MOBİLSAD, Kasım 2010
Gündem MOBİLSAD TELEKOMÜNİKASYON SEKTÖRÜ, SEKTÖR ANALİZİ Telekomünikasyon Sektörü Dünya Türkiye Katma Değerli Servisler Sektörü 2009 2010 Katma Değerli Servisler Sektör Analizi MOBİLSAD GÜNDEM Wap tan içerik satışı Ses Temelli Servisler Elektronik Haberleşme Kanunu Değişikliği 2
MOBİLSAD Mobil Katma Değerli Servisler sektöründe yapılan düzenlemeler sonucu sektörün sağlıklı gelişimi için MOBİLSAD ın kurulmasına Eylül 2009 da karar verildi, Aralık 2009 da ilk Genel Kurul gerçekleştirildi. Genç bir STK olmasına rağmen bugün Bilişim STK ları, Operatörler ve tüm Kamu Kuruluşları ile yakın işbirliğine sahip olan sektörü ilgilendiren konularda görüş bildiren MOBİLSAD 25 üyesi ile sektörün sağlıklı gelişimi için çalışmalarına devam ediyor 3
Telekomünikasyon Sektörü / Dünya Dünya Uygulama pazarı büyüklüğü: 2011 de 10 milyar dolar 1 2012 de 17,5 milyar dolar 2 2015 de 25 milyar dolar 3 Kaynak 1: http://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/14321137.asp?gid=234 Kaynak 2: http://mashable.com/2010/03/17/mobile-app-market-17-5-billion/, http://www.webpronews.com/topnews/2010/03/17/mobile-app-market-to-soar-to-175-billion Kaynak 3: http://www.reportlinker.com/p0191653/the-mobile-applications-market.html?v=2 4
Telekomünikasyon Sektörü / Türkiye Telekomünikasyon pazar büyüklüğü: 20,7 milyar TL¹ Pazar Büyüklüğü (2009), milyar TL Mobil Gelirler: 13 milyar TL¹ 13 7,7 Sabit Mobil Yaklaşık istihdam¹ 36.000 kişi Kaynak 1 : Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü, Üç Aylık Pazar Verileri Raporu, 2010 Yılı 3.Çeyrek Temmuz- Ağustos - Eylül, http://www.btk.gov.tr/yayin/pv/ucaylik10_3.pdf 5
KDS Sektörü / Türkiye Gelir vs Vergi, milyon TL Katma değerli servislerin payı: 778 milyon TL¹ 3.Parti firma gelirleri Yaklaşık 389 milyon TL 225 168 3.parti firma gelir 3.parti firma vergi 3.Parti firmalar yaratılan vergiler Yaklaşık 225 milyon TL Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü, Üç Aylık Pazar Verileri Raporu, 2010 Yılı 3.Çeyrek Temmuz- Ağustos - Eylül, http://www.btk.gov.tr/yayin/pv/ucaylik10_3.pdf 6
Mobil İşletmeci Gelir Dağılımı Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü, Üç Aylık Pazar Verileri Raporu, 2010 Yılı 3.Çeyrek Temmuz- Ağustos - Eylül, http://www.btk.gov.tr/yayin/pv/ucaylik10_3.pdf 7
Teknoloji KOBİ lerinin Ülkemize Katkısı Ekonomik Katkı TURKSAT bünyesindeki TV kanallarına içerik servisleri tanıtımı için yıllık ödenen frekans kira bedeli ÖİV den kaynaklı ikincil vergi geliri oluşumu Farklı meslek grupları için (Edisyon şirketleri, içerik üreten sanatçılar) katma değer üretimi Ülke Gelişimine Katkı Teknoloji parkları veya Serbest Bölgelerde AR- GE faaliyetleri TÜBİTAK, Avrupa Birliği gibi kurul ve kuruluşlarla ortak projeler İçerik/ürün/servis/hizmet geliştirme ve ihracatı 8
2009 2010 KDS Sektör Analizi SMS tabanlı işlerin gelirlerinde ortalama %50-%65 düşüş yaşandı. IVR Servisleri veren firmaların gelirlerinde %80 85 küçülme yaşandı. 9
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu MOBİLSAD Gündem
Wap tan İçerik Satışı Oyun ve Melodi Hizmetleri ile ilgili 30.06.2009 tarihli 2009/DK-10/336 no lu kurul kararı
Wap Kurgusundaki Değişikliğin Etkileri Satın alma adımları zorlaştı Koşullar tüketici için ekstra bir fayda sağlamamakta, bilakis hizmetlere ulaşmayı güçleştirmektedir Gelirlerde çok ciddi düşüşler yaşandı Gelirlerde yaşanan düşüşün domino etkisi; Devletin vergi gelirinde kayıp Sektörün yeni servis, teknoloji, ürün geliştirme konusunda yatırıma kaynak ayıramaması Firmaların kapanması, küçülmesi ve/veya iş konularını değiştirmesi İstihdam kayıpları Yabancı ortaklı firmaların Türkiye yatırım ve kaynaklarını azaltması 3G ve uygulama pazarı yazılım geliştirmede ivme kaybı 12
Mevcut Wap tan Satış Kurgusu 13
Mevcut Kurgunun Zorlukları Onay kodu ekranının kullanımı mobil kullanıcı açısından zor Şifre alanına tıklamak mobil kullanıcı için zor Telefon modeline göre şifre alanları değişiyor, Bazı telefon modellerinde eski şifre ekrana geliyor, kullanıcının önce eski şifreyi silmesi bunu sildikten sonra tekrar yeni şifre girmesi gerekiyor Şifre girme sayfası ile satın alma arasında ciddi bir fark var; Şifre alma sayfasına giren mobil kullanıcıların ancak % 20 si satın alma işlemini başarı ile tamamlayabiliyor. Satın alma en az 4 adımda gerçekleştiriliyor Avrupa örneklerinde kullanıcı 2 adımda satın alma işlemini tamamlıyor 14
Wap Kanalından Tekil Satış Akışı / İtalya İçerik ismine tıklayarak satın alma işlemi gerçekleşir. 15
Wap Kanalından Abonelik Satış Akışı / İtalya İçerik ismine tıklayarak satın alma işlemi gerçekleşir. 16
Wap Kanalından Tekil Satış Akışı / Fransa Direct download link Redirect to: Sports http://ofrtpg.blin ko.fr/fr/bggallery /ora/ :945345 Oui Non Multimedya satışı satış: 5 Euro Ücret: 5,00 Euro Bu hizmetin ücretlendirilmesini bir sonraki faturanızda göreceksiniz. Onay İptal İçeriği indirebileceği link e yönlendirme. 17
Wap Kanalından Abonelik Satış Akışı / Fransa Ton mobile: Sony Ericsson K800i 3 Crédits restants Europe Football Parade Résumé : Créez votre propre équipe ou choisissez une des 54 équipes en compétition pour le Championnat d'europe. Abonnez-vous pour seulement 3 euros/semaine J'accepte Je refuse Téléchargez pour 5 euros J'accepte Je refuse Offrir à un ami Tous les jeux Action Stratégie Puzzle Sport Moteur de recherche Arcade Aventure Casino et cartes Bord OK 1-2 >> Résumé : Créez votre propre équipe ou choisissez une des 54 équipes en compétition pour le Championnat d'europe. Je télécharge Europe Football parade Offrir à un ami Tous les jeux Action Stratégie Puzzle Sport Arcade Aventure Casino et cartes Bord 1-2 >> Oyun Açıklaması Oyunu indir Arkadaşına Öner < Retour > Infos Service < Accueil BlinkoGold < Accueil Gallery Oyun İsmi ve Açıklaması Abonelik sadece haftada 3 Euro Kabul Et Reddet 18
Yeni Kurgu Önerisi Tekil İçerik Satışı Banner Reklam Gerçek Sesler Servis Adı >>Servisler >>Yardim >>Paket Islemleri Rihanna Umbrella Shakira Vaka Vaka Queen Bohemian R. Wap ve GPRS baglanti ucretleri operatorlerin tarifesi uzerinden ucretlendirilmektedir. Turkcell kullanicilari icerik indirirken WAP ve GPRS baglanti ucreti odememektedir, Avea:0555XXXXXXX Turkcell:0532755XXXX, Vodafone:0216578XXXX. Rihanna Umbrella İçerik ücreti 2,5 TL dir. Satın Al <<Ana Sayfa >>Servisler >>Yardim >>Paket Islemleri <<Geri Wap ve GPRS baglanti ucretleri operatorlerin tarifesi uzerinden ucretlendirilmektedir. Turkcell kullanicilari icerik indirirken WAP ve GPRS baglanti ucreti odememektedir, Avea:0555XXXXXXX Turkcell:0532755XXXX, Vodafone:0216578XXXX. Rihanna Umbrella İçerik ücreti 2,5 TL dir. Satın almayı onaylıyor musunuz? EVET HAYIR <<Ana Sayfa <<Geri Tebrikler, içerik satın alma işleminiz başarıyla tamamlanmıştır. İçeriğiniz telefonunuza gönderiliyor, lütfen bekleyin.* <<Ana Sayfa <<Geri Açılan sayfada içerik ile ilgili tüm ücretlendirme vb bilgiler okunabilir puntolar ile yazılır İçerik satın alma işlemi tamamlandığında kullanıcıya SMS ile bilgilendirme mesajı gönderilir. 19
Yeni Kurgu Önerisi Abonelik Satışı Banner Reklam Servis Adı Gerçek ses paketini satın alarak her hafta sizin seçtiğiniz içeriklerden 5 tanesini ek bir ücret ödemeden cep telefonunuza indirebilirsiniz! Paket Satın Al >>Servisler >>Yardim >>Paket Islemleri Wap ve GPRS baglanti ucretleri operatorlerin tarifesi uzerinden ucretlendirilmektedir. Turkcell kullanicilari icerik indirirken WAP ve GPRS baglanti ucreti odememektedir, Avea:0555XXXXXXX Turkcell:0532755XXXX, Vodafone:0216578XXXX. Gerçek ses paketi ücreti haftalık 5 TL dir. Satın Al <<Ana Sayfa >>Servisler >>Yardim >>Paket Islemleri <<Geri Wap ve GPRS baglanti ucretleri operatorlerin tarifesi uzerinden ucretlendirilmektedir. Turkcell kullanicilari icerik indirirken WAP ve GPRS baglanti ucreti odememektedir, Avea:0555XXXXXXX Turkcell:0532755XXXX, Vodafone:0216578XXXX. Gerçek ses paket ücreti haftalık 5 TL dir. Satın almayı onaylıyor musunuz? EVET HAYIR <<Ana Sayfa <<Geri Tebrikler, paket satın alma işleminiz başarıyla tamamlanmıştır. Lütfen istediğiniz içerikleri indirmek için Anasayfaya gidin.* <<Ana Sayfa <<Geri Açılan sayfada içerik ile ilgili tüm ücretlendirme vb bilgiler okunabilir puntolar ile yazılır İçerik satın alma işlemi tamamlandığında kullanıcıya SMS ile bilgilendirme mesajı gönderilir. 20
Yeni Kurgunun Pozitif Yönleri Kullanıcı dostu Yeni kurguda kullanıcı şifre girme aşamasında karşılaştığı zorluklarla karşılaşmıyor Kullanıcı güvenliği Uygulanan iki onay mekanizmasıyla, kullanıcının yanlışlıkla içerik/abonelik satın almasına imkan bırakılmıyor. İki onay aşaması, kullanıcı hatasını en aza indirirken aynı zamanda, içerik/abonelik satın alma akışını daha kolay anlaşılabilir ve uygulanabilir hale getiriyor. 21
Ses Temelli Servisler 24.11.2009 tarih ve 2009/TK-08/603 sayılı kurul kararı Numaralandırma Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik
BTK Düzenlemeler - Kategorileştirme İlgi : Numaralandırma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı Gerçekleşmesi halinde Sektöre Etkileri: Tüm servisler mevcut yapısının dışına çıkacak ve temel ticaretin devamı zarar görecektir. Gelir kaybolacak, yaratılan istihdam zaman içinde son bulacaktır BTK tarafından düzenleme ve denetleme imkânı ortadan kalkacak tüm ticaret yurt dışından hizmet veren işletmeci ve şirketlere kayacaktır Ses servislerinin 0906 bloğuna taşınması için operatör şirketlerin BTK dan numara bloğu alması ve aralarında ara bağlantı sözleşmesi yapması gerekmektedir ki gerek teknik gerekse idari sebeplerden bu işlem 10 12 ay arası ciddi bir zaman alacaktır. 23
BTK Düzenlemeler - Kategorileştirme İlgi : Numaralandırma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı Gerçekleşmesi halinde Sektöre Etkileri: Ses servislerinin 906 larda kategorileştirilmesi 900 lü bloğun geçmiş dönemde sahip olduğu kötü algı sebebi ile son kullanıcı açısından fatura detayında görünmesinde ciddi rahatsızlığa sebep verecek ve bu rahatsızlık servislerin gelirini önemli derecede etkileyecektir. yazılı onayın 900 lerde olduğu gibi ıslak imzaya bağlanması halinde ise son kullanıcı için kullanım zorlaşacağından numaralar kullanıma açılamayacaktır ve bu alanda verilen ve geliştirilen servisler son bulacaktır. 24
Kategorileştirme ile ilgili önerilerimiz Numara Bloğu vs Kategorileştirme Mevcut işletmeciler numara blokları içinde istedikleri bir numara grubunda servis/hizmet vermeye devam edebilmeli Operatörlerin ses temelli servisler için bloke ettikleri numara grupları içerisinde servisler kategori bazlı gruplandırılabilmeli.örneğin 05XX 3xx ile başlayanlar canlı sohbet, 05XX 4xx ile başlayanlar hikaye vb gibi Kolay opt-out Servisi kullanmak istemeyen aboneler hizmet aldığı operatör veya hizmeti veren operatör ile temasa geçerek servis numaralarına hattını kapatabilmeliler. İşletmeler arasında oluşturulacak ortak kara liste veritabanıyla bu mümkündür. İstemeyen abone tüm yönlerde alınacak kısa SMS numarasına ücretsiz SMS göndererek veya 0800 lü ücretsiz bir numarayı arayarak bu talebini iletebilir. 25
Elektronik Haberleşme Kanunu Değişikliği Kişisel Verilerin Gizliliği Toplu SMS
Kişisel Verilerin Gizliliği ile ilgili MOBİLSAD Görüş Uygulamaya destek verilmelidir ancak her SMS spam değildir. Tüketici mağduriyetinin önüne geçmek gereklidir ancak önceden izin kuralı sonucunda Bulk SMS alımının başlangıçta her aboneye kapalı olması tüketici nezdinde sıkıntı yaratacak kampanyalar ve indirimlerden faydalanmak isteyen aboneler bundan mahrum olacaktır 27
Kişisel Verilerin Gizliliği ile ilgili MOBİLSAD Görüş Spam mesajlar en çok yurt dışı üzerinden ya da bilgisayara takılan SIM kart ile yapılmaktadır. Mesaj başlığı olmayan bu gönderimleri önlemek için mesaj başlığı zorunlu hale getirilmelidir. Bu gönderimler vergi kaybına neden olmaktadır. Türkiye genç nüfusu ve aktif ekonomisi ile teknolojiyi daha iyi kullanmaktadır. İşletmeler ticaretini canlı tutmak için mesajlaşmadan yararlanmaktadır. Toplu SMS kullanımında Avrupa nın ilerisindeyiz. Bunun kısıtlanması ülke ekonomisi yararına değildir. 28
Kişisel Verilerin Gizliliği ile ilgili MOBİLSAD Öneri Opt-out aboneleri de mesaj gönderenleri de memnun edecek çözümdür. Halihazırda mevcut olan opt-in ve Bulk SMS almak istemeyen abonenin SMS atarak veya Çağrı Merkezini arayarak hattını bu tarz servislere kapatması kurgusunun devamı sağlanmalıdır. Opt-out çözümü için teknolojik yenilikler operatör ve sektör oyuncuları tarafından sağlanabilir. 29
Genel Değerlendirme
MOBİLSAD Görüş Self-Regülasyon desteklenmeli Sektör kendi iç denetimini sağlamalı Double Opt-in AB regülasyonlarında da yok, double opt-in konusu piyasada Operatörün ve servis sağlayıcıların konusu olmalı Reel Sektör dinlenmeli Düzenlemeler yapılırken reel sektör görüşlerine de yer verilmeli ve reel sektör dinlenmeli Reel Sektör temsilcileri ve BTK Uzmanlarının yakın temasta çalışabilecekleri bir iş modeli yaratılmalı, karşılıklı görüş alış verişinin sıklaştırılması ve düzenli aylık gündem toplantıları organize edilmeli 31
Teşekkür ederiz www.mobilsad.org.tr