Son Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Çalışma Hayatında Meslek Mensupları İçin 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YASASI 04.02.2015 Dr. Resul KURT SGK E. BAŞMÜFETTİŞİ İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK MÜŞAVİRİ info@resulkurt.com www.resulkurt.com Twitter/resulkurt34 1
6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YASASI 04.02.2015 www.resulkurt.com 2
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN ÖNEMİ Tazminatlar ve cezalar göz önüne alındığında her zaman için önlemek ödemekten daha ucuz ve daha insancıldır.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN AMACI Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak, Çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerini önlemek, Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek, Üretimin devamlılığını sağlamak, Verimi artırmak.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN ÖNCELİKLİ HEDEFİ ; ÇALIŞANLARI İŞ KAZALARINDAN VE MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUMAKTIR.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. Maddesine göre; a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d)emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özüre uğratan olaydır.
*SGK, Ekim 2011 İstatistik Bülteni **SGK, 2010 İstatistik Yıllığı İş Kazası İstatistikleri İşyeri Büyüklüğü* İşyeri Sayısı* İşçi Sayısı* İş Kazası Sayısı** 1-9 1.214.259 (%85.2) 10-49 182.843 (%12.8) 50+ 28.147 (%2) 3.238.542 (%29.2) 3.576.946 (%32.3) 4.262.633 (%38.5) 19.090 (%30.4) 16.340 (%26.0) 27.473 (%43.6) Toplam 1.425.249 11.078.121 62.903 04.02.2015 www.resulkurt.com 7
İŞKAZASI İSTATİSTİKLERİ SGK istatistiklerine göre ülkemizde 2010 yılında 62.903, 2011 yılında 69.227 ve 2012 yılında ise 74.871 iş kazası olmuştur. Yine, 2010 yılı sonunda ölümlü iş kazası sayısı 1.444, 2011 yılında 1.700 ve 2012 yılında ise 744 dür. 2014 yılı Kasım ayı itibariyle ise 1.264 kişi iş kazası sonucu hayatını kaybetmiştir. 2014 yılı içerisinde ise 1.886 kişi iş kazası sonucu hayatını kaybetmiştir. 2014 yılında ölen 1.886 çalışanın 1693 ü işçi, memur statüsünde çalışan ücretlilerden; 161 i çiftçilerden/küçük toprak sahiplerinden ve 32 si esnaflardan olmak üzere, 193 ü kendi nam ve hesabına çalışanlardan oluş maktadır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 8
Çalışma Hayatında Fiziksel ya da Ruhsal Sağlığı Etkileyen Elverişsiz Faktörlere Maruz Kalanların Toplam İstihdam İçindeki Oranı, 2013 04.02.2015 www.resulkurt.com 9
Sektörlere Göre İş Kazası Geçirenlerin Oranı, 2007 2013 04.02.2015 www.resulkurt.com 10
Yaş Gruplarına Göre İş Kazası Geçirenlerin Oranı, 2007-2013 04.02.2015 www.resulkurt.com 11
İŞ KAZASI İş kazası, beklenmeyen, istenmeyen ve planlanmayan bir şekilde aniden ve dıştan gelen bir etkenle çalışanlara bedensel veya ruhsal zarar veren bir olay olarak belirtilmektedir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 12
MESLEK HASTALIĞI Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. MESLEK HASTALIĞI DA CİDDİ BİR TEHLİKEDİR! 04.02.2015 www.resulkurt.com 13
MESLEK HASTALIKLARI Kimyasal zehirlenmeler Deri hastalıkları Solunum yolu hastalıkları Bulaşıcı hastalıklar Viral hastalıklar Fiziksel hastalıklar İşitme ve görme kaybı Kemik eklem hastalıkları 04.02.2015 www.resulkurt.com 14
Türkiye de hergün; 217 iş kazası olmaktadır. 4 çalışan, iş kazası sonucu hayatını kaybetmektedir. 5 kişi, iş kazası sonucu iş göremez hale gelmektedir. Her yıl Gayri Safi Milli Hasılanın % 5 i kaybolmaktadır. Türkiye, Dünyada en fazla iş kazası olan ülkeler arasında üst sıralarda yer alırken, AB ülkeleri arasında ölümlü iş kazaları açısından ilk sırada yer almaktadır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 15
İnsanlar bir hatayı neden yaparlar? Kazayla Kasıtlı Eğitimsizlik Bilgisizlik Dalgınlık Rahatlık Düşüncesizlik Dikkatsizlik Zorlama İsteyerek yapmak Yeteneksizlik Çözüm: TUTUM VE DAVRANIŞLARI DEĞİŞİRMEKTİR! 04.02.2015 www.resulkurt.com 16
Kazalar birdenbire ortaya çıkmaz!!! Bana bir şey olmaz... Hep böyle yapıyoruz... Güvenli görünüyordu... Böyle bir kaza olacağını hiç tahmin edemezdim... Daha önce hiç olmamıştı. Acelem vardı.
Kaza Piramidi 1 Ölümlü yaralanma/kaz a 10 Ciddi yaralanma/kaza 100 Küçük yaranma/kaza 1000 Kazaya ramak kalma 10.000 Güvensiz davranışlar
İŞ KAZALARINI ÖNLEMEK OLUŞAN KAYIPLARI ÖDEMEKTEN DAHA KOLAYDIR. İNSANCIL BİR YAKLAŞIMDIR. GÜVENLİK ASLA İNCİTMEZ, İŞ KAZALARI ACI VERİR. 04.02.2015 www.resulkurt.com 19
Kaza Önlenebilir! İSG Sorumlusu Uygulama Koordinatörü Formen Proje Müdürü Saha Mühendisi Şantiye Şefi 04.02.2015 www.resulkurt.com 20
İş sağlığı ve güvenliği ilk kez müstakil bir kanunda ele alındı. İş Kanunu: 3008 sayılı, 1936 931 sayılı, 1967 1475 sayılı, 1971 4857 sayılı, 2003 30/06/2012 Tarih ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 04.02.2015 www.resulkurt.com 21
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 6331 sayılı Kanun un genel olarak önemli bir bölümü 01.01.2013 itibariyle yürürlüğe girmiştir. Ancak, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi ile diğer sağlık personeli görevlendirilmesine ilişkin maddeler; 50 den çok çalışanı olan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra (01.01.2013 tarihinde), 50 den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1/1/2014 tarihinde, Yürürlüğe girmiştir. (6331/38. Md-6495 sayılı Kanunun 56. Maddesiyle değişik madde) 04.02.2015 www.resulkurt.com 22
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 4857 sayılı İş Kanununun mülga 81 inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç kamu kurumları ile 50 den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1/7/2016 tarihinde, Yürürlüğe girecektir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 23
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi ve 10 dan fazla çalışanı olan çok tehlikeli işyerlerinde diğer sağlık personeli çalıştırılması veya OSGB'lerden hizmet alınması 50 kişiden fazla çalışan olan az tehlikeli işyerleri ile tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için başlamıştır. Az tehlikeli sınıfta olup 50 kişiden az çalışanı bulunan işyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu ise 01.07.2016 tarihinde başlayacaktır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 24
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 6552 sayılı yasayla yapılan değişiklikle 10 kişiden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından eğitimleri tamamlaması şartı ile İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı tarafından verilecek hizmetleri verme hakkı getirilmiştir. Ancak bu işverenler işe giriş, periyodik muayeneler ve tetkikleri YAPAMAYACAKTIR. On (10) kişiden az (çırak ve stajyerler dahil edilmez) çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerlerinde çalışanlar için işe giriş sağlık raporları kamu hizmet sunucularından veya aile hekimlerinden de alınabilecektir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 25
Kamu ve özel sektör gözetmeksizin tüm çalışanlar kanun kapsamına alındı. Kapsam: Sayı sınırı olmaksızın, Memur, işçi, işveren, çırak, stajyer tüm çalışanlar, Kamu ve özel sektöre ait bütün işler ve işyerleri, Tarım vb. dahil tüm işkolları 04.02.2015 www.resulkurt.com 26
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YASASININ İSTİSNASI: TSK, emniyet, afet müdahale ekipleri, ev hizmetleri, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri, uluslararası denizyolu taşımacılığı yapan araçların seyrüsefer halleri, afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri, kendi nam ve hesabına tek başına çalışanlar 6331 Sayılı Kanun kapsamında değildir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 27
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası, iş güvenliği alanında proaktif bir yaklaşımla üç önemli husus üzerine kuruludur; 1-Risk değerlendirmesi ve acil eylem planı yaptırılıp, işyerinde mevcut veya ileride doğabilecek tüm tehlike ve risklerin önceden belirlenmesi ve değerlendirme sonucu belirlenen öncelik sırasına göre bu riskleri yok edecek tedbirlerin alınması, 04.02.2015 www.resulkurt.com 28
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 2-Etkili bir kontrol ve denetim sistemi kurularak alınan önlemlere uyulup uyulmadığının denetlenmesi, dolayısıyla giderek önlemlere uyulmasının sağlanması, 3-Tüm çalışanlara karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ile bunlara karşı alınması gerekli tedbirler konusunda eğitim verilmesidir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 29
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İlgili yasal düzenlemeler 6331 sayılı Kanunda yapılmış olup, bu hükümlere aykırı davranan işverenler hakkında aynı kanun uyarınca idari para cezası uygulanması öngörülmekte, ayrıca iş kazaları sebebiyle doğacak maddi ve manevi tazminatlar ile SGK nun uğradığı zararları kusuru nispetinde işverenlerden tazmin etmek için açtığı rücu davaları sonucu ödenmek zorunda kalınan tazminatlar önemli yekun tutmaktadır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 30
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Tazminatlar ve cezalar göz önüne alındığında her zaman için önlemek ödemekten daha ucuz ve daha itibarlıdır. Hem denetim yapmaya yetkili memurlar karşısında yasal açıdan zor durumlara düşmemek, hem tedbir alıp çalışanları eğiterek iş güvenliği konusunda bilinçlendirmek, böylece yasal olarak hiçbir eksiği bulunmayan bir işyerinde barış ve esenlik içinde bir iş ortamı sağlamak şüphesiz en doğru yaklaşımdır. Ayrıca çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri, ISO-9001 ve OHSAS-180001 gibi Kalite Yönetim Sistemlerinin de vazgeçilmez bir şartıdır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 31
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU UYARINCA İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile diğer mevzuat çerçevesinde işverenlere; - Risk değerlendirmesi yapılması veya yaptırılması, - - - - - - Acil durum planı yapılması, Çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmesi, Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanlara mesleki eğitim verilmesi, İlk Yardım Eğitimleri ve Sertifikalarının aldırılması, Yangın Eğitimleri ve Sertifikalarının aldırılması, 50 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu kurulması, 04.02.2015 www.resulkurt.com 32
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU UYARINCA İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ - - - - - Çalışan temsilcisi atanması/seçilmesi, İş güvenliği malzemelerinin temini ve kullandırılması, Tespit ve Öneri Defteri (Onaylı defter) tutulması, Kaldırma Ekipmanları, Basınçlı Kaplar, Jeneratör vb. iş ekipmanlarının kontrol ve belgelendirmelerinin yapılması, İşyerinin ortam gözetiminin yapılması (İşyeri ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlike kaynaklarının neden olduğu tehlikeler ile ilgili kontrol, ölçüm, muayene, inceleme ve araştırma çalışması yapılması), 04.02.2015 www.resulkurt.com 33
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU UYARINCA İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ - Elektrik, havalandırma, topraklama ve aydınlatma vb. tesisatların kontrol ve belgelendirmelerinin yapılması, -Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmak, gibi yükümlülüklerin 01.01.2013 tarihinden itibaren tüm işyerleri için yürürlüğe girmiş olduğunu belirtmeliyiz. 04.02.2015 www.resulkurt.com 34
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İşveren; işyerinin büyüklüğü, taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı gibi faktörleri dikkate alarak önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım vb. konularda uygun donanıma ve bilgiye sahip yeterli sayıda kişi görevlendirmek, araç-gereçleri sağlamak, tatbikatları yaptırmak ve ekiplerin her zaman hazır bulunmasını sağlamak zorundadır. Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 35
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İşverenler çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlamak ve bu eğitimin özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilmesi gerekmektedir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanacaktır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 36
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Eğitimlerin bu kadar önemsenmesinin nedeni, iş kazalarının büyük bir bölümünün eğitim ve uygun ekipmanlar kullanılmamasından kaynaklanmasıdır. Bu eğitimlerin maliyeti çalışana yansıtılamayacağı gibi, eğitimde geçen süreler çalışma süresinden sayılacaktır. Eğitimler işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliklerinde, iş ekipmanları değiştiğinde veya yeni bir teknoloji uygulandığında verilir. Eğitimlerin sadece gerektiğinde değil, düzenli aralıklarla da tekrarlanması gerekmektedir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 37
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. Bunun yanında iş kazası veya meslek hastalığı geçiren kişilere işe başlamadan önce bu konularla ilgili ilave eğitim verilmesi, ayrıca herhangi bir sebeple altı aydan uzun süre işten uzak kalanlara da yenileme eğitimi verilmesi zorunludur. İşverenler çalışanlarını işyerinde karşılaşılabilecek riskler, koruyucu tedbirler, ilk yardım, afetler, olağan dışı durumlar, yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişilerle ilgili olarak bilgilendirmek zorundadır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 38
İşyerleri, yapılan işin niteliğine göre tehlike sınıflarına ayrılıyor. Tehlike sınıfı tespitinde; işyerinin yaptığı asıl iş esas alınır. A Sınıfı Uzman B Sınıfı Uzman C Sınıfı Uzman Çok tehlikeli Tehlikeli Az tehlikeli İşyeri hekimi, her tehlike sınıfında çalışabilir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 39
Tehlike Sınıfı Örnekleri Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Büro Hizmetleri Tekstil Maden İşletmeleri Kunduracılık Çeltik Fabrikaları İnşaat Lokantalar Soba Üretimi Metal Bankalar Oto Tamiri Tersaneler Eczaneler Tornacılık Hastaneler Oteller İlaç Üretimi Kimya Sektörü 04.02.2015 www.resulkurt.com 40
Kanunun bazı hükümleri aşamalı olarak hayat geçirilerek yeni durumlara uyum kolaylaşacak. Yayım 30 Haziran 2012 1 ocak 2013 Yürürlük İSG Profesyonelleri (6,7,8. maddeler) 50 den az çalışanı olan, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri Temmuz 2016 İSG Profesyonelleri (6,7,8. maddeler) Kamu kurumları ile 50 den az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri Ocak 2014 04.02.2015 www.resulkurt.com 41
İşyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi profesyoneller görev yapacak İşverenler, çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirir. İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hekimi Diğer Sağlık Personeli 04.02.2015 www.resulkurt.com 42
İşyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi profesyoneller görev yapacak Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 10'dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilân edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler. Mali Müşavirler de iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebileceklerdir. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz 04.02.2015 www.resulkurt.com 43
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ NİTELİKLERİ VE GÖREVLENDİRİLMELERİ İşverence iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilecekler, İlgili yönetmeliklere göre geçerli iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmak zorundadır. İş güvenliği uzmanlarından; (C) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıfta, (B) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, (A) sınıfı belgeye sahip olanlar ise bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde çalışabilirler. 04.02.2015 www.resulkurt.com 44
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ NİTELİKLERİ VE GÖREVLENDİRİLMELERİ 6331 sayılı Kanunun Geçici 4. Maddesi gereği (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanları Temmuz 2016 tarihine kadar Çok tehlikeli işletmelerde, (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanları da Temmuz 2015 tarihine kadar Tehlikeli sınıftaki işletmelerde görev alabilecektir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 45
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ NİTELİKLERİ VE GÖREVLENDİRİLMELERİ Birden fazla iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesinin gerektiği işyerlerinde, sadece tam süreli olarak görevlendirilen iş güvenliği uzmanının, işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip olması yeterlidir. İş güvenliği uzmanlarının görevlendirilmesinde, Yönetmeliğe göre hesaplanan çalışma süreleri bölünerek birden fazla iş güvenliği uzmanına verilemez. Ancak vardiyalı çalışma yapılan işyerlerinde işveren tarafından vardiyalara uygun şekilde görevlendirme yapılır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 46
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri İş güvenliği uzmanları, ilgili yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar; 10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 60 dakika. Diğer işyerlerinden: Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 6 dakika. Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 8 dakika. Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 12 dakika. 04.02.2015 www.resulkurt.com 47
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri Az tehlikeli sınıfta; -2000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 2000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Tehlikeli sınıfta yer alan 1500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çok tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 48
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İşyeri Hekimlerinin Çalışma Süreleri İşyeri hekimleri, ilgili yönetmeliklerde belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar: a) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 5 dakika. b) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika. c) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 15 dakika. 04.02.2015 www.resulkurt.com 49
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İşyeri hekimlerinin çalışma süreleri Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 2000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir. Tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir. Çok tehlikeli sınıfta yer alan 750 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 750 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 50
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Diğer sağlık personelinin çalışma süreleri Diğer sağlık personeli, görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar; a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 10 ila 49 çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 10 dakika. b) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 50 ila 249 çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 15 dakika. c) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 250 ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 20 dakika. Tam süreli işyeri hekiminin görevlendirildiği işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi şartı aranmaz. 04.02.2015 www.resulkurt.com 51
İşverenler ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alabilecek. İSG HİZMET MODELLERİ Kısmi süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdamı Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdamı Niteliklere sahip işveren Ortak Sağlık ve Güvenlik Biriminden hizmet alımı Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdam etmesi gereken işyerlerinde, işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurulur. 04.02.2015 www.resulkurt.com 52
İşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili yükümlülükleri İşveren, işyerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunmaması halinde yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, OSGB lerden hizmet alarak yerine getirebilir. İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İSGB kurar. 04.02.2015 www.resulkurt.com 53
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU SAĞLIK GÖZETİMİ İşveren, çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. İşveren, işe girişlerde, iş değişikliğinde, iş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde ve işin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz. 04.02.2015 www.resulkurt.com 54
TORBA KANUN- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Torba yasanın 16. maddesiyle; Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz hükmü değiştirilerek işyerleri ibaresinin yerine işlerde ibaresi getirilmekte ve çalışanların yapacağı iş ön plana çıkarılmaktadır. www.resulkurt.com 04.02.2015 55
Çalışanlar belli aralıklarla sağlık gözetiminden geçirilecek. Bütün çalışanlar için sağlık taraması; İşe giriş, İş değişikliği, İş kazası, meslek hastalığı ve tekrarlanan işten uzaklaşma durumlarında talep etmesi halinde, İş, çalışan niteliği ve tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli periyotlar Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde işe başlamadan önce sağlık raporu zorunluluğu vardır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 56
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU SAĞLIK GÖZETİMİ Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz. 6331 sayılı Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları işyeri hekiminden alınabileceği gibi 10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıftaki işyerleri içinse aile hekimlerinden de alınabilecektir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 57
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU SAĞLIK GÖZETİMİ Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır. Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir. Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz. Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutulur. 04.02.2015 www.resulkurt.com 58
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU SAĞLIK GÖZETİMİ İşveren ilgili mevzuatta belirlenen süreler saklı kalmak kaydıyla; a. İşyerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine ilişkin her türlü kaydı, b. İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle çalışanların kişisel sağlık dosyalarını, saklayacaktır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 59
İşe Giriş ve Periyodik Muayeneler Çalışanın kişisel özellikleri, işyerinin tehlike sınıfı ve işin niteliği öncelikli olarak göz önünde bulundurularak uluslararası standartlar ile işyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda; Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç beş yılda bir, Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç üç yılda bir, Çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç yılda bir, defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanır. Ancak işyeri hekiminin gerek görmesi halinde bu süreler kısaltılır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 60
Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Göz Muayeneleri İşyerinde, ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce ve ekranlı araçlarla çalışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaşandığında çalışanların göz muayeneleri yapılır. Ekranlı araçlarla çalışmalarda operatörlerin gözlerinin korunması için; a) Ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce, b) Yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre işyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla, c) Ekranlı araçlarla çalışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaşandığında, göz muayeneleri yapılır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 61
İşverenin sağlık ve güvenlik kayıtları ve onaylı deftere ilişkin yükümlülükleri Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri veya noterce her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır. Onaylı defter yapılan tespitlere göre iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile işveren tarafından birlikte veya ayrı ayrı imzalanır. Onaylı deftere yazılan tespit ve öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır. Onaylı defterin asıl sureti işveren, diğer suretleri ise iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından saklanır. Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren sorumludur. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 62
İşyeri sağlık ve güvenlik birimi İSGB; en az bir işyeri hekimi ile işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip en az bir iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesi ile oluşturulur. Bu birimde işveren diğer sağlık personeli de görevlendirebilir. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla işveren tarafından işyerlerinde kurulacak olan iş sağlığı ve güvenliği birimlerinde aşağıdaki şartlar sağlanır. a) İSGB, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesine ve çalışan personel sayısına uygun büyüklükte bir yerde kurulur. Bu birimin asıl işin yürütüldüğü mekânda ve giriş katta kurulması esastır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 63
İşyeri sağlık ve güvenlik birimi b) Bu birimlerde sekizer metrekareden az olmamak üzere bir iş güvenliği uzmanı odası ile işyeri hekimi tarafından kullanılmak üzere bir muayene odası ve 12 metrekareden az olmamak üzere bir ilkyardım ve acil müdahale odası bulunur. Tam zamanlı görevlendirilecek her işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı için aynı şartlarda ayrı birer oda tahsis edilir. İSGB nin bölümleri aynı alanda bulunur ve bu alan çalışanlar tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde işaretlenir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 64
İşveren tüm çalışanlarını, iş sağlığı ve güvenliği ile çalışma hayatına dair hak ve sorumlulukları hakkında bilgilendirecek. Riskler Tedbirler Hak ve sorumluluklar İSG kayıtlarına erişim 04.02.2015 www.resulkurt.com 65
İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme adına önceden risk değerlendirmesi yapılacak. Bütün işyerlerine risk değerlendirmesi zorunluluğu getirilmektedir. İşveren, işyerinde çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyecek tehlikelerin belirlenerek gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayacaktır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 66
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU RİSK DEĞERLENDİRMESİ İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden RİSK DEĞERLENDİRMESİ yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesinde; belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu, kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi, işyerinin tertip ve düzeni, genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu gibi konular dikkate alacaktır. İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler. 04.02.2015 www.resulkurt.com 67
Risk Değerlendirmesi İlkeleri Risklerden kaçınmak, Riskleri analiz etmek, Risklerle kaynağında mücadele etmek, Riskleri önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek, Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek, Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek. 04.02.2015 www.resulkurt.com 68
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU RİSK DEĞERLENDİRMESİ Risk Değerlendirmesi Ekibi a) İşveren veya işveren vekili. b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. c) İşyerindeki çalışan temsilcileri. ç) İşyerindeki destek elemanları. d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. 04.02.2015 www.resulkurt.com 69
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde risk değerlendirmesi Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması halinde: Her alt işveren yürüttükleri işlerle ilgili olarak, gerekli risk değerlendirmesi çalışmalarını yapar veya yaptırır. Alt işverenlerin risk değerlendirmesi çalışmaları konusunda asıl işverenin sorumluluk alanları ile ilgili ihtiyaç duydukları bilgi ve belgeler asıl işverence sağlanır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 70
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde risk değerlendirmesi Asıl işveren, alt işverenlerce yürütülen risk değerlendirmesi çalışmalarını denetler ve bu konudaki çalışmaları koordine eder. Alt işverenler hazırladıkları risk değerlendirmesinin bir nüshasını asıl işverene verir. Asıl işveren; bu risk değerlendirmesi çalışmalarını kendi çalışmasıyla bütünleştirerek, risk kontrol tedbirlerinin uygulanıp uygulanmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. 04.02.2015 www.resulkurt.com 71
RİSK DEĞERLENDİRMESİ Yapılan Risk Değerlendirme Raporları Çok tehlikeli sınıfta en geç 2 yılda bir Tehlikeli sınıfta en geç 4 yılda bir Az tehlikeli sınıfta en geç 6 yılda bir yenilenir. Bu süreler geçmemekle birlikte, aşağıda belirtilen durumlarda ortaya çıkabilecek yeni risklerin, işyerinin tamamını veya bir bölümünü etkiliyor olması göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen yenilenmesi gerekmektedir. a. İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması. b. İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi. 04.02.2015 www.resulkurt.com 72
RİSK DEĞERLENDİRMESİ c. Üretim yönteminde değişiklikler olması. ç. İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi. d. Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması. e. Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi. f. İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması. Risk değerlendirmesi yapmamak veya yaptırmama durumunda 2014 yılında 3.361 TL ayrıca aykırılığın devam ettiği her ay 5.041 TL para cezası uygulanmaktadır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 73
İşyerlerinde acil durum planları hazırlanacak. Acil Durum Planlarının hazırlanması, Acil durumlarla ilgili eğitimli yeterli sayıda kişinin görevlendirilmesi. 04.02.2015 www.resulkurt.com 74
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU TAHLİYE Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda işveren; a) Çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapar ve çalışanlara gerekli talimatları verir. b) Durumun devam etmesi hâlinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini isteyemez. 04.02.2015 www.resulkurt.com 75
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU TAHLİYE İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut teknik donanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân sağlar. Böyle bir durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz. (Madde 12) 04.02.2015 www.resulkurt.com 76
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ACİL DURUM EKİPLERİ İşveren; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar; Arama, kurtarma ve tahliye, Yangınla mücadele, konularının her biri için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir. İşyerinde bunları aşan sayılarda çalışanın bulunması halinde, tehlike sınıfına göre her 30, 40 ve 50 ye kadar çalışan için birer destek elemanı daha görevlendirir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 77
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ACİL DURUM EKİPLERİ İşveren, ilkyardım konusunda tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta 10 kişide 1, az tehlikeli sınıfta 20 kişide 1 kişi görevlendirilir. Her konu için birden fazla çalışanın görevlendirilmesi gereken işyerlerinde bu çalışanlar konularına göre ekipler halinde koordineli olarak görev yapar. Her ekipte bir ekip başı bulunur. İşyerlerinde destek elemanı görevlendirmeyen işverenlere 2015 yılında 1.233 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Aykırılığın devam ettiği her ay bu ceza uygulanacaktır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 78
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ACİL DURUM EKİPLERİ İşveren tarafından acil durumlarda ekipler arası gerekli koordinasyonu sağlamak üzere çalışanları arasından bir sorumlu görevlendirilir. 10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde Arama, kurtarma ve tahliye ile yangınla mücadele ekipleri için bir kişi görevlendirilmesi yeterlidir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 79
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ACİL DURUM RAPORU Yapılan Acil Durum Raporları Çok tehlikeli sınıfta en geç 2 yılda bir Tehlikeli sınıfta en geç 4 yılda bir Az tehlikeli sınıfta en geç 6 yılda bir yenilenir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 80
ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek. 04.02.2015 www.resulkurt.com 81
Çalışanlar işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine aktif katılım sağlayacak. Eğitim Görüşlerin alınması Katılımlarının sağlanması Temsil edilme 04.02.2015 www.resulkurt.com 82
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır. Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir. Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. 04.02.2015 www.resulkurt.com 83
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir. Çalışanlara İSG ve Mesleki eğitim verilmemesi halinde her çalışan için 2015 yılında 1.233 TL İPC uygulanır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 84
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe başlatılamaz. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, iş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar. 04.02.2015 www.resulkurt.com 85
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 86
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde; Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat, Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat, Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat olarak her çalışan için düzenlenir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 87
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ Çalışanlara verilecek eğitimler, Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa, Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa, Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa olmak üzere düzenli aralıklarla tekrarlanır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 88
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 1. Genel konular EĞİTİM KONULARI Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler, Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları, İşyeri temizliği ve düzeni, İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar, 2. Sağlık Konuları Meslek hastalıklarının sebepleri, Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması, Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, İlkyardım 04.02.2015 www.resulkurt.com 89
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU EĞİTİM KONULARI 3. Teknik konular Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, Elle kaldırma ve taşıma, Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma, İş ekipmanlarının güvenli kullanımı, Ekranlı araçlarla çalışma, Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri, İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri, Güvenlik ve sağlık işaretleri, Kişisel koruyucu donanım kullanımı, İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü, Tahliye ve kurtarma 04.02.2015 www.resulkurt.com 90
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir: 2 ile 50 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir, 51 ile 100 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki, 101 ile 500 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç, 501 ile 1000 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört, 1001 ile 2000 çalışanı bulunan işyerlerinde beş 2001 ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı. Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 91
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için, işverene öneride bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir. Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için işveren tarafından gerekli imkânlar sağlanır. İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar. 04.02.2015 www.resulkurt.com 92
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ Çalışan temsilcilerinin görevlendirilmemesi veya seçilmemesi 1.233 TL Çalışan temsilcilerinin işverene öneride bulunma ve tedbir alınmasını isteme hakkının verilmemesi 1.849 TL Çalışan temsilcilerinin ve destek elemanlarının haklarının kısıtlanması, imkan sağlanmaması durumunda hakları kısıtlanan her birey için 1.233TL, İPC uygulanır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 93
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle, Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumakla yükümlüdür. 04.02.2015 www.resulkurt.com 94
Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu altı aydan fazla süren işlerin yapıldığı tüm işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulacak. İşverenin yükümlülükleri: Kurul kararlarının uygulanması, Aynı çalışma alanındaki diğer işverenlerin bilgilendirilmesi, Alt işverenin katılacağı kurulun koordine edilmesi. 04.02.2015 www.resulkurt.com 95
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular. Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır. Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar. 04.02.2015 www.resulkurt.com 96
Birden fazla işverenin olduğu yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusunda koordinasyon sağlanacak. Aynı çalışma alanını paylaşan işyerlerinde işverenler tarafından, Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, yönetim tarafından sağlanır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 97
Hayati tehlike durumunda işyerlerinin tamamında veya bir bölümünde iş durdurulabilecek. Maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan sektörler veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılmamış ise iş durdurulabilecek. 04.02.2015 www.resulkurt.com 98
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İŞİN DURDURULMASI İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur. 04.02.2015 www.resulkurt.com 99
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İŞİN DURDURULMASI İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebilir. İtiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez. Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir. İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi sonuçlandırılır. İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür. 04.02.2015 www.resulkurt.com 100
İş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıtları daha etkin ve güncel hale getirilecek. İşveren Yetkili sağlık hizmeti sunucusu (Hastane) İşyeri hekimi Diğer sağlık personeli Sağlık hizmeti sunucusu (Aile hekimi, Poliklinik, Tıp merkezi, Özel hastane) 04.02.2015 www.resulkurt.com 101
İş Kazası Bildirimi 4857-5510 ESKİ Durum 6331 YENİ DURUM İş kazaları için 2 ayrı bildirim yükümlülüğü bulunmaktadır. (ÇSGB ve SGK ) İş kazalarında tek bildirim esas alınarak bildirimin sadece Sosyal Güvenlik Kurumu na yapılması sağlanmıştır. İşveren; İş kazalarını kazadan sonraki üç işgünü içinde, Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç işgünü içinde bildirir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 102
Önlemek, ödemekten daha ucuz ve daha insanidir. 04.02.2015 www.resulkurt.com 103
6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU NDA İDARİ PARA CEZALARI VE İTİRAZ YOLU 04.02.2015 www.resulkurt.com 104 104
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İDARİ PARA CEZALARI VE İTİRAZ YOLU Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi ve işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların gidermeyen işverene, her bir yükümlülük için 2015 YILINDA ayrı ayrı 2.466 TL ceza uygulanacak. İş yerinde iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işverene, görevlendirmediği her kişi için 2015 YILINDA 6.167TL, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 3.083 TL; 04.02.2015 www.resulkurt.com 105
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İDARİ PARA CEZALARI VE İTİRAZ YOLU Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılamayan, İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlamayan, Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirmeyen, işverene her bir ihlal için 2015 YILINDA 1.849 TL; Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmeyen işverene her bir tedbir için 2015 YILINDA ayrı ayrı 1.233 TL, 04.02.2015 www.resulkurt.com 106
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İDARİ PARA CEZALARI VE İTİRAZ YOLU İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlayan, İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda; işveren, işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurmayan, işverene her bir ihlal için 2015 YILINDA ayrı 1.849 TL, 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 2015 YILINDA 3.700 TL, aykırılığın devam ettiği her ay için 5.550 TL, İş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlamayan işverene 2015 YILINDA 1.849 TL, 04.02.2015 www.resulkurt.com 107
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İDARİ PARA CEZALARI VE İTİRAZ YOLU Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım ile Tahliye başlıklı 11 ve 12 nci maddeleri hükümlerine aykırı hareket eden işverene, uyulmayan her bir yükümlülük için 2015 YILINDA 1.233 TL aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, İşyerlerinde destek elemanı görevlendirmeyen işverenlere 2015 yılında 1.233 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Aykırılığın devam ettiği her ay bu ceza uygulanacaktır. 04.02.2015 www.resulkurt.com 108
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İDARİ PARA CEZALARI VE İTİRAZ YOLU İş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmayan, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenlemeyen,. İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenlemeyen, işverene her bir yükümlülük için 2015 YILINDA ayrı ayrı 1.849 TL, İş kazası ve meslek hastalığı üç iş günü içerisinde SGK ya bildirmeyen işverene 2015 YILINDA 2.466 TL, 04.02.2015 www.resulkurt.com 109
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İDARİ PARA CEZALARI VE İTİRAZ YOLU Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmeyen, Sağlık hizmeti sunucuları veya yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına 2015 YILINDA 2.466 TL, Sağlık gözetimi ve sağlık muayenelerini yaptırmayan ve tehlikeli/ çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacakların yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatan işverene, sağlık gözetimine tabi tutulmayan veya sağlık raporu alınmayan her çalışan için 2015 YILINDA 1.233 TL, 04.02.2015 www.resulkurt.com 110
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İDARİ PARA CEZALARI VE İTİRAZ YOLU Çalışanları işyerinde karşılaşılabilecekleri sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirleri ve kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar, ilk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler hakkında, Bilgi vermeyen işverene, bilgilendirilmeyen her bir çalışan için 2015 YILINDA 1.233 TL, Çalışanlara İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi vermeyen ve Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan Tehlikeli ve Çok Tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyen işverene, her bir çalışana için 2015 YILINDA 1.233 TL, 04.02.2015 www.resulkurt.com 111