RAKAMLARLA DENİZLİ Temmuz 2013 DENİZLİ SANAYİ ODASI Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No: 76/2 DENİZLİ Zeren GERELİOĞLU İsmail TİLLEM Tel : +90 (258) 242 10 04 www.dso.org.tr - dso@dso.org.tr Denizli nin üretim merkezi Organize Sanayi Bölgesi nde elektrik tüketimi yükselişini sürdürüyor. İhracatçının pazar yelpazesini genişlettiği görülüyor Kaynak : Denizli OSB Mart ayında 36.243 MWh rekor seviyeye kadar yükselen elektrik tüketimi Haziran 2013 te 33.565 MWh olarak gerçekleşti. 2005 yılı Temmuz ayından bugüne doğalgazın kullanıldığı Organize Sanayi Bölgesi nde son aylarda doğalgaz tüketimindeki artma da dikkat çekici. DENİZLİ İHRACATININ ÜLKELERE DAĞILIMI (bin $) 2004 Ocak-Haziran 2013 Pay Pay Pay ABD 240.878 20,30% 280.395 10,24% 111.837 7,56% AB 735.260 61,95% 1.457.391 53,21% 807.898 54,62% Yükselen Pazarlar (Y.P.) * 83.522 7,04% 537.238 19,61% 298.776 20,20% Diğer Ülkeler (D.Ü.) 127.202 10,72% 464.086 16,94% 260.492 17,61% TOPLAM 1.186.862 2.739.110 1.479.005 Denizli ihracatının yarıdan fazlası AB ülkelerine gerçekleşmektedir. İhracatımız içinde ABD pay kaybetmektedir. AB ve ABD nin Denizli ihracatındaki payları 2004 yılında sırasıyla %61,95 ve %20,30 iken, itibarıyla bu oranlar %53,21 ve %10,24 e gerilemiştir. Aynı periyotta ihracatçılarımızın Yükselen Pazarlar olarak adlandırdığımız, aralarında başta komşularımız ile Balkan, Ortadoğu, Kuzey ve Orta Afrika ülkelerinin bulunduğu ülkelere yöneldiği ve bu ülkelere yapılan ihracatın payının %7,04 ten %19,61 e yükseldiği görülmektedir. 2004 AB- 61,95% Y.P.- 7,04% D.Ü.- 10,72% ABD- 20,30% AB- 53,21% Y.P.- 19,61% D.Ü.- 16,94% ABD- 10,24% Denizli Sanayi Odası 1
de AB nin ihracatındaki payı oldukça geriledi. TÜRKİYE VE DENİZLİ İHRACATINDA AB NİN PAYI 2011 Haziran 2013 46,22% 38,33% 42,18% Denizli 58,06% 53,21% 54,62% de den Avrupa Birliği ne gerçekleşen ihracatın payı 2011 e göre 8 puanlık sıra dışı bir düşüş gösterdi. Denizli de ise bu pay kaybı yaklaşık 5 puan olarak gerçekleşti. 2013 yılının ilk yarısında AB ülkelerine yapılan ihracat, ortalamasının üzerinde bir oranda gerçekleşti. İlimiz ihracatı, ithalatımızı rahatlıkla karşılıyor, ancak geneli için durum farklı. DENİZLİ - TÜRKİYE DIŞ TİCARETİ (bin$) İhracat İthalat Fark İhracatın ithalatı karşılama oranı Denizli 2.622.583 2.262.295 360.288 115,93% Mayıs 2013 1.169.953 1.052.880 117.073 111,12% 152.464.375 236.545.037-84.080.662 64,45% Mayıs 2013 104.789.848 62.828.970-41.960.878 59,96% * İl Merkezinde kayıtlı firmaların rakamları - Kaynak : Ekonomi Bak. İlimiz ihracatı Mayıs 2013 te ithalatının %11 üzerinde gerçekleşmiştir. Kullanılan ithal mallarının pek çoğunun farklı iller üzerinden ithal edildiği; bir başka deyişle diğer illerin ithalat kalemlerine eklendiği düşünüldüğünde, Denizli deki durumun da genelindeki tabloya benzer olduğunu söylemek daha gerçekçi bir yaklaşım olacaktır. ihracatı, geçen senenin aynı dönemine göre payını yükseltti. nin havlu, bornoz, çarşaf-nevresim ihracatı Denizli den DENİZLİ SEKTÖREL İHRACATI (bin $) Ocak-Haziran Ocak-Haziran Değişim 2013 (%) % Pay %Pay % Pay -2013 Tekstil ve Konfeksiyon 1.217.011 44,43 538.991 40,74 642.405 43,43 19,19 Elektrik - Elektronik ve Demir - Demir Dışı Metal 728.116 26,58 363.265 27,46 404.694 27,36 11,40 Demir Çelik Ürünleri 391.221 14,28 221.120 16,71 209.745 14,18-5,14 Madencilik Ürünleri 161.716 5,90 76.424 5,78 97.033 6,56 26,97 Diğer 130.006 4,75 123.086 9,30 125.150 8,46 1,68 TOPLAM 2.739.106 1.322.886 1.479.027 11,80, Denizli nin ana sektörüdür ve ihracatın neredeyse yarısını gerçekleştirmektedir. Elektrik- Elektronik, Demir, Demir Dışı Metaller ve Demir-Çelik de son yıllarda Denizli ihracatındaki paylarını arttıran sektörlerdir. Son yıllarda gerileyen tekstil ve konfeksiyon sektörünün Denizli ihracatı içindeki payı Ocak-Haziran 2013 döneminde, geçen senenin aynı dönemine göre yaklaşık 3 puan artmıştır. Yine Haziran ve Haziran 2013 karşılaştırıldığında, Elektrik - Elektronik ve Demir, Demir Dışı Metaller ihracatının payı küçük bir düşüş yaşayarak %27,46 dan %27,36 ya gerilemiş, Demir Çelik Ürünleri ise daha büyük bir düşüşle payını %16,71 den %14,18 e düşürmüştür. Madencilik sektörü ise ihracatını %26,97 artırarak payını %6,56 ya yükseltmiştir. TÜRKİYE TEKSTİL İHRACATINDA DENİZLİ NİN PAYI ÜRÜNLER 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Havlu % 70,93 % 70,77 % 74,58 % 72,21 % 75,05 % 74,03 % 68,68 Bornoz-Sabahlık % 69,63 % 69,42 % 65,19 % 66,14 % 66,70 % 69,05 % 61,17 Çarşaf-Nevresim % 24,11 % 32,95 % 42,96 % 49,40 % 49,99 % 44,47 % 44,02 Kaynak : DENİB İlimiz tekstil ve konfeksiyon sektörü ihracatının ana kalemi havludur ve ihracatının %68,68 ini almaktadır. Bu oran, bornoz ve sabahlıkta %61,17 olup, üçüncü ana kalem çarşaf ve nevresim için 2006 dan 2009 a %24,11 den %44,02 ye yükselmiştir. Denizli Sanayi Odası 2
İhracatta kriz sonrası toparlanma sürüyor İlimizde sosyal güvenlik kapsamındaki nüfus artıyor Ocak 2013 te 235 milyon dolar olarak gerçekleşen Denizli nin aylık ihracatı, Mayıs ayında 265 milyon $ seviyelerine kadar yükseldikten sonra, Haziran ayında 242 milyon $ olarak gerçekleşti. DENİZLİ VE TÜRKİYE'DE SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ NÜFUS Aralık Nisan 2013 Denizli Denizli nin Denizli nin Denizli Payı Payı Hizmet Akdi ile Çalışan 166.371 11.939.620 1,39% 171.321 12.262.422 1,40% Kamu Çalışanları 32.329 2.662.608 1,21% 32.258 2.649.513 1,22% Bağımsız Çalışanlar 58.174 2.955.905 1,97% 58.347 2.965.376 1,97% TOPLAM : 256.874 17.558.133 1,46% 261.926 17.877.311 1,47% Kaynak : SGKİl Müdürlüğü, SGK Genel Müdürlüğü Denizli de sosyal güvenlik kapsamındaki nüfus, Nisan 2013 itibariyle sonuna göre 5 bin kişinin üzerinde artmıştır. genelinde ise artış 200 bin kişi düzeyindedir. sektörü, istihdam içindeki yüksek payını her gün biraz daha yitiriyor * Hizmet akdi ile çalışan zorunlu sigortalılar İlimizin lokomotif sektörü olan tekstil ve konfeksiyon sektörünün istihdamdan aldığı pay giderek azalmaktadır. 2002 de %51,0 olan bu pay her yıl biraz daha gerilerken, Nisan 2013 te yılına göre biraz toparlanarak %27 ye kadar yükselmiştir. Denizli Sanayi Odası 3
Denizli de İŞKUR ca alınan açık işler ve işe yerleştirmeler artıyor İŞKUR'CA DENİZLİ'DE ALINAN AÇIK İŞLER VE İŞE YERLEŞTİRMELER Haziran 2013 Aralık Aralık 2011 Başvurular 2.657 2.862 1.252 Açık İşler 1.900 1.013 593 İşe Yerleştirmeler 1.428 677 347 İşe Yerleş. / Açık İş 75,16% 66,83% 58,52% yılı sonunda 2.862 ye yükselen İŞKUR a başvuru sayısı, Haziran 2013 te de 2.657 kişi oldu. Aralık den Haziran 2013 e İŞKUR ca alınan açık işler 1.013 ten 1.900 e, işe yerleştirmeler ise 677 den 1.428 e yükselmiştir. Nisan ayında istihdamda yaşanan yükselişin öncüsü inşaat sektörü. Sıra Sektör DENİZLİ'DE SSK'LI* İSTİHDAMIN EN ÇOK ARTTIĞI 5 SEKTÖR Çalışan Sayısı Fark Nisan 13 Mart 13 1 Bina inşaatı 740 15.905 15.165 2 Perakende ticaret ( Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) 292 12.593 12.301 3 Konaklama 75 2.145 2.070 4 Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı 67 1.428 1.361 5 Suyun toplanması, arıtılması ve dağıtılması 59 396 337 Denizli Toplamı : 329 171.321 170.992 DENİZLİ'DE SSK'LI* İSTİHDAMIN EN ÇOK AZALDIĞI 5 SEKTÖR Sıra Sektör Fark Nisan 13 Mart 13 1 Tekstil ürünlerinin imalatı -791 37.570 38.361 2 Özel inşaat faaliyetleri -100 4.721 4.821 3 Giyim eşyalarının imalatı -97 8.598 8.695 4 Bilinmeyen -75 184 259 5 Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı -53 1.346 1.399 Kaynak : SGK Denizli İl Müdürlüğü * Hizmet akdi ile çalışan zorunlu sigortalılar Nisan-Mart 2013 verilerinin karşılaştırılması neticesinde, 329 kişilik artışın büyük bir bölümünün inşaat ve perakende ticaret sektörlerinde olduğu anlaşılmaktadır. Tekstil sektörü ise en fazla azalan sektörlerin başında gelmektedir. sektörü, krediler içindeki payını da kaybediyor BANKALARCA DENİZLİ DE KULLANDIRILAN SEKTÖREL KREDİLER (milyon TL) 2005 2013/03 pay(%) pay(%) pay(%) Tekstil ve Tekstil Ürünleri 680.181 40,06 1.265.319 13,46 1.306.726 12,36 Metal ve İşlenmiş Maden 101.482 5,98 701.690 7,46 764.636 7,23 Ziraat ve Balıkçılık 32.027 1,89 572.935 6,09 571.725 5,41 Diğer Kurumsal-Ticari Krediler 593.813 34,98 3.882.647 41,30 4.793.705 45,33 Toplam Kurumsal-Ticari Krediler 1.407.503 82,90 6.422.591 68,32 7.436.792 70,33 Bireysel Krediler 290.251 17,10 2.977.732 31,68 3.138.057 29,67 Toplam Krediler 1.697.755 100 9.400.323 100 10.574.849 100 Kaynak : BDDK Finansal Harita Uygulaması Denizli de tekstil ve konfeksiyon sektörüne kullandırılan krediler, 2005-2013 periyodunda %40 tan %12 ye gerilemiştir. Yükselen sektörler arasında yer alan ziraat ve balıkçılık 2005 te %2 lerde olan payını, 2013 ün ilk çeyreğinde %5 e kadar yükseltmiştir. Denizli Sanayi Odası 4
Bireysel kredilerdeki yükseliş oldukça çarpıcı Denizli de bankalarca kullandırılan bireysel kredilerin miktarı 2005-2013 periyodunda 290.251 milyon TL den 3.138.057 milyon TL ye yükselmiştir. Bu çarpıcı artış ile aynı dönemde bireysel kredilerin toplam krediler içindeki payı %17,1 den %29,7 ye yükselmiştir. 2010 yılı ile yatırımlarda toparlanma başlamış gözüküyor Kamu gelirlerimizin ana kalemi: vergiler, faizler ve cezalar DENİZLİ İLİNE VERİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ YILLIK DEĞİŞİMİ Belge Sayısı Yatırım Tutarı (bin TL) İstihdam (Kişi) 2003 141 353.914 6.130 2009 35 137.474 760 2010 62 1.567.328 1.212 2011 74 998.701 1.554 71 405.078 1.364 Ocak-Mayıs 2013 51 228.851 924 Kaynak : Ekonomi Bak. Denizli de teşvik belgelerine konu sabit yatırımlar 2009 da 137 milyon TL ye kadar gerilemiş iken enerji yatırımlarının etkisi ile 2010 da 1,5 milyar TL nin üzerinde, 2011 de de yaklaşık 1 milyar TL olarak öngörüldü. ve 2013 te ise özellikle modernizasyon konulu sanayi yatırımlarının ağırlıkta olduğu görülüyor. DENİZLİ - TÜRKİYE KONSOLİDE BÜTÇE GELİRLERİNİN TAHSİLATI (bin TL) Mayıs 2013 Gelir Kalemleri Denizli Diğer İller Denizli Diğer İller Toplam Toplam Merkezi Bütçe 559.497 158.970.275 159.529.772 1.055.479 330.644.871 331.700.350 Genel Bütçe 527.418 153.431.999 153.959.417 976.832 319.300.612 320.277.444 Vergi Gelirleri 482.007 131.169.274 131.651.281 878.826 277.872.241 278.751.067 Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 14.996 5.710.718 5.725.714 29.628 13.946.704 13.976.332 Alınan Bağış ve Yardımlar 166 583.887 584.053 585 1.576.699 1.577.284 Faizler,Paylar ve Cezalar 28.840 10.635.526 10.664.366 66.130 22.521.435 22.587.565 Sermaye Gelirleri 1.409 5.281.466 5.282.875 1.663 2.047.825 2.049.488 Alacaklardan Tahsilatlar 51.128 51.128 1.335.708 1.335.708 Özel Bütçe 32.079 3.883.611 3.915.690 78.647 9.006.236 9.084.883 Düzenleyici ve Denetleyici Kur. 1.654.665 1.654.665 2.338.023 2.338.023 Kaynak : T.C. Maliye Bakanlığı İlimiz ve ülkemizin kamu gelirlerine baktığımızda, en büyük iki gelir kaleminin vergi gelirleri ve faiz, pay ve ceza gelirleri olduğu görülmektedir. Not : İlimiz ve ülkemiz ekonomisine ilişkin daha ayrıntılı istatistik bilgileri Odamız web sitesi www.dso.org.tr adresinde İstatistikler bölümünden temin edebilirsiniz. Denizli Sanayi Odası 5