Transit Eğitim Kurumları Bu Kitabın her türlü yayın hakkı Transit Eğitim Kurumları na aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince kaynak göstererek bile olsa alıntı yapılmaz, herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz. SRC CEP KİTABI Editör: Enes Gönüllü Yazarlar: Enes Gönüllü / Trafik Uzmanı Yusuf Aygün / Trafik Uzmanı Duran Çevik / Motor ve Araç Tekniği Öğretmeni Hüseyin Kütük / İlk Yardım Uzmanı Mithat Tercan / Kamu Hukuku Uzmanı Muhammed Burak Bedük / İşletme Uzmanı Aziz Bıyıklı / Coğrafya Öğretmeni Aziz Aydınoğlu / Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Yasemin Kicimusla / Davranış Bilimleri Uzmanı Ahmet Ateşer / Kimya Öğretmeni Mizanpaj: DBY Ajans Kapak Tasarımı: Yasin Güven Merkez Mah. Salih Paşa Cad. No: 5 Adalı İş Merkezi Kat: 2 (Uluyol-Bereç Tamvay Durağı Karşısı) Gaziosmanpaşa / İstanbul www.transitsrc.com transitsrc@gmail.com 0212 581 5 582
İçindekiler Trafik Kuralları ve Cezaları (Ortak)...5 Çıkmış Sınav Soruları...15 Ulaştırma Mevzuatı (Ortak)...25 Çıkmış Sınav Soruları...34 Çalışma ve Dinlenme Süreleri (Ortak)...44 Çıkmış Sınav Soruları...49 Araç Bilgisi ve Ekonomik Araç Kullanma (Ortak)...55 Çıkmış Sınav Soruları...65 Güvenli Sürüş Teknikleri (Ortak)...71 Çıkmış Sınav Soruları...77 Trafik Kazalarının Önlenmesi (Ortak)...85 Çıkmış Sınav Soruları...89 İlk Yardım (Ortak)...93 Çıkmış Sınav Soruları...97 Yasal Sorumluluklar ve Sigorta (Ortak)... 105 Çıkmış Sınav Soruları...111 İletişim Nedir? (Ortak)...117 Çıkmış Sınav Soruları... 121 SRC Cep Kitabı İçindekiler 3
C ep Kitabı İÇİNDEKİLER Davranış Psikolojisi (Ortak)... 125 Çıkmış Sınav Soruları... 131 Harita Okuma Bilgisi (Ortak)... 137 Çıkmış Sınav Soruları... 141 Tehlikeli Madde Taşımacılığı (ADR) (SRC3-4 ler için)... 145 Çıkmış Sınav Soruları... 148 Güzergah ve Geçiş Belgeleri (SRC1-3-4 ler için)... 153 Çıkmış Sınav Soruları... 157 Düzenli Yolcu Taşımacılığı (SRC1-2 ler için)... 161 Çıkmış Sınav Soruları... 167 Turizm Taşımacılığı (SRC1-2 ler için)... 175 Çıkmış Sınav Soruları... 180 Gümrük Tır Kaçakçılığı Mevzuatı (SRC1 ve 3 ler için)... 185 Çıkmış Sınav Soruları... 195 4 İçindekiler SRC Cep Kitabı
Trafik Kuralları ve Cezaları 1) TANIMLAR Sürücü: Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı sevk ve idare eden kişiye denir. Şöför: Karayolunda, ticari bir aracı kullanan sürücüye denir. Bağlantı yolu; Bir kavşak yakınında, karayolu taşıt yollarının birbirine bağlanmasını sağlayan kavşak alanı dışında kalan ve bir yönü trafiğe ayrılmış olan karayolu kısmıdır. Geçiş yolu; Özel mülke girmek ve mülkten çıkmak için yapılmış olan yolun karayolu üzerinde bulunan kısmıdır. Bölünmüş karayolu; Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile belirli şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoludur. Kavşak; İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak alandır. Gabari: Araçların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir Azami Genişlik : 2,55 m Azami Yükseklik : 4,00 m Azami Uzunluk : 12,00 m Azami Ağırlık: Taşıtın güvenle taşıyabileceği en çok yük ile birlikte ağırlığına denir. Takip Mesafesi: Sürücüler, önlerinde giden araçları, kendi araçlarının km. cinsinden saatteki hızının en az yarısı kadar metre mesafesinden takip etmek zorundadırlar. Örneğin, 90 km./s hızla giden bir aracın öndeki aracı takip mesafesi 45m. (Tehlikeli Madde Taşıyanlar Hızları ne olursa olsun 50 m takip mesafesi koymak zorundadırlar.) SRC Cep Kitabı Trafik Kuralları ve Cezaları 5
C ep Kitabı TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI 2) YOL ÇİZGİLERİ İLE İLGİLİ TANIMLAR a- Kesik Yol Çizgisi: Kurallara uymak şartıyla öndeki araç geçilebilir, şerit değiştirilebilir. Karayolunda tehlike yoksa, yol görüşe açık bir alana oturmuşsa çizilen çizgilerdir.kesik çizgiler arasındaki açıklıklar azalmaya başlarsa yolun tehlikeli kısımlarına yaklaşıldığı akıldan çıkarılmamalıdır. b- Devamlı Yol Çizgisi: Bu çizgi boyunca hiçbir sebeple öndeki araç geçilemez, şerit değiştirilemez. Karayolunda araç sürülürken yeterli olarak hız azaltılmadığında tehlike doğabilecek yaya, okul, demiryolu geçitleri, kavşak, tepe üstü, dönemeç, tünel ve yapım, bakım onarım sahaları ve yaklaşımlarında çizilir. c- Devamlı ve Kesik Yol Çizgisi: Sadece bir yönde geçme yasağı getirmiştir. Bu çizgi boyunca araca yakın olan çizginin anlamına göre hareket edilir.devamlı çizgi tarafında, öndeki araçlar geçilemez, şerit değiştirilemez.kesik çizgi tarafında kurallara uymak şartıyla öndeki araçlar geçilebilir, şerit değiştirilebilir. d- Yan Yana iki Devamlı Yol Çizgisi: Bu çizgiler ayırıcı görevi yapar, yolu bölünmüş karayolu durumuna getirir.karşı yönden gelen trafiğe ait yol bölümüne girilmez. 3) IŞIKLI TRAFİK İŞARET CİHAZLARI a- Fasılalı Yanıp Sönen Sarı Işık: Uyarı anlamındadır. Bu yerin yavaş ve dikkatli geçilmesini bildirir. b- Fasılalı Yanıp Sönen Kırmızı Işık: Mutlak duruş yapılmasını ve gidilecek yolun açık ve müsait olduğu görüldükten sonra yeniden hareket edilmesini bildirir. 4) TRAFİK İŞARET VE İŞARETÇİLERİNE UYMA MECBURİYETİ Karayolundan faydalananlar aşağıdaki sıralamaya göre; 1) Trafiği düzenleyemeye ve denetlemeye yetkili kişilere, 2) Işıklı ve sesli trafik işaretlerine, 6 Trafik Kuralları ve Cezaları SRC Cep Kitabı
TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI 3) Trafik işaret levhalarına, 4) Yol çizgileri ve yer işaretlemelerine, uymak zorundadırlar. C ep Kitabı 5) KARAYOLUNUN KULLANILMASI KURALLARI Kavşaklara yaklaşırken kesik kesik çizgiler şehir içinde 30, şehirler arası yollarda ise 150 metredir. Bu metrajlar içinde şerit değiştirilmez. 6) SÜRÜCÜ BELGESİNİ GERİ ALINMASI 1) Trafik kurallarını ihlal sebebiyle geriye doğru 1 yıl içinde 100 ceza puanını dolduran sürücülerin ehliyetleri; a) Aynı yıl için de 1. Kez dolduranların 2 AY süre ile geri alınır. b) Aynı yıl içinde 2. Kez 100 ceza puanını dolduranların 4 AY süre ile geri alınır, psiko-teknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanına muayene yaptırması zorunludur. c) Aynı yıl içinde 3. Kez 100 ceza puanını dolduranların ehliyetleri SÜRESİZ İPTAL EDİLİR. 2) Uyuşturucu ve keyif verici maddeleri kullanan sürücülerin tespiti halinde ehliyetine 5 Yıl el konulur. Mahkeme kararı ile 6 ay hapis cezası ve hafif para cezası ile cezalandırılır. 3) Sürücüler ile ilgili alkollü içki kullanma yasağı: Hususi otomobil kullanan sürücüler, kandaki alkol miktarı 0,50 promil üzerinde alkollü içki almış olarak araç kullanamazlar. Ticari araç kullanan sürücüler ise 0,20 promil üzerinde alkollü içki almış olarak araç kullanamazlar. a) İlk defa ihlali halinde, 6 ay süre sürücü belgeleri geri alınır. b) İkinci defada 2 yıl süre sürücü belgeleri geri alınır. Sağlık Bakanlığınca sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine tabi tutulurlar, eğitimi başarıyla tamamlayanların belgeleri süre sonunda iade edilir. SRC Cep Kitabı Trafik Kuralları ve Cezaları 7
C ep Kitabı TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI c) Üçüncü kez de ise bu suçu isleyen sürücülere 6 aydan az olmamak şartıyla hapis, sürücü belgelerine 5 yıl süre ile el koyulur ve psiko-teknik değerlendirilmeye tabii tutulurlar, olumlu bulunan sürücülerin belgeleri geri verilir. 7) HIZ KURALLARI ARAC CİNSİ YERLEŞİM YERİ ŞEHİRLER ARASI BÖL. YOL OTOYOL Otomobil 50 90 110 120 Minibüs-Otobüs 50 80 90 100 Kamyonet 50 80 85 95 Kamyon ve Çekici 50 80 85 90 Tehlikeli Madde 30 50 50 60 Arızalı Aracı Çeken 20 20 30 40 Freni Arızalı İse 15 15 Çekilmez Çekilmez NOTLAR: Freni bozuk aracı çeken araçlar en fazla 15 km/s hızla sürülebilirler. Tehlikeli madde taşıyan araçlar boş trafiğe çıkmaları halinde kendi araç sınıflarına ait hızla sürülebilirler. Hız sınırlarını %10 dan,%30 (otuz) a kadar aşan sürücülere hafif para cezası ve 5 ceza puanı verilir. Hız sınırlarını %30 dan fazla aşan sürücülere hafif para cezası 15 ceza puanı uygulanır. Hız sınırlarını %30 dan fazla aşmak suretiyle İhlal suçunun işlendiği tarihten geriye doğru 1 Yıl için de 5 defa ihlal edilmesi durumunda ehliyetleri 1 yıl süre ile geri alınır. 8 Trafik Kuralları ve Cezaları SRC Cep Kitabı
TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI 8) ŞERİT İZLEME VE GEÇME KURALLARI C ep Kitabı A) ÖNDEKİ ARACI GEÇME 1. Ayna kontrolü 2. Bir araç bir aracı sollama girişiminde bulunuyorsa sollama yapılmaz. 3. İşaret verir vermez sollama yapılmaz. 4. Gireceğim şeritte araç varsa emniyetle geçmesini beklenilir. 5. Önce işaret verir (Sinyalle) sonra öndeki aracı gece ışıkla, gündüz sesli olarak ikaz eder sonra manevraya başlanılır. 6. Bu işlemler takip mesafesini ihlal etmeden yapılır 7. Sollama anında geçme kuralının gerektirdiği kadar hız artırılır. Bu artırma anında radara yakalansa dahi suç değildir. 8. Geceleri aynı hizaya gelene kadar kısa hüzmeli ışıklarla seyredilir. 9. Yeterli mesafe geçildiğini aynalarla tespit edilir. 10. Sağ sinyal verip şeritine girer. 11. Normal hızına döner. B) GEÇİLEN ARAÇ SÜRÜCÜSÜNÜN UYACAĞI KURALLAR 1. İşaret alınca sağa yanaşılır. 2. Hızını korur. 3. Başka bir aracı geçmeye çalışmaz. 4. Sola dönüş yapmaz. 5. Geçmek isteyen araca elle işaret verir. (Işıklarla işaret vermek suçtur.) C) SAĞDAN GEÇME KURALLARI 1. Sol sinyal yakıp, yolun soluna yanaşmakta olan aracın 2. Yolun solunda durmuş aracın 3. Geçiş üstünlüğüne haiz araç yolun solunda durmuş ise 4. Hareket halindeki tramvayın, SAĞINDAN GEÇİLEBİLİR. SRC Cep Kitabı Trafik Kuralları ve Cezaları 9
C ep Kitabı TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI 9) GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜNE SAHİP ARAÇLAR Belirli araç sürücüleri, görevli olmak şartıyla ve başkalarının mal ve can güvenliğini tehlikeye sokmamak kaidesi ile trafik kısıtlamalarına uymamasına geçiş üstünlüğü denir. (C-İ-P-S) Can kurtaran İtfaiye Polis ve Jandarma Trafik Kar Buz Tuz çalışması yapan karayolu araçları Sivil savunma araçları Korumalı araçlar 10) GELEN TRAFİKLE KARŞILAŞMA (GEÇİŞ KOLAYLIĞI SAĞLAMA = DARALAN YOL) 1. Eğimli yolda inen araç çıkan araca yol verir. Sağa yanaşır ve gerekirse durur, çıkana yol verir. Müsait değilse geri geri gider, çıkana yol verir. 2. Düz yolda ise; Otomobil Minibüs Kamyonet Otobüs Kamyon Arazi taşıtı Çekici LTT İş makinesi sırasına göre alttaki üsttekine yol verir. 10 Trafik Kuralları ve Cezaları SRC Cep Kitabı
TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI C ep Kitabı 11. DURMA, DURAKLAMA VE PARK ETME KURALLARI Durma: Her türlü trafik zaruriyeti sebebiyle aracın durmasıdır. (Polisin durdurması,kırmızı ışıkta durmak vb..) Duraklama: Yolcu indirip bindirmek,yük indirip boşaltmak için 5 dk. Geçmemek kaydıyla arabanın bekletilmesidir. A) DURAKLAMANIN YASAK OLDUĞU YERLER 1. Duraklamanın yasaklandığının bir trafik işaretiyle belirtilmiş olduğu yerlerde. 2. Sol şeritte (raylı sistemin bulunduğu yollar hariç). 3. Yaya ve okul geçitleri ile diğer geçitlerde. 4. Kavşaklar, tüneller, rampalar ve bağlantı yollarında ve buralarda yerleşim merkezleri içinde 5 metre, yerleşim merkezleri dışında 100 metre mesafede. 5. Görüşün yeterli olmadığı tepe üstlerine yakın yerlerde ve dönemeçlerde. 6. Duraklayan veya park eden araçların yanında. 7. Otobüs ve taksi duraklarında. 8. İşaret levhalarına, yaklaşım yönünde ve park izni verilen yerler dışında, yerleşim birimi içinde 15 metre, yerleşim birimi dışında 100 metre mesafede. 9. Zorunlu haller dışında, yerleşim yerleri dışındaki karayollarında, taşıt yolu üzerinde duraklamak yasaktır. B) PARK ETMENİN YASAK OLDUĞU YERLER 1. Duraklamanın yasak olduğu yerlerde, 2. Park etmenin trafik işaret levhası ile yasaklandığı yerlerde, 3. Geçiş yolları üzerinde ve önünde, 4. Yangın musluklarına her iki yönde 5 metre mesafede, 5. Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarını belirten levhanın her iki yönünde 15 metrelik mesafede, 6. Üç veya daha fazla şeritli yollarda, aksine bir işaret olmadıkça gidiş yönüne ayrılmış en sağ şerit dışındaki şeritlerde, SRC Cep Kitabı Trafik Kuralları ve Cezaları 11
C ep Kitabı TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI 7. Park için yer ayrılmamış trafik işareti ile belirlenmemiş alt ve üst geçitler ile köprüler üzerinde ve ya bunlara 10 metrelik mesafe içinde, 8. Geçiş üstünlüğü olan araçların giriş ve çıkışının yapıldığı yerleri belirten levhalara 15 metre mesafe içinde, 9. Zorunlu haller dışında yerleşim yerleri dışındaki kara yolları üzerinde park etmek yasaktır. 12) ARAÇLARIN MUAYENE SÜRELERİ Araçların muayeneleri Ulaştırma Bakanlığına bağlı Araç Muayene İstasyonlarında yapılır. 1- Hususi otomobiller ilk 3 yaş sonunda 2 yılda bir, 2- Resmi ve ticari plakalı otomobiller ilk 2 yaş sonunda her yıl 3- Traktörler 3 yılda bir 4- Diğer motorlu araçlar yılda bir muayene ettirilir. 5- Muayene süresi dolmamış olsa bile bir araç a- Kazaya karışması halinde yetkili memur gerekli görürse, b- Araçta teknik değişiklik yapılırsa araç muayeneye sevk edilir. 13) ARIZALI ARAÇLARIN İŞARETLENMESİ Arızalı araçlar reflektör veya kırmızı işaretle işaretlenir. Düz bir yolda reflektörlü sürücüler 150 metreden görülmelidir. Araç dönemeç veya tepe üzerindeyse reflektör 30 metre uzağa konulmalıdır ve yine 150 metreden görülmelidir. Bozulan araç tehlikeli madde taşıyorsa nizami şekilde işaretlenir ve başında biri bekletilir. 12 Trafik Kuralları ve Cezaları SRC Cep Kitabı
TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI 14) ARIZALI ARAÇLARIN ÇEKİLMESİ a) C ep Kitabı - Çekme halatı, çekme zinciri veya çekme demiri ile çekilir. - Çekme halatının uzunluğu en fazla 5m. olmalıdır. - Halatın uzunluğu 2,5m. geçerse kırmızı yansıtıcı bağlanmalı. - Hız saatte 20km olmalı. b) - Çeki demiri ile çekilmeli. - Demir uzunluğu en fazla 1m. olmalı. - Hız saatte 15km. geçmemeli. NOT: Her iki durumda da yolcu ve yük taşınmamalı. Otoyolda araç çekilmez. 15) ARAÇLARIN YÜKLENMESİ 1) Karayoluna değmeyecek akmayacak gürültü çıkarmayacak şekilde yüklenmelidir. 2) Önden 1 metre arka 2 metreyi aşmayacak şekilde yüklenmelidir. 3) Taşıma sınırı, dingil ağırlığı ve gabarisi aşılmayacak şekilde yüklenmelidir. SRC Cep Kitabı Trafik Kuralları ve Cezaları 13
C ep Kitabı TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI 16) ARAÇLARDA BULUNDURULMASI ZORUNLU OLAN GEREÇLER A) REFLEKTÖR Motosiklet ve motorlu bisiklet hariç, bütün araçlarda en az iki adet olacaktır. B) ENGEL İŞARETİ Otobüs, kamyon ve çekici ve tehlikeli madde taşıyan araçlar kullanır. Ebatları 150x25 cm olmalı ve normal hava şartlarında 150 metreden net olarak görülebilmelidir. C) TAKOĞRAF Otobüs, Kamyon ve Çekicilerde olmalıdır. Sürücünün araç kullanma, dinlenme süreleri ile araç kullanırken yaptığı hızı belirlemeye yarar. D) YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI Yangın Tüpü Şoförün ulaşabileceği en kolay yerde bulunur. Hayatımı yazsam, duble yol olur... -Kamyon arkası yazıları- 14 Trafik Kuralları ve Cezaları SRC Cep Kitabı