NÜFUS SAĞLIK SOSYAL EĞİTİM ENERJİ SOSYAL İŞGÜCÜ EKONOMİ EKONOMİ EKONOMİ DIŞ TİCARET TARIM VE HAYCILIK TURİZM BANKACILIK VE DESTEKLER EKONOMİ YAŞAM YAŞAM ENDESKSİ 2016
İLİ NÜFUS İSTATİSTİKLERİ Van ve Türkiye Nüfusu YILLAR TÜRKİYE 2012 2013 2014 2015 1.051.975 1.070.113 1.085.542 1.096.397 75.627.384 76.667.864 77.695.904 78.441.053 TÜRKİYE NÜFUSU İÇİNDEKİ PAYI (%) 1,39 1,39 1,39 1,39 Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Yıllar itibariyle Van ve Türkiye nüfusunun artış gösterdiği görülmektedir. Van il nüfusunun Türkiye Nüfusu içerisindeki payı %1,39 dur. Van İli İlçe Nüfusları 2015 İLÇELER Bahçesaray Başkale Çaldıran Çatak Edremit Erciş Gevaş Gürpınar İpekyolu Muradiye Özalp Saray Tuşba KADIN 7.774 27.189 31.815 10.487 58.892 83.779 14.407 18.166 141.161 24.922 34.214 10.552 72.559 535.917 ERKEK 7.845 29.179 34.171 11.293 59.894 90.016 14.394 18.692 144.111 26.059 35.843 11.598 77.385 560.480 15.619 56.368 65.986 21.780 118.786 173.795 28.801 36.858 285.272 50.981 70.057 22.150 149.944 1.096.397 Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Van ili büyükşehir statüsü kazandıktan sonra il merkezi kaldırılmış yerine üç merkez ilçe kurulmuştur. Toplam 13 ilçesi bulunan ilde nüfusu en çok olan İpekyolu (285.272) ilçesi dir. Nüfusu en fazla olan bir diğer ilçe Erciş dir (173.795). Toplam nüfusun %26 sı İpekyolu ilçesinde yaşamaktadır. Yaş ve Cinsiyete Göre Nüfus 2015 YAŞ GRUBU KADIN ERKEK 0-14 195.765 204.428 400.193 15-29 163.340 174.185 337.525 30-44 96.036 103.106 199.142 45-59 47.773 52.122 99.895 60-74 25.155 21.095 46.250 75-90+ 7.848 5.544 13.392 535.917 560.480 1.096.397 Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2
0-14 15-29 30-44 4% 45-59 60-74 75-90+ 1% 9% 37% 18% 31% Toplam nüfusun cinsiyet dağılımına bakıldığı zaman %48,87 si kadın, %51,12 si ise erkektir. Ayrıca nüfusun %37 si 0-14 yaş grubu, %31 ise 15-29 yaş grubu içerisindedir. Toplam nüfusun yaklaşık %68 inin 30 yaşın altında olması genç nüfusa sahip olduğunu göstermektedir. Yıllık Nüfus Artış Hızı ( ) TÜRKİYE 35 30 25 20 15 10 5 0-5 -10-15 28,4 24,9 13,1 17,7 14,5 15,9 12,7 13,5 12 17,1 13,7 14,3 13,3 13,36 9,95-12,5 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014 2014-2015 Yıllık nüfus tablosuna göre Van ilinin nüfusu 2015 yılın 9,95 olarak artış göstermiştir. Türkiye nüfusun 2015 yılında toplam artışı 13,36 olarak çıkmıştır. Van ilinin geçen yıla oranla nüfus artışı düşmüştür. 3
TÜRKİYE NÜFUS PRAMİDİ erkek kadın 1 0 90+ 80-84 70-74 60-64 Y 50-54 A 40-44 Ş 30-34 20-24 10-14 0-4 5 4 3 2 1 2 3 4 5 NÜFUS (%) NÜFUS PRAMİDİ erkek kadın 90+ 80-84 70-74 60-64 Y 50-54 A 40-44 Ş 30-34 20-24 10-14 0-4 8 6 4 2 0 2 4 6 8 NÜFUS (%) Temel demografik bir gösterge olan nüfus piramidi bir ülkenin ya da ilin gelişmişlik göstergesidir. Gelişmiş ülkelerde taban dar, orta kesimin geniş olduğu görülmektedir. Türkiye nüfus piramidi gelişmiş ülkelere yakın olmakla beraber özelikle yaşlı nüfusun gelişmiş ülkelere göre daha dar olması hem daha az gelişmiş hem de insan ömrünün daha kısa olduğu göstermiştir. Genç nüfusunun daha fazla orta ve yaşlı nüfusun daha az olduğu Van ilinin ise az gelişmiş bir il olduğu saptanabilir. 4
İkamet Edilen İle Göre Nüfus 2015 İKAMET EDİLEN İL DAĞILIMI ŞIRNAK 4% HAKKARİ 1% 1% 1% AĞRI 1% BİTLİS MUŞ SİİRT DİĞER 5% 1% 86% Van ili nüfusunun %86 ı Vanlıdır. Van ilinde en çok yaşayan diğer kesim Hakkârililerdir. Bu tabloya göre Van ilinin homojen bir yapıya sahip olduğu söylenebilir. Van İli Göç Bilgileri 2015 ALDIĞI GÖÇ 30.492 VERDİĞİ GÖÇ 48.061 Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi En Çok Göç Aldığı İlk 5 İl GÖÇ ALINAN İLK 5 İL 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Seri 1 istanbul hakkari ankara ağrı mersin 5485 3247 1545 1011 918 5
En Çok Göç Verdiği İlk 5 İl GÖÇ VERİLEN İLK 5 İL 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 istanbul ankara antalya bursa kocaeli Seri 1 13155 3246 2502 2087 1753 Van iline 2015 yılında 30.492 kişi göç etmişken aynı yıl 48.061 kişi göç etmiştir. Bu göstergeye göre Van ilinin göç veren bir il olduğu açıktır. Van iline en çok göç İstanbul, Hakkâri, Ankara, Ağrı ve Mersin illeridir. Vanlıların en çok göç ettiği iller ise İstanbul, Ankara, Antalya, Bursa ve Kocaeli illeridir. 6
İLİ SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ Sağlık Kurumu ve Kuruluş Sayıları 2015 SAĞLIK BAKANLIĞI 1. BASAMAK E2-E3 SAĞLIK ENTEGRE KURULUŞU SAĞLIK KURULUŞU 101 0 DEVLET HASTANESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ADSM 9 1 1 ÜNİVERSİTE TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ DİŞ HASTANESİ ÖZEL TIP MERKEZİ ÖZEL HASTANE 1 1 2 4 Kaynak: Van İl Sağlık Müdürlüğü BİRLİK BÜNYESİNDEKİ HASTANE ROLLERİ 1 ADET A2 HASTANE 1 ADET A2 DAL HASTANE 1 ADET B HASTANE 1. BASAMAK SAĞLIK KURULUŞU 13 ADET TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ 83 ADET AİLE SAĞLIĞI MERKEZİ (283 ADET AİLE HEKİMLİĞİ BİRİMİ) 1 ADET VSD (VENTRİKÜLER SEPTAL DEFEKT) 3 ADET C HASTANE 3 ADET D HASTANE 1 ADET E1 HASTANE 1 ADET ADSM (AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI MERKEZİ) 1 ADET AÇS-AP (ANNE ÇOCUK SAĞLIĞI AİLE PLANLAMASI) 1 ADET KETEM (KANSER ERKEN TEŞHİS TARAMA VE EĞİTİM MERKEZİ) 1 ADET TRSM (TOĞLUM RUH SAĞLIĞI MERKEZİ) 1 ADET ÇİM (ÇOCUK İZLEME MERKEZİ) Kaynak: Van İl Sağlık Müdürlüğü Kamu Hastaneleri Personel Bilgileri 2015 İLÇELER BAHÇESARAY BAŞKALE ÇALDIRAN ÇATAK ERCİŞ GEVAŞ VEAH (EĞİTİM VE ARAŞ. HAS.) İPEKYOLU MURADİYE ÖZALP DOKTOR SAYISI UZMAN 1 10 4 2 39 5 181 51 9 6 308 PRATİSYEN 6 9 10 6 21 9 26 14 18 11 130 SAĞLIK PERSONELİ SAYISI HEMŞİRE, EBE, SAĞLIK MEMURU 16 47 37 22 147 33 547 258 52 43 1202 Kaynak: Van İl Sağlık Müdürlüğü 2015 yılında Van ilinde özel sağlık kuruluşları da dâhil toplam 2.802 sağlık personeli görev yapmıştır. Bunların 585 i uzman doktor 385 i pratisyen ve 1.832 si ise hemşire, ebe, sağlık memuru olarak çalışanlardır. Bu verilere göre Van ilinde sağlık personeline düşen nüfus 598 dir. Her 598 kişiye 1 sağlık personeli düşmektedir. Türkiye de ise her sağlık personeline düşen kişi sayısı 169 dur. Van ili Türkiye ortalamasının çok altındadır. 7
Üniversite ve Özel Hastaneler Personel Bilgileri 2015 HASTANELER DOKTOR SAYISI SAĞLIK PERSONELİ SAYISI UZMAN PRATİSYEN HEMŞİRE, EBE DURSUN ODABAŞ TIP MERKEZİ 158 237 340 LOKMAN HEKİM HASTANESİ 37 5 132 LOKMAN HAYAT HASTANESİ 15 6 33 ÖZEL İSTANBUL HASTANESİ 45 4 92 ÖZEL AKDAMAR HASTANESİ 22 3 33 ÖZEL 119 18 290 İL I (ÖZEL+ÜNİ.) 277 255 630 Kaynak: Van İl Sağlık Müdürlüğü Kamu Hastaneleri Yatak Sayıları 2015 HASTANE YATAK SAYISI NİTELİKLİ YATAK SAYISI 2014 2015 2014 2015 BAHÇESARAY 10 10 1 1 BAŞKALE 58 58 0 0 ÇALDIRAN 31 31 2 2 ÇATAK 17 17 0 0 ERCİŞ 132 132 0 0 GEVAŞ 25 25 4 4 İPEKYOLU 300 300 56 55 VEAH 700 700 510 510 MURADİYE 55 55 0 0 ÖZALP 25 50 0 0 1353 1378 573 572 Kaynak: Van İl Sağlık Müdürlüğü Özel ve Üniversite Hastaneleri Yatak Sayıları 2015 HASTANE YATAK SAYISI NİTELİKLİ YATAK SAYISI 2014 2015 2014 2015 DURSUN ODABAŞ TIP MERKEZİ 663 717 402 402 LOKMAN HEKİM HASTANESİ 207 207 108 108 LOKMAN HAYAT HASTANESİ 52 52 30 30 ÖZEL İSTANBUL HASTANESİ 186 240 67 73 ÖZEL AKDAMAR HASTANESİ 74 74 58 58 ERCİŞ MED. TIP POLİKLİNİĞİ 8 8 8 8 ÖZEL 527 581 271 283 İL I 1190 1298 673 685 Kaynak: Van İl Sağlık Müdürlüğü Kamu hastaneleri, özel hastaneler ile üniversite hastanelerinin toplam yatak sayısı 2015 yılında 2.676 dır. Her bir yatağa düşen kişi sayısı 409 dur. Bu rakam yine Türkiye ortalamasının (375) çok altındadır. Ambulans ve Acil Vaka Sayısı 2015 AKTİF AMBULANS SAYISI 40 ACİL VAKA SAYISI 74.502 8
İLİ EĞİTİM İSTATİSTİKLERİ Türkiye İl Yaşam Endeksi Verileri Eğitim (Van) Genel Sıralama 75 Okul Öncesi Eğitimde Net Okullaşma Oranı (%) 31 TEOG Ortalama Puan YGS Ortalama Puan 237,1 192,3 Fakülte veya Yüksekokul Mezunlarının Oranı (%) 9,5 Kamu Eğitim Hizmetlerinden Memnuniyet Oranı (%) 66,7 Kaynak: TÜİK-2015 Eğitim başarı sıralamasında Van ili Türkiye de 75. Sırada yer almaktadır. Birçok gösterge Türkiye ortalamasının çok altındadır. Okul ve Eğitmen Sayısı 2015 Okul Kurum Sayısı Derslik Öğrenci Öğretmen 1.400 9.310 333.926 13.317 Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü Okuma-Yazma Durumu (6+ Yaş) 2015 Türkiye Van Okuma Yazma Bilenlerin Oranı (%) 95,40 92,72 Bilmeyenlerin Oranı (%) 4,60 8,28 Kaynak: TÜİK-2015 Altı yaş üzeri nüfusun okuma-yazma durumuna bakıldığı zaman Van ilinde okuma-yazma bilenlerin oranı Türkiye ortalamasının altındadır. Okullaşma oranın diğer illere nazaran daha düşük olması okuma-yazma oranını da düşürmektedir. Mezuniyet Durumuna Göre Nüfus: (6+ Yaş ) 2015 İlkokul Mezunu İlköğretim Mezunu Lise Mezunu Üniversite Mezunu Türkiye 27,97 13,72 18,42 12,72 Van 25,49 15,36 10,71 6,44 Kaynak: TÜİK-2015 Türkiye de altı yaş üzeri her yüz kişiden 12,72 si üniversite mezunu iken Van ilinde bu rakam 6,44 de kalmaktadır. Van ilinde İlköğretim mezunlarının bir üst kademe olan liselere devam etmediği tespiti yapılabilir. Liselerde okullaşma oranı Türkiye de %70 lere çıkarken Van ilinde bu rakam %39 lar da kalmıştır. 9
OKULLAŞMA ORANI 120 100 80 60 40 20 0 İLKOKUL ORTAOKUL ORTAÖĞRETİM TÜRKİYE 94,87 94,39 79,79 98,13 88,64 55,02 Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı 2015 Türkiye 27 28 29 İlköğretim Genel ortaöğretim Mesleki ve Teknik Eğitim Van 32 28 28 Kaynak: TÜİK-2015 Hem okullaşma oranı hem de var olan okullarda bulunan derslik sayısının yetersiz kalması Van ili ve Türkiye nin karşılaştırılmasında Van ilinde derslik başına düşen öğrenci sayısı rakamlarının Türkiye ortalamasının üzerinde yer almasına sebep olmaktadır. YÜKSEKÖĞRETİM GÖSTERGELERİ Öğrenci Sayısı İLLER TÜRKİYE KADIN 9.718 2.864.380 (%) 40 46 ERKEK 13.733 3.321.627 (%) 60 54 23.451 6.186.007 Kaynak: YÖK,2015-2016 Öğretim Görevlisi Sayısı İLLER TÜRKİYE YRD. DOÇ 523 35.301 DOÇ. DR. 140 15.023 PROF. DR. 125 22.416 DİĞER 917 83.428 1.193 156.168 Kaynak: YÖK,2015-2016 10
ÖĞRETİM GÖREVLİSİ BAŞINA DÜŞEN ÖĞRENCİ SAYISI 400 350 300 250 200 150 100 50 0 YRD. DOÇ 44 TÜRKİYE 169 DOÇ. DR 159 399 PROF. DR. 165 270 Van ilinde Bir Prof. Dr. Görevlisinin başına 165 öğrenci düşerken bu sayı Türkiye ortalamasında 270 ya çıkmaktadır. Öğretim görevlisi başına düşen öğrenci sayısı verilerine bakıldığı zaman Van ilinin Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir. 11
İLİ ENERJİ İSTATİSTİKLERİ Doğalgaz Tüketimi Toplam Abone Sayısı Toplam Osb Firma Sayısı Konut Doğalgaz Miktarı Osb Doğal Gaz Kullanım Miktarı Ticarethane Doğal Gaz Kullanım Miktarı Elektrik Üretimi İçin Doğal Gaz Kullanımı Resmi Daire Doğal Kullanım Miktarı Diğer Doğal Gaz Kullanım Miktarı Toplam Doğalgaz Kullanımı 40.352 44 41.670.651,43 Sm3 2.475.024,52 Sm3 8.566.411,75 Sm3 14.760.326,10 Sm3 17.555.739,38 Sm3 270.977,63 Sm3 85.299.130,81 Sm3 Kaynak: Aksa Doğalgaz Van 2015 Doğalgaz Kullanımı (Van) diğer 1% resmi daire 21% Konut 49% elektrik üretimi 17% ticarethane 10% osb 3% 2015 yılında tüketilen doğalgazın %49 u konutlarda, %21 i resmi dairelerde, %17 si Elektrik üretiminde, %10 u ticarethanelerde, %3 ü OSB de ve %1 i ise diğer alanlarda kullanılmıştır. Elektrik Tüketimi 2015 TÜKETİCİ GRUPLARI Aydınlatma Mesken Sanayi Tarımsal Sulama Ticarethane Genel Toplam ELEKTRİK TÜKETİMİ (MWh- %) 20.925 341.639 131.639 2.195 323.518 819.722 KAYNAK: EPDK 2015 12
Elektrik Tüketimi (Van) ticarethane 39% aydınlatma 3% mesken 42% sanayi 16% tarımsal sulama 1% Van da tüketilen elektriğin %42 si meskenlerde, %39 u ticarethanelerde, %16 sı sanayi alanında, %3 ü aydınlatmada ve %1 e yakını ise tarımsal sulamada kullanılmıştır. Petrol Tüketimi 2015 2015 Benzin Türleri (Ton) 9.442 Motorin Türleri (Ton) 77.764 Fuel Oil Türleri (Ton) 10.646 Havacılık Yakıtları (Ton) 13.967 Gazyağı (Ton) 49 Genel Toplam (Ton) 111.868 Ülke İçindeki Payı (%) 0,46 KAYNAK: EPDK 2015 gazyağı 1% Petrol Tüketimi (Van) benzin türleri 8% havacılık yakıtları 12% fuel oil türleri 10% motorin türleri 70% 13
LPG Tüketimi 2015 Ocak-Mart (Ton) Nisan- Haziran (Ton) Temmuz-Eylül (Ton) Ekim-Aralık (Ton) Genel Toplam (Ton) 2015 4.762 5.803 6.017 5.644 22.227 0,55 KAYNAK: EPDK 2015 Ülke İçindeki Payı (%) 14
İLİ İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İLLER Van Türkiye İşgücüne Katılım Oranı (%) 46,2 51,3 İşsizlik oranı (%) 10,3 10,3 İstihdam Oranı (%) 41,4 46,0 Kaynak: TÜİK 2015 İşgücü istatistiklerine göre Van ın işsizlik oranı 2015 yılında %10,3, işgücüne katılım oranı %46,2, istihdam oranı %41,4 olmuştur. İlde işsizlik oranı Türkiye ortalaması ile aynı olurken diğer değişkenlerde oranlar Türkiye ortalamasının altındadır. İŞKUR Göstergeleri Van YILLAR Yapılan Başvuru Açık işler İşe Yerleştirme Kayıtlı İşgücü Kayıtlı İşsizler 2014 21.193 4.281 2.349 60.410 35.473 2015 29.199 3.907 1.956 68.846 32.007 Kaynak: İŞKUR Kayıtlı işsiz sayısı geçen yıla göre düşüş göstermiştir. Kayıtlı İşsizlerin Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımı Yıllar 2014 2015 Okuma Yazma Bilmeyenler 1.002 1.537 OkurYazar İlköğretim Ortaöğretim Önlisans Lisans Yüksek Lisans Doktora 2.679 3.624 19.517 17.057 7.955 6.221 2.375 1.968 1.905 1.576 40 24 - Kaynak: İŞKUR 2015 6% 5% 0% 5% 11% okuma yazma bilmeyen okur yazar 20% ilköğretim ortaöğretim 53% önlisans lisans yüksek lisans Kayıtlı işsizlerin öğrenim duruma göre dağılım tablosuna bakıldığında kayıtlı işsizlerin %53 ü ilköğretim mezunu, %20 si ortaöğretim mezunu ve %11 i okuryazar olarak görülmektedir. 15
İşsizlik Ödeneği Yıllar 2014 2015 İşsizlik Ödeneğine Başvuru 9.546 7.552 İşsizlik Ödeneği Kesilen 1.975 1.133 İşsizlik Ödeneği Biten 2.809 777 İşsizlik Ödeneği Devam Eden 1.230 1.095 Kaynak: İŞKUR SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GÖSTERGELERİ İL NÜFUSU 1.096.397 SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMI (Aktif+Pasif+GSS Kapsamında Tescil Edilenler) 1.081.456 İŞ YERİ SAYISI 6.931 SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMI (GSS Kapsamında Tescil Edilenler Hariç) 669.949 SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMININ (GSS Kapsamında Tescil Edilenler Hariç) İL %61,10 NÜFUSA ORANI SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMI DIŞINDA KALAN NÜFUS 14.941 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDA AKTİF ÇALIŞAN KİŞİ SAYISI EMEKLİ SANDIĞI (4/C) BAĞ-KUR (4/B) SSK (4/A) 39.963 15.906 70.438 126.307 NÜFUSA ORANI %11,52 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDA AYLIK ALAN KİŞİ SAYISI EMEKLİ SANDIĞI (4/C) BAĞ-KUR (4/B) SSK (4/A) 10.142 11.316 21.347 42.805 NÜFUSA ORANI %3,90 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDA BAKMAKLA YÜKÜMLÜ TUTULANLARIN (YARARLANANLAR) SAYISI EMEKLİ SANDIĞI (4/C) BAĞ-KUR (4/B) SSK (4/A) 94.874 104.659 301.304 500.837 NÜFUSA ORANI %45,68 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMINDA TESCİL EDİLENLER 411.507 Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu Van ilinde toplam nüfusun %61,10 u (669.949) sosyal güvenlik kapsamına girmektedir. Sosyal güvenlik kapsamında aktif çalışan kişi sayısı nüfusun %11,52 sini (126.307) oluşturmaktadır. Toplam nüfusun %45,68 i aktif çalışanların kapsamında yer alan bakmak yükümlü olunan kişilerden oluşurken, %3,90 ı sosyal güvenlik kapsamında aylık almaktadır. 411.507 kişi genel sağlık sigortası kapsamında tescil edilmiştir. Hiçbir sosyal güvenlik kapsamına girmeyenlerin sayısı 14.941 kişidir. 16
İLİ İŞ YERİ SAYISI ZORUNLU SİGORTALI ORTALAMA GÜNLÜK KAZANÇ (TL) DAİMİ 5.525 40.726 MEVSİMLİK KAMU 1.406 366 26.662 16.666 ÖZEL 6.565 50.722 ERKEK -------57.290 KADIN -------10.098 6.931 67.388 71,10 56,13 53,74 66,66 59,24 65,57 103,43 Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu Sosyal güvenlik kapsamında işçi çalıştıran işyeri sayısı 6.931 dir. Toplam iş yeri sayısının 366 sı kamu, 6.565 i özel sektördür. Zorunlu sigortalı sayısı özel sektörde 50.722 kişi kamu da ise 16.666 kişidir. Zorunlu sigortalı çalışan kadın sayısı 10.098, erkek ise 57.290 dur. kamu çalışanların günlük kazancı 103,43 TL yi bulurken bu rakam özel sektörde 53,74 TL ye kadar düşmektedir. Çalıştırılan Kişiye Göre İşyeri Sayıları () Kişi sayısı Van 1 kişi 2-9 kişi 2.319 3.136 10-29 kişi 1.105 30-99 kişi 271 100-249 kişi 75 249-499 kişi 19 500-999 kişi 6 1000+ kişi 0 Toplam 6.931 Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu Van da ki işyerlerinin %33,ü sadece bir işçi çalıştırırken %45 i ise 2-9 arası işçi, %16 sı 10-29 arası işçi çalıştırabilmektedir. Kalan %6 sı 30 ve üzeri işçi çalıştırmaktadır. 17
EKONOMİK GÖSTERGELER Kişi Başına Gayri Safi Katma Değer (TL) GSKD (TL) 2007 2008 2009 2010 2011 TÜRKİYE 10.744 12.020 12.000 13.406 15.500 TRB2 3.814 4.379 4.846 5.575 5.894 Kaynak: TÜİK TRB2 TÜRKİYE 18.000 16.000 15.500 13.406 14.000 12.000 12.000 12.020 10.744 10.000 8.000 6.000 3.814 5.894 5.575 4.846 4.379 4.000 2.000 0 2007 2008 2009 2010 2011 Kişi başı gayrisafi katma değer verilerine göre Van ilinin de içerinde yer aldığı TRB 2 bölgesi 2011 yılında 5.894 TL katma değer ile Türkiye ortalamasının altında kalmıştır. Sektörlerin Gayri Safi Katma Değer İçindeki Payları TARIM 23,0 9,0 TRB2 TÜRKİYE SANAYİ 15,2 27,5 HİZMETLER 61,8 63,5 Kaynak: TÜİK 63,5 61,8 70 60 50 40 30 27,5 23 15,2 SANAYİ HİZMETLER 9 20 TARIM 10 0 TRB2 TÜRKİYE 18
Van ilinin de içerisinde olduğu TRB2 bölgesinde sektörlerin gayri safi katma değer içindeki payı tarım sektöründe %23, sanayi sektöründe %15,2, hizmetler sektöründe %61,8 olarak ortaya çıkmıştır. TRB2 bölgesinde Tarım sektörü Türkiye geneline oranla en çok katma değer sağlayan sektördür. Van OSB Firmaların Sektörel Dağılımı OSB SEKTÖREL DAĞILIM 50 44 31 40 30 20 8 16 10 3 0 2 4 8 14 Kaynak: Van Organize Sanayi Bölgesi Van İli Sanayi İşletmelerinin Dağılımı gıda ürünleri imalatı 19% 40% 5% diğer madencilik ve taş ocakçılığı 5% 9% 7% diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı 15% başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı kok kömürü rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı Van da en fazla işletme %40 oranla gıda ürünleri imalatının yapıldığı sektör olarak görülmektedir. Gıda ürünlerinde en fazla sanayi işletmesi %19 oranla kauçuk ve plastik ürünlerin imalatında olduğu görebiliriz. 19
Van İŞGEM FAAL FİRMA SAYISI ALAN KAPALI ALAN 28 200.000 M2 13.000 M2 KAYNAK: İŞGEM Konut Satış İstatistikleri Yıllar 2013 2014 2015 İpotekli Satışlar 681 651 772 Diğer Satışlar 2.385 2.256 2.514 Toplam Satışlar 3.066 2.907 3.286 Kaynak: TÜİK KONUT SATIŞLARI İPOTEKLİ DİĞER 3286 3066 2907 2514 2385 681 2256 772 651 2013 2014 2015 Van ilinde satılan konut sayısı 2013 yılında toplamda 3.066 âdeti bulmuştur. 2014 yılında bu rakam 2.907 ye düşmüş, 2015 yılında ise 3.286 ya yükselmiştir. 2015 yılında satılan konutların %24 ü ipotekli satışlardan oluşmuştur. 20
Van İlinde Kayıtlı Motorlu Taşıt Sayısı ARAÇ CİNSİ Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel Amaçlı Taşıtlar Traktör 2013 25.761 7.710 518 21.768 7.431 2.431 298 7.508 73.425 2014 26.514 7.574 535 22.234 7.055 2.532 330 7.968 74.742 2015 27.075 7.598 610 22.804 6.795 2.631 410 8.423 76.346 KAYNAK: TÜİK,2015 (MEDAS) 2015 motosiklet 3% özel amaçlı taşıtlar 1% traktör 11% kamyon 9% kamyonet 30% otomobil 35% minibüs 10% otobüs 1% 2015 yılında Van iline kayıtlı toplam 76.346 araç bulunmaktadır. Bunların %35 i otomobil, %30 u kamyonet, %10 u minibüs, %9 u kamyondan oluşmaktadır. Kayıtlı araç sayısı yıllar itibariyle artış göstermiştir. 21
DIŞ TİCARET VERİLERİ YILLAR İHRACAT ($) İTHALAT ($) 2013 2014 2015 26.654.532 28.771.192 20.342.152 51.206.477 41.155.701 30.358.767 DIŞ TİCARET HACMİ ($) 77.861.009 69.926.893 50.700.919 DIŞ TİCARET 60000000 50000000 40000000 İHRACAT 30000000 İTHALAT 20000000 10000000 0 2013 2014 2015 Yıllar arası dış ticaret verilerine göre Van ilinin ihracat ve ithalatında düşüş yaşanmıştır. 2015 yılında toplam dış ticaret hacmi 50 milyon doları geçmiştir. 22
Dış Ticaretin Ülkelere Dağılımı 2015 () Ülkeler İhracat ($) İthalat ($) Fransa 229.572 Almanya 6.215 314.903 İtalya 28.502 1.394.607 İngiltere 79.848 909 Yunanistan 4.310.636 İspanya 2.485 Avusturya 37.113 Litvanya 112.669 Polonya 82.251 Romanya 584.064 Ukrayna 279.373 8.152 Moldova 79.778 Rusya Federasyonu 2.715.326 Gürcistan 362.665 Azerbaycan 85.626 770.318 Kazakistan 626.789 Türkmenistan 883.726 Özbekistan 645.572 Kırgızistan 108.120 1.870.138 Kosova 111.121 Makedonya 351.385 Karadağ 102.298 Sırbistan 560.701 128.829 Mısır 46.084 Nijerya 61.636 Somali 13.500 Seyşeller 751.377 ABD 16.108 379.883 Kanada 1.114 Brezilya 19.621 38.600 Suriye 12.587 Irak 1.789.251 10.659 İran 14.093.343 11.727.258 İsrail 107.459 Suudi Arabistan 18.504 337.096 Pakistan 516.832 Hindistan 3.262 89.925 Sri Lanka 523.362 Tayland 23.321 Vietnam 272.014 Malezya 202.403 Filipinler 19.901 Çin 1.627.640 Japonya 249.226 Tayvan 954 Hong Kong 45.109 Amerikan Samoası 709.933 Yumurtalık Serbest Bölgesi 5.951 113.315 20.342.152 30.358.767 23
KAYNAK: TÜİK En Çok İhracat Yapılan 5 Ülke 2015 ihracat 2015 ihracat 2015 14.093.343 1.789.251 889.726 626.789 584.064 iran ırak türkmenistan kazakistan romanya En Çok İthalat Yapılan 5 Ülke 2015 ithalat 2015 ithalat 2015 11.727.258 4.310.636 2.715.326 1.870.138 1.627.640 iran yunanistan rusya federasyonu kırgızistan çin 2015 yılında en çok ihracat ve ithalat yapılan ülkenin sınır komşusu avantajıyla İran ile yapıldığı görülmektedir. En çok ihracat yapılan ikinci ülke Irak olurken en çok ithalat yapılan diğer bir ülke Yunanistan olmuştur. Toplam ihracatın %70 i ve toplam ithalatın %38 i İran ile yapılmıştır. 24
Dış Ticaretin Sektörel Dağılımı () Sektörler İhracat ($) İthalat ($) Tarım Ormancılık 871.161 7.098.397 Balıkçılık 5.136 Madencilik ve Taşocakçılığı 115.513 2.921.044 İmalat Sanayi 19.355.123 20.298.588 Toptan ve Prekande Ticaret 355 35.602 Toplam 20.342.152 30.358.767 KAYNAK: TÜİK İhracat ve ithalatta birinci sektör imalat sanayi sektörüdür. En çok ithalat yapılan ikinci sektör tarım ve ormancılık sektörüdür. Van Gümrük Müdürlüğü Üzerinden Yapılan Dış Ticaret Yıllar İhracat ($) İthalat ($) 2013 16.809.393 10.866.803 2014 48.841.195 19.169.606 2015 51.180.088 15.642.872 KAYNAK: TÜİK Kapıköy Müdürlüğü Üzerinden Yapılan Dış Ticaret Yıllar İhracat ($) İthalat ($) 2013 6.935.128 3.198.861 2014 10.545.726 2.893.202 2015 10.199.300 2.815.147 KAYNAK: TÜİK 25
TARIM VE HAYCILIK Bitkisel Üretim Değeri Yıllar Bitkisel Üretim Değeri (Bin TL) Canlı Hayvanlar Değeri ( Bin TL) Hayvansal Ürünler ( Bin TL) Kişi Başına Bitkisel Üretim Değeri (TL) Kişi Başına Canlı Hayvanlar Değeri (TL) Kişi Başına Hayvanlar Ürünler Değeri (TL) 2013 2014 2015 187.165 193.664 236.161 1.494.456 1.425.155 1.580.111 376.498 384.508 458.636 175 178 215 1.397 1.313 1.441 352 354 418 KAYNAK: TÜİK Tarım Alanı 2015 Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Ekilen Alanı (Dekar) Nadas Alanı (Dekar) Sebze Bahçeleri Alanı (Dekar) 2.114.781 1.039.573 17.435 Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkilerinin Alanı (Dekar) 52.643 Toplam Alan (Dekar) 3.224.432 KAYNAK: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2015 Tarım Alanı 1% 2% Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Ekilen Alanı 32% Nadas Alanı 66% Sebze Bahçeleri Alanı Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkilerinin Alanı Van ilinin tarım alanın %66 sı tahıllar ve diğer bitkisel ürünler için kullanılmaktadır. Tarım alanlarının %32 si nadasa bırakılırken %2 si meyveler, içecek ve baharat bitkileri alanı, %1 i ise sebze bahçeleridir. 26
Tahıllar ve Bitkisel Ürünler Üretim Miktarı 2015 Ürünler Ekilen Alan (Dekar) Hasat Edilen Alan (Dekar) Üretim (Ton) Verim (Kg/Dekar) Patates 2.326 2.317 6.602 2.849 Fasulye (Kuru) 584 580 87 150 Mercimek 467 467 56 120 (Kırmızı) Yonca 1.009.585 997.870 713.016 715 Korunga 213.355 211.307 130.000 615 Mısır (silajlık) 1.210 1.198 4.744 3.960 Şekerpancarı 8.516 8.466 35.019 4.136 Buğday 804.943 791.990 106.083 134 Arpa 73.705 73.322 13.628 186 Aspir 75 75 10 133 KAYNAK: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2015 Toplam tahıl alanın büyük bir bölümü yonca, buğday ve korunga ekimi için kullanılmaktadır. En çok üretilen ürünler yine bu ürünlerdir. Sebzeler 2015 Ürünler Ekilen Alan (Dekar) Üretim (ton) Lahana (Beyaz) 1.427 5.001 Marul (Kıvırcık) 43 40 Marul (Göbekli) 43 47 Marul (Aysberg) 3 6 Maydanoz 8 27 Roka 2 2 Soğan (Taze) 716 632 Turp (kırmızı) 189 387 Domates (Sofralık) 5.513 13.228 Hıyar (Sofralık) 1.413 3.865 Acur 23 47 Biber (dolmalık) 634 966 Biber (sivri) 1.172 1.816 Patlıcan 602 843 Kabak (Sakız) 10 20 Balkabağı 61 137 Fasulye (Taze) 2.170 2.095 Kavun 1.917 3.431 Karpuz 1.489 3.812 KAYNAK: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2015 27
Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri Ürünler Toplu Meyvelerin Alanı (Dekar) Üretim (ton) Ağaç Başına Ortalama Verim (Kg) Meyve Veren Yaşta Ağaç sayısı Meyve Vermeyen Yaşta Ağaç sayısı Toplam Ağaç Sayısı Elma (Golden) 8.014 3.835 36 105.387 54.115 159.502 Elma 9.804 4.226 47 89.970 175.486 265.456 (Starking) Elma 220 26 29 891 5.487 6.388 (Amasya) Elma 196 25 29 860 4.063 4.923 (Grannysmith) Elma (Diğer) 5.696 3.743 42 88.794 59.871 148.665 Armut 3.047 2.202 33 66.366 21.865 88.231 Ayva 128 93 35 2.632 1.055 3.687 Şeftali (diğer) 55 22 32 698 846 1.544 Erik 1.217 1.118 38 29.764 7.999 37.763 Kayısı 2.837 2.242 35 63.315 39.640 102.955 Zerdali 82 30 23 1.309 915 2.224 Kiraz 1.339 985 33 29.888 8.942 38.830 Vişne 1.326 1.206 37 32.623 14.279 46.902 Çilek 5 3 600 5 0 5 Üzüm 340 57 168 340 0 340 (Sofralık- Çekirdekli) Badem 10 2 27 73 907 980 Ceviz 18.327 5.530 36 155.322 67.405 222.727 KAYNAK: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2015 Örtü Altı Tarım Tarım Alanı Cam Sera (Dekar) Plastik Sera (Dekar) Yüksek Tünel (Dekar) Alçak Tünel (Dekar) Toplam Alan (Dekar) -- 50 -- -- 50 KAYNAK: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2015 28
Üretilen Ürünler (Plastik Sera) Ürünler Ekilen Alan (Dekar) Üretim (ton) Turp (kırmızı) 4 16 Domates 9 74 Maydanoz 4 20 Marul (Aysberg) 3 6 Marul (Göbekli) 3 6 Biber (Dolmalık) 1 5 Hıyar 1 10 Roka 2 2 Soğan (taze) 4 20 Biber (sivri) 17 85 Marul (kıvırcık) 2 4 KAYNAK: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2015 Tarımsal Makine Kullanımı 2015 Makine Cinsi Adet Biçerdöver 3 Traktör 5.564 Diğer Alet ve Makineler 30.576 Toplam 36.143 KAYNAK: TÜİK HAYCILIK Sığır (Yerli) İLÇELER YETİŞKİN GENÇ-YAVRU SAĞILAN SÜT (TON) HAY (BAŞ) BAHÇESARAY 1.734 324 2.058 1.425 1.916 BAŞKALE 2.112 22 2.134 1.425 1.916 ÇALDIRAN 5.081 457 5.538 2.404 3.233 ÇATAK 2.008 810 2.818 551 741 EDREMİT 850 130 980 570 766 ERCİŞ 4.825 810 5.635 3.050 4.101 GEVAŞ 1.503 125 1.628 865 1.162 GÜRPINAR 4.778 166 4.944 2.846 3.828 MURADİYE 3.883 982 4.865 2.293 3.084 ÖZALP 4.840 280 5.120 3.292 4.427 SARAY 1.975 270 2.245 1.425 1.916 İPEKYOLU 4.270 4.550 8.820 1.995 2.683 TUŞBA 14.680 3.600 18.280 8.075 10.860 52.539 12.526 65.065 30.216 40.633 KAYNAK: TÜİK 29
Sığır (Melez) İLÇELER YETİŞKİN GENÇ-YAVRU BAHÇESARAY BAŞKALE ÇALDIRAN ÇATAK EDREMİT ERCİŞ GEVAŞ GÜRPINAR MURADİYE ÖZALP SARAY İPEKYOLU TUŞBA KAYNAK: TÜİK 39 1.690 2.612 92 2.860 19.460 3.623 493 3.397 3.322 150 10.435 9.950 58.123 25 63 311 34 700 9.010 786 18 859 75 0 1.800 2.380 16.061 64 1.753 2.923 126 3.560 28.470 4.409 511 4.256 3.397 150 12.235 12.330 74.184 İLÇELER YETİŞKİN GENÇ-YAVRU BAŞKALE ÇALDIRAN EDREMİT ERCİŞ GEVAŞ GÜRPINAR MURADİYE ÖZALP İPEKYOLU TUŞBA KAYNAK: TÜİK 1.328 856 1.905 5.670 1.560 155 2.430 1.690 1.300 6.200 23.094 75 101 450 870 395 9 621 40 340 1.700 4.601 1.403 957 2.355 6.540 1.955 164 3.051 1.730 1.640 7.900 27.695 SAĞILAN HAY (BAŞ) 20 998 1.387 32 1.995 7.695 1.905 167 2.006 2.090 143 4.893 4.845 28.176 SÜT (TON) SAĞILAN HAY (BAŞ) 713 367 570 2.765 969 142 1.434 1.140 523 2.945 11.568 SÜT (TON) 50 2.543 3.536 82 5.087 19.622 4.857 426 5.116 5.329 363 12.475 12.354 71.840 Sığır (Kültür) 2.529 1.301 2.023 9.813 3.439 502 5.089 4.047 1.854 10.454 41.051 Sığır (Yerli-Melez-Kültür) SIĞIR 50000 40645 38510 40000 30000 22695 20000 10000 2122 5290 9418 2944 6895 7992 5618 12172 10247 2395 0 30
Van ilinde toplam 166.944 baş (yerli-melez-kültür) sığır bulunmaktadır. Toplam sığır (yerlimelez-kültür) sayısında Erciş ilçesi ilk sırada yer almaktadır. Toplam baş sığırdan 2015 yılında 153.524 ton süt elde edilmiştir. Manda İLÇELER YETİŞKİN GENÇ-YAVRU BAŞKALE ÇALDIRAN ERCİŞ İPEKYOLU TUŞBA KAYNAK: TÜİK 40 119 108 31 35 333 13 29 48 6 15 111 53 148 156 37 50 444 SAĞILAN HAY (BAŞ) 19 55 50 8 14 146 SÜT (TON) SAĞILAN HAY (BAŞ) 22.646 116.250 121.365 58.590 19.530 95.083 25.417 325.500 94.116 115.227 64.450 83.700 12.369 1.154.243 SÜT (TON) 18 53 48 8 13 140 KÜÇÜKBAŞ HAY SAYISI 2015 Koyun (Yerli) İLÇELER YETİŞKİN GENÇ-YAVRU BAHÇESARAY BAŞKALE ÇALDIRAN ÇATAK EDREMİT ERCİŞ GEVAŞ GÜRPINAR MURADİYE ÖZALP SARAY İPEKYOLU TUŞBA KAYNAK: TÜİK 27.773 150.000 203.000 95.800 23.850 191.560 42.330 540.000 119.050 222.800 136.800 188.000 33.900 1.974.863 10.300 15.000 87.500 36.000 20.300 32.680 11.000 90.000 10.050 85.000 22.300 58.000 3.500 481.630 38.073 165.000 290.500 131.800 44.150 224.240 53.330 630.000 129.100 307.800 159.100 246.000 37.400 2.456.493 1.925 9.881 10.316 4.980 1.660 8.082 2.160 27.667 7.999 9.794 5.138 7.114 1.051 97.767 31
700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 KOYUN 630000 290500 307800 224240 246000 165000 159100 131800 129100 53330 38073 44150 37400 Koyun sayısında Gürpınar ilçesi 630 bin koyun sayısı ile ilçeler arasında ilk sırada yer almaktadır. Toplam koyun varlığının % 25,64 ü Gürpınar dadır. Türkiye de toplam 29.302.358 (baş) koyun bulunmaktadır. Türkiye nin toplam koyun varlığının %8,38 i Van ilinde bulunmaktadır. Van ili bu oran ile Türkiye de koyun varlığı bakımdan ilk sırada yer almaktadır. Keçi (Kıl) İLÇELER YETİŞKİN GENÇ-YAVRU SAĞILAN SÜT (TON) HAY (BAŞ) BAHÇESARAY 13.472 726 14.198 7.626 823 BAŞKALE 10.000 5.000 15.000 6.510 703 ÇALDIRAN 4.690 1.540 6.230 3.460 373 ÇATAK 27.380 11.000 38.380 20.460 2.209 EDREMİT 3.450 1.025 4.475 2.325 251 ERCİŞ 27.680 12.480 40.160 14.183 1.531 GEVAŞ 7.100 3.500 10.600 4.650 502 GÜRPINAR 35.000 13.000 48.000 16.740 1.807 MURADİYE 9.165 750 9.915 6.510 703 ÖZALP 900 380 1.280 298 32 SARAY 3.200 2.100 5.300 1.674 180 İPEKYOLU 15.000 800 15.800 7.440 803 TUŞBA 31.500 6.250 37.750 13.950 1.506 188.537 58.551 247.088 105.826 11.423 KAYNAK: TÜİK 32
Arıcılık2015 Arıcılık Yapan İşletme Sayısı Yeni Kovan Eski Kovan Toplam Kovan Bal Üretimi (ton) Balmumu Üretimi (ton) 536 111.909 13.337 125.246 2.133 188 KAYNAK: TÜİK Van ilinde toplam 536 tesiste arıcılık faaliyeti yapılmaktadır. Toplam 125.246 kovandan 2.133 ton bal üretilmektedir. Yumurta Tavuğu Yıllar Yumurta Tavuğu 2015 381.285 KAYNAK: TÜİK Tek Tırnaklı Hayvanlar 2015 Cinsi Yetişkin (Baş) Genç-Yavru (Baş) Toplam At 4.103 641 4.744 Katır 638 288 926 Eşek 2.010 951 2.961 KAYNAK: TÜİK Deve Yıllar Yetişkin (Baş) Genç-Yavru (Baş) Toplam 2015 31 7 38 KAYNAK: TÜİK 33
TURİZM İSTATİSTİKLERİ 2015 Yerli Yabancı Turist Sayısı 2010 2011 2012 2013 2014 2015 YERLİ 583.697 431.622 179.312 545.677 660.394 709.472 YABANCI 83.219 93.795 25.945 63.345 186.981 202.868 666.916 525.417 205.257 609.257 847.375 912.610 KAYNAK: Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü turist sayısı 1.000.000 900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 2010 2011 YERLİ 2012 2013 YABANCI 2014 2015 Van ilini ziyaret eden turist sayısı geçen yıla göre toplamda %7,69 artış göstermiştir. Yerli yabancı turist sayısı son dört yıl kademeli olarak artış göstermiştir. Van İli Turizm İşletme Belgeli Otellerin Durumu TESİS ADI SINIFI Rescate Otel 5 Yıldız Elit World Otel 5 Yıldız Merit Şahmaran Otel 4 Yıldız Tamara Otel 4 Yıldız Büyük Urartu Otel 4 Yıldız SCF Manua Otel 4 Yıldız Otel Royak Milano 4 Yıldız Yakut Oteli 3 Yıldız Akdamar Oteli 3 Yıldız Büyük Asur Otel 2 Yıldız Mirava River Suites Otel Butik Özalp Grand Hotel 3 Yıldız Toplam 12 KAYNAK: Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü ODA SAYISI 94 230 90 70 75 50 40 80 66 52 35 52 934 YATAK SAYISI 190 460 180 140 150 100 86 164 147 108 87 120 1932 34
Van İli Otellerin Genel Durumu Tesisin Sınıfı Oda Sayısı Yatak Sayısı Belediye Belgeli Oteller 729 1500 İşletme Belgeli Oteller 935 1928 Şişli Öğretmen Evi 75 130 İskele Öğretmen Evi 38 76 Polis Evi 36 84 Toplam 1812 3722 KAYNAK: Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü Van İli Yatırım Belgeli Otellerin Genel Durumu Tesis Adı Sınıfı Oda Sayısı Yatak Sayısı Sima Otel 5 Yıldız 280 440 Grand Birhat Otel 4 Yıldız 99 198 RBR Otel 4 Yıldız 81 164 Avalon Altes Otel 4 Yıldız 98 196 Gökdem Royal Otel 3 Yıldız 27 54 Kale Gold Otel 3 Yıldız 52 104 Otel Konfor 3 Yıldız 72 144 Dİ-MET Park Otel 3 Yıldız 49 98 Van Kervan Otel 3 Yıldız 28 56 DARYA 3 Yıldız 50 100 Asvan Otel 3 Yıldız 25 50 Laçin Otel 3 Yıldız 39 78 Toplam 12 900 1682 KAYNAK: Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü Kapıköy Sınır Kapısından Giriş Çıkış Yapan Yabancılar Yıllar Hava Kara Tren Deniz Toplam 2015 64 143.937 10.568-154.569 2014 98 134.978 19.098-154.174 2013 179 67.471 17.430-85.080 KAYNAK: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kapıköy sınır kapısından 2013 yılında 85.080 kişi giriş çıkış yaparken 2015 yılında %81 artışla 154.569 kişiye çıkmıştır. İşletme Belgeli Konaklama Tesislerine Giriş ve Geceleme Sayıları (Van 2015) 2015 Tesise Geliş Sayısı Geceleme Ortalama Kalış Süresi (Gün) Doluluk Oranı (%) Yerli 33.709 61.198 1.8 25,79 Yabancı 8.967 17.953 2 7,57 Toplam 42.676 79.151 1.9 33,36 KAYNAK: Kültür ve Turizm Bakanlığı 35
Belediye Belgeli Tesislerde Konaklama İstatistikleri (Van 2015) 2015 Tesise Geliş Sayısı Geceleme Ortalama Kalış Süresi (Gün) Doluluk Oranı (%) Yerli 102.603 124.504 1.2 29,69 Yabancı 3.859 10.571 1.7 2,52 Toplam 106.462 135.075 1.3 32,21 KAYNAK: Kültür ve Turizm Bakanlığı İşletme belgeli konaklama tesislerinde doluluk oranı %33,36 iken belediye belgeli konaklama tesislerinde bu rakam %32,21 e düşmektedir. 36
BANKACILIK VE YATIRIMLAR Krediler (-2015) Bankalar Kamu Bankları Yabancı Bankalar Yerli Özel Bankalar Toplam Nakdi Krediler (Bin TL) 2.758.074 873.924 1.128.281 4.760.279 Takipteki Alacaklar (Bin TL) 44.812 42.492 38.385 125.689 Gayrinakdi Krediler (Bin TL) 387.567 301.704 278.577 967.848 KAYNAK: FİNTÜRK Toplam Kredilerin Yıllık Dağılımı () YILLAR 2010 2011 2012 2013 2014 2015 KAYNAK: FİNTÜRK KREDİ (BİN TL) 1.610.332 2.129.564 2.659.423 3.484.949 4.929.403 5.728.127 TAKİPTEKİ KREDİ (BİN TL) 46.230 45.283 60.969 84.368 96.226 125.689 Van ilinde toplam krediler (nakdi krediler ve gayri nakdi kredilerin toplamı) 5.728.127.000 TL dir. 2010 yılına oranla çekilen kredilerde % 255,7 lik bir artış olmuştur. 2015 yılında çekilen nakdi kredilerin %2,64 ü takibe girmiştir. KREDİ (BİN TL) 7000000 6000000 5728127 5000000 4929403 4000000 2659423 2000000 1000000 KREDİ 3484949 3000000 2129564 1610332 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 37
Mevduat (-2015) Bankalar Kamu Bankları Yabancı Bankalar Yerli Özel Bankalar Toplam Tasarruf Mevduatı (Bin TL) 542.842 468.561 390.716 1.402.119 Diğer Mevduat (Bin TL) 318.566 129.917 154.018 602.501 Toplam Mevduat (Bin TL) 861.408 598.478 544.734 2.004.620 KAYNAK: FİNTÜRK Toplam Mevduatın Yıllık Dağılımı () YILLAR 2010 2011 2012 2013 2014 2015 KAYNAK: FİNTÜRK MEVDUAT TUTARI (BİN TL) 1.052.628 1.395.297 1.579.435 1.682.382 1.844.258 2.004.620 MEVDUAT (BİN TL) 2500000 2000000 2004620 1844258 1682382 1500000 1579435 1395297 1000000 1052628 500000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Toplam mevduat tutarında Van ilinde yıllar itibariyle artış yaşanmıştır. 2015 yılında toplam mevduatın (2.004.620.000 TL) nin 1.402.119.000 TL si tasarruf mevduatı 602.501.000 TL si diğer mevduat grubudur. 38
Bireysel Bankacılık (-2015) Bankalar Taşıt Kredisi (Bin TL) Konut Kredisi (Bin TL) Kredili Mevduat Hesabı (Bin TL) Diğer Tüketici Kredileri (Bin TL) Bireysel Kredi Kartları (Bin TL) Takipteki Taşıt Kredisi (Bin TL) Takipteki Konut Kredisi (Bin TL) 433 Takipteki Diğer Tüketici Kredileri (Bin TL) 12.756 Takipteki Bireysel Kredi Kartları (Bin TL) 4.007 Kamu Bankları Yabancı Bankalar Yerli Özel Bankalar Toplam 5.682 104.661 30.880 398.960 53.552 361 14.579 131.364 13.653 150.586 113.358 410 1.056 14.086 11.739 7.999 94.096 11.606 238.332 117.801 358 246 13.853 9.452 28.260 330.041 56.139 787.878 284.711 1.129 1.735 40.695 25.198 KAYNAK: FİNTÜRK Bireysel Bankacılık taşıt kredisi 2% bireysel kredi kartları 19% konut kredisi 22% diğer tüketici kredileri 53% kredili mevduat hesabı 4% 2015 yılında Van ilinde kullanılan kredileri %66 sı diğer tüketici kredileri oluştururken, %27 si konut kredisi, %19 u bireysel kredi kartları, %5 i kredili mevduat hesabı ve %2 si taşıt kredisidir. Takibe giren kredileri büyük çoğunluğu yine bu gruplarda olmuştur. Sektörel Krediler ( 2015) Sektörler Kredi Miktarı (Bin TL) Gıda Meşrubat ve Tütün İnşaat Metal ve İşlenmiş Maden Finansal Kuruluşlar Tekstil ve Tekstil Ürünleri Toptan Ticaret ve Komisyonculuk Turizm Ziraat ve Balıkçılık Enerji 75.104 739.665 18.450 1.191 7.599 394.378 43.704 268.997 126.281 Takipteki Kredi Miktarı (Bin TL) 1.917 14.318 592 16 469 8.410 726 6.678 1.134 39
Toplam 1.675.369 34.260 KAYNAK: FİNTÜRK enerji 8% gıda meşrubat ve tütün 4% kredilerin sektörel dağılımı ziraat ve balıkçılık 16% turizm 3% inşaat 44% toptan ticaret ve komisyonculuk 24% tekstil ve tekstil ürünleri 1% metal ve işlenmiş maden 1% finans kuruluşlar 1% Kredilerin sektörel dağılım tablosuna göre kullanılan kredileri %44 ü inşaat sektöründe, %24 ü toptan ticaret ve komisyonculuk, %16 sı ziraat ve balıkçılık, %8 i enerji ve %8 i diğer sektörlerde kullanılmıştır. Banka Şubeleri ve Nüfusa Göre Dağılım Verileri (-2015) Bankalar Yurtiçi Şube Sayısı Şubeye Düşen Nüfus Kişi Başı Nakdi Kredi (TL) 2.499 Kişi Başı Kişi Başı Takipteki Tasarruf Alacak (TL) Mevduatı (TL) 41 500 Kişi Başı Toplam Mevduat (TL) 793 Kamu Bankaları Yabancı Bankalar Yerli Özel Bankalar Toplam 23 47.197 12 90.461 765 39 431 551 14 77.538 1.004 35 359 501 49 22.153 4.269 115 1.291 1.846 KAYNAK: FİNTÜRK 2015 yılında Van ilinde toplam 49 banka şubesi yer almaktadır. Her bir şubeye 22.153 kişi düşmektedir. Kişi başı kredi 4.269 TL olurken, kişi başı toplan mevduat 1.846 TL olmuştur. 40
Altın Kredileri ve Altın Mevduatı (-2015) Bankalar Altın Kredileri (Bin TL) 0 1.300 Altın Mevduatı (Gerçek Kişi) (Bin TL) 26.227 14.130 Altın Mevduatı (Tüzel Kişi) (Bin TL) 929 1.514 Toplam Altın Mevduatı (Bin TL) 27.156 15.644 Kamu Bankaları Yabancı Bankalar Yerli-Özel Bankalar Toplam 3.358 8.332 427 8.759 4.658 48.689 2.870 51.559 KAYNAK: FİNTÜRK Protesto Edilen Senetlerin Sayısı ve Tutarı () YILLAR 2010 2011 2012 2013 2014 2015 KAYNAK: TBB RİSK MERKEZİ SAYISI 4.622 3.155 2.965 4.737 5.190 4.961 TUTARI (TL) 33.371.096 32.694.863 35.434.298 56.378.774 289.115.000 85.288.000 PROTESTO EDİLEN SENETLERİN TUTARI 350000000 300000000 289115000 250000000 200000000 150000000 100000000 50000000 33371096 32694863 56378774 85288000 35434298 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Karşılıksız Çek Verileri YILLAR 2014 (SON 5 AY) 2015 2016 (İLK 4 AY) KAYNAK: TBB RİSK MERKEZİ SAYISI 2.687 6.881 1.482 TUTARI (TL) 61.502.000 214.623.000 50.482.000 41
TSO VERİLERİ 2015 Toplam Üye Sayısı ŞİRKET TİPİ ANONİM ŞİRKET ADİ KOMANDİT ŞİRKET ADİ ORTAKLIK KOLLEKTİF ŞİRKET KOMANDİT ŞİRKET KOOPERATİF LİMİTED ŞİRKET MÜNFERİD ŞİRKET GERÇEK KİŞİ TİCARİ İŞLETMESİ DİĞER DERNEK İKTİSADİ İŞLETMESİ VAKIF İKTİSADİ İŞLETMESİ KAMU KURULUŞU DİĞER İKTİSADİ İŞLETMELER ADET 713 1 10 50 5 632 5103 3 7714 1 1 2 1 5 14.241 SERMAYE (TL) 2.005.470.135 10.000 1.269.070 5.677.277 307.702 59.599.958 1.788.371.986 71.000 997.541.298 500.000 3.000 ADET 356 1 3 2 1 158 2.666 1 1.194 1 1 4 4.388 SERMAYE (TL) 1.787.997.781 10.000 12.000 60.000 7.500 11.517.939 1.397.456.914 50.000 179.991.943 ADET 72 1 3 11 281 184 1 553 SERMAYE (TL) 16.772.500 10.000 12.000 128.400 42.603.000 25.640.000 100.000 85.265.900 500.000 100.300 4.859.421.728 Faal Üye Sayısı 2015 ŞİRKET TİPİ ANONİM ŞİRKET ADİ KOMANDİT ŞİRKET ADİ ORTAKLIK KOLLEKTİF ŞİRKET KOMANDİT ŞİRKET KOOPERATİF LİMİTED ŞİRKET MÜNFERİD ŞİRKET GERÇEK KİŞİ TİCARİ İŞLETMESİ VAKIF İKTİSADİ İŞLETMESİ KAMU KURULUŞU DİĞER İKTİSADİ İŞLETMELER 500.000 100.300 3.377.704.378 Açılan Şirket Sayısı 2015 ŞİRKET TİPİ ANONİM ŞİRKET ADİ KOMANDİT ŞİRKET ADİ ORTAKLIK KOOPERATİF LİMİTED ŞİRKET GERÇEK KİŞİ TİCARİ İŞLETMESİ DİĞER İKTİSADİ İŞLETMELER 42
Kapanan Şirket Sayısı 2015 ŞİRKET TİPİ ANONİM ŞİRKET KOOPERATİF LİMİTED ŞİRKET GERÇEK KİŞİ TİCARİ İŞLETMESİ DİĞER İKTİSADİ İŞLETMELER ADET 16 18 101 670 1 806 SERMAYE (TL) 5.370.000 73.850 23.514.430 58.254.295 87.212.575 Van Ticaret ve sanayi odasına kayıtlı toplam üye sayısı14.241 dir. Toplam faal üye sayısı ise 4.388 dir. 2015 yılında 553 yeni şirket açılırken, 806 adet şirket kapanmıştır. İLİ VERGİ VERİLERİ Vergi Dairesi Verileri YILLAR 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 FAAL KAYITLI MÜKELLEF SAYISI 15.466 19.954 15.301 15.754 16.181 16.139 16.504 KAYITLI MÜKELLEF SAYISI 25000 20000 15000 10000 5000 0 Seri 1 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 15466 19954 15301 15754 16181 16139 16504 01.01.2010-31.05.2016 TARİHLERİ ARASI YENİ İŞE BAŞLAMASI YAPILAN MÜKELLEF SAYISI 01.01.2010-31.12.2015 TARİHLERİ ARASI İŞ YERİ TERKİ YAPILAN MÜKELLEF SAYISI 6.072 5.034 2010 ve 2016 tarihleri arasında vergi dairesine 6.072 yeni kayıt yapılırken yine aynı tarihler arasında 5.034 işyeri terkin edilmiştir. 43
Tahakkuk Eden ve Tahsil Edilen Vergi YILLAR TAHAKKUK EDİLEN TAHSİL EDİLEN ORAN % 2010 475.141.846 369.661.958 77,80 2011 569.586.931 425.034.533 74,62 2012 681.780.567 429.962.221 63,06 2013 934.158.137 521.327.665 55,81 2014 1.104.115.769 558.465.593 50,58 2015 1.373.983.047 565.734.700 41,17 KAYNAK: Gelir İdaresi Başkanlığı YATIRIM VE DESTEKLER Kamu Yatırımlarının Sektörel Dağılımı (BİN TL) YILLAR TARIM İMALAT ENERJİ ULŞ. VE HBR. TURİZM KONUT EĞİTİM SAĞLIK DİĞ. KAMU 2014 11.760 50 33.469 57.772 2.248 14.041 114.418 58.887 100.779 393.874 2015 12.121 9.370 53.387 60.728 1.750 24.849 109.154 41.849 128.574 441.782 DEĞİŞİM ORANI (%) 3,06 -- 59,51 5,11-22,15 76,97 4,60 28,93 27,58 12,16 KAYNAK: KALKINMA BAKANLIĞI Kamu yatırımlarının sektörel dağılımına göre 2015 yılında en çok yatırım yapılan sektör 109.154.000 TL ile eğitim sektörü olmuştur. Bir önceki yıla göre en çok yatırım yapılan sektör %76,97 lik artışla konut sektörüdür. 2015 yılında toplam 441.782.000 TL yatırım yapılmıştır. Bu rakam bir önceki yılın %12,16 fazlasıdır. Yatırım Teşvik Belgelerinin Yıl Bazında Dağılımı 2011 2012 2013 2014 2015 Belge Adedi 39 62 46 25 35 Sabit Yatırım 168 242 330 126 149 (Milyon TL) İstihdam 834 1.389 1.741 526 905 KAYNAK: EKONOMİ BAKANLIĞI AB Destekleri İLLER PROJE SAYISI HİBE TUTARI (EURO) BİTLİS 63 5.531.460 HAKKÂRİ 53 5.110.337 MUŞ 62 6.799.756 286 21.435.240 464 38.876.793 KAYNAK: Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFBİ) 2015 44
21.435.240 25.000.000 20.000.000 15.000.000 5.531.460 10.000.000 6.799.756 5.110.337 5.000.000 0 BİTLİS HAKKARİ MUŞ Avrupa Birliği fonlarından aktarın kaynak tutarı dağılımında TRB2 bölgesinde en çok pay alan il Van olmuştur. DAKA Destekleri DESTEKLER 2014 Güçlü Girişimcilik Mali Destek Programı 2015 - Yatırım ve Turizm Altyapısının Güçlendirilmesine Yönelik Küçük Ölçekli Altyapı Mali Destek Programı 2015 Rekabetçiliğin Geliştirilmesi Mali Destek Programı 2015 - Küçük Girişimciliğin Desteklenmesi Mali Destek Programı BİTLİS 1.887.458 HAKKÂRİ 390.505 MUŞ 6.230.843 16.827.160 25.335.967 5.598.202 4.589.407 4.846.946 6.083.050 21.117.607 2.915.846 625.325 3.605.175 5.959.861 13.106.257 393.171 1.828.190 188.650 600.620 3.010.631 KAYNAK: DAKA 2015 DAKA desteklerinin büyük bir bölümü Van iline verilmektedir. 2014 yılında en çok destek alınan grup girişimcilik mali destek grubu olurken 2015 yılında ise en çok yatırım ve altyapının güçlendirilmesine yönelik küçük ölçekli altyapı mali destek programı kapsamında destek alınmıştır. 45
2015 DAKA DESTEKLERİNİN DAĞILIMI BİTLİS 15% HAKKARİ 11% 60% MUŞ 14% Toplam desteklerin %60 ı Van iline, %15 i Bitlis, %14 ü Muş ve %11 i Hakkâri iline verilmiştir. KOSGEB Destekleri 2014 Uygulamalı KURSİYER SAYISI Girişimcilik Eğitimi 2014 Uygulamalı 2.470 Girişimcilik Eğitimi 2015 Uygulamalı 2.775 Girişimcilik Eğitimi Kaynak: Van KOSGEB İl Müdürlüğü DESTEKLENEN KURSİYER SAYISI 186 DESTEKLER 175 1.747.637 TL 2.580.148 TL 46
Yaşam Endeksi Göstergeleri 2015 DEĞİŞKEN GENEL ENDEKS 71 KONUT 71 ÇALIŞMA HAYATI 73 GELİR VE SERVET 74 SAĞLIK 77 EĞİTİM 75 ÇEVRE 57 GÜVENLİK 60 SİVİL KATILIM 78 ALTYAPI HİZMETLERİNE ERİŞİM 45 SOSYAL YAŞAM 59 YAŞAM MEMNUNİYETİ 49 Kaynak: TÜİK 2015 Konut GÖSTERGE Fert Başına Düşen Oda Sayısı 0,9 Konutun içinde tuvalet mevcudiyeti oranı (%) 82,3 Konutun kalitesinde problem yaşayanların oranı (%) 30,6 Çalışma Hayatı GÖSTERGE İstihdam oranı (%) 41,4 İşsizlik oranı (%) 10,3 Ortalama günlük kazanç (TL) 56,2 İşinden memnuniyet oranı (%) 64,7 Gelir ve Servet GÖSTERGE Kişi başına düşen tasarruf mevduatı (TL) 1.129 Orta ve üstü gelir grubundaki hanelerin oranı (%) 21,3 Temel ihtiyaçlarını karşılayamadığını beyan eden hanelerin oranı (%) 65,2 47
Sağlık GÖSTERGE Bebek ölüm hızı ( ) 16,8 Doğuşta beklenen yaşam süresi (Yıl) 75,6 Hekim başına düşen müracaat sayısı 4.955 Sağlığından memnuniyet oranı (%) 68,9 Kamunun sağlık hizmetlerinden memnuniyet oranı (%) 64,4 Eğitim GÖSTERGE Okul öncesi eğitimde (3-5 yaş) net okullaşma oranı (%) 31,00 TEOG sistemi yerleştirmeye esas puan ortalaması (puan) 237,1 YGS puan ortalaması (puan) 192,3 Fakülte veya yüksekokul mezunlarının oranı (%) 9,5 Kamunun eğitim hizmetlerinden memnuniyet oranı (%) 66,7 Çevre GÖSTERGE PM10 istasyon değerleri ortalaması (hava kirliliği) (µg/m³) 49,0 Km2'ye düşen orman alanı (%) 1,4 Atık hizmeti verilen nüfusun oranı (%) 97,1 Sokaktan gelen gürültü problemi yaşayanların oranı (%) 14,0 Belediyenin temizlik hizmetlerinden memnuniyet oranı (%) 57,6 Güvenlik GÖSTERGE Cinayet oranı (bir milyon kişide) 32,2 Ölümlü ve yaralanmalı trafik kazası sayısı (bin kişide) 1,5 Gece yalnız yürürken kendini güvende hissedenlerin oranı (%) 58,8 Kamunun asayiş hizmetlerinden memnuniyet oranı (%) 75,7 Sivil Katılım GÖSTERGE Mahalli idareler seçimlerine katılım oranı (%) 81,7 Siyasi partilere üyelik oranı (%) 16,0 Sendika/dernek faaliyetleri ile ilgili olanların oranı (%) 5,7 48
Altyapı Hizmetlerine Erişim GÖSTERGE İnternet abone sayısı (yüz kişide) 2,6 Kanalizasyon ve şebeke suyuna erişim oranı(%) 90,0 Havalimanına erişim oranı 1781,7 Belediyenin toplu taşıma hizmetlerinden memnuniyet oranı (%) 55,3 Sosyal Yaşam GÖSTERGE Sinema ve tiyatro seyirci sayısı (yüz kişide) 23,1 Bin kişi başına düşen alışveriş merkezi alanı (m2) 35,9 Sosyal ilişkilerinden memnuniyet oranı (%) 91,8 Sosyal hayatından memnuniyet oranı (%) 40,4 Yaşam Memnuniyeti GÖSTERGE Mutluluk düzeyi (%) 58,7 49