HABER BÜLTENĐ 07 Kasım 2005 Haber Özetleri Irak Irak'ta Amerikan ordusunun, Irak askerleriyle Suriye sınırı yakınındaki Husaybe kentinde sürdürdüğü ''Çelik Perde'' operasyonunda 17 direnişçinin öldürüldüğü bildirildi. ABD ordusundan yapılan açıklamada, operasyonun üçüncü gününde askerlerin Irak'ın batısındaki Husaybe kenti içinde ilerledikleri kaydedildi. Açıklamada, 17 direnişçinin öldürüldüğü belirtildi. CNN muhabiriyse askerlerin birçok evde silah deposu bulduklarını duyurdu. Ordu sözcüsü Albay David Lapan, direnişin nadir görüldüğünü belirterek, ''Düşmana saldırmaya devam edeceğiz. Onları öldürmek ya da yakalamak için kara ve hava silahları kullanacağız'' dedi. 30 bin nüfuslu Husaybe kentinin büyük bir bölümünün boşaldığı ifade ediliyor. (AA) Irak Başbakan Yardımcısı Ahmed Çelebi, ülkesinin, komşularını istikrarsızlaştırmaya çalışanlar için üs olmasını engelleyecek bir hükmün anayasalarında yer alması gerektiğini söyledi. Đngiltere'de yayımlanan Financial Times gazetesine konuşan Çelebi, Türkiye'nin PKK terör örgütüne ilişkin endişelerine dikkati çekerken, örgütün kuzey Irak'ta üsleri bulunduğunu belirtti. Çelebi, Irak Anayasası'na, Irak'ın, komşularını istikrarsızlaştırmaya çalışanlar için bir geçiş noktası ya da üs olmamasını sağlayacak bir hüküm konulmasını istedi. Bu tür sorunlarla ''insani ve adil olarak, ancak yumuşak bir tutumla'' başa çıkma yollarının bulunması gerektiğini belirten Çelebi,Irak'ın bölgesel bir barış unsuru olarak üzerine düşen rolü oynamasından yana görüş belirtti. Irak'ın ABD ve Đngiltere'nin Đran ile bozulan ilişkilerinin kurbanı olmamasını isteyen Çelebi, Đran'a yaptığı ziyaretin ardından, Tahran yönetimiyle, Basra'da Đngiliz askerlerine yönelik saldırıyla ilgili üç yönlü bir soruşturma açılması konusunda anlaşmaya vardıklarını bildirdi. Çelebi, bu soruşturmada Đngiltere, Đran ve Irak temsilcilerinin görev yapabileceğini kaydetti. Basra'da yaşananlarla ilgili olarak Đngiltere ve Đran'ın birbirlerini suçlayıcı tutumlarının bölgede gerilimin yükselmesine yol açtığını ifade eden Çelebi, Đran'daki temaslarının iki ülke arasında ekonomik işbirliğinin artırılmasına yönelik olduğunu, Đran'ın Irak topraklarında ABD'nin koruması altında olduğu öne sürülen Halkın Mücahitleri örgütüyle ilgili endişelerini kendilerine ilettiğini ifade etti. (AA) 1
Irak'ın kuzeyindeki petrol kenti Kerkük yakınlarında bu sabah düzenlenen intihar saldırısında, 2 Irak askerinin öldüğü bildirildi. Polis kaynakları, petrol boru hatlarını korumakla görevli askerlerin Kerkük'e 60 kilometre uzaklıktaki Zerban köyü yakınlarında bulunan mevzisini hedef alan ve bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 14 askerin de yaralandığını açıkladı. Aynı kaynaklar, yaralıların 7'sinin durumunun ağır olduğunu belirtti. Yaklaşık 4 bin Iraklı asker, sık sık sabotaj düzenlenen Kerkük-Yumurtalık petrol boru hatlarını korumakla görevli. (AA) Irak Cumhurbaşkanlığı Basın biriminin verdiği habere göre, Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani bugün Đtalya, Avusturya ve Vatikan ı ziyaret edecek. (El-Şark El-Avsat Gazetesi) Irak Dışişleri Bakan yardımcısı Saad Casim El-Hiyani yaptığı açıklamada Mısır da yapılacak Ulusal Uzlaşma Kongresi ne katılacak isimlerin iki gün içinde açıklanacağını söyledi. Bu kongre 15-20 Kasım 2005 tarihleri arasında yapılacak. (El-Sabah Gazetesi) El-Sadr Örgütü siyasi temsilcisi Abbas El-Rubayii Sawa radyosuna yaptığı açıklamada Birleşik Irak Đttifakı nın bütün üyelerinin, Şiilerin güney bölgesinde istedikleri federalizmin Irak ı parçalamamasına yönelik bir anlaşma (şeref taahhüdü) imzaladıklarını açıkladı. (www.nahrain.com) ITC Londra Temsilcisi Asıf Serttürkmen yaptığı açıklamada Kürtlerin, Türkmenleri çeşitli yollarla Kerkük ten çıkarmak istediklerini belirtti. Serttürkmen, Kürtlerin amacı petrolü kontrolleri altına almaktır dedi. (Irak Haber Ajansı) Irak Meclis üyesi Abdulhalik Zengene nin (Kürt) açıklamasına göre Kürdistan Kürdistan Bölge Başkanı Mesut Barzani, gelecek seçimlere hiçbir listeyle katılmayacak. Kürt listesinin seçimlere El-Anbar, Necef, Kerbela, Zikar, Miysan ve Al-Musanna da katılmayacağı; diğer şehirlerde katılacağı bildirildi. (Nina Haber Ajansı) Kürdistan Bölge Başkanı Mesut Barzani yaptığı açıklamada eğer Irak ta Şii ve Sünniler arasında iç savaş çıkarsa Kürtler Kürdistan ı bağımsız devlet ilan edeceğiz. Çünkü, bu durumda Kürtlerin başka seçeneği kalmaz dedi. (www.iraqina.com) Fazilet Partisi Birleşik Irak Đttifakı ndan çekilmek istediğini bildirdi. Ancak, seçim kurulu bu isteği onaylamadı, bu işlemler için sürenin bittiğini belirtti. (www.nahrain.com) New York Times Gazetesi nde yayınlanan bir habere göre, Irak Başbakanı Ahmet Çelebi Đran a bir ziyaret gerçekleştirdi. Ahmet Çelebi bu ziyaretinde Đran 2
Cumhurbaşkanı ile görüştü. Görüşmede Đran ın Irak taki rolü tartışıldı, Irak hükümetinin endişeleri dile getirildi. (www.nahrain.com) Irak'ın başkenti Bağdat'ta, bomba yüklü bir araçla düzenlenen saldırıda Iraklı 3 sivil öldü. Irak güvenlik kaynakları, Bağdat'ın batısındaki Yarmuk mahallesinde düzenlenen saldırıda bomba yüklü bir aracın infilak ettiğini bildirdi. Patlamada, 3 sivilin hayatını kaybettiği, 7 sivilin yaralandığı belirtildi. Irak Đçişleri Bakanlığı'ndan bir kaynak da Bağdat'ın batısındaki El Selam camisinin imamının silahlı kişilerce kaçırıldığını söyledi. Kaçırılan imamın adının Şeyh Muhammed Vasun El Ezzavi olduğu kaydedildi. (AA) Orta Doğu Hindistan Đran ın, nükleer programıyla ilgili olarak Güvenlik Konseyi ne sevk edilmesine karşı olduğunu açıkladı. Hindistan dışişleri Bakanı Natwar Singh, Uluslararası Atom Enerji Dairesi nin bu yönde bir karar almaya çalışması durumunda, ülkesinin ulusal çıkarlarına göre davranacaklarını ve Đran aleyhine alınacak bir kararı desteklemeyeceklerini bildirdi. Hindistan, Daire nin Eylül ayında yapılan toplantısında Amerika ve Đngiltere yle hareket ederek Đran ı hedef alan karar tasarısını desteklemişti. (VOANEWS) Suriye'ye, Lübnan'ın eski Başbakanı Refik Hariri'nin öldürülmesine ilişkin soruşturma kapsamında bazı Suriyelileri sorgulanmak için BM'den talep geldiği bildirildi. Suriye Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, BM Soruşturma Komisyonu'nun Başkanı Alman savcı Detlev Mehlis'in bazı Suriyelilerin de sorgulanmasına yönelik talebinin incelendiğini söyledi. Yetkili, sorgulanmak istenen Suriyelilerin sayısı, kimlikleri ya da nerede sorgulanacakları hakkında bilgi vermedi. Lübnan gazetelerine göreyse BM Soruşturma Komisyonu, aralarında Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'a yakın bir ismin de bulunduğu 6 kişiyi sorgulamak istiyor. (AA) Çarşamba günü ilk turu yapılacak parlamento seçimlerini, Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in lideri olduğu iktidardaki Milli Demokratik Parti'nin kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor. Milli Demokratik Parti NDP, seçimleri şimdiye kadar hile ve şiddete başvurarak kazanmakla suçlandı. Ancak Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, bu sefer seçimin hür ve adil olacağı vaadinde bulunuyor. Kampanya döneminin de, Mısır da bugüne kadar olmadığı kadar serbest bir havada geçtiği dikkati çekiyor. Yasadışı kabul edilen Müslüman Kardeşler'in adayları bile, polis tarafından rahatsız edilmeksizin rahatça kampanya yürütebildiler. Mısırlı yetkililer, bu seçimin ülke açısından olumlu bir imaj oluşturmasını umuyor. Uzmanlara göre bunun bir nedeni, Amerika Birleşik Devletleri'nin, demokratik reformları bir an önce 3
hayata geçirmesi için Kahire üzerinde kurduğu baskı. Ancak bir yandan da, NDP'nin artık halk desteğini tazeleme ihtiyacı duyduğuna dikkat çekiliyor. (BBC) Kafkasya ve Orta Asya Yolsuzluk iddialarının gölgesinde yapılan seçimin ilk sonuçlarına göre, Yeni Azerbaycan Partisi iktidarını korudu. Merkez Seçim Komisyonu nun açıklamasına göre, iktidar partisi 64, muhalefetteki Azadlık Bloğu ise 8 sandalye kazandı. Ancak seçimlerde usulsüzlük yapıldığını öne süren muhalefet yarın miting yapacak. Hükümet, gösterilere sert müdahale emri verdi. Azerbaycan Merkez Seçim Komisyonu, şu ana kadar oyların yaklaşık yüzde 90 ının sayıldığını duyurdu. Buna göre, iktidardaki Yeni Azerbaycan Partisi, 125 sandalyeli parlamentoda 64 sandalye kazandı. Muhalefetteki Azadlık Bloku ise parlamentoya ancak 8 milletvekili sokabildi. Meclisteki diğer koltuklar ise çoğu hükümet yanlısı bağımsız adaylar ile küçük partilere gitti. Seçime katılım oranı da yüzde 46 olarak açıklandı. Muhalefet ve uluslararası kuruluşların, usulsüzlük uyarılarının gölgesinde yapılan seçimleri, aralarında Türklerin de bulunduğu 1600 e yakın uluslararası gözlemci izledi. Muhalefet liderlerinden Ali Kerimli, seçimde usulsüzlük yapıldığını, bu nedenle de yarın bir miting düzenlemeyi planladıklarını duyurdu. Azerbaycan Đçişleri Bakanı Ramil Usubov ise, izinsiz gösterilere polisin sert müdahalede bulunacağı konusunda muhalefeti uyardı. Azerbaycan Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Mezahir Penahov da, resmi seçim sonuçlarının, ihlal iddiaları ve benzeri şikayetlerin araştırılmasından sonra açıklanacağını söyledi. başkent Bakü'de seçimlerden önce başlayan gerginliğin, seçim sonuçlarının şimdiye kadar açıklanmaması ve muhalefetin ilk belirlemelere göre çok az oy aldığına ilişkin haberler nedeniyle sürdüğü dikkat çekiyor. Güvenlik güçlerinin başkentin çeşitli bölgelerinde önlemleri artırdıkları gözlemleniyor. Azerbaycan basın yayın organlarının Bakü Başpolis Đdaresi (emniyet müdürlüğü) yetkililerine dayandırarak verdiği haberde, sabah saatlerinden itibaren kentin karışıklık çıkması veya izinsiz gösteri düzenlemesi olası bölgelerine polis destek güçleri gönderildi. Polis yetkilileri tarafından yapılan açıklamada da, dün ve bugün başkentte herhangi bir şekilde asayişin bozulmadığı, bundan sonra girişilebilecek bir gösteri veya mitingin önleneceği bildirildi. (NTV) (BBC) (AA) Avrupa Birliği 4
Almanya nın Köln de şehrinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile akşam yemeğinde bir araya gelen Almanya Başbakanı Gerhard Schröder Türkiye ile AB üyelik müzakerelerine başlanmasıyla yeni bir sayfa açıldığını belirterek, ''Müzakerelerin tek bir hedefi vardır. O da Türkiye'nin AB üyeliğidir'' dedi. Hem Almanya'nın hem de Türkiye'nin varılan anlaşmalara uymak durumunda olduklarını ifade eden Schröder, her iki tarafın da müzakerelere başlaması ile ara hedefe ulaşıldığını, Erdoğan'ın başlattığı başarılı reformların sürmesi gerektiğini kaydetti. Schröder, ''Yeni hükümetin yönetimi altında da sözleşmeler temelinde bu politika sürdürülecektir'' diye konuştu. Türkiye ile başlatılan müzakerelerin Almanya için özel bir öneme sahip olduğunu ifade eden Schröder, hiçbir AB ülkesinin Türkiye ile Almanya kadar çok ilişkisi olmadığını, Almanya'da yaşayan Türklerin kurdukları şirketlerin ekonomiye büyük katkı sağladıklarını, bunun da uyumun en canlı örneği olduğunu söyledi. (AB HABER) AB üyesi ülkelerin dışişleri bakanlarından oluşan AB Genel Đşler ve Dış Đlişkiler Konseyi'nin 2687'nci toplantısı, Đngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw'ın başkanlığında başladı. Dönem Başkanı Đngiltere tarafından belirlenen toplantı gündeminin ilk sırasında ''birlik bütçesinin önümüzdeki dönem için finansmanı'' konusu yer alıyor. Haziran ayından bu yana rafta tutulan bütçe sorununun aşılması, AB'nin geleceği açısından büyük önem taşıyor. Genel Đşler Konseyi kapsamında ele alınacak diğer konuysa kuş gribi olarak belirlendi. Virüs salgını topluluğun tamamını ilgilendirdiğinden, bakanların kuş gribiyle mücadelede alınan önlemleri değerlendirmesi ve bundan sonra atılacak adımlarla ilgili görüş birliğine varması bekleniyor. Beyaz Rusya, Kosova, Đran, Suriye, Irak, Dünya Ticaret Örgütü'nün Doha süreci, Ortadoğu barış süreci ve Birleşmiş Milletler milenyum kalkınma hedefleriyle ilgili yapılan çalışmaları kapsayan yüklü bir gündeme sahip Dış ilişkiler Konseyi'nin sonunda dönem başkanı Đngiltere, bir basın toplantısı düzenleyecek. Bakanlar, Irak'taki son gelişmeleri de ele alacaklar. (AA) Diğer Haberler 5
Fransa'da başkent Paris'te başlayıp diğer kentlere de yayılan şiddet olaylarının 11. gününde polise ateş açıldı. Paris'in güneyindeki Grigny'de polisle sayıları 300'ü bulan göstericiler arasında çatışma çıktı. Çatışmada 30'dan fazla polis yaralandı. Yaralı polislerden ikisinin durumlarının ağır oldukları açıklandı. Yetkililer polislerin kendileriyle çatışmakta kararlı çetelerin saldırısına maruz kaldıklarını söyledi. Fransa'nın çeşitli kentlerinde çıkan olaylarda yüzlerce araç yakıldı. Toulouse kentinde polis göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı.orleans, Rennes ve Nantes kentlerinde de şiddetli saldırılar görüldüğü bildiriliyor. (BBC) Dünya Basını Guardian gazetesinin bugünkü manşeti, "Büyükelçinin suçlayıcı hükmü: Blair'in Irak konusunda tekrarlanan başarısızlıkları". Gazetede, Đngiltere'nin eski Washington Büyükelçisi Sir Christopher Meyer'in bugün piyasaya çıkan "DC Confidential" adlı kitabından alıntılar var. Irak Savaşı sırasında büyükelçilik yapan Meyer, Đngiltere Başbakanı Tony Blair'in savaş öncesi performansını eleştiriyor. Christopher Meyer'e göre Blair ve ekibi, Amerikan gücünün yakınlığı ve cazibesince 'baştan çıkarıldı'. Meyer Blair'in, Đngiltere'nin desteği konusunda Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush'la, pazarlık yapmakta isteksiz olduğunu söylüyor. Irak savaşı hakkındaki görüşü de net: "Muhtemelen tarihin nihai hükmü, gerek başlangıcı gerek uygulanışı nedeniyle, savaşın hatalı olduğu yönünde olacaktır". Irak Başbakan Yardımcısı Ahmed Çelebi ise Financial Times gazetesine verdiği mülakatta, "Đran'la ilgili gerginlik, Irak'ı zor durumda bırakmamalı" demiş. Çelebi, Tahran'a yaptığı üç günlük ziyareti dün tamamlamıştı. Ahmed Çelebi, Đngiliz askerlerinin geçen ay Basra'daki karakol baskınını; Đngiltere, Đran, Irak heyetlerinin birlikte soruşturması önerisine Tahran'ın sıcak baktığını söylüyor. Financial Times, geçen yıl Amerikan güçlerinin ofisini bastıkları ve Đran'a gizli bilgileri sızdırmakla suçladıkları Çelebi'nin, Irak siyasetine yeniden görkemli bir dönüş yaptığına dikkat çekiyor.gazetenin vurguladığı bir diğer nokta ise Çelebi'nin bu hafta Washington'a gidecek olması. Ahmed Çelebi mülakatta Irak'ın, Đran'ın rejim muhalifi Halkın Mücahitleri Örgütü'nün ülkelerindeki faaliyetlerine yönelik 'meşru kaygılarının' farkında olduğunu söylemiş. Çelebi ayrıca Türkiye'nin bazı kaygılarına da dikkat çekmiş: "Irak Anayasası'nın, ülkemizin, komşularını istikrarsızlaştırmak için bir transit nokta ya da üs olmayacağı yolundaki hükmünü uygulamalıyız. Türkiye'nin de PKK konusunda bazı kaygıları var. Tüm bu konularla insani ve adil olduğu kadar kararlı bir şekilde de ilgilenmeliyiz". Daily Telegraph'ın manşetindeyse, Đngiltere Đçişleri Bakanı Charles Clarke'la yapılmış bir mülakat var. Manşet, "Clarke, terör kurbanları için fon oluşturmanın uygun olmadığı hükmüne vardı'. Clarke, Londra'da 52 kişinin öldüğü 7 Temmuz saldırılarında zarar görenlere yardım amacıyla özel fon oluşturulmasına karşı çıkmış. Kararının nedeniniyse şöyle açıklamış: "Đster bir bar dışında bıçaklanın, ister metroda bir trende meydana gelen patlamada sakat kalın. Önemli olan nasıl değil, ne kadar 6
yaralandığınızdır". Daily Telegraph, Clarke'ın sözlerinin Londra saldırılarında yakınlarını kaybedenlerin bazılarını çileden çıkaracağı yorumunu yapmış. Independent ise Başbakan Tony Blair'in, Terörle Mücadele Yasası'ndaki düzenlemelere yönelik planlarında değişikliğe gitmek zorunda kalacağını belirtiyor. Gazeteye göre Blair, terör zanlılarının resmen suçlanmaksızın 90 gün cezaevinde tutulabilmesine yönelik hükmün, yasa tasarısından çıkarılmasını kabul edecek. Ancak başbakan, hükme karşı çıkan partisindeki muhalifler, Muhafazakarlar ve Liberal Demokratları, sert dille eleştiriyor. Guardian'daysa Liberal Demokrat Parti lideri Charles Kennedy'nin bir yazısı yer alıyor. Yazının başlığı, "Özgürlük ve otoriterlik arasında bir mücadele". Kennedy bu mücadelede kendilerinin özgürlüklerin tarafında olduklarını, iktidardaki Đşçi Partisi'nin ise otoriter anlayışın partisine dönüştüğünü yazmış. Yazısı ise şöyle sürüyor: "Yargı sistemimiz belli varsayımlar üzerine kuruludur: -Öncelikle savunmadan değil, iddia makamından tezlerini ispatlaması istenir. -Herhangi bir şekilde suçlanan kişinin, kendisini bir jüri önünde savunma hakkı vardır. -Kimse resmen suçlanmaksızın çok kısa bir süre dışında gözaltında tutulmamalıdır. -Yargıçlar, yürütmenin müdahalesinden bağımsız olarak yasaları yorumlarlar. Başbakan Tony Blair bir avukat olarak tüm bu hükümlere saldırmıştır." "Blair şimdi de insanları resmen suçlanmaksızın hapse atmak istiyor" diyen Kennedy yazısını şöyle noktalamış: "Denge ve hoşgörü geleneğimiz, El Kaide'ye kurban edilmemelidir". Đngiliz gazeteleri, Fransa'da artık başkent Paris dışındaki kentlerde de görülen şiddet olaylarına geniş yer ayırmış. Fransız hükümetine en sert eleştiri Independent'tan gelmiş. Gazete manşetinde Fransız Devrimi'nin üç sloganından yola çıkarak Fransa'nın bugünkü durumunu yorumlamış. Independent'ın, sloganlar eşlğindeki yorumları şöyle: -Özgürlük (Fransız Müslümanların okullarda başörtüsü takmaları yasaklandı) -Eşitlik (Fransa'da beyaz olmayanlar arasında işsizlik oranı, beyazların muhtemelen iki katı) -Kardeşlik (Fransa hükümeti, bütünleştirme politikalarının başarısız olduğunu kabul ediyor) -Ve gerçek (Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Fransa çapındaki ayaklanmalar sonrası düzeni yeniden tesis sözü veriyor) Independent başyazısında da "Sosyal farklılıktan doğan şiddet" demiş. 7
Gazete Başbakan Dominique De Villepin ve Đçişleri Bakanı Nicholas Sarkozy'nin, şiddet olaylarını 'siyasi bir futbol maçına' çevirdiklerini söylüyor. Independent yazarı Maria Dejevsky yazısında "Fransa yanıyor" demiş ve eklemiş: "Çünkü siyasetçileri göçmenlerinin sorunlarını görmezden geldi". Fransız gazeteci Naima Bouteldjia'nın Guardian'daki yazısının başlığı "Varoşlardaki patlama". Bouteldjia Fransa'yı sarsan isyanların yıllardır süren 'ırkçılık, yoksulluk ve polisin zalim uygulamalarının' sonucu olduğunu söylüyor. Yazıda dikkat çekici bazı satırlarsa şöyle: "Olayların başladığı Clichy-sois-Bois'de yaşayanların yarısı 20 yaşın altında. Đşsizlik oranı yüzde 40'ın üstünde. Bölgede her gün kimlik kartları sık sık kontrol ediliyor, polisin tacizi gözleniyor. Zaten Uluslararası Af Örgütü de, Nisan ayındaki raporunda, Fransız polisini, Afrika kökenli gençlerin kimlik kartlarını kontrol ederken takındığı sert tutumdan dolayı eleştirmiş, polislerin davranışları nedeniyle genelde cezalandırılmayacaklarından emin olduklarını belirtmişti". Daily Telepraph gazetesinin iç sayfalarındaki haberin başlığı, "Azerbaycan"da iktidardaki hanedan, seçimlere hile karıştırmakla suçlanıyor". Gazete, Batılı bir gözlemcinin, ülkede dün yapılan parlamento seçimleriyle ilgili şu gözlemlerini aktarmış sayfalarına: "Aynı kişilerin iki kez oy kullandıklarını, seçmen kütüklerinde adları olmayanların oy kullanabildiklerini, kütüklerde adı olanların ise seçim sandıklarında geri çevrildiklerini gördük. Seçim felaket ötesiydi". 8