ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM İLKÖĞRETİM OKULU

ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM İLKÖĞRETİM OKULU YAZAR AYTÜL AKAL IN YAŞAM ÖYKÜSÜ HAZIRLAYANLAR: DUYGU ECE KINDIR GIZAL ILMAN GİZEM EKMEKÇİOĞLU HAZAL ERDOĞAN REHBER ÖĞRETMEN: SACİDE ÇINAR 1

TEŞEKKÜR Projemizin hazırlanışında bize yardımcı olan rehber öğretmenimiz Sacide Çınar a ve projemizde büyük emeği geçen değerli yazarımız Aytül AKAL a teşekkür ederiz. 2

ÖNSÖZ Hele bir kafam var ki, Sanki bakkal defteri. Fikirler, hayaller, düşüncelerle Öylesine dolu, Öylesine karışık, Ve öylesine birbirine girmiş ki Günlerim bu düğümü çözmekle geçiyor. Tabii! Derslere de vakit kalmıyor. Tembelliğe Bahane Şubat 1968 Hayal kurmayı seven, hayallerin sihirli gücüne inanan yazarımız Aytül Akal ın 1952 yılından bugüne kadar yaşadıklarını. Küçükken ona Büyüyünce ne olacaksın? diye sorulduğunda Davul evet doğru duydunuz Davul diye cevap verirken nasıl olup da bu denli başarılı bir yazar olduğunu merak ettik, araştırdık. Öğrendik ki, O da bizim gibi çocuk olmuş, yaramazlık yapmış, Genç olmuş, hayatın ayrıntılarını yakalamış, Anne olmuş, büyüklerin ne kadar haklı olduklarını anlamış, Ve yazar olmuş, bunları bizlerle paylaşmış Şimdi size hepsini, yani Aytül Akal ı anlatacağız. Çocukluğu Gençliği Anneliği Yazarlığı : Hazal Erdoğan : Gizal Ulman : Duygu Ece Kındır : Gizem Ekmekçioğlu 3

AYTÜL AKAL IN ÇOCUKLUĞU Aytül Akal Şermin adlı bir anne, Osman adlı bir babanın ikinci çocuğu olarak 1952 de İzmir de dünyaya geldi. Aytül Akal üç kız kardeşti. Büyük kardeşinin adı Betül, küçük kardeşinin adı Ayşen di. Küçükken kardeşleriyle hep kavga ederdi. Özellikle ablasıyla. Onu kızdırmak için elinden geleni yapar, zayıf yanı ne ise üzerine giderdi. Anne ve babası onu cezalandırırdı. Ama olsun o ablasını kızdırmıştı ya... Büyük kardeşi çok iyi piyano çalardı ve dersleri çok iyiydi. Bu yüzden de Aytül Akal ve küçük kardeşi büyük kardeşlerini kıskanırlardı. Büyük ablası kadar olmasa bile, ablası gibi ders aldırılmamasına rağmen kulaktan dolma ve hiç nota bilmeden kendi kendine piyano çalmayı öğrenmişti. İlköğrenimini Karşıyaka daki Ankara İlköğretim Okulu nda yaptı. Aytül Akal 1. sınıfta okula gitmeyi hiç sevmezdi. Hatta sınıfta en son o okumayı öğrendi. Okumayı öğrendiği zaman öğretmeni onu, sınıfın en iyi okuyanı seçti. Büyüdükçe okulu daha çok sevdi. Okulda en başarılı olduğu konu Türkçe derslerinde kompozisyon yazmaktı. Yüksek sesle kitap okumakta çok başarılı olduğu için öğretmeni sınıfın en çalışkan öğrencisi olan Murat veya Aytül ü sesli kitap okumakta görevlendirirdi. Aytül Akal küçükken o kadar yaramaz bir çocuktu ki, sessiz ve uslu davrandığında ailesi onu hasta sanırdı. Büyüklerini kızdırmaktan, sinirlendirmekten hoşlanırdı. Çünkü onların kendisini yeterince sevmediğini düşünürdü. Anne ve babasına göre ablası evin en uslu, en çalışkan, en çok söz dinleyen çocuğuydu. Onun yaptığı her şey ablasının yaptıklarının yanında yaramazlık gibi kalırdı. Küçükken ağaçlara tırmanmayı, mahalledeki erkek çocuklarıyla yarışmayı, oyun oynamayı çok severdi. İşi gücü hep oyundu. En çok seksek, istop, yakantop ve köşe kapmaca oyunlarını severdi. Okuldan gelir gelmez annesine oyun oynamak için yalvarırdı. Annesi de çoğu zaman izin verirdi. Balkondan seslenip artık eve gelmesini söylediğinde Aytül Akal duymazdan gelirdi. Annesi birkaç defa daha eve gelmesi gerektiğini söylerdi. Sonunda dayanamayıp koşarak dışarı çıkardı ve onu kolundan tuttuğu gibi çekiştire çekiştire eve götürürdü. Aytül Akal ağlaya zırlaya eve dönerken bir de bakardı ki ablası evin girişinde merdivende ağlıyor. Annesi ablasını sokağa çıkması için zorlardı, çıkmak istemeyince de zorla dışarı atardı. Ablası, sokağa çıkmamak ve evde kalıp ders çalışmak için ağlardı, Aytül Akal ise eve girmemek için. Onun yaramaz ve haylazlığı arkadaşlarının ona taktığı lakaplardan bile belliydi.orta2. Sınıf gazetesinde haftanın lakapları köşesinde Aytül isimli öğrencinin karşısında bir eşek diye yazıyordu. Aytül Akal çok çalışkan bir öğrenci değildi. Ders çalışmaktan pek hoşlanmadığı, dersleri çok sevmediği, onun orta 3. sınıfta yazdığı Çalışkan Talebe isimli şu şiirinden alınan iki mısrada görülmekteydi. Aman ne de çok ders varmış yarabbi Şu programı hazırlarken hiç düşünmezler mi? Şuraya bak, sabah fizik olur mu? Geçeyim, nasıl olsa okusam da anlamayacağım konuyu. 4

A! A! Matematik ikinci dersmiş hayret, Eğer bir de test verirse, gel de seyret. Acaba ödev var mıydı, kaçıncı sayfa? Dur bir telefon edip sorayım arkadaşa. Daha çocukken bile hatıralara önem verirdi. Orta 2. Sınıfta yazdığı bir kompozisyonda ne olmak isterdiniz sorusuna davul, sosisli sandviç, kelebek gibi değişik cevaplar vermiş, fakat kendi de beğenmemiş ve ne olmak istediğini bir hatıra defteri alarak anlatmıştı. Aytül Akal sevgi dolu, neşeli, paylaşmayı seven, duygusal ve çevresindeki insanlara karşı çok saygılı bir çocuktu. Genelde arkadaşlarıyla kavga etmezdi, fakat zaman zaman arkadaşlarına eğlenceli şakalar yapardı. Çocukken yazdığı yazıları genelde esprili, komik ve şaka götürür türdendi. Küçüklüğündeki huy ve davranışları büyüyünce de değişmedi. Hala çikolata yemeyi küçüklüğündeki kadar çok seviyor. Aytül Akal büyüklüğünde olduğu gibi çocukluğunda da sanatsal ağırlıklı etkinliklerden hoşlanırdı. Tiyatroya gitmeyi, sinema izlemeyi severdi. Aytül Akal ın yazmayı sevdiği, çocukluğunda tuttuğu günlüklerden belliydi. Günlüğünü yazmayı aksatmaz ve ona içini dökerdi. Günlüklerden edindiğimiz bilgiye göre kendi yazdığı bir çok şiir defteri vardı. Sınıf gazeteleri çıkarırdı ve bunlarda çok başarıya ulaşırdı. Henüz on dört yaşında gazetelerde şiirleri çıkar, bunlarla büyük ilgi toplardı. 1966 da Yeni Asır gazetesinde yayınlanan Kasım Ayı şiiri gibi. Ancak bunlar onu tatmin etmezdi. Daha on üç yaşında bir Türk olarak adını duyurabilmek ve milletini yüceltmek için çok ünlü bir şair veya yazar olmak istiyordu. Bunu çocukken yazdığı günlüklerinde de görebiliriz. ÇOCUKLUĞUNA AİT ANILARI 1- Aytül Akal ın Türkçe Öğretmeni genellikle parça işleme ödevi verirmiş. Ve ödevleri hiç kontrol etmezmiş. Aytül Akal Türkçe ödevinin hep son sorusunu yaparmış. Parça köpeklerle ilgiliyse, son soru Köpeklerle ilgili bir hikaye yazın. olurmuş. Aytül Akal da çok iyi hikaye yazarmış. Hikaye yazmayı çok severmiş. Ama Türkçe Öğretmeni Aytül Akal ın çok iyi hikaye yazdığını bilmezmiş. Türkçe öğretmeni bir gün: - Bu güne kadar yaptığınız tüm ödevleri kontrol edeceğim, demiş. O zaman Aytül Akal çok korkmuş ve sıranın ona gelmesini beklerken çok heyecanlanmış. Sıra ona geldiğinde öğretmen Aytül Akal ın defterini eline almış ve sayfaları çevirmeye başlamış. Öğretmeni ona son sorulara ait birkaç tane hikayeyi okutmuş ve çok beğenmiş. Sınıfa dönerek: -Arkadaşınız bundan sonraki ödevlerinde son soruların dışındaki soruları yapmayacak. Sadece son soruları yapacak, demiş. Aytül Akal da bundan sonra sadece son soruları yapmış. 5

2- Eskiden evlerde sadece bir odada soba varmış. Aytül Akalların evlerinde de sadece oturma odasında soba varmış. Bu yüzden de herkes aynı odada otururmuş. Aytül Akal ve kardeşleri ödev yapıyorlarmış. Onun küçük kardeşi birinci sınıfa gidiyormuş. Bu yüzden de öğretmen ona ödev olarak çizgi, çubuk gibi şekiller çizmesini söylemiş. Herkes ödevini yaparken kardeşi birden bire: - Anne, bebek nasıl olur? Demiş. Annesi sinirle: - Ne dedin sen? Demiş. Kardeşi ısrarla: -Bebekler, bebekler nasıl olur? Demiş. Annesi çok sinirlenmiş ve bağırarak: - Çabuk çık odadan, git soğukta otur da aklın başına gelsin. Bu ne biçim soru böyle? Okulda bunları mı öğreniyorsunuz? Aytül Akal ın kardeşi ağlaya ağlaya odadan çıkarken, Aytül Akal çok üzülmüş. Yerinden fırlayıp kardeşinin ardından gitmek üzereyken annesi seslenmiş: - Nereye gidiyorsun? Şımartma çocuğu. Aytül Akal ise: - Yok, tuvalete gideceğim hemen gelirim.demiş Kardeşinin yanına gitmiş. Kardeşi mutfakta yere oturmuş ağlıyormuş. Bir yandan da kendi kendine: - Kimse beni sevmiyor, diyormuş. Aytül Akal kardeşinin yanına gitmiş ve ona: - Üzülme! Ben seni seviyorum, demiş ve kardeşine sarılmış. AYTÜL AKAL IN GENÇLİĞİ Kahküllü,kıvırcık saçlarını ancak ütü ile düzeltebilen,pembe mor ve turkuaz renkleriyle giyinen Aytül Akal Beatles, Tom Jones, Belgin Doruk, Göksel Arsoy hayranı cıvıl cıvıl bir genç kızdı. İnsanlara, yaşamaya ve tabiata aşık. Hayatta tek ideali mutluluktu. Ders çalışmayı çok sevmiyordu. Ailesinin kuralları ona göre değildi. Bu yüzden ceza da alırdı ama her zaman başarmak istediğini başaran biriydi. Ablasının arkasından İzmir Amerikan Koleji ni kazanarak 1971 yılında edebiyat bölümünden mezun oldu. Arkadaşları okul yıllığında onu edebiyat, psikoloji ve astronomi düşkünü diye anlatmışlardır. Evet astronomiye olan düşkünlüğünü 20 haziran 1969 pazar sabahı günlüğüne yazdığı şu sözlerle anlayabiliriz. Apollu dün gece ay yörüngesine girdi. Neil Armstrong yada Edwin Aldrin yerinde olmayı nasıl isterdim. Çıldırıyorum uzaydan dünyayı ve ayı görebilmek o şahane panaromaları yutmak için.. Yok hadi razıyım bari bir televizyon olsaydı da yayınlarını seyredebilseydim. Ama o da yok! 6

Aytül Akal arkadaşlığa çok değer verirdi. Üstelik pratik zekalıydı. Arkadaşı Işıl Ayaydın bir anılarını şöyle anlatıyor. Lise ikideyken Aytül Hanım İngilizce Felsefe öğretmenleri Mr. Black in peşinden tam iki hafta koşmuş. İstediği ise notu 4 olan fakat 5 olsa iftihara geçecek arkadaşına kendisinin 6 olan notundan bir not vermekmiş. Bu pratik çözümü karşısında öğretmeni her ikisini de 10 vermiş. Okul yıllarında Dostoyevski okurmuş. Şiir ve yazının her türü onun ilgi alanı olmuş. Gençliğinizle bugünkü gençler arasındaki farklar nedir? O günlere dönmek ister misiniz? Sorusuna: Değerler çok farklıydı. diyerek yanıt veriyor. Benim zamanımda herkes birbirini tanır selam verirdi. Zenginlik, şaşaa değil, eğitim aranırdı insanlarda. Kimin, hangi konuda nasıl eğitim aldığı konuşulurdu. Neler bildiği neler başardığı... Biz çocuklar markalarla hiç ilgili değildik. Zaten giysilerimiz evde dikilir, ayakkabılarımız semt pazarlarından alınırdı. O da yırtıldığında, ihtiyacımız olduğunda.ailede büyükten küçüğe geçerdi giysiler. Şimdiki gençler ise iç yapıdan çok dış yapıya değer veriyor. Bu da beni üzüyor. Dış değerler çok çabuk eskiyor ama iç zenginlikler kalıyor. Ama yine de Aytül Akal o yıllara geri dönmek istemiyor. Çünkü yapmak istediği herşeyi büyüyünce yapmış. Bu yüzden, dönmek isteyebileceğim tek yaş otuzbeş, yaşamak istediğim de sonrasıdır. diyor. AYTÜL AKAL IN ANNELİĞİ Aytül Akal çok iyi bir çocuk, güzel bir genç kız, mükemmel bir yazar ve sevgi dolu bir anneydi. Oğullarına göre o bir gurur kaynağıydı. O, onların geçmişi ve geleceği, O, onların yönlendiricisi, O, onların neşe kaynağı, O, onların sırdaşı, O, onların dostu, O, onların anneleriydi... Hamile Aytül Akal: Aytül Akal hamileliğinin birinci ayında hamile miyim? diye kaygılanmış. Fakat bu kaygısını bir tek en yakın arkadaşı Meral e açmış.hamileliğinin 2. ayında herkese söylemiş. Aytül Akal o zamanlar oğlunun kız olmasını istiyormuş. Hamileliğinin 9. ayında sorunsuz bir doğum yapmış. 7

EVREN VE ALPER: EVREN; 20 Haziran 1980 doğumlu. İlkokulu bir devlet okulunda okumuş.sınava girerek Saint Joseph Lisesi ni kazanmış. Şimdi ise Boğaziçi Üniversitesi Kimya bölümünde okuyor. Evren zeki, mantıklı, algıları sınırsız olan bir çocuk. İnsanlarla ilişkileri çok açık ve güçlü, konuşmayı ve düşünmeyi seven her konuda sorular sorup mantık arayan biraz dağınık bir çocuk. Zaten Aytül Akal Dağınık Çocuk adlı kitabını oğluna yazmış. ALPER; 2 Temmuz 1986 doğumlu.o da İlkokulu bir devlet okulunda okumuş. Lise sınavına girmiş. Şu anda İtalyan Lisesi nde okuyan başarılı bir öğrenci. Aytül Akal a göre Alper çok ilginç bir çocuk. Küçük bir çocukken yemek yemez uyumaz, inatçılık eder ve hiçbir şeyi kabullenmezmiş. Aytül Akal, Evren gibi dağınık, mantıklı bir çocuktan sonra her şeyin konuşarak halledilebileceğini, anneliği öğrendiğini düşünürken tam bir şok yaşamış. Alper Evren in tersine düzenli, disiplinli bir çocukmuş. Sorumluluklarının da farkındaymış. ANILARI Önce çocukları için geceyi sevmeyen Çocuk kitabını yazmış. Çocukları büyüyüp bu tür öyküler okumayınca Aytül Akal kendi anılarından da yararlanarak Babam Duymasın kitabını yazmış. Biraz daha büyüyünce çocukları onlar için Oğlum Neredesin? ve Kızım Neredesin? adlı kitapları yazdı. Çocukları Aytül Akal çocuk öykülerini çocukları için yazıyormuş ve tüm çocuklar için için en son olarak Süper Gazeteciler adlı kitabını yazdı Bir gün Aytül Akal ın oğlu okuldan gelmiş ve derslerini yapmak için odasına gitmiş. Kısa bir süre sonra annesinin yanına gelmiş. Aytül Akal oğlundan ödev defterini istemiş. Ödev defterinde... parçası on kez okunacak yazıyormuş. Aytül Akal: -On kez okudun mu? diye sormuş Oğlu: -O kitap okumadıklarından bir kerede anlamayan çocuklar için. Ben kitap okuduğum için bir kere okuyunca anlıyorum, demiş 8

AYTÜL AKAL IN YAZARLIĞI Aytül Akal yazarlığına, Babam Duymasın adlı kitaptaki son öyküyle başlamış. Daha sonra Çamay Hanım öyküsüyle sürdürmüş. Aytül Akal yazar olacağımı biliyordum, hep bildim diyor. 13-14 yaşlarında tuttuğu bir günlükte bunu yazmış. Lisedeyken bir kitap hazırlamaya başlamış. Aklınızda Bulunsun adlı kitabı için, evle ilgili, ev işleriyle ilgili, yaşamla ilgili bir sürü püf noktası biriktiriyormuş. Yabancı kitaplardan çeviriler yapıp ülke koşullarına uyarlıyor, kapı kapı komşuları dolaşarak, ev işlerinde kendilerinin keşfettikleri pratik öneriler hakkında bilgi topluyormuş. Onları toplayıp derledikten sonra, kategorilerine göre ayırıp, sınıflayıp, alfabetik sıraya koyuyormuş. 1971 de Amerikan Koleji nden mezun olup evlenmiş ve İstanbul a yerleşmiş. Hem kitabını basacak bir yer aramaya başlamış, hem de kendisine iş aramaya...tek istediği bir dergide yazı yazmakmış. Kitabını yanına alıp, Hayat Mecmuası nın bulunduğu binaya gitmiş. Resimli Roman diye bir dergi varmış. Onun yazı işleri müdüründen randevu almış ama randevu saatinde müdür yerinde yokmuş, Öğle tatilinden bir türlü dönmek bilmemiş. O da Hayat Mecmuası servisine girip doğrudan, randevusuz yazı işleri müdürünün odasına girmiş. O zamanlar yazı işleri müdürü Çetin Emeç miş. Kendisine yazı yazmak istediğini eğer dergide kendisine bir köşe verirse orada bir kitap olarak toplamış olduğu Püf Noktaları derlemesini yayınlamak istediğini söylemiş. Çetin Emeç, kitabını bırakmasını, en uygun zamanda inceleyeceğini söylemiş. Bir hafta içinde yanıt gelmiş, derhal işe başlayabilirmiş. Böylece çok istediği işine kavuşmuş. Hayat mecmuasında adına bir köşe verilmiş ve Aklınızda Bulunsun başlığı ile püf noktalarını orada yazmaya başlamış. Hayat Mecmuası ndan sonra Elele dergisine geçmiş. Orada da Bindallı adıyla on altı sayfalık ek bir dergi yayınlamış. Bindallı, Elele dergisine ek olarak her ay ücretsiz veriliyormuş. Tüm bu işleri yaparken, aynı zamanda bir yayınevine çeviriler yapıyormuş. Bir yandan da, bir başka işte sekreterlik yapıyormuş. Yani 3 gün sekreterlik, 2 gün gazetecilik, evde de çeviriler... Bir dönem, öğlen saatlerinde bir başka iş yerinde iş mektupları yazıyor, mektup başına ücret alıyormuş. Yazı yazmayı hep sevdim. Bazen kızdım, vazgeçmek istedim ama olmadı der yazar. 1980 de oğlu doğunca Elele den istifa etmiş ama yine de dergiyi bırakması 1981 e kadar sürmüş. Yedek sayı, örnek sayı derken bir yıl daha yazmış. 1981 den sonra uzun süre yazmamış. İlk kitabı Kent Duygusu çıkmış ve düş kırıkları içindeymiş. Hem yazım hayatıyla, hem ev sorunlarıyla ilgili kalp kırıkları varmış. Yazar bir gün Bir daha hiç yazı yazmayacağım diye söz vermiş ve yazmayı bırakmış. Gerçekten de 1989 a kadar hiç yazmamış. Başka işler bulmuş, başka başarılar kazanmış. Yazma eylemini unutmaya çalışmış. Bu arada ikinci oğlu doğmuş.1989 da oğlu üç yaşındaymış. Ona masallar anlatıyormuş. Birçok masalın kahramanını birlikte seçiyor, masalı onun istediği şekilde değiştirerek anlatıyormuş. Artık her akşam hangi masalı istiyorsa, onu çıkarıp okuyormuş. Ve işte, bir gün fark etmiş ki, kucağında onlarca masal var, çocuklarla paylaşılmasını bekleyen...1989 da yazdığı masallar, birer birer uçuşup masal kitaplarına dönüşmüşler. En son çıkan kitabı ise Mevsimler Kralı nın Doğum Günü adlı kitabıdır. 9

SONUÇ Yaşamını incelediğimiz Aytül Akal da çocukluğunda, gençliğinde, anneliğinde ve meslek yaşamında tamamen bizim gibi bir insandır. Onun tanınmış bir yazar olması farklı bir yaşam tarzı ve farklı bir yaşayış şekli ile yaşadığı imajı vermemeli. O da bizim gibi çocukluğunda arkadaşlarıyla şakalaşıp espriler yapan, oyunlar oynayan, kardeşleriyle kavga eden, okul hayatı, aile yaşantısı tamamen bizim gibi olan sıradan bir insan. Onun çok çalışkan bir öğrenci olmaması, ideallerini gerçekleştirmesine engel olmamıştır. Çok istediği ünlü bir yazar olma arzusu ona tüm yaşamı boyunca destek olmuş ve isteklerine kavuşturmuştur. Bizler de onun gibi, çocukların dünyalarına girmeyi deneyebiliriz. Bugün ülkemizde yazılan çocuk kitaplarının daha çok olmasını istemez miydik? Bizler yetişkin olduğumuzda çocuklarımız okuyacak daha çok kitap bulabilsinler istemez miyiz? Öyleyse yazmaktan çekinmeyelim. Anılarımızı, gezip gördüğümüz yerleri, günlük yaşantımızı, hayallerimizi, umutlarımızı yazmayı deneyelim. 10

KAYNAKÇA 20 Temmuz 1990 Günaydın Sobe Dergisi Ocak 1981 Elele Dergisi Şubat 1981 Elele Dergisi 20 Ekim 1991 Saklambaç Gazetesi 26 Ocak 1992 Saklambaç Gazetesi 1970 / 71 Amerikan Kız Koleji Yıllığı Nisan 1967 Amerikan Koleji Okul Gazetesi 10 Kasım 1966 Yeni Asır Gazetesi Şubat 1968 de yazmış olduğu şiir defteri 1966-1969 yılları arasında tutmuş olduğu günlük 1985 ile1963 yılları arasında verilen İzmir- Karşıyaka Ankara İlkokulu karneleri Oğulları Evren ve Alper Akal Kız Kardeşi Ayşen Özenç Arkadaşı Işıl Ayaydın -Can Akcora İzmir Amerikan Koleji Rehberlik Servisi Sorumlusu Ülkü İskit İnternet Siteleri www.aytulakal.com www.acialumni.net/heygidi.htm www.yenisayfa.com 11