İÇİNDEKİLER. İHH İnsani Yardım Vakfı 2015 Yılı Faaliyet Raporu

İHH İnsani Yardım Vakfı 2015 Yılı Faaliyet Raporu İÇİNDEKİLER Danışma Kurulu Yavuz Dede, Genel Sekreter Hüseyin Oruç, Başkan Vekili Osman Atalay, Mütevelli Heyeti Üyesi İzzet Şahin, İnsani Diplomasi Durmuş Aydın, Kurumsal İlişkiler Ahmet Emin Dağ, Araştırma Merkezi Yakup Işık, Halkla İlişkiler Hazırlayanlar Abdullah Kibritçi, Yayın Koordinatörü Bekir Arslan, Yayın Editörü Burak Berberoğlu, Fotoğraf Hüseyin Aydemir, Tasarım 2016, İHH İnsani Yardım Vakfı Büyük Karaman Cad. Taylasan Sok. No: 3 Pk. 34230 Fatih / İstanbul www.ihh.org.tr +90 212 631 2121 Hakkında Sayılarla 2015 Özetle 2015 İnsani Yardım Suriye Filistin/Gazze Türkiye Acil Yardım Yetim Ramazan - Kurban Kış Yardımları Sağlık Yardımları Eğitim Yardımları Kalıcı Eserler İnsan Hakları Mavi Marmara Kürt Meselesi ve Çözüm Süreci Ortadoğu da Kürtler ve Barış Sempozyumu Doğu Türkistan Hocalı Sempozyumu Mültecilik Sempozyumu Uluslararası Yetim Çalıştayı İnsani Diplomasi Filipinler - Moro Barış Süreci Tutuklu - Rehine Özgürlüğü Uluslararası Toplantılar ve Ziyaretler Yayın 5 6 8 10 12 20 22 24 26 30 36 38 42 44 48 50 52 52 53 54 56 57 58 60 61 62 64

HAKKINDA 1992 yılından bu yana 5 kıtada, 135 ülke ve bölgede din, dil, ırk, millet ve mezhep ayrımı yapmaksızın faaliyet yürüten vakfımızın üç temel çalışma alanı bulunuyor: insani yardım, insan hakları ve insani diplomasi. İHH İnsani Yardım Vakfı olarak bizler dünya üzerindeki olası bir felaket, çatışma, kriz ve savaş durumuna karşı dünya kamuoyunun bilgilendirilmesi, çözüm için ortak düşüncenin geliştirilmesi adına raporlar hazırlıyor, krizleri önleyici çalışmalar yürütüyoruz. Dünyanın neresinde olursa olsun sıkıntıya düşmüş, felakete uğramış; savaş, doğal afet gibi sebeplerle mağdur olmuş, zulme uğramış bütün insanlara gerekli insani yardımı ulaştırmak ve bu insanların temel hak ve hürriyetlerinin ihlal edilmesini önlemek için faaliyetler gerçekleştiriyoruz. Çalışmalarımızı yürütürken Türkiye ile birlikte dünyanın dört bir yanında yardımlaşma, dayanışma ve kardeşlik duygusunun gelişmesini önceliyor; buna yönelik birçok sosyal ve kültürel proje üretiyoruz. Mağduriyet yaşanan bölgelerde faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının geliştirilmesi adına öncü ve rol model olma vazifesini üstleniyor; acil yardımların yanı sıra bölge insanlarına hizmet verecek, ülkelerin kalkınmasına destek olacak okul, yetimhane, cami, su kuyusu, kültür merkezi, sağlık ocağı, hastane gibi kalıcı eserler inşa ediyoruz. Devletlerarası diplomasinin yeterli olmadığı ve insanların mağdur olduğu her bölgede insani diplomasi çalışmaları yaparak sorunların çözülmesi adına arabuluculuk vazifesi yürütüyoruz; çünkü biz iyiliği tüm dünyaya yaymak için çalışıyoruz. İHH İnsani Yardım Vakfı; Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi (ECOSOC) ve İslam İşbirliği Teşkilatı na (OIC) danışman statüsünde üye olmakla birlikte, Uluslararası İnsani Forum, Türkiye Gönüllü Teşekküller Vakfı (TGTV), İslam Dünyası STK lar Birliği (İDSB) ve Irak'a Yardım Yapan Uluslararası Yardım Kuruluşları Meclisi'ne üyedir.

Sayılarla 2015 SAYILARLA 2015 SOSYAL Acil yardım, Ramazan, Kurban, yetim, su kuyusu, barınma, meslek edindirme SAĞLIK Hastane, sağlık ocağı, gezici klinik, tıbbi cihaz, ilaç, muayene, tedavi, katarakt 302.676.063 8.335.345 EĞİTİM Okul, medrese, dershane, enstitü, kırtasiye, burs KÜLTÜR Cami, mescit, kültür merkezi, kurs 12.170.895 5.150.784 Son 5 Yılın Yardım Bütçesi 2010 2011 2012 2013 2014 Eğitim 5.203.630 5.674.171 4.891.316 7.721.930 8.837.451 Sağlık 3.598.153 10.727.816 12.582.936 15.865.840 15.834.802 Sosyal 56.756.221 77.907.319 96.864.280 166.932.975 298.901.706 Kültür 949.864 1.934.081 2.401.694 3.635.248 4.288.406 Toplam 66.507.868 96.243.387 116.740.226 194.155.993 327.862.365 6 7

a b c 870 cm a f b e-g 400 cm f a e a İHH İnsani Yardım Vakfı 2015 Yılı Faaliyet Raporu Özetle 2015 ÖZETLE 2015 66 456.639 ülkede 2.232.253 59.211 bağışçı gönüllü bağış hareketi 51.770 Bayramlarda hediye elbiselerle yüzü gülen 63.683 Kurban hissesi yetim çocuk Tedavisi yapılan 25.872, ameliyat edilen 6.571 katarakt hastası İşbirliği yapılan 423 partner kurum Özgürlüğüne kavuşan 10 esir, 464 savaş mağduru Suriye'de 266.187.000 ekmek 45.035 ton gıda Diplomatik, siyasi ve akademik 151 misafir 200 cm 200 cm 200 cm 200 cm Kurulan Yetim Sponsorluk Sistemi ne dâhil edilen 5 17.483 inşası başlayan çocuk 8 yetimhane Uluslararası 31 diplomatik ziyaret Çoğunluğu uluslararası 107 toplantı 300 cm e-g 300 cm 210 cm f-h 300 cm 13 Temeli atılan cami 508 Açılan su kuyusu 283.278 Ramazan kumanyası a-d e-g f-h 120 cm 255 cm 4 uluslararası sempozyum, çalıştay 3 2 Hazırlanan belgesel, ödül alan film Yayınlanan 21 rapor, 4 kitap, 4 dergi 8 9

İNSANİ YARDIM Dünya üzerinde savaş, iç çatışma, doğal afet, hastalık, yoksulluk, kuraklık gibi sebeplerle mağdur olmuş milyonlarca insan hayat mücadelesi veriyor. Muhtaç ve mazlum durumdaki herkesin temel insani ihtiyaçlarını karşılamayı hedefleyen vakfımız; acil durumlarda yerinde müdahale ederek gıda, sağlık, barınma, eğitim gibi temel konularda bölgelere hizmet götürüyor. Aynı zamanda bölgenin yardıma ihtiyaç duymayacak bir seviyeye gelmesi için kalkınma stratejileri geliştiriyor. 10 11

İnsani Yardım Suriye SURİYE İHH'nın mülteciler için inşa ettiği çadır ve konteyner kentlerde 150.000 kişi yaşıyor. Beş yıldır devam eden savaşın yıktığı Suriye de rejimin baskı ve katliamları nedeniyle 300.000 e yakın insan hayatını kaybetti, onbinlercesi hapse hayatta kalabilmek için evini terk etmek zorunda kalan 12 milyona yakın insan göç etti. Bunlardan 5 milyonu başka ülkelere sığındı. Türkiye, 3 milyona yakın Suriyeliyi misafir ederek en fazla mülteci barındıran ülkeler arasında ilk sırada. Binlerce yıllık geçmişiyle farklı kültürlere ev sahipliği yapan Suriye, şimdilerde harabeden farksız. Üstelik ülkedeki insani durum gittikçe kötüleşiyor. İHH nın Suriye çalışmaları Reyhanlı, Kilis, Şanlıurfa ve Yayladağı olmak üzere 4 ayrı merkezden yürütülüyor. Suriye içerisinde kurulan Bab ul-hava, Bab us-selam ve Türkmendağı ofisleri ise Türkiye deki merkezlerin koordinasyonunda hizmet veriyor. 18 dönüm arazi üzerinde 2014 yılında kurulan Kilis koordinasyon merkezinde günde 100 bin ekmek üreten fırın ve 50 bin kişiye yemek çıkaran mutfak bulunuyor. Gıda, sağlık, giyim gibi ihtiyaç malzemelerinin sevkiyatının yapıldığı koordinasyon merkezlerinden Suriye kamplarına günlük ortalama 5 yardım TIR ı gönderiliyor. İnsani yardımların koordine edildiği bu merkezler, diplomatik ve uluslararası toplantılara ev sahipliği yapma gibi görevler de üstleniyor. 643 İHH personeli ve gönüllüsü Suriye çalışmalarında aktif olarak görev yapıyor. İHH İnsani Yardım Vakfı, krizin başlangıcından bu yana hem Suriye içerisinde yerinden edilen hem de ülke dışına göçen mültecilerin mağduriyetlerini gidermek için gayret gösteriyor. Barınma, giyim, eğitim, sağlık, gıda gibi temel ihtiyaçlarının karşılanması için gerçekleştirilen yardımlar, koordinasyon merkezleri aracılığıyla Suriye halkına ulaştırılıyor. Temel yardımların yanı sıra Suriye içerisinde kurulan yetimhane, su kuyusu, fırın, konteyner kent, aşevi, değirmen, hastane gibi kalıcı eserlerle mağdur Suriyeliler üzerindeki savaşın yıkıcı etkisi hafifletilmeye çalışılıyor. İHH Suriye Çalışmaları Koordinasyon Merkezi, Reyhanlı / Hatay 12 13

İnsani Yardım Suriye 2015 YILINDA; 22.252 Ramazan kumanyası ulaştırıldı. 6.550 Kurban hissesi ve 1.977 Adak-Akika kurbanı 81.875 aileye ulaştırıldı. 104.211 yetime yardım ulaştırıldı. 2.074 yetim çocuk Yetim Sponsorluk Sistemi ne dâhil edildi. (İHH nın Suriye de bakımını üstlendiği 5 bini aşkın yetim bulunuyor.) 5 yetim evi kuruldu. (Açılan yetim evlerinde 213 yetim kalıyor.) 6.450 kişi geçirdiği travmalardan dolayı psikolojik destek aldı. 8 okul açıldı. (İHH nın Suriye de açtığı 24 okul bulunuyor.) Türkiye de 202, Suriye de 140 olmak üzere 342 okul lojistik olarak desteklendi. 3 konteyner kent, 1 çadır kent kuruldu. (İHH nın inşa ettiği toplam 9 konteyner kent ve 15 çadır kentte 150.000 insan yaşıyor.) 2 fırın açıldı. (İHH nın Suriye de açtığı 10 fırın bulunuyor. 48 fırına ise un ve yakıt desteği veriliyor.) 6 aşevi açıldı. (İHH Suriye de toplam 22 aşevini destekliyor.) 3 su kuyusu açıldı. (İHH nın Suriye de açtığı 21 su kuyusu bulunuyor.) 4 cami, 7 mescit açıldı. (İHH nın Suriye de açtığı 6 cami ve 18 mescit bulunuyor.) 1 hastane kuruldu. (İHH Suriye de şimdiye kadar 7 hastane kurdu. 2015 yılında Türkiye ve Suriye deki toplam 78 hastaneye lojistik ve tıbbi destek sağlandı.) 150.000 tıbbi malzeme dağıtıldı. (Yatak, tekerlekli sandalye, koltuk değneği, ilk yardım çantası, ilaç, hijyen malzemesi) 130.000 kişi sağlık taramasından geçirildi. 266.187.000 ekmek 17.403 ton un 7.843 ton kuru gıda (Mercimek, pirinç, şeker, bulgur, patates, bakliyat...) 19.789 ton temel gıda (Süt, et, yağ, peynir, zeytin, yumurta ) Siccu Konteyner Kenti 14 15

Reyhanlı Çocuk Yaşam Merkezi 2011 den bu yana devam eden Suriye deki iç savaştan en çok etkilenenler arasında çocuklar geliyor. Son beş yıldır Suriye de 600 bini aşkın çocuğun yetim kaldığı tahmin ediliyor. Suriyeli yetim çocuklar da tıpkı dünyanın yetimleri gibi madde bağımlılığı, insan kaçakçıları, misyoner örgütler, organ, fuhuş ve dilenci mafyaları tarafından tehdit ediliyor. Kurulduğu günden bu yana dünya yetimleri için çalışmalar yapan vakfımız, 2015 yılında Hatay ın Reyhanlı ilçesinde büyük bir projenin temelini attı. İHH ve Katar RAF ın ortak çalışmasıyla Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile imzalanan protokol çerçevesinde Reyhanlı Çocuk Yaşam Merkezi nin kurulması için ilk adım atıldı. 95 dönüm arazi üzerinde temeli atılan merkez tamamlandığında 990 savaş mağduru yetim çocuğun barınma, eğitim, sağlık, gıda gibi her türlü ihtiyaçlarının ev ortamında karşılanması, psikolojik yönden desteklenmesi hedefleniyor. Her biri 350 m2 olan 55 evin yanı sıra okul, cami, sağlık ocağı, oyun alanları, ekim-dikim amaçlı tarlalar ve geniş bir yeşil alan, inşası başlayan merkezin bünyesinde yer alıyor. 16 17

Oradaydık BEKİR ARSLAN - SURİYE Dört kardeşi olan 10 yaşındaki Selma, Ummah Kampı'nda yaşıyor. Kardeşleri arasında en büyük o olduğu için yemekleri de her gün o alıyor. Halidiye bölgesinden gelen Selma nın evi bombalama sonucu yıkılmış. Kamptaki okula da devam eden Selma nın ödevi Kur ân daki kısa sureleri sırasıyla ezberlemek. Kadir Suresi ni eksiksiz, sakin ve duru bir ses ile okuyor. Başından geçenleri, okul haricinde neler yaptığını, kardeşleri ile oynadıkları oyunları kelimeleri incitmeden anlatırken gülüşündeki gamze hiç eksik olmuyor. Uyku saati ise elektrik kesildiğinde geliyor. Çünkü kampa ancak jeneratörle elektrik verilebiliyor ve akşam 9 da tüm ışıklar sönüyor. 18 19

İnsani Yardım Filistin / Gazze FİLİSTİN/GAZZE İHH 2015 yılında sosyal, sağlık, kültür ve eğitim alanında yaklaşık 1,5 milyon Filistinliye ulaştı. 2015 YILINDA; 699.000 adet ekmek Ambargo ve abluka altındaki Gazze uzun zamandır dünyanın en büyük açık hava hapishanesi konumunda. Serbest dolaşım hakkından mahrum bırakılmış yaklaşık 2 milyon Filistinli, etrafı duvarlarla çevrili şehirde hayat mücadelesi veriyor. İşgalci İsrail in çeşitli zamanlarda gerçekleştirdiği saldırılarla şartların daha da zorlaştığı şehirde hastane, gıda, ilaç, barınma, eğitim, elektrik gibi ihtiyaçlar güçlükle karşılanıyor. 1.000.000 litre su 39.029 gıda kumanyası Vakfımızın Gazze çalışmaları, 2009 yılında kurulan Gazze Ofisi vasıtasıyla yürütülüyor. Gazze halkının sıkıntılarının giderilmesi adına çeşitli projeler üreten Gazze Ofisi, acil ve sağlık yardımları yanı sıra ofise ait 3 eğitim merkezi ile 2 bini aşkın Filistinlinin düzenli olarak eğitim almasına, meslek öğrenmesine olanak sağlıyor. İHH Gazze Ofisi, 2009 yılında işgalci İsrail in Dökme Kurşun Operasyonu adını verdiği, bini aşkın Filistinliyi öldürdüğü saldırılar sonrası yardım faaliyetlerinin yerinden idare edilebilmesi amacıyla kuruldu. 37 görevli ve 60 gönüllünün çalıştığı ofiste acil yardım, psikolojik destek, meslek edindirme, eğitim ve yetim çalışmaları da yürütülüyor. Ofisin sorumluluğunu 2009 yılındaki saldırılar sırasında Gazze ye yardım faaliyetleri için ulaşıp burada yaşamaya karar veren Mehmet Kaya yürütüyor. 13.610 yetime yardım ulaştırıldı. 1.910 yetim çocuk Yetim Sponsorluk Sistemi ne dâhil edildi. (Toplam 16.236 yetim) 6.018 Kurban hissesi ulaştırıldı. (Adak, şükür, vacip) 8.187 paket Ramazan kumanyası dağıtıldı. 17 hastane maddi ve tıbbi olarak desteklendi. 2.295 aileye zekât ve fitre ile birlikte maddi destek sağlandı. 3.000 kişiye giyim yardımı yapıldı. 183 hasta tedavi edildi. 5 aileye ev eşyası temin edildi. 7.068 kişiye kışlık yardım ulaştırıldı. 3.848 öğrenci meslek kursuna katıldı. 41.517 litre mazot hastane ve belediyelere ulaştırıldı. 927 ailenin yıllık ev kiraları karşılandı. 20 21

İnsani Yardım Türkiye TÜRKİYE İHH'nın Türkiye içerisinde bakımını üstlendiği 12 bini aşkın yetim çocuk bulunuyor. 2015 YILINDA; 38.161 kumanya paketi Yurt içinde doğal afet, göç, yoksulluk gibi sebeplerle sıkıntı yaşayan mağdurlara el uzatıyor; düzenli olarak gıda, giysi ve ilaç yardımları yapıyoruz. 15.454 Kurban payı (Adak, şükür, vacip) 3.056 yetim çocuk, Yetim Sponsorluk Sistemi ne dâhil edildi. (İHH'nın Türkiye'de bakımını üstlendiği yetim çocuk sayısı 12 bini aşmış durumda.) Şeker, gofret, kahvaltılık çikolata, bisküvi, diş fırçası, diş macunu vb. ürünlerden oluşan çocuk paketleriyle 7.500 çocuk sevindirildi. 14 ilde yapılan çalışmalar neticesinde 82.697 giyim malzemesi ve 8.968 ayakkabı muhtaç ve yetim ailelerine ulaştırıldı. 52.313 mülteci İHH'nın faaliyet, yardım ve projelerinden faydalandı. 22 23

İnsani Yardım Acil ACİL YARDIM Nisan ayında Nepal'de yaşanan deprem sonrasında İHH'nın çalışmalarından 40 bin kişi yararlandı. Kuraklık, deprem, heyelan, sel baskınları gibi doğal afetlere ve savaş durumunda meydana gelen insani krizlere acil yardım ve arama-kurtarma ekiplerimizle hızlı ve etkin bir şekilde müdahale ederek mağdurların temel ihtiyaçlarını karşılıyoruz. Dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelen olağanüstü durumlara karşı gerçekleştirdiğimiz acil yardım faaliyetlerimiz: Arama-kurtarma çalışmaları ve teknik malzeme yardımları Gıda, giyecek ve diğer temel ihtiyaç malzemelerinin ulaştırılması Kadın, çocuk, yaşlı ve kimsesizler için güvenli ortamlar sağlanması Çadır, prefabrik barınak, seyyar mutfak gibi ihtiyaç ünitelerinin kurulması Gezici sağlık TIR ı, ilaç-tıbbi malzeme temini, ameliyat ve benzeri sağlık yardımları ASYA NIN DEPREMLERİ 25 Nisan 2015 Nepal Depremi, 8.1 büyüklüğüyle 1934 ten bu yana ülkede meydana gelen en şiddetli deprem özelliğine sahipti. Yaklaşık 10 bin kişi hayatını kaybetti, binlercesi yaralandı; binlerce ev de harabeye döndü. Olay sonrası bölgeye ilk ulaşan ekipler arasında yer alan İHH Acil Yardım Ekibi, 1 ay süren arama kurtarma çalışmalarını 27 kişilik bir ekiple gerçekleştirdi. Yıkımın yoğun olarak yaşandığı Bakhtapur, Sankho, Signapalchuk ve başkent Katmandu nun çeşitli bölgelerinde arama kurtarma faaliyetleri gerçekleştiren ekibimiz, Bakhtapur da şehrin en merkezi alanı olan Durbar meydanında bir sahra hastanesi kurdu. Ekibimizdeki doktorlar bu hastanede günde ortalama 150 hastayı muayane etti. Arama kurtarma çalışmalarının yanı sıra depremzedelerin acil insani ihtiyaçları da giderilmeye çalışıldı. Yardımlardan yaklaşık 40 bin kişi yararlanırken; pirinç, yağ, mercimek, tuz, şeker, bisküviden oluşan 5.550 gıda paketi, 1.010 çadır, 2.350 battaniye, 300 branda depremzedelere ulaştırıldı. Afganistan da Ekim ayında meydana gelen depremde ise en çok etkilenen Badahşan, Bağlan, Pervan ve Tahar şehirlerinde yardım çalışmaları gerçekleştirildi. Bölgede yapılan çalışmalarda 400 aileye şeker, yağ, pirinç, fasulye, çay, tuzdan oluşan gıda paketi ve battaniye ulaştırıldı. 24 25

İnsani Yardım Yetim YETİM İHH'nın Yetim Sponsorluk Sistemi sayesinde 83 bini aşkın yetime sahip çıkılıyor. YETİM SPONSORLUK SİSTEMİ Bu sistemle bir kişi, aile, kurum, arkadaş grubu, sınıf veya okul bir yetime sponsor olabiliyor; aylık 100 lira ile sponsoru olduğu yetimin ihtiyaçlarına önemli bir katkı sağlayabiliyor. 56 ülkede ve Türkiye de 74 şehirde yetim çalışması yapılıyor. Savaş ve işgaller nedeniyle ailelerini kaybeden yetimlerin çoğu İslam coğrafyasında. Resmi makamlarca yetimleri sayılamayan Ortadoğu ülkeleriyle birlikte dünyadaki yetim sayısı 400 milyona ulaşıyor. İnsan kaçakçıları ve suç örgütlerinin yanı sıra misyoner kuruluşlar Müslüman ülkelerde sahipsiz kalan milyonlarca yetim çocuğa ulaşıp çıkarları için kullanıyor. 17.483 çocuk Yetim Sponsorluk Sistemi ne dâhil edildi. (2015 yılında Türkiyeden 3.056, toplamda 17.483 yetim sisteme dâhil edildi. İHH'nın bu sistemle bakımını üstlendiği toplam yetim sayısı 83 bini aşmış durumda.) İHH olarak onlarca ülkedeki yüz binlerce yetime sahip çıkmaya gayret ediyoruz. Yetimlerimizin her daim mutlu olmaları ve açtığımız yetimhanelerle güvenli ortamlarda yaşamaları için çalışıyoruz. HER SINIFIN BİR YETİM KARDEŞİ VAR Ülkemizdeki tüm okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise, özel okul ve Kur an kursu öğrencilerinin katılabildiği bir kampanya. Bu kampanya vasıtasıyla bir sınıftaki öğrenciler harçlıklarından topladıkları aylık 100 lirayı Yetim Sponsorluk Sistemi ne kayıtlı olan bir yetime göndererek onun eğitim, sağlık, gıda, kıyafet ve barınma ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. 2013 yılında hayata geçti. Milli Eğitim Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Eğitim Bir Sen destekliyor. 80 şehir kampanyaya katıldı. 7.500 okul ve 1.287 Kur an kursu destek veriyor. Kampanya vesilesiyle Yetim Sponsorluk Sistemi ne kayıtlı olan 24.362 yetimin ihtiyaçları karşılanıyor. 26 27

İnsani Yardım Yetim YETİMHANE İHH yetimhaneleri yetimlerin güvenli olarak yaşadığı yapılar olmanın ötesinde bir vazife görüyor. Stratejik öneme sahip yetimhaneler bölgenin gerektirdiği şartlar doğrultusunda inşa ediliyor. Eğitim merkezi olma özelliğini de taşıyan her bir yetimhane, bulunduğu ülkedeki çocukların geleceği için büyük bir yatırım. 2015 yılında 5 ülkede 5 yetimhane açıldı. Gilgit Yetimhanesi, Pakistan İstanbul İtfaiyeciler Yetimhanesi, Patani/Tayland Ferah Yetimhanesi, Uganda Uğur Süleyman Söylemez Yetimhanesi, Moro/Filipinler Bahattin Yıldız Yetimhanesi, Bangladeş 2015 yılında 5 ülkede 8 yetimhanenin inşası başladı. Raf Katar & İHH Yetim Eğitim Merkezi, Reyhanlı/Türkiye İsmail ve Elif Şen İslam Kardeşliği Yetim Eğitim Kompleksi, Sierra Leone Esma Biltaci Yetimhanesi, Bangladeş İyilikhane Yetimhanesi, Banglandeş Muhammed Enes Yetimhanesi, Bangladeş İnegöl Yetimhanesi, Bangladeş Furkan Doğan Yetimhanesi, Patani/Tayland Anadolu Kız Yetim Eğitim Kompleksi, Somali 12 ülkede toplam 32 yetimhane YETİM DAYANIŞMA GÜNLERİ Yetim Dayanışma Günleri vesilesiyle dünyanın dört bir yanındaki yetimleri ziyaret ediyor, kimsesiz yetimlere güvenli bir yuva sağlamak için inşa ettiğimiz yetimhanelerin açılışını yapıyor, yetimleri sevindirip ihtiyaçlarını karşılıyoruz. 2015 yılında 41 ülkede 180 binin üzerinde yetim çocuğun faydalandığı 427 projeyi hayata geçti. Gerçekleştirilen projeler arasında; yetim ailelerine ev eşyası alımı, yetimhanelerin tadilat masraflarının karşılanması, yetimlerin kendi işlerini yapabilmeleri için dikiş makinesi alımı, sağlık taramalarının yapılması, maddi durumu iyi olmayan yetimlerin evlendirilmesi, kırtasiye ve kitap ihtiyaçlarının giderilmesi, piknik, uçurtma şenlikleri eğlence programları düzenlenmesi gibi yüzlerce faaliyet bulunuyor. 28 29

Oradaydık OSMAN SAĞIRLI - TANZANYA Aracımızın durduğu alana toplanmış çocuklardan kimi yüzünü kapatıp kıs kıs gülüyor, kimi ise ayaklarının ucunda yükselerek bizi görmeye çalışıyor. Hemen yanı başımızdaki çeşmede ise sıra sıra dizilmiş bidonların başında birkaç çocuk ve kadın su doldurma telaşında. Çeşme başındaki 2-3 yaşındaki bir kız çocuğu dikkatimi çekiyor. Üzerinde bembeyaz bir elbise, mavi başörtüsünün altında boncuk gibi gözleri var. Tebessüm etmemle bana doğru koşturması bir oluyor. İster istemez olduğum yere çöküyorum, kollarını açıp boynuma sarılıyor. Cılız kollarıyla boynumu sıkarken kendince bir şeyler mırıldanıyor. Aynı hızla mahcup bir edayla bizi izleyen annesine geri dönüyor. Rehberimiz, o bir yetimdi diyor. Aslında olup biten her şeyi bu cümle özetliyor. 30 31

İnsani Yardım Ramazan-Kurban RAMAZAN-KURBAN 2015 yılında İHH'nın Ramazan ve Kurban yardımlarından 3.5 milyon insan faydalandı. RAMAZAN YOLCUĞUMUZDA; 96 ülkede çalışma yapıldı. İhtiyaç sahiplerine 283.278 kumanya paketi ulaştırıldı. Fakirliğin yaygın olduğu ülkelerde, bölge insanlarına temel ihtiyaç malzemeleri ulaştırmanın yanı sıra kalıcı eserlerin inşa edilmesi, meslek edindirme kursları açılması, sıkıntıların giderilmesi gibi topluma sosyal katkı sağlayan alanlarda çalışmalar da yürütüyoruz. Ramazan ve Kurban gibi özel yolculuklar gidilen bölgeyi inceleme ve proje üretme olanağı da sağlıyor. Aynı zamanda bu yolculuklar, hayırsever gönüllülerimizle ihtiyaç sahipleri arasında kardeşlik köprülerinin kurulmasını sağlıyor; sıkıntı içindeki Müslümanlar için umut kapısı oluyor. 1.416.390 kişi kumanyalardan faydalandı 15.365 i Türkiye de olmak üzere 42.784 yetim çocuğa bayramlık giysi hediye edildi. Kurulan sofralarla 164.600 kişiye iftar yemeği verildi. 15.000 Ramazan Çocuk Paketi dağıtıldı. 12.506 ihtiyaç sahibi aileye zekât ve fitre ulaştırıldı. KURBAN BAYRAMI NDA; 99 ülkede çalışma yapıldı. Kesilen kurbanlar 51.770 hisseye ayrıldı. 2 milyon kişiye Kurban payı ulaştırıldı 20.889 yetim çocuğa bayramlık giysi hediye edildi. 32 33

Oradaydık YUSUF ARMAĞAN - KAMBOÇYA Ramazan yardımları için bulunduğumuz Kamboçya'da çocukların peşine düşmek bir serçenin peşine düşmek gibi bir şey. Oradan oraya sekiyor, yerlerinde durmuyorlar. Cami avlusunda balonlar eşliğinde çocuklarla oyuna dalıyoruz. Her çocuğun vakti unutması gibi unutuyoruz zamanı. Tam ayrılık vakti geliyor derken yanımıza yaşlı bir amca geliyor. Geçtiğimiz Ramazan ayına kadar gözleri görmüyormuş. İHH nın desteğiyle katarakt ameliyatı yapılmış ve o günden sonra gün yüzü görmüş. Bizim orada olduğumuzu da öğrenince büyük bir heyecanla koşmuş gelmiş yanımıza. Gülümseyerek bize dualar ediyor. Biz de onun sağlığı için dua ediyoruz. 34 35

İnsani Yardım Kış Yardımları KIŞ YARDIMLARI Soğuk kışlar; mülteciler, evsizler, kimsesizler ve muhtaçlar için zor günler anlamına geliyor. Hastalıklar ve soğuk zaten zor durumda olan ihtiyaç sahiplerini çaresiz bırakıyor. Yüzbinlerce kişinin sığındığı mülteci kamplarında gıda sıkıntısının başgöstermesine neden oluyor. Göç yollarında ise her gün onlarca Asyalı ve Afrikalı göçmen hayatını kaybediyor. İhtiyaç sahiplerinin kış aylarında mağdur olmaması için her yıl bir yardım seferberliği başlatıyoruz. 6 Eksiği Tamamlayın olarak isimlendirdiğimiz kampanyamız vesilesiyle kış aylarında zor durumdaki milyonlarca ihtiyaç sahibine ulaşıyoruz. 2015 yılında kış yardımları vesilesiyle ulaştığımız ülkeler ve yapılan yardımlar: Filistin, Lübnan, Irak, Yemen, Ürdün ve Tunus ta; 40.564 aileye battaniye, soba, kışlık elbise, yatak ve ayakkabı Bosna-Hersek, Arnavutluk, Kosova, Sancak, Makedonya ve Bulgaristan da; 588 aileye odun, kömür, kışlık elbise, battaniye ve soba Nepal, Pakistan, Hindistan, Myanmar, Arakan ve Bangladeş te; 15.950 aileye kışlık elbise, battaniye ve gıda malzemesi Afganistan ve Kırgızistan da; 1.500 aileye gıda malzemesi 36 37

İnsani Yardım Sağlık Yardımları SAĞLIK YARDIMLARI 2015 yılında 6.571, toplamda ise 85.944 katarakt hastası ameliyat edildi. İnsani krizlerin ve yoksulluğun yaşandığı coğrafyalarda insanlar ölüm kalım anlarında bile hiçbir sağlık hizmetine erişemiyor. Savaş bölgelerinde hastaneler ve sağlık ocakları bombalanıyor. Teknik ve maddi imkânsızlıklar nedeniyle Afrika da 40 bin insana sadece 1 doktor düşüyor; her 2 bin kişiden sadece 1 i tedavi olabiliyor. Önlem alınmayan salgın hastalıklar ise kimi zaman bir ülkenin tamamını tehdit ediyor. KATARAKT Katarakt, körlüğe sebep olabilen bir göz hastalığı. Bu hastalığa sebep olan şeyler ise yetersiz beslenme, sağlıksız ortamlar, göze gelen çöl kumları ve dik açılı güneş ışınları. Tedavi edilebilir olduğu halde yetersiz altyapı ve maddi imkânsızlıklar nedeniyle yüz binlerce insanın görme yetisini kaybetmesine sebep olan katarakt hastalığının tedavisi için 2007 yılından bu yana Afrika da çalışmalar gerçekleştiriyoruz. 4 ülkede katarakt çalışması yapıldı. (Toplam 13 ülke) 50.000 göz taraması (Toplam 710.012 kişi) Acil ihtiyaç duyulan bölgelere hastane, klinik, sağlık ocağı gibi kalıcı eserler inşa ediyor; ilaç dağıtımı, muayene ve tedavi hizmeti, tıbbi cihaz desteği, rehabilitasyon gibi alanlarda sağlık yardımında bulunuyoruz. Ayrıca hem farklı ülkelerden sağlık çalışanlarını organize ederek hem de ilgili ülkelerdeki sağlık personelinin eğitimine destek olarak ihtiyaç sahipleri için gerekli sağlık hizmetlerinin yürütülmesine katkıda bulunuyoruz. Sadece 2015 yılında Suriye de 1 hastane kuruldu, 150.000 adet tıbbi malzeme dağıtıldı, 130.000 kişi sağlık taramasından geçirildi. (İHH Suriye de şimdiye kadar 7 hastane kurdu.) Şimdiye kadar 11 ülkede sağlık alanında 23 kalıcı eseri hayata geçirildi. Bunlar arasında hastane, göz hastanesi, klinik, sağlık ocağı, gezici sağlık kliniği ve ameliyathaneler bulunuyor. 25.872 muayene (Toplam 342.179 kişi) 6.571 ameliyat (Toplam 85.944 kişi) 2015 yılında 10 hemşire ve 10 doktor gönüllü olarak projeye katıldı. (Toplam 180 hemşire ve doktor) Ameliyatların başladığı günden bu yana üçü Sudan da, biri Nijer de olmak üzere 4 klinik/hastane hizmete açıldı. Nijer Göz Hastanesi Sağlık hizmetlerinin yetersiz kaldığı, topraklarının %60 ı çöllerden oluşan Nijer de katarakt hastası sayısı azımsanmayacak durumda: 130 bin. Kataraktın oluşumunda göze gelen çöl kumlarının etkisi bu ülkede oldukça fazla hissediliyor. İHH, 2014 yılında Nijer in başkenti Niamey de bir göz hastanesinin kurulmasına vesile oldu. Maddi ve teknik imkânsızlık nedeniyle ameliyat olamayan binlerce hasta için umut olan hastanede 5 yılda 6 bin ameliyatın yapılması hedefleniyor. İslam Kalkınma Bankası projeye destek veriyor. Ayrıca Türkiye den giden uzman doktorlar tarafından bölge doktorlarının mesleklerinde yetişmesi için eğitim veriliyor. 38 39

Oradaydık NİLAY YILDIRIM - SUDAN Sudan a giderken ismimin önünde gönüllü hemşire tanımı vardı. Çok hoşuma gitmişti ismimin bu iki kelimeden sonra anılıyor olması. Gönüllü kelimesi kalbimi bana tekrar hissettiriyordu. Gönlümün varlığını duyuruyordu. Ruhumu, benliğimi ve benim özgür irademi hatırlatıyordu. Özgür irademle karar vermiş, binlerce kilometre uzaklara hiçbir beklenti içine girmeden, siyah adamın siyah dünyasına ışık olmak, umut olmak için yollara düşmüştüm. İsmimin önüne gönüllü kelimesini getiren de buydu. İsmimle gönül kelimesi beraber anılıyordu. Daha oraya gitmeden, projede henüz çaba sarf etmeden ilk mutluluğumu yaşıyordum, öylesine güzeldi ki 40 41

İnsani Yardım Eğitim Yardımları EĞİTİM YARDIMLARI İHH'nın 20 ülkede açtığı 44 okulu bulunuyor. Maddi imkânsızlıklar, altyapı yetersizliği, misyonerlik faaliyetleri, eğitimsizlik tüm bunlar yoksul ülkelerdeki insanların hayatını ve geleceğini olumsuz etkilemekle kalmıyor, bu insanları uluslararası güçlerin insanlık dışı sömürülerine de maruz bırakıyor. Savaş, kriz ve çatışmalar ise bu sömürüye hizmet ediyor. Uluslararası güçlerin milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine, binlerce çocuğun yetim kalmasına sebep olduğu Irak işgali sonrası ortaya çıkan terör, eğitimsiz kalan nesilleri kullanarak Ortadoğu yu tam bir ateş çemberine çevirmiş durumda. Bitmek bilmeyen Suriye Savaşı ise geleceğin muhtemel sorunları için aday. Eğitimin sekteye uğradığı, imkânların ihtiyacı karşılayamadığı bölgelerde okul, medrese, enstitü gibi eğitim kurumlarının inşa ve tamir edilmesi, araç-gereç yönünden desteklenmesi, kriz bölgelerindeki öğrencilerin Türkiye de veya başka ülkelerde eğitim almalarının sağlanması ve eğitimciler için mesleki gelişim programlarının hazırlanması için çalışmalar yapıyoruz. Ayrıca yabancı kültürlerin olumsuz etkilediği ve yoğun misyonerlik faaliyetlerine maruz kalan bölgelerde Müslümanların ihtiyaç duyduğu kültürel çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Destek bekleyen bölgeler için yazılı ve görsel materyallerin temin edilmesi, kültür merkezleri kurulması, ibadethane inşası, mesleki kursların düzenlenmesi, ilmi eserlerin tercüme edilmesi, yayın organlarının kurulması gibi faaliyetler yürütüyoruz. 2015 yılında; Gine de bir okulun inşası başladı. (İHH nın 20 ülkede 44 okulu bulunuyor.) Suriye de 8 okul açıldı. Sierra Leone, Çad ve Gana ya 4.000 Kur ân ulaştırıldı. Türkiye ve Suriye de 342 mülteci okulu lojistik olarak desteklendi. Nepal de 2 kültür merkezi inşa ediliyor. Geleceğe Yatırım: İHH nın İlim Yuvaları İHH yetimhaneleri yetimlerin barındığı yapılar olmanın ötesinde bir vazife görüyor. Çoğu zaman stratejik öneme sahip yetimhaneler bölgenin gerektirdiği şartlar doğrultusunda inşa ediliyor. Müslümanların baskı gördüğü Patani de öğrenciler devlet okullarında kendi dillerinde eğitim alamıyor ve İslami eğitim almaları imkânı bulamıyor. İHH nın bu bölgede yaptığı yetimhaneler bölge şartlarında gelişen medrese sisteminin bir devamı olarak hem barınma hem de eğitim ihtiyacını karşılıyor. Böylelikle yetimlere sahip çıkılırken Patanili Müslümanların yaşadığı anadilde ve İslami eğitim sorununa çözüm üretilmiş oluyor. Benzer şekilde büyük deprem sonrası Pakistan da inşa edilen yetimhaneler yetim kalan çocukları misyoner kuruluşların tasallutundan korumak amacı taşımaktaydı. Günümüzde eğitim merkezlerine dönüşmüş olan İHH yetimhane ve kolejleri Pakistan ın seçkin eğitim kurumları arasında sayılıyor. 20 yıldır iç savaşlarla boğuşan Somali de 2013 yılında hayata geçen eğitim merkezi bünyesindeki okul, cami, yatakhane, sağlık merkezi ve oyun alanlarıyla 400 ü yatılı 1.500 öğrenciye hizmet verebiliyor. İç savaş sebebiyle eğitimi yarıda kalmış veya yoksulluk sebebiyle eğitim alamamış çocukların hayata kazandırılmasını hedefleyen eğitim merkezi ülkenin geleceği olan çocuklar için yapılmış büyük bir yatırım. Somali de İHH nın çabalarıyla hayata geçen Tarım Okulu ise yetişkin öğrencilere meslek edindirme ve ülke ekonomisine katkıda bulunma amacı güdüyor. Hâkim kültürün baskısıyla birlikte Nepal de İslam adeta Mekke dönemini yaşıyor. Yeni Müslüman olan kadınlar kocaları tarafından evden kovularak terk ediliyor. Müslüman olur olmaz büyük zorluklara göğüs germek zorunda kalan insanlar sosyal hayattan dışlanıyor, işinden atılıyor. Buna rağmen imkânsızlıklar içerisinde mücadele eden Müslümanlar İslam ı tebliğ etmeye çalışıyor. En büyük ihtiyaçları ise ibadethane, eğitim merkezi, yazılı kaynak, maddi ve manevi destek. İHH, Nepal in en büyük şehri ve başkenti Katmandu da Müslümanların ihtiyaçlarını karşılayabilecek büyük bir İslam merkezi kuruyor. Nepal İslam Merkezi tamamlandığında evlerinden kovulan insanlar için bir hicret yurdu, İslam ı daha iyi öğrenebilmeleri için bir okul, kaynaklara ulaşabilecekleri bir kütüphane, ibadetlerini güvenle yapabilecekleri bir cami, sorunlarını konuşabilecekleri bir toplantı merkezi olma özelliğine sahip olacak. 42 43

İnsani Yardım Kalıcı Eserler KALICI ESERLER 2015 yılında İHH'nın inşa ettiği kalıcı eserlerden 500 bin kişi faydalandı. Dünyanın çeşitli ülkelerinde hayatlarını zor şartlar altında devam ettirmeye çalışan insanlar için kalıcı eserler inşa ediyoruz. Bunlardan bazısı su kuyusu, bazısı meslek edindirme kursu, bazısı yetimhane, bazısı da dünyanın diğer ucundaki bir cami inşaatı olabiliyor. Ziraat okulu, meslek edindirme kursu gibi eserler ülkenin kalkınmasına fayda sağladığı gibi bölge insanları için de önemli bir yatırım. 2015 YILINDA; 9 ülkede 508 su kuyusu açıldı (26 ülkede 5.073 su kuyusu) 8 ülkede 13 caminin inşası başladı (36 ülkede 176 cami ve mescit) 5 ülkede 5 yetimhanenin açılışı yapıldı 5 ülkede 8 yetimhanenin inşası başladı. (12 ülkede toplam 32 yetimhane) Gine de bir okulun inşası başladı (20 ülkede 44 okul) Nepal de 2 kültür merkezinin inşası devam ediyor (12 ülkede 19 kültür merkezi) Somali'nin Kuraklık Savaşı: Tarım Okulu'ndan Ziraat Fakültesi'ne Afrika nın kuzeyi ile ortasını ayıran Sahra Çölü, yüzölçümü olarak ABD yi kapsayacak büyüklükte. Çölün güneyinde yer alan ülkeler için coğrafi olarak sahra altı tabiri kullanılıyor. Kıtanın doğusundaki yaklaşık 12 milyon nüfuslu, Somali, sahra altı ülkelerden biri. 60 milyon evcil hayvana sahip olan ülkenin en büyük gelir kaynağı ise hayvancılık. Bir yılda dört defa hasat alınabilen tarıma elverişli araziler bulunsa da büyük kuraklıklar insan hayatını olumsuz etkiliyor. Resmi sayılara göre neredeyse her on yılda bir büyük bir kuraklık yaşayan sahra altı ülkelerinde suyun bitmesi, tarım arazilerini yok ettiği gibi insan ölümlerini de beraberinde getiriyor. En son 2011 yılında yaşanan, binlerce insanın hayatını kaybetmesine sebep olan kuraklık sonrası vakfımız Somali nin çeşitli bölgelerinde bine yakın su kuyusu açtı. Ekiplerimiz burada acil yardımlarla insanların temel ihtiyaçlarını karşılarken bir taraftan da kuraklığa karşı hayata geçirilebilecek projeler geliştirdi. Olası kuraklıklarda halkın dışarıdan gelen yardımları beklemeden temel gıda ihtiyaçlarını karşılayabilmesi adına 2013 yılında hayata geçen, sürdürülebilir kalkınmaya örnek olabilecek Tarım Okulu bu projelerden biri. Somali de tarım elverişli olan topraklarda iş adamları vasıtasıyla büyük arazilerde yapılırken, Somali halkı Anadolu da olduğu gibi bostan veya bahçede yapılan ev tarımı konusunda bilgi sahibi değil. Kurulan Tarım Okulu, kuraklık sırasında açılan su kuyuları vasıtasıyla insanların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecek tarım eğitimi almaları amacını taşıyor. Yılda yaklaşık bin öğrencinin eğitim aldığı bu okulun mezunları yaşadıkları yerlere döndüğünde kendi çevresindeki insanları da bu konuda yetiştirebiliyor. Somali Tarım Okulu, iki yıl boyunca eğitime devam ettikten sonra geçtiğimiz yıl kapsamlı bir gelişim yaşayarak bir ziraat fakültesi halini aldı. Anadolu Ziraat Fakültesi ismini alan bu okul, ev tarımı eğitiminin yanı sıra tohum ıslahı, toprak analizi, yetişebilecek bitkilerin araştırılması, büyük arazilerin tarıma uygun hale getirilmesi gibi ilmi çalışmalar yapılmasına da olanak sağlıyor. Fakülte aynı zamanda, çatı kuruluş olarak Somali ZemZem Üniversitesi nin kurulmasına vesile oldu. Yakın zamanda bu üniversite bünyesinde bir de Tıp Fakültesi açıldı. İHH nın öncülüğünde kurulan üniversitede her açıdan iyi yetişen öğrenciler, Somali nin ekonomik ve sosyal kalkınması için de büyük bir yatırım. Tarım Okulu nda atılan tohum, Somali nin kuraklık savaşında filiz vermeye devam ediyor. İklim değişikliğine karşı yapılan mücadele için örneklik teşkil eden bu proje gibi İHH'nın dünyanın dört bir yanındaki kalkınma projeleri, bölge ülkelerinin kendine yetebilir ve sürdürülebilir bir ekonomik refah kazanabilmesi açısından kritik öneme sahip. 44 45

Oradaydık SERKAN NERGİS - NEPAL Nepal'de Müslümanlar ülkedeki en yoksul gurubu oluşturuyor. Çok yalnız ve savunmasızlar. Nepal de Müslüman olmak ile cahiliye Mekke sinde Müslüman olmak hemen hemen aynı. Konuştuğumuz bir hanım İslam ı seçtiğini yedi yıl boyunca eşinden saklamış. 16 yaşındaki bir genç kız da İslam ı seçtiği için sokağa atılmış. Ailesinden işkence gören de var, bütün arkadaşları tarafından dışlanan da. Onlarla konuştukça İslam ın ilk yılları aklımıza geliyor. Tapınaklar ve putlar ülkesi Nepal de Müslüman olmak, cahiliye Mekke sinde Müslüman olmaya çok benziyor. Buradaki her Müslüman bir İbrahim ve her yeni Müslüman buradaki bir putun yıkılması demek. İHH nın yapımına devam ettiği Nepal İslam Merkezi, evlerinden kovulan insanlar için bir hicret yurdu, İslam ı daha iyi öğrenebilmeleri için bir okul, kaynaklara ulaşabilecekleri bir kütüphane, ibadetlerini güvenle yapabilecekleri bir cami, sorunlarını konuşabilecekleri bir toplantı merkezi olacak. 46 47

İNSAN HAKLARI Hiçbir ayrım gözetmeksizin insanların zulüm görmeden özgür ve adalet üzere bir yaşama kavuşmasını her insanın ve vakfımızın sorumluluğu olarak görüyoruz. Dünya üzerindeki her insanın yardıma ihtiyaç duymayan onurlu bir yaşamı hak ettiğine; bunun da ancak adalet ve insan haklarının korunmasıyla mümkün olabileceğine inanıyoruz. İnsan haklarını ve onurunu koruyan uluslararası sözleşmelerdeki metinlere rağmen dünya üzerindeki hak ve hürriyet ihlalleri artarak devam ediyor; zalimler adilce yargılanmıyor. Sosyal adaletin dünya coğrafyasını kapsaması gerekirken ekonomik bakımdan güçlü ülkelerin insanlığı sömürüsü bitmek bilmiyor. Mazlum insanları yaşadıkları zulümden kurtaracak projeler geliştiriyor; çatışma ve savaş bölgelerinde yaşanan ihlallerle alakalı dünya kamuoyunu bilgilendiriyor; uluslararası hukuk mercilerini harekete geçirmek için girişimlerde bulunuyoruz. Dünya üzerindeki problemlere çözümler üretmek, iyilik ve adaleti tüm dünyaya yaymak adına gerçekleştirdiğimiz bilinçlendirme çalışmalarıyla yüz binlerce gönüllümüze ulaşıyoruz. Birlikte konferanslar, seminerler, toplantılar düzenliyor; rapor, belgesel, dergi, kitap gibi basılı ve dijital yayınlar üretiyoruz. 48 49

İnsan Hakları MAVİ MARMARA Dünya üzerinde insan hak ve hürriyetlerinin ihlal edildiği bölgelerin başında Ortadoğu coğrafyası geliyor. Milyonlarca insanın en doğal hakkı olan yaşama hakkına kastedilmesi yanı sıra yüz binlerce insan da haksız ve hukuksuz bir şekilde hapishanelerde özgürce yaşam hakkından mahrum ediliyor. Kaosa sürüklenen Suriye ve Irak ta olduğu gibi Filistin deki hak ihlallerine de bütün dünya gözünü yummuş durumda. Tam bir açık hava hapishanesine dönüşmüş olan Gazze deki abluka ve ambargoyu kırmak amacıyla uluslararası camiadan birçok vicdan sahibiyle Gazze Kara Konvoyu (Filistin e Yola Çık), Mavi Marmara gemisinin de içinde bulunduğu Gazze Özgürlük Filosu gibi organizasyonlar düzenleyerek bu coğrafyada yaşanan hukuksuzluğu dünya kamuoyuna duyurmaya çalıştık, çalışmaya devam ediyoruz. Gazze ye insani yardım götürmek amacıyla yola çıkan ve sadece yardım gönüllüleri ile insani yardım malzemesi taşıyan Mavi Marmara, Sfendoni, Challenger I, Eleftheri Mesogios, Gazze I ve Defne Y gemilerinden oluşan Gazze Özgürlük Filosu, 31.05.2010 günü İsrail askeri güçlerinin hukuk dışı saldırı ve müdahalesiyle karşı karşıya kaldı. Bu saldırı esnasında ve devam eden süreçte 10 insani yardım gönüllüsü hayatını kaybetti, 56 sı ağır yaralandı. Filo katılımcıları hiçbir yasal dayanak olmaksızın hapsedildi, yaralılara kelepçe takıldı, bazı yaralılar günlerce hücrelerde alıkonuldu ve kendilerine işkence ve kötü muamelede bulunuldu. Filo katılımcılarının tamamı kötü muameleye maruz bırakıldı, hapsedildi, şahsi eşyalarına el konuldu ve gemilere çeşitli maddi zararlar verilmek suretiyle birçok haksız fiil işlendi. Olay anından itibaren ulusal ve uluslararası ilgili hukuk mercilerini harekete geçirmek üzere mağdur gerçek ve tüzel kişiler tarafından ve üçüncü şahıslarca çeşitli girişimlerde bulunuldu. Bu çerçevede Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi nde, Uluslararası Ceza Mahkemesi nde, Türkiye dahil evrensel yargı yetkisi olan ülkelerde (Belçika, İspanya, İtalya, Güney Afrika Cumhuriyeti ve İsveç) ulusal soruşturma ve davalar açıldı. BM tarafından da tespit edilen söz konusu suçların karşılığı hukukta hem tazminat hem de suçluların cezalandırılmasıdır. Gazze Özgürlük Filosu nu organize eden ve Filo ya katılanlar; Gazze de devam eden ablukanın tamamen kalkmasını Uluslararası Ceza Mahkemesi dahil yetkili mahkemelerde İsrailli siyasi ve askeri tüm sorumluların yargılanmasını ve cezalandırılmasını Tüm taraflar için her türlü maddi ve manevi zararın tazmin edilmesini talep etmektedir. 50 51

İnsan Hakları Hocalı İnsan Sempozyum Hakları KÜRT MESELESİ VE ÇÖZÜM SÜRECİ Vakfımız kuruluşundan bu yana Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde yürüttüğü yardım faaliyetlerinin yanı sıra bölgenin en önemli gerçeği olan Kürt Meselesi nin çözümü için de çaba gösteriyor. İHH, her türlü risk ve zorluklara rağmen, barışın sağlanması için çalışmaya; bölge halkının sorunlarına derman olmaya ve onurlu bir yaşama kavuşmaları için çözümün parçası olmak için gayret ediyor. İHH tarafından bu güne kadar Kürt meselesinin çözümü için çok sayıda çalışma gerçekleştirildi; konuyla ilgili birçok rapor yayımlandı. 2015 Haziran seçimleriyle birlikte inkıtaya uğrayan barış sürecinde Diyarbakır, Suruç ve Ankara da meydana gelen intihar saldırıları ile başa dönüldü, silahlar tekrar konuşmaya başladı. Bir taraftan çatışma yaşanan yerlerdeki mağdurlara yardım ulaştıran vakfımız diğer taraftan tansiyonu düşürecek çalışmalar yapıyor. Bu kapsamda; bütün tarafların temsil edildiği bölge temsilcileriyle çalıştaylar ve değerlendirme toplantıları düzenleme, tarafları sağduyuya çağıran basın toplantıları ve medya programları gerçekleştirme, karar merciilerine tavsiyelerde bulunma, hak ihlalleri ve ilgili davaların takibini yapma gibi diplomatik faaliyetler yürütüyoruz. DOĞU TÜRKİSTAN Son 200 yıldır Çin in işgalle birlikte sistematik baskı ve zulüm uyguladığı Doğu Türkistan da yaşanan hak ihlalleriyle ilgili 2015 yılında İHH tarafından hazırlanan rapor, geniş katılımlı bir basın toplantısıyla kamuoyuna duyuruldu. Vakfımızca görevlendirilen bir heyetin Doğu Türkistan ın tüm bölgelerinde yaptığı ziyaret ve incelemeleri sonucunda hazırlanan raporda, asimilasyon süreci, sorunların tespiti ve çözüm yolları, diasporadaki Doğu Türkistanlıların meseleye bakışları, Türkiye nin üzerine düşen görevler üzerinde duruluyor. Raporda ayrıca; inanç özgürlüğü, ibadet yasakları, Uygurca yı unutturma çalışmaları, yargısız infazlar, keyfi tutuklamalar, doğum kontrolü politikaları, nükleer denemeler, eğitimde fırsat eşitsizliği, seyahat kısıtlaması gibi konular yer alıyor. İHH daha önce de çeşitli rapor ve konferanslarla Doğu Türkistan hakkında diplomatik çalışmalar yürütmüştü. ORTADOĞU DA KÜRTLER VE BARIŞ SEMPOZYUMU İHH İnsani Yardım Vakfı tarafından hazırlanan raporlara www.ihh.org.tr adresinden ulaşabilirsiniz. Vakfımız tarafından düzenlenen Ortadoğu da Kürtler ve Barış başlıklı sempozyum 25-26 Nisan tarihlerinde Diyarbakır da yoğun bir katılımla gerçekleştirildi. İki gün süren oturumlar çok sayıda akademisyen, gazeteci, öğrenci ve diğer meslek gruplarından katılımcılar tarafından takip edildi. Uluslararası düzeyde gerçekleştirilen sempozyumda çözüm süreci, Ortadoğu daki gelişmelerin bölgeye etkisi ve barışın tesisinde yapılması gerekenler konuşuldu. Ayrıca, farklı coğrafyalardaki benzer kriz alanları ve yürütülen çözüm süreçlerinin de masaya yatırıldığı sempozyumda Moro, İrlanda, İspanya, Doğu Türkistan ve Keşmir tecrübeleri de bölge uzmanları tarafından aktarıldı. 52 53

İnsan Hakları Hocalı İnsan Sempozyum Hakları HOCALI SEMPOZYUMU Vakfımız, Hocalı Katliamı'nın 23.yıl dönümünde İnsanlığın Adalet Arayışı: 23.Yıl Dönümünde Hocalı" adıyla İstanbul'da bir sempozyum düzenledi. Sempozyuma, katliamın görgü tanıkları; Azerbaycan milletvekilleri İlyas İsmailov ve Fazıl Mustafa; Türkiye milletvekilleri İbrahim Korkmaz, Zeki Aygün, Ali Ercoşkun ve Yüksel Özden; Azerbaycan Yurttaşlar Derneği Başkanı Zavor Aliyev ile çok sayıda davetli katıldı. Sempozyumda; Hocalı soykırımı, Dağlık Karabağ sorunu, Türkiye'nin Ermenistan ve Azerbaycan ilişkileri, Ermenistan'ın işgal politikası gibi konular ele alındı. Dağlık Karabağ Meselesi ve Hocalı Katliamı SSCB döneminde Azerbaycan a bağlı özerk bir bölge olan Dağlık Karabağ a 19. yüzyıldan itibaren Rusya tarafından Ermeni nüfus yerleştirildi. SSCB nin dağılmasından sonra Ermenistan ın bölgede hak iddia etmesi sonucunda Karabağ Savaşı başladı. Savaş sırasında Ermeni birlikleri, 26 Şubat 1992 günü abluka altında tuttukları Hocalı kasabasına girerek 1.300 kişinin hunharca öldürüldüğü, 1.275 kişinin esir alındığı, 25 çocuğun hem öksüz hem yetim, 130 çocuğun da öksüz veya yetim kaldığı bir katliam gerçekleştirdi. Hukuken Azerbaycan a ait olan Dağlık Karabağ halen Ermenistan işgali altında. Hocalı Katliamı nın sorumluları bugüne kadar herhangi bir cezai sürece tabi tutulmuş değil ve işgal edilen topraklardan kaçan 1 milyon Azeri, göçgün statüsünde yaşam mücadelesi veriyor. Katliam sırasında esir alınan 150 Azeri nin akıbeti ise hâlâ bilinmiyor. 54 55

İnsan Hakları İNSAN HAKLARI PERSPEKTİFİNDE MÜLTECİLİK SEMPOZYUMU 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü'nde İHH, Uluslararası Mülteci Hakları Derneği ve Memur-Sen iş birliği ile Dünya İnsan Hakları Gününde İnsan Hakları Perspektifinde Mültecilik adlı sempozyum düzenlendi. İstanbul Üniversitesi'nde 2 gün boyunca süren sempozyumda mülteciliğin ekonomik, siyasi ve insani boyutu tartışıldı. ULUSLARARASI YETİM ÇALIŞTAYI Vakfımız, 25 ülkeden 110 uzmanın katılımıyla 12 Aralık 2015 te İstanbul da Yetimler, Problemleri, Çözüm ve Stratejiler Uluslararası Çalıştayı düzenledi. İki gün süren çalıştayda Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan ve Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez de birer konuşma yaptı. Yetim çalışmalarında sivil toplum kuruluşları arasındaki iş birliğinin daha fazla geliştirilmesini vurgulayan bir sonuç bildirgesi yayınlandı Sonuç bildirgesinde dünyada çeşitli sebeplerle yetim kalan çocuk sayısının her geçen gün arttığı ifade edilirken yetimlerin çeşitli illegal yapıların kıskacına düşmelerini önlemek üzere devlet ve sivil toplum iş birliğinin arttırılması gerekliliği vurgulandı. 56 57

İNSANİ DİPLOMASİ İnsani yardım ve insan hakları çalışmalarının yanında İHH olarak; kriz, savaş ve doğal afet yaşanan bölgelerde sivillerin korunması, kayıpların bulunması, esirlerin kurtarılması, krizlerin sonlandırılması için gerekli adımların atılmasına olanak sağlayarak, devletlerarası diplomasinin yeterli olmadığı durumlarda aktif rol alarak insani diplomasi çalışmaları yürütüyoruz. İnsan hayatının söz konusu olduğu bir çok konuda çözüm aramak, gerektiğinde arabuluculuk yapmanın yanı sıra insani yardımın önündeki engelleri kaldırmak için bir çok resmi ve diplomatik girişimlerde bulunuyoruz. Bütün bu alanlarda çalışmalarını daha verimli kılmak için vakfımız, ulusal ve uluslararası seviyede ilişkilerini güçlendirerek, sadece ülkemizde ve bölgemizde değil, insani hizmetlerin söz konusu olduğu bir çok uluslararası platformda da temsil ediliyor. 58 59

İnsani Diplomasi FİLİPİNLER - MORO BARIŞ SÜRECİ TUTUKLU VE REHİNE ÖZGÜRLÜĞÜ Birkaç yıl öncesine kadar ağır çatışmaların olduğu, milyonlarca insanın mülteci konumuna düştüğü; saldırı, gözaltı, işkence gibi sayısız hak ihlallerinin yaşandığı Filipinler/Moro da yürütülen barış sürecinde aktif olarak görev yapıyoruz. Kırk yılı aşkın süredir devam eden çatışmaları sona erdiren, Filipinler Devleti ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MILF) arasında imzalanan çerçeve anlaşmalarının uygulanmasını gözlemlemek ve incelemek üzere kurulan Bağımsız Gözlemci Heyeti nin beş üyesinden biri olan İHH, tecrübe ve birikimiyle bölge halkının huzuru için çalışıyor. Heyetin üyelik faaliyetlerini İHH Başkan Vekili Hüseyin Oruç yürütüyor. Filipinler e 2015 yılı içerisinde Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık aylarında her biri yaklaşık iki hafta süren 6 diplomatik seyahat düzenlendi. Özgürlük adına Moro Müslümanları için büyük umutlar taşıyan Bangsamoro Temel Yasası nın Filipinler Meclisi nde görüşülmesi devam ediyor. Savaş ve kriz bölgelerinde çatışan taraflar arasında hakemlik ve arabuluculuk yapmanın yanı sıra hukuksuzca tutuklanan, rehin alınan suçsuz ve masum insanların hayatların kurtarılması için de diplomatik çalışmalar yapıyoruz. Geçen yıl Suriye, Pakistan ve Libya da toplam 10 kişi arabuluculuk girişimlerimiz vesilesiyle serbest bırakıldı. Bu rehinelerden biri Türkiye, 2 si Çek Cumhuriyeti, 4 ü İsveç, biri Almanya, 2 si Polonya vatandaşıydı. Ayrıca İHH, 2015 in son günlerinde Suriye de 464 kişinin hayatının söz konusu olduğu büyük bir rehine operasyonunda görev aldı. Çatışma bölgelerinde muhasara altında bulunan Şii ve Sünni yaralılar 1,5 aylık bir çalışmanın neticesinde Hatay ve Beyrut üzerinden özgürlüklerine kavuşturuldu. Geçtiğimiz yıl ve daha öncesinde başlayan yaklaşık 30 ülkeye mensup çok sayıda insanın özgürleştirilmesi çalışmaları devam ediyor. Türkiye 10 İHH'nın bugüne kadar özgürlüğüne kavuşturduğu tutuklu ve rehineler: Almanya 2 İsveç 4 Kuveyt 1 Afganistan 1 Çek Cumhuriyeti 2 İran 70 Polonya 2 Suriye 2.138 60 61

İnsani Diplomasi ULUSLARARASI TOPLANTILAR VE ZİYARETLER 2015 yılı uluslararası toplantılar ve ziyaretler açısından en yoğun geçen yıllardan biri oldu. İHH diplomatik, siyasi ve akademik düzeyde 151 misafir ağırladı; 20 den fazla ülkede çoğunluğu uluslararası 100 den fazla toplantıya katıldı. Bu toplantılardan 25 i vakfımız tarafından organize edildi. Toplantılarda en fazla gündem konusu olan konular şunlardı: Suriye krizi, Filistin davası ve Gazze saldırıları, Özgürlük Filosu ve Mavi Marmara davası, Moro barış süreci, insani diplomasi, insani yardımın geliştirilmesi için bilimsel araştırmalar ve yetimlerin durumu. İHH'nın 2015 yılı içerisinde katıldığı uluslararası toplantılardan bazıları: YER, ORGANİZATÖRLER - KONU Duşanbe - Tacikistan, Birleşmiş Milletler (UN) - Dünya İnsani Zirvesi Gaziantep - Türkiye, Birleşmiş Milletler Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA) - Suriye Yüksek İdaresi (HLG) Toplantıları Tunus, Forum Komitesi - Dünya Sosyal Forumu İstanbul - Türkiye, Birleşmiş Milletler (UN), İnsani Forum (THF) - Dünya İnsani Zirvesi Hazırlık Toplantıları İstanbul - Türkiye, İHH - Hocalı Katliamı Sempozyumu Sendai - Japonya, Birleşmiş Milletler (UN) - Afet Risklerini Azaltma Konferansı İstanbul - Türkiye, İHH - Suriye Yuvarlak Masa Strateji Toplantısı Doha - Katar, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC), Katar Charity (QC), İHH - 3. Uluslararası STK Toplantısı Cenevre - İsviçre, Birleşmiş Milletler Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Bürosu (ECHO), Birleşik Devletler Uluslararası Geliştirme Ofisi (USAID) - Kuzey Güney Diyaloğu Konferansı Cenevre - İsviçre, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNCHR) - 2015 STK İstiaşre Toplantısı İstanbul - Türkiye, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) - Dünya Müslüman Gençlik Heyeti (WAMY) - İslam Dünyası STK'lar Birliği (IDSB) - Yemen Sempozyumu İstanbul - Türkiye, Civil 20 (C 20) - C 20 Zirve Toplantısı İstanbul - Türkiye, Yaşama Dair Vakıf (YADA) - Sivil Konuşmalar Berlin - Almanya, İnsani Kurul (Humanitarian Congress) - Somali'nin Geleceği İstanbul - Türkiye, Uluslararası Mülteci Hakları Derneği (UMHD) - İHH - Mülteci Sempozyumu İstanbul - Türkiye, Chathem House - Müslüman STK'lar Toplantısı 62 63