İŞÇİLİK ORANLARI HAKKINDA SSK GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN 7.7.1994 TARİH 16-85 EK GENELGE Bilindiği gibi, 3917 sayılı Kanun uyarınca, işverenlerin "emsaline veya yapılan işin nitelik ve kapsamına göre işin yürütümü için gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarlarının" altında bildirimde bulunduğu saptandığında, sigorta primleri hesabına esas tutulacak kazançlar toplamı Kurumca re'sen hesaplanacaktır. İşin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının saptanmasında yararlanılmak üzere, ilgili meslek kuruluşlarının da görüşleri ışığında, 506 sayılı Kanunun 83. maddesinde sözü edilen işler ile inşaat işleri için işçilik oranlan belirlenmiş ve ilişikte gönderilmiştir. Buna göre; Kuruma bildirilen prime esas kazançlar toplamının, ihaleli işlerde istihkak bedeline ve özel bina inşaatlarında da yaklaşık maliyet bedeline uygulanacak işçilik oranlan sonucunda hesaplanan işçilik tutarından az olması durumunda, Sigorta Teftiş Kurulundan 3917 sayılı Kanun çerçevesinde inceleme yaptırılması istenecek ve inceleme sonucu düzenlenecek rapora göre işlem yapılacaktır. Ancak, ihale konusu işlerde teminatların iadesi hakkındaki Yönetmelik hükümlerine göre kayıt incelemesi zorunlu olduğundan mükerrer incelemeye olanak verilmeyecek, yalnızca teminat iadesi dolayısıyla inceleme yapılmasının istenilmesi sırasında, belirlenen işçilik oranının altında bildirimde bulunulduğunun ve 3917 sayılı Kanun çerçevesinde inceleme yapılması gerektiğinin ayrıca belirtilmesi ile yetinilecektir. İlişik listede kayıtlı işçilik oranları, (işin, o iş dolayısıyla tescil olunan işyerinden bildirilen işçilerle bitirilmiş olduğu) göz önünde bulundurularak tespit olunmuştur. Bu işlerde (Kurumda tescili bulunan veya herhangi bir şekilde Kuruma ayrıca işçilik bildirilmiş olan ya da bu işe ilişkin olarak işçilik bildirilmemesi gereken) başka işyerlerine ilişkin faturalı işçilikler de söz konusu olabilmektedir. Bu bakımdan, inceleme yaptırılması yolundaki değerlendirme sırasında, ilişikte gönderilen listede kayıtlı işçilik ücreti oranlan, istihkak bedeline veya yaklaşık maliyet bedeline (bu iş için değerlendirmeye konu işyeri dosyasından bildirilmemesi gereken olası işçilikler dolayısıyla) (2) puan eksiltilerek uygulanacaktır. İhaleli işlerde işçilik oram uygulanacak istihkak bedeli olarak müteahhide ödenen ve kesin hesap raporunda kayıtlı bulunan toplam istihkak tutan esas alınacaktır. Özel bina inşaatlarında ise işçilik oram uygulanacak bina yaklaşık maliyeti yapının ruhsatnamesinde yazılı bulunan alam (yüzölçümü) ile, metrekare maliyet bedelinin çarpılması sonucu bulunacaktır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yayımlanan 1989 ila 1994 yılları birim maliyet bedelini gösterir tablolar ilişikte ayrıca gönderilmiştir. Başladığı yıl içinde bitirilmiş olan yapılarda o yıl için, başladığı yıldan sonraki yıllarda bitirilmiş olan yapılarda ise bitirildiği yıldan önceki yılda geçerli olan metrekare maliyet bedeli esas alınacaktır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yayımlanan listelerde yer almayan yapıların metrekare maliyet bedeli, listede kayıtlı olan benzeri yapıların maliyet bedeli esas alınarak saptanacaktır. İnşaatın başladığı ve bittiği tarih Kurum veya işveren tarafından belgelenemiyorsa, ruhsat tarihi işin başlama, kullanma izin belgesi için Belediyeye başvuru tarihi de işin bitiş tarihi sayılacaktır. Kuruma bildirilen işçilik tutarının, yaklaşık maliyet bedeline işçilik oram uygulaması ile bulunacak tutardan az olmadığı durumlarda ise; ihbar veya şikayet olmadığı takdirde müfettiş incelemesi yoluna gidilmeyecek, Kuruma bildirilen işçilik tutarına ilişkin primlerin ödenmiş olması kaydıyla, iskan ruhsatı almak için başvuran işverenlere prim borcu bulunmadığına ilişkin ilişiksizlik belgesi verilebilecektir.
Uygulama, 3917 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 8.12.1993 tarihi baz alınarak bu tarihe kadar kesin kabulü yapılmamış bulunan ihaleli işler ile yine bu tarihe kadar bitirilmemiş olan özel bina inşaatlarını kapsayacak şekilde başlatılacaktır. Uygulamaya ışık tutmak üzere aşağıda bir örneğe yer verilmiştir. ÖRNEK Yüz ölçümü 1000 m² olan ve 1992 yılında başlayıp 1994/Nisan ayında bitirilen yarı prefabrik soğuk hava deposu inşaatı işyerinden dolayı Kuruma 120.000.000.- lira tutarında işçilik ücreti bildiriminde bulunulduğu varsayılırsa; 1993 Yılı Birim Fiyatı : 3.00:5.000.- lira İşçilik ücreti oranı : % 7 % 2 Eksiği : % 5 Bina Maliyeti : 1000 m² x 3.003.000 = 3.003.000.000.- lira Bildirilmesi gereken işçilik tutarı ise : 3.003.000.000 x %5 = 150.150.000.- lira olacaktır. Söz konusu işyerinden dolayı Kuruma 150.150.000.- liradan az işçilik bildirilmiş olduğundan bu işyerinin durumunun sigorta müfettişi tarafından incelemeye alınması gerekecektir. Bu inşaatın 83. maddede sözü edilen ihaleli işlerden olması durumunda ise bu kez, kesin hesap raporuna göre müteahhide ödenen istihkaklar toplamının %5'inin Kuruma bildirilen işçilik tutarlarından az olup olmadığına bakılacak ve az ise teminat iadesi dolayısıyla kayıt incelemesi istenirken (göz önünde bulundurulmak ve 3917 sayılı Kanun çerçevesinde inceleme yapılmak üzere) durum Sigorta Teftiş Kuruluna (Sigorta Müfettişine) bildirilecektir. Bilgi edinilmesini ve bundan böyle gereğinin buna göre yapılmasını rica ederiz. GENELGE NO 16-192 EK (03.09.1999) Özeti: Asgari İşçilik Ücreti Oranları hk. Bilindiği üzere 01.01.1994 tarihinden itibaren başlatılmış olan asgari işçilik uygulamasında esas alınmak üzere zaman zaman yayınlanmış olan genelgelerimizle çeşitli işlere ait asgari işçilik nispetleri Sigorta Müdürlüklerimize duyurulmuştur. Genelge sayısının ve genelgelerde nispeti tespit edilen iş sayısının artması karşısında uygulamalarda kolaylık sağlanması açısından mevcut genelgelerde nispeti tespit edilmiş olan işlerle yeniden işçilik nispeti tespit edilmiş olan işlere ait oranlar bu genelgede alfabetik olarak sıralanmıştır. Bundan böyle, asgari işçilik nispeti uygulamasında bu genelge eki listede bulunan oranlar esas alınarak işlem yapılacağından 7.7.1994 tarihli 18-86 Ek, 31.10.1996 tarihli 16-133 Ek, 16.1.1998 tarihli 16-154 Ek ve 16.11.1998 tarihli 16-175 Ek sayılı genelgeler ekinde yayınlanmış olan nisbetler uygulanmayacaktır. Diğer taraftan, ihale makamınca akreditif bedeli ödenmek veya ihale bedeli dışında malzeme verilmek suretiyle yaptırılan işlerde, genelge eki listelerde bulunan asgari işçilik oranları dikkate alınmayarak, bu gibi işlerin asgari işçilik nispetlerinin ilgili belgelerle birlikte Genel Müdürlüğümüzden sorulması gerekmektedir. Bilgi edinilmesini gereğinin buna göre yapılmasını rica ederiz.
İş Kolu % 1. Adi Kaldırım Döşeme İşleri... 28 2. Ağaç Kesimi (Çalı Çırpının temizliği) ve yükleme ile nakliyesi... 15 3. Asansör Revizyonu... 12 4. Asansör Tesisatı... 7 5. Asfalt-Beton Yol Bakım-Onarım İşi a. Makinalı... 10 b. Makinasız... 20 6. Asfalt Kaplama İşleri... 4 7. Asfalt Mıcırı Temini ve Nakli (hazırlanması dahil)... 11 8. Asfalt Plenti Alt Yapı İnşaatı (betonlama)... 8 :İşçilik Ücreti Oranı 9. Asfalt Plentinin Isıtma Sisteminin Buharlı Sistemden Kızgın Yağlı Sisteme Dönüştürülmesi ile Anılan Kazanın Yapımı ve Montajı... 18 10. Asfalt Tesisleri ve Plenti İçin Paket Tip Kızgın Yağ Kazanı Yapımı ve Montajı... 15 11. Atık Su Kanalı Islahı İnşaatı... 10 12. Atıksu Arıtma Tesisi İşi... 7 13. Baraj Onarımı a. Makinalı... 9 b. Makinasız... 15 14. Barajlar ve Hidro Elektrik Santrallar... 4 15. Bina Doğrama ve Sıva İşleri... 15 16. Bina İnşaatı a. Yığma veya Betonarme Karkas (geleneksel)... 9 b. Yarı Prefabrik (%50 ye kadar)... 7 c. Tam Prefabrik (%50 den fazla)... 6 17. Bina Kapı ve Pencere Korkuluklarının Yapımı... 10 18. Bina Onarımları a. Kalorifer Tesisatı Onarım İşleri... 10 b. Elektrik Tesisatı Onarım İşleri... 12 c. Sıhhi Tesisat Onarım İşleri... 12 d. Havalandırma ve Klima Tesisatı Onarımı İşleri... 13 e. Müşterek Tesisat Onarımı İşleri... 12 f. Çeşitli Bina Onarımı İşleri... 15 19. Bina Yıkımı... 20 20. Binalarda Marley Değişimi... 15 21. Binaların Doğalgaza Dönüşümü a. Daire Kombili... 8 b. Apartman Kazanlı... 10 22. Binanın Boya, Badana ve Onarımı... 15 23. Binanın Dış Cephesine Mastik Yapılması... 14 24. Binanın Dış Cephesinin Mermer Mineralit ile Kaplanması... 16 25. Binanın Dış Cephesinin Tadilatı... 16 26. Bordür, Banket, Tretuvar ve Asfalt Temizliği (Makinalı)... 10 27. Bordür-Tretuvar ve Müteferrik Yol İnşaatı (üçü birlikte)... 9 28. Boya Badana İşleri (Bina)... 18 29. Cadde ve Sokakların Baca ve Izgara Kapaklarının Yükseltilmesi 15
30. Çatı Onarımı... 15 31. Çatı Yenileme İnşaatı... 15 32. Çatıların Alüminyum ile Kaplaması İşi... 9 33. Çatının, Çatı ve İniş Oluklarının Temizliği (makinasız)... 35 34. Çelik Borulu Sulama Kanalının Onarımı... 12 35. Çelik Çatı Onarımı... 15 36. Çelik Konstrüksiyon Bina Hangar, Fabrika vb.... 9 37. Çevre Duvarının Harpuştasının Mozaik Kullanılarak Onarımı (yapımı) 14 38. Çevre Düzenlemesi ve Aydınlatılması... 20 39. Çevre Nöbetçi Kuleleri Onarımı... 10 40. Çıkan Malzemenin İşverene Verilmesi Koşuluyla Fabrikanın Yıkımı ve Sökümü... 23 41. Çocuk Parkı Düzenlenmesi... 15 42. Çok Katlı Otopark Kalıp-Beton İşi... 16 43. Dekorasyon İşleri... 11 44. Drenaj Kanalı İnşaatı... 10 45. Drenaj ve Kurutma İşleri... 6 46. Duvarlar İnşaatı a. Kargir Taşduvar... 18 b. Beton Betonarme... 9 47. Duvar Üzerine Demir Korkuluk Yapılması... 12 48. Elektrik Tesisatı (Bina)... 10 49. Elevatör ve Benzeri Sistem ile Tahmil Tahliye İşleri... 8 50. Enerji Nakil Hattı Direk İmal ve Montajı (tel çekimi yok) a. Beton Direk (direk imali fabrikasyon)... 5 b. Kaynaklı Demir Direk... 8 c. Galvanizli, Civatalı, Demir (çelik) Direk (direk imali fabrikasyon) 6 51. Fidan Dikimi ve Dikenli Tel Çekimi... 9 52. Fırın İnşaatı (ateş tuğlası ve harç kullanılarak)... 20 53. Futbol Sahasının Çimlendirilmesi İşi... 10 54. Futbol Sahasının Çimlendirilmesi ve Dolgu Tribün İnşaatı... 15 55. Göletler... 4 56. Granit Döşeme Kaplama İşi... 15 57. Havva Üssü Taksi Yolu Banket Restorasyonu İnşaatı... 5 58. Havaalanı Kule İnşaatı a. Radar ve Haberleşme Sistemi Dahil... 5 b. Radar ve Haberleşme Sistemi Hariç... 9 59. Havalandırma ve Klima Tesisatı (bina)... 8 60. İçme Suyu İnşaatı... 6 61. İhata ve İstinat Duvarları İnşaatları a. Kargir... 18 b. Beton ve Betonarme... 9 62. İskele Onarımı... 7 63. İstinat Duvarı Onarımı a. Kargir... 18 b. Beton ve Betonarme... 9 64. Kalorifer Tesisatı (bina)... 7 65. Kalorifer Tesislerinin Bakımı, Onarımı ve İşletilmesi... 30
66. Kalorifer Yakımı (işin sözleşmesinde çalışacak işçi sayısı belirlenmemiş ise)... 40 67. Kanalizasyon İnşaatı... 8 68. Kanalizasyon ve Rögarların Bakımı ve Onarımı... 20 69. Kaya Dolgu İşi... 6 70. Köprü İnşaatları a. Betonarme Köprü... 9 b. Çelik Köprü... 10 c. Kargir Köprü... 18 71. Köprü Korkuluklarının Yıkanması Temizliği (makinasız)... 30 72. Makinalı Kazı ve Dekapaj İşleri... 3 73. Merdiven Basamaklarının Karo ile Kaplanması... 15 74. Mevcut Bina Yangın Merdiveninin Yeniden Yapılması ve Merdivene Açılan Yerlere Kutu Profillerle Kapı ve Pencere Yapılması... 12 75. Müşterek Tesisat (bina)... 8 76. Nakliye İşleri... 4 77. Parke Kaldırım Döşeme İşleri... 18 78. Rıhtım İnşaatı ile Dolgu İşleri... 7 79. Sac Bacaların Temizliği (yatay boruların sökülmesi, temizlenmesi, yağ ve ziftlerin yakılması ile yerine montajı)... 30 80. Saha Tanzimi ve Betonlama İşleri... 8 81. Sahil Kollektör Temizliği ve Onarımı... 30 82. Sahil Yolu Bölgesinin Anroşman İnşaatı... 8 83. Sıhhi Tesisat (bina)... 9 84. Su Borusu (PVC boru ile) döşenmesi inşaatı... 6 85. Sulama Tesisi veya Kanalı İnşaatları a. Klasik Sistem... 12 b. Borulu Sistem... 10 c. Kanalet Sistemi... 9 d. Sprinker Sistem... 9 86. Suni Çim Saha İnşaatı... 10 87. Şehir Elektrik Tesisatı İnşaatı (köy, kasaba dahil) a. Beton Direkli (direk imali fabrikasyon)... 6 b. Kaynaklı Demir Direkli... 8 88. Şehiriçi Doğalgaz Boru Hattı İnşaatı (%50 ye kadar malzemeli). 10 89. Taş Kırma İşleri a. Makinalı... 6 b. Makinasız... 40 90. Televizyon Kulesi İnşaatı... 9 91. Terma, Plastik Boya ile Yol Çizimi ve Soğuk Yol Çizgi Boyasının Silinmesi a. Malzeme ve Makina Dahil... 6 b. Malzeme ve Makina Hariç... 25 92. Termik Santraller İnşaatı a. Komple İnşaat... 8 b. Elektro Mekanik Techizat Montajı... 10 c. Kömür Hazırlama ve Kül Atma Tesisleri... 8 93. Yeraltı Kablosu Döşeme İnşaatı (elektrik, telefon vb)
a. Makinalı... 3 b. Elle (makara)... 6 94. Yüksek Gerilimli Enerji Nakil Hattı İnşaatı (komple) a. Beton Direkli (direk imali fabrikasyon)... 6 b. Kaynaklı Demir Direkli... 8 c. Galvanizli Civatalı (demir) Çelik Direkli (direk imali fabrikasyon) 7 95. Yüzme Havuzu Bakım ve Onarımı... 10 96. Trafik İşaret Levhaları İçin Taşıyıcı Ünite (portik) Direk Yapılması ve Montajı a. Makinalı... 5 b. Makinasız... 14 97. Trafo Merkezleri Montajı a. Bina Tipi... 6 b. Direk Tipi... 8 c. Şalt Tesisi... 7 98. Tretuvar Onarımı... 14 99. Tribün İkmal İnşaatı (betonarme)... 12 100.Tünel Kalıp Sistemi ile Yapılan Bina İnşaatı... 7 Tüneller ve Metrolar a. 10 m 2 Küçük Alanlar... 9 b. 10 m 2 Büyük Alanlar... 5 101. TV Binası ve Stüdyo İnşaatı... 8 102.Uzay Sistemli Çelik Çatı İnşaatı... 15 103.Varyant Yol İnşaatı... 5 104.Yağmur Oluklarının Onarımı... 15 105.Yalıtım (izolasyon) İşleri... 12