Oniki İmam ın Alevilikteki yeri ve önemi Bismi Şah Allah Allah, Hü Allah, hü eyvallah, Secde haktır ademe, seyrangahız aleme, El ele, el hakka dedik, geldik bu deme, Aşk ile, Canlar, hepinize, merhaba! Oniki İmamlar Ali Evinin Evlatlarıdır. Ali Evini önce iki grup içinde inceleyeceğiz. 1-) Aile bağı olan yani kan bağıyla soydan gelenler. Bunlara NESEBİ ALEVİ veya BELOĞLU denir. 2-) Kan bağıyla olmayıp soy dışından gelenlere de NASİBİ ALEVİ denir. Soy dışından gelenler ikrar vererek bağlananlara YOLOĞLU veya TALİP denir. Hem Hz. Ali nin soyundan gelen ve hemde soydan gelmeyip ve ikrar vererek bağlananların hepsine de ALEVİ denir. İKRAR aradaki bağdır. İkrar varsa bağ vardır. İkrar verenler Ehlibeyt evine katılırlar. İkrar vermeyenler Ali evine dâhil olamazlar. 1-) NESEBİ ALEVİ (SOYDAN GELENLER, BELOĞLU) Soydan gelenler yani Nesebi Aleviler de ikiye ayrılırlar. 1-) Hz.Ali ve Hz. Fatıma-tül Zehra nın evliliğinden dünyaya gelen evlatlarına EVLADI RESUL denilmektedir. Hz. Muhammedin kendisinin belirlediği Evladı Resul diye anılan Nesebi Aleviler de ikiye ayrılır. a-) Barışın simgesi olan Hasan ül Müçteba nın soyundan gelenlere NASİBİ ALEVİ denir. Şerif kelimesinin anlamı ŞEREFLİ SOY demektir. b-) Şehitler Şahı İmam Hüseyin in soyundan gelenlere ise SEYİD denir. Seyid: Efendi anlamına gelir. Yolun Efendileri demektir. Alevi grubu içinde sayısal olarak en çok olanlar Seyidler dir. Anadolu daki Ocak sahipleri, Rehber, Pir, Mürşitler İmam Hüseyin soyundan gelen SEYİDLER dir. İmam Hüseyin in Kerbela da üstlendiği misyon tarihsel bir önem arz etmektedir. Şehitler Şahı İmam Hüseyin Kerbela Çölünde kendisini, Ehlibeyt ini, Yarenlerini, yakınlarını feda etmeseydi, bizim inancımızın günümüze kadar ulaşması belki de mümkün olmayacaktı. Bu misyondan dolayı Seyidlerin değeri toplumumuz için çok fazla anlam ifade eder. İmam Hüseyin den sonra hem İmamet, hem de Seyidlik, İmam Zeynel Abidin le yürümüştür. Tutulan Sükür Orucu tamda bundan dolayıdır. İmam Zeynel Abidin den sonra gelen İmamlar, Seyid silsilesi içinde yer alırlar. İmam Hüseyin in soyundan gelenlere aynı zamanda HÜSEYNİ de denir. 1
HZ.ALİ NİN HZ. FATIMA DIŞINDA DİĞER EŞLERİNDEN DOĞAN ÇOCUKLARI Seyid ve Şerif soyadlarının dışında birde, keremler Sultanı Aliyyel Mürteza nın, (kadınlar seyidesi Hz. Fatımanın, Hakk a yürümesinden sonra yaptığı) diğer evliliklerden doğan çocuklarından devam eden soylar da vardır ki, bunlarda kendi aralarında iki gruba ayrılırlar. 1-) Muhammed Hanifi den gelenler ki, bunlara HACEGAN denir. Hacegan: Engin ilme sahip olan demektir. Bu soy içinde en meşhurları Türkistan Piri Ahmet 2-) Celal Abbas tan gelenler ki bunlara da, EVLADEN denir. Evladen: Keremler Sultanı Hz. Ali nin Fatıma-tül Zehra nın iki nuru olan İmam Hasan, İmam Hüseyin ve Muhammed Hanefi nin dışında kalan çocuklarından gelen soya verilen isimdir. Bu soyun içinden en meşhur olanı Kerbela da İmam Hüseyin in sancaktarı olan Celal Abbas Hazretleridir. Evlad zincirinden gelenler de 12 İmam silsilesine bağlıdır. Alevi inancı içerisinde Hz. Ali nin çocuklarının meydana getirdiği 17 Kemerbestlerin 14 ü bu gruba dâhildir. Diğer 3 Kemerbest ise Hz. İmam Hasan, Hz. İmam Hüseyin ve Muhammed Hanifi dir. 17 Kemerbestler iki gruptur. Biri Hz. Ali nin evlatlarının meydana getirdiği, diğeri de Hz. Ali nin elinde Kemerbest olandır. Şerif, Seyid, Hacegan, Evladen olarak ifade ettiğimiz ve Hz. Ali nin soyundan gelenlere Nesebi Alevi, Beloğlu veya soydan gelenler diyoruz. Bunların hepside Ehli-Beyte aittirler. 2-) NASİBİ ALEVİLER (YOLOĞLU, TALİP OLANLAR, İKRAR VERENLER) Hidayet Işığı darda kalanların inayet eli, Kerem Kani Şahı Merdan Ali nin soyu dışında (Nesebi) kalanların herhangi birisinin kendi hür iradesi ile Şahı Merdan Ali nin soyuna bağlanan Rehber, Pir, Mürşitlerden herhangi birisine ikrarı bend olup bağlananlara verilen isimdir. İkrarla bağlananlara NASİBİ ALEVİ denir. Hakk ın Hakikatini Mürşitler bilirler. Bundan Nasip almak isteyenler Talip olur. Talip olanda Hakk ın Hakikatini talep eder. Yani aradığı nasibi bulmaya çalışır. Cenabi Mevla bizleri bu nasipleri alan taliplerden eylesin. Hak Muhammed Ali, Ehlibeyt, Oniki imam kutsallığını sevgisini, sevdasını yüreğinde taşıyan, Keremler Sultanı Ali yyel Mürteza nın Hz. Muhammed in vekili, halifesi, imamet kapısının başı, velayet kapısının şahı olduğuna inanan. Ali evine ve onun soyuna ikrar yoluyla bağlanan, ikrarı bend olup Ali evinin bizlere sunduğu inanç ile hareket eden, 2
Şahı Merdan Ali nin adaletinden, onun insani değerlerinden ayrılmayan insanı merkez alıp, yüreği insan sevgisiyle dolu, İnsan hak ve hukukuna, bütün canlıların hak ve hukukuna riayet eden, ekolojik denge içinde ve ona zarar vermeden, yaşamayı ilke edinen, bütün inançlara saygı ve hoşgörüyle bakan, din, dil, ırk, cins, renk farkı gözetmeden eline, diline, beline, nefsine, işine, aşına, gözüne sözüne sahip olma ilkesiyle hareket eden, inançlı, itikatlı, ikrarlı, imanlı insanları bünyesine alarak onların Hakk a ulaşmalarında manevi olarak donatıp, yoğuran, Hakk ın hakikatini, göksel ve derinliklerde bulunan hazinenin sırlarını öğreten, dört kapı kırk makam, insan-ı kamil yolunda başta kendisi olmak üzere, kendini, herkese fark ettiren, sevgiyi, hoşgörüyü, paylaşımı baş tacı eden, muhabbetle, şefkatle, erdemle, merhametle hareket eden, kinden, kibirden, ikircikten, kötü duygu ve davranışlardan uzak olmayı arzulayan, zalimin, sömürenin karşısında yer alıp fakirin, yoksulun, yetimin, ezilenin, yanında saf tutan, emeği ve alın terini kutsal bilen, ilim, irfan, kemalet ve marifetli bir toplum yaratmak için çalışan insana ve insanlığa hizmet etmeyi ilke edinen, Hakk ı insanda, insanı da Hakk ta gören, bilimsel temelde mücadeleyi esas alan, Hz. Ali soyuna dost olanla dost, düşman olandan da uzak duran bir inanç sistemine biz, Alevilik diyoruz. Bu kıstasları yerine getirenlerede, Oniki İmam aşığı denir. Demekki Oniki İmam aşığı olmak yukarıda sayılan tüm erdemlere, özelliklere sahip olmaktan geçer. Yani Birilerinin dedigi gibi, Ali yi sevmek Alevilikse, bende aleviyim demekle Alevi olunamıyor! 3
Alevi olmanının kıstasları pek net: yani, ALLAH A SITKI CANDAN VE CANI GÖNÜLDEN İNANMAK VE ALLAH TAN BAŞKA İLAH OLMADIĞINI BİLMEK. HZ. MUHAMMED İN RESUL OLDUĞUNU KABÜL VE BEYAN ETMEK. HZ. ALİ NİN İMAMETİN BAŞI VE VELAYET KAPISININ ŞAHI OLDUĞUNU KABULLENMEK. Oniki İmamların Ali Evinin Evlatları olduğundan yola çıkarak, diyoruz ki: ALİ EVİNE MUHABBET DUYMAK. ALİ EVİNİ SEVMEK. ALİ EVİNE BAĞLANMAK. ALİ EVİNE İKRAR VERMEK VE İKRARI BEND OLMAK. ALİ EVİNİN YOLUNU SÜRMEK. ALİ EVİNİN İLMİYLE, İRFANIYLA, KEMALETİYLE, MARİFETİYLE VE HAKİKATİYLE HEM HAL OLMAK. EHLİBEYT, ONİKİ İMAMLARIN IŞIĞIYLA, YOL SÜRMEK. ANADOLU NUN SERÇEŞMESİ, GÖNÜLLER SULTANI PİRİMİZ HÜNKAR HACI BEKTAŞ-İ VELİ NİN DÖRT KAPI - KIRK MAKAMINDAN GEÇİP İNSAN-I KAMİL OLMA YOLUNA TALİP OLMAK. KEREMLER SULTANI NIN HALİYLE HALLENMEK, İLMİYLE İLİMLENMEK, AHLAKIYLA AHLAKLANMAK. CÖMERTLİKTE SINIR TANIMAMAK. İNSANA VE İNSANLIĞA HİZMETİ ANA İLKE KABUL EDİNMEK. SORUMLULUK SAHİBİ OLMAK, BAŞTA KENDİSİNDEN, AİLESİNDEN VE ÇEVRESİNDEN SORUMLU OLMAK. DİN, DİL, IRK, CİNS, RENK AYRIMI YAPMADAN BÜTÜN INSANLARA SAYGILI OLMAK, 72 MİLLETE BİR GÖZLE BAKMAK, ÜRETEN DÜŞÜNEN, ÇAĞIN GEREKLERİYLE DONANARAK ZALİMİN, ZORBANIN, SÖMÜRÜNÜN KARŞISINDA OLMAK. HAKTAN - ADALET TEN, ÖZGÜRCE BİR YAŞAMDAN YANA SAF TUTMAK. KÖTÜ DUYGULARDAN VE NEGATİF DÜŞÜNCELERDEN UZAK KALMAK. İmam Ali, oniki İmamların ilki: O, Şah-ı Merdan'dır, yani yiğitlerin Şahıdır. O, Şah-ı Evliya'dır, yani evliyaların Şahıdır. O, Şir-i Yezdan'dır, yani Tanrı'nın Aslanıdır. O, Nihan'dır, yani sırdır. O, Aliyyel Mürteza: seçkinlerin en yücesi. O, Haydarı Kerrrar: döne döne savaşan Allahın Arslanı. O, Şah-ı Velayet'tir, yani Veliliğin Şahıdır. O, Ebu Turab'tır, yani toprağın babasıdır. O, Bab'ül Ilim dir, yani bilimin kapısıdır. O, Emir'ül - Mü'minin' dir, yani inananların önderidir. O, Veçhullah'tır, yani Tanrı'nvn yüzüdür, tecellisidir, yansımasıdır.. O, Kur'an - Natik'tır, yani Konuşan Kur'an'dır, gibi daha pek çok ünvanları vardır. 4
Kendinde ki Hakk ı bulmak isteyen bireyin bir Mürşide bağlanması ve onunla halini hemhal etmesi gerekir yani bir Mürşide, bir Pire bağlanmasıyla ancak Talip olunur. Alevilik; hamları has, eğrileri doğruya yönelten, çiğ talipleri pişirerek olgunlaştıran gerçeklik yoludur. Bu gerçeklik yolu Hz. Ali den onun evlatları 11 İmama onlardan da taa bizlere intikal etmektedir. İşte bizler Şah Merdan ın o gerçek yolunun sevdalılarıyız. Cenabi-Hak bizleri daima bu yolun taliplerden eylesin. Bu arada On iki İmamların isimlerini de zikredelim. İmam Ali, İmam Hasan, İmam Hüseyin, İmam Zeynel Abidin, İmam Muhammed Bakır, İmam Cafer-i Sadık, İmam Musai Kazım, İmam Ali Rıza, İmam Muhammed Taki, İmam Ali Naki, İmam Hasan Askeri, İmam Muhammed Mehdi Sahip Zaman TURABİ BABA DİYOR Kİ: SALMA DİL GEMİSİ ENGİNE AŞIK ERENLER CEMİNDE PAYIN BULUNMAZ HER YERDE FARŞ ETME SIRR-I HAKİKAT ONU FARKEDECEK BİR CAN BULUNMAZ ALİ ÇOKTUR ŞAH-I MERDAN BULUNMAZ ARİFİN HALİNİ TARİF NE HACET EFSANE SÖZLERDEN EYLE FERAGAT HANİ NERDE GÖSTER SAHİP KERAMET BÖYLE BİR ACAYİP DEVRAN BULUNMAZ ALİ ÇOKTUR ŞAH-I MERDAN BULUNMAZ TURABİ CİHANDA OLMA SERSERİ FARK EDEN KALMADI DÜRÜ GEVHERİ KİMSENİN KİMSEDEN YOKTUR HABERİ BÖYLE BİR ACAYİP DEVRAN BULUNMAZ ALİ ÇOKTUR ŞAH-I MERDAN BULUNMAZ BİZ GARİB-İ VATANIZ DAR U CİHANDA KALDIK DERDİMİZİ TAZELEYİP YAKMA BİZİ BİZ YANDIK DAĞ-I HAYDARI VURUP SİNEMİZİ DAĞLADIK NAZAR-I ŞAHI ERENLER BİZİ BEKTAŞİ ETTİ ALİ AŞKI NAMIMIZI BÖYLE KIZILBAŞ ETTİ MEZHEBİM BELLİ DEĞİL BAŞKA BİR ESRARIM YOK ELDE TESPİH DİLDE VİRD BELDE ZÜNNARIM YOK DÜŞMANA BİR ZARARIM DOSTA BİR KÂRIM YOK EL İLE KADR-İ CİDAL SARFEDECEK BİR VARIM YOK NAZAR-I ŞAHI ERENLER BİZİ BEKTAŞİ ETTİ ALİ AŞKI NAMIMIZI BÖYLE KIZILBAŞ ETTİ VİRD ZİKİR,ZÜNNARIM DİNDEN AYRİLDİGİNA DAİR BİR KUSAK, KADR-İ CİDAL: ATESLİ SAVUNMA, CEDELLESME 5
ALİ AŞKI NAMIMIZI BÖYLE KIZILBAŞ EYLEDİ SUÇUMUZ NEDİR ERENLER KARA GÜNLERDE BİZ KALDIK MANSUR İLE BEDRETTİN İLE SEREZLERDE BİZ ASILDIK ZALIMLARIN ZULMU BİZİM GÖZÜMÜZÜ YAŞ EYLEDİ ALİ AŞKI NAMIMIZI BÖYLE KIZILBAŞ EYLEDİ NESİMİYLE PİR SULTANLA BİZ ASILDIK BİZ KESİLDİK MARAŞLARDA SİVASLARDA BİZ YANDIK BİZLER YAKILDIK ZALİMLARİN ZULMU BİZİM GÖZÜMÜZÜ YAŞ EYLEDİ ALİ AŞKI NAMIMIZI BÖYLE KIZILBAŞ EYLEDİ BİZ PİRE İKRAR VERMİŞİZ GERÇEGE BOYUN EGMİŞİZ MAZLUMLARIN HAKKI İÇİN ZALİMA KARŞI DURMUSUZ ZALİMLARİN ZULMU BİZİM GÖZÜMÜZÜ YAŞ EYLEDİ ALİ AŞKI NAMIMIZI BÖYLE KIZILBAŞ EYLEDİ 6
Bir ömür boyunca horlandım ancak Buna rağmen seviyorum Ali yi Çile çekip hayli zorlandım ancak Buna rağmen seviyorum Ali yi Şah ı sevdim diye hakir gördüler Ak alnıma kara leke sürdüler Kimi zındık kimi dinsiz dediler Buna rağmen seviyorum Ali yi Nice iftiraya maruz kalmışım Yüreğimden derin yara almışım Çaresizlik girdabına dalmışım Buna rağmen seviyorum Ali yi Ali yi seveni suçlu saydılar Bu nedenle nice cana kıydılar Bizim başımıza cennet koydular Buna rağmen seviyorum Ali yi Derviş Kemal bu aşk beni bezdirdi Yaşam boyu dert gönlümü yüzdürdü Yıllar yılı yobazlara ezdirdi Buna rağmen seviyorum Ali yi 7
Oniki İmamların isimlerinin geçtiği eserlere Duazimam denir, şimdi bunlara bir kaç örnek verelim: HER SABAH HER SABAH ÖTÜŞÜR KUŞLAR HER SABAH HER SEHER ÖTÜŞÜR KUŞLAR BÜLBÜLDE GÜL İÇİN FİGANA BAŞLAR KIBLEMİZDEN KISMETİMİZ VERİLE VEYSEL KARAN GİTTİ YEMEN ELİNE ARIYIZ UÇARIZ KUDRET BAĞINA BİZ ÇEKERİZ İMAMLAR'IN YASINI İŞİT GERÇEK ERENLERİN SESİNİ İMAM HASAN İÇTİ AĞU TASINI TALİP OLAN İNC' ELEKTEN ELENDİ MÜMİN OLAN HAK YOLUNA DOLANDI ŞAH HÜSEYİN AL KANLARA BOYANDI İMAM ZEYNEL PARELENDİ BÖLÜNDÜ OL İMAM BAKIR'A YÜZLER SÜRÜLDÜ CAFER'İ SADIK'A ERKAN VERİLDİ GÖNÜL KUŞUN KALP EVİNDE YUVASI VİRDİMİZE DÜŞTÜ ŞAH'IN AVAZI KAZIM, MUSA, ALİ RIZA DUASI ŞAH TAKİ'YLE NAKİ NUR OLDU GİTTİ HASAN-ÜL ASKERİ ER OLDU GİTTİ MEHDİ MAĞARADA SIR OLDU GİTTİ KANBER, SELMAN, FATMA DURDU DUAYA ŞEHRİBAN SOYUNDU BİNDİ DEVEYE İSA KAHREYLEDİ ÇIKTI HAVAYA DÖRT KİTAP YAZILDI DÖRT DİNE DÜŞTÜ KUR'AN MUHAMMED'İN VİRDİNE DÜŞTÜ KUL HİMMET PİRİNİN DERDİNE DÜŞTÜ 8
Mestaneyiz Hayalin gönlümde olalı mihman Gah uslu gezeriz gah divaneyiz Soyunup aşkından olmuşuz üryan Gah Mecnun oluruz gah efsaneyiz Cemalin göreli olduk serseri Can verip bu yolda bulduk Haydar'ı Lutf etti nuş ettik ab-ı kevseri Gah ayık gezeriz gah mestaneyiz Muhammed Ali'nin aşkına düştük Kudret kandilinden nura yetiştik İmam Hasan ile ağuyu içtik Gah tavaf-ı Kabe gah puthaneyiz İmam Hüseyin'in kemter kuluyuz Zeynel bahçesinin can bülbülüyüz Ma'rifet bağında aşkın gülüyüz Ayna-i Hüda'yı gah seyraneyiz Her dem Muhammed Bakırı zikreyleriz Ca'feriyiz Hakk'a şükr eyleriz Gah yedi tamuyu fikir eyleriz Aşkın ateşinde gah pervaneyiz Kazım ile yedi deryaya girdik Rıza kapısından behişte yettik Ummana kavuştuk katarı kattık Naci deryasında gah dürdaneyiz Taki ile cümle canı gezeriz Naki ismin daim okur yazarız Hakipay -ı Askeri'yiz tozarız Secde -i Adem'de Sadıkaneyiz Aşıkız bekleriz bab -ı velayet Vechinde okuruz hem yedi ayet İki kaş dört kirpik zülfün tamam et Kıblegah eyledik aşıkaneyiz NOKSANİ Mehdi-i Şah'a bendeyiz Kanda varsak Kırklar ile cemdeyiz Hakk'ı özümüzde bulduk demdeyiz Pirin eşiğinde can kurbaneyiz 9
Dinsiz diyor bana yobaz Dinsiz diyor bana yobaz Alevilik dinsizlikmi? Hak kitabın oku biraz Ali demek densizlikmi? Hak yolunda bir ademim Erenlerden gelir cemim Kıblegahım insan benim Bunu demek arsızlıkmı? Sevgidir bende ibadet Her kula ederim minnet Gönlümdeki büyük hikmet Taşıyorsa kansızlıkmı? Kamil olana ehilim Cehalete dost değilim Şahım hünkar abdal pirim Biliyorsam soysuzlukmu? Hü çekerim pir aşkına Selamım olmaz düşküne Rehber isem ben şaşkına Söyle bu imansızlıkmı? ÜSTADİ girer bir cenge Açtı ellerin gülbenge Gönüllere hep bir denge Sağlıyorsa haksızlıkmı? Ozan ÜSTADİ 10
Aşka düşen pervaneyim Mevlam sana ersem diye Aşka düşen pervaneyim Cemalini görsem diye Aşka düşen pervaneyim Gözyaşlarım durmaz taşar Seller gibi çağlar coşar Vuslat ümidiyle yaşar Aşka düşen pervaneyim Derdinle ağlar inlerim Aşka düşer hep inlerim Bülbül şakır ben dinlerim Aşka düşen pervaneyim Kevni temaşa eylerim Nevayı aşkı söylerim Sensiz cihanı neylerim Aşka düşen pervaneyim Vücudum etseler lime Az gelir o Hüseyine Biat edersem Yezide Bana lanet bana lanet Allah bana haber verse Yezit de suç yoktur dese Ben böyle istedim dese Ona lanet ona lanet Yezit beni kral kılsa Kainat emrime verse Cennetim de senin dese Girer isem bana lanet Allah bir Muhammet Ali Bir'enbiya biri veli Hüseyin aşkına deli Olmaz isem bana lanet Feyzullah der Allah birdir İki diyen daim kördür Yezide lanet bir nurdur Doğmaz ise ona lanet Feyzullah Çınar 11
BENDE SIĞAR İKİ CİHAN Bende sığar iki cihân ben bu cihâna sığmazam Cevher-i lâmekân benim kevn ü mekâna sığmazam Kevn ü mekândır âyetim zâta gider bidâyetim Sen bu nişân ile beni bil ki nişâne sığmazam Kimse gümân ü zann ile olmadı Hakk ile biliş Hakkı bilen bilir ki ben zann ü gümâna sığmazam Sûrete bak vü ma'nîyi sûret içinde tanı kim Cism ile cân benim velî cism ile câna sığmazam Hem sadefim hem inciyim haşr ü sırât Bunca kumâş ü raht ile ben bu dükâna sığmazam Genc-i nihân benim ben uş ayn-ı ayân benim ben uş Gevher-i kân benim ben uş bahr ile kâna sığmazam Arş ile ferş ü kâf ü nûn bende bulundu cümle çün Kes sözünü uzatma kim şerh u beyâna sığmazam Gerçi muhît-i a'zâmım adım âdem durur âdemim Dâr ile kün fekân benim ben mu mekâna sığmazam Cân ile hem cihân benim dehr ile hem zamân benim Gör bu latifeyi ki ben dehr ü zamâna sığmazam Encüm ile felek benim vahy ile melek benim Çek dilini vü epsem ol ben bu lisâna sığmazam Zerre benim güneş benim çâr ile penc ü şeş benim Sûreti gör beyân ile çünkü beyâna sığmazam Zât ileyim sıfât ile Kadr ileyim Berât ile Gül-şekerim nebât ile piste-dehâna sığmazam Şehd ile hem şeker hem şems benim kamer benim Rûh-ı revân bağışlarım rûh-ı revâna sığmazam Tîr benim kemân benim pîr benim civân benim Devlet-i câvidan benim îne vü âna sığmazam Yer ü gökü düzen benim geri dönüp bozan benim Cümle yazı yazan benim ben bu dîvâna sığmazam Nâra yanan şecer benim çarha çıkar hacer benim Gör bu odun zebânesin ben bu zebâne sığmazam Gerçi bugün Nesîmîyim Hâşîmîyim Kureyşîyim Bundan uludur âyetim âyet ü şâna sığmazam 12