Türkiye ve Kitle İmha Silahları Genel Bilgiler
Nükleer Silahlar ABD nin nükleer güç tekeli 1949 a kadar sürmüştür. Bugün; Rusya, İngiltere, Fransa, Çin, İsrail, Hindistan ve Pakistan ın nükleer silahları olduğu bilinmekte, K.Kore nin de olduğu sanılmaktadır. Enerji üretimi amacıyla uranyum zenginleştirme ve kullanılmış nükleer yakıtları geri işleme kapasitesine sahip ülkeler; nükleer silah üretme yeteneğinden çok uzak değildir. Almanya, Hollanda, Japonya, Brezilya ve İran ın bu seviyeye yakın olduğu sanılıyor. El-Kaide nin radyolojik silah ( kirli bomba ) geliştirme çabaları keşfedilmiştir.
Kimyasal Silahlar 13 ülke geçmişte kimyasal silah programları olduğunu açıklamıştır: ABD, Arnavutluk, Bosna- Hersek, Çin, Fransa, G.Kore, Hindistan, İngiltere, İran, Japonya, Libya, Rusya ve Sırbistan-Karadağ. Cezayir, Etiyopya, İsrail, K.Kore, Küba, Mısır, Pakistan, Sudan, Suriye ve Vietnam da kimyasal silahlar olduğu sanılıyor.
Biyolojik Silahlar Geçmişte biyolojik silah programlarına sahip olmuş ABD, Kanada, Fransa, İngiltere ve Rusya, bunları yok etmişlerdir. Irak ın programı BM Irak Özel Komisyonu tarafından yok edilmiştir. İsrail ve K.Kore nin biyolojik silahlara sahip olduğu sanılıyor. Ayrıca El-Kaide gibi terör örgütlerinin de biyolojik silah geliştirme çabaları biliniyor. Biyolojik silahların kullanılması özel bir askeri doktrin, operasyonel kapasite ve eğitimli personel gerektirir. Bu niteliklere bir arada sahip olan bir silahlı gücün varlığı kuşkuludur.
Taşıma ve Fırlatma Sistemleri Balistik füzeler; yüksek maliyetleri ve teknik özellikleri nedeniyle nükleer savaş başlıkları ile özdeşleşmiştir. Cruise füzeleri ise daha ucuzdur ve elde edilmeleri kolaydır. Ses hızını aşmayan türleri kimyasal ve biyolojik başlık taşımak için elverişlidir. Tüm nükleer güç sahibi ülkelerin yanı sıra İran ve S.Arabistan ın da 1000 km yi aşan menzilli balistik füzeleri vardır. Mısır ve Suriye nin aralarında bulunduğu diğer pek çok ülke ise daha düşük menzilli balistik ve Cruise füzelerine sahiptir.
Çift Kullanımlı Malzeme ve Teknolojiler KİS üretimi için gerekli olan malzeme ve teknolojilerin çoğu, sivil amaçlı ekonomik faaliyetlerde yaygınlıkla kullanılıyor. Sülfür dioksit, nitrojen oksitler, zenginleştirilmiş uranyum, plütonyum; tüketim maddelerinin imalatında veya nükleer enerji üretiminde önemli girdilerdir. Radyolojik teknolojiler, nükleer tıp için gereklidir. Bu malzeme ve teknolojilerin kontrolü daha fazla çaba gerektirmektedir.
Türkiye nin KİS Politikası Türkiye halen KİS e sahip değildir ve gelecekte de sahip olmayı düşünmemektedir. Suriye, İran gibi komşularının çabalarını endişe ile izlemekte ve 1990 ların ikinci yarısından itibaren anti-füze savunma sistemleri edinmeye çalışmaktadır.
Türkiye nin taraf olduğu uluslararası antlaşma, sözleşme ve rejimler 1. KİS in yayılmasının önlenmesine yönelik uluslararası antlaşmalar: 1. Nükleer Silahların Önlenmesine Dair Antlaşma 2. Biyolojik Silahlar Sözleşmesi 3. Kimyasal Silahlar Sözleşmesi 4. Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Atlaşması 2. KİS ile ilgili malzeme ve teknolojiler ile bunların fırlatma vasıtalarının yayılmasının önlenmesine yönelik ihracat kontrol rejimleri: 1. Wassenaar Düzenlemesi 2. Füze Teknolojisi kontrol Rejimi 3. Avustralya Rejimi 4. Nükleer Tedarikçiler Grubu 5. Zangger Komitesi
Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine Dair Antlaşma NSÖA 1968 te imzaya açılmış ve 1970 te yürürlüğe girmiş, 1995 te koşulsuz ve süresiz uzatılmıştır. Anlaşmaya taraf olan 188 ülkeye Türkiye 1980 de katılmıştır. NSÖA, yalnızca 1967 deki 5 nükleer güce nükleer silah sahibi olma hakkı tanır. İsrail, Hindistan ve Pakistan bu yüzden antlaşmayı imzalamamış ve kendi nükleer silahlarını geliştirmiştir. K.Kore, 2003 te antlaşmadan çekilmiş ve 2005 te nükleer silah sahibi olduğunu açıklamıştır.
Biyolojik Silahlar Sözleşmesi Tam adı Bakteriyolojik (Biyolojik) ve Toksin Maddelerin Geliştirilmesi, Üretimi ve Stoklanmasını Önleyen Antlaşma dır. 1972 de imzaya açılmış, 1975 de yürürlüğe girmiştir. Anlaşmaya taraf olan 169 ülkeye Türkiye 1974 te katılmıştır. Bir silah kategorisini tümüyle yasaklayan ilk çok taraflı anlaşmadır. Pek çok silah kontrol anlaşmasının aksine, sivil tarafları da bağlar. Fakat bir denetleme mekanizmasının olmaması etkisini sınırlamaktadır. Bu mekanizmanın geliştirilmesi için görüşmeler sürmektedir. 2006 da bir gözden geçirme konferansı toplanacaktır.
Kimyasal Silahlar Sözleşmesi 1993 te imzaya açılmış ve 1997 de yürürlüğe girmiştir. Sözleşmeye taraf olan 176 ülkeye Türkiye 1997 de katılmıştır. Anlaşma, dünyadaki tüm stokların 2012 ye kadar yok edilmesi için bir takvim hazırlamıştır, ancak bunun 2027 den önce olması muhtemel görünmemektedir. İsrail, Suriye, Mısır, K.Kore anlaşmayı onaylamamışlardır.
Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşması 1996 da imzaya açılan anlaşma, yürürlüğe girmek için ABD, Çin, Endonezya, İran, İsrail, Kolombiya ve Mısır tarafından onaylanmayı beklemektedir. Türkiye ise anlaşmayı 1999 da onaylamıştır.
Wassenaar Düzenlemesi 1996 yılında kurulmuştur. Konvansiyonel silahlara uygun kullanımlı malzeme ve teknolojilerin ihracatını kontrol altında bulundurmayı amaçlayan rejimin kurucu üyelerinden biri de Türkiye dir.
Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi KİS e ilişkin taşıma sistemleri (balistik füzeler, Cruise füzeleri ve insansız hava araçları) ve bunlarla ilgili teknoloji ve malzemenin yayılmasının önlenmesi maksadıyla 1987 yılında kurulan ve gönüllülük esasına dayanan rejime Türkiye 1997 de taraf olmuştur.
Avustralya Grubu Biyolojik ve Kimyasal Silahların üretiminde de istifade edilebilecek çift kullanımlı malzeme ve teknolojilerin ihracatını denetleyen grubun üyeliğine Türkiye 2000 yılında kabul edilmiştir.
Nükleer Tedarikçiler Grubu (NTG) NTG, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı bünyesinde nükleer teknolojide kullanılan maddelerin ve çift kullanımlı malzemelerin ihracatını belirli ilkelere bağlamak amacıyla faaliyet göstermektedir. 40 üyeye sahiptir.
Zangger Komitesi Nükleer madde, malzeme ve teknolojilere ilişkin ihracatın kontrol altına alınması maksadıyla, nükleer silaha sahip olan ve olmayan 15 devlet tarafından kurulan komite NTG üyesi devletlerin Brezilya hariç tümünü kapsamaktadır.
Türkiye sıkı ve etkin uluslararası kontrol altında KİS e yönelik genel ve tam bir silahsızlanmadan yanadır. KİS ve bunların atma vasıtalarının yayılmasını önlemeye yönelik tüm uluslararası antlaşma, sözleşme ve rejimlere bağlılığını sürdürmektedir.