Doküman Kodu Yayın Numarası Yayın Tarihi 01 1/60
DEĞİŞİKLİK KAYITLARI Yayın No Yayın Nedeni Yayın Tarihi 00 İlk Çıkış 03.01.2012 01 Döküman Yeniden Düzenlendi 2/60
İÇİNDEKİLER 1 Amaç ve Kapsam...7 2 Tanımlar...7 3 İzlenmesi Gereken Adımlar...7 3.1 Akis Akıllı Kart İşlemleri ve Sürücüleri...7 3.1.1 Sürücü İndirme Sayfası...7 3.1.2 Kart Okuyucular...7 3.2 Gemplus Kart Okuyucu...8 3.2.1 Gemplus Kart Okuyucusunun Çalışırlığını Kontrol Etme Adımları...8 3.2.2 Gemplus Kart Okuyucuya AKİS Akıllı Kart Yerleştirme Adımları...10 3.2.3 Gemplus Kart Okuyucu Sürücü Yükleme Adımları...13 3.3 Ominikey Kart Okuyucu...21 3.3.1 Omnikey Kart Okuyucu Sürücüsü Yükleme Adımları...21 4 Akıllı Kartlar...28 4.1 Akis Akıllı Kart Yükleme Adımları...28 4.2 64 Bit Windows İşletm Sistemi Sürücüsü Yükleme Adımları...35 5 Java Kurulumu...36 5.1 Akis Akıllı Kart ve Kart Okuyucuları Sürücülerinin Yüklenmesi...40 5.2 Akis Akıllı Kart ın PIN ini Değiştirme Adımları...43 5.3 Kilitlenmiş Akis Akıllı Kart ın Kilidini Çözme Adımları...51 6 Gemplus Akıllı Kart...56 6.1 Gemplus Akıllı Kart Sürücüsü Yükleme Adımları...56 3/60
ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1 Akis Kart İzleme Aracı...9 Şekil 2 Çipli Parçanın Sökülmesi...10 Şekil 3 Kart Okuyucu Kapağının Çıkarılması...11 Şekil 4 Kart Okuyucu Kapağına Kartın Takılması...12 Şekil 5 Kart Okuyuc Kapağının Tekrar Takılması...13 Şekil 6 Sürücünün Yüklendiği Web Sayfası...14 Şekil 7 Windows a Kaydetme İşlemi...15 Şekil 8 Kaydedilen Sürücüyü Çalıştırma İşlemi...15 Şekil 9 Sürücü Kurulum Adımları...16 Şekil 10 Sürücü Kurulum Adımları...17 Şekil 11 Sürücü Kurulum Adımları...18 Şekil 12 Sürücü Kurulum Adımları...19 Şekil 13 Sürücü Kururlum Adımları...20 Şekil 14 Omnikey Sürücü Kurulum Dosyası...21 Şekil 16 Sürücü Kurulum Adımları...22 Şekil 17 Sürücü Kurulum Adımları...22 Şekil 18 Sürücü Kurulum Adımları...23 Şekil 19 Sürücü Kurulum Adımları...24 Şekil 20 Sürücü Kurulum Adımları...25 Şekil 21 Sürücü Kurulum Adımları...26 Şekil 22 Sürücü Kurulum Adımları...27 Şekil 23 Akis Sürücü Yükleme Web Sayfası...28 Şekil 24 Akis Sürücü Yükleme Adımları...29 Şekil 25 Akis Sürcü Yükleme Adımları...30 Şekil 26 Akis Sürücü Yükleme Adımları...31 Şekil 27 Sürücü Yükleme Adımları...32 Şekil 28 Akis Sürücü Yükleme Adımları...33 Şekil 29 Akis Sürücü Yükleme Adımları...34 Şekil 30 Sistem Özellikleri...37 Şekil 31 Ortam Değişkenleri...38 Şekil 32 Sistem Değişkeni Düzenleme Ekranı...39 4/60
Şekil 33 Kamusm Sürücü Yükleme Adımları Sayfası...40 Şekil 34 Kamusm Sürücü Yükleme Adımları Sayfası...41 Şekil 35 Kamusm Sürücü Yükleme Adımları Sayfası...42 Şekil 36 Adım 1...43 Şekil 37 Adım 2...43 Şekil 38 Adım 3...44 Şekil 39 Adım 4...44 Şekil 40 Adım 5...45 Şekil 41 Adım 6...45 Şekil 42 Adım 7...46 Şekil 43 Adım 8...46 Şekil 44 Adım 9...47 Şekil 45 Adım 10...47 Şekil 46 Adım 11...48 Şekil 47 Adım 12...48 Şekil 48 Adım 13...49 Şekil 49 Adım 14...49 Şekil 50 Adım 15...50 Şekil 51 Adım 16...50 Şekil 52 Adım 1...51 Şekil 53 Adım 2...51 Şekil 54 Adım 3...52 Şekil 55 Adım 4...52 Şekil 56 Adım 5...53 Şekil 57 Adım 6...53 Şekil 58 Adım 7...54 Şekil 59 Adım 8...54 Şekil 60 Adım 9...54 Şekil 61 Adım 10...55 Şekil 62 Adım 11...55 Şekil 63 Gemplus Akıllı Kart Sürücüsü...56 Şekil 64 Adım 1...57 Şekil 65 Dosyalar Kopyalanır...57 5/60
Şekil 66 Gemplus Sürücüsü Kurulumu...58 Şekil 67 Lisans Sözleşmesi Ekranı...58 Şekil 68 Gemplus Sürücü Kurulumu...59 Şekil 69 Gemplus Sürücü Kurulumu...59 Şekil 70 Gemplus Sürücü Kurulumu...60 Şekil 71 Gemplus Sürücü Kurulumu...60 6/60
1 Amaç ve Kapsam den Mobil Nitelikli Elektronik Sertifika hizmeti alan müşterilerin akıllı kart işlemleri ve sürücü kurulumları için izlemesi gereken adımları anlatmak. 2 Tanımlar NES: Kanunun 9 uncu maddesinde sayılan nitelikleri haiz elektronik sertifikayı, 3 3.1 İzlenmesi Gereken Adımlar Akis Akıllı Kart İşlemleri ve Sürücüleri Akıllı Kartlara ve Kart Okuyucularına ait işletim sisteminizde bulunması gereken sürücüleri ve yapılması gerekenleri içerir. 3.1.1 İşletim Sürücü İndirme Sayfası sisteminize uygun tüm Akıllı Kart ve Okuyucu sürücülerini http://www.kamusm.gov.tr/islemler/surucu_yukleme_servisi/ linkinden indirebilirsiniz. 3.1.2 Kart Okuyucular Kart Okuyucular, akıllı kartları bilgisayarınızda kullanabilmenize yarayan USB benzeri (Masaüstü modelleri de bulunmaktadır), içerisinde kartı tutmaya yarayan bir hazne bulunan okuyuculardır. Akıllı kart, kart okuyucunun bu haznesine takılır. Kart okuyucu, üzerinde takılı olan karta bilgisayarın USB girişinden erişmek amacıyla kullanılır., Gemplus ve Omnikey olmak üzere iki çeşit kart okuyucu kullanmaktadır. 7/60
3.2 Gemplus Kart Okuyucu Gemplus Kart Okuyucusunun Çalışırlığını Kontrol Etme Adımları 3.2.1 Gemplus kart okuyucuları Windows XP ve VISTA Kurulu bilgisayarlarda otomatik olarak tanınmaktadır ve sürücülerin ayrıca yüklenmesi gerekmez. AKİS kartı kullanabilmek için AKİS kart izleme aracının, sürücülerinin kurulması yeterlidir. AKİS kartı sürücüsü; Bu linkten indirilebilir http://www.akiskart.com.tr/tr/destek.html. Kart okuyucunuzun çalıştığını kontrol etmek için aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz: Kart okuyucunuzu bilgisayarınıza taktığınızda yeşil ışığın yandığından emin olun. Eğer kart okuyucunuzun ışığı yanmıyor ise bilgisayarınız kart okuyucuyu tanımamış olabilir veya kart okuyucunuz arızalı olabilir. Adım 1: obilgisayarınızın kart okuyucunuzu tanıdığını kontrol etmek için: omasaüstünde Bilgisayarım'ı sağ tuş ile seçenekleri açın ve Yönet'e girin oaygıt Yöneticisine tıklayarak ekranın sağında bulunan aygıt listesinden Akıllı Kart Okuyucular Listesinde Gemplus USB Key Smart Card Reader var mı kontrol edin. Adım 2: oadım 1 deki kontrollere göre bilgisayarınız kart okuyucunuzu tanıyorsa fakat kart okuyucunuzun ışığı yanmıyorsa kart okuyucunuz arızalı olabilir. Bu durumda AKİS kartınızı farklı bir kart okuyucuya takarak işlem yapmayı deneyiniz. 8/60
onormal şartlarda düzgün çalışan bir kart okuyucu ve kartın AKİS Kart İzleme aracı ekran görüntüsü aşağıdaki gibidir: Şekil 1 Akis Kart İzleme Aracı Kart okuyucunuzun ışığı yanıyorsa fakat AKİS Kart izleme aracı ile kartın içerisini görüntüleyemiyorsanız kartınız arızalı olabilir. Adım 1: Öncelikle kartınızı farklı bir kart okuyucuya takın ve AKİS Kart İzleme Aracı ile kartın içerisini görüntüleyin. Adım 2: Farklı bir kullanıcıya ait düzgün çalışan bir AKİS kartı kendi kart okuyucunuza takarak işlem yapmayı deneyin. Adım 3: Bilgisayarınızı yeniden başlatarak AKİS Kart İzleme Aracı ile kartın içerisini görüntüleyin. 9/60
Yukarıdaki kontrol adımlarını uyguladıktan sonra, aşağıdaki ekran görüntüsünü almaya devam ediyorsanız kartınız arızalı olabilir. Bu durumda KamuSM çağrı merkezi ile (0262 648 1818) irtibata geçerek destek alabilirsiniz. 3.2.2 Gemplus Kart Okuyucuya AKİS Akıllı Kart Yerleştirme Adımları Sertifikanın yüklü olduğu çipli parçayı yerinden çıkartarak kart okuyucuya yerleştirme işlemi esnasında okuyucuya ve çipe zarar vermemeye dikkat edilmelidir. Kart okuyucuya, çipli parça şekillerde anlatılan yönde takılmalıdır. Nitelikli Elektronik Sertifikanın yüklü olduğu çipli parça Şekil 2 deki gibi hasar vermeden işaretli yerlerinden kırılarak çıkarılır. Eğer kenarlarında çapak kaldıysa uygun bir alet ile zarar vermeden temizlenir. Şekil 2 Çipli Parçanın Sökülmesi Kart okuyucunun kapağı Şekil 3 'deki gibi çıkarılır. Kapağı çıkarmak için uygun bir araçtan faydalanılabilinir. 10/60
Şekil 3 Kart Okuyucu Kapağının Çıkarılması Kart okuyucunun kapağına çipli parça Şekil 4 deki gibi yerleştirilir. Çipli parça kapak tırnakları arasında kalacak ve çipi dışarıyı bakacak şekilde kapağa yerleştirilir. 11/60
Şekil 4 Kart Okuyucu Kapağına Kartın Takılması Kart okuyucunun kapağı, tekrar kart okuyucunun üzerine çip takılı olarak Şekil 5 deki gibi yerleştirilir. 12/60
Şekil 5 Kart Okuyuc Kapağının Tekrar Takılması 3.2.3 Gemplus Kart Okuyucu Sürücü Yükleme Adımları Gemplus Akıllı Kart Oyucusuna ait sürücüyü yüklemek için aşağıdaki adımlar takip edilir. Gemplus Akıllı Kart Oyucusunun son sürüm kurulum dosyalarını bilgisayarınıza indirmek için Gemplus Kurulum Sitesine gidilir. Kurulum dosyaları Fransızca ve İngilizce olarak sunulmuştur. Aşağıdaki gibi işletim sisteminize uygun olan ve uydun dildeki dosya indirilir. 13/60
Şekil 6 Sürücünün Yüklendiği Web Sayfası "USB Shell Token V2 PC/SC drivers" (32 bit winxp için İngilizce sürücü kurulumudur) linkine tıkladığınızda kurulum dosyası indirmeye başlanacaktır. "Save / Kaydet" butonuna basılır. 14/60
Şekil 7 Windows a Kaydetme İşlemi Dosya bilgisayarınıza kaydedildikten sonra, indirdiğiniz dosyanın üzerine çift tıklayarak dosya çalıştırılır. Windows XP ve üstü versiyonlarda güvenlik için çalıştırma onayı isteyebilir. Bunun için "Run / Çalıştır" butonuna basılarak kurulum sihirbazı çalıştırılır. Şekil 8 Kaydedilen Sürücüyü Çalıştırma İşlemi 15/60
Kurulum sihirbazında "Next / İleri" seçeneğine tıklanır. Şekil 9 Sürücü Kurulum Adımları 16/60
"I accept the terms in the License Agreement" Lisans sözleşmesini kabul ettiğinize dair ilgili buton işaretlenip "Next / Kaydet" butonuna basılır. Şekil 10 Sürücü Kurulum Adımları 17/60
Gemplus Akıllı Kartı yükleme işlemini başlatmak için "Install / Yükle" butonuna basılır. Şekil 11 Sürücü Kurulum Adımları 18/60
Yükleme işlemi devam eder. Şekil 12 Sürücü Kurulum Adımları 19/60
Gemplus Akıllı Kart Okuyucusu sürücüsü bilgisayarınıza kurulmuştur. "Finish / Bitir" butonuna basılabilir. Şekil 13 Sürücü Kururlum Adımları 20/60
3.3. Ominikey Kart Okuyucu 3.3.1 Omnikey Kart Okuyucu Sürücüsü Yükleme Adımları Windows işletim sistemi yüklü bilgisayarlar için Omnikey Kart Okuyucu sürücüsü yüklenmesi. 32 bit Windows için bu sürücü, 64 bit Windows için bu sürücü, diğer işletim sistemleri için bu sürücü indirilir (Varsa sıkıştırılmış dosya açılır). 32 bit windows sürümleri için indirmiş olduğunuz OMNIKEY3x21x86_for_R1_2_1_2.exe, 64 bit için ise indirmiş olduğunuz OMNIKEY3x21x64AMD_for_R1_2_1_2.exe dosyası çalıştırılır. Şekil 14 Omnikey Sürücü Kurulum Dosyası 21/60
Yükleme işlemi başlar. Şekil 16 Sürücü Kurulum Adımları Yükleme dosyaları oluşturulur. Şekil 17 Sürücü Kurulum Adımları 22/60
Next butonuna basılır. Şekil 18 Sürücü Kurulum Adımları 23/60
I accept the terms in the license agreement seçeneği işaretlenip Next butonuna basılır. Şekil 19 Sürücü Kurulum Adımları 24/60
Install butonuna basılır. Şekil 20 Sürücü Kurulum Adımları 25/60
Yükleme işlemi devam eder. Şekil 21 Sürücü Kurulum Adımları 26/60
Finish butonuna basılır. Yükleme işlemi tamamlanmıştır. Şekil 22 Sürücü Kurulum Adımları 27/60
4 Akıllı Kartlar 4.1. Akis Akıllı Kart Yükleme Adımları Akis Akıllı Kart sürücüsünü bilgisayarınıza kurmak için aşağıdaki adımlarını takip ediniz. Sürücü için gerekli olan dosya http://www.akiskart.com.tr/tr/destek.html adresinden indirilir ve sıkıştırılmış dosya açılır. Şekil 23 Akis Sürücü Yükleme Web Sayfası 28/60
Açılan klasör içerisinde yer alan dosya çift tıklanarak kurulum işlemine geçilir. Gelen ekranda "ileri" butonuna basılır. Şekil 24 Akis Sürücü Yükleme Adımları 29/60
Karşımıza lisans sözleşmesi gelecektir. Bu kısımda "Lisans sözleşmesi koşullarını kabul ediyorum" seçeneğini işaretledikten sonra "İleri" ile devam edilir. Şekil 25 Akis Sürcü Yükleme Adımları 30/60
Kullanıcı Adı" alanına ve "Kuruluş Alanına" gereken bilgi girilir. Uygulama kimin için yükleneceği seçilerek "ileri" butonuna basılır. Şekil 26 Akis Sürücü Yükleme Adımları 31/60
Kurulumu tam olarak gerçekleştirmek için "Tam" seçeneği işaretlenip "ileri" butonuna basılır. Şekil 27 Sürücü Yükleme Adımları 32/60
Yüklemeyi başlatmak için "Yükle" butonuna basılır. Şekil 28 Akis Sürücü Yükleme Adımları 33/60
"Son" butonuna basarak kurulum tamamlanır. Şekil 29 Akis Sürücü Yükleme Adımları 34/60
4.2 64 Bit Windows İşletm Sistemi Sürücüsü Yükleme Adımları Windows 7, 64 Bit İşletim sistemine sahip bilgisayarlarda Kart Okuyucusu ve Akis Akıllı Kart sürücüsü kurulumu aşağıda belirtilen açıklamalar ile anlatılmıştır. Bu açıklamaların sırasıyla yapılması gerekir. 35/60
5 Java Kurulumu Java Runtime Environment 6.0 sürümünün bilgisayarda kurulu olması gerekir. Java kurulumu yapılırken Windows 7, 32 Bit için olan Java sürümünü kurmaya dikkat etmek gerekir. Gerekli Java sürümü http://www.java.com./tr/download/manual.jsp adresinden indirilir ve bilgisayara kurulur. Java kurulumu tamamlandıktan sonra bilgisayarınıza Java Path tanımlaması yapmanız gerekir. Bilgisayarım üzerinde sağ tık ile özellikler seçeneği tıklanarak ekrandaki sistem özellikleri sayfası açılır. Ve ardından Gelişmiş sekmesine tıklanır (Şekil 29). Gelişmiş sekmesinin altındaki "Ortam Değişkenleri" butonuna tıklanır. 36/60
Şekil 30 Sistem Özellikleri Altta yer alan "Sistem değişkenleri" bölümünden "Path" seçilerek "Düzenle" butonuna tıklanır (Şekil 30). 37/60
Şekil 31 Ortam Değişkenleri Burada ki "Değişken değeri" bölümünde Java Path tanımlaması yapılır. Fakat bu alan sistemin bütün path tanımlarının yapıldığı yer olduğu için var olan tanımların silinmemesine dikkat etmek gerekir (Şekil 31). 38/60
Şekil 32 Sistem Değişkeni Düzenleme Ekranı C: dizininde yer alan java'ya ait bin klasörünün adresi kopyalanır ve "Değişken değeri" alanında bulunan ifadelerin en sonunda noktalı virgül (;) koyduktan sonra kopyalanan bu değer yapıştırılır (Şekil 31). Yapıştırılacak değer " ;C:\Program Files\Java\jdk1.6.0\bin" gibi bir değer olacaktır. Java Path Tanımlaması bittikten sonra geçerli ayarların aktif olması için bilgisayarı kapatıp yeniden başlatmak gerekir. 39/60
5.1 Akis Akıllı Kart ve Kart Okuyucuları Sürücülerinin Yüklenmesi Akis Akıllı Kart sürücüsü ve Kart Okuyucu Sürücüsü www.kamusm.gov.tr adresinden uygun olan sürücü seçenekleri seçilerek kaydedilir. Doğru sürücülerin yüklenebilmesi için işletim sistemi (Windows 7, 64 Bit) seçeneği doğru seçilmelidir! (Şekil 32). Şekil 33 Kamusm Sürücü Yükleme Adımları Sayfası 40/60
Mevcut Kart Okuyucunun seçilmesi doğru olan Kart Okuyucu sürücüsünün yüklenmesi açısından önemlidir. Örnek resimde ACS 38T olduğu varsayılmıştır (Şekil 32). Sürücülerin Bilgisayara yüklenebilmesi için "Sürücüleri Göster" butonuna tıklanır (Şekil 32). Örneğimizde seçtiğimiz ACS 38T kart okuyucusu için 64 bitlik sürücü indirilir ve kurulur (Şekil 33: Kur 1). İndir seçeneği Akis Akıllı Kart sürücüsü için gelmeyecektir (Şekil 33: Kur 2). Bunun sebebi 64 bit işletim sistemi için uygun sürücüsünün olmamasından kaynaklanmaktadır. Şekil 34 Kamusm Sürücü Yükleme Adımları Sayfası 41/60
Akis Akıllı Kart sürücüsü 64 Bit sürüm güncellemesi yapılana kadar 32 Bit versiyonu ile kullanılacaktır. Akis Akıllı Kart için uygun sürücüyü indirmek için, bu işlemler tekrar 32 Bit seçeneği işaretlenerek yapılmalıdır (Şekil 32: Adım 1). Açılan sayfada bu kez sadece Şekil 34 : Kur 2 deki Akis Akıllı Kart sürücüsü indirilir ve kurulur. Şekil 35 Kamusm Sürücü Yükleme Adımları Sayfası 42/60
5.2 Akis Akıllı Kart ın PIN ini Değiştirme Adımları Akis Kart İzleme Aracı kullanarak akıllı kart parolasını değiştirme adımları. Şekil 36 Adım 1 Şekil 37 Adım 2 43/60
Şekil 38 Adım 3 Şekil 39 Adım 4 44/60
Şekil 40 Adım 5 Şekil 41 Adım 6 45/60
Şekil 42 Adım 7 Şekil 43 Adım 8 46/60
Şekil 44 Adım 9 Şekil 45 Adım 10 47/60
Şekil 46 Adım 11 Şekil 47 Adım 12 48/60
Şekil 48 Adım 13 Şekil 49 Adım 14 49/60
Şekil 50 Adım 15 Şekil 51 Adım 16 50/60
5.3 Kilitlenmiş Akis Akıllı Kart ın Kilidini Çözme Adımları Akis Kart İzleme Aracı kullanarak akıllı kart parolasını değiştirme adımları. Şekil 52 Adım 1 Şekil 53 Adım 2 51/60
Şekil 54 Adım 3 Şekil 55 Adım 4 52/60
Şekil 56 Adım 5 Şekil 57 Adım 6 53/60
Şekil 58 Adım 7 Şekil 59 Adım 8 Şekil 60 Adım 9 54/60
Şekil 61 Adım 10 Şekil 62 Adım 11 55/60
6 Gemplus Akıllı Kart 6.1 Gemplus Akıllı Kart Sürücüsü Yükleme Adımları Windows işletim sistemi yüklü bilgisayarlar için Gemplus Akıllı Kart sürücüsü yüklenmesi. GemPlus Akıllı Kart Okuyucusu sürücüsünü bilgisayarınıza kurmak için aşağıdaki adımlarını takip ediniz. GemPlus Akıllı Karta ait işletim http://www.kamusm.gov.tr/islemler/surucu_yukleme_servisi/ sisteminize linkinden uygun indirilir. İndirilen sürücüsü dosya içerisindeki yükleme uygulama dosyası çalıştırılır. Gelen ekranda dil seçimi olarak "Turkish" seçilir. Sonraki ekran Tamam ile geçilir. Şekil 63 Gemplus Akıllı Kart Sürücüsü 56/60
Şekil 64 Adım 1 Şekil 65 Dosyalar Kopyalanır 57/60
Şekil 66 Gemplus Sürücüsü Kurulumu Şekil 67 Lisans Sözleşmesi Ekranı 58/60
Şekil 68 Gemplus Sürücü Kurulumu 59/60
Şekil 69 Gemplus Sürücü Kurulumu Şekil 70 Gemplus Sürücü Kurulumu Şekil 71 Gemplus Sürücü Kurulumu 60/60