndaki maçlarda atılan şutların %55 inin ceza sahası dışından, %45 inin ise ceza sahası içinden olduğunu belirlemişlerdir. Futbolcuların gol vuruşlarında kaleye yakın yerleri tercih etmesinin sebebi, isabet oranın yüksek olması ve yakın gol vuruşlarının kalecilere bir dezavantaj meydana getirdiği için tercih sebebi olarak sayılmasındandır(çakıroğlu, Işık, Kızılet ve Şuta, 2002). Kazanan ve kaybeden takımların duran top zamanı, duran top biçimi, duran top vuruşu yapılan bölge açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Kazanan takımlar rakip sahadan toplamda 61 duran top kullanmışlardır, iki tane duran top organizasyonu gol ile sonuçlanmıştır. en çok duran top kullanma zaman aralıkları 16-45. dk. Aralarında kullanırken 75-90. dk. Arasında daha az kullanmışlardır. Kaybeden takımlarda en fazla 46-60. dk. Arasında kullanırken en az ilk devre ve ikinci devrenin sonlarında kullanmışlardır. Kazanan takımlar 39 serbest vuruş, 27 korner kullanmıştır. Kaybeden takımlar 22 serbest vuruş, 25 korner kullanmışlardır. Serbest vuruş yapılan bölgeler ceza alanına yakın bölgeler olmamıştır. Bu durumun Final

oynayan takımların daha önde savunma yapmalarından veya ceza alanına yakın bölgelerde yapılacak olan faulün gol ile sonuçlanma ihtimalinden kaynaklandığı düşülmektedir. KAYNAKLAR Acar M. F, Yapıcıoğlu B, Arıkan N, Yalçın S, Ateş N, Ergun M. (2007). Analysis of Goals Scored in 2006 World Cup, VI World Congress on Science and Football, Book of Abstracts, January 15-20. Balyan M, Vural F, Çatıkkaş F, Yücel T, Afacan S, Atik E. (2007). Technical Analysis of 2006 World Cup Soccer Champion Italy, VI World Congress on Science and Football, Book of Abstracts, January 15-20. Çakıroğlu M, Isık O, Kızılet A, Suta C. (2002). 2002 FIFA Dünya Kupasının Teknik Analizi. 7. Uluslar arası Spor Bilimleri Kongresi. Çakıroğlu M, Işık O, Kızılet A, Şuta C. (2002 ) 2002 FIFA Dünya Kupasının Teknik Analizi, 7. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Kongre Kitabı, s224. Dufour V. (1993). Analysis of the Goals the 14th World Cup In Science and Football (eds. T. Reilly, J. Clarys and A. Stible) p161-166. Egesoy H, Bizati O, Şenkibar B, Tavlı H (2001). 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası Çeyrek Final, Yarı Final ve Final Maçlarında Kaydedilen Gollerin Analizi, 2. Futbol ve Bilim Kongresi, 16-18 Ekim, s.28. Emre T. (2000). Niğde İli Profesyonel ve Amatör Futbolcuların Kuvvet Parametrelerinin Ölçülüp Kıyaslanması, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 32. İmamoğlu O, Çebi M, Kılcıgil E. (2007). 2006 FIFA Dünya Futbol Kupasındaki Gollerin Teknik ve Taktik Kriterlere Göre Analizi SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: V, Sayı: 4 Işık O, Toksöz I, Çakıroğlu M. (2001) 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası Gollerin Analizleri, 2. Futbol ve Bilim Kongresi, 16-18 Ekim 2001, s.27. Özbar N. (2002). Türkiye profesyonel futbol takımlarının müsabaka, hareket ve taktik analizi, bazı yabancı ülkelerle analizi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 68. Sajadi N, Rahnama N, (2007). Analysis of Goals in 2006 FIFA World Cup, VI World Congress on Science and Football, Book of Abstracts, January 15-20. Tiryaki G. (1995) Maç Analizleri ve Gözlemleri Ders Notları, ÖDTÜ Beden Eğitimi ve Spor Bölümü. 726