Ey Virânî bunu nice bilirdin Cümle evliyâdan kısmet alırdın Şüphesiz sen bunu Ali bilirdin İcazet istemez o sultân kendi1

Benzer belgeler
AMASYA- GÜMÜŞHACIKÖY- SARAYÖZÜ KÖYÜ- ALİ PİR CİVAN OCAKLILARININ CEM SEMAHLARI*

6. SINIF. Oturan, duran, kovsuz, gıybetsiz Hakk Muhammed Ali deyip evine vara, tüm canların Yüce Allah dildeki dileğini, gönüldeki muradını vere!

MUHAMMED ALİ CEMAATİNDE ABDAL MUSA CEM ERKANI. Ali Rıza ŞAHİN ÖZET

Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı. Araştırma Merkezi. Araştırma Dergisi. Research Quarterly. Sum~~~ 2003/26

Güzel Yolumuzun Erlerinden Mehmet Yaman Dede 8 Ocak 2014 günü İstanbul da Hakka yürüdü.

İNANÇ ÖNDERLİĞİ - PİRLİK. Ezeli ezelden öteden beri. Sevdikçe sevesim geldi Pirimi. Çekerim cevrini andan ötürü. Sevdikçe sevesim geldi Pirimi

Yusuf Bulut. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

Ehl-i Beyt Yolu Cem Programı 2. Cilt 2. CİLT. Ehl-i Beyt Yolu. Cem Programı. El Kitabı. Rıza ŞAHİN (DEDE)

SİVAS KAYNAKLI CÖNKLERDE ŞAH HATAYİ. Yrd. Doç. Dr. Doğan KAYA *

03-05 Ekim / October Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI

Balım Sultan. Kendisinden önceki ve sonraki Postnişin'ler sırası ile ; YUSUF BALA BABA EFENDİ MAHMUT BABA EFENDİ İSKENDER BABA EFENDİ

İletişim çağı adını verdiğimiz bir çağda televizyon ve radyonun yoğun olarak ürettiği popü-

CEMLERDE DEYİŞLERİN YERİ CEMLERDE DEYİŞLERİN YERİ İlhan Cem Erseven Araştırmacı-yazar

Kitap Değerlendirmeleri. Book Reviews

İMAM RIZA OCAĞI NDA İNANÇ UYGULAMLARI

NO ADI SOYADI AİDATLAR GÖZGÖZ SEFER GÖZGÖZ 60,00 60,00 60,00 60,00 2 ERCAN GÖZGÖZ 60,00 60,00 60,00 60,00

ANADOLU ALEVİLİĞİNDE CENAZE VE KIRK LOKMASI

Anlamı. Temel Bilgiler 1

ALEVİLİKTE CEM. ABSTRACT Cem is important service in Alavi understanding. The cem ceremony that was performed before

ANADOLU ALEVİLİĞİNDE GÖRGÜ CEMİ: ADIYAMAN ÖRNEĞİ

Remzi Kaptan. Cem ve Cemde Okunan Gülbanklar, Deyişler, Mersiyeler, Duazlar

dinkulturuahlakbilgisi.com KURBAN İBADETİ Memduh ÇELMELİ dinkulturuahlakbilgisi.com

Alevîlik-Bektaşîlik Düşüncesi

Pir Sultan ABDAL. Sana kıyanlar tarihin kara sayfalarında, sen ise milyonların kalbindesin Ey Ali Aşığı Pir Sultan

KALEKIŞLA KÖYÜ TAKVİMİ 2019

İMAM RIZA OCAĞI NIN YOL ERKAN SÜREĞİNE GÖRE MUSAHİPLİK, GÖRGÜ CEMİ VE CEM RİTÜELLERİ

12. SINIF. 1. ÜNİTE 4. Ahiret e Uğurlama/Hakk a yürüme

BATI ANADOLU ÇEPNİLERİNİN OCAĞI: KÖSE SÜLEYMAN OCAĞI VE GÜNÜMÜZDEKİ DURUMU

GÖRGÜ ERKÂNI DERGÂHTA BİRLİK ÇALIŞMALARINDA OLUŞTURULAN ERKÂNLARIMIZI İNCELEME VE DERLEME KOMİSYONLARINCA HAZIRLANMIŞTIR.

1 --. E T. Araştırma nergisi ' Sayı 23. Yıl 8. Number. ,Year

50.ULUSAL 24.ULUSLARARASI HACI BEKTAŞ VELİ ANMA TÖRENLERİ VE KÜLTÜR SANAT ETKİNLİKLERİ PROGRAMI

Sizce dedelik nedir? Okurlarımıza bu konuda bilgi verir misiniz?

Cem Nedir? Cemler Hangi Dini ve Sosyal İşlevleri Yerine Getirir? Cemlerdeki On İki Hizmet Erbabının Görevleri Nelerdir?

Arapçadan dilimize geçmiş olan musahip sözcüğü, sözlük anlamıyla sohbetleşen, söyleşen, sohbet arkadaşı demektir.

BULGARİSTAN DELİORMAN ALEVİLERİNDE SECDENİN ANLAMI -

MUSAHİPLİK ERKÂNI DERGÂHTA BİRLİK ÇALIŞMALARINDA OLUŞTURULAN ERKÂNLARIMIZI İNCELEME VE DERLEME KOMİSYONLARINCA HAZIRLANMIŞTIR.

1. HAYATI ESERLERİ Divan Vâridât Ankâ-yı Meşrık Devriyye-i Ferşiyye...17

Kitap Değerlendirmeleri. Book Reviews

CEM DOSYASI HAZIRLAYAN: BAKİ GÜNGÖR (DEDE) SEYİT HARUN NURDEDE OCAĞI KIRKLAR CEMEVİ KIZILPİR SEYİT HARUN NURDEDE OCAĞI

M VE NAZARDAN KORUNMA VE KURTULMA YOLLARI. lar aha beteri. dir veya 7 2. Y. 4. a bakarak " " dersek h 6. olarak sadaka verme.

GADİR ESİNTİLERİ -9- Şiir: İsmail Bendiderya

Nakarat Alnımızın aklığı kafire kabus olur. Mazlumun canı yansa ahı bize dokunur. 2. Nakarat

Bu vesileyle hem vefk usülü tarihi hem de zaman içinde husule gelen bazı hissiyatımızı ifade eden manzumeleri bir araya getirmek istedik.

SEYİT MAHMUDİ SOY SECERESİ

IÇINDEKILER 1. BÖLÜM

Hz. Muhammed. (s.a.s.) in Doğumunun 1437 inci senesi vesîlesiyle.. 18 Mart 2008 Lütfi Kırdar Kongre Merkezi

Bu ay içinde orucu ve namazı o kişiye kolaylaştırılır. Bu ay içinde orucu ve namazı ALLAH tarafından kabul edilir.

DARDAN İNDİRME ERKÂNI DERGÂHTA BİRLİK ÇALIŞMALARINDA OLUŞTURULAN ERKÂNLARIMIZI İNCELEME VE DERLEME KOMİSYONLARINCA HAZIRLANMIŞTIR.

l2-pervane ulusu: Cemin pervanesinin piridir. (Semah ekibine pervane denir.)

10. SINIF 1. ÜNİTE İslam inancında Adl (Adalet) ilkesi. Bir diğer anlatımla; Örneğin;

BULDAN ÖRNEĞİNDE DENİZLİ YÖRESİ ALEVİ-BEKTAŞİ KÜLTÜRÜ

CEMEVİ: Alevilerin ibadet yapmak için toplandıkları kutsal yerdir. CEM: Bir araya gelme, toplanma, birlikte ibadet etme anlamına gelir.

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ KLASİK ALEVİLİK NEDİR? Halk Mezhebi... 18

Gürgür Dede ile söyleşi. Adını sanını çok duyduğumuz, daha önceden de görüştüğümüz, kasetlerini dinleyip, izlediği. Merhaba efendim.

CEVAP ANAHTARI SINIF

Ömer Turhan. - şiirler - Yayın Tarihi: Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

KUL HİMMET İN BİR MECMUADA YER ALAN 50 ŞİİRİ 50 POEMS OF KUL HİMMET IN A PERDIODICAL Hasan KAYA Necat ÇETİN**

Divriği Çiğdemli Köyü Kültür ve Dayanışma Derneği (Köy Sülale Listesi)

HATAY DA BİR KANAAT ÖNDERİ: HASAN AY AN OPINION LEADER IN HATAY: HASAN AY

Alevi Duaları GÜLBANKLAR. Remzi Kaptan.

GÜLBENGLER SEYĐT HARUN NURDEDE OCAĞI HAZIRLAYAN: BAKĐ GÜNGÖR (DEDE) 1 KIZILPĐR KIRKLAR CEMEVĐ DEDESĐ BAKĐ GÜNGÖR

İLİM ÖĞRETMENİN FAZİLETİ. Bu Beldede İlim Ölmüştür

Yayımlandığı ye: Yol, S. 13, Ankara, Ekim/Kasım 2001, s

Bugün mihman gördüm gönlüm saz oldu. Mihman canlar bize safâ geldiniz. Kalktı gam kasavet bahar yaz oldu. Mihman canlar bize safâ geldiniz

Ramazan: Hicri takvimin dokuzuncu ayıdır. Ramazan-ı Şerif veya Oruç Ayı da denilir.

IŞIĞIN SECDESİ: SÂMAH

9 Kemerbest: Alevi-Bektaşi cemlerinde on iki hizmet yapılırken kişilerin Eline,

Yazının çıktığı kaynak: Âşık Derdiyar ın Çift Kafiyeli Şiirleri, Erciyes, S. 293, Mayıs 2002, s. 9-10

ÇUBUK YÖRESİ ALEVİLİĞİNDE DAR KURBANI Doç. Dr. ibrahim ARSLANOĞLU. Gazi Eğitim Fakültesi Felsefe Grubu Eğitimi Bölümü

Revak Kitabevi, 2015 Tüm hakları Revak Kitabevi ne aittir. Sertifika No: Revak Kitabevi: 30 Bektaşîlik Serisi: 4. Fakrnâme Vîrânî Abdal

Aşk-ı Muhabbetle İnsan ışıktır; ışığa yaklaştıkça gölge büyür.

Şiir Anadan Örnekler. Köyden ayrılalı nice yıl oldu Yıkıldı evimiz selinen doldu Hani bacı kardeş nerede kaldı özlüyorum ben seni güzel Alvar

Şerif Kocadon için mevlit

COŞKUN KÖKEL, ERDEBİLLİLER, ALEVİLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ YAYINLARI 4. C. ANKARA 2018 Prof. Dr. Medine SİVRİ

, ERZİNCAN, TÜRKİYE.

Wessalatu wesselamu ala Rasuluna Muhammedin we ala alihi we sahbihi ecmain. Allahumme Rabbena ya Rabbena takabbel minna inneke entessemiul alim.

RİTÜEL VE KUTSAL ANLATI İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA BALIKESİR ÇEPNİLERİNİN CEM TÖRENLERİNDEKİ MİRAÇLAMA LAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

İMAM ALİ RIZA

ALEVİLİKTE ALEVİLİKTE HAKK A YÜRÜME ERKÂNI

Aleviliğin İnanç Kaynakları

Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli. Araştırma Merkezi TÜRK KÜLTÜRÜ. ve HACI BEKTAŞ VELi. Araştuma Dergisi. Research Quarterly

Remzi Kaptan. Cem ve Cemde Okunan Gülbanklar, Deyişler, Mersiyeler, Duazlar

Başbakan Yıldırım, Seyranbağları Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezini ziyaret etti

5 Kimin ümmetisin? Hazreti Muhammed Mustafa nın (sallallahu aleyhi ve sellem) ümmetiyim. 6 Müslüman mısın? Elhamdülillah, Müslümanım.

TAKVA AYI RAMAZAN TAKVA AYI RAMAZAN. Rahman ve Rahim Allah ın Adıyla

İKRAR ERKÂNI NİKÂH ERKÂNI

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Size iki şey bırakıyorum; onlara sımsıkı sarılırsanız kurtuluşa erersiniz: Biri Allah ın kitabı Kur an, diğeri de Ehl-i beytimdir.

Aleviliğin İnanç Kaynakları Aleviliğin inanç ve ibadet esaslarını görmeden önce, bu esasların günümüze hangi şekillerde ulaştığına değinmek

tellidetay.wordpress.com

, ERZİNCAN, TÜRKİYE.

Buyruldu ki; Aklın kemali Allah u Teâlâ nın rızasına tabi olmak ve gazabından sakınmakladır.

Bir başka ifadeyle sadece Allah ın(cc) rızasına uygun düşmek için savaşmış ve fedayı can yiğitlerin harman olduğu yerin ismidir Çanakkale!..

Birinci Aşama AABF Dede/Ana Eğitim Programı ( )

5. Et et içinde, et fit içinde Dünya dümeni, onun içinde.

Çubuk Yöresi Aleviliğinde Dar Kurbanı

HALİDE EDİB ADIVAR VURUN KAHPEYE ROMAN

TÂĞUT KELİMESİNİN ANLAMI

TÜRK EDEBİYATI 10. SINIFLAR 17 Nisan 2015

GÜMÜLCINE TÜRK AGZIHDflKlE

Transkript:

ÇORUM- DODURGA- MEHMET DEDE TEKKE KÖYÜNDE YERLEŞİK MEHMET DEDE OCAKLILARININ CEM SEMAHLARI* ÇORUM- DODURGA- MEHMET DEDE TEKKE KÖYÜNDE YERLEŞİK MEHMET DEDE OCAKLILARININ CEM SEMAHLARI* Ne de güzel yere kurmuş otağı Urumun körpesi, ballar peteği Hünkâr Hacı Bektaş a bağlıdır bendi İcazet istemez o sultân kendi Ey Virânî bunu nice bilirdin Cümle evliyâdan kısmet alırdın Şüphesiz sen bunu Ali bilirdin İcazet istemez o sultân kendi1 Mehmet Dede Ocağı nın tarihî merkezi, Çorum ilinin Dodurga ilçesine bağlı bulunan Mehmet Dede Tekke Köyü dür. Mehmet Dede ye ait türbe köyde bulunmakta olup, ocak mensubu dedeler de yine bu köyde yerleşiktir. Nüfusun çoğunluğunu ocakzâdelerin oluşturduğu köyde, oranları az da olsa ocağın taliplerinin yerleşimi söz konusudur. Dodurga ilçesinde Mehmet Dede Tekke Köyü nün yanı sıra Mehmet Dede Obruk Köyü de Alevî nüfusa sahiptir. Bu köyün tamamı Alevîdir ve Mehmet Dede Ocağı nın talibidirler. Birkaç hane olmak kaydıyla Hüsem Dede Ocağı nın talipleri de mevcuttur. Dodurga ilçesinin Çiftlikköy Köyü nün Tekke Mahallesi nüfusu da Alevî inançlıdır. Mahallenin tamamı köken olarak ocakzâdedir. Tekke Mahallesi nde, asıl adı Hüsamettin Dede olan Horasan erenlerinden bir erenin türbesi bulunmaktadır. Halk arasında Hüsem Dede olarak anılmaktadır. Hüdem Dede de, adıyla anılan Alevî inanç-dede ocağının kurucusudur. Ocakzâdeler sadece Tekke Mahallesi nde yerleşiktir. Hüsem Dede Ocağı nın talipleri; Çorum Osmancık, Amasya Gümüşhacıköy ve Amasya Merzifon ilçelerinin Alevî köylerinde yaşamaktadır. Hüsem Dede Ocağı; pençe ile hizmet görerek Hacı Bektaş Ocağı na bağlı olup, musahiplik ritüelini temel almaktadır. Mehmet Dede Ocağı nın ise; Çorum un Osmancık-Alaca-Sungurlu-Laçin ve Merkez ilçelerinin köylerinde, Amasya nın Gümüşhacıköy ve Merzifon ilçelerinin köylerinde, bir de Tokat ın Zile Bölgesi nde talipleri vardır. Mehmet Dede Ocağı nın Samsun un Alaçam ilçesine bağlı köylerde talipleri bulunmasına rağmen, bu bölgede ciddi bir asimilasyon yaşandığı için Mehmet Dede Ocağı dedeleri ile talipler arasında bağlar kopmuştur.2

Köyün kurucusu olan Mehmet Dede; Dokuzuncu İmâm Muhammed Taki soyundan olup, 36 bin evliyanın en sonuncusu kabul edildiği için Urum un Körpesi olarak anılmaktadır. Kırkkale deki Hasan Dede ile müsahiplerdir.3 Mehmet Dede Ocağı da pençe geleneğine göre inanç hizmetlerini sürdürmekte olup Hacı Bektaş Ocağı na bağlıdır. Burası, musahiplik ve görgü gibi temel Alevî inanç ritüellerini sürdüren bir inanç-dede ocağıdır. Mehmet Dede Ocağı nda Kırklar Semahı, duvaz-imâm ile başlar. Duvazın başında aşık sazını çalarak dedeye destur ya pir der ve duvaz-imâma başlamak için destur ister. Ardından dede, "eyvallah" diyerek hizmete başlaması için âşığa müsaade verir ve aşık duvaz-imâm okumaya başlar. Bu sırada gözcü, elinde asa ile Mehmet Dede Ocağı nın cem erkânına göre, cem evinin giriş kapısının iç tarafında (elinde asasıyla hizmetini gördüğü yer) mağrifete erenler der. Bunun üzerine cemdeki bacılar ayağa kalkar, erenler diye adlandırılan erkekler de edeb erkân olur. Âşık, duvaz-imâm okumak için sazını çalarken "Lâ Fetâ illâ Alî lâ seyfe ill'â Zülfikâr" der ve duvaz-imâmı okumaya başlar. Mehmet Dede Ocağı da okunan duvaz-imâm şu şekildedir: Meded mürvet dedim darına durdum Muhammed Mustafa, Ali gel yetiş İsyan deryasında gark oldum kaldım Hünkâr Hacı Bektaş Velî gel yetiş * Meltem CESUR; Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans öğrencisi. Bir yanımda nefs-i emmarem azar Bir yanda vesvese hileler düzer Melekler günahım yazmadan bezer İmâm Hasan, Şâh Hüseyin gel yetiş Yezid in elinden müşkil hâlimiz Münkir münafık da fâş eyliyor sırrımız Yetiş İmâm Zeynel gel al elimiz Car gününde İmâm Bakır gel yetiş

Dağlarca günahım var da sen vurma yüze Cehennem narını gösterme bize İmâm Cafer, Mûsâ-ı Kâzım, Rızâ Takî, Nakî, Şâh Askerî gel yetiş Noksânîyem arzum, didarım cennet Masum-ı pâklardan erişe himmet Sana sığınmışım Mehdi Muhammed Sarı Saltık Kızıl Deli gel yetiş Duvaz-imâmın ardından dede dua okur. Duanın başlangıcında Lâ Fetâ illâ Alî lâ seyfe ill'â Zülfikâr. Lâ Fetâ illâ Alî lâ seyfe ill'â Zülfikâr Lâ fetâ illâ Ali. Düldül Kamber Zülfikâr 4 denir ve dua başlar: "Dilimiz bülbül ola, kalbiniz göfer ola, hocamız İmâm Cafer-i Sâdık Abdü's-samed üstadınız ola. Virânî nin, Fuzûlî nin, Yeminî nin, Nesimî nin, Pîr Sultân ın, Şâh Hataî, Kul Himmet in hüsn-i himmetleri kisb-i kerâmetleri şefa'atleri üzerimize hazır ve nazır ola. Sizleri cemlerde çalıp çığırmadan geri koymaya. Gerçeğe hü. Pîrim yâ Alî şâh." Duanın ardından dede; Er cemali Muhammed, Pîr cemali Ali. Ehl-i beytin gül cemaline verelim salavat. der. Bütün cem erenleri de; Allahümme salli ala Muhammed ve ala ali Muhammed şeklinde salavat getirir. Ardından, darda duran bacılar için şu dua okunur: Allah Allah. Dar çeken didar göre. Didar gören Hakk a ere. Haticetül Kübra, Fatımatül Zöhre annelerimizin şefaatleri üzerimize hazır ve nazır ola. Gerçeğe hü. Pîrim yâ Ali şâh Ardından gözcü de: Hak erenler sefâsına vara. Pîrim cümlemizin muradını vere. Gerçeğe hü. der ve dardaki bacılar otururlar. Bu kısımdan sonra mir'açlamaya geçilecektir. Mehmet Dede Ocaklıları, miraçlama hizmetini yerine getirirken Hataî ye ait olan mir'açlamayı okurlar. Genel kabul gören şekilde âşığın saz eşliğinde okuduğu mir'açlamanın iki farklı okunuşu söz konusudur. Bunlardan ilki şu şekildedir:

Geldi Cebrail buyurdu Kalk Muhammed Mustafa Hak seni Mir'aca okudu Deva-i kadir Hüdâ Evvel emanet budur ki Pîr-i rehber dutasın. Daim erkâna yatıp Tarık-ı mustagıma Muhammed şule vardı Yoktur başka bir aziz Şimdi senden el tutayım Dedi anda Kibriya İki gönülü bir ettiler Hem demi deme kattılar Cebrail den el tutuben Yürüdüler dergaha Vardı dergah gapusuna, Gördü bir arslan yatur. Haykuruben hamle kıldı Başa koptu bir figan Ol dem Hak tan nidâ geldi Korkma Ya Habîbim dedi Hatemin ağzına ver

İster senden nişanı Muhammed hatemin verdi Ol arslan oldu sakin Muhammed e yol verüben Arslan gitti pinhane Vardı Hakk'ı tavaf etti Evvel bunu söyledi Ne şiddetli şir in varmış Hayli cevretti bize Gördü bir fakir derviş Hemen yutmak diledi Emmim oğlu Ali olaydı Dayanaydı ol şâha O şir benim dövletlim, Sana tabidir habibim İndi eşiğe pazvant oldu Kubbe-i kıblengâha Doksan bin sırr-ı kelâmı Danıştılar dost ile Tevhid-i armağan aldı Yeryüzünde insanı O zaman Muhammed Ayağa turdu

Hümmetini diledi Mü min kulun yarlığa aldım Dedi anda Kibriya, Alçağa koydu özünü Turaba sürdü yüzünü Hak kudretinden gönderdi İki salkım üzümü İlet Hasan Hüseyin e Dedi dosttan armağan Selman anda hazır idi Seydullah ın diledi Selman ın keşküllahına Bir üzüm danesi koydu Yürüyüp evine giderken Yol uğrattı kırklara Esirem, yetimem dedi, Erdi kırklar varına Kırklar da bir niyâz kıldı Hazreti Habibullahı Görmemişem böyle yerler Ya size kimler derler Kırklardan bir nidâ geldi Bize kırklar derler dedi

Ya siz otuz dokuzsunuz Neden malum kırkınız Selman Seydullah a getti Anda tamam varımız Birimiz kırk Kırkımız bir Birimize neşter vursan Kırkımızdan akar kanımız Birisine neşter vuruldu Otuz dokuzundan kan geldi Bir damla kan sahilden Geldi erkâna girdi Eveli sen Ahiri sen Zahiri sen Batını sen Gizli sırlar sana ayan Dedi şâh-ı evliya Şâh Hataî muguf oldu Hak sözününen duramadı Özü çürük ervaha5 İlkinden küçük farklarla ayrılan ikinci mir'açlama ise şu şekildedir: Geldi Cebrail buyurdu

Kalk Muhammed Mustafa Hak seni devaha okudu Devah-ı Kadir Hüdâ Evvel emanet budur ki Pir-i rehber tutasın Kadim erkânına yatıp Tarık-ı müstakime İnde senden el tutayım ( Burada herkes sağ ve sol yanındakinin elini tutar.) Hak buyurdu vedduha Cebrail den el tuttular Hem demi deme kattılar İki gönlü bir ettiler Yürüdüler dergaha Vardı dergah kapısına Gördü bir arslan yatar Haykuruben hamle kıldı Başa koptu bir figan Yine Hak tan nida geldi Korkma ki Habibim dedi Hatemin ağzına ver ki İster senden nişanı Muhammed hatemini verdi Uğradı müşkül hale Muhammed e yol verdi arslan

Gitti nihane Vardı Hakkı tavaf etti Evel bunu söyledi Ne şiddetli şir in varmış Hayli cevretti bize Gördü ki bî-çâre derviş Hemen yutmak diledi Emmim oğlu Ali olaydı Dayanaydı ol şâha Ey benim sırr-ı devletlim Sana tabidir habibim İndi eşiğe pazvant oldu ( Herkes oturduğu yerin önüne niyâz eder. ) Kıble-i kubbengaha Doksan bin sırrı-ı kelamı Danıştılar dostane Tevhid-i armağan aldı Yeryüzünde insana Ayak üzerine durdu, ( Bu aşamada aşığın dışında dede dahil herkes oturduğu yerin önüne niyâz eder, ayak mühürler ve her can yanındakiyle el ele tutuşarak ayağa kalkıp dara durur. ) Ümmetini diledi Mü min kullar Yarlığı aldı Dedi anda Kibriya

Alçağa tuttu özünü Turaba sürdü yüzünü Hak cennetten gönderdi İki salkım üzümü Selman anda hazır idi Şeydullah ı diledi Bir üzüm danesi koydu Selman ın keşkülüne Gitmek için destur aldı, Eğildi bir niyâz kıldı. ( Öne doğru hafif eğilerek kıyam edilir. ) Hoşça kal sultânım dedi Koyup evine giderken Yol uğrattı kırklara Vardı kırklar meclisine Oturdu oldu sakin ( Eller çözülür, ayaktaki canlar durdukları yerin önüne niyâz eder ve dizüstü olurlar. ) Kırklar da hep secde ettiler Hazreti Habibullah a Muhammed hub lisana geldi Ya size kimler derler dedi Kırklardan bir ün geldi Bize ki kırklar derler dedi Ya siz otuz dokuzsunuz, Neden malum biriniz

Birimiz kırk, kırkımız bir Birimize neşter çalınsa Kırkımızdan akar kanımız Selman Şeydullah a gitti Onda tamam varımız Keşkülü meydana koydu Kudretten yeşil el geldi Ezgi endür eyledi, İçinden biri nûş eyledi ( Bu dize söylendiği sırada, dede postunun önünde iki bardak dem hazırdır. Bu iki bardak, semah eden canlara dede tarafından sunulur. Semahçı canlar bunu sırayla sır ederler. Semahçı canlar demi alırlarken dedenin eline niyâz ederler.) Cümlesi oldu mest u hayrân, Mü min Müslim üryân büryân (Bu sırada Kırklar Semahı başlar. Kırklar Semahı nı dönen canlarda sayı sınırlaması yoktur. Ayrıca kadın-erkek sayısı olarak ta herhangi bir şart bulunmamaktadır. Mehmet Dede Ocağı nın Kırklar Semahı nda semah, ikili ve karşılıklı olarak dönüldüğü için genellikle çift kalkılır. Kırklar Semahı için bu aşamada meydana çıkan can, önce meydana niyâz eder ve ardından ayağa kalkarak semah için uygun hale gelir. Kırklar Semahı için meydana gelen canlar; musahipli ve yalınayak olmalı, ayrıca kemerbestleri bulunmalıdır. ) Hep kalktılar semaha Çalındı destur-ı kelam Dediler hü Allah Allah Muhammed de bile kalktı Kırklar ile semaha Muhabbetler kadim oldu On iki erkân yerini buldu Muhammed e yol verdiler

Oldu hatırlar sefa Muhammed evine vardı Ali devaha geldi Öptü mührü dizine koydu Dedi şâh-ı evliya Evveli sen, ahiri sen Zahiri sen, batını sen Gizli sırlar sana ayan Dedi sadak murtaza Şâh Hatayi muguf oldu Bu sırrın ötesine Hak sözü inandıramadı Özü çürük ervaha.6 Kırklar Semahı; Mü min Müslim üryan büryan kısmından, Şâh Hatayi muguf oldu ya kadar aynı şekilde devam eder. Semah eden canlar, muhakkak ikili ve birbirlerinin cemaline bakacak şekilde semahı gerçekleştirirler. Duruşlarda şart ve sınırlama olmaz. Her dizede önce dede postu istikametinde bir adım atılarak ayak mühürlenir, dede postuna doğru adım atılırken sağ el açık sol el ise göğüstedir. Bu hareket, periyodik olarak her dizede değişir. Daha sonra aşağı inilir. Miraçlamanın şâh kıtası okunurken ise, bir şekil değişikliği yaşanır. Meydanda, çember çizecek şekilde çark ederler ve dede postunun önünden geçen can, dedeye niyâz eder. Çember oluşumunun kendi içinde bir standardı yoktur. Şâh kıtasının sonunda çark kısmı da biter. Semah eden canlar meydanda dara durarak ayak mühürlerler. Darda duruş; semah dönen erkekler için sağ el göğüste sol el aşağı sarkık ve bacağa yapışık, bacılar için ise iki el yana sarkık şekildedir.7 Ardından dede dua okur; Allah Allah. Semahlarımız saf ola, günahlarımız affola. Semah dönen başlar ağrı acı görmeye. Kırklar ve kırklarda semah tutan Fatıma anamızın, peygamber efendimizin şefaatleri üzerimize hazır ve nazır ola. Gerçeğe hü. Pirim ya Ali şâh.

Duanın ardından meydandakiler el niyâzı yapar, eğilerek meydana niyâz eder ve dizüstü olurlar. Devamında aşık, saz eşliğinde şu kısa duvazı okur: 'Ali, Hasan, Hüseyin, Zeynel den Bakır. Cafer Kazım, Rıza zikreder okur. Taki, Naki, Askeri Mehdi ye şükür. İbrahim destimin damanı Haydar. Bu sırada meydanda diz üstü olan semahçılar, imâmların adı geçtiğinde sağ taraflarında duran canın omzuna niyâz ederler. Duvaz-imâmın sonunda meydana niyâz edip ayağa kalkar ve ilk semahtaki gibi karşılıklı pozisyon alırlar. Ardından aşık, saz eşliğinde şu dörtlüğü okur: Vardığımız evler dolu olsun nurdan Biz de böyle gördük mürşidden pirden Yardımcımız olsun ol şâh-ı merdan Yardımcımız on iki imâm Ali dir Devamında şu dizeler okunur ve çark başlar: Hak Muhammed Ali kelamullahtır. Bu dünyada baki kalan Allah tır. Bitiminde, semah edenler tekrar meydanda dara dururlar ve dede şu duayı okur: Bismişâh Allah Allah. Allah bir Muhammed Ali katarından, didarından, kemalinden, cemalinden yad eylemeye. Semahlarımız Hakk için ola, seyir için olmaya. Semaha dönen başlar ağrı acı görmeye. Şehitler serdarı Kerbela da susuz ve suçsuz şehit olan İmâm Hüseyin efendimizin şefaatleri, cümlemizin üzerine hazır ve nazır ola. Gerçeğe hü. Pirim ya Ali şâh. Ardından el niyâzı yapılıp meydana niyâz edilir. Sonrasında tekrar dizüstü olunur ve aşık tekrar kısa duvaz-imâmı okur. Yine meydandakiler, yanındakinin sağ omzuna niyâz ederler. Duvaz-imâmın bitiminde meydana tekrar niyâz edilerek ayağa kalkılır ve Kırklar Semahı devam eder. Aşık saz eşliğinde; Ben de bilemedim kendi halimi Kokladım da erenlerin gülünü Serdiler sofrayı, sundum elimi On iki imâm şâh merdân önünde yukarıdaki dizeleri okur. Bu dizeler okunurken semah, standart şekildedir. Dizelerin

sonunda aşık, Hak Muhammed Ali kelamullahtır. Bu dünyada baki kalan Allah tır. sözünü tekrarlar. Bu dizeler bittiğinde tekrar dara durulur ve dede tekrar dua okur. Okunan dua şöyledir: Bismişâh Allah Allah. Allah bir Muhammed Ali katarından, didarından, kemalinden, cemalinden yad eylemeye Allah. Semahlarımız saf, günahlarımız affola. Semahlarımız Hakk için ola, seyir için olmaya. Semahı bizlere bağışlayan kırkların şefaati, cümlemizin üzerine hazır ve nazır ola. Gerçeğe hü. Pirim ya Ali şâh. Duanın bitiminde el niyâzı yapıp meydana niyâz ederler. Ardından; Muhammed Mustafa ya indi bu niyâz. Aliyel Murtaza ya indi bu niyâz. Hasan Hulgi Rıza Hüseyin-i Kerbela. İmâm Zeynel Eba ya indi bu niyâz. Muhammed Bakır dan Cafer-i Sadık. Musayı Kazım Ali Rıza ya indi bu niyâz. Şâh Taki ve Naki Askeri Mehdi Sahiplivaya indi bu niyâz. Evliya-yı enbiya gülüm etkiya. Hü Verani gedaya indi bu niyâz. şeklindeki kısa duvaz aşık tarafından saz eşliğinde okunur. Devamında semahçı canlar, dededen başlayarak oturanların sağ elinin avuç içine ya da sağ dize sırayla niyâz ederler. Bu hizmete özür gezme denir. Özrünü tamamlayan cümleye niyâz eder ve birlikte dara dururlar. Bu esnada dede: Bismişâh Allah Allah. 12 imâm dergahına kayıt eyleye. Pirim ya Ali şâh. der. Ardından el niyâzı yaparlar ve aynı semahçı canlar Garipler Semahı na başlarlar. Kubbenin üstüne nakş eylemişler Gel dinim imânım İmâm Hüseyin Seni dört köşeye baş eylemişler Gel dinim imânım İmâm Hüseyin İllallah şâh İllallah şâh İllallah Ali mürşid güzel pirim eyvallah, ya Allah Senin aşıkların yanar yakılır Erenlerin katarına katılır Burada yezidlere lanet okunur Gel dinim imanım İmâm Hüseyin İllallah şâh İllallah şâh İllallah Ali mürşid güzel pirim eyvallah, ya Allah

Coşkun sular gibi akasım gelmez Şehrine girince çıkasım gelmez Yezid in yüzüne bakasım gelmez Gel dinim imanım İmâm Hüseyin İllallah şâh İllallah şâh İllallah Ali mürşid güzel pirim eyvallah, ya Allah Senin abdalların semaha döner Gündüzleri dahi kandiller yanar Yolumuz 12 imâma çıkar Gel dinim imanım İmâm Hüseyin İllallah şâh İllallah şâh İllallah Ali mürşid güzel pirim eyvallah, ya Allah Şâh Hatayi m der erenler nerde Kayasız çalısız bir ıssız yerde Kerbela Çölü nde kandilde nurda Gel dinim imanım İmâm Hüseyin İllallah şâh İllallah şâh İllallah Ali mürşid güzel pirim eyvallah, ya Allah Garipler Semahı nın şâh dörtlüğüne kadar olan kısımdaki duruş ve pozisyonları öncesinde tekrarlandığı gibidir. Yalnız, Şâh Hatayi m der erenler nerde denince çark edilir. Çarka başlamadan önce el niyâzı yapılır. Bir önceki semahta olduğu gibi, her defasında el niyâzı yapılır. Şâh kıta bitince semahçılar meydanda dara dururlar ve dede dua eder:

Bism-i şâh Allah Allah. Allah bir Muhammed Ali katarından, didarından, kemalinden, cemalinden yad eylemeye. Vakitlerimiz hayrola, semahlarımız saf ola, şerlerimiz def ola, günahlarımız affola. Semaha dönen başlar ağrı acı görmeye. Semahı bizlere bağışlayan kırklar ve kırklarda semah tutan Fatıma anamızın şefaatleri, cümlemizin üzerine hazır ve nazır ola. Semahlarımız da Garipler Semahı na kaydola. Gerçeğe hü. Pirim ya Ali şâh. Duanın ardından, darda duran semahçı canlar meydana niyâz eder ve dizüstü olurlar. Aşık saz eşliğinde; Şâh şâha karşı, mâh mâha karşı. Yürüsün erenler dergaha karşı dost. der ve meydandaki canlar diz üstü şekilde özür gezerler. Özrün sonunda özrü tamamlayan semahçı can, tekrar meydana niyâz ederek dara durur. Burada dedenin, semahçı canlara bir duası daha söz konusudur. Dede; Bism-i şâh Allah Allah. Naz niyâz 12 imâm dergahına kayıt eyleye. Pirim ya Ali şâh. der ve duanın ardından semahçılar meydana niyâz ederek huzurdan ayrılırlar. Böylece cemdeki semah hizmeti tamamlanmış olur. Diğer yörelerde olduğu gibi Mehmet Dede Ocağı nda da Kırklar Semahı için meydana gelen canların musahipli olma şartları mevcuttur. Yine pek çok örnekteki gibi canların yalınayak olmaları gerekmektedir. Ancak bazı yörelerde kullanımına rastlanmayan kemerbestler Mehmet Dede Ocağı taliplerince kullanılmaktadır. Civar yörelerden farklı olarak, semah sırasında kuru üzüm dağıtımı ve semahçı canlara dem ikramı yapıldığı görülür. Meltem CESUR; Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans öğrencisi. SÖZLÜ KAYNAKLAR AKTAŞ, Satılmış (1942- Amasya, Gümüşhacıköy, Kumbaba Köyü doğumlu), Mehmet Dede Ocağı talibi-cem aşığı. ARSLAN, Ali (1957- Çorum, Dodurga doğumlu), Mehmet Dede Ocağı dedesi. ARSLAN, Mehmet (1952- Çorum, Dodurga, Mehmet Dede Tekke Köyü doğumlu), Mehmet Dede Ocağı dedesi. ÖZCAN, Satılmış (1949- Çorum, Osmancık doğumlu), Hüsem Dede Ocağı mensubudede. UYSAL, Hasan (1952- Çorum, Dodurga, Mehmet Dede Obruk Köyü doğumlu), Mehmet Dede Ocağı talibi-gözcü.

ZEYTÜNLÜ, Hüseyin (1940- Amasya, Gümüşhacıköy, Kırca Köyü doğumlu), Keçeci Baba Ocağı talibi- cem zakiri.