. Bir Anadolu Imparatorlugu An Anatolian Empire Haz1rlayanlar I Editors Meltem Dogan-Alparslan- Metin Alparslan omo Yap1 Kredi Yay1nlan
Hititler Bir Anadolu İmparatorluğu Hittites An Anatolian Empire Anadolu Uygarlıkları Serisi nin üçüncü kitabıdır. Bu seri Tüpraş - Yapı Kredi Yayınları işbirliği ile hazırlanmıştır. This title is the third book of Anatolian Civilizations Series. A co-publication of Tüpraş - Yapı Kredi Culture, Arts and Publishing. Yapı Kredi Yayınları - 4017 ISBN 978-975-08-2636-8 Hazırlayanlar Editors Meltem Doğan-Alparslan Metin Alparslan Koordinasyon Coordination Şennur Şentürk, Nihat Tekdemir Çeviriler Translations Mary Işın - Gürkan Ergin Grafik Tasarım Graphic Design Nahide Dikel Grafik Uygulama Graphic Application Arzu Yaraş Düzelti Proofreading Begüm Kovulmaz, Şeyda Öztürk, Ömer Şişman, Fahri Güllüoğlu Baskı Print Ofset Yapımevi Yahya Kemal Mah. Şair Sk. No: 4 Kağıthane / stanbul Sertifika No: 12326 1. baskı: İstanbul, Aralık 2013 1st Printing: Istanbul, December 2013 Ya p Kre di Kül tür Sa nat Ya y n c l k Ti ca ret ve Sa na yi A.Ş. 2012 Sertifika No Certificate No 12334 Bütün yayın hakları saklıdır. Kaynak gösterilerek tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced without prior written permission from the publisher. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. İstiklal Caddesi No. 142 Odakule İş Merkezi Kat: 3 Beyoğlu 34430 İstanbul Telefon: (0 212) 252 47 00 (pbx) Faks: (0 212) 293 07 23 http://www.ykykultur.com.tr e-posta: ykykultur@ykykultur.com.tr İnternet satış adresi: http://alisveris.yapikredi.com.tr
İçindekiler Contents ZAMAN ve MEKÂN TIME AND SPACE THEO P. J. VAN DEN HOUT METİN ALPARSLAN HASAN PEKER Hitit Krallığı ve İmparatorluğu nun Kısa Tarihi A Short History of the Hittite Kingdom and Empire 22 Geçmişi Kaydetmek: Hitit Tarih Yazıcılığı Recording the Past: Hittite Historiography 48 Hitit Devleti nin Uluslararası İlişkileri ve Politik Enstrümanları: Savaş ve Diplomasi International Relationships and Political Instruments of the Hittite State: War and Diplomacy 64 HALKLAR, YAZILAR VE DİLLER PEOPLE, SCRIPTS AND LANGUAGES CEM KARASU DAVID HAWKINS JARED L. MILLER Hititçe ve Hitit Çiviyazısı The Hittite Language and Cuneiform Script 84 Hitit Hiyeroglifleri ve Luwice Hittite Hieroglyphs and Luwian 96 Hititler Dönemi nde Anadolu da Halklar ve Diller Peoples and Languages in Anatolia during the Hittite Period 120 YERLEŞİM ORGANİZASYONU ve KENTLER SETTLEMENT ORGANIZATON AND CITIES DIRK MIELKE ANDREAS SCHACHNER AYGÜL SÜEL MUSTAFA SÜEL AYKUT ÇINAROĞLU DUYGU ÇELİK DIRK MIELKE ANDREAS MÜLLER-KARPE VUSLAT MÜLLER-KARPE TAYFUN YILDIRIM TUNÇ SİPAHİ Şehirler ve Yerleşim Düzeni Cities and Settlement Organization 136 Hattuša, Hitit İmparatorluğu nun Başkenti Hattuša, the Capital City of the Hittite Empire 150 Šapinuwa: Hitit Devleti nin Başka Bir Başkenti Šapinuwa: Another Capital City of Hittite State 178 Alaca Höyük Alaca Höyük 196 Maşathöyük ve İnandıktepe Maşathöyük and İnandıktepe 208 Kuşaklı Šarišša Kuşaklı Šarišša 220 Hüseyindede Hüseyindede 228 Eskiyapar Eskiyapar 240
TUNÇ SİPAHİ ASLIHAN YENER MURAT AKAR KIMIYOSHI MATSUMURA VUSLAT MÜLLER-KARPE ANDREAS MÜLLER-KARPE SACHIHIRO OMURA Boyalı Höyük ve Çevresi Boyalı Höyük and Its Environs 252 Alalah-Aççana Höyük Alalakh-Tell Atchana 264 Büklükale Büklükale 274 Kayalıpınar Kayalıpınar 282 Kaman Kalehöyük teki MÖ II. Binyıl Yuvarlak Siloları The Round Silos at Kaman-Kalehöyük from the Second Millenium BC 290 RAINER M. CZICHON Oymaağaç Höyük/Nerik (?) Oymaağaç Höyük/Nerik 298 YAPILAR, İNŞAAT TEKNİKLERİ ve ÇANAK ÇÖMLEK BUILDINGS, CONSTRUCTION TECHNIQUES and POTTERY JÜRGEN SEEHER JÜRGEN SEEHER ULF SCHOOP Hitit Mimarlığı Hittite Architecture 314 Hitit Mimarisinde Kullanılmış Teknikler Techniques Used in Hittite Architecture 338 Gündelik Hayatın ve Ayrıcalığın Nesneleri: Hitit Çanak Çömleği Objects of Daily Life, Objects of Distinction: The Study of Hittite Pottery 356 BELGELER ve BELGELİKLER DOCUMENTS and ARCHIVES MELTEM DOĞAN-ALPARSLAN ALİ DİNÇOL METİN ALPARSLAN Kâtipler ve Arşivler Scribes and Archives 376 Hitit Mühürcülüğü (Gliptik) Hittite Glyptic 392 İNANÇ DÜNYASI WORLD OF FAITH STEFANO DE MARTINO DANIEL SCHWEMER Din ve Mitoloji Religion and Mythology 410 Tanrılar Kültü, Büyü Ritüeli ve Ölülerin Bakımı The Cult of the Gods, Magic Rituals, and the Care of the Dead 432 6 HİTİTLER: Bir Anadolu İmparatorluğu
AHMET ÜNAL AHMET ÜNAL ITAMAR SINGER Falcılık ve Kehanet Divination and Prophecy 452 Hititlerde Rüya Dream in the Hittite World 476 Tanrılara Yakarmak Pleading to the Gods 494 ÜRETİM ve TOPLUM DÜZENİ PRODUCTION and SOCIAL ORDER METİN ALPARSLAN BELKIS DİNÇOL Bir İmparatorluğu Ayakta Tutabilmek: Ekonomi ve Ticaret Sustaining an Empire: Economy and Trade 506 Hitit Yasaları Hittite Laws 520 SANAT ART ANDREAS SCHACHNER ÖMÜR HARMANŞAH BELKIS DİNÇOL Hitit Sanatının Gelişimi ve Toplumsal İşlevlerine Dair On the Development of Hittite Art and its Social Functions 534 Taşa Oyulmuş Suretler: Hitit Kaya Anıtları Figures Carved on the Living Rock: Hittite Rock Monuments 566 Hititlerde Müzik ve Dans Music and Dance among the Hittites 582 HITTITES: An Anatolian Empire 7