İNDİRİMLİ ORANA TABİ MALLARIN İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMİNDE İADE

İNDİRİMLİ ORANA TABİ MALLARIN İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMİNDE İADE Rahman ŞENTÜRK* 35 Zeynep KORKMAZ ŞENTÜRK 36 ** ÖZ Vergi mevzuatımızda yer alan ve tecil-terkin uygulaması olarak bilinen ihraç kayıtlı mal teslimlerine ilişkin uygulama KDV Genel Uygulama Tebliği nden önce birçok tebliğ ile açıklanmış; böylece uygulamaya yön verilmiştir. İlgili tebliğlerle uygulama esasları bir takım değişikliğe tabi tutulmuştur. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ile tecil-terkin uygulaması detaylı olarak açıklanmış, uygulamadan faydalanabilecek satıcılar, kapsama giren mallar, fason imalat durumu, iade esasları, ihracatın gerçekleşip gerçekleşmeme durumundaki uygulama, ihraç kayıtlı teslimlerin beyanı açıklığa kavuşturulmuş, konu örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Kısa da olsa söz konusu tebliğde indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimine ilişkin açıklamalar da yapılmıştır. Ancak, indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla tesliminde iade tutarının hesaplanmasına ilişkin örnek yer almamakta bu husus tebliğin beyan bölümünde kısaca açıklanmıştır. Makalemizde indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla teslim edilmesi halinde iade tutarının hesaplanması ve beyanı açıklanmaya çalışılmıştır. Anahtar Sözcükler: Tecil-terkin, indirimli oran, ihraç kayıtlı teslim, yüklenilen KDV 1- GİRİŞ Bilindiği üzere 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu nun 11/1-c maddesinde ihraç kaydıyla mal teslimlerine ilişkin iade uygulaması (tecil-terkin) düzenlenmiştir. Buna göre, imalatçılar tarafından ihraç edilmek üzere ihracatçılara mal teslimlerinde imalatçı tarafından düzenlenen faturada teslim konusu malın tabi olduğu oranda Katma Değer Vergisi hesaplanacak ancak, bu katma değer vergisi ihracatçıdan tahsil edilmeyerek faturaya 3065 sayılı KDV kanunun hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir ibaresi yazılacaktır. Beyannamedeki diğer bilgiler mu- 35 * Vergi Müfettiş Yardımcısı 36 ** Vergi Müfettiş Yardımcısı Makale Geliş Tarihi: 24.04.2015 Yayın Kurulu Kabul Tarihi: 25.05.2015 MART - NİSAN 2015 153

kayese edilmek suretiyle hesaplanan katma değer vergisinin tecil edilemeyen kısmı ihracatın gerçekleştiği dönemde imalatçı tarafından iade alınabilecektir. İade alınacak tutar ihraç kaydıyla teslim edilen mal bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tutarından fazla olamayacaktır. Genel orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimlerinde herhangi bir ek düzenlemeye gerek yoktur. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu nun 11/1-c maddesi kapsamında iade yapılabilecektir. Ancak, ihraç kaydıyla teslim edilen malların indirimli orana tabi mallar olması halinde, bazı durumlarda imalatçı tarafından yüklenilen katma değer vergisi hesaplanan katma değer vergisinden fazla olabilmektedir. Yani imalatçı yüklendiği KDV nin tamamını indirim yoluyla giderememektedir. Böylece, ihraç kayıtlı teslim edilen mal indirimli orana tabi olduğundan yüklenilen KDV nin tamamı iade alınamamaktadır. Dolayısıyla indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla tesliminde iade edilecek KDV tutarının hesaplanması genel orana tabi malların ihraç kaydıyla teslim edilmesinden farklılık arz etmektedir. Nitekim Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin ilgili bölümünde Teslimin Yapıldığı Dönemde İade Edilecek Yüklenilen Vergi Farkı ndan bahsedilmiş olup, bu tutarın iadesine ilişkin taleplerin 3065 sayılı Kanunun (29/2) nci maddesi kapsamında değerlendirileceği belirtilmiştir. ( Maliye Bakanlığı, 2014) İş bu makalemizde tam istisna kapsamına giren ihraç kayıtlı teslimlerden yüklenilen vergilerin indirim yoluyla telafi edilemeyenlerinin iade işlemleri açıklanmaya çalışılmıştır. 2- TECİL-TERKİN UYGULAMASI Tecil-terkin uygulamasına ilişkin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 11/1-c maddesinde ve KDV Genel Uygulama Tebliği nde açıklamalar yapılmıştır. Tecil-terkin uygulamasını kısaca anlatacak olursak, imalatçılar tarafından ihraç edilmek üzere ihracatçılara mal tesliminde, teslim edilen malın tabi olduğu oranda KDV hesaplanacak ve düzenlenen faturada gösterilecektir. Ancak, söz konusu katma değer vergisi ihracatçılardan tahsil edilmeyeceğinden faturaya 3065 sayılı KDV kanunun hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir ibaresi yazılacaktır. Söz konusu katma değer vergisi vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. İhraç kaydıyla teslim edilen mallar teslim tarihini takip eden aydan itibaren 3 ay içerisinde ihraç edilmesi halinde tecil edilen vergi terkin olunur. Kanunda belirtilen diğer şartlarında sağlanması halinde imalatçılar bu KDV 154 MART - NİSAN

nin iadesini talep edebileceklerdir. Tecil edilecek ve iade edilecek KDV beyannamedeki bilgiler mukayese edilerek tespit edilecektir. İmalatçıya iade edilebilecek KDV esas itibarıyla, ihraç kaydıyla teslim bedeline göre hesaplanan KDV tutarından fazla olamaz. ( Maliye Bakanlığı, 2014) İhraç kayıtlı teslimde bulunan mükellefin teslimin yapıldığı döneme ilişkin KDV beyannamesi hazırlanırken aşağıda belirtilen üç durumla karşılaşılması muhtemeldir. 1) İhraç kayıtlı teslimde bulunan mükellefin ilgili dönemde ödenecek KD- V sinin bulunması ve bu KDV nin tecil edilebilir KDV den büyük olması halinde; tecil edilebilir KDV nin tamamı beyannameye tecil edilecek KDV olarak yansıtılacak ve aradaki fark KDV vergi dairesine ödenecektir. 2) İhraç kayıtlı teslimde bulunan mükellefin ilgili dönemde ödenecek KD- V sinin bulunması ve bu KDV nin tecil edilebilir KDV den küçük olması halinde tecil edilebilir KDV nin ödenecek KDV kadarlık bölümü tecil edilecek KDV, aradaki fark ise ihracatın gerçekleştiği dönemde iade edilecek tecil edilemeyen KDV olarak beyannameye yansıtılacaktır. Bu halde herhangi bir KDV ödemesi söz konusu olmayacaktır. İhracatın gerçekleştiği dönemde iade edilecek tecil edilemeyen KDV nin de ihracatın belirtilen şartlarla gerçekleştirilmesinin ardından iade konusu yapılabileceği tabiidir. 3) İhraç kayıtlı teslimde bulunan mükellefin ilgili dönemde ödenecek KDV sinin bulunmaması, diğer bir ifadeyle sonraki döneme devreden KD- V sinin bulunması halinde tecil edilecek KDV söz konusu olamayacak, tecil edilebilir KDV nin tamamı ise ihracatın gerçekleştiği dönemde iade edilecek tecil edilemeyen KDV olarak beyannameye yansıtılacaktır. İhracatın gerçekleştiği dönemde iade edilecek tecil edilemeyen KDV nin de ihracatın belirtilen şartlarla gerçekleştirilmesinin ardından iade konusu yapılabileceği tabiidir. (Pamuk, 2010, 134) ÖRNEK: İmalatçı (X) A.Ş. Ocak 2015 döneminde toplam 1.000.000-TL lik teslim gerçekleştirmiş olup bunun 200.000-TL lik kısmı ihraç kayıtlı teslimlere ilişkindir. (X) A.Ş. nin aynı dönemde indirilecek ve önceki dönemden devreden KDV toplamının sırasıyla; a-)150.000-40.000 b-)155.000-10.000 c-)120.000-15.000 olması durumunda tecil ve iade edilecek KDV tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.(kdv oranı %18) MART - NİSAN 2015 155

2015/Ocak Dönemi I.durum II.durum III.durum Toplam Hesaplanan KDV 180.000 180.000 180.000 İndirilecek KDV 190.000 165.000 135.000 Tecil Edilebilir KDV 36.000 36.000 36.000 Tecil Edilecek KDV - 15.000 36.000 İhracatın Geçekleştiği Dönemde İade Edilecek Tecil Edilemeyen KDV 36.000 21.000 - Ödenecek KDV - - 9.000 Sonraki Döneme Devreden KDV 10.000 - - 3- GENEL VE İNDİRİMLİ ORANA TABİ MALLARIN İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMİNE İLİŞKİN FARKLILIKLAR Tecil-Terkin uygulamasına ilişkin Kanun hükmü ve Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği nde yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, imalatçı tarafından iadesi talep edilebilecek Katma Değer Vergisi, ihraç kaydıyla teslim edilen malın tabi olduğu orana göre hesaplanan, imalatçı satış faturasında belirtilen tutardır. İade edilecek tutar imalatçı satış faturasında hesaplanan Katma Değer Vergisinden fazla olamaz. Bu durum, indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla satışını gerçekleştiren imalatçılar açısından bir haksız durum yaratabilmektedir. Şöyle ki; indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla satışını gerçekleştiren imalatçılar söz konusu ihraç kaydıyla satışını yaptıkları malın imal edilmesi için yüklendikleri KDV nin tamamını indirim yoluyla giderememekte, yüklendikleri KDV üzerlerinde kalabilmektedir. Bu durumda genel orana tabi mallar ile indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimini ayrı olarak ele almak gerekmektedir. Örneğin; imalatçı (A) imal ettiği X marka aracı ihraç edilmek üzere ihracatçı (B) firmasına 40.000,00-TL ye satmıştır. Söz konusu X marka aracın imali için KDV hariç 30.000,00-TL maliyete katlanıldığını ve imalatçı (A) firmasının başka faaliyetinin olmadığını varsayalım. Bu durumda imalatçı (A) düzenlemiş olduğu satış faturasında 7.200,00-TL (40.000,00 x %18) katma değer vergisi hesaplayacaktır. İmalatçı (A) firmasının söz konusu aracı imal etmek için yüklendiği katma değer vergisi ise 5.400,00-TL (30.000,00 x %18) olacaktır. X marka araç ihraç kaydıyla teslim edildiğinden diğer şartlarında sağlanması halinde imalatçı (A) firması tarafından 7.200,00-TL katma değer vergisi iadesi alınabilecektir. Bu durumda imalatçı tarafından yüklenilen kat- 156 MART - NİSAN

ma değer vergisinin tamamı (5.400,00) iade alınmak suretiyle giderilmektedir. Yukarıdaki işlemlere ek olarak imalatçı (A) firmasının 100.000,00-TL değerinde yurtiçi satışı olduğunu, bu satışlar için yüklendiği KDV nin ise 15.000,00-TL olduğunu varsayarsak, iade tutarı şu şekilde hesaplanacaktır. 1 Toplam Hesaplanan KDV (100.000 + 40.0000) * 0,18 25.200,00 2 Toplan İndirilecek KDV (15.000 + 5.400) 20.400,00 3 Tecil Edilebilir KDV 7.200,00 4 Tecil Edilen KDV (1-2) 4.800,00 5 İade Edilecek KDV (3-4) 2.400,00 Örnekte görüleceği üzere imalatçı (A) yüklendiği KDV nin bir kısmını iade almak bir kısmını indirim konusu yapmak suretiyle giderebilmektedir. Dolayısıyla genel orana tabi malların ihraç kaydıyla tesliminde yüklenilen KDV nin tamamı iade veya indirim yoluyla giderilebilmekte imalatçı üzerinde kalmamaktadır. Ancak, indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimlerinde ise durum biraz farklıdır. Şöyle ki; nakliye, makine-teçhizat, ambalaj, enerji gibi girdilerde genel vergi oranının uygulanması nedeniyle, indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimi dolayısıyla yüklenilen KDV, bazı hallerde teslim bedeli üzerinden hesaplanan KDV den fazla olabilir. ( Maliye Bakanlığı, 2014) Örneğin, imalatçı (A) ihraç kaydıyla 100.000,00-TL tutarında ihracatçı (B) firmasına gömlek teslim etmiştir. Söz konusu gömleğin imalatında 4.000,00- TL değerinde düğme, 50.000,00-TL değerinde kumaş, gömleklerin renklendirilmesi amacıyla 5.000,00-TL değerinde kimyasal, 3.000,00-TL değerinde ambalaj maddesi, işyerinin aydınlatılması ve konfeksiyon makinelerinin çalıştırılması amacıyla 4.000,00-TL değerinde elektrik kullanıldığı ve üretilen gömleklerin ihracatçı (B) ye teslimi için 1.500,00-TL değerinde nakliye harcaması yapıldığını varsayalım. İmalatçı (A) firmasının gömlek imalatı için yapmış olduğu giderlerin tamamı %18 KDV oranına tabi mal veya hizmetlerdir. Toplam gider 67.500,00-TL olduğuna göre yüklenilen KDV toplamı 12.150,00-TL (67.500,00 x %18) dir. İmalatçı (A) firmasının satmış olduğu gömlekler ise %8 KDV oranına tabi olduğundan hesaplanan KDV tutarı 8.000,00-TL (100.000,00 x %8) dir. 3065 sayılı KDV kanununun 11/1-c maddesine baktığımızda yukarıdaki örnekte imalatçı (A) firmasının alabileceği maksimum iade tutarı ihraç kay- MART - NİSAN 2015 157

dıyla satış faturasında hesaplanan KDV dir. Örneğimizde hesaplanan KDV tutarı 8.000,00-TL, imalatçı tarafından yüklenilen KDV tutarı ise 12.150,00- TL dir. Dolayısıyla, imalatçı (A) firmasının yüklendiği KDV nin 4.150,00- TL lik kısmı yüklenici olarak üzerinde kalmaktadır. Bu durumda imalatçının yüklenmiş olduğu ancak indirim konusu yapamadığı 4.150,00-TL lik tutar Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğindeki Söz konusu işlemlere ilişkin (Yüklenilen KDV-Hesaplanan KDV) farkı ise yine program tarafından Teslimin Yapıldığı Dönemde İade Edilecek Yüklenilen Vergi Farkı satırında gösterilir. Bu tutarın iadesine ilişkin talepler, 3065 sayılı Kanunun (29/2) nci maddesi kapsamında değerlendirilir hükmü dikkate alınmak suretiyle imalatçıya iade edilecektir. Yukarıdaki örnekten de görüleceği üzere indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla tesliminde, ihraç kaydıyla teslim edilen mal üzerinden hesaplanan KDV söz konusu ihraç kaydıyla teslim edilen malın imalatı için yüklenilen KDV den az olabilmektedir. Bu durumda, indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimlerinde iade edilecek vergi, 3065 sayılı KDVK nın; -11/1-c maddesine göre teslim bedeli üzerinden hesaplanan KDV tutarı, -29/2 nci maddesine göre indirimli orana tabi teslim nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV tutarı, olarak iki ayrı başlıkta ele alınmalıdır. 4- İNDİRİMLİ ORANA TABİ MALLARIN İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMİNDE İADE TUTARININ HESAPLANMASI 4.1- Yasal Mevzuat Makalemizin 3. bölümünde indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla tesliminde 3065 sayılı KDVK nın 11/1-c ve 29/2. maddeleri kapsamında değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Konuya ilişkin yasal mevzuat 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 11/1-c maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir: İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur. 158 MART - NİSAN

İhracatın yukarıdaki şartlara uygun gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen (4842 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle değişen ibare Yürürlük; 01.05.2003) gecikme zammıyla birlikte (14) tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir. Tecil veya terkin edilen bu vergiler hakkında ihracatçılar bakımından bu Kanunun 32 inci maddesi hükmü uygulanmaz. İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek Katma Değer Vergisi (5228 sayılı Kanunun 59/2-b maddesiyle değişen ibare. Yürürlük: 31.07.2004) ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan (15) fazla olamaz. İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken Katma Değer Vergisi ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır. İade veya tecil olunacak vergi miktarı mükellefin ilgili dönem beyannamesinde yer alan bilgiler mukayese edilmek suretiyle hesaplanır. (4842 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 01.05.2003) İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın uygun görmesi halinde vergi dairelerince üç aya kadar ek süre verilebilir. (T.C. Yasalar, 1984) 3065 sayılı KDVK nın 29/2. maddesindeki düzenleme aşağıdaki gibidir: (5035 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle değişen fıkra; Geçerlilik: 01.01.2004, Yürürlük: 02.01.2004) Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. Şu kadar ki, 28 inci madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan vergi, bu MART - NİSAN 2015 159

mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51 i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan (5615 Sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle değişen ibare. Yürürlük:04.04.2007)işletmeler ile organize sanayi bölgelerinden (47) temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsuben ödenir. (5838 sayılı kanunun 12 nci maddesiyle değişen ibare)yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi izleyen yıl içinde talep edilmesi şartıyla nakden veya mükellefin yukarıda sayılan borçlarına mahsuben iade edilir. Bakanlar Kurulu, vergi nispeti indirilen mal ve hizmet grupları ile sektörler itibarıyla, iade hakkını kısmen veya tamamen ya da amortismana tabi iktisadi kıymetler dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi ile sınırlı olmak üzere kaldırmaya; Maliye Bakanlığı, bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. (T.C. Yasalar, 1984) 5.2- Tecil ve İade Edilecek KDV nin Hesaplanması Konuya ilişkin Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği nde yer verilen örnek aşağıdaki gibidir: ( Maliye Bakanlığı, 2014) Örnek 2: İmalatçı (A), Ekim/2012 ayında toptancılara 8.000 TL tutarında, ihracatçı firmaya ise ihraç kaydıyla 2.000 TL tutarında gömlek teslim etmiştir. Ekim ayında yüklendiği KDV toplamı 600 TLdir. İmalatçının önceki dönemlerden devreden indirilebilir KDV si yoktur. (A) nın Ekim ayı tecil işlemlerine ilişkin hesaplamaları aşağıdaki şekilde yapılır: Hesaplanan KDV [(8.000 + 2.000.) x (% 8)] 800 Toplam Vergi İndirimi 600 Fark (Ödenmesi Gereken KDV) 200 Tecil Edilebilir KDV (2.000 x %8) 160 Tecil Edilecek KDV 160 Ödenmesi Gereken KDV 40 Bu mükellef Ekim/2012 ayına ait olmak üzere vergi dairesine 40 TL KDV ödeyecektir. 160 TL KDV ise ihracatın tamamlanmasından sonra terkin edilmek üzere tecil edilir. Yukarıdaki örnekte imalatçı (A) nın hesaplanan KDV tutarı indirilecek KDV tutarından yüksek olduğundan yüklendiği KDV tutarının tamamını indirim yo- 160 MART - NİSAN

luyla giderebilmektedir. Ancak, bazı durumlarda imalatçıların yüklenmiş olduğu KDV tutarı hesaplanan KDV tutarından daha yüksek olabilmektedir. Bu durumlarda ihraç kayıtlı teslimlere ilişkin iade tutarının hesaplanması özellik arz etmektedir. Bunu yukarıdaki örneği değiştirerek açıklamaya çalışalım. Örneğin, İmalatçı (A), Ekim/2012 ayında toptancılara 14.000 TL tutarında, ihracatçı firmaya ise ihraç kaydıyla 8.000 TL tutarında gömlek teslim etmiştir. Ekim ayında yüklendiği KDV toplamı 1.600 TL dir. Yüklenilen KDV toplamının 700 TL si ihraç kayıtlı satışı yapılan gömleklere ilişkin olduğunu varsayalım. İmalatçının önceki dönemlerden devreden indirilebilir KDV si yoktur. Bu durumda iade edilecek KDV tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Hesaplanan KDV [(14.000 + 8.000.) x (% 8)] 1.760,00 Toplam Vergi İndirimi 1.600,00 Fark (Ödenmesi Gereken KDV) 160,00 Tecil Edilebilir KDV (8.000 x %8) 640,00 Tecil Edilecek KDV 160,00 İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Tecil Edilemeyen KDV (640,00-160) 480,00 İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Yüklenilen Vergi Farkı (700,00-640,00) 60,00 5.3- İndirimli Orana Tabi Malların İhraç Kaydıyla Satışının Beyanı İndirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimi beyannamede Matrah kulakçığının Tevkifat Uygulanmayan İşlemler tablosunda (% 1) veya (% 8) oranını gösteren satır seçilerek beyan edilir. Aynı beyannamenin İhraç Kaydıyla Teslimlere İlişkin Bildirim tablosuna, İşlem Türü listesinden 701 kod numaralı satır seçilir ve satırın Teslim Bedeli sütununa KDV hariç teslim bedeli girilip vergi oranı seçildikten sonra Hesaplanan KDV sütunu, beyanname programı tarafından hesaplanır. Yüklenilen KDV sütunu ise mükellef tarafından doldurulur. Bu sütuna mükellef tarafından hesaplanacak olan ihraç kaydıyla teslimin bünyesine giren vergi tutarı yazılır. Yüklenilen KDV, Hesaplanan KDV den büyükse, aradaki fark program tarafından Teslimin Yapıldığı Dönemde İade Edilecek Yüklenilen Vergi Farkı satırına aktarılır. Bu tutar, ihracatın gerçekleşip gümrük beyannamesinin/ özel faturanın ihraç kaydıyla teslimi yapan satıcıya intikal ettirildiği dönemde Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler tablosunda 405 kod numaralı işlem türü satırı kullanılarak iade konusu yapılabilir. MART - NİSAN 2015 161

Ancak, indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla tesliminde, teslim bedeli üzerinden hesaplanan vergi kısmen ya da tamamen tecil edilemezse, genel orana tabi malların ihraç kaydıyla teslimlerinde olduğu gibi, tecil edilemeyen tutar beyanname programı tarafından İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Tecil Edilemeyen KDV Hesabı satırında gösterilir. Bu tutarın iadesi ihracat gerçekleştiğinde vergi dairesinden talep edilir. Söz konusu işlemlere ilişkin (Yüklenilen KDV-Hesaplanan KDV) farkı ise yine program tarafından Teslimin Yapıldığı Dönemde İade Edilecek Yüklenilen Vergi Farkı satırında gösterilir. Bu tutarın iadesine ilişkin talepler, 3065 sayılı Kanunun (29/2) nci maddesi kapsamında değerlendirilir. ( Maliye Bakanlığı, 2014) Örneğin, İmalatçı (A), Ekim/2012 ayında toptancılara 14.000 TL tutarında, ihracatçı firmaya ise ihraç kaydıyla 8.000 TL tutarında gömlek teslim etmiştir. Ekim ayında yüklendiği KDV toplamı 1.600 TL dir. Yüklenilen KDV toplamının 700 TL si ihraç kayıtlı satışı yapılan gömleklere ilişkin olduğunu varsayalım. İmalatçının önceki dönemlerden devreden indirilebilir KDV si yoktur. Bu durumda iade edilecek KDV tutarı beyanname üzerinde aşağıdaki gibi gösterilecektir: İhraç kayıtlı teslimler, beyannamenin tevkifat uygulanmayan işlemler tablosunun 6,8,10 ve 12 No.lu satırlarında herhangi bir teslim gibi ve oranına göre diğer teslimlerle toplanarak, bu teslimlere ait faturada gösterilen ancak tahsil edilemeyen KDV tutarları ise hizalarındaki 7,9,11 ve 13 no.lu satırlarda yine oranlarına göre ayrımlı olarak hesaplanan diğer yurtiçi teslimlere ait Katma Değer Vergileri ile toplanmak suretiyle gösterilir. Örneğimizde satış konusu yapılan mal %8 KDV oranına tabi olduğundan 8 ve 9 no lu satırlarda gösterilecektir. TABLO-1 TEVKİFAT UYGULANMAYAN İŞLEMLER matrahın vergi oranlarına göre dağılımı Teslim ve Hizmet Bedeli (TL) KDV Oranı (%) Hesaplanan KDV (TL) 6 1 7 8 22.000,00 8 9 1.760,00 10 18 11 12 13 Tablo-1 de gösterilen teslim ve hizmetlere ait KDV matrahına, varsa bavul ticareti ve yolcu beraberi eşya ile diğer işlemlere ait KDV matrahları eklenerek toplam matraha (28.satır) ulaşılır; bu matrah üzerinden hesaplanan 162 MART - NİSAN

KDV ye varsa ilave edilecek KDV (30.satır) eklenerek toplam KDV (31. satır) elde edilir, tablo-3 e gerekli kayıtlar aşağıda gösterildiği şekilde yapılır. TABLO-3 DİĞER İŞLEMLER Teslim ve Hizmet Bedeli 22 43 No lu KDV genel tebliği kapsamındaki işlem 23 24 61 No lu KDV genel tebliği kapsamındaki işlem 25 26 Diğerleri 27 Hesaplanan KDV 28 MATRAH TOPLAMI(6+8+10+12+22+24+26) 22.000,00 29 HESAPLANAN KDV TOP. (7+9+11+13+15+19+21+23+25+27) 1.760,00 30 İLAVE EDİLECEK KDV 31 TOPLAM KDV(29+30) 1.760,00 Tablo-4 te mükellefin indirimlerine ilişkin bilgiler yer alır. TABLO-4 İNDİRİMLER 32 Önceki Dönemden Devreden KDV 0,00 33 Bu Döneme Ait İndirilecek KDV 1.600,00 34 Mal İadeleri veya Gerçekleşmeyen işlemler Nedeniyle Düzeltilecek KDV 35 43 No lu KDV Genel Tebliği Kapsamındaki Teslimlerle İlgili Düzeltilecek KDV 36 61 No lu KDV Genel Tebliği Kapsamındaki Teslimlerle İlgili Düzeltilecek KDV 37 İNDİRİMLER TOPLAMI (32+33+34+35+36) 1.600,00 Tablo-5 te tecil edilecek KDV bilgisi yer almaktadır. Tecil Edilecek KDV, Toplam KDV den (31.satır) yüklenilen KDV (37.satır) düşülmek suretiyle tespit edilir. İndirimler toplamı (37.satır) hesaplanan KDV den (31.satır) büyük ise tecil edilecek KDV yoktur dolayısıyla 38.satır boş bırakılarak ihraç kaydıyla teslime isabet eden KDV nin tamamı iade edilecektir. Toplam KDV den (31.Satır) yüklenilen KDV (37.satır) düşüldüğünde elde edilen fark ihraç kayıtlı teslime isabet eden KDV tutarının üzerinde ise ihraç kayıtlı teslime ilişkin hesaplanan KDV tecil edilecek KDV satırına (38.satır) yazılacak aradaki fark vergi dairesine ödenecektir. İhraç kaydıyla teslimden kaynaklanan iade rakamı 40 no.lu satırdaki iade edilmesi gereken KDV ye dahil edilmez. İhraç kayıtlı teslimden kaynaklanan iade tutarı sadece 90 no.lu satırda gösterilir. Örneğimizde, toplam KDV (31.satır) ile indirimler toplamı (37. Satır) arasındaki fark 160,00-TL ihraç kayıtlı teslime isabet eden KDV (640,00-TL) MART - NİSAN 2015 163

tutarından düşük olduğundan tamamı tecil edilecek olup 38. Satırda gösterilecektir. Tecil edilecek KDV tutarı 640,00-TL yi hiçbir şekilde aşamaz. TABLO-5 SONUÇ HESAPLARI 38 Tecil Edilecek KDV 160,00 39 Ödenmesi Gereken KDV (31-37-38) 40 İade Edilmesi Gereken KDV 41 Sonraki Dönemlere Devreden(37+83-31-40) Yüklenilen KDV, Hesaplanan KDV den büyükse, aradaki fark program tarafından Teslimin Yapıldığı Dönemde İade Edilecek Yüklenilen Vergi Farkı satırına aktarılır. Bu tutar, ihracatın gerçekleşip gümrük beyannamesinin/ özel faturanın ihraç kaydıyla teslimi yapan satıcıya intikal ettirildiği dönemde Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler tablosunda 405 kod numaralı işlem türü satırı kullanılarak iade konusu yapılabilir. ( Maliye Bakanlığı, 2014) TABLO 9- DİĞER İADE HAKKI DOĞURAN İŞLEMLER Kod No. Kdvk Md. No. Teslim Ve Hizmet Bedeli Yüklenilen KDV 405 1 11/1-C 70 71 60,00 72 73 74 75 76 77 78 79 TOPLAM 80 81 60,00 İade Edilebilir KDV (69 + 81) 82 60,00 İhraç Kaydıyla Teslimler (Tablo 10) bölümünde ihraç kaydıyla yapılan teslim bedelleri KDV oranlarına göre ayrımlı olarak gösterilip hizalarında hesaplanan KDV tutarları yazılır. 84, 86 ve 88 no lu satırlarda yazılı olan ihraç kayıtlı teslimlerle ilgili olarak hesaplanmış KDV tutarlarının toplamı tecil edilebilir KDV (89.satır) satırına yazılacak, bu rakamdan tecil edilecek KDV (38 no lu satır) çıkarıldığında bulunan fark İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Tecil Edilmeyen KDV (90 no lu satır) olarak yazılır. 95 no.lu KDV genel tebliği ile ihraç kayıtlı teslimden kaynaklanan iadelerin belli bir ayda ihracı gerçekleşen teslimlere isabet eden kısmının KDV beyannamesinin 83 no.lu satırında gösterilmek suretiyle aylık periyotlar halinde is- 164 1 No.Lu KDV Beyannamesinin Doldurulmasına İlişkin Açıklamalar Ve İşlem Kodları. MART - NİSAN

tenmesi uygulamasına 95 no.lu tebliğ ile son verilmiştir. Bundan sonra KDV beyannamelerinin 83 no.lu satırı hiç kullanılmayacaktır. TABLO-10 İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMLER Teslim ve Hizmet Bedeli (TL) KDV Oranı (%) Hesaplanan KDV (TL) Yüklenilen KDV 1 84 85 8.000,00 8 86 640,00 87 700,00 18 88 Tecil Edilebilir KDV(84+86+88) 89 640,00 İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Tecil Edilmeyen KDV(89-38) 90 480,00 İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Yüklenilen Vergi Farkı(85+87)-(84+86) 91 60,00 5- SONUÇ İndirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla satışında bazı durumlarda imalatçılar tarafından yüklenilen KDV hesaplanan KDV den fazla olabilmektedir. Dolayısıyla imalatçılar tarafından yüklenilen KDV nin bir kısmı yüklenici olarak üzerlerinde kalmaktadır. Bu husus ile ilgili olarak Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla tesliminde 3065 sayılı KDVK nın 11/1-c ve 29/2. maddesi hükümlerinin birlikte ele alınması gerektiği açıklanmış İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Yüklenilen Vergi Farkı kavramına yer verilmiştir. Buna göre imalatçılar ihraç kaydıyla teslimlere ilişkin Yüklenilen KDV ile Hesaplanan KDV arasındaki farkı KDVK nın 29/2. maddesi hükümleri uyarınca beyannamenin İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Yüklenilen Vergi Farkı satırında belirtmek suretiyle iade alabilecektir. Bunun sonucu olarak da imalatçı yüklenmiş olduğu KDV nin yüklenicisi olmaktan kurtulmaktadır. Kısaca açıklamak gerekirse indirimli orana tabi malların ihraç kaydıyla tesliminde iadesi talep edilebilecek KDV imalatçı tarafından yüklenilen KDV dir. KAYNAKÇA 1 No.lu KDV Beyannamesinin Doldurulmasına İlişkin Açıklamalar Ve İşlem Kodları Maliye Bakanlığı (26.04.2014). Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği. Ankara: Resmi Gazete (28983 sayılı) Pamuk, İsmail (2010). İhraç Kayıtlı Teslimlerde Katma Değer Vergisi İa- MART - NİSAN 2015 165

desi Vergi Raporu.134 (2010): 6-7. T.C. Yasalar (25.10.1984). 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (18563 sayılı) 166 MART - NİSAN