MAKİNA RESİM VE KONSTRÜKSİYONU ÇALIŞMA ALANLARI VE ÖĞRENCİ PROFİLİ Özet Öğr. Gör. Kayhan KOCA, Yard. Doç. Dr. İbrahim SERTÇELİK Yard.Doç.Dr.Metin BAYRAK kkoca@kocaeli.edu.tr isert@kocaeli.edu.tr mbayrak@kocaeli.edu.tr Kocaeli Üniversitesi Köseköy Meslek Yüksek Okulu 41135 Kocaelinde bulunan sanayi kuruluşlarının ihtiyacı düşünülerek 2005 yılında Meslek Yüksek Okulumuzda Makina Resim ve Konstrüksiyonu bölümü açılarak eğitim ve öğretime başlamıştır.bu çalışmada bir makina ressamının görevlerinin ne olduğu ve çalışma alanlarının neler olduğunun yanında öğrenci profilide incelenmiştir. Anahtar kelimeler: Makina,makina resim konstrüksiyon teknikeri Abstract Machine drawing and construction program was established in Köseköy Vocational School in 2005 considering the need of ındustry established in Kocaeli area.in this study the responsibility and working areas of a machine drawing and construction technician and student profile were investigated.. Key words : Machine,Machine drawing and costruction technician 1.Giriş Kocaeli Avrupayı Anadoluya ve Ortadoğuya bağlayan önemli bir kara,deniz ve demiryolu bağlantılarının üzerinde olması ve İstanbul gibi büyük bir sanayi ve ticaret merkezine yakınlığı nedeniyle sanayileşme açısından her zaman tercih edilen bölge olmuştur.son 10 yıllık istatistiki verilere göre imalat sanayi üretiminde %13-14 pay sahibidir. Kocaelinde Kocaeli Sanayi Odası (KSO) verilerine göre 2010 yılı ilk 6 ay itibariyle 2172 sanayi kuruluşu faaliyetini sürdürmektedirkocaelinde gelişen sanayi kollarına baktığımızda Hyundai Honda,Ford gibi otomotiv devlerinin yanı sıra Goodyear,Pirelli,Brisa gibi lastik fabrikaları ile bunlara bağlı yan sanayiyi de görebiliriz.gölcük Tersanesi,Marmara Tersanesi,Sedef Tersanesi ve UM Denizcilik gibi firmalarda deniz taşıtları ve yat sanayi alanında faaliyetlerini sürdürmektedirler.tüpraş gibi dev bir kuruluşuda Kimya sanayine örnek olarak gösterebiliriz ve Türkiye genelinde baktığımızda ilk 500 içersine Kocaeliden 84 firmanın girmiş olduğu görülmektedir. KSO verilerine göre 171.714 çalışan kişi nüfusu ve % 8.8 işsizlik oranı ile Kocaelinde yatırım yapmak isteyen firmalar için ara eleman ihtiyacını karşılayan meslek liseleri ve meslek yüksek okulları mevcuttur.kso verilerine göre %74 işçi,%19 idari personel,%6 mühendis,%1 arge elemanı mevcuttur. 2.Makina Ressamı Tanımı ve Görevleri Endüstriyel üretimde, imalatı yapılacak ürünlerin, uluslar arası norm ve standartlara göre tasarlayarak imalat, montaj ve komple resimleri bilgisayar destekli bir ortamda çizen, yazıcılardan çıktı alan, çizimleri kullanıma hazırlayan, bilgi ve beceriye sahip nitelikli kişidir. GÖREVLERİ: İş organizasyonu yapmak İş planlaması yapmak Çalışanlara iş dağıtımı yapmak Üstleri ile iletişim kurmak Çizim ve araç gereçlerini sağlamak Çalışma masasını çizime hazırlamak Bilgisayara çizim programını kurmak Çizime dair kaynakları sağlamak Problem tespitini yaparak çözüm üretmek Çalışma ortamını düzenlemek Çevre sağlığı ve düzenlemeler yapmak İşçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri almak Teknik resim çizmek Resim kağıdı hazırlamak
Teknik resim çizgi ve yazıları kullanmak Geometrik çizimler yapmak İz düşüm düzlemlerini kullanarak görünüş çizmek Kesit görünüş çizmek Yardımcı görünüşler çizmek Perspektif resim çizmek Kroki resim çizmek Resmi ölçülendirmek Yüzey işaretleri ve şekil konum toleransları vermek Tolerans vermek Makina resmi çizmek Açınımlar ve arakesitler çizmek Sökülebilir birleştirmeler yapmak Sökülemeyen birleştirmeler yapmak Yay çizmek Dişli çark çizmek Kasnak çizmek Kavrama çizmek Detay resimleri çizmek Komple resimler çizmek Yataklama sistemi çizmek Malzeme listesi hazırlamak Makine projesi çizmek Kalıp çizmek Standartlardan değerler seçmek Montaj resmi çizmek Resimlerin çıktısını almak Resimlerin kontrolünü yapmak Düzeltme (revizyon) yapmak Resimleri çoğaltıp ilgili bölümlere dagıtmak Projeleri kayıt ederek arşiv dosyası oluşturmak Proje çizmek Mekanik projesi çizmek Çelik konstrüksiyon projesi çizmek CAD, CAM ortamında çizim yapmak Çizim ortamını ayarlamak İki boyutlu çizim yapmak Üç boyutlu çizim yapmak Katı model oluşturmak Programlar arası geçiş yapmak Ölçü alarak ve verilerdenfaydalanarak tasarım yapmak Taslak çizim yapmak Standartlara bakıp gereken hazır elemanları seçmek Ölçme ve kontrol yapmak Mesleki eğitime ilişkin faaliyetleri yürütmek Meslekle ilgili yayınları teknolojik gelişmeleri izlemek Meslekle ilgili toplantı, seminer vb. faaliyetlerine katılmak Meslekle ilgili hizmet içi eğitim vb. faaliyetlerine katılmak Yardımcı elemanlara eğitim vermek 3.Makina sektörü ve Makine Resim ve Konstrüksiyon mezununun çalışma alanları 3.1- Makina Sektörü Makine imalat sanayi sektörüne baktığımızda karşımıza 19 alt sektör çıkmaktadır.bu iş kolunda faaliyette bulunan firmalarınçoğunluğunun KOBİ(Küçük ve Orta Ölçekli İşletme) şeklinde olduğunu görürüz.ucuz iş gücü ve gelişmiş mühendislik becerileri sayesinde bu firmaların yurt içinde ve yurt dışında ki pazarlarda rekabet şansıda oldukça yüksektir.
Makina Sektörü Başlığı Altındaki Alt Sektörler İNŞAAT VE MADENCİLİKTE KULLANILAN MAK.. AKS. PRÇ. ENDÜSTRİYEL KLİMALAR VE SOĞUTMA MAKİNALARI TAKIM TEZGAHLARI POMPALAR VE KOMPRESÖRLER VANALAR REAKTÖRLER VE KAZANLAR GIDA SAN. MAKİNALARİ, AKS. VE PARÇ. TÜRBİNLER VE TURBOJETLERİN AKS. VE PARÇ. HADDE VE DÖKÜM MAK., KALIPLAR, AKS. VE PARÇ. END. KURUTMA, YIKAMA VE ÜTÜLEME MAK., AKS. PRÇ. TEKSTİL VE KONFEKSİYON MAKİNALARI, AKS. PARÇ. YÜK KALDIRMA,TAŞIMA VE İSTİFLEME MAK., AKS. PRÇ. ENDÜSTRİYEL ISITICILAR VE FIRINLAR TARIM VE ORMANCILIKTA KULLANILAN MAK., AKS. PRÇ. KAUÇUK, PLASTİK, LASTİK İŞLEME VE İMALİ MAK. KAĞIT İMALİNE VE MATBAACILIĞA MAHSUS MAKİNALAR DERİ İŞLEME VE İMALAT MAKİNALARİ, AKS. VE PARÇ. KAYNAK VE LEHİM MAKİNALARI DİĞER MAKİNELER, AKSAM VE PARÇALAR 3.2- Sektörün Alt Sektörleri Ve Etkileşim Halinde Olduğu Diğer Sektörler Makina ve Aksamları Sektörünün bünyesinde yer alan en önemli sektörler İş Makinaları Alt Sektörü, Takım Tezgahları Alt Sektörü ve Tarım Makinaları Alt Sektörü dür. AB Komisyonunca hazırlanan raporda diğer sektörlerle ilişkiler konusunda şu bilgiler yer almaktadır: Makina sektörü, yatırım malı ekipmanları temin etmesi bakımından bütün önemli sanayi kolları ile stratejik bir işbirliği içindedir. Makinaların ve diğer mekanik ekipmanların performansı, tarım, balıkçılık, madencilik, inşaat, nakliye, proses endüstrileri ve diğerlerinin verimliliğinin artmasında önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle de ekonominin gelişmesi, tüm sanayi kollarının rekabet gücünün artmasına katkı sağlamaktadır. Birliğin sanayi geleceği ve sanayii gelişmiş ülkeler gurubunda Birlik sanayinin geleceği, büyük ölçüde makina sektörü ile ilişkilidir 3.3-Sektörün Bölgesel Yapısı Makina imalat sanayi, bazı iller çevresinde daha fazla yoğunlaşmış bulunmaktadır. Bunlar; Bursa, İstanbul, Kocaeli, Trakya dahil Marmara Bölgesi, İzmir, Eskişehir, Ankara, Konya, Gaziantep gibi illerdir. Çukurova bölgesi de bu kapsamda yer almaktadır. Takım tezgâhı imalatı ise, daha çok Bursa, Kocaeli, İstanbul, İzmir ve Konya da ön planda olan imalat konusudur. Gaziantep, daha çok tekstil (halı dokuma dahil) ve gıda sanayii makinaları ile inşaat makinalarına öncelik veren bir konumdadır. Komşu ülkelere yakınlığı ve işbirliği olanağının artması nedeni ile bu ilimizde, son yıllarda daha değişik makina türlerinin imalatı da gelişim göstermektedir 3.4 Makina Konstrüktörü Çalışma alanları Bu veriler altında çalışanları incelediğimizde mezunların çok azı makina ressamı olarak çalışmakta olup diğer mezunlar yine makine imalat sanayi ve diğer sektörlerde aldıkları eğitimin sağladığı avantajlardan faydalanarak işçi statüsünde çalışmaktadırlar.örnek verecek olursak bir sac bükme atölyesinde bükme presinin başındaki operatör makina resmi mezunu olabilmektedir,çünkü sanayinin ihtiyacı olan kalifiye eleman bulunmadığı için burada makina bölümü mezunu çalışması gerekirken makina resmi ve konstrüksiyonu bölümü mezununu görebiliriz,yine başka bir örnek makine imalat sektörü dışında Lastik sanayine hammadde sağlayan Çelikkord fabrikasında üretim hattında veya lastik fabrikası vulkanizasyon bölümünde pişirme pres hattındaki çalışanında bu bölümden mezun olduğunu görebiliriz. Makina imalat sektörünün bölüm mezunlarına her zaman ihtiyaç vardır ve aldıkları eğitimin sonucu hem resimhanede hemde imalatta istihdam edildikleri için diğer makina bölümlerine nazaran daha avantajlıdırlar.
4.Öğrenci Profilimiz Meslek Yüksek Okulumuz makina Resim ve Konstrüksiyonu bölümü 2. sınıf 40 öğrenci ile aşagıda belirtilen soruları içeren ankete verdikleri cevaplarla sonuca gidilerek bölümümüzün öğrenci profili çıkarılmıştır. 4.1 baba eğitim durumu 4.2 Anne Eğitim durumu 4.3 Baba çalışma durumu 4.4 Anne çalışma durumu 4.5 Aylık gelir
4.6 Mezun olduğu lise 4.7 Öğrencilerin geldiği bölge 4.8 İl dışı gelen öğrenci dağılımı 4.9 Mesleğinizi yapacakmısınız? 4.10 Bölümün seçilme nedeni
5.Araştırma Bulguları Ve Sonuç Bulunduğumuz ilin önemli bir sanayi bölgesi olması nedeniyle her zaman iyi yetişmiş işçi ve ara eleman ihtiyacı olacaktır.il bünyesinde 171.714 çalışanı olması bu rakamın yüksekliğini göstermektedir. İş kollarına baktığımızda mezunlarımızın makine imalat sanayi dışındaki sanayi kollarındada teknisyen veya işçi statüsünde çalıştığını,öğrenci profilimizede baktığımızda babanın lise annenin ilkokul mezunu olup ev hanımı olduğu ortalama aylık gelirinin 1000-1500 tl arasında,büyük bir kısmının Endüstri Meslek Lisesi Makina Ressamlığı bölümünden geldiği,çoğunluğunun il dışı ve bu ilinde İstanbul olduğu bölümü kendi istekleriyle seçip bu mesleği mezuniyetten sonra yapmak istediklerini görebiliriz.. KAYNAKLAR 1.-T.C. Sanayi Ve Ticaret Bakanlığı Makina sektörü Raporu (2010 yılı 2. Dönem) 2-Kocaeli Sanayi Odası verileri www.kosano.org.tr 3-www.megep.meb.gov.tr