GENEL JEOLOJİ Prof. Dr. Şükrü ERSOY Doğa Bilimleri Araştırma Merkezi
- Atomlar, Elementler, İzotoplar, - Kristal ve kristal sistemleri - Mineraller ve fiziksel özellikleri - Minerallerin sınıflaması - Silikat mineralleri -Silikatların dizilimi - Silikat olmayan mineraller
Elementlerin bazı izotopları duraysız ve radyoaktiftir Sözgelimi, Karbon-14 ve Uranyum-238
Oluşumu doğal İnorganik Genellikle katı Belli bir kimyasal bileşimi olan kristalli (kendi iç düzeni olan)
Fakat, yerkabuğunun % 90 ı sadece iki elementten yapılmıştır. Yeryüzünde en bol bulunan bu elementler silis ve oksijendir.
Kristallerin jeometrik yapısı düzenli bir yapı gösterir.
Atomlardan Kayaçlara Oksijen Atomlar Silikon Kristal (mineral) Kaya (Kumtaşı) Molokül Kristal bir kayaç içinde görülebilir Çökel kaya tabakası Doğa Bilimleri Araştırma Merkezi
Minerallerin iç yapısı yine kendisini yansıtır
Kristaller simetriye göre sınıflandırılabilir. Simetri ile bir dönüşüm veya işlem sonrasında nesnenin değişmemesi anlaşılır. Kristaller, sahip oldukları simetri işlemlerine göre sınıflandırılır.
Simetri İşlemleri Bir nesnenin hareket ettirilmesi ile orijinal halinden fark edilemez durum doğar. Simetri Elemanı Bir nokta, bir doğru veya bir düzleme göre bir jeometrik yapıya simetri işlemi uygulanır.
Kristalin bir tarafındaki yüzeyin karşısındaki benzer bir yüzey üzerine getirtilmesini sağlar.
Seçilen bir eksene göre 2, 3, 4 veya 6 katlı dönme işlemi ile nesnenin orinal halini koruması sağlanabilir. 4 Dönümlü 3 Dönümlü 2 Dönümlü
4 lü Dönme Ekseni (karşılıklı yüzlerin merkezlerinden geçen ve hücre eksenine paralel olan eksenler TOPLAM = 3 Adet
4 lü dönme eksenleri TOPLAM = 3 Adet 3 lü dönme eksenleri (kübün uzay köşegenlerinden geçer) TOPLAM = 4 Adet
4 lü dönme eksenleri TOPLAM = 3 Adet 3 lü dönme eksenleri TOPLAM = 4 Adet 2 li dönme eksenleri (diyagonal kenar merkezlerden geçer) TOPLAM = 6 Adet
ÇÜNKÜ, Kepler kar tanelerinin neden 5 veya 7 değil de 6 köşeli olmalarını merak etmiştir. Çok kenarlıların iki boyutta bir araya gelmelerini inceleyerek neden 5 kenarlı veya 7 kenarlı çokgenlerin olamayacağını gösterebiliriz. Düzgün yapıda boşluk olmaz
3 eşdeğer düzlem 6 eşdeğer düzlem
Bir görüntü düzlemi cismi ikiye böler ve bir tarafın görüntüsü diğerin üzerine yansıtılır. Böyle birden fazla simetri düzlemi vardır. Örneğin, bir küpte dokuz simetri düzlemi vardır.
Kristalin ayna simetrisiyle değişmez kalması mümkündür. Bunu sağlayan düzleme ayna düzlemi denir.
1- Küp ya da Kübüsal Sistem 2- Tetragonal Sistem 3- Rombusal (Ortorombik) Sistem 4- Monoklinal Sistem 5- Triklinal Sistem 6- Heksagonal Sistem
1- Küp (Kübüsal) Sistem Kübusal sistem Simetri unsurları : 9 simetri merkezi, 13 simetri ekseni ve simetri merkezi var Sözgelimi, magnetit, lösit, kaya tuzu, elmas bu sistemde kristallenir
2- Tetragonal Sistem Simetri unsurları : 5 simetri düzlemi, 5 simetri ekseni ve simetri merkezi var. Sözgelimi, zirkon, rutil, vezüvyan bu sistemde kristallenir
3- Rombusal Sistem Rombusal sistem Simetri unsurları : 3 simetri düzlemi, 3 simetri ekseni ve simetri merkezi var Sözgelimi, kükürt, aragonit ve topaz mineralleri bu sistemde kristallenir.
4- Monoklinal Sistem Simetri unsurları : 1 simetri düzlemi, 1 simetri ekseni ve simetri merkezi var. Sözgelimi, jips, ortoklas ve ojit mineralleri bu sistemde kristallenir.
5- Triklinal Sistem Simetri unsurları : simetri düzlemi, simetri ekseni ve simetri merkezi var Sözgelimi, albit, kalkopirit mineralleri bu sistemde kristallenir.
6- Heksagonal Sistem Simetri unsurları : 7 simetri düzlemi, 7 simetri ekseni ve simetri merkezi var Sözgelimi, kalsit, kuvars, beril, apatit ve turmalin mineralleri bu sistemde kristallenir.
Parlaklık (Luster) Sertlik (Hardness) Klivaj/kırılma yüzeyi (Cleavage/Fracture) Renk (Color) Çizgi rengi (Streak) Asite karşı tepkisi (Reaction with acid) Diğer özellikleri: Yoğunluk,Magnetizma, Florensans, Koku, tat (Density, Magnetism, Fluorescence, Smell, Taste, etc.)
Malzeme Davranışı (Tenacity) Gevreklik (Brittleness): Kolay kırılan veya pudralaşan mineraller gevrektir. Ör. Nâbit bizmut (Bi). Dövülebilirlik (Malleability): Çekiçle dövülerek ince tabakalar haline getirilebilen mineraller dövülebilirdir. Ör: Nâbit demir (Fe) Traşlanabilirlik (Sectility): Bir bıçakla kıyılabilme özelliğine sahip mineraller traşlanabilirdir. Ör. Lületaşı (Sepiolit: Mg 2 (SiO 4 O 10 )(OH) 8 ) Sünümlülük (Ductility): Bir tel gibi çekilebilen mineraller sünümlüdür. Ör: Nâbit bakır (Cu), nâbit altın (Au), nâbit gümüş (Ag). Bükülebilirlik (Flexibility): Bükülebilen, fakat büküldükten sonra eski halini alamayan minerallere bükülebilir denir. Ör: Grafit (C). Esneklik (Elasticity): Büküldükten sonra bırakıldığında eski haline dönebilen mineraller esnektir. Ör: Orpiment (As 2 S 3 ).
Pek çok mineral birden fazla davranış gösterebilir. Talk hem gevrek hem tıraşlanabilirdir. Muskovit, hem bükülebilir, hem esnektir. Nâbit altın, bakır ve gümüş hem sünümlü hem dövülebilirdir. Bazı mineral aileleri içerisinde çok çeşitli davranış görülebilir. Muskovit ve biyotit bükülebilir ve kısmen elastik oldukları halde, klorit ne bükülür ne de elastiktir.
Sertlik Mineral yüzeyinin çizilmeye karşı gösterdiği dirençtir. Sertlik mineral yapısındaki zayıf bağların tayin ettiği bir özelliktir. Örneğin SiO 4 tetrahedronlarının çeşitli düzenlerde bir araya gelmesiyle oluşan silikat grubu minerallerinde sertlik çok değişkendir (talk: 1, kuvars: 7, topaz: 8...). Öyleyse bu çeşitlilik Si ve O arasındaki bağların değil, mineral yapısındaki diğer bağların bir fonksiyonudur. Bir mineralin sertlik derecesi, bir başka mineral ile çizilip çizilmediğine bakılarak, mukayese ile anlaşılır.
Mohs Sertlik Cetveli (F. Mohs, 1824) 1. Talk 6. Ortoz 2. Jips 7. Kuvars 3. Kalsit 8. Topaz 4. Florit 9. Korund 5. Apatit 10. Elmas Yaygın cisimler ve Sertlik değerleri 2.5 3.5 5.5 6.5 Tırnak Metal para Cam Çelik bıçak
Tırnak sertliği (2.5) Jips in sertliğini (2) çizer
Kırılma Bazı minerallerde iç yapıyı oluşturan bağların dayanıklılığı her yönde aynıdır; bu nedenle kırılma belli bir kristalografik yönü izlemez. Mineraldeki klivaj veya ayrılma yüzeyleri gibi süreksizliklere bağlı olmayan bu tür kırılmanın farklı çeşitleri vardır.. Konkoidal : Bir kabuğun iç yüzeyini andıran düzgün satıhlı, eğrisel kırılmalardır. İğsi (Fibrous and splintery): İnce uzun parçalara ayıran türde kırılmalardır. Testere dişi şeklinde (Hackly) Düzensiz (Uneven or irregular): Düzensiz yüzeyler oluşturan kırılmalardır.
Camdaki Konkoidal Kırılma Obsidyen deki Konkoidal Kırılma
Kırık yüzeyleri Kırılma: mineral düzensiz yüzeyler boyunca kırılır Çört Gül kuvars Ortoklas feldispat
Mineraller iç yapılarında bulunan atomik düzlemlere paralel olarak kırılma eğilimleridir. Bu düzlemlerin arasında kalan levhalar içinde atomlar güçlü kovalent bağlarla bir arada bulunurken, düzlemlerin kendileri levhalar arasındaki zayıf Van der Waals bağlarını karakterize ederler. Çekim kuvvetleri levhaları birbirlerine yeterince yakın tutamadığı için, zayıf bir bağ aynı zamanda levhalar arası bir boşluk olarak da düşünülebilir. Bu nedenle kırılma bir mineralde önce bu boşluklar boyunca gelişir. Klivaj bazı minerallerde çok iyi gelişmişken (mika, piroksen), bazılarında oldukça zayıftır (beril, apatit), bazılarında ise hiç görülmez (kuvars).
Düzlemsel klivaj boyunca zayıf bağ yapıları vardır Zayıf bağlanmadan dolayı mika sadöviçler arasında kolayca ayrılır Silikat tabakası İki silikat tabakası arasında sandöviçlenmiş pozitif iyonlar
Klivaj Örnekleri TABAKALI KÜBİK BLOKLU ROMBOEDER PRİZMATİK
Mikanın Düzlemsel Klivajı
Amfibol Klivajı ~120/60
Klivaj (düzgün kenarlardan kırılma)
Kalsitteki Romboeder klivajı
Bağıl Yoğunluk (Spesifik Gravite) Bir maddenin ağırlığı ile ona eşit hacimde ve 4 o C sıcaklıkta olan suyun ağırlığı arasındaki orandır. Örneğin bağıl yoğunluğu 2 olan bir mineral kendisi ile aynı hacimdeki suyun 2 katı ağırlığa sahiptir. Mineralin bağıl yoğunluğu onun iki özelliğine bağlıdır. 1. Bileşim: Minerali oluşturan atomların cinsi, atom ağırlıklarına bağlı olarak yoğunluğa da etki eder: Mineral Katyonun Atomik Ağırlığı Bağıl Yoğunluk Aragonit (CaCO 3 ) 40.08 2.94 Strontianit (SrCO 3 ) 87.62 3.78 Vitherit (BaCO 3 ) 137.34 4.31 Cerussite (PbCO 3 ) 207.19 6.58
2. Mineral Yapısı: Aynı bileşime sahip mineraller, bu sabit bileşimde yeralan atomların paketlenmesine bağlı olarak değişik yoğunlukta olabilirler. Örneğin Karbon dan oluşan elmasın atomları sıkı paketlendiği için yoğunluğu aynı bileşimdeki grafitten daha yüksektir. Mineral Bağıl Yoğunluk Elmas (C) 3,5 Grafit (C) 2,23
B- GRAFİT A- Elmas A- Elmas B- GRAFİT
Renk ve Parlaklık Gerçek renk: Başta değerli taşlar (gem stones) olmak üzere birçok mineral kendine özgü bir renge sahiptir ve ve ilk bakışta bu özellikleriyle ayırt edilebilirler. Çizgi rengi: Mineral, sertliği 7 olan parlatılmamış bir porselene sürtüldüğünde, porselenin üzerinde pudra gibi ince bir kalıntı bırakır. Bunun rengi o mineralin çizgi rengidir. Bu yöntemle ancak porselenden daha düşük sertliğe sahip minerallerin çizgi rengi görülebilir. Parlaklık: Mineral yüzeyinin ışık altındaki genel görünümüdür. Metalik (galen, pirit), camsı (kuvars), reçinemsi (sfalerit, sülfür), inci (talk), yağsı (nefelin), ipeksi (serpantin), elmas parlaklığı gibi türleri vardır.
Renk
Çizgi rengi (porselen üzerinde bıraktığı iz) hematit
Parlaklık Talk
Lüminesans: Kuvvetli ışık altında kalırsa bazı mineraller karanlıkta ışık yayma özelliği gösterir Fluoresans: Ultraviyole, katot ve X ışınlarına maruz kalan bir mineralin, ışık kaynağının açık olduğu süre boyunca ışık yaymasıdır. Fosforesans: Işınına maruz kaldığı kaynak kesildiğinde de mineralin ışık yaymaya devam etme özelliğidir. Kalsit, aragonit, fluorit, sfalerit gibi mineraller lüminesan özelliğe sahiptirler. Termolüminesans: Minerallerin ısı etkisiyle ışık yayma özelliğidir (fluorit, kalsit, apatit, lepidolit). Tribolüminesans: Kırılma, sürtünme ya da çizilme ile ışık yayan minerallerin özelliğidir (fluorit, sfalerit, lepidolit)
Minerallerin özellikleri Kimyasal tepkime tat Magnetizma Radioaktivite
Elektriksel Özellikler Piezoelektrik : Minerallerin basınç altında kutuplanma özelliğidir (kuvars ve turmalin). Piroelektrik : Minerallerin ısıtıldıklarında kutuplanma özelliğidir (kuvars).
Yerkabuğu içinde en çok bulunan Mineraller KUVARS (silica) SiO 2 KORUND (aliminyum) Al 2 O 3 HEMATİT Fe 2 O 3 KALSİT CaCO 3 DOLOMİT CaMg(CO 3 ) 2 JİPS CaSO 4 FLUORİT CaF 2 PİRİT FeS 2 OLİVİN (Mg,Fe) 2 SiO 4 PİROKSEN (Mg,Fe)SiO 3 AMFİBOL (Ca 2 Mg 5 )Si 8 O 22 (OH) 2 FELDSPAT Albit NaAlSi 3 O 8 Ortoklas KAlSi 3 O 8 Anortit CaAl 2 Si 2 O 8 KAOLİNİT Al 2 Si 2 O 5 (OH) 4
MİNERALLER İKİ KATEGORİYE AYRILIR SİLİKATLAR SİLİKAT VE OKSİJEN MOLEKÜLLERİ (SiO) İÇERENLER SİLİKAT OLMAYANLAR (SiO Yok)
Yer kabuğunun % 5 ini oluşturur. Soy metaller : Altın, gümüş, bakır Karbonatlar : Kalsit Oksitler : Hematit (demir madeni) Sülfitler : Galenit (kurşun madeni) Sülfatlar : Jips (alçı yapımında kullanılır)
Soy Metaller Tek bir elementten oluşur. Altın, gümüş, platinyum
Karbonat Mineralleri Karbonatlar kıtaları kaplayan sedimenter kayaçları oluşturur. Kavkılar, mercanlar, iskeletler kireçtaşını oluşturmak üzere birikirler. Karbonat negatif iyon içerir (CO 3 )- 2. Kalsit ya da kalsiyum karbonat : (CaCO 3 ) 2
Kalsit CaCO3
Karbonat Mineralleri Kalsit (CaCO 3 ) sedimenter kayaçların ana bileşenidir : kireçtaşı. Dolomit [CaMg(CO 3 ) 2 ] kalsitin bozuşmasıyla oluşur. Mg yer değiştirir.
Oksitler Oksitler : Oksijenle birleşen elementlerdir. Demir genellikle oksijenle bağlanır. Demir oksitler : Hematit (Fe 2 ) 3 ) ve Magnetit (Fe 3 O 4 ) demir çelik endüstrisinin önemli bir kaynağıdır.
Sülfidler Sulfidler : sülfür iyonuna sahip (S-2) Galenit (PbS) Pirit (FeS) bakır, kurşun, çinko kadmiyum ve civa genellikle sülfid oluşturmak üzere sülfide bağlanır.
Sülfatlar Sülfat: sülfat iyonuyla birleşmiş elementtir. (SO 4 )- 2 JİPS Jips (CaSO 4 ) 2H 2 O Jips aynı zamanda alçı taşı olarak ta kullanılan bir madendir.
Yer kabuğunun % 90-95 ini oluşturur. Pek çok kayacın önemli bileşenidir. --Kuvars (SiO 2 ) Feldispatlar Mikalar Piroksen Amfibol
Goldich Ayrışma Serisi Ayrışmaya en hassas olanlar Ayrışmaya en az hassas olanlar
oksijen silisyum (SiO 4 ) 4- oksijen oksijen
Tek zincir Çift zincir Tabaka dizlimi Piroksen Amfibol Mika
Olivin Grubu (Mg,Fe) 2 SiO 4 Ca 2 SiO 4 CaMgSiO 4 Montisellit CaFeSiO 4 Kirştenit katı eriyik serileri Mg 2 SiO 4 Forsterit Fe 2 SiO 4 Fayalit
OLİVİN Olivin yapısı Spinel yapısı
Granat Grubu A 3 B 2 (SiO 4 ) 3 A: Ca +2, Mg +2,Fe +2, Mn +2 B: Al +3, Fe +3, Cr +3 Piralspit Ugrandit Pirop: Mg 3 Al 2 Si 3 O 12 Uvarovit: Ca 3 Cr 2 Si 3 O 12 Almandin: Fe 3 Al 2 Si 3 O 12 Grossular: Ca 3 Al 2 Si 3 O 12 Spessartin: Mn 3 Al 2 Si 3 O 12 Andradit: Ca 3 Fe 2 +3 Si 3 O 12
dodekahedron trapezohedron Hegzaoktahedron ALMANDİN
Zirkon Grubu ZrSiO 4
Al 2 SiO 5 Grubu Disten: Al 6 Al 6 SiO 5 BASINÇ (Kb) Disten: Al [6] Al [6] SiO 5 Silimanit: Al [4] Al [6] SiO 5 Andalusit: Al [5] Al [6] SiO 5 SICAKLIK ( o C)
DİSTEN STAVROLİT Mikaşist üzerinde Disten ve prizmatik Stavrolit kristalleri
Topaz: Al 2 SiO 4 (F,OH) 2 Stavrolit: Fe 2 +2 Al 9 O 6 (SiO 4 ) 4 (O,OH) 2 TOPAZ STAVROLİT STAVROLİT
SOROSİLİKATLAR (Si 2 O 7 ) -6
Klinozoisit Ca 2 Al 3 O(SiO 4 )(Si 2 O 7 )(OH) Epidot Ca 2 (Fe +3,Al)Al 2 O(SiO 4 )(Si 2 O 7 )(OH) Allanit: (Ca,Ce) 2 (Fe +2,Fe +3 )Al 2 O(SiO 4 )(Si 2 O 7 )(OH) EPİDOT (kuvars ile beraber)
SİKLOSİLİKATLAR (Si 6 O 18 ) -12
BERİL Be 3 Al 2 Si 6 O 18 AKUAMARİN
Turmalin: (Na,Cl)(Li,Mg,Al) 3 (Al,Fe,Mn) 6 (BO 3 ) 3 (Si 6 O 18 )(OH) 4
TURMALİN
İNOSİLİKATLAR (Tek Zincir) Piroksen Grubu: XYZ 2 O 6 X: Na +1,Ca +2,Mn +2,Fe +2,Mg +2,Li +1 Y: Mn +2,Fe +2,Mg +2,Fe +3,Al +3,Cr +3,Ti +4 Z: Si +4,Al +3 RODONİT (Si 2 O 6 ) -4 VOLLASTONİT
Enstatit: MgSiO 3 Ferrosilit: FeSiO 3 Diyopsit: CaMgSi 2 O 6 Hedenberjit: CaFeSi 2 O 6 DİYOPSİT Ojit: (Ca,Na)(Mg,Fe,Al)(Si,Al) 2 O 6 Jadeit: NaAlSi 2 O 6 Ejirin: NaFe +3 Si 2 O 6
İNOSİLİKATLAR (Çift Zincir) Amfibol Grubu: W 0-1 X 2 Y 5 Z 8 O 22 (OH,F) 2 W: Na +1,K +1 X: Ca +2,Na +,Mn +2,Mg +2,Li + Y: Mn +2,Fe +2,Mg +2,Fe +3,Al, +3 Ti +4 (Si 4 O 11 ) -6 Z: Si +4,Al +3
Amfibol Klivajı ~120/60 Aralarında yaklaşık 120 o açı olan iki yönde klivaj
Antofillit: (Mg,Fe) 7 Si 8 O 22 (OH) 2 Tremolit: Ca 2 Mg 5 Si 8 O 22 (OH) 2 Aktinolit: Ca 2 (Mg,Fe) 5 Si 8 O 22 (OH) 2 Glokofan: Na 2 Mg 3 Al 2 Si 8 O 22 (OH) 2 Riebekit: Na 2 Fe 3 +2 Fe 2 +3 Si 8 O 22 (OH) 2 Hornblend: (Ca,Na) 2-3 (Mg,Fe,Al) 5 Si 6 (Si,Al) 2 O 22 (OH) 2
HORNBLEND (Ca,Na) 2-3 (Mg,Fe,Al) 5 Si 6 (Si,Al) 2 O 22 (OH) 2
AKTİNOLİT Ca 2 (Mg,Fe) 5 Si 8 O 22 (OH) 2
FİLLOSİLİKATLAR (Si 2 O 5 ) -2
Serpentin grubu: Antigorit, Krizotil, Lizardit: Mg 3 Si 2 O 5 (OH) 4 Kil mineralleri grubu: Kaolin: Al 2 Si 2 O 5 (OH) 4 Talk: Mg 2 Si 4 O 10 (OH) 2 Pirofillit: Al 2 Si 4 O 10 (OH) 2 Mika grubu: Muskovit: KAl 2 (AlSi 3 O 10 )(OH) 2 Biyotit: K(Mg,Fe) 3 (AlSi 3 O 10 )(OH) 2 Lepidolit: K(Li,Al) 2-3 (AlSi 3 O 10 )(OH) 2 Klorit grubu: Klorit: (Mg,Fe) 3 (Si,Al) 4 O 10 (OH) 2 (Mg,Fe) 3 (OH) 6
Serpentin Mg 3 Si 2 O 5 (OH) 4 Serpentinler ultrabazik magmatik kayaçların hirotermal metamorfizmasıyla oluşmuş kayaçlardır. Serpentinler asbest ten serpentin mermer e kadar değişik formları vardır.
Serpentin Mg 3 Si 2 O 5 (OH) 4 Serpentin mineral oluşturan önemli bir kayaçtır ve ayrışmış magmatik kayaç ve pekçok metamorfik kayaçta bileşen olarak bulunur. Sık sık yeşil renk tonlarındadır. Yeşil renk içeren pekçok kayaçta serpentin minerali içermektedir.
Killerin Genleşmesi kil minerali tabakası Su molokülleri kil minerali tabakası A- Kuru kil minerali B- suyu emdikten sonra genleşme
Krizotil Asbest Mg 3 Si 2 O 5 (OH) 4 Demirli magnezyum hidrosilikatlı Serpentin mineral ailesine aittir.
PİROFİLLİT : Al2Si4O10(OH)2
MUSKOVİT : KAl2(AlSi3O10)(OH)2
BİYOTİT (demirli mika) K(Mg,Fe) 3 (AlSi 3 O 10 )(OH) 2
TALK Mg 2 Si 4 O 10 (OH) 2
TEKTOSİLİKATLAR (SiO 2 ) 0
SiO 2 grubu: α- Kuvars, β- Kuvars, Tridimit, Kristobalit, Koezit, Stişovit: SiO 2 Opal: SiO 2. n (H 2 O)
gül Kuvars dumanlı Kuvars
ÇEŞİTLİ KUVARSLAR (SiO2)
Feldspat grubu Yer kabuğunda en bol bulunan mineral grubu K-feldspatlar: KAlSi 3 O 8 Mikroklin Ortoklas Sanidin Plajiyoklaslar: Albit: NaAlSi 3 O 8 Anortit: CaAlSi 2 O 8
Feldispatları birbirinden ayırmak! FELDİSPAT Rengi kontrol et PEMBE AÇIK RENKLİ KOYU RENKLİ ORTAKLAS PLAJIOKLAS Çizgiselliğe bak ÇİZGİSELLİK YOK ÇİZGİLİ FELDİSPAT PLAJIOKLAS
K-FELDİSPATLAR MİKROKLİN KAlSi 3 O 8 ORTOKLAS, KAlSi 3 O 8 SANİDİN KAlSi 3 O 8
PLAJİOKLASLAR (Na ve Ca lu Feldispatlar) ALBİT ANORTİT NaAlSi 3 O 8 CaAlSi 2 O 8
Zeolit grubu Natrolit: Na 2 Al 2 Si 3 O 10.2H 2 O Şabazit: CaAl 2 Si 4 O 12.6H 2 O Stilbit: NaCa 2 Al 5 Si 13 O 36.14H 2 O NATROLİT ŞABAZİT STİLBİT NaCa 2 Al 5 Si 13 O 36.14H 2 O Na 2 Al2Si 3 O10.2H 2 O CaAl 2 Si 4 O 12.6H 2 O
ELEMENTLERİN PERİYODİK TABLOSU