Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2013 Yılı Mayıs Ayı TÜFE Göstergeleri TÜİK tarafından 03/05/2013 tarihinde açıklanan, 2013 yılı Mayıs ayı Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) haber bültenine göre Endeks; Aylık bazda % 0,15, Yıllık bazda ve %6,51 ve Oniki aylık ortalamalara göre de % 7,51 oranlarında artış göstermiştir. Aylık en yüksek artış %8,85 oranı ile giyim ve ayakkabı grubunda olurken, en fazla düşüş %2,18 oranı ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda olmuştur. Aylık İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması Düzey 2 ye göre en fazla artış gösteren bölge %0,63 oranı ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) olmuştur. 2013 yılının Nisan ayında bir önceki aya göre %0,42 oranında artış gösteren TÜFE endeksi, 2013 yılının Mayıs ayında aylık olarak %0,15 oranında artış göstermiştir. TÜFE endeksinin, 2013 yılının ilk beş ayında almış olduğu değerler incelendiğinde, endeks değerlerinin artan bir eğilim gösterdiği görülmektedir (Bkz, Grafik 1). CNBC-e 2013 yılı Mayıs ayı enflasyon anketine göre TÜFE de aylık bazda ortalama %0,44 oranında artış beklenirken TÜFE, 2013 yılı Mayıs ayında göstermiş olduğu %0,15 oranındaki artışla piyasa beklentilerinin 0,29 puan altında gerçekleşmiştir. TÜFE de kullanılan COICOP sınıflamasına göre ana harcama grupları düzeyinde TÜFE rakamlarının bir önceki aya göre değişim oranları incelendiğinde, aylık olarak en yüksek oranlı artışın %8,85 oranı ile giyim ve ayakkabı grubunda, en yüksek düşüşün ise %2,18 oranı ile gıda ve alkolsüz içecekler harcama grubunda olduğu görülmüştür. Ana harcama grupları itibariyle aylık değişimler;
Sayfa 2 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 6,13 6,16 6,37 7,31 7,03 6,51 7,29 8,28 7,80 8,87 9,07 8,88 9,19 10,61 10,43 10,43 11,14 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Değişim Oranı (%) 2,50 2,00 1,65 1,50 1,00 0,50 0,00 0,30 0,66 0,42 0,15-0,50-1,00-1,50-2,00 2012 2013 Grafik 1. Tüketici Fiyatları Endeksi (Bir Önceki Aya göre Değişim Oranları) Değişim Oranı (%) 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 2012 2013 Grafik 2. Tüketici Fiyatları Endeksi (Bir Önceki Yılın Aynı Ayına göre Değişim Oranları)
Sayfa 3 Ana harcama grupları itibariyle aylık değişimler; Giyim ve ayakkabıda %8,85 Eğitimde %1,73 Lokanta ve otellerde %0,75 Eğlence ve kültürde %0,46 Haberleşmede %0,40 Sağlıkta %0,14 Ulaştırmada %0,13 oranlarında artış olurken, Gıda ve alkolsüz içeceklerde %2,18 Çeşitli mal ve hizmetlerde %0,37 Ev eşyasında %0,22 Konutta %0,04 oranlarında düşüş olmuş, alkollü içecekler ve tütünde ise değişim olmamıştır. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek oranlı artış; %16,09 oranı ile alkollü içeceklerler ve tütün harcama grubunda gerçekleşmiştir. Lokanta ve oteller %8,78; haberleşme %7,49; gıda ve alkolsüz içecekler %7,07; konut %6,58; giyim ve ayakkabı %6,25 oranları ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Aynı referans dönemi için artışın en düşük olduğu ana harcama grubu %1,38 oranı ile eğlence ve kültür olurken, bunu ikinci sırada %1,86 oranı ile sağlık ve üçüncü sırada da %4,38 oranı ile ev eşyası harcama grupları izlemiştir. 2013 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre fiyatı en fazla artış gösteren mal ve hizmet sıralamasında; patates %48,07 oranı ile ilk sırayı alırken bunu, %25,11 oranı ile yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar, %18,19 oranı ile limon, %17,02 oranı ile çilek izlemiştir. 2013 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre fiyatı en fazla düşüş gösteren mal ve hizmetler ise %45,52 oranı ile sivri biber, %44,55 oranı ile dolma biberi, %39,10 oranı ile domates ve %18,74 oranı ile de taze fasulye olmuştur.
Sayfa 4 Bir önceki aya göre 2013 yılı Mayıs ayına ait özel kapsamlı TÜFE göstergeleri incelendiğinde, H çekirdek fiyat göstergesinde (İşlenmemiş gıda ürünleri ve alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın hariç) %1,29; I çekirdek fiyat göstergesinde (Enerji, gıda, alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile türün ürünleri ve altın hariç) %1,47 oranlarında artış olmuştur. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise H çekirdek fiyat göstergesinde (İşlenmemiş gıda ürünleri ve alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın hariç) %6,12, I çekirdek fiyat göstergesinde (Enerji, gıda, alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile türün ürünleri ve altın hariç) %5,56 oranlarında artış olmuştur. 2013 yılı Mayıs ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek oranlı artışı, A çekirdek fiyat göstergesi (mevsimlik ürünler hariç) %6,75 oranı ile göstermiştir. Türkiye İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) Düzey 2 ye göre 26 istatistiki bölge içerisinde, 2013 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre en yüksek oranlı artışın olduğu bölge, %0,63 oranı ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesi olurken bunu, %0,61 oranı ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesi ikinci sırada ve %0,52 oranı ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi üçüncü sırada izlemiştir. En düşük azalışın olduğu bölgeler, %0,75 oranı ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt), %0,41 oranı ile TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Siirt), %0,28 oranı ile de TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgeleri olmuştur. 2013 yılı Mayıs ayında istatistiki bölgelere göre bir önceki yılın aynı ayına göre fiyatlarda en yüksek oranlı artış; %8,19 oranı ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesinde, oniki aylık ortalamalara göre de %8,09 oranı ile TR10 (İstanbul) bölgesinde gerçekleşmiştir (Bkz, Tablo 1). 2013 yılı Mayıs ayında endekste kapsanan 437 1 maddeden; %17,6 sı olan 77 maddenin ortalama fiyatlarında herhangi bir değişim olmazken, %57,7 si olan 252 maddenin ortalama fiyatlarında artış ve %24,7 si olan 108 maddenin de ortalama fiyatlarında düşüş gerçekleşmiştir. Bu sonuçlar bir önceki ay ile kıyaslandığında, fiyatı değişmeyen endeks sepetindeki madde sayısı 63 den 77 ye, fiyatı artan madde sayısı 247 den 252 ye yükselmiş, fiyatı azalan madde sayısı ise 127 den 108 e düşmüştür (Bkz, Tablo 2). 1 2012 yılında TÜFE kapsamında 444 madde yer almakta iken, 2013 yılında sepetteki ürün sayısı 7 azalmıştır.
Sayfa 5 Tablo 1. 2013 Yılı Mayıs Ayında İstatistiki Bölgelere göre Tüketici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları (2003=100) İstatistiki Bölgeler (İBBS) Düzey 2 Bir önceki aya göre değişim oranı Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı Oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı TÜRKİYE 0,15 3,21 6,51 7,51 TR10 (İstanbul) 0,27 3,58 7,15 8,09 TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) 0,63 3,67 7,47 8,08 TR22 (Balıkesir, Çanakkale) 0,44 3,17 6,69 7,49 TR31 (İzmir) -0,07 3,07 5,96 7,61 TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) -0,20 2,47 5,69 6,64 TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak) -0,41 1,83 6,36 7,75 TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 0,25 3,31 6,41 7,33 TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) 0,52 3,50 6,90 7,60 TR51 (Ankara) 0,44 3,59 6,76 7,41 TR52 (Konya, Karaman) 0,36 3,39 7,05 7,48 TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) 0,17 3,59 6,07 7,04 TR62 (Adana, Mersin) 0,13 3,72 6,81 7,69 TR63 (Hatay, K.Maraş, Osmaniye) -0,26 2,92 5,44 6,94 TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) -0,24 3,07 6,48 7,66 TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) 0,18 2,77 6,57 7,09 TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) 0,45 2,95 7,34 7,39 TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) -0,01 1,89 5,62 6,81 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) -0,24 2,56 6,17 7,53 TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) 0,61 2,96 6,70 7,54 TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) 0,38 3,71 6,84 7,54 TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) 0,31 3,33 6,79 7,77 TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) 0,00 2,37 6,97 7,83 TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) -0,07 3,24 6,05 7,08 TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) -0,28 3,18 8,19 7,59 TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) -0,15 3,75 7,57 7,89 TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) -0,75 2,32 5,97 6,84 Tablo 2. Aylık Bazda TÜFE Sepetinde Yer Alan Maddelerin Fiyat Değişimlerine Yönelik Özet Durum Sepette Yer Alan Nisan 2013 Mayıs 2013 Değişim Oranı Toplam Madde Sayısı 437 437 Fiyatı Değişmeyen Madde 63 77 22,2 Sayısı Fiyatı Artan Madde Sayısı 247 252 2,0 Fiyatı Azalan Madde Sayısı 127 108-15,0
Sayfa 6 AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ İLE KIYASLAMA EURO BÖLGESİ ENFLASYON GÖSTERGELERİ 2 EUROSTAT tarafından açıklanan MUICP (Monetary Union Index of Consumer Prices) a göre Euro bölgesi 2013 yılı Nisan ayı için geçici sonuçlara göre enflasyon; Bir önceki aya göre %0,1 oranında azalırken, Bir önceki yılın aynı ayına göre %1,2 oranında artış göstermiştir. Euro bölgesi yıllık enflasyon oranı 2013 yılı Nisan ayında; bir önceki yılın aynı ayına göre 1,4 puan, bir önceki aya göre de 0,5 puan azalış göstermiştir. Ülkemizde 2013 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %0,42 ve bir önceki yılın aynı ayına göre de %6,13 oranında artış olmuştur. Bu sonuçlara göre ülkemizde aylık endeks değişim oranı, Euro Bölgesinden 0,42 puan daha yüksektir. Ülkemizde yıllık boyuttaki TÜFE artış oranı ise Euro bölgesindeki artıştan 5,1 kat daha yüksek düzeyde gerçekleşmiştir. 2013 yılı Nisan ayında Euro bölgesinde seçilmiş göstergeler itibariyle TÜFE deki aylık değişim oranlarına bakıldığında; enerjideki %0,4 oranındaki düşüş hariç tüm maddelerde artış olmuş, en fazla artış ise %2,9 oranı ile gıda, alkol ve tütün harcamalarında gerçekleşmiştir. Euro alanında %0,11 oranı ile elektrik, %0,07 oranı ile et ve meyve alt endeksleri yıllık enflasyonu artırıcı etki yaparken, %0,32 oranı ile ulaşıma yönelik yakıtlar, %0,19 oranı ile telekomünikasyon ve %0,11 oranı ile de paket tatil enflasyonu azaltıcı etki yapmıştır (Bkz, Tablo 3). 2 Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (EUROSTAT) ın veri açıklama takvimine göre en son açıklanan 2013 yılı Nisan ayı göstergelerine ilişkin geçici tahmin sonuçlarına yer verilmiştir.
Sayfa 7 Tablo 3. Seçilmiş Göstergeler İtibarı ile Euro Bölgesi Tüketici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları Euro Bölgesi (MUICP) Yıllık Yüzde Değişim 12 Aylık Aylık Nisan 13 (*) Mart 13 Şubat 13 Ocak 13 Nisan 12 Ortalamalara göre Değişim Yüzde Değişim (*) Özel Kapsamlı TÜFE Tüm maddeler 1,2 1,7 1,8 2,0 2,6 2,2-0,1 Enerji hariç 1,4 1,8 1,6 1,8 1,9 1,8 0,0 Enerji, gıda, alkol hariç 1,0 1,5 1,3 1,3 1,6 1,4 0,0 Enerji, işlenmemiş gıda hariç 1,1 1,6 1,4 1,5 1,9 1,6 0,0 Enerji, mevsimlik gıda ürünleri hariç 1,2 1,7 1,5 1,6 1,9 1,7 0,0 Tütün hariç 1,1 1,7 1,8 1,9 2,5 2,1-0,1 Enerji -0,4 1,7 3,9 3,9 8,1 5,4-1,0 Gıda, Alkol ve Tütün 2,9 2,7 2,7 3,2 3,1 3,0 0,2 Enerji dışı sanayi ürünleri 0,8 1,0 0,8 0,8 1,3 1,1 0,5 Hizmetler 1,1 1,8 1,5 1,6 1,7 1,7-0,4 Ağırlığı ( ) Yıllık Değişim Oranı (*) Etki (%) Nisan 13 04.51 Elektrik 25,9 5,3 0,1 01.12 Et 35,8 3,1 0,1 01.16 Meyve 11,8 7,3 0,1 09.60 Paket tatil 16,1-5,4-0,1 08.2/3 Telekominikasyon 29,4-5,2-0,2 07.22 Ulaşıma yönelik yakıtlar 50,0-4,6-0,3 (*): Geçici verilerdir. Kaynak: EUROSTAT. Euro Alanında Yıllık Enflasyonu Önemli Ölçüde Etkileyen Alt Endeksler Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini www.tobb.org.tr adresinde İSTATİSTİKLER başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz.