SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ 7. KEVSER SÛRESİ ف ص ل ل ر ب ك و ح 1 اك ال ك وث ر ا ن ا ا ع ط ين 2 ان ر ا ن شا نئ ك ه و ا 3 ال ب ر ت ÖĞRENELİM ANLAMI Rahmân ve Rahîm olan Allah ın adıyla. 1. (Resulüm!) Kuşkusuz biz Sana Kevser i verdik. 2. O hâlde Sen, Rabbin için namaz kıl ve kurban kes. 3. Asıl soyu kesik (adı sanı unutulacak) olan, Sana kin besleyendir. 106
Benim adım Kevser sûresi. Üç âyetten oluşmaktayım. Kur an-ı Kerim in en kısa sûresiyim. Bunun için kolay ezberlenen ve en çok bilinen sûreyim. Mekke de indirildim. Mushafta yüz sekizinci sûre olarak yer alıyorum. Kevser kelimesi ilk âyetimde geçtiği için bu adı aldım. Kevser kelimesinin anlamları çok zengin. Bunları sana iki başlıkta anlatabiliriz. Birincisi kevser, Cennet te Peygamberimiz e ait bir nehrin adıdır (Müslim, Salât; 53, 54). Resulullah Efendimiz Kevser hakkında şöyle buyurdu: Bu, Allah ın bana Cennet te verdiği bir nehirdir. Onun toprağı misktir, suyu sütten daha beyaz ve baldan daha tatlıdır.»(tirmizî, Tefsîru l-kur ân, 89) KEVSER SÛRESİ - ÖĞRENELİM AÇIKLAMA İkincisi ise dünyada ve ahirette verilen bitmez tükenmez iyilikler, bol hayır anlamına gelir. İyilik adına ne varsa kevser kelimesinin içine girer. Bu iyiliklerin başında İslâm, Kur an, peygamberlik, Efendimiz in yakınları (âli), ümmeti (ona inananlar), âlimler, şefaat makamı, güzel ahlâk, ilim gibi özellikler geliyor. Kevser le Resulullah Efendimize verilen tüm iyilikler anlatılmak istenmiştir. Onun makamı ne yücedir ki, yüce Allah tüm iyilikleri ona vermiştir. Bununla birlikte kevser kelimesinde Peygamberimiz aracılığı ile bütün ümmetine verilen iyiliklere de işaret vardır. Peki sen Allah Teâlâ nın sana verdiği kevserin ne olduğunu hiç düşündün mü? 107
Bu sûrenin bir adı da Nahr sûresi dir. İkinci âyetinde kurban kesmekten bahsedildiği için bazıları Nahr (kurban) sûresi demişlerdir. Birinci âyet: (Resulüm!) Kuşkusuz biz Sana Kevser i verdik. Bu ifadesiyle Rabbimiz, en iyi neler varsa biz hepsini sana verdik, buyuruyor. İkinci âyet: O hâlde Sen, Rabbin için namaz kıl ve kurban kes. SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ Peygamberlik, güzel huylar, ilim, hikmet, merhamet ve ümmet (kendisine inananlar) gibi verilen iyilikler karşısında elbetteki şükür gerekir. Yüce Allah bunun için Efendimiz e nasıl şükredeceğini, aynı zamanda bizim de sahip olduğumuz iyilikler karşısında nasıl şükredeceğimizi bu âyette gösteriyor. Bedenimizle ve kalbimizle namaz kılarak şükrettiğimiz gibi malımızla da O nun rızası için kurban keserek şükretmiş oluruz. Mâûn sûresinin 5. ve 6. âyetlerini hatırlarsanız, orada başkalarına gösteriş için namaz kılanları Rabbimiz uyarmıştı. Peygamberimiz fayda vermeyen namazdan Allah a sığınmıştır (Ebû Dâvud, Vitir, 32/1549). Kevser sûresinin ikinci âyetinde ise namaz kılan kişiye, nasıl namaz kılacağını haber veriyor. Namazı sadece Allah için, samimi bir gönülle, içten gelerek kılanları Yüce Allah beğeniyor. Peygamber Efendimiz buyurdu: Cennet in anahtarı namazdır, namazın anahtarı da temizliktir. (Ahmed, Müsned, III, 340) Bu hadis-i şerifte namaz, niçin anahtara benzetilmiştir? Konu üzerinde arkadaşlarınızla konuşunuz. Kurban ibadeti de aynı içtenlikle yapılmalıdır. Namaz kılarak ve kurban keserek sanki Rabbim, bana ihsan ettiğin iyiliklerin, nimetlerin farkındayım. Sana ne kadar şükretsem az. Ancak namaz kılarak ve kurban keserek yakınlarıma, komşularıma, yoksullara ikram ederek birazcık da olsa şükredebildiysem ne güzel Allah ım! diyoruz. 108
KEVSER SÛRESİ - ÖĞRENELİM Allah ın adı anılarak kesilen kurbanların etinden hem kendiniz yiyiniz hem de yoksula ve fakire yediriniz. (Hac sûresi, 28. âyet) Kurban günü Allah katında Âdemoğlunun yaptığı işlerin Allah a en sevimli olanı (kurban) kanı akıtmaktır. (İbn-i Mâce, Edâhî, 3) Namaz öyle bir şükürdür ki; kalbimizle, dilimizle ve bütün bedenimizle yapacağımız şükürlerin tamamını içine alır. Namaz, Allah a sevginin ve saygının en güzel şeklidir. Bunun için ibadetlerin başı, dinin direği, gözün nuru, Cennet in anahtarı olmuştur. Namazla Allah ın huzurunda bulunma fırsatı yakalayan kişi, Rabbimiz in sevgisini kazanır. Allah Teâlâ samimi bir şekilde namaz kılan, okuduğu sûre, tespih ve dualarla sohbet eden kulunu çok sever. Ona yüzbinlerce manevî ikramlarda bulunur. Bütün bunları bilen kişiler namaz kılmak için can atarlar. Namazda aldıkları zevki ve huzuru hiçbir şeyde bulamazlar. 109
SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ Peygamberlik görevinin ilk yıllarıydı. Müşrikler, Efendimiz in İslâm a daveti karşısında iman etmek yerine ona düşmanlık yaptılar. Bütün imkanlarını kullanarak İslâm ın yayılışını engellemeye çalıştılar. Peygamberimize kötülük yaptılar. Her fırsatta onu rahatsız ettiler. Onlara göre Resulullah her bakımdan kötü durumdaydı. Çünkü akrabalarının çoğu Peygamberimiz i desteklemiyordu. Ona inanan çok az insan vardı. Efendimiz in son erkek oğlu Abdullah küçük yaşta vefat edince, müşrikler bunu fırsat bildiler. Resulullah a dille sataştılar. Ebû Cehil, Ebu Leheb, Ukbe b. Ebi Mu ayt, As b. Vail gibi İslâm düşmanları ona ebter yani soyu kesik diye hakaret ettiler. Bir gün As b. Vail, Kâbe nin girişinde Peygamberimiz ile karşılaştı ve onunla konuştu. Sonra Kureyş liderlerinin yanlarına vardı. Ona: Kiminle konuşuyordun, dediler. As, Efendimiz i küçümsemek için şöyle karşılık verdi: - Şu ebter, soyu, iyiliği tükenen adamla konuşuyordum! Bırakın O nun peşinden gitmeyi! Onun oğulları ölüp gitti, nesli kesildi! Erkek çocukları yaşamıyor. Artık adı sanı anılmaz olacak. Ondan sonra, siz de rahata ereceksiniz. Bu olay üzerine yüce Allah, Kevser sûresini indirdi. İslâm düşmanlarının zannettiği gibi Peygamberimiz in soyunun ve iyiliklerinin kesilmeyeceğini, asıl bunu söyleyenlerin soyunun kesileceğini ve kötü durumda olduklarını bildirdi. Efendimiz zamanında olduğu gibi her asırda ona kin duyanların da sonu kötüdür. (Fahruddin er-râzi, Tefsir-i Kebir Mefâtihu l-gayb, XII, 479; M. Âsım Köksal, İslam Tarihi, 1; Bedreddin Çetiner age, 2/973-974) 110
Peygamberimiz şöyle buyurdu: Namaz kılan kişi Rabbi ile gizlice konuşur. (Buhârî, Mevâkît, 8) Yüce Allah, O na kin besleyen ve bu sebeple Peygamber Efendimiz e dil uzatarak ebter (soyu kesik, iyiliklerden yoksun) diyenlerin belasını nasıl bulacaklarını bildiriyor: Asıl soyu kesik (adı sanı unutulacak) olan, Sana kin besleyendir. Ebterin iki anlamı vardır. Birinci anlamı, soyu kesik demektir. İkinci anlamı ise her türlü iyilikten mahrum kalmak demektir. Bu manada ebter kelimesini, kevser kelimesinin zıddı sayabiliriz. Peygamberimiz in, İslâm ın ve Kur an ın yanında yer al- KEVSER SÛRESİ - ÖĞRENELİM Üçüncü âyet: Asıl soyu kesik (adı sanı unutulacak) olan, Sana kin besleyendir. mayanlar, kin besleyenler, bu davranışlarıyla kendilerini her türlü hayırdan, manevî nimetlerden ve âhiretteki güzelliklerden yoksun bırakırlar. 111
a. Kendimize Uyarlayalım UYGULAYALIM Soruları Kevser sûresi ile ilgili yukarıda geçen bilgilerden yararlanarak cevaplayınız. 1. Kevser ne demektir? 2. Allah Teâlâ nın bize verdiği kevser nedir? SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ 3. Namaz ve kurban ibadetinde ölçü nedir? 4. Ebter ne demektir ve kimler ebter olur? Not: Peygamber Efendimiz e hitab eden her âyet, dolaylı olarak bize de hitab eder. O âyetlerden kendimize dersler çıkarabiliriz. Yazalım... b. Anlamının Zıddını Bulalım Sorular: 1. Kevserin anlamlarından yola çıkarak zıddını bulunuz. 2. Namaz ve kurban ibadetleri, başkaları için de yapılır mı? 112 3. Peygamberimiz e kin besleyenlerin tam zıddı kimlerdir?
Yazalım... c. Duaya Çevirelim 1. Duanızın birinci kısmını Kendimize Uyarlayalım bölümünde yazdıklarınızdan yararlanarak yapınız. 2. Duanızın ikinci kısmını Anlamının Zıddını Bulalım bölümünde yazdıklarınızdan yararlanarak yapınız. KEVSER SÛRESİ - UYGULAYALIM Yazalım... 113